Επεμβατική Ακτινολογία και Aτομική Δοσιμέτρηση με δοσίμετρα θερμοφωταύγειας Ε.Καρίνου Ακτινοφυσικός Τμήμα Δοσιμετρίας, ΕΕΑΕ ΕΕΑΕ
Τμήμα Δοσιμετρίας Εξασφαλίζει την ατομική δοσιμέτρηση των εκτιθέμενων εργαζομένων και τηρεί το εθνικό αρχείο δόσεων. ΕΕΑΕ
Διαπίστευση κατά ISO17025 από το Εθνικό Συμβούλιο Διαπίστευσης για μετρήσεις δοσιμέτρων σώματος για μετρήσεις δοσιμέτρων καρπού
Ατομική Δοσιμέτρηση Γιατί: ICRP 35: ο σημαντικός λόγος για την ατομική δοσιμέτρηση είναι η εκτίμηση της μέσης ισοδύναμης δόσης και της ενεργού ισοδύναμης δόσης σε σημαντικά εκτιθέμενους ιστούς. Αυτή η πληροφορία είναι χρήσιμη για την μείωση της δόσης ακτινοβολίας στους εργαζόμενους και για την επίδειξη συμβατότητας με το σύστημα περιορισμού των δόσεων. ΕΕΑΕ
Ατομική Δοσιμέτρηση Ωφέλη: επιβεβαίωση της σωστής μεθοδολογίας και τακτικής στην εργασία μέσο για εξεύρεση νέων μεθοδολογιών εργασίας για μεμονωμένους εργαζόμενους, αλλά και ομάδες εργαζομένων μέσο πληροφόρησης σε περίπτωση ατυχήματος κίνητρο για τους εργαζόμενους παροχή στοιχείων για ιατρικούς και νομικούς λόγους παροχή στοιχείων για επιδημιολογικές μελέτες. ΕΕΑΕ
Πολύ σημαντική η έγκαιρη επιστροφή των δοσιμέτρων 35 % τω ν χαμένων δοσιμέτρω ν 30 25 20 15 10 5 Απώλειες δοσιμέτρων 0 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 έτος
Ατομική δοσιμέτρηση Δοσίμετρα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για δοσιμέτρηση προσωπικού από εξωτερικές πηγές ακτινοβόλησης είναι: Δοσίμετρα θερμοφωταύγειας Φιλμ Ηλεκτρονικά δοσίμετρα
Ανιχνευτές θερμοφωταύγειας ενισχυτής Φωτο/ Η.V. φως καταγραφικό στής Θερμαντικό στοιχείο Οπτικό φίλτρο παροχή χρόνος
Δομή του δοσιμέτρου Φίλτρα Tl παστίλιες Ανοικτό παράθυρο Κωδικοί Υποδοχέας Κάλυμα ΕΕΑΕ
TLDs ολόσωμο και άκρων Rados αυτόματο σύστημα ολόσωμο: 2 LiF παστίλιες, H p (10) και H p (0.07) άκρα: 1 LiB παστίλια H p (0.07) αλγόριθμος διαχωρισμού ενέργειας ατομικοί συντελεστές ευαισθησίας και σήμα υποβάθρου για κάθε παστίλια LDL = 0.01 msv(w.b.) 0.05mSv (extr) Όριο ανακοίνωσης = 0.1mSv (w.b.) 1mSv(extr.) Fading 7% σε 3 μήνες EU/IAEA/ISOκαι IEC απαιτήσεις ΕΕΑΕ Helsinki, 2000
SSDL ΕΕΑΕ
Ενεργός δόση Ε και Ατομικό Ισοδύναμο δόσης Η p Το καταγραφόμενο μέγεθος είναι το ατομικό ισοδύναμο δόσης Η p (10) ή H p (0.07) που θεωρείται συντηρητική προσέγγιση της ενεργού δόσης Ε σε πολλές περιπτώσεις.
Μεγέθη Ακτινοπροστασίας Ισοδύναμη Δόση: H T,R = w R D T,R H T = Σ w R D T,R (J kg -1, Sv) w R (ICRP 1990) Eνεργός Δόση: Ε = Σ w T H T w T (ICRP, 1990) (J kg -1, Sv) ΕΕΑΕ
Μέγεθος αναφοράς στη δοσιμετρία προσωπικού Ατομικό ισοδύναμο δόσης (personal dose equivalent) Hp, Hs H = Q D Βάθος: 0.07mm ή 10mm ΕΕΑΕ
Ατομικό ισοδύναμο δόσης H P (d) ορίζεται για διεισδυτικές και μη ακτινοβολίες H P (d) είναι η ισοδύναμη δόση (dose equivalent) σε μαλακό ιστό κάτω από συγκεκριμένο σημείο του σώματος σε βάθος d Για διεισδυτικές ακτινοβολίες χρησιμοποιείται το βάθος των d = 10 mm, ενώ για μη διεισδυτικές το βάθος d = 0.07 mm
Λόγος Ενεργού Δόσης και Ατομικού Ισοδύναμου Δόσης
Ατομική Δοσιμέτρηση και Επεμβατική Ακτινολογία Η εκτίμηση της δόσης στην επεμβατική ακτινολογία είναι πολύπλοκη λόγω του ότι: η πηγή ακτινοβολίας είναι πολύ κοντά στον εργαζόμενο η ενέργεια των φωτονίων είναι μικρή και τα δοσίμετρα θερμοφωταύγειας παρουσιάζουν υπεραπόκριση σε αυτή την ενεργειακή περιοχή η ακτινοβόληση δεν είναι ομοιόμορφη
Ατομική Δοσιμέτρηση και Επεμβατική Ακτινολογία Σε περίπτωση που το δοσίμετρο φορεθεί πάνω από την ακτινολογική ποδιά η καταγραφόμενη δόση είναι 10-20 φορές υψηλότερη από την πραγματική Σε περίπτωση που το δοσίμετρο φορεθεί κάτω από την ακτινολογική ποδιά η εκτίμηση της δόσης δεν είναι σωστή αφού υπάρχουν όργανα που δεν καλύπτονται από την ποδιά.
Δοσίμετρα... Ένα δοσίμετρο πάνω από την ποδιά στο ύψος του στήθους Δύο δοσίμετρα: πάνω από την ποδιά στο ύψος του κολάρου και κάτω από την ποδιά στο ύψος της μέσης Δοσίμετρα άκρων (Προσοχή στα όρια: 500 msv/έτος)
Υπολογισμός ενεργού δόσης με χρήση ενός δοσιμέτρου H o /3 H o /5 H o /25 or 11(με ή χωρίς χρήση κολάρου στο θυρεοειδή) (Niklason et al. 1993) H o /32 (Faulkner et al. 1993) E=0,03 Ho or E=0,07Ho (με ή χωρίς χρήση κολάρου στο θυρεοειδή) (Padovani et al. 2001) όπου Ηο η δόση που καταγράφεται από το δοσίμετρο πάνω από την ποδιά
Υπολογισμός ενεργού δόσης με χρήση δύο δοσιμέτρων H E =0,6H u +0,4H o, Gill et al. 1980 H E =1,5H u +0,04H o, Webster et al 1989 E=0,5H u +0,025Ho, Faulkner and Marshall, 1993 E=0,06(H os -H u ) + H u Niklason et al, 1994 χωρίς χρήση κολλάρου, Ε=0,02(H os -H u )+H u με χρήση κολλάρου, Niklason et al, 1994 όπου H o και H u είναι οι καταγραφόμενες δόσεις στο κολλάρο και κάτω από την ποδιά, ενώ H os είναι η επιφανειακή δόση βάθους καταγραφόμενη από το δοσίμετρο του κολλάρου
Παρατηρήσεις - Οδηγίες Να τοποθετούνται στο ύψος του στήθους Να μην καλύπτοναι από άλλα αντικείμενα Το δοσίμετρο πρέπει να φοριέται πάνω από την ακτινολογική ποδιά Οι περιοχές του σώματος που δεν καλύπτονται λαμβάνουν υψηλότερες δόσεις
Παρατηρήσεις - Οδηγίες Το δοσίμετρο που φοριέται πάνω από την ποδιά μπορεί να δώσει εκτίμηση της δόσης του θυρεοειδή και του φακού του ματιού Η χρήση κολάρου στο θυρεοειδή μπορεί να μειώσει την ενεργό δόση κατά 50%
Παρατηρήσεις - Οδηγίες Σε περίπτωση απώλειας του δοσιμέτρου η Ε μπορεί να υπολογιστεί από τον ακτινοφυσικό ανάλογα με το φόρτο εργασίας, τα στοιχεία λειτουργίας των μηχανημάτων, τις δόσεις των συναδέρφων, το ιστορικό της δόσης του εργαζόμενου και τις θωρακίσεις Προσοχή στη χρήση διπλών δοσιμέτρων!!! (πάνω και κάτω από την ακτινολογική ποδιά)
Κατανομή των δοσιμετρούμενων Surgery 2% Dental 1% Inter radiology 8% Conv. Radiology 62% Nuc. Medicine 8% Radiotherapy Others 4% 6% Educ. & Research 5% Indus. Radiography 4% ΕΕΑΕ
Ενημέρωση όριο ανίνχευσης: 0,01mSv (0,05mSv) όριο ανακοίνωσης: 0,1mSv (1mSv) όριο καταγραφής: 0,1mSv (1mSv) σε μηνιαία βάση: αποτελέσματα προηγούμενου μήνα και συνολικά τρέχοντος έτους σε ετήσια βάση: αναλυτικά αποτελέσματα περιοριστικά επίπεδα δόσεων διερεύνηση υπερβάσεων ΕΕΑΕ
Διερεύνηση Υπερβάσεων Δοσίμετρο κάτω από την ποδιά: > 0,5 msv/μήνα Δοσίμετρο πάνω από την ποδιά: > 5 msv/μήνα Δοσίμετρα άκρων: 5 msv/μήνα
Διανεμηθέντα δοσίμετρα 120000 Αριθμός δοσιμέτρων 90000 60000 30000 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 έτος ΕΕΑΕ
Collective Dose 6 5 CD (mansv) 4 3 2 1 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 year ΕΕΑΕ
Μέση Ετήσια Δόση (LDL=0.2mSv) Μ.A.D. (m Sv) 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 year all workers exposed workers ΕΕΑΕ
Καρδιολoγία 10,00 M ean Annual Dose (msv) 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 year all workers workers with D>=0.2mSv
Mean Annual Dose (msv) 14 12 10 8 6 4 2 0 Καρδιολογία - Γιατροί 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 all w orkers w orkers year w ith D>=0.2mSv
Mean Annual Dose (msv ) 4 3 2 1 0 Καρδιολογία - Νοσηλευτικό Προσωπικό 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 all w orkers year w orkers w ith D>=0.2mSv