Γηδαθηηθό πιηθό ζηελ εθπαίδεπζε ελειίθωλ: από ην ζρεδηαζκό ζηελ αμηνιόγεζε ηνπ δηδαθηηθνύ πιηθνύ γηα ην γξακκαηηζκό ζηελ ειιεληθή γιώζζα ζηα.γ.δ.

Γηδαθηηθό πιηθό ζηελ εθπαίδεπζε ελειίθωλ: από ην ζρεδηαζκό ζηελ αμηνιόγεζε ηνπ δηδαθηηθνύ πιηθνύ γηα ην γξακκαηηζκό ζηελ ειιεληθή γιώζζα ζηα.γ.δ. ωθξόλεο Υαηδεζαββίδεο, Καζεγεηήο Γιωζζνινγίαο, Α.Π.Θ. Δπάγγεινο Αλάγλνπ, Μέινο Οκάδαο Έξγνπ ρνιείωλ Γεύηεξεο Δπθαηξίαο, Τπόηξνθνο ΙΚΤ, Τπ. Γξ. Παλεπηζηεκίνπ Παηξώλ. Παλαγηώηα Υαηδεζενράξνπο, Γξ. Φηινινγίαο, Γηεπζύληξηα ΓΔ Αραξλώλ. Βαζηιηθή Μπέηει-Αιεμαλδξίδνπ, Φηιόινγνο, ΓΔ Πεξηζηεξίνπ. Abstract The 43 Second Chance Schools (SCS), which function all over Greece under the aegis of the Ministry of National Education and Religious Affairs as well as of the General Secretariat for Adult Education, are an alternative educational institution for citizens over 18 years old, who have not completed upper compulsory education. In SCS emphasis is placed on the provision of knowledge and skills required for reintegration of graduates in social and economical life. Therefore the curriculum is based upon the notion of literacy, defined as the entirety of skills allowing an individual to manage their personal and social life. In this context, in SCSs use of predetermined teaching material (textbooks) is avoided. On the contrary, teachers are given the opportunity, which consists their obligation as well, to produce teaching material relative to students interests and compatible with their perceptive abilities. In this paper, at first the institution of SCS, the goals, the history, the current situation and the philosophy upon which the curriculum is based are presented. Secondly, the procedure of planning, production, diffusion, replanning and distribution of the teaching material for the subject of Greek Language is presented. The principles upon which the material was planned and the philosophy of its presentation are underlined. The innovation regarding the participants and the followed procedure is commented upon, as is part of the teaching material, which is presented. The final part of the paper presents the assessment of the material by teachers who worked in SCS during the school year 2005-2006. 1

1. Τα Σσολεία Δεύηεπηρ Εςκαιπίαρ και ηο διδακηικό ςλικό θνπφο απηήο ηεο εξγαζίαο είλαη λα παξνπζηάζεη ηε δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο, θαζψο θαη ηελ αμηνιφγεζε απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ ζηελ ειιεληθή γιψζζα ζε έλαλ ελαιιαθηηθφ ζεζκφ εθπαίδεπζεο ελειίθσλ, ηα ρνιεία Γεχηεξεο Δπθαηξίαο. Σα ρνιεία Γεχηεξεο Δπθαηξίαο (ΓΔ) πξνηάζεθαλ απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε (EU 1995) σο κέζν θαηαπνιέκεζεο ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. Λεηηνπξγνχλ ζε δηάθνξεο ρψξεο ηεο Δ.Δ., ελψ ζηελ Διιάδα ζεζκνζεηήζεθαλ κε ην λφκν 2525/1997. Απεπζχλνληαη ζε πνιίηεο άλσ ησλ 18 εηψλ, απνθνίηνπο Γεκνηηθνχ, νη νπνίνη δελ έρνπλ νινθιεξψζεη ηελ ππνρξεσηηθή εθπαίδεπζε. Σν πξψην ειιεληθφ ΓΔ ιεηηνχξγεζε ην 2000, ην 2001 πξνζηέζεθαλ άιια 4, ην 2003 ν αξηζκφο έθζαζε ηα 18, ην 2004 ηα 32 θαη ην 2005 ηα 43. Σα ΓΔ ζηελ Διιάδα ππάγνληαη ζηε Γεληθή Γξακκαηεία Δθπαίδεπζεο Δλειίθσλ (Γ.Γ.Δ.Δ.), ε νπνία επνπηεχεηαη απφ ην Τπνπξγείν Δζληθήο Παηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ, κε θνξέα πινπνίεζεο ην Ιλζηηηνχην Γηαξθνχο Δθπαίδεπζεο Δλειίθσλ (Ι.Γ.ΔΚ.Δ.), ην νπνίν ππάγεηαη ζηε Γεληθή Γξακκαηεία Δθπαίδεπζεο Δλειίθσλ. Οη ηδηαηηεξφηεηεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζπζηεκάησλ ησλ θξαηψλ ηεο Δ.Δ. ζε ζπλδπαζκφ κε ηα θνηλσληθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εθπαηδεπνκέλσλ, δηακνξθψλνπλ δηαθνξεηηθά κνληέια.γ.δ. Ωζηφζν παξά ηηο φπνηεο ηδηαηηεξφηεηεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζπζηεκάησλ θαη ηηο δηαθνξεηηθέο πξνηεξαηφηεηεο ζηελ εθπαίδεπζε ή ηελ θαηάξηηζε, ην πξφγξακκα φισλ ησλ ρνιείσλ Γεχηεξεο Δπθαηξίαο ζηεξίδεηαη ζε ηξεηο βαζηθέο αξρέο (EU 2001): Δπέιηθηα εθπαηδεπηηθά πιηθά πνπ πξνζαξκφδνληαη ζηηο αλάγθεο θαη ηα ελδηαθέξνληα ησλ εθπαηδεπνκέλσλ, ψζηε λα ππνζηεξίδνπλ ηνλ εθπαηδεπφκελν ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ. Πξνζέγγηζε ησλ αλαγθψλ ησλ εθπαηδεπνκέλσλ ζπλνιηθά θαη φρη ελ κέξεη εμαζθαιίδνληαο έλα ππνζηεξηθηηθφ θαη δεκηνπξγηθφ πεξηβάιινλ ην νπνίν επλνεί ηε κάζεζε. Πνιπεπηδέμην εθπαηδεπηηθφ θαη επηζηεκνληθφ δπλακηθφ, ψζηε λα κπνξεί λα αληαπνθξηζεί ζηνλ ηδηαίηεξα απαηηεηηθφ ξφιν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπκβνχινπεκςπρσηή. 2

Σα γλσζηηθά αληηθείκελα-γξακκαηηζκνί (Traves Peter 1992) ζηα νπνία ζηεξίδεηαη ην πξφγξακκα ζπνπδψλ ησλ.γ.δ. είλαη ηα αθφινπζα: Διιεληθή γιψζζα, Μαζεκαηηθά, Πιεξνθνξηθή, Αγγιηθά, Κνηλσληθή εθπαίδεπζε, Πεξηβαιινληηθή εθπαίδεπζε, Αηζζεηηθή αγσγή, ηνηρεία Σερλνινγίαο θαη Φπζηθψλ επηζηεκψλ. Πξνζθέξεηαη αθφκε ζπκβνπιεπηηθή ζε ζέκαηα επαγγεικαηηθήο ζηαδηνδξνκίαο, θαζψο θαη ςπρνινγηθή ππνζηήξημε. Οη παξαπάλσ γξακκαηηζκνί δελ πεξηραξαθψλνληαη απζηεξά ζηα φξηα ηνπ αληίζηνηρνπ επηζηεκνληθνχ πεδίνπ, αιιά αμηνπνηνχλ ζηνηρεία απφ πνιιέο επηζηήκεο (δηαζεκαηηθφηεηα ηεο δηδαζθαιίαο). Καηλνηφκεο είλαη επίζεο θαη νη κέζνδνη δηδαζθαιίαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη. Σα ηκήκαηα είλαη νιηγνκειή (10-15 αηφκσλ) θαη νη εθπαηδεπφκελνη αζθνχληαη ζχκθσλα κε ηελ νκαδνζπλεξγαηηθή κέζνδν, ηελ ελεξγεηηθή κάζεζε, ηα ζρέδηα δξάζεο (project), ηελ αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ, ην δηάινγν, ην ζεβαζκφ ηεο δηαθνξεηηθήο άπνςεο, ηνλ θξηηηθφ ζηνραζκφ. Γεληθά, ν ζπλνιηθφο πξνζαλαηνιηζκφο ηεο καζεζηαθήο πξάμεο είλαη θνηλσληθφο θαη δεκνθξαηηθφο. Σα.Γ.Δ. ιεηηνπξγνχλ κε αλνηθηά πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ, θαζψο ε δηδαζθαιία ζεσξείηαη πξάμε επηθνηλσλίαο θαη φρη πξνζπάζεηα γηα επίηεπμε πξνθαζνξηζκέλσλ ζηφρσλ. Καηά ζπλέπεηα, ρσξίο λα απνθιείνληαη ηα ήπηα ηεζη, αμηνινγείηαη ε αηνκηθή πξνζπάζεηα, αιιά θαη ε νκαδηθή εξγαζία, θπξίσο απφ ηα ληνζηέ ησλ εξγαζηψλ, νη πξσηνβνπιίεο θαη ε γεληθφηεξε ζπκκεηνρή ζηε καζεζηαθή δξαζηεξηφηεηα. Οη εθπαηδεπηηθνί πνπ δηδάζθνπλ ζηα ΓΔ φρη κφλν επηιέγνληαη, αιιά θαη επηκνξθψλνληαη ηαθηηθά απφ κέιε ηεο Δπηζηεκνληθήο Δπηηξνπήο ησλ ΓΔ ζε θεληξηθφ επίπεδν, θαζψο θαη απφ ηνπο Πεξηθεξεηαθνχο πκβνχινπο Δθπαίδεπζεο ζε επίπεδν ζρνιηθήο κνλάδαο. Όζνλ αθνξά ην παηδαγσγηθφ (ή εθπαηδεπηηθφ ή δηδαθηηθφ) πιηθφ, αξρηθά ζα πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε φηη-ζε νπνηαδήπνηε κνξθή θαη κε νπνηαδήπνηε νλνκαζίααπηφ απνηειεί έλα εθ ησλ σλ νπθ άλεπ ζηνηρείν ηεο εξγαζίαο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζε νπνηαδήπνηε βαζκίδα ηεο εθπαίδεπζεο, ηππηθήο θαη άηππεο. Η έλλνηα ηνπ παηδαγσγηθνχ πιηθνχ έρεη ζπλδεζεί δηεζλψο, αιιά ηδηαίηεξα ζηελ Διιάδα, κε ηε κνξθή ηνπ βηβιίνπ πνπ παξνπζηάδεη γξακκηθή κνξθή, δίλεη πιεξνθνξίεο, παξέρεη γλψζεηο θαη ζπρλά εμαζθεί ην καζεηή. Η εηζαγσγή φκσο λέσλ αληηθεηκέλσλ ζην ζρνιείν, φπσο ηεο πεξηβαιινληηθήο εθπαίδεπζεο, ησλ θαιιηηερληθψλ καζεκάησλ, ηεο πιεξνθνξηθήο θαη άιισλ, ηα νπνία παξνπζηάδνπλ αξθεηέο δηαθνξέο σο πξνο ηα ραξαθηεξηζηηθά απφ ηα παξαδνζηαθά καζήκαηα επέθεξε θαη θάπνην θινληζκφ ζην 3

ραξαθηήξα, ηε δνκή θαη ην πεξηερφκελν ηνπ παηδαγσγηθνχ πιηθνχ, κε απνηέιεζκα λα παξαρζνχλ ελαιιαθηηθέο κνξθέο παηδαγσγηθνχ πιηθνχ, φπσο πιηθφ ζε κνξθή θαθέινπ (π.ρ. πεξηβαιινληηθή εθπαίδεπζε), ζε κνξθή θχιισλ εξγαζίαο θηι. ήκεξα, γεληθά, ππάξρεη έλαο έληνλνο πξνβιεκαηηζκφο κεηαμχ ησλ αζρνινχκελσλ κε ηελ εθπαίδεπζε γχξσ απφ ην ζρνιηθφ εγρεηξίδην, παξακέλεη φκσο ε εθπαίδεπζε εγθισβηζκέλε ζηε βηβιηαθή κνξθή ηνπ παηδαγσγηθνχ πιηθνχ. 2. Η διαδικαζία παπαγωγήρ διδακηικού ςλικού ζηο γπαμμαηιζμό ζηην ελληνική γλώζζα (2002-2005) Σα ραξαθηεξηζηηθά θαη ε θηινζνθία πνπ δηέπεη ην ζεζκφ ησλ ΓΔ, φπσο ηνλίζηεθαλ θαη πεξηγξάθεθαλ παξαπάλσ, πξνυπνζέηνπλ θαη ηελ πξνζαξκνγή ηεο δηδαζθαιίαο ζην επίπεδν ησλ εθπαηδεπνκέλσλ. Απηή θαη κφλν ε πξνυπφζεζε θαζνξίδεη θαη ην ραξαθηήξα ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ, ην νπνίν ζα πξέπεη λα δηέπεηαη απφ επειημία θαη πξνζαξκνζηηθφηεηα. Γηα ην ιφγν απηφ ζεσξήζακε απφ ηελ πεξίνδν ηεο πηνζέηεζεο ησλ γξακκαηηζκψλ ζηα ΓΔ (2001-2002) φηη ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ ζα κπνξνχζε θαη ζα έπξεπε λα έρεη έλα ραξαθηήξα πνιπδχλακν, ψζηε λα είλαη επέιηθην, εππξνζάξκνζην, εχρξεζην, ζπλεπέο θαη δηδαθηηθά θαη καζεζηαθά απνηειεζκαηηθφ. Παξάιιεια ζα έπξεπε λα έρεη έλαλ παξαδεηγκαηηθφ ραξαθηήξα θαη λα δίλεη ζηνλ/ζηελ εθπαηδεπηηθφ ηελ απαξαίηεηε ηερλνγλσζία, πνπ ζα ηνπ/ηεο επηηξέπεη λα επηιέγεη θαη λα θαηαζθεπάδεη εθηφο απφ ην δηδαθηηθφ πιηθφ θαη δνθηκαζίεο-εξγαιεία, κε ηα νπνία ζα δηαγηγλψζθεη θαη ζα ειέγρεη ην γλσζηαθφ θαη γεληθφηεξα καζεζηαθφ επίπεδν ησλ εθπαηδεπνκέλσλ, ψζηε λα είλαη ζε ζέζε λα ηξνθνδνηεί θαη λα αλαηξνθνδνηεί ηε δηδαζθαιία σο δηαδηθαζία. Με βάζε ινηπφλ ηα παξαπάλσ πξνηάζεθε αξρηθά ζηνπο/ζηηο εθπαηδεπηέο/ηξηεο θαη ζηνλ θνξέα ε παξαγσγή ελφο κέξνπο δεηγκαηηθνχ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ζε φινπο ηνπο γξακκαηηζκνχο πνπ ζα είρε ην ραξαθηήξα θαθέισλ θαη ζα πεξηιάκβαλε ηνπο εμήο ηξεηο ηνκείο: α) δηαγλσζηηθέο δνθηκαζίεο, νη νπνίεο ζα απνζθνπνχλ ζηελ δηάγλσζε ηνπ επηπέδνπ ησλ εθπαηδεπνκέλσλ, β) δηδαθηηθφ πιηθφ κε νδεγίεο, πνπ ζα απνζθνπεί ζηε δηδαθηηθή ρξήζε, γ) δνθηκαζίεο ειέγρνπ, πνπ ζα απνζθνπνχλ ζηνλ έιεγρν ηνπ καζεζηαθνχ επηπέδνπ ησλ εθπαηδεπνκέλσλ. Πην ζπγθεθξηκέλα πξνηάζεθε: 4

α) λα παξαρζεί έλαο κηθξφο αξηζκφο δηαγλσζηηθψλ δνθηκαζηψλ αλά γξακκαηηζκφ, νη νπνίεο ζα ζηφρεπαλ αθελφο ζηε δηεξεχλεζε ηνπ επηπέδνπ ησλ εθπαηδεπνκέλσλ θαη αθεηέξνπ ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηεο δηδαζθαιίαο. β) λα παξαρζεί έλαο αξηζκφο ελνηήησλ ππφ ηχπνλ ζρεδίσλ εξγαζίαο αλά γξακκαηηζκφ, ηα νπνία ζα πεξηείραλ νδεγίεο πξνο ηνλ εθπαηδεπηηθφ γηα ηηο πξνυπνζέζεηο θαη ηελ εμέιημε ηνπ ζρεδίνπ εξγαζίαο θαη ην ίδην ην πιηθφ, θαζψο θαη ζπλνδεπηηθφ πιηθφ, πιεξνθνξίεο γηα ηελ εμέιημε ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηηο αληηδξάζεηο ησλ εθπαηδεπνκέλσλ, φηαλ πξφθεηηαη γηα ελφηεηεο πνπ δηδάρηεθαλ. Με βάζε ηηο ζπδεηήζεηο κεηαμχ εκπιεθνκέλσλ ζηα ΓΔ, ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ησλ γξακκαηηζκψλ θαη ηελ πξνζδνθψκελε ρξεζηκφηεηα ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ πξνηάζεθαλ ηξηψλ εηδψλ παξνπζηάζεηο, ε πξψηε απφ ηηο νπνίεο νλνκάζηεθε απιή, ε δεχηεξε εκπινπηηζκέλε θαη ε ηξίηε ιεπηνκεξήο. Καη νη ηξεηο πξνηάζεηο ζηνλ θχξην θνξκφ ηνπο πεξηείραλ ηα εμήο ζηνηρεία: Σίηινο ελφηεηαο Πεξηγξαθή ηεο δηδαζθαιίαο Δπηδηψμεηο (ζπγθεθξηκέλνη γλσζηηθνί ζηφρνη, δηαπηζηψζηκνη, παξαηεξήζηκνη αλ είλαη δπλαηφλ. Οη ζηφρνη απηνί κπνξνχλ λα αληηζηνηρνχλ ζε θάπνην είδνο δεμηνηήησλ, ζε θάπνην είδνο δεισηηθήο γλψζεο, ζε ζπλδπαζκνχο ησλ δπν ή ζε θάπνην άιιν είδνο γλψζεο, κεηαγλσζηηθνί ζηφρνη ή ζηφρνη γεληθφηεξεο πθήο, φπσο θνηλσληθνπνίεζεο, θαιιηέξγεηαο ζηάζεσλ θαη λννηξνπίαο, θξηηηθήο ζθέςεο, βειηίσζεο επαγγεικαηηθψλ πξνζφλησλ θ.ά.) Πξνβιεπφκελε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο Τιηθά-Μέζα (γηα παξάδεηγκα, δηάθνξα πιηθά, εηθφλεο, θείκελα, λνκηθά θείκελα, δηεπζχλζεηο ζην Γηαδίθηπν, ινγηζκηθφ. Σν πιηθφ απηφ ζα πεξηιακβάλεηαη ζην ληνζηέ ή ζα πεξηγξάθεηαη κε ηφζε ιεπηνκέξεηα, ψζηε λα κπνξεί λα ηα αλαπαξάγεη ν δηδάζθσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη ην ληνζηέ). Παξαηεξήζεηο (επηζήκαλζε φισλ εθείλσλ ησλ ζεκείσλ ηα νπνία ρξήδνπλ ηδηαίηεξεο πξνζνρήο απφ ην δηδάζθνληα. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ηα ζεκεία απηά κπνξεί λα έρνπλ ραξαθηήξα πξνβιεκάησλ γηα ηελ θαηάθηεζε κηαο ελλνίαο: νη ζπνπδαζηέο κπνξεί λα δπζθνιεχνληαη λα αληηιεθζνχλ κηα νξηζκέλε ιεηηνπξγία ελφο Η.Τ., λα θαηαλνήζνπλ κηα δχζθνιε καζεκαηηθή έλλνηα ή λα έρνπλ ιαλζαζκέλε δηαηζζεηηθή γλψζε γηα νξηζκέλα θπζηθά θαηλφκελα. ε άιιεο πεξηπηψζεηο ηα ζεκεία απηά κπνξεί λα είλαη δηαθνξεηηθήο θχζεο θαη λα ζπλδένληαη κε θνηλσληθνχο ξφινπο ή ζηεξεφηππα. Οη ζπγγξαθείο ηνπ αληίζηνηρνπ ληνζηέ ζα πξέπεη, ζην κέηξν ηνπ 5

δπλαηνχ, λα επηζεκαίλνπλ ηα ζεκεία απηά θαη λα ππνδεηθλχνπλ, εθφζνλ είλαη δπλαηφλ πάληνηε, κεζφδνπο γηα ηελ αληηκεηψπηζή ηνπο). Η εκπινπηηζκέλε κνξθή πεξηείρε, εθηφο ησλ παξαπάλσ ζηνηρείσλ, ηελ πξνηεηλφκελε δηδαθηηθή κεζνδνινγία, ηηο πξναπαηηνχκελεο γλψζεηο θαη δεμηφηεηεο πνπ πξέπεη λα έρνπλ νη εθπαηδεπφκελνη, ην πξφζζεην δηδαθηηθφ πιηθφ, ελδερφκελεο επεθηάζεηο, εηδηθνχο φξνπο θαη αζθήζεηο γηα απηνδηδαζθαιία. Η επνλνκαδφκελε, ηέινο, ιεπηνκεξήο κνξθή πεξηείρε ηα ζηνηρεία πνπ πξνηείλνληαλ απφ ηελ εκπινπηηζκέλε, κε ηε δηαθνξά φηη πξνυπέζεηε κεγαιχηεξε ιεπηνκέξεηα ζηνλ ηξφπν ηεο δηεμαγσγήο ηεο δηδαζθαιίαο. Δπξφθεηην δειαδή γηα παξνπζίαζε κηαο δηδαθηηθήο ελφηεηαο, φπσο είρε πξαγκαηνπνηεζεί ζηελ ηάμε. Οη πξνηάζεηο απηέο ηέζεθαλ ζε ζπδήηεζε ζηελ επηηξνπή ζπληνληζκνχ, πνπ ηελ απνηεινχζαλ νη ππεχζπλνη ησλ καζεκάησλ («ζεκαηηθνί ππεχζπλνη») θαη νη δηεπζπληέο/ληξηεο ησλ πέληε ΓΔ θαη ζηε ζπλέρεηα ζηελ νινκέιεηα θάζε γξακκαηηζκνχ πνπ απνηεινχληαλ απφ ηνλ/ηελ ππεχζπλν/ε ηνπ γξακκαηηζκνχ θαη ηνπο δηδάζθνληεο ησλ ζρνιείσλ.. Ο πξνβιεκαηηζκφο γηα ην πεξηερφκελν ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ θαη ηε κνξθή παξνπζίαζήο ηνπ απνηέιεζε αληηθείκελν δχν επηκνξθσηηθψλ ζεκηλαξίσλ. Σειηθά, ζπγθεληξψζεθε ηνλ Ινχλην ηνπ 2003 έλα ζχλνιν δέθα πεξίπνπ ελνηήησλ, νη νπνίεο παξαδφζεθαλ ζην ΙΓΔΚΔ. Σνλ ίδην κήλα παξνπζηάζηεθαλ ζην ζπλέδξην ησλ ΓΔ νξηζκέλεο ελφηεηεο, θπξίσο δηαζεκαηηθνχ ραξαθηήξα. Σν Φζηλφπσξν ηνπ 2004 ζπγθξνηήζεθε κε απφθαζε ηνπ ΙΓΔΚΔ επηακειήο επηηξνπή κε ζθνπφ λα γίλεη ε ηειηθή επεμεξγαζία ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ πνπ παξαδφζεθε γηα ην γισζζηθφ γξακκαηηζκφ θαη λα παξνπζηαζηεί. Η νκάδα, παξφιν φηη είρε ζρεδφλ έηνηκν πιηθφ ζηε δηάζεζή ηεο, πξνβιεκαηίζηεθε αθφκε κηα θνξά γηα ην πεξηερφκελν ηνπ θαθέινπ, ηνλ ηξφπν παξνπζίαζεο θαη γηα νξηζκέλα ζεκεία ζηε δηαηχπσζε. 3. Η δημιοςπγία ηος Φακέλος Εκπαιδεςηικού Υλικού. Ο θάθεινο πνπ δεκηνπξγήζεθε ηειηθά θαη έθηαζε ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο ησλ ΓΔ ην 2005 πεξηέρεη δχν κέξε. Σν πξψην κέξνο πεξηιακβάλεη ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ Πξνγξάκκαηνο πνπδψλ, φπσο δηακνξθψζεθαλ κεηά απφ ζπδεηήζεηο κε ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ησλ ιεηηνπξγνχλησλ ηελ επνρή εθείλε πέληε ΓΔ πάλσ ζε έλα θείκελν εξγαζίαο πνπ δεκνζηνπνηήζεθε ηνλ Ινχιην ηνπ 2001. Σν δεχηεξν κέξνο πεξηιακβάλεη δχν επηκέξνπο ελφηεηεο. ηελ πξψηε ελφηεηα παξνπζηάδνληαη 6

δηδαθηηθέο πξνηάζεηο, δνθηκέο θαζψο θαη δηδαζθαιίεο, φπσο αθξηβψο ηηο εθάξκνζαλ νη εθπαηδεπηηθνί. ηε δεχηεξε ελφηεηα παξνπζηάδεηαη δεηγκαηηθά έλαο αξηζκφο δνθηκαζηψλ (ηεζη), κε ηα νπνία είλαη δπλαηφ λα γίλεη δηάγλσζε θαη έιεγρνο ηνπ επηπέδνπ ηνπ γισζζηθνχ γξακκαηηζκνχ ησλ εθπαηδεπνκέλσλ. Σφζν νη ηειεπηαίεο δνθηκαζίεο φζν θαη νη δηδαζθαιίεο πνπ πεξηέρνληαη έρνπλ ζθνπφ λα δείμνπλ ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο ηνλ ηξφπν δνπιεηάο θαη δξάζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ηνπ Γισζζηθνχ Γξακκαηηζκνχ ζηελ ειιεληθή γιψζζα, ψζηε λα δηακνξθψζνπλ ηελ πξνζσπηθή ηνπο άπνςε γηα ηε δηδαθηηθή δηαδηθαζία πνπ αθνινπζείηαη ζηα ρνιεία Γεχηεξεο Δπθαηξίαο. Παξνπζηάδνπκε ελδεηθηηθά κηα δηδαζθαιία πνπ πεξηέρεηαη ζην θάθειν (βι. Παξάξηεκα 1) θαη έλα δηαγλσζηηθφ ηεζη (βι. Παξάξηεκα 2). H δηδαζθαιία είρε ηνπο εμήο γιωζζηθνύο ζηόρνπο: Δληνπηζκφο πιεξνθνξηψλ ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε γεγνλφησλ ζε έλα γξαπηφ, πξνθνξηθφ ή πνιπηξνπηθφ θείκελν θαη θαηάηαμή ηνπο ζε έλα ρξνλνινγηθφ πίλαθα κε κνξθή ηίηισλ. Kαηαλφεζε ζηνηρείσλ ηεο δνκήο ηεο γιψζζαο θαη ηεο ρξήζεο ηνπο θαη εμσγισζζηθφ ζηφρν λα ελεκεξσζνχλ ζρεηηθά κε ηα γεγνλφηα κίαο ζεκαληηθήο πεξηφδνπ ηεο ειιεληθήο ηζηνξίαο θαη λα ζπγθξαηήζνπλ ηα θπξηφηεξα απφ απηά. Tα κέζα θαη πιηθά πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ήηαλ έλα ζχληνκν ρξνληθφ ηεο εκπινθήο ηεο Διιάδαο ζην Β παγθφζκην πφιεκν, ηεο θαηνρήο θαη ηεο αληίζηαζεο, ην νπνίν επηκειήζεθε ν/ε εθπαηδεπηήο/ηξηα θαη έλα ληνθπκαληέξ ηεο θξαηηθήο ηειεφξαζεο γηα ηελ επέηεην ηεο 28εο Οθησβξίνπ. H δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο ήηαλ 6 δηδαθηηθέο ψξεο. Oη κέζνδνη πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ήηαλ ε νκαδνζπλεξγαηηθή, ν δηάινγνο, ην θχιιν εξγαζίαο. Η πνξεία ηεο δηδαζθαιίαο: Mε αθνξκή ηελ επέηεην ηεο 28εο Oθησβξίνπ έγηλε ζπδήηεζε ζηελ ηάμε ζρεηηθά κε ηε ζπκκεηνρή ηεο Eιιάδαο ζην B παγθφζκην πφιεκν θαη ηα βαζηθφηεξα γεγνλφηα ηεο θαηνρήο θαη ηεο αληίζηαζεο. Γφζεθε ζηνπο/ζηηο εθπαηδεπφκελνπο/εο θαη δηαβάζηεθε θείκελν κε ηίηιν «Έλα ζχληνκν ρξνληθφ ηνπ πνιέκνπ, ηεο θαηνρήο θαη ηεο αληίζηαζεο» (βι. ζειίδεο πιηθνχ), ζην νπνίν πεξηγξάθνληαλ πεξηιεπηηθά ηα ηζηνξηθά γεγνλφηα 7

(ρξνλνινγεκέλα θαη κε) ηεο ππφ εμέηαζε πεξηφδνπ, φπσο παξνπζηάδνληαη ζην παιηφ βηβιίν Ιζηνξίαο θνξκνχ ηεο Γ Λπθείνπ (ε πεξίιεςε εηνηκάζηεθε απφ ηνλ/ηελ εθπαηδεπηή/ηξηα). Aθνχ έγηλε ζπδήηεζε γηα λα ιπζνχλ ηπρφλ απνξίεο ησλ εθπαηδεπφκελσλ ζρεηηθά κε ην θείκελν, ρσξίζηεθαλ ζε ηέζζεξηο κηθξέο νκάδεο, νη νπνίεο αλέιαβαλ λα εληνπίζνπλ ζην θείκελν θαη λα θαηαγξάςνπλ ηα εμήο: α) ε πξψηε ηα γεγνλφηα ηνπ πνιέκνπ κέρξη ηελ εκπινθή ηεο Γεξκαλίαο, β) ε δεχηεξε ηα γεγνλφηα ηνπ πνιέκνπ κεηά ηελ επίζεζε ηεο Γεξκαλίαο ζηελ Διιάδα θαη σο ηελ θαηνρή, γ) ε ηξίηε ηα γεγνλφηα ηεο θαηνρήο θαη ηεο αληίζηαζεο κέρξη θαη ην 43 θαη δ) ε ηέηαξηε ηα ππφινηπα. Όιεο νη νκάδεο αλέιαβαλ λα εληνπίζνπλ θαη ηα κε ρξνλνινγεκέλα γεγνλφηα ζην θνκκάηη πνπ ηνπο αληηζηνηρνχζε (δχν δηδαθηηθέο ψξεο). O/H εθπξφζσπνο ηεο θάζε νκάδαο έγξαςε ζηνλ πίλαθα κε ηε κνξθή ηίηισλ ηα γεγνλφηα πνπ εληφπηζε ε νκάδα ηνπ/ηεο θαη έγηλε ζρνιηαζκφο απφ ηνπο/ηηο ππφινηπνπο/εο εθπαηδεπφκελνπο/εο θαη ηνλ/ηελ εθπαηδεπηή/ηξηα. Mε αθνξκή ηε δηαηχπσζε ησλ ηίηισλ απηνχ ηνπ ρξνλνινγηθνχ πίλαθα, ε πξνζνρή ησλ εθπαηδεπνκέλσλ θαη ε ζπδήηεζε επηθεληξψζεθαλ ζηα κνξθνζπληαθηηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηίηισλ θαη ζπγθεθξηκέλα: α) ζηε δηαθνξά κεηαμχ ηεο ρξήζεο νπζηαζηηθψλ θαη ξεκάησλ ζηνπο ηίηινπο, β) ζηε ζεκαζία ηεο ρξήζεο ηνπ ίδηνπ ρξφλνπ ζηνπο ηίηινπο πνπ πεξηιακβάλνπλ ξήκαηα θαη γ) ζηε δηαθνξά κεηαμχ ηεο ρξήζεο ελεξγεηηθήο θαη παζεηηθήο δνκήο (δχν δηδαθηηθέο ψξεο). Oη εθπαηδεπφκελνη/εο παξαθνινχζεζαλ έλα ηζηνξηθφ ληνθπκαληέξ ηεο N.E.T. ζρεηηθά κε ηελ 28ε Oθησβξίνπ, κε ηε βνήζεηα ηνπ νπνίνπ ζπκπιήξσζαλ ηηο ρξνλνινγίεο πνπ έιεηπαλ απφ ηνλ πίλαθα (κία δηδαθηηθή ψξα). Ο ρξνλνινγηθφο πίλαθαο παξνπζηάζηεθε νινθιεξσκέλνο ζηνλ πίλαθα ηεο ηάμεο θαη ζρνιηάζηεθε ην ληνθπκαληέξ (κία δηδαθηηθή ψξα). Oη εθπαηδεπφκελνη/εο αλέιαβαλ σο αηνκηθή εξγαζία γηα ην ζπίηη λα αλαπαξαγάγνπλ ην ρξνλνινγηθφ πίλαθα θαη ν/ε εθπαηδεπηηθφο αλέιαβε λα ηνλ δηνξζψζεη, ψζηε λα έρεη ν θαζέλαο /ε θαζεκία ζην ληνζηέ ηνπ ην πξντφλ απηήο ηεο δξαζηεξηφηεηαο (βι. ζειίδεο πιηθνχ). 8

Mεηά απφ δχν κήλεο δφζεθε ζηνπο/ζηηο εθπαηδεπφκελνπο/εο αηνκηθφ θχιιν εξγαζίαο κε απινχζηεξν θαη ζπληνκφηεξν θείκελν θαη ηνπο δεηήζεθε λα δψζνπλ ηίηινπο ζηα γεγνλφηα πνπ παξνπζηάδνληαλ ζε απηφ. H αμηνιόγεζε εζηηάδεηαη θπξίσο ζηελ επίηεπμε ηνπ γεληθνχ ζηφρνπ απηήο ηεο δηδαζθαιίαο πνπ ήηαλ, κέζα απφ ηε δεκηνπξγία ελφο απινχ ρξνλνινγηθνχ πίλαθα κηαο ζπγθεθξηκέλεο ηζηνξηθήο πεξηφδνπ, λα θάλνπλ νη εθπαηδεπφκελνη/εο ην πξψην βήκα ζε κηα επξχηεξε δηαδηθαζία πνπ δηαξθεί φιε ηε ζρνιηθή ρξνληά θαη ηνπο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα αλαπηχμνπλ ηηο δεμηφηεηεο πχθλσζεο ιφγνπ. Tα απνηειέζκαηα ήηαλ ζεηηθά θαη θάλεθαλ ζε άιιεο δξαζηεξηφηεηεο, φπσο ην λα παξνπζηάζνπλ ζπλνπηηθά εηδήζεηο απφ ηελ εθεκεξίδα ζε κνξθή ηειεγξαθήκαηνο, ζε κνξθή e-mail θ.ά Παξφκνηα θείκελα: δεκνζηνγξαθηθά θείκελα ή αθηεξψκαηα (π.ρ. κηα ηζηνξηθή αλαδξνκή ζην Mεζαλαηνιηθφ ή έλα αθηέξσκα ζηελ ηζηνξία ηνπ ζεζκνχ ησλ βξαβείσλ Όζθαξ ή ζηελ ηζηνξία θάπνηνπ κνπζηθνχ ξεχκαηνο), πάληα κε αθνξκή θάπνην γεγνλφο ηεο επηθαηξφηεηαο. H δηαγλωζηηθή δνθηκαζία απνηειείηαη απφ κία πηλαθίδα θαη εξσηήζεηο θαη έρεη ζθνπό ηνλ έιεγρν ηεο ηθαλφηεηαο θαηαλφεζεο γξαπηνχ ιφγνπ, ζηόρν ηνλ έιεγρν ηνπ βαζκνχ θξηηηθνχ γξακκαηηζκνχ ησλ αμηνινγνχκελσλ θαη εηδηθό ζηόρν ηνλ έιεγρν ηεο εμνηθείσζεο κε κία απφ ηηο ζπλδειψζεηο ηεο Καζαξεχνπζαο, ηελ παιαηφηεηα ηνπ γξαπηνχ πξντφληνο Παξόκνηα θείκελα: πηλαθίδεο ζε πάξθα, ζε θαηαζηήκαηα (θαθελεία, δαραξνπιαζηεία, κε παξαδνζηαθά αληηθείκελα θηι.), ζε δεκφζηνπο ρψξνπο, αεξνπαλφ πνπ αλαθέξνληαη ζε δηακαξηπξίεο, ζπγθεληξψζεηο θηι., ζε δηάθνξνπο δεκφζηνπο ρψξνπο (ηξάπεδεο, ππνπξγεία, δεκφζηεο ππεξεζίεο, ζρνιεία θηι.) 3. Αξιολόγηζη ηος Φακέλος Εκπαιδεςηικού Υλικού (Φ. Εκ. Υ.) Ο Φάθεινο Δθπαηδεπηηθνχ Τιηθνχ κεηά ηελ εθηχπσζή ηνπ δηαλεκήζεθε ζηα 32 ΓΔ ηελ άλνημε ηνπ 2005, ελψ ην θζηλφπσξν ηεο ίδηαο ρξνληάο ζηα 11 θαηλνχξηα πνπ πξσηνιεηηνχξγεζαλ ην ζρνιηθφ έηνο 2005-06. Δπνκέλσο, ν ρξφλνο αμηνπνίεζήο ηνπ Φαθέινπ Δθπαηδεπηηθνχ Τιηθνχ ζηε δηδαθηηθή πξάμε κέρξη ην Μάξηην ηνπ 2006, φηαλ ε εξεπλεηηθή νκάδα καο δήηεζε απφ ηνπο δηδάζθνληεο λα ηνλ αμηνινγήζνπλ, δελ ήηαλ αξθεηά κεγάινο. ε νξηζκέλεο κάιηζηα πεξηπηψζεηο σξνκηζζίσλ εθπαηδεπηηθψλ, πνπ πήγαλ ζηα ΓΔ ην Ννέκβξην, δελ ππήξρε θαλ ε επθαηξία ελεκέξσζήο ηνπο γηα ηελ χπαξμε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θαθέινπ, φπσο 9

ηνπιάρηζηνλ δήισζαλ. Ωζηφζν, ε εξεπλεηηθή νκάδα έθξηλε ζθφπηκν λα δηεξεπλήζεη ζε πνην βαζκφ ρξεζηκνπνηήζεθε απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαη λα ζπγθεληξψζεη ηηο θξίζεηο θαη απφςεηο ηνπο, ψζηε λα πξνρσξήζεη, ζην κέηξν ηνπ δπλαηνχ, ζε πξνηάζεηο βειηίσζεο ή ζπκπιήξσζεο ησλ πεξηερνκέλσλ ηνπ, εθφζνλ απηή είλαη θαη ε γεληθφηεξε θηινζνθία ηεο ρξήζεο Φ.Δθ.Τ. αληί εγρεηξηδίσλ ζηελ εθπαίδεπζε. Η δηεξεχλεζε έγηλε κε εξσηεκαηνιφγην (βι. Παξάξηεκα 3) πνπ ζπκπιήξσζαλ νη θηιφινγνη ησλ ΓΔ ζηε δηάξθεηα ηεο πξψηεο επηκνξθσηηθήο ζπλάληεζεο (Μάξηηνο 2006). Σν εξσηεκαηνιφγην πεξηειάκβαλε 11 εξσηήζεηο, 9 θιεηζηνχ ηχπνπ θαη 2 αλνηθηνχ, θαη απαληήζεθε απφ 51 εθπαηδεπηηθνχο (απφ ην ζχλνιν ησλ 75 πνπ ππεξεηνχλ ζηα ΓΔ). Σα πνξίζκαηα ηεο έξεπλαο-αμηνιφγεζεο: Υσξίο λα ζηαζνχκε ζηηο ηξεηο πξψηεο εξσηήζεηο, πνπ αλαθέξνληαη ζηελ ειηθία ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ζηα ρξφληα ππεξεζίαο ηνπο ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε θαη ζηα ΓΔ, απφ ηελ 4ε εξψηεζε «Πφζν ζπρλά έρεηε ρξεζηκνπνηήζεη ην Φ.Δθ.Τ.;» (δηάγξακκα 1) πξνθχπηεη φηη: ε πιεηνςεθία ησλ εθπαηδεπηηθψλ (65%) έρνπλ ρξεζηκνπνηήζεη ιίγν ην Φ., έλα κηθξφηεξν πνζνζηφ (29%) ηνλ ρξεζηκνπνίεζαλ θαη ηνλ ρξεζηκνπνηνχλ πνιχ ή πάξα πνιχ, ελψ έλα κηθξφ πνζνζηφ (4%) δελ ηνλ αμηνπνίεζε θαζφινπ. Απ απηφ ζπλάγεηαη φηη ν Φ.Δθ.Τ. απνηειεί ζεκείν αλαθνξάο, ζηνλ έλαλ ή ζηνλ άιιν βαζκφ, γηα ηε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία (84%) ησλ δηδαζθφλησλ ηελ ειιεληθή γιψζζα ζηα ΓΔ. Γηάγξακκα 1 πρλφηεηα Υξήζεο Δθπαηδεπηηθνχ Τιηθνχ ΠΑΡΑ ΠΟΛΤ 4% ΚΑΘΟΛΟΤ 4% ΠΟΛΤ 27% ΛΙΓΟ 65% ΚΑΘΟΛΟΤ ΛΙΓΟ ΠΟΛΎ ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ 10

ηελ επφκελε εξψηεζε πνπ αλαθέξεηαη ζηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο δελ αμηνπνηήζεθε ν Φ.Δθ.Τ., εληνπίδνληαη σο αηηίεο φιεο φζεο δίλνληαη ζην εξσηεκαηνιφγην, δειαδή: ην φηη νη ζεκαηηθέο ελφηεηεο είλαη αδηάθνξεο ή δχζθνιεο γηα ηνπο εθπαηδεπφκελνπο, δελ βνεζάεη πάληα ε πνξεία δηδαζθαιίαο θαη ην ζπλνδεπηηθφ πιηθφ είλαη μεπεξαζκέλν. Ωο πξνο ηνλ ηειεπηαίν παξάγνληα, απηφ πξάγκαηη ηζρχεη γηα ηα ζέκαηα πνπ ήηαλ επίθαηξα φηαλ ζπληάζζνληαλ ηα πεξηερφκελα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θαθέινπ θαη ην ζπλνδεπηηθφ πιηθφ ηνπο πξνέξρεηαη απφ ηνλ Σχπν. Δλδηαθέξνλ παξνπζηάδνπλ νη απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηελ 6 ε εξψηεζε γηα ην «Ση ηνπο βνήζεζε πεξηζζφηεξν απφ ην Φ.Δθ.Τ.»(δηάγξακκα 2). Δπηζεκαίλνπλ ζε πνζνζηφ 40% φηη ηνπο βνήζεζε ε πνξεία δηδαζθαιίαο θαη ζε πνζνζηφ 30% ε ζεκαηηθή ηνπ Φαθέινπ. Απφ ηηο απαληήζεηο απηέο ζπλάγεηαη φηη νη εθπαηδεπηηθνί κειέηεζαλ ηα πεξηερφκελά ηνπ, ηα αμηνπνίεζαλ θαη είλαη ζε ζέζε λα πξνρσξήζνπλ ζηελ εθπφλεζε ηνπ δηθνχ ηνπο δηδαθηηθνχ πιηθνχ (είηε σο πξνο ην πεξηερφκελν ησλ ζπλνδεπηηθψλ θεηκέλσλ είηε σο πξνο ηα γξακκαηηθνζπληαθηηθά θαηλφκελα πνπ θξίλνπλ ζθφπηκν λα δηδάμνπλ) αληιψληαο ηδέεο απφ ηε ζεκαηηθή θαη έρνληαο σο γλψκνλα ηελ πνξεία δηδαζθαιίαο πνπ ππνδεηθλχνληαη ζην ζπγθεθξηκέλν Φάθειν. Ωο πξνο ηα ζπλνδεπηηθά θείκελα θάζε ελφηεηαο, απηά θξίλνληαη βνεζεηηθά απφ ην 24% ησλ εξσηεζέλησλ, ελψ κφλν 6% ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζεσξνχλ φηη ηνπο βνήζεζαλ νη γξαπηέο δνθηκαζίεο (ηεζη) είηε γηα δηαγλσζηηθνχο είηε γηα αμηνινγηθνχο ζθνπνχο. Πξνθαλψο νη εθπαηδεπηηθνί δηακφξθσζαλ δηθά ηνπο ηεζη θαηάιιεια γηα ηνπο εθπαηδεπφκελνχο ηνπο ή ρξεζηκνπνίεζαλ άιινπο ηξφπνπο θαη ηερληθέο γηα ηε δηεξεχλεζε ησλ αλαγθψλ ηνπο ή γηα ηελ αμηνιφγεζή ηνπο. Δμάιινπ, νη γξαπηέο δνθηκαζίεο πνπ πεξηέρνληαη ζην Φάθειν είλαη απιψο ελδεηθηηθά παξαδείγκαηα, ηα νπνία πξνθαλψο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο. Γηάγξακκα 2 Βαζκφο εκαληηθφηεηαο Σκεκάησλ Φαθέινπ Δθπαηδεπηηθνχ Τιηθνχ 11

ΔΙΑΓΝΩΣΙΚΑ/ ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΕΣ 6% ΤΝΟΔΕΤΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 24% ΘΕΜΑΣΙΚΗ 30% ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ 40% ΘΕΜΑΣΙΚΗ ΤΝΟΔΕΤΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΙΚΑ/ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΕΣ Απηφ θάλεθε θαη απφ ηηο απαληήζεηο ηνπο ζηελ επφκελε εξψηεζε (δηάγξακκα 3), γηα ην αλ ρξεζηκνπνίεζαλ θάπνηα απφ ηηο πξνηεηλφκελεο δνθηκαζίεο, νη νπνίεο απαληήζεηο ήηαλ αξλεηηθέο ζε πνζνζηφ 70%. (Απ απηνχο πνπ απάληεζαλ ζεηηθά, νη πεξηζζφηεξνη αμηνπνίεζαλ ην πξψην ηεζη, ελψ δεχηεξν ζηελ πξνηίκεζή ηνπο έξρεηαη ην δεχηεξν ηεζη). Γηάγξακκα 3 Υξήζε Σεζη 12

ΔΕΝ ΑΠΑΝΣΗΑΝ 8% ΝΑΙ 22% ΌΥΙ 70% ΝΑΙ ΌΥΙ ΔΕΝ ΑΠΑΝΣΗΑΝ ηελ 9 ε εξψηεζε, πνπ αλαθέξεηαη ζηε ζπλνιηθή απνηίκεζε ηνπ Φ.Δθ.Τ. (δηάγξακκα 4), ην 41% ζεσξεί ην Φάθειν θαιφ θαη ην 22% πνιχ θαιφ, δειαδή ε κεγάιε πιεηνςεθία (63%) ηνλ θξίλεη κε ηδηαίηεξα ζεηηθφ ηξφπν, ελψ έλα πνζνζηφ 29% βξίζθεη ην Φάθειν κέηξην. Υσξίο λα δηαηππψλεη θαλείο αξλεηηθή θξίζε, σζηφζν πνζνζηφ 8% δελ απάληεζε ζ απηή ηελ εξψηεζε. Γηάγξακκα 4 Κξίζε Φαθέινπ Δθπαηδεπηηθνχ Τιηθνχ ΔΕΝ ΑΠΑΝΣΩ 8% ΚΑΚΟ 0% ΠΟΛΎ ΚΑΛΟ 22% ΜΕΣΡΙΟ 29% ΚΑΛΟ 41% ΚΑΚΟ ΜΕΣΡΙΟ ΚΑΛΟ ΠΟΛΎ ΚΑΛΟ ΔΕΝ ΑΠΑΝΣΩ Πξνθεηκέλνπ λα ειεγρζνχλ νη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ θξίζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ σο πξνο ηελ πνηφηεηα ηνπ Φ.Δθ.Τ. πξνρσξήζακε ζε κηα πξψηε 13

νηθνλνκεηξηθή πξνζέγγηζε, έηζη ψζηε λα δηαπηζησζεί ε ζπζρέηηζε ηεο θξίζεο κε ηηο ππφινηπεο παξακέηξνπο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ (ειηθία, ρξφληα ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, ρξφληα ζηα ΓΔ). Γηα ην ιφγν απηφ ζεσξήζακε σο εμαξηεκέλε κεηαβιεηή ηε ζπλνιηθή απνηίκεζε (Δξψηεζε 9), ελψ σο αλεμάξηεηεο ηελ ειηθία (ή ηα ρξφληα ππεξεζίαο ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε) θαη ηα ρξφληα ππεξεζίαο ζηα ΓΔ. Απφ ηα απνηειέζκαηα πξνθχπηεη φηη φζα πεξηζζφηεξα ρξφληα ζηα ΓΔ έρεη έλαο εθπαηδεπηηθφο ηφζν πην ζεηηθή γλψκε έρεη γηα ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ, ελψ φζα πεξηζζφηεξα ρξφληα πξνυπεξεζίαο έρεη ζηε δεπηεξνβάζκηα (ή φζν κεγαιχηεξνο ζε ειηθία είλαη 1 ) ηφζν πην αξλεηηθή γλψκε έρεη γηα ην πιηθφ απηφ. Πέξαλ απηνχ ηνπ ειέγρνπ, πξνρσξήζακε θαη ζε νηθνλνκεηξηθή εθηίκεζε ηεο επίδξαζεο ησλ ηξηψλ απηψλ κεηαβιεηψλ ζηε ζπρλφηεηα ρξήζεο. Ωζηφζν απφ ηα δηαζέζηκα ζηνηρεία δε θάλεθε λα ππάξρεη θάπνηα αμηφινγε επίδξαζε ησλ παξαπάλσ παξακέηξσλ ζηε ρξήζε, γεγνλφο πνπ πηζαλψο νθείιεηαη είηε ζην φηη πξαγκαηηθά δελ ππάξρεη θάπνηα ηζρπξή ζρέζε, είηε αθφκα γηαηί απνπζηάδεη ε κέηξεζε άιισλ παξακέηξσλ (π.ρ. επίπεδν εθπαίδεπζεο). Δλδηαθέξνλ παξνπζηάδνπλ νη πξνηάζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ (10 ε εξψηεζε) γηα ηνλ εκπινπηηζκφ ηνπ Φαθέινπ (δηάγξακκα 5). Η ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ηνπο, πνζνζηφ δειαδή 86%, πξνηείλεη ηνλ εκπινπηηζκφ ηνπ Φαθέινπ, πνζνζηφ 10% δηαηππψλεη παξαηεξήζεηο γηα ην ζπλνδεπηηθφ πιηθφ πξνηείλνληαο θαιχηεξε νξγάλσζή ηνπ ή απινχζηεπζή ηνπ, θαη, ηέινο, έλα κηθξφ πνζνζηφ 4% θάλεη αλαθνξά ζηελ πνξεία δηδαζθαιίαο δηαηππψλνληαο ηελ άπνςε φηη πξέπεη λα δνζεί κεγαιχηεξε έκθαζε ζ απηήλ. Απφ ηηο πξνηάζεηο πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ εκπινπηηζκφ ηνπ Φαθέινπ, πνιιέο (17) επηθεληξψλνληαη ζηνλ εκπινπηηζκφ ηεο ζεκαηηθήο ηνπ, ρσξίο φκσο λα δηεπθξηλίδνπλ αλ αλαθέξνληαη ζηνλ εκπινπηηζκφ κε θαηλνχξηα θείκελα ρσξίο εκπινπηηζκφ ησλ γξακκαηηθνζπληαθηηθψλ θαηλνκέλσλ ηα νπνία πξνζεγγίδνληαη ή αλ θξίλνπλ ζθφπηκν λα ζπκπεξηιεθζνχλ θαη άιια γξακκαηηθνζπληαθηηθά θαηλφκελα πνπ ε επεμεξγαζία ηνπο ζα γίλεη κέζα απφ θαηλνχξηα θείκελα. Αξθεηέο πξνηάζεηο (15) ππνδεηθλχνπλ ηνλ εκπινπηηζκφ ηνπ Φαθέινπ κε ζπλνδεπηηθφ πιηθφ (είηε γεληθνχ ελδηαθέξνληνο είηε απνθιεηζηηθά ινγνηερληθνχ πεξηερνκέλνπ). Ληγφηεξεο πξνηάζεηο (6) αλαθέξνληαη ζηνλ εκπινπηηζκφ ηνπ Φαθέινπ κε ηεζηο, είηε δηαγλσζηηθά είηε αμηνινγηθά. Μεκνλσκέλεο 1 Οπζηαζηηθά νη κεηαβιεηέο ειηθία θαη έηε πξνυπεξεζίαο ζηε δεπηεξνβάζκηα απνηππψλνπλ ην ίδην κέγεζνο. 14

πξνηάζεηο (1-2) θάλνπλ ιφγν γηα εκπινπηηζκφ κε άιιεο δηδαθηηθέο κεζφδνπο, κε ζρέδηα δξάζεο, κε νπηηθναθνπζηηθφ πιηθφ θαη κε ιεμηινγηθέο αζθήζεηο. Γηάγξακκα 5 Σξφπνη Βειηίσζεο ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ 4% ΤΝΟΔΕΤΣΙΚΟ ΤΛΙΚΟ 10% ΕΜΠΛΟΤΣΙΜΟ 86% ΕΜΠΛΟΤΣΙΜΟ ΤΝΟΔΕΤΣΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ Οη απαληήζεηο πνπ δφζεθαλ ζηελ ηειεπηαία εξψηεζε (11 ε ) «Πνηεο λέεο δηδαθηηθέο ελφηεηεο ζα κπνξνχζαλ λα ζπκπεξηιεθζνχλ ζην Φ.Δθ.Τ.» είλαη αξθεηά πνηθίιεο θαη ζεσξνχκε φηη αληαλαθινχλ ηα ελδηαθέξνληά ηνπο θαη ηελ πξνζσπηθφηεηά ηνπο, αιιά θαη ηελ επηζπκία ηνπο θαη ηνπο πξνβιεκαηηζκνχο ηνπο αλαθνξηθά κε ηελ θαιχηεξε θαη πην ηθαλνπνηεηηθή αληαπφθξηζή ηνπο ζηηο αλάγθεο ησλ εθπαηδεπνκέλσλ ηνπο. Οη πξνηάζεηο απηέο νκαδνπνηήζεθαλ ζε 3 θαηεγνξίεο. χκθσλα κε απηή ηελ θαηεγνξηνπνίεζε, 41% ησλ εθπαηδεπηηθψλ πξνηείλνπλ θαηλνχξηα γξακκαηνινγηθά είδε πνπ λα θηλνχληαη ζηα πεδία ηεο Ιζηνξίαο, ηεο Λνγνηερλίαο, ηεο Σέρλεο θαη γεληθά ηνπ Πνιηηηζκνχ, ρσξίο λα παξαιείπνπλ θαη ζέκαηα φπσο βηνγξαθία, βηβιίν, θξηηηθή θ.ά. Δπίζεο, νη εθπαηδεπηηθνί ζε πνζνζηφ 37% πξνηείλνπλ θαηλνχξηα δηδαθηηθά αληηθείκελα, φπσο Γξακκαηηθή θαη νξζνγξαθία, Γνκή θεηκέλνπ, Μέζνδνη άηππεο κάζεζεο-δεκηνπξγηθή γξαθή, Γηαζεκαηηθέο ζπλδηδαζθαιίεο θαη δηαζεκαηηθά ζρέδηα δξάζεο (θπξίσο ζε ζπλεξγαζία κε ηελ Αηζζεηηθή Αγσγή ή κε ηε ρξήζε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσλίαο), Μέζνδνη δηδαζθαιίαο ηεο Λνγνηερλίαο, Γισζζηθέο αζθήζεηο θαη γισζζηθά παηρλίδηα, Δπηρείξεκα θαη ρξήζε ηνπ ζηελ παξαγσγή ιφγνπ, Γηάινγνο θαη 15

επηθνηλσληαθέο δεμηφηεηεο. Σέινο, πνζνζηφ 22% ησλ εξσηεζέλησλ εθπαηδεπηηθψλ πξνηείλνπλ κηα ζεηξά απφ θνηλσληθά ζέκαηα, φπσο Οηθνγέλεηα, Ραηζηζκφο, ρέζεηο ησλ δχν θχισλ, Ναξθσηηθά, Γηνξηέο, Υξήκα, Αζηηθφ πεξηβάιινλ. 4.Διαπιζηώζειρ-Σςμπεπάζμαηα: Η ζεηηθή απνδνρή ηνπ Φαθέινπ απφ ηε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ εθπαηδεπηηθψλ ησλ ΓΔ απνδεηθλχεη φηη ν Φ.Δθ.Τ. απνηειεί θαηάιιειν θαη απνηειεζκαηηθφ εξγαιείν γηα ηε δηδαθηηθή πξάμε ζηα ΓΔ. Ο Φ.Δθ.Τ. δελ αμηνπνηήζεθε απφ ηνπο θηινιφγνπο ησλ ΓΔ ζην κέγηζην δπλαηφ βαζκφ. Ωο βαζηθή αηηία εηθάδνπκε πσο απνηειεί ην γεγνλφο φηη δελ ελεκεξψζεθαλ νη θαηλνχξηνη εθπαηδεπηηθνί, ζην πιαίζην επηκνξθσηηθήο ζπλάληεζεο γηα ηε ρξεζηκφηεηα θαη ηελ αμηνπνίεζε ηνπ Φαθέινπ. Δπίζεο, δελ ηνπο δφζεθαλ θάπνηεο νδεγίεο απφ ην ΙΓΔΚΔ, νπφηε απηφ ην έξγν ζα έπξεπε λα ην αλαιάβνπλ νη δηεπζπληέο θαη νη πεξηθεξεηαθνί ζχκβνπινη εθπαίδεπζεο, νη νπνίνη φκσο ήηαλ επίζεο θαηλνχξηνη ζηα ΓΔ θαη δελ είραλ ηελ επθαηξία λα ελεκεξσζνχλ ζε βάζνο νχηε γηα ηε θηινζνθία ησλ ΓΔ νχηε πνιχ πεξηζζφηεξν γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ Φαθέισλ κε ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ δηαθφξσλ γξακκαηηζκψλ πνπ είραλ παξαιάβεη. Σν απνηέιεζκα ήηαλ φηη ε αμηνπνίεζε πιένλ ηνπ Φ.Δθ.Τ. επαθηφηαλ ζηελ επαηζζεζία ηνπ θάζε εθπαηδεπηηθνχ. Πνιινί απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο πνπ ρξεζηκνπνίεζαλ ην Φάθειν δελ ηνλ αμηνπνίεζαλ φπσο ζα έπξεπε, γηαηί, θαζψο δηαθαίλεηαη απφ ηηο απαληήζεηο ζην εξσηεκαηνιφγην, πνιχ ιίγνη κειέηεζαλ ηελ εηζαγσγή ηνπ Φαθέινπ, πνπ θαζνδεγεί ηνλ εθπαηδεπηηθφ ζηνλ ηξφπν αμηνπνίεζεο ηνπ Φαθέινπ. Ο εκπινπηηζκφο ηνπ Φαθέινπ, πνπ ε θηινζνθία ηνπ είλαη λα απνηειέζεη έλα corpus απφ ην νπνίν λα αληινχλ νη εθπαηδεπηηθνί ην δηδαθηηθφ πιηθφ ηνπο, ή ηνπιάρηζηνλ έλαλ νδεγφ γηα ηελ εθπφλεζε ηνπ δηθνχ ηνπο δηδαθηηθνχ πιηθνχ, θξίλεηαη απαξαίηεηνο ηφζν σο πξνο ηα δηδαθηηθά αληηθείκελα φζν θαη σο πξνο ηα γξακκαηνινγηθά είδε. Η πιένλ θαηάιιειε δηαδηθαζία εκπινπηηζκνχ ηνπ είλαη λα πξνηείλνπλ νη ίδηνη νη εθπαηδεπηηθνί δηδαθηηθέο ελφηεηεο πνπ δνθίκαζαλ ζηε δηδαθηηθή πξάμε, νη νπνίεο λα ζπκπεξηιεθζνχλ ζην Φάθειν. 16

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 1. ΥΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΙΝΑΚΑ Σκοποί ζηόσοι επιδιώξειρ Mε απηήλ ηε δηδαθηηθή ελφηεηα επηδηψθεηαη νη εθπαηδεπφκελνη/εο: λα αλαπηχμνπλ ηελ ηθαλφηεηα λα εληνπίδνπλ γεγνλφηα ρξνλνινγεκέλα θαη κε ζε έλα γξαπηφ, πξνθνξηθφ ή πνιπηξνπηθφ θείκελν (πνιπηξνπηθό είλαη ην θείκελν πνπ ζπλδπάδεη γιψζζα θαη εηθφλα ή ζηελ πεξίπησζε ηεο ηειεφξαζεο θαη κνπζηθή) λα αλαπηχμνπλ ηηο δεμηφηεηεο πχθλσζεο ιφγνπ θαη ζπγθεθξηκέλα ηεο δεμηφηεηαο ηνπ λα δίλνπλ ηίηινπο ζηα γεγνλφηα λα θαηαλνήζνπλ νξηζκέλα ζηνηρεία ηεο δνκήο ηεο γιψζζαο: ηε δηαθνξά ζηε ρξήζε κεηαμχ νλφκαηνο ξήκαηνο θαη παζεηηθήο ελεξγεηηθήο δηάζεζεο ζε ζπγθεθξηκέλα γισζζηθά πεξηβάιινληα (contexts), θαζψο θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ ηζηνξηθνχ ελεζηψηα λα αλαπηχμνπλ ηηο δεμηφηεηεο ζπκκεηνρήο ζε δηάινγν λα ελεκεξσζνχλ ζρεηηθά κε ηα γεγνλφηα κίαο ζεκαληηθήο πεξηφδνπ ηεο ειιεληθήο ηζηνξίαο θαη λα ζπγθξαηήζνπλ ηα θπξηφηεξα απφ απηά Μέζα Yλικά 1. Έλα ζχληνκν ρξνληθφ ηεο εκπινθήο ηεο Διιάδαο ζην Β παγθφζκην πφιεκν, ηεο θαηνρήο θαη ηεο αληίζηαζεο, ην νπνίν επηκειήζεθε ν/ε εθπαηδεπηήο/ηξηα 2. Έλα ληνθπκαληέξ ηεο θξαηηθήο ηειεφξαζεο γηα ηελ επέηεην ηεο 28εο Οθησβξίνπ Διάπκεια 6 δηδαθηηθέο ψξεο Μέθοδοι διδαζκαλίαρ Oκαδνζπλεξγαηηθή, δηάινγνο, θχιιν εξγαζίαο 17

Ποπεία διδαζκαλίαρ Mε αθνξκή ηελ επέηεην ηεο 28εο Oθησβξίνπ έγηλε ζπδήηεζε ζηελ ηάμε ζρεηηθά κε ηε ζπκκεηνρή ηεο Eιιάδαο ζην B παγθφζκην πφιεκν θαη ηα βαζηθφηεξα γεγνλφηα ηεο θαηνρήο θαη ηεο αληίζηαζεο. Γφζεθε ζηνπο/ζηηο εθπαηδεπφκελνπο/εο θαη δηαβάζηεθε θείκελν κε ηίηιν «Έλα ζχληνκν ρξνληθφ ηνπ πνιέκνπ, ηεο θαηνρήο θαη ηεο αληίζηαζεο» (βι. ζειίδεο πιηθνχ), ζην νπνίν πεξηγξάθνληαλ πεξηιεπηηθά ηα ηζηνξηθά γεγνλφηα (ρξνλνινγεκέλα θαη κε) ηεο ππφ εμέηαζε πεξηφδνπ, φπσο παξνπζηάδνληαη ζην παιηφ βηβιίν θνξκνχ ηεο Γ Λπθείνπ (ε πεξίιεςε εηνηκάζηεθε απφ ηνλ/ηελ εθπαηδεπηή/ηξηα). Aθνχ έγηλε ζπδήηεζε γηα λα ιπζνχλ ηπρφλ απνξίεο ησλ εθπαηδεπφκελσλ ζρεηηθά κε ην θείκελν, ρσξίζηεθαλ ζε ηέζζεξηο κηθξέο νκάδεο, νη νπνίεο αλέιαβαλ λα εληνπίζνπλ ζην θείκελν θαη λα θαηαγξάςνπλ ηα εμήο: α) ε πξψηε ηα γεγνλφηα ηνπ πνιέκνπ κέρξη ηελ εκπινθή ηεο Γεξκαλίαο, β) ε δεχηεξε ηα γεγνλφηα ηνπ πνιέκνπ κεηά ηελ επίζεζε ηεο Γεξκαλίαο ζηελ Διιάδα θαη σο ηελ θαηνρή, γ) ε ηξίηε ηα γεγνλφηα ηεο θαηνρήο θαη ηεο αληίζηαζεο κέρξη θαη ην 43 θαη δ) ε ηέηαξηε ηα ππφινηπα. Όιεο νη νκάδεο αλέιαβαλ λα εληνπίζνπλ θαη ηα κε ρξνλνινγεκέλα γεγνλφηα ζην θνκκάηη πνπ ηνπο αληηζηνηρνχζε (δχν δηδαθηηθέο ψξεο). O/H εθπξφζσπνο ηεο θάζε νκάδαο έγξαςε ζηνλ πίλαθα κε ηε κνξθή ηίηισλ ηα γεγνλφηα πνπ εληφπηζε ε νκάδα ηνπ/ηεο θαη έγηλε ζρνιηαζκφο απφ ηνπο/ηηο ππφινηπνπο/εο εθπαηδεπφκελνπο/εο θαη ηνλ/ηελ εθπαηδεπηή/ηξηα. Mε αθνξκή ηε δηαηχπσζε ησλ ηίηισλ απηνχ ηνπ ρξνλνινγηθνχ πίλαθα, ε πξνζνρή ησλ εθπαηδεπνκέλσλ θαη ε ζπδήηεζε επηθεληξψζεθαλ ζηα κνξθνζπληαθηηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηίηισλ θαη ζπγθεθξηκέλα: α) ζηε δηαθνξά κεηαμχ ηεο ρξήζεο νπζηαζηηθψλ θαη ξεκάησλ ζηνπο ηίηινπο, β) ζηε ζεκαζία ηεο ρξήζεο ηνπ ίδηνπ ρξφλνπ ζηνπο ηίηινπο πνπ πεξηιακβάλνπλ ξήκαηα θαη γ) ζηε δηαθνξά κεηαμχ ηεο ρξήζεο ελεξγεηηθήο θαη παζεηηθήο δνκήο (δχν δηδαθηηθέο ψξεο). Oη εθπαηδεπφκελνη/εο παξαθνινχζεζαλ έλα ηζηνξηθφ ληνθπκαληέξ ηεο N.E.T. ζρεηηθά κε ηελ 28ε Oθησβξίνπ, κε ηε βνήζεηα ηνπ νπνίνπ ζπκπιήξσζαλ ηηο ρξνλνινγίεο πνπ έιεηπαλ απφ ηνλ πίλαθα (κία δηδαθηηθή ψξα). 18

Ο ρξνλνινγηθφο πίλαθαο παξνπζηάζηεθε νινθιεξσκέλνο ζηνλ πίλαθα ηεο ηάμεο θαη ζρνιηάζηεθε ην ληνθπκαληέξ (κία δηδαθηηθή ψξα). Oη εθπαηδεπφκελνη/εο αλέιαβαλ σο αηνκηθή εξγαζία γηα ην ζπίηη λα αλαπαξαγάγνπλ ην ρξνλνινγηθφ πίλαθα θαη ν/ε εθπαηδεπηηθφο αλέιαβε λα ηνλ δηνξζψζεη, ψζηε λα έρεη ν θαζέλαο /ε θαζεκία ζην ληνζηέ ηνπ ην πξντφλ απηήο ηεο δξαζηεξηφηεηαο (βι. ζειίδεο πιηθνχ). Mεηά απφ δχν κήλεο δφζεθε ζηνπο/ζηηο εθπαηδεπφκελνπο/εο αηνκηθφ θχιιν εξγαζίαο κε απινχζηεξν θαη ζπληνκφηεξν θείκελν θαη ηνπο δεηήζεθε λα δψζνπλ ηίηινπο ζηα γεγνλφηα πνπ παξνπζηάδνληαλ ζε απηφ. Ειδικέρ παπαηηπήζειρ Aξιολόγηζη Γεληθφο ζηφρνο απηήο ηεο δηδαθηηθήο ελφηεηαο ήηαλ, κέζα απφ ηε δεκηνπξγία ελφο απινχ ρξνλνινγηθνχ πίλαθα κηαο ζπγθεθξηκέλεο ηζηνξηθήο πεξηφδνπ, λα θάλνπλ νη εθπαηδεπφκελνη/εο ην πξψην βήκα ζε κηα επξχηεξε δηαδηθαζία πνπ δηαξθεί φιε ηε ζρνιηθή ρξνληά θαη ηνπο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα αλαπηχμνπλ ηηο δεμηφηεηεο πχθλσζεο ιφγνπ. Οη εθπαηδεπφκελνη/εο εληφπηζαλ ηα γεγνλφηα ζε φια ηα θείκελα ηα νπνία επεμεξγάζηεθαλ, θαιιηέξγεζαλ ηε δεμηφηεηα ηνπ λα δίλνπλ ηίηινπο ζηα γεγνλφηα, ζπγθξάηεζαλ νξηζκέλα ηζηνξηθά γεγνλφηα, ελψ εθδήισζαλ έληνλν ελδηαθέξνλ γηα ηε ζπγθεθξηκέλε ηζηνξηθή πεξίνδν ζηηο ζπδεηήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ. Ωζηφζν, νη ρξνλνινγηθνί πίλαθεο πνπ εηνίκαζαλ κφλνη/εο ηνπο ζην ζπίηη ήηαλ πνιχ πξφρεηξνη θαη είραλ, ζρεδφλ φινη, κνξθνζπληαθηηθά ιάζε. Σν γεγνλφο φηη νη ρξνλνινγηθνί πίλαθεο πνπ εηνίκαζαλ νη εθπαηδεπφκελνη /εο γηα ην θχιιν εξγαζίαο πνπ ηνπο δφζεθε δχν κήλεο αξγφηεξα ήηαλ ζαθψο θαιχηεξνη, ζεκαίλεη πηζαλφηαηα φηη ε επεμεξγαζία κίαο παξφκνηαο ελφηεηαο απαηηεί απφ ηνλ/ηελ εθπαηδεπηή/ηξηα είηε λα ζέζεη ιηγφηεξνπο ζηφρνπο είηε λα αθηεξψζεη πεξηζζφηεξεο δηδαθηηθέο ψξεο ζηε ζπγθεθξηκέλε ελφηεηα, ηδηαίηεξα ζηελ επεμεξγαζία ησλ ζηνηρείσλ ηεο δνκήο ηεο γιψζζαο. Όζνλ αθνξά ζηελ αλάπηπμε ησλ δεμηνηήησλ πχθλσζεο ιφγνπ, θαίλεηαη φηη ε ελαζρφιεζε ησλ εθπαηδεπνκέλσλ κε απηήλ ηελ ελφηεηα είρε ζεηηθά απνηειέζκαηα, ηα νπνία θάλεθαλ ζε άιιεο δξαζηεξηφηεηεο, φπσο ην λα 19

παξνπζηάζνπλ ζπλνπηηθά εηδήζεηο απφ ηελ εθεκεξίδα ζε κνξθή ηειεγξαθήκαηνο, ζε κνξθή e-mail θ.ά Οη ίδηεο δεμηφηεηεο κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ κε ηε βνήζεηα θαη άιισλ θεηκέλσλ ζηα νπνία πεξηγξάθεηαη κηα ζεηξά γεγνλφησλ, θαζψο θαη ληνθπκαληέξ ή ηαηληψλ αληίζηνηρνπ πεξηερνκέλνπ. Kαηάιιεια είλαη, γηα παξάδεηγκα, δεκνζηνγξαθηθά θείκελα ή αθηεξψκαηα (π.ρ. κηα ηζηνξηθή αλαδξνκή ζην Mεζαλαηνιηθφ ή έλα αθηέξσκα ζηελ ηζηνξία ηνπ ζεζκνχ ησλ βξαβείσλ Όζθαξ ή ζηελ ηζηνξία θάπνηνπ κνπζηθνχ ξεχκαηνο), πάληα κε αθνξκή θάπνην γεγνλφο ηεο επηθαηξφηεηαο. ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 2 ΤΦΑΜΑΣΑ ΔΠΙΠΛΩΔΩΝ-ΔΙΓΗ ΠΡΟΙΚΟ ΣΟ ΣΔΛΔΙΟΝ ΠΩΛΗΙ ΥΟΝΓΡΙΚΗ-ΛΙΑΝΙΚΗ Η πηλαθίδα απηή βξίζθεηαη πάλσ απφ ηελ είζνδν ελφο θαηαζηήκαηνο θεληξηθνχ δξφκνπ κε εκπνξηθά θαηαζηήκαηα. Θα ζέιακε λα απαληήζεηε ζηα παξαθάησ εξσηήκαηα ζέηνληαο έλα Υ ζην αληίζηνηρν ηεηξαγσλάθη: 1. Ση πνπιάεη ην θαηάζηεκα απηφ; έπηπια. πθάζκαηα γηα ξνχρα πθάζκαηα γηα θαιχκκαηα θαλαπέδσλ. ζεληφληα αζεκηθά ξνιφγηα. πεηζέηεο. 20