ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ & ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΙΑ ΟΣΗ ΤΩΝ ΥΒΡΙ ΙΚΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Μ. Τσοσκούνογλου,. Αγραφιώτης Toyota Ελλάς Τηλ. +30 210 2808000, Fax +30 210 2808199 e-mail: miltos.tsoskounoglou@toyota.gr, dimitrios.agrafiotis@toyota.gr Εισαγωγή Τα υβριδικά αυτοκίνητα είναι µια καινοτόµος τεχνολογία για την κίνηση των αυτοκινήτων η οποία γεννήθηκε και αναπτύχθηκε καθώς η αυτοκινητοβιοµηχανία ετοιµάζεται να ανταποκριθεί στις µεγάλες περιβαλλοντικές προκλήσεις του πλανήτη οι οποίες αναµένεται να καθορίσουν σε σηµαντικό βαθµό το µέλλον του αυτοκινήτου. Οι µεγάλες περιβαλλοντικές προκλήσεις του αυτοκινήτου ΙΑΓΡΑΜΜΑ Ι Στόλος οχηµάτων σε κυκλοφορία, Πηγή Handbook of automotive industry 1999 Στόλος οχηµάτων (εκατοµύρρια) 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2030: 1.6 δις οχήµατα 2003: 700 εκ. 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 Έτος H αναφορά µας στις προκλήσεις που αφορούν το χώρο του αυτοκινήτου οφείλει να ξεκινήσει από την προβλεπόµενη µεγάλη αύξηση του παγκόσµιου στόλου οχηµάτων. Καθώς ένας συνεχώς µεγαλύτερος αριθµός ανθρώπων αποκτά την δυνατότητα απόκτησης αυτοκινήτου στις χώρες του αναπτυσσόµενου κόσµου, ενώ παράλληλα δεν σταµατά η αύξηση του στόλου στις αναπτυγµένες χώρες αλλά µε χαµηλότερο ρυθµό ο παγκόσµιος στόλος οχηµάτων προβλέπεται να υπερ-διπλασιαστεί µέσα στα επόµενα 25 χρόνια. Η αύξηση αυτή θα επιδράσει επάνω στις 3 µεγάλες περιβαλλοντικές προκλήσεις που αφορούν άµεσα το αυτοκίνητο. ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΙΙ Οι τρεις µεγάλες περιβαλλοντικές προκλήσεις του αυτοκινήτου, Πηγή Toyota Motor Corporation Ανάγκες 2000 2010 2020 Ποιότητα του Αέρα Αλλαγή κλίµατος Ζήτηση ενέργειας Μείωση ρύπων (NOx,CO,HC) Μείωση CO2 Νέες µορφές ενέργειας Σταδιακή βελτίωση κυρίως στις ανεπτυγµένες χώρες Η µεγαλύτερη περιβαλλοντική πρόκληση Συνεχώς αυξανόµενη ζήτηση ενέργειας & εξάντληση αποθεµάτων πετρελαίου Η ποιότητα του αέρα στις µεγάλες πόλεις του ανεπτυγµένου κόσµου προβλέπεται να σταθεροποιηθεί και στη συνέχεια θα αρχίσει να βελτιώνεται. υστυχώς δεν προβλέπεται το ίδιο για τις µεγαλουπόλεις του αναπτυσσόµενου κόσµου. - 1 -
Εκεί ο ραγδαία αυξανόµενος στόλος σε συνδυασµό µε την παλαιότητα του και τις αδυναµίες των ελεγκτικών µηχανισµών δεν θα επιτρέψει να αξιοποιηθεί η συνεχής βελτίωση της τεχνολογίας των κινητήρων και του επιπέδου εκποµπών καυσαερίων στα καινούργια αυτοκίνητα. Ακόµα µεγαλύτερος κίνδυνος για την ανθρωπότητα αποτελεί το φαινόµενο της παγκόσµιας αλλαγής του κλίµατος µε την συνεχή αύξηση της θερµοκρασίας του πλανήτη λόγω του φαινοµένου του θερµοκηπίου. Αυτό οφείλεται, όπως είναι γνωστό, στα αέρια του θερµοκηπίου που το κυριότερο είναι το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται από τις καύσεις ορυκτών καυσίµων. Και εδώ η συνεχής αύξηση του στόλου δεν θα επιτρέψει την εµφάνιση των οφελών από τις συνεχείς βελτιώσεις στους κινητήρες που σταθερά βελτιώνουν την απόδοση του κινητήρα καθώς και του συστήµατος µετάδοσης της κίνησης. Η τρίτη µεγάλη πρόκληση είναι αυτή της ενέργειας. Σήµερα ο τοµέας των µεταφορών βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στο πετρέλαιο. Καθώς όµως έχουν αρχίσει να εµφανίζονται δυσκολίες στο παγκόσµιο ενεργειακό σύστηµα να καλύψει τη ζήτηση από τις διαθέσιµες πηγές συµβατικού πετρελαίου λόγω της γήρανσης των κοιτασµάτων αλλά και λόγω της ταχείας αύξησης της κατανάλωσης, τα αυτοκίνητα οφείλουν να εξελιχθούν ώστε να µπορούν να χρησιµοποιούν και τα επονοµαζόµενα εναλλακτικά καύσιµα όπως είναι τα βιοκαύσιµα και σε µακροχρόνιο ορίζοντα το υδρογόνο. Η πρόκληση της ατµοσφαιρικής ρύπανσης Η προσπάθεια που έχει καταβληθεί από την αυτοκινητοβιοµηχανία και την βιοµηχανία καυσίµων στην µείωση των καυσαερίων ήταν πραγµατικά τεράστια και είχε ως αποτέλεσµα την δραµατική µείωση των κλασικών ρύπων, όπως είναι ο µόλυβδος, το µονοξείδιο του άνθρακα και το διοξείδιο του θείου. Παρόλα αυτά όµως το πρόβληµα της ατµοσφαιρικής ρύπανσης δεν λύθηκε, όπως επισηµαίνει χαρακτηριστικά η ακόλουθη αναφορά. Όπως σηµειώνει η έκθεση για την 3η Αξιολόγηση για το Περιβάλλον της Ευρώπης που έγινε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισµό για το Περιβάλλον, το European Environmental Agency, «Η ατµοσφαιρική ρύπανση παραµένει πρόβληµα για τις περισσότερες πόλεις. Οι µακροχρόνιες µέσες συγκεντρώσεις του όζοντος σε επίπεδο εδάφους συνεχίζουν να αυξάνουν αν και οι συγκεντρώσεις αιχµής µειώνονται. Η έκθεση στα µικροσωµατίδια είναι ενδεχόµενο να είναι το µεγαλύτερο δυνητικό πρόβληµα υγείας από την ατµοσφαιρική ρύπανση στις περισσότερες πόλεις. Αν και οι συγκεντρώσεις µειώνονται από τότε που ξεκίνησαν οι µετρήσεις, ένα σηµαντικό µερίδιο του αστικού πληθυσµού εκτίθεται σε συγκεντρώσεις που είναι πάνω από τα όρια.» Οι ίδιοι ρύποι, τα µικροσωµατίδια και το όζον αποτελούν πρόβληµα και για τις µεγαλουπόλεις της Ελλάδας. Σηµαντικές υπερβάσεις σε σχέση µε τα όρια που έχει θέσει η ΕΕ παρατηρούνται και στα µικροσωµατίδια και στο όζον. ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΙΙΙ Ατµοσφαιρική ρύπανση από Μικροσωµατίδια και Όζον στην Ελλάδα, Πηγή: Περιβαλλοντικά Σήµατα, Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης, 2003 Κύρια αιτία της ρύπανσης της ατµόσφαιρας στις µεγάλες πόλεις της Ελλάδας, είναι οι µεταφορές που είναι και η αιτία του γνωστού φωτοχηµικού «νέφους» της Αθήνας. - 2 -
ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΙV Πηγές ατµοσφαιρικής ρύπανσης στην Ελλάδα, Πηγή: Περιβαλλοντικά Σήµατα, Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης, 2003 Το στεγνό και µε πλούσια ηλιοφάνεια κλίµα της Ελλάδας συντελεί σε µεγάλο βαθµό στην εµφάνιση υψηλών συγκεντρώσεων σε αυτούς τους «νέους» ρύπους. Το ηλιακό φως διευκολύνει την αλληλο-αντίδραση διαφόρων ρύπων που εκπέµπονται από τις µεταφορές αλλά και άλλες δραστηριότητες. Μέσω µιας σειράς πολύπλοκων αντιδράσεων δηµιουργούνται µια σειρά από χηµικές ενώσεις και µικροσωµατίδια που συντελούν σε πλήθος περιβαλλοντικών προβληµάτων όπως είναι η παγκόσµια υπερθέρµανση, τα φωτοχηµικό νέφος, η όξινη βροχή και η δηµιουργία µικροσωµατιδίων στην ατµόσφαιρα. ΙΑΓΡΑΜΜΑ V Η αλυσίδα της φωτοχηµικής ρύπανσης, Πηγή Toyota Motor Corporation HN NO+O NO 2 NO 2 +O 2 NO+O 3 NO 2 +OH HNO 3 HNO 3 woodland light acid rain NO OC HC CO NO 2 O 3 PM Particulates Water (pond, lake) building plant, vehicules global warming photochemical smog H ίδια συσχέτιση ανάµεσα στην ηλιοφάνεια και στις υψηλές συγκεντρώσεις παρατηρείται για το όζον σε επίπεδο εδάφους. Στον παρακάτω χάρτη της Ευρώπης φαίνεται ότι οι υψηλές συγκεντρώσεις παρατηρούνται στο νότιο τµήµα της Ευρώπης. ενώ ο πληθυσµός και η βιοµηχανική δραστηριότητα είναι συγκεντρωµένες στη κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Στον ίδιο χάρτη φαίνεται επίσης το πώς η ρύπανση δεν περιορίζεται αποκλειστικά στις περιοχές όπου παρατηρούνται οι υψηλές πρωτογενείς εκποµπές ρύπων. Χαρακτηριστικό παράδειγµα διασυνοριακής µεταφοράς του όζοντος, είναι η Ελβετία που στον χάρτη εµφανίζεται ως µια από τις πιο πλέον προβληµατικές χώρες της Ευρώπης, ενώ ούτε µεγάλη βαριά βιοµηχανία διαθέτει ούτε υψηλές συγκεντρώσεις πληθυσµού. - 3 -
ΙΑΓΡΑΜΜΑ VI Ατµοσφαιρική ρύπανση από όζον σε επίπεδο εδάφους στην Ευρώπη, Πηγή ΕΕΑ 2003 Αριθµός ηµερών υπέρβασης ορίου για υποχρεωτική πληροφόρηση κοινού των 180µg/m³ 0-1 1-5 6 - > 10 Η πρόκληση της ενέργειας και του φαινοµένου του θερµοκηπίου Είναι γνωστό ότι η παγκόσµια κατανάλωση ενέργειας αυξάνει κατ αναλογία µε την αύξηση του παγκόσµιου προϊόντος. Σύµφωνα µε ένα σενάριο που επεξεργάστηκε το ινστιτούτο NEDO της Ιαπωνίας, η κατανάλωση ενέργειας θα τριπλασιαστεί µέσα στον 21ο αιώνα καθώς προβλέπεται ότι θα συνεχίσει να αυξάνει µε ρυθµό λίγο κατώτερο από 2% ετησίως. ΙΑΓΡΑΜΜΑ VI Η αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας στον 21 ο αιώνα, Πηγή Ινστιτούτο NEDO Ιαπωνίας Primary energy / Production volume Crude oil equivalent tons (millions) 3000 2000 1000 παγκόσµια κατανάλωση ενέργειας Crude oil +200% Innovative Photovoltaic Technologies Wind Hydraulic Geothermal Power Biomass Nuclear power Natural gas Coal 0 2000 2020 2040 2060 2080 2100 Year Επίσης προβλέπεται να σηµειωθεί σηµαντική ανακατάταξη στις ενεργειακές πηγές του πλανήτη που θα οφείλεται σε φυσικούς λόγους, καθώς θα αρχίσουν να εξαντλούνται ορισµένοι ενεργειακοί πόροι, αλλά και σε λόγους πολιτικής προκειµένου να αντιµετωπιστεί το φαινόµενο του θερµοκηπίου που οφείλεται κυρίως στις καύσεις ορυκτών καυσίµων και στις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου. - 4 -
ΙΑΓΡΑΜΜΑ VII Η προβλεπόµενη αύξηση της συγκέντρωσης CO2 στην ατµόσφαιρα στο 21 ο αιώνα, Πηγή IPCC 95 annual report 700-800 CO 2 density (ppmv) 700 600 500 400 370 300 280 200 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2100 Source: IPCC95 annual report Η συγκέντρωση του CO2 στην ατµόσφαιρα που ήταν γύρω στα 280 µέρη το εκατοµµύριο (ppm) πριν από τη Βιοµηχανική Επανάσταση, έχει φτάσει ήδη τα 370ppm, και το Ενδοκυβερνητικό Πάνελ για την Αλλαγή του Κλίµατος, το IPCC, προβλέπει ότι χωρίς τη λήψη µέτρων το επίπεδο να ανέλθει στα 700-800ppm µέχρι το 2100. Ο ίδιος παγκόσµιος οργανισµός θεωρεί ότι είναι ανέφικτο να σταµατήσει άµεσα η αύξηση της συγκέντρωσης και έχει θέσει ως στόχο µια περισσότερο βιώσιµη αύξηση στα 550ppm. Οι επιπτώσεις από την αύξηση της συγκέντρωσης του CO2 είναι ήδη ορατές. Η µέση παγκόσµια θερµοκρασία ανέβηκε κατά 0,6 βαθµούς στον προηγούµενο αιώνα, και το IPCC αναµένει αύξηση µέχρι 6 βαθµούς στον τρέχοντα αιώνα αν δεν λάβουµε τα απαραίτητα µέτρα. ΙΑΓΡΑΜΜΑ VIII Η αύξηση της µέσης θερµοκρασίας του πλανήτη, Πηγή University of East Anglia Year Όσο καθυστερεί η αντιµετώπιση του φαινοµένου, τόσο περισσότερο θα χρειαστεί να αντιµετωπίσουµε τις επιπτώσεις που θα έχει η άνοδος της θερµοκρασίας στη ζωή, στη ερηµοποίηση και την µείωση της επιφάνειας της στερεάς λόγω της ανόδου της θάλασσας. Τα µέτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Αυτοκίνητο και η απόκριση της αυτοκινητοβιοµηχανίας Για τις τρεις µεγάλες προκλήσεις του αυτοκινήτου η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει µια σειρά µέτρων που καθορίζουν σε µεγάλο βαθµό τις µελλοντικές τάσεις στο αυτοκίνητο. Για την βελτίωση της ποιότητας του αέρα στις µεγάλες πόλεις η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει όρια για τις εκποµπές καυσαερίων που οφείλουν να καλύπτουν όλα τα καινούργια αυτοκίνητα προκειµένου να λάβουν έγκριση κυκλοφορίας στην ΕΕ. Πρόκειται για µέτρο υποχρεωτικού χαρακτήρα που πρέπει να καλύπτονται από όλους τους κατασκευαστές για όλα τα µοντέλα τους. Ξεκινώντας ήδη από την δεκαετία του 1970, τα µέτρα αυτά έχουν γίνει σταδιακά αυστηρότερα ώστε σήµερα τα σύγχρονα αυτοκίνητα να εκπέµπουν µόλις το 3% περίπου των ρύπων που εξέπεµπαν τα αυτοκίνητα της εποχής αυτής. - 5 -
ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΙΧ Η µείωση των ορίων εκποµπής καυσαερίων στα καινούργια βενζινοκίνητα αυτοκίνητα στην ΕΕ, Πηγή BMW Ενδεικτικά της προόδου στον τοµέα αυτόν και πετρελαιοκίνητα είναι το ακόλουθο διάγραµµα που δείχνει τη µείωση των ορίων εκποµπής σε δυο από τους βασικούς ρύπους που εκπέµπονται, τα οξείδια του αζώτου και τα µικροσωµατίδια. Η πρόοδος που έχει επιτελεστεί είναι όντως µεγάλη αν και τα καυσαέρια των κινητήρων ντίζελ υστερούν ακόµα στους δυο αυτούς ρύπους έναντι των βενζινοκινητήρων. ΙΑΓΡΑΜΜΑ Χ Η µείωση των ορίων εκποµπής καυσαερίων στα καινούργια πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα στην ΕΕ, Πηγή Toyota Motor Corporation Particulate Matter / (g/km) 0.14 0.12 0.10 0.08 0.06 0.04 EURO 3 (2000) EURO 2 (IDI 1996) EURO 1 (IDI 1992/93, DI 1994) EURO 2 (DI 1996) 0.02 EURO 4 EURO 5? NOx + HC (2005) 0 0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1.0 (NOx, NOx+HC) NOx Αποφασιστική ήταν επίσης η στάση της ΕΕ για την αντιµετώπιση της δίδυµης πρόκλησης, της παγκόσµιας αλλαγής κλίµατος και της ζήτησης ενέργειας και ειδικότερα των υγρών καυσίµων. Αµέσως µετά την υπογραφή του Πρωτόκολλου του Kyoto το 1997, η ΕΕ το 1998 προχώρησε στη σύναψη εθελοντικών συµφωνιών µε τις ενώσεις κατασκευαστών της Ευρώπης (ACEA), της Ιαπωνίας (JAMA) και της Κορέας (ΚΑΜΑ) για τη µείωση της µέσης εκποµπής CO2 από τα καινούργια αυτοκίνητα κατά 22% µέσα σε µια δεκαετία, δηλαδή µέχρι το 2008/9, ώστε να φτάσει στο επίπεδο των 140g/km. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά φιλόδοξο στόχο καθώς η συνεχιζόµενη προτίµηση του καταναλωτικού κοινού για µεγαλύτερα, ισχυρότερα και πληρέστερα εξοπλισµένα αυτοκίνητα τείνει από µόνη της να αυξήσει την κατανάλωση καυσίµου και των εκποµπών CO2. Η αυτοκινητοβιοµηχανία ανταποκρίθηκε στη πρόκληση και η ΕΕ εκτιµά ότι τελικά θα επιτύχει το στόχο. Χρειάστηκε όµως µια εξαιρετικά µεγάλη επένδυση σε έρευνα για νέες τεχνολογίες που απέφεραν σηµαντικές βελτιώσεις στους κινητήρες βενζίνης και ακόµα περισσότερο στους πετρελαιοκινητήρες, οι οποίοι κερδίζουν πλέον την προτίµηση της πλειοψηφίας των καταναλωτών της ΕΕ. Στα πλαίσια της ίδιας προσπάθειας εντάσσεται η τεράστια επένδυση για την εξέλιξη των υβριδικών αυτοκινήτων που αποτελούν µια ρηξικέλευθη τεχνολογία στην κίνηση του αυτοκινήτου. - 6 -
ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΧΙ Η µείωση των εκποµπών CO2 στα καινούργια πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα στην ΕΕ, Πηγή Toyota Motor Corporation CO2 g/km 220 200 180 196 180 178 181 174 JAMA ACEA KAMA 169 174 170 171 160 164 165 163 161 GAP: Sales mix and Technologies introduction 140 140 Target 140 CO2 g/km 120 100 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Η υβριδική τεχνολογία στα αυτοκίνητα Υβριδικά ονοµάζονται όλα τα αυτοκίνητα που διαθέτουν δυο πηγές ενέργειας για την κίνηση τους. Η διάταξη που εµφανίζεται σήµερα στην αγορά είναι ο συνδυασµός µηχανής εσωτερικής καύσης βενζίνης µε ηλεκτρική ενέργεια προερχόµενη από µια µπαταρία η οποία κινεί τους τροχούς µέσω ενός ηλεκτροκινητήρα. Στο εγγύς µέλλον αναµένονται τα υβριδικά που θα συνδυάζουν πετρελαιοκινητήρα µε ηλεκτρική ενέργεια από µπαταρία ενώ µετά από µια δεκαετία τουλάχιστο αναµένονται τα υβριδικά που θα συνδυάζουν την ηλεκτρική ενέργεια που θα προέρχεται από µια κυψέλη καυσίµου που θα χρησιµοποιεί υδρογόνο, µε την ηλεκτρική ενέργεια που προέρχεται από µια µπαταρία. ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΧΙΙ Βασικά εξαρτήµατα υβριδικών αυτοκινήτων, Πηγή Toyota Motor Corporation Κινητήρας εσωτερικής καύσης Μπαταρία Ηλεκτροκινητήρας Το πρώτο αυτοκίνητο µαζική παραγωγής εµφανίστηκε το 1997 και η Toyota το ονόµασε Prius, που στα λατινικά σηµαίνει «προηγούµαι». Η Toyota µε το λανσάρισµα αυτό πίστευε ότι παρουσίαζε το αυτοκίνητο που θα αντιµετώπιζε ήδη από το τέλος του 20 ου αιώνα τις περιβαλλοντικές προκλήσεις του 21 ου. Η αλήθεια όµως είναι ότι η ιδέα των υβριδικών αυτοκινήτων είναι τόσο παλιά όσο το ίδιο το αυτοκίνητο. Μόνο που οι πρώτες πατέντες έπρεπε να περιµένουν ένα ολόκληρο αιώνα µέχρι η πρόοδος στην τεχνολογία των ηλεκτρικών συσσωρευτών και στα ηλεκτρονικά επέτρεψε την εµπορική εκµετάλλευση των ιδεών αυτών. Το σύστηµα Toyota Hybrid Synergy Drive Το υβριδικό σύστηµα της Toyota που πρωτοπαρουσιάστηκε µε το αρχικό Prius το 1997, τελειοποιήθηκε στο 2 ης γενιάς Prius και µπαίνει πλέον σε εφαρµογή σε όλα τα καινούργια υβριδικά αυτοκίνητα της εταιρίας. Το σύστηµα έχει 4 κύρια χαρακτηριστικά 1. Το αυτοκίνητο µπορεί να κινηθεί είτε µε τον κινητήρα εσωτερικής καύσης είτε µε τον ηλεκτροκινητήρα είτε µε τους δυο. Την απόφαση για το ποιος συνδυασµός θα λειτουργήσει την παίρνει το ηλεκτρονικό σύστηµα ελέγχου των κινητήρων, µε στόχο την βελτιστοποίηση της απόδοσης του όλου συστήµατος. 2. Ο ηλεκτρικός συσσωρευτής είναι τεχνολογίας Νικελίου Υβριδίων Μετάλλου και η φόρτιση και η αποφόρτιση του ελέγχεται από µια ηλεκτρονική µονάδα ελέγχου. Η διατήρηση του επιπέδου φόρτισης της µπαταρίας µέσα σε αυστηρά ελεγχόµενα όρια έχει ως αποτέλεσµα την µεγάλη διάρκεια ζωής της µπαταρίας, που στην περίπτωση του Prius είναι εγγυηµένη για οχτώ χρόνια. - 7 -
3. Ο κινητήρας εσωτερικής καύσης, ο ηλεκτροκινητήρας και η γεννήτρια είναι συνδεδεµένοι µεταξύ τους µε ένα σύστηµα πλανητικών γραναζιών. Η διάταξη αυτή επιτρέπει στον βενζινοκινητήρα να σταµατά να λειτουργεί ή να λειτουργεί µε τις συγκεκριµένες στροφές που ορίζει η ηλεκτρονική µονάδα ελέγχου, ανεξάρτητα από την ταχύτητα κύλισης του οχήµατος. 4. Το όχηµα δεν διαθέτει αµπραγιάζ και µετατροπέα ροπής και δεν απαιτεί αλλαγές σχέσης ταχυτήτων. ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΧΙΙΙ ιαγραµµατική απεικόνιση του Toyota Hybrid Synergy Drive, Πηγή Toyota Motor Corporation Ας δούµε όµως κατά πόσο η νέα τεχνολογία επιτυγχάνει τέτοια αποτελέσµατα που να δικαιολογούν την ονοµασία του αυτοκινήτου ως Prius. Εκποµπές καυσαερίων Είναι γνωστό ότι οι κινητήρες εσωτερικής καύσης ρυπαίνουν κυρίως όταν λειτουργούν σε συνθήκες χαµηλών στροφών. Τα σύννεφα καπνού που εξέπεµπαν τα παλιά ταξί και τα λεωφορεία στην εκκίνηση παρείχαν µια οπτική απόδειξη του γεγονότος. Καθώς στο Prius ο ηλεκτροκινητήρας αναλαµβάνει πάντα την εκκίνηση του αυτοκινήτου και ο βενζινοκινητήρας µπαίνει σε λειτουργία µόνο όταν έχει µπει σε συνθήκες λειτουργίας υψηλής απόδοσης, παρουσιάζεται µια εντυπωσιακή µείωση των εκπεµπόµενων καυσαερίων. Το Prius ήταν το πρώτο αυτοκίνητο να ενταχθεί στην κατηγορία SULEV της Πολιτείας της Καλιφόρνιας. Η δε υπεροχή του έναντι όλων των συµβατικών βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων φαίνεται στο παρακάτω διάγραµµα όπου γίνεται σύγκριση µε τα όρια εκποµπών της ΕΕ που ισχύουν σήµερα. ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΧIV Σύγκριση εκποµπών Prius µε όρια εκποµπών ΕΕ, Πηγή Toyota Motor Corporation, ς 120 100 80 60 40 Diesel step 3 Gasoline step 3 Diesel step 4 Gasoline step 4 T 20 0 b NOx HC+NOx Particulate Matter Prius 2000 Prius 2003 Σύµφωνα µε τις επίσηµες µετρήσεις το Prius είναι το «καθαρότερο» αυτοκίνητο που κυκλοφορεί σήµερα στην Ευρώπη. ΠΙΝΑΚΑΣ Ι Αποτελέσµατα ελέγχου εκποµπών στο Prius, Πηγή Vehicle Certification Agency UK PRIUS declared PRIUS measured EURO IV petrol EURO IV diesel CO 0,18 0,17 1,00 0,50 HC 0,02 0,01 0,10 NOx 0,01 0,00 0,08 0,25 HC+NOx 0,30 PM 0,025 Εκποµπές CO2 και κατανάλωση καυσίµου Type approval measurements by Vehicle Certification Agency UK - 8 -
Το Prius µειώνει σηµαντικά τις εκποµπές CO2 και την κατανάλωση καυσίµου. Το Prius υπερέχει σαφώς έναντι όλων των βενζινοκίνητων αυτοκινήτων, ανεξαρτήτως όγκου και κυβισµού κινητήρα, ενώ υπερέχει και έναντι όλων των πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων στην κατηγορία του, όπως φαίνεται και από το παρακάτω διάγραµµα. ΙΑΓΡΑΜΜΑ XV Σύγκριση εκποµπών CO2 από βενζινοκίνητα, πετρελαιοκίνητα και υβριδικά αυτοκίνητα, Πηγή Toyota Motor Corporation Η υπεροχή του Prius στην κατανάλωση καυσίµου επιβεβαιώνεται και από τα επίσηµα στοιχεία του Συνδέσµου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων που συντάσσει τον Οδηγό Κατανάλωσης Καυσίµου και Εκποµπών ιοξειδίου του Άνθρακα. ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ Μοντέλα αυτοκινήτων στην Ελληνική αγορά µε την χαµηλότερη κατανάλωση, Πηγή ΣΕΑΑ Κατανάλωση 1. Toyota Prius 2. Smart 3. Daihatsu Cuore... Toyota Avensis 1.8 A/T Αστικός 5,0 l/100km 5,9 l/100km 6,0 l/100km... 10,3 l/100km Υπεραστικόσµένος Συνδυα- 4,2 l/100km 4,3 l/100km 4,0 l/100km 4,7 l/100km 4,1 l/100km... 6,3 l/100km 4,8 l/100km... 7,7 l/100km Πηγή: Οδηγός κατανάλωση καυσίµου και εκποµπών διοξείδιου του άνθρακα (ΣΕΑΑ, 10/2003) Στον πίνακα που δηµοσιεύεται στον Οδηγό µε τα 10 πλέον οικονοµικά στην κατανάλωση καυσίµου αυτοκίνητα που κυκλοφορούν, το Prius έρχεται πρώτο αφήνοντας πίσω ακόµα και τα µικρότερα διθέσια αυτοκίνητα. Εντυπωσιακή είναι η διαφορά στον αστικό κύκλο, όπου η υβριδική τεχνολογία παρουσιάζει τα περισσότερα οφέλη. Το σταµάτηµα του βενζινοκινητήρα όταν το αυτοκίνητο βρίσκεται σε στάση, η ανάκτηση της κινητικής ενέργειας κατά τις συχνές επιβραδύνσεις, και η κίνηση του αυτοκινήτου σε χαµηλές ταχύτητες µόνο µε τον ηλεκτροκινητήρα όπου ο βενζινοκινητήρας έχει κακή απόδοση, όλα συντελούν στην εξαιρετική αυτή επίδοση. ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΧVI Μείωση κατανάλωσης καυσίµου Prius από τις λειτουργίες του υβριδικού συστήµατος, Πηγή Toyota Motor Corporation Λειτουργίες υβριδικών αυτοκινήτων % κατανοµή βελτίωσης έναντι αυτ/των µε συµβατικό βενζινοκινητήρα σε αστικό κύκλο Υποβοήθηση από ηλ. µοτέρ } 40% Ηλεκτροκίνηση Ανάκτηση ενέργειας στο φρενάρισµα 20% Σταµάτηµα µηχανής Ήπιο Ισχυρό Υβριδικό 40% - 9 -
Στον ίδιο πίνακα έχουν προστεθεί και τα στοιχεία του Avensis 1,8 λίτρων µε αυτόµατο κιβώτιο. Πρόκειται για το συµβατικό αυτοκίνητο στη γκάµα της Toyota που περισσότερο πλησιάζει στο µέγεθος και τις επιδόσεις του Prius. Η σύγκριση δείχνει ότι το Prius καταναλώνει µόλις τα µισά καύσιµα εντός πόλης, ενώ εκτός πόλης επιτυγχάνει µια διόλου ευκαταφρόνητη µείωση κατά το 1/3 περίπου. Επιδόσεις, αξιοπιστία και οικονοµία στα έξοδα κίνησης Το Prius δεν διαθέτει µόνο εξαιρετικές περιβαλλοντικές επιδόσεις αλλά διαθέτει και εξαιρετικές οδηγικές επιδόσεις. Πρόκειται για ένα αυτοκίνητο µε πολύ καλή επιτάχυνση (1-100χλµ/ώρα σε 10,9 ) και είναι εξαιρετικά ευκολοδήγητο αφού η τεχνολογία drive-by-wire αναλαµβάνει τον πλήρη έλεγχο του αυτοκίνητου, ώστε να ανταποκρίνεται άµεσα στις αντιδράσεις του οδηγού. Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω διάγραµµα που δείχνει την επιτάχυνση του Prius σε σχέση µε ένα Toyota Camry των 2,4 λίτρων. Το Prius παρουσιάζει εξαιρετική επιτάχυνση στις χαµηλές ταχύτητες λόγω της πολύ υψηλής ροπής του ηλεκτροκινητήρα, ενώ στις υψηλότερες ταχύτητες η επιτάχυνση παραµένει σχεδόν γραµµική µε πλήρη απουσία των απότοµων αλλαγών που παρουσιάζουν τα συµβατικά αυτοκίνητα όταν γίνεται η αλλαγή της κάθε ταχύτητας. ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΧVII Σύγκριση επιτάχυνσης Prius έναντι Camry, Πηγή Toyota Motor Corporation Ένα άλλο χαρακτηριστικό της υβριδικής τεχνολογίας της Toyota είναι η µεγάλη αξιοπιστία του συστήµατος. Αυτό αποδεικνύεται και από τα εσωτερικά στοιχεία από τις εγγυήσεις αλλά και από τις έρευνες καταναλωτή. Το Prius είναι ένα από τα πιο αξιόπιστα αυτοκίνητα στη γκάµα της Toyota. Γι αυτό και η Toyota καλύπτει το αυτοκίνητο µε την µεγαλύτερη σε διάρκεια εγγύηση που προσφέρει. Το αυτοκίνητο καλύπτεται από 5-ετή εργοστασιακή εγγύηση ενώ όλα τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά εξαρτήµατα του υβριδικού συστήµατος, συµπεριλαµβανοµένης και της µπαταρίας, καλύπτονται από 8-ετή εγγύηση. Στην Ελλάδα, η «υπερ-εγγύηση» της Toyota Ελλάς, επεκτείνει την εγγύηση και για τα µηχανικά µέρη στα οχτώ χρόνια. Το υβριδικό σύστηµα είναι επίσης πολύ οικονοµικό στη συντήρηση, καθώς όλα τα ηλεκτρονικά και ηλεκτρικά εξαρτήµατα είναι απαλλαγµένα από οποιαδήποτε συντήρηση, ενώ ο βενζινοκινητήρας του Prius έχει ακριβώς την ίδια συντήρηση που έχουν και όλοι οι σύγχρονοι κινητήρες της Toyota, σέρβις κάθε 30.000χλµ και αλλαγή λαδιών κάθε 15.000χλµ. Με τα παραπάνω πλεονεκτήµατα, δηλαδή την µειωµένη κατανάλωση καυσίµου, την αυξηµένη περίοδο εγγύησης, τα µακροχρόνια διαστήµατα ανάµεσα στα σέρβις και επίσης µε την απαλλαγή από τα τέλη κυκλοφορίας που έχει θεσπιστεί για όλα τα υβριδικά οχήµατα, ο ιδιοκτήτης ενός Prius απολαµβάνει σηµαντικά µειωµένα έξοδα λειτουργίας του είναι της τάξεως των 1000 ευρώ τον χρόνο. Η πορεία των πωλήσεων υβριδικών αυτοκινήτων παγκοσµίως Το πρώτης γενιάς Prius τοποθετήθηκε αρχικά µόνο στην αγορά της Ιαπωνίας. Στη συνέχεια τοποθετήθηκε και στις αγορές της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Οι συνολικές πωλήσεις που πέτυχε το αυτοκίνητο και κυρίως η αποδοχή του από το κοινό και τον τύπο έπεισαν την Toyota να συνεχίσει την προσπάθεια. Με το λανσάρισµα του 2 ης γενιάς Prius, που ενσωµάτωσε όλες τις τεχνικές βελτιώσεις που απέφερε η συνεχής εξέλιξη της υβριδικής τεχνολογίας, οι πωλήσεις των υβριδικών αυτοκινήτων απογειώθηκαν όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραµµα. Πρόσφατα µάλιστα η Toyota ανακοίνωσε ότι ο αριθµός των υβριδικών που έχουν παραχθεί ξεπέρασε τις 500,000 µονάδες. - 10 -
ΙΑΓΡΑΜΜΑ XVIII Σύγκριση ιάδοσης υβριδικών αυτοκινήτων Toyota µε διάδοση καθαρών ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων παγκοσµίως, Πηγή Toyota Motor Corporation Η παγκόσµια ζήτηση για το Prius 2 ης γενιάς, που κέρδισε και το βραβείο για το Αυτοκίνητο του Έτους το 2005, ξεπέρασε κατά πολύ την παραγωγική δυναµικότητα του εργοστασίου στην Ιαπωνία και οι πωλήσεις άρχισαν να περιορίζονται από τον µεγάλο χρόνο αναµονής για την παράδοση ενός καινούργιου αυτοκινήτου έφτασε και ξεπέρασε σε ορισµένες χώρες τους έξη µήνες. Έκτοτε η Toyota ανακοινώνει συνεχώς νέες αυξήσεις στο παραγωγικό δυναµικό της, µε επέκταση της παραγωγής υβριδικών αυτοκινήτων στην Κίνα (2005) και στις ΗΠΑ (2006), ενώ παράλληλα αυξάνει και την γκάµα των υβριδικών µοντέλων της. Την ίδια µεγάλη επιτυχία µε το Prius γνώρισε και το υβριδικό Lexus RX400h, του οποίου οι προπωλήσεις πριν την έναρξη της παραγωγής, κάλυψαν το 50% της συνολικής παραγωγής του 2005. Ενθαρρυµένη η Toyota από την επιτυχία της υβριδικής τεχνολογίας κυρίως στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, ανακοίνωσε προσφάτως ότι σκοπεύει να παράγει 1,000,000 υβριδικά αυτοκίνητα το χρόνο, µέχρι το 2010. Με δεδοµένο ότι η συνολική παραγωγή του Οµίλου της Toyota είναι 7εκ. οχήµατα τον χρόνο, πρόκειται όντως για µια ταχεία εξάπλωση της τεχνολογίας. Σηµαντική επιτυχία είχαν επίσης τα υβριδικά µοντέλα της Honda που είναι η δεύτερη αυτοκινητοβιοµηχανία που επένδυσε στην υβριδική τεχνολογία. Υβριδικά αυτοκίνητα λανσάρισε επίσης η Ford, ενώ όλες οι µεγάλες εταιρίες έχουν ανακοινώσει σχέδια για το λανσάρισµα υβριδικών αυτοκινήτων. Το Prius στην Ελλάδα Το Prius πρώτης γενιάς ήρθε στην Ελλάδα το 2003. Παρουσιάστηκε στο τύπο, αλλά δεν τοποθετήθηκε στις εκθέσεις καθώς είχε ήδη ανακοινωθεί η έλευση του δεύτερης γενιάς Prius. εν συνέβη όµως το ίδιο µε το δεύτερης γενιάς Prius που λανσαρίστηκε στην Ελλάδα ταυτόχρονα µε την υπόλοιπη Ευρώπη, το Φεβρουάριο του 2004. Η Toyota Ελλάς επένδυσε σοβαρά στο αυτοκίνητο. ηµιούργησε πανελλαδικό δίκτυο πωλήσεων µε τους µεγαλύτερους εξουσιοδοτηµένους εµπόρους Toyota. Εκπαίδευσε τους πωλητές και τους µηχανικούς στη νέα τεχνολογία. Στοκάρισε το κέντρο διανοµής ανταλλακτικών µε όλα τα βασικά εξαρτήµατα, για να έχει ο πελάτης την ίδια εξυπηρέτηση που έχει συνηθίσει µε τα άλλα µοντέλα Toyota. Προίκισε το αυτοκίνητο µε την «υπερ-εγγύηση» που επεκτείνει εδώ στην Ελλάδα την εργοστασιακή εγγύηση κατά 3 χρόνια. Παράλληλα, διαφήµισε το αυτοκίνητο στο τύπο και την τηλεόραση και έκανε πολλές προωθητικές ενέργειες για να γνωρίσει το κοινό την υβριδική τεχνολογία και το αυτοκίνητο. Επίσης, επανήλθε για να προβάλλει διαφηµιστικά την ανακήρυξη του αυτοκινήτου ως «αυτοκίνητο του έτους». Οι πωλήσεις του Prius στην Ελλάδα Αναγνωρίζοντας την δυσκολία καθιέρωσης της νέας τεχνολογίας στην Ευρώπη, η Toyota Ευρώπης έβαλε σχετικά συντηρητικούς στόχους για το Prius για το 2004 και η Toyota Ελλάς εντάχθηκε σε αυτούς. Αλλά ενώ στην Ευρώπη ο συνολικός στόχος των 5000 ξεπεράστηκε κατά πολύ, µε τις πωλήσεις να ξεπερνούν τις 8000 µονάδες, τα αποτελέσµατα στην Ελλάδα δεν ήταν το ίδιο θετικά. Οι πωλήσεις ανήλθαν σε µόλις 112 οχήµατα και η πορεία των πωλήσεων το 2005, αν και καλύτερη, σίγουρα δεν µπορεί να χαρακτηριστεί ως εντυπωσιακή. ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ Πωλήσεις του Prius στην Ελλάδα, Πηγή ΣΕΑΑ Ταξινοµήσεις PRIUS Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μάι Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε εκ Σύνολο 2004 14 3 7 0 7 3 13 5 10 16 18 16 112 2005 25 10 17 9 11 18 14 11 115-11 -
Για να κρίνουµε τις πωλήσεις αυτές θα ήταν άδικο να συγκρίνουµε το Prius µε τα άλλα µικρότερα και πολύ πετυχηµένα αυτοκίνητα της Toyota, όπως το Corolla και το Yaris. Λόγω µεγέθους και τιµής, το Prius ανήκει στην κατηγορία D που είναι η κατηγορία των µεσαίων-µεγάλων αυτοκινήτων που αντιπροσωπεύει µόνο το 12% της συνολικής αγοράς επιβατικών αυτοκινήτων της Ελλάδας. ΠΙΝΑΚΑΣ IV Πωλήσεις αυτοκινήτων κατηγορίας D στην Ελλάδα, Πηγή ΣΕΑΑ Μοντέλα κατηγορίας D Ταξινοµήσεις Ιαν-Αυγ 2005 1 SKODA OCTAVIA 3796 16,1% 2 TOYOTA AVENSIS 2084 8,9% 3 AUDI A4 1977 8,4% 4 VOLKSWAGEN PASSAT 1912 8,1% 5 BMW SERIES 3 1645 7,0%. 23 TOYOTA PRIUS 115 0,5%. ΣΥΝΟΛΟ 23.511 100% Αλλά και µέσα στα πλαίσια της κατηγορίας αυτής, οι πωλήσεις του Prius δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες της Toyota. Με βάση τις πωλήσεις Ιανουαρίου Αυγούστου 2005 η κατάταξη του Prius είναι στην 23 η θέση ανάµεσα στα 29 µοντέλα της κατηγορίας, κατέχοντας το 0,5% των πωλήσεων στην κατηγορία αυτή. Σίγουρα η πορεία των πωλήσεων δεν είναι αντάξια ενός αυτοκίνητου που ανακηρύχθηκε ως «αυτοκίνητο του έτους». Οι δυσκολίες της καθιέρωσης του Prius στην Ελλάδα Υπάρχουν διάφορες λανθασµένες αντιλήψεις, που σε µεγάλο βαθµό έχουν καθορίσει την πορεία του Prius στην Ελλάδα. Το αυτοκίνητο θεωρείται από πολλούς ως ακριβό καθώς πολλές φορές η τιµή ενός αυτοκινήτου κρίνεται µε βάση τον κυβισµό του κινητήρα του. Αυτό όµως δεν ισχύει για το Prius που διαθέτει δυο κινητήρες, έναν βενζινοκινητήρα 1500 κ.ε. και έναν εξ ίσου ισχυρό ηλεκτροκινητήρα και διαθέτει αποδόσεις ενός αυτοκινήτου 1800κ.ε. Υπάρχει επιφύλαξη για την τεχνολογία. Πολλοί δεν γνωρίζουν την τεχνολογία ενώ άλλοι θεωρούν ότι η υβριδική τεχνολογία δεν είναι δοκιµασµένη, καθώς η Ελλάδα δεν διαθέτει την εµπειρία άλλων χωρών µε υψηλές πωλήσεις του Prius, όπου πλήθος στοιχείων από έρευνες αγοράς αντικρούουν τον ισχυρισµό αυτό. Το Prius έχει αποδειχθεί ότι είναι από τα πιο αξιόπιστα µοντέλα στη γκάµα της Toyota. ΙΑΓΡΑΜΜΑ XIX Βαθµός γνώσης των διαφόρων τεχνολογιών αυτοκινήτου από το ευρύ κοινό, Πηγή Toyota Market Survey 2002 100 Know very well Know fairly well Know just a little 50 0 Petrol Diesel Gas Electric Solar energy Hydrogen Hybrid Fuel cellpowered Το αυτοκίνητο θεωρείται ακριβό στη συντήρηση. Το Prius έχει την ίδια ακριβώς συντήρηση, όπως όλα τα συµβατικά αυτοκίνητα της Toyota. Σέρβις κάθε 30.000χλµ και αλλαγή λαδιών κάθε 15.000 χλµ. Όλο το υβριδικό σύστηµα του αυτοκινήτου είναι ελεύθερο από συντήρηση. Ο χαρακτηρισµός του αυτοκινήτου ως «φιλικό στο περιβάλλον» µπερδεύει. υστυχώς πρέπει να αναγνωρίσουµε ότι υπάρχει µεγάλη επιφυλακτικότητα στον Έλληνα καταναλωτή για την κατηγορία αυτή των προϊόντων. Υπάρχει η - 12 -
ιστορία αρκετών προϊόντων της κατηγορίας αυτής που λανσαρίστηκαν µε πολλές ελπίδες, µόνο για να δουν στη συνέχεια τις ελπίδες να διαψεύδονται. Πρέπει όµως να παρατηρήσουµε ότι η στάση αυτή του Έλληνα καταναλωτή δεν είναι εξαίρεση. Μια παγκόσµια έρευνα κατάληξε στο συµπέρασµα ότι ενώ όλοι σχεδόν οι καταναλωτές θεωρούν το θέµα της προστασίας του περιβάλλοντος ως «πολύ σηµαντικό» ή «σηµαντικό», το ίδιο θέµα, όταν έρχεται η στιγµή της αγοράς ενός καινούργιου αυτοκινήτου, κατατάσσεται µόλις 14 ο στη λίστα των κριτηρίων. Απέχουµε λοιπόν ακόµα πολύ από το να µεταφερθεί η αυξηµένη συνειδητοποίηση για τα προβλήµατα του περιβάλλοντος, σε µια τροποποιηµένη καταναλωτική συµπεριφορά - αν και υπάρχουν αποδείξεις ότι αυτό έχει συµβεί σε µια µερίδα κοινού που ολοένα αυξάνει. ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΧΧ Παράγοντες επιλογής καινούργιου αυτοκινήτου, Πηγή Car Park Survey 2002 Well styled cars Good quality & reliability Good performance Comfortable cars Personality and character Technically advanced cars Innovative company Fun to drive Good after sales service Concern for safety Recently launched interesting models Prestige make Environment Extensive dealer network Reasonably priced Low running costs 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Source: Car Park Survey 2002 Με αυτές τις διαπιστώσεις, εξηγείται καλύτερα η πορεία των πωλήσεων του Prius στην Ελλάδα. Καθώς το κίνηµα για την προστασία του περιβάλλοντος ξεκίνησε αργά, υπάρχει ακόµα ανάγκη για σηµαντική προσπάθεια προκειµένου να ενηµερωθεί ο καταναλωτής και να πειστεί ότι ένα αυτοκίνητο «φιλικό στο περιβάλλον» δεν είναι προϊόν συµβιβασµού. Η πρόκληση της διάδοσης των υβριδικών αυτοκινήτων στην Ελλάδα Η διάδοση των υβριδικών αυτοκινήτων στην Ελλάδα αποτελεί µια µεγάλη πρόκληση η οποία δεν πρέπει να απασχολεί µόνον τις εταιρίες αλλά το σύνολο του κοινωνικού και οικονοµικού ιστού. Τα περιβαλλοντικά οφέλη σε συνδυασµό την εξοικονόµηση ενέργειας υπογραµµίζουν την αναγκαιότητα παροχής κινήτρων από την πολιτεία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε σειρά νοµοθετικών παρεµβάσεων προωθεί τις φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες. Η Ελλάδα έχει προχωρήσει σε σειρά κινήτρων υπέρ των υβριδικών αυτοκινήτων συνειδητοποιώντας τη σηµασία που αποκτούν µέρα µε τη µέρα. Η απαλλαγή από τα τέλη ταξινόµησης και κυκλοφορίας καθώς από τους περιορισµούς του ακτύλιου είναι κινήσεις προς την σωστή κατεύθυνση, ωστόσο δε καµία περίπτωση δεν πρέπει να επαναπαυόµαστε στο υπάρχον πλαίσιο. Η ενίσχυση του στόλου των αυτοκινήτων των δηµοσίων υπηρεσιών και των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης µε υβριδικά αυτοκίνητα αποτελεί ένα επόµενο βήµα το οποίο και θα ενισχύσει ακόµα περισσότερο στα µάτια των πολιτών την αξία και το ειδικό βάρος της υβριδικής τεχνολογίας. Η Ελληνική κοινωνία έχει πραγµατοποιήσει µεγάλα άλµατα στον τοµέα της προστασίας του περιβάλλοντος. Ωστόσο το χάσµα που υπάρχει µε τα άλλα κράτη µέλη της Ε.Ε. παραµένει µεγάλο. Η ενίσχυση από την πολιτεία των φιλικών προς το περιβάλλον υβριδικών αυτοκινήτων θα δώσει περαιτέρω ώθηση στα οικολογικά αισθήµατα των πολιτών και επιπλέον θα αναδείξει την αναγκαιότητα για οικονοµία στα καύσιµα Η παροχή κινήτρων για τα υβριδικά αυτοκίνητα αποτελεί µονόδροµο που αργά ή γρήγορα θα γίνει κοινός τόπος σε όλους τους αρµόδιους φορείς καθώς αποτελεί και αίτηµα των πολιτών. - 13 -