ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Οδηγός Εργαστηρίου για το Μεταπτυχιακό Μάθημα Τεχνολογία Διοίκησης Επιχειρησιακών Διαδικασιών Μιχάλης Πανταζόγλου ΑΘΗΝΑ Νοέμβριος 11

2

3 Πίνακας περιεχομένων 1 Εισαγωγή Προαπαιτούμενες Γνώσεις Προετοιμασία Περιβάλλοντος Εγκατάσταση NetBeans Εγκατάσταση Plug ins στο NetBeans Εγκατάσταση του Glassfish Server v Εγκατάσταση Επεκτάσεων στον Glassfish Server Σύνδεση του Glassfish Server με το NetBeans... 11

4

5 1 Εισαγωγή Το παρόν κείμενο αποτελεί τον οδηγό για τη σειρά εργαστηριακών μαθημάτων, που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού μαθήματος «Τεχνολογία Διοίκησης Επιχειρησιακών Διαδικασιών». Βασικό αντικείμενο των εργαστηριακών μαθημάτων είναι η ανάπτυξη επιχειρησιακών διαδικασιών με τη χρήση της γλώσσας WS BPEL (Web Services Business Process Execution Language) 1 και άλλων τεχνολογιών Υπηρεσιών Ιστού (Web Services). Στόχος του οδηγού είναι να βοηθήσει το φοιτητή στη δημιουργία του απαραίτητου περιβάλλοντος εργασίας, τόσο στον εργαστηριακό Η/Υ, όσο ενδεχομένως και στον προσωπικό του Η/Υ, προκειμένου να μπορεί να πραγματοποιήσει τις απαραίτητες υλοποιήσεις, που θα ζητηθούν στο πλαίσιο της υποχρεωτικής εργασίας του μαθήματος. Έτσι, στον οδηγό καταγράφονται τα απαραίτητα βήματα για την ορθή εγκατάσταση των εργαλείων, που χρησιμοποιούνται στο εργαστήριο, ενώ δίνονται περιληπτικές περιγραφές των περιεχομένων για κάθε εργαστηριακό μάθημα. 1.1 Προαπαιτούμενες Γνώσεις Για την παρακολούθηση και ευκολότερη κατανόηση των εργαστηριακών μαθημάτων, αλλά και του παρόντος κειμένου, απαιτείται από τους φοιτητές βασική γνώση της γλώσσας προγραμματισμού Java, καθώς και της γλώσσας XML (Extensible Markup Language) 2. Επιπλέον, θεωρείται δεδομένη η εξοικείωση με τις βασικές αρχές και έννοιες, που διέπουν την ανάπτυξη εφαρμογών client server στο διαδίκτυο. 1.2 Προετοιμασία Περιβάλλοντος Ο Η/Υ στον οποίο θα πραγματοποιηθεί η εγκατάσταση των εργαλείων του εργαστηρίου πρέπει πρωτίστως να διαθέτει εγκατεστημένη την έκδοση 6 του JDK (Java Development Kit) SE (Standard Edition). Επιπλέον, είναι απαραίτητη η δημιουργία της μεταβλητής περιβάλλοντος JAVA_HOME στο προφίλ του χρήστη, ανοίγοντας ένα παράθυρο Windows Explorer, κάνοντας δεξί κλικ στο εικονίδιο Computer και επιλέγοντας Properties (βλ. Εικόνα 1). Εικόνα 1 Άνοιγμα του παραθύρου System Properties. 1 open.org/committees/wsbpel/ 2 2

6 Στο παράθυρο διαχείρισης, επιλέγουμε Advanced system settings (βλ.εικόνα 1), προκειμένου να ανοίξουμε το παράθυρο System Properties. Εικόνα 2 Το παράθυρο System Properties. Στο παράθυρο System Properties (βλ. Εικόνα 2), κάνουμε κλικ στο κουμπί Environment Variables και στη συνέχεια κάνουμε κλικ στο κουμπί New, για να εισάγουμε τη μεταβλητή περιβάλλοντος JAVA_HOME στο προφίλ του τρέχοντος χρήστη (βλ. Εικόνα 3). Ως τιμή της μεταβλητής αυτής, δίνουμε τη διαδρομή προς τον κατάλογο όπου έγινε η εγκατάσταση του JDK SE v6 (βλ. Εικόνα 4). Με παρόμοιο τρόπο, εισάγουμε τη μεταβλητή PATH στο προφίλ του τρέχοντος χρήστη, δίνοντας ως τιμή %JAVA_HOME%\bin. Σε περίπτωση που η μεταβλητή αυτή ήδη υπάρχει, την επιλέγουμε και κάνουμε κλικ στο κουμπί Edit, ενώ ακολούθως επικολλούμε την ανωτέρω τιμή στην αρχή της ήδη υπάρχουσσς τιμής της. Τέλος, ελέγχουμε την ορθότητα των προηγούμενων ρυθμίσεων, ανοίγοντας ένα παράθυρο command line και δίνοντας την εντολή java version (βλ. Εικόνα 5). 3

7 Εικόνα 3 Εισαγωγή νέας μεταβλητής περιβάλλοντος στο προφίλ του τρέχοντος χρήστη. Εικόνα 4 Δημιουργία της μεταβλητής περιβάλλοντος JAVA_HOME. Εικόνα 5 Επιβεβαίωση της σωστής δημιουργίας των μετταβλητών περιβάλλοντος JAVA_HOME και PATH. 4

8 Εικόνα 6 Επιλογή του συνδέσμου Archive για την ανεύρεση και μεταφόρτωση της έκδοσης 6.8 του NetBeans. 1.3 Εγκατάσταση NetBeans Η βασική πλατφόρμα για τις υλοποιήσεις που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο των εργαστηριακών μαθημάτων, αλλά και για τις ανάγκες της υποχρεωτικής εργασίας του μαθήματος, παρέχεται από το εργαλείο NetBeans 3. Συγκεκριμένα, είναι απαραίτητη η εγκατάσταση της έκδοσης 6.8 του εργαλείου, η οποία παρέχει την αναγκαία υποστήριξη 3 5

9 για την ανάπτυξη επιχειρησιακών διαδικασιών με τη χρήση της γλώσσας WS BPEL. Η έκδοση αυτή μπορεί να αναζητηθεί στην ιστοσελίδα μεταφόρτωσης του εργαλείου, επιλέγοντας το σύνδεσμο Archive (βλ. Εικόνα 6). Εικόνα 7 Επιλογή της διαδρομής εγκατάστασης του NetBeans και του ήδη εγκατεστημένου JDK. Μετά το πέρας της εγκατάστασης, η εκκίνηση του NetBeans μπορεί να πραγματοποιηθεί με τους εξής τρόπους: Κάνοντας διπλό κλικ στο εικονίδιο του προγράμματος, είτε από την επιφάνεια εργασίας ή από το Start Menu των Windows Από το command line, δίνοντας την ακόλουθη εντολή: NETBEANS_INSTALL_HOME\bin\netbeans.exe userdir USER_DEFINED_DIR όπου NETBEANS_INSTALL_HOME είναι η διαδρομή εγκατάστασης του NetBeans 6.8 (βλ. Εικόνα 7), ενώ USER_DEFINED_DIR είναι η διαδρομή προς κάποιον κατάλογο, στον οποίο ο χρήστης έχει δικαιώματα εγγραφής και ανάγνωσης. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για την αποφυγή προβλημάτων που οφείλονται στον περιορισμένο διαθέσιμο χώρο (quota) στο προφίλ των χρηστών, η εκκίνηση του NetBeans στους Η/Υ του εργαστηρίου θα πρέπει να γίνεται πάντοτε με το δεύτερο τρόπο Εγκατάσταση Plug ins στο NetBeans Για την ανάπτυξη υπηρεσιοστρεφών επιχειρησιακών διαδικασιών με τη χρήση του NetBeans, είναι απαραίτητη η εγκατάσταση κάποιων επιπρόσθετων συστατικών, που δίνονται ύπο τη μορφή plug ins στο βασικό περιβάλλον εργασίας του εργαλείου. Η διαδικασία εγκατάστασης περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα: 6

10 1. Από το κεντρικό μενού του NetBeans, επιλέγουμε Tools Plugins, προκειμένου να ανόιξουμε το παράθυρο διαχείρισης των plug ins του. 2. Στο αναδυόμενο παράθυρο, επιλέγουμε την καρτέλα Settings και κάνουμε κλικ στο κουμπί Add (βλ. Εικόνα 8), για να προσθέσουμε την τοποθεσία, από την οποία το NetBeans θα μεταφορτώσει τα απαραίτητα για το εργαστήριο plug ins. Εικόνα 8 Η καρτέλα Settings στο παράθυρο διαχείρισης των plug ins του NetBeans. 3. Συμπληρώνουμε τις ακόλουθες τιμές που ζητούνται από το αναδυόμενο παράθυρο Update Center Customizer: Name: NetBeans URL: ενώ κρατάμε επιλεγμένο το Check for updates automatically (βλ. Εικόνα 9). Εικόνα 9 Προσθήκη Update Center για την εύρεση και μεταφόρτωση των απαραίτητων plug ins. 4. Πατάμε το κουμπί OK στο παράθυρο Update Center Customizer και περιμένουμε έως ότου το εργαλείο ανανεώσει τις λίστες με τα διαθέσιμα, μεταφορτωμένα και εγκατεστημένα plug ins του. 7

11 5. Μεταβαίνουμε στην καρτέλα Available Plugins του παραθύρου Plugins και ψάχνουμε τη λίστα που εμφανίζεται στην αριστερή μεριά του παραθύρου, προκειμένου να βρούμε και να επιλέξουμε τα plug ins SOA και XML Schema and WSDL. Ακολούθως, πατάμε το κουμπί Install, για να ξεκινήσει η εγκατάστασή τους (βλ. Εικόνα 10). Εικόνα 10 Επιλογή των απαραίτητων plug ins για εγκατάσταση. 6. Αφού ολοκληρωθεί η μεταφόρτωση και εγκατάσταση των επιλεγμένων plug ins, ζητείται επανεκκίνηση του NetBeans, την οποία και αποδεχόμαστε. Μετά την επανεκκίνηση του NetBeans, ανοίγουμε και πάλι το παράθυρο διαχείρισης των plug ins και επιλέγουμε την καρτέλα Installed, προκειμένου να επιβεβαιώσουμε ότι τα plugins έχουν εγκατασταθεί χωρίς προβλήματα. Για να δούμε όλα τα περιεχόμενα της λίστας με τα εγκατεστημένα plug ins, κάνουμε κλικ στην επιλογή Show Details (βλ.εικόνα 11 ). 8

12 Εικόνα 11 Επιβεβαίωση της ορθής εγκατάστασης των απαραίτητων plug ins. 1.4 Εγκατάσταση του Glassfish Server v2.1.1 Αν και η έκδοση Java 6.8 του NetBeans διαθέτει προεγκατεστημένο τον server Glassfish v3, αυτός δεν είναι συμβατός με το είδος των εφαρμογών που προκύπτουν από τη χρήση των plug ins που αναφέραμε στην προηγούμενη ενότητα. Για το λόγο αυτό, είναι αναγκαία η εγκατάσταση προηγούμενης έκδοσης του server και συγκεκριμένα η έκδοση Η διαδικασία εγκατάστασης του Glassfish Server v2.1.1 ξεκινά με την λήψη των απαραίτητων αρχείων από την επίσημη ιστοσελίδα, Μετά την επιλογή της έκδοσης v2.1.1, ο ιστότοπος προσφέρει πληροφορίες σχετικά με βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν για την λήψη και την εγκατάσταση του server. Συνοπτικά, για Η/Υ με λειτουργικό σύστημα Microsoft Windows, απαιτείται η εκτέλση των ακόλουθων εντολών από τη γραμμή εντολών, αφού ο χρήστης μεταβεί στον κατάλογο, όπου βρίσκεται το μεταφορτωμένο αρχείο JAR του Glassfish Server (έστω filename.jar): 1. java Xmx256m jar filename.jar Η εντολή αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός νέου φακέλου με όνομα glassfish, μέσα στον τρέχοντα κατάλογο. 2. cd glassfish 3. lib\ant\bin\ant f setup.xml Στο σημείο αυτό, υποθέτοντας ότι οι παραπάνω εντολές εκτελέστηκαν επιτυχώς, η εγκατάσταση του Glassfish Server v2.1.1 έχει ολοκληρωθεί. Σημειώνεται τέλος, ότι ο προκαθορισμένος λογαριασμός administrator για τον server είναι: Username: admin 9

13 Password: adminadmin Εγκατάσταση Επεκτάσεων στον Glassfish Server Για την αντιμετώπιση των απαιτήσεων εκτέλεσης των εφαρμογών, που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο των εργαστηριακών μαθημάτων, είναι απαραίτητη η προσθήκη μιας σειράς επεκτάσεων στον Glassfish server. Η εγκατάσταση των επεκτάσεων αυτών πραγματοποιείται με τη βοήθεια του εργαλείου updatetool, το οποίο εκτελείται από τη γραμμή εντολών δίνοντας την εξής εντολή: GLASSFISH_HOME\updatecenter\bin\updatetool.bat όπου GLASSFISH_HOME είναι η πλήρης διαδρομή προς τον κατάλογο glassfish (βλ. προηγούμενη ενότητα). Εικόνα 12 Προσθήκη των επεκτάσεων Composite Applications στον Glassfish Server. Από το κεντρικό παράθυρο της εφαρμογής Glassfish Update Center, που εμφανίζεται μετά την εκτέλεση της ανωτέρω εντολής, επιλέγουμε την εγκατάσταση όλων των απαραίτητων συστατικών για την υποστήριξη Composite Applications (βλ. Εικόνα 12). Μετά την ολοκλήρωση της εγκατάστασης, τα επιλεγμένα συστατικά θα πρέπει να εμφανίζονται στη λίστα Installed Software (βλ. Εικόνα 13). 10

14 Εικόνα 13 Επιβεβαίωση ορθής εγκατάστασης των επεκτάσεων για Composite Applications Σύνδεση του Glassfish Server με το NetBeans Αφού ολοκληρωθεί η εγκατάσταση του Glassfish Server v2.1.1 και των απαραίτητων επεκτάσεών του, πρέπει να γίνει η σύνδεση με το περιβάλλον εργασίας του εργαλείου NetBeans, έτσι ώστε να είναι δυνατή η χρησιμοποίηση του server μέσα από αυτό. Η σύνδεση αυτή πραγματοποιείται επιλέγοντας την καρτέλα Services από το κεντρικό παράθυρο του NetBeans. Κάνοντας δεξί κλικ στον κόμβο Servers, επιλέγουμε Add Server προκειμένου να προσθέσουμε τον server που μόλις εγκαταστήσαμε. Στο αναδυόμενο παράθυρο Add Server Instance, επιλέγουμε Glassfish v2.x και κάνουμε κλικ στο κουμπί Next (βλ. Εικόνα 14). 11

15 Εικόνα 14 Επιλογή της κατάλληλης έκδοσης για το νέο server instance. Ακολούθως, κάνουμε κλικ στο κουμπί Browse έτσι ώστε να αναζητήσουμε τον κατάλογο glassfish, που δημιουργήθηκε κατά την εγκατάσταση του Glassfish Server v2.1.1 (βλ.σελ. 9). Αφήνουμε τις υπόλοιπες επιλογές ως έχουν και κάνουμε κλικ στο κουμπί Next (βλ. Εικόνα 15). Εικόνα 15 Επιλογή του καταλόγου glassfish που αντιστοιχεί στην εγκατάσταση του Glassfish Server v Τέλος, συμπληρώνουμε τα στοιχεία του λογαριασμού administrator, δίνοντας ως username την τιμή admin και ως Password την τιμή adminadmin, και κάνουμε κλικ στο κουμπί Finish προκειμένου να ολοκληρωθεί η προσθήκη του νέου server (βλ. Εικόνα 16). 12

16 Εικόνα 16 Εισαγωγή στοιχείων λογαριασμού administrator για την ολοκλήρωση της προσθήκης του sever. Τέλος, επιβεβαιώνουμε την ορθότητα εκτέλεσης της ανωτέρω διαδικασίας επιλέγοντας το νέο κόμβο Glassfish v2.x κάτω από τον κόμβο Servers, κάνοντας δεξί κλικ και επιλέγοντας Start. Μετά από λίγα δευτερόλεπτα, αν δεν έχει υπάρξει κάποιο πρόβλημα κατά την εκκίνηση του server, θα εμφανιστεί ένα μικρό πράσινο εικονίδιο στο αρχικό εικονίδιο του server, υποδηλώνοντας ότι έχει εκκινηθεί επιτυχώς. Εικόνα 17 Επιβεβαίωση ορθής σύνδεσης του Glassfish Server v2.1.1 με το NetBeans. Στο σημείο αυτό, έχει ολοκληρωθεί η προετοιμασία του περιβάλλοντος εργασίας, που θα χρησιμοποιηθεί κατά τη διεξαγωγή των εργαστηριακών μαθημάτων αλλά και για την εκπόνηση της υποχρεωτικής εργασίας του μαθήματος. 13