ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Στις 8 εκεµβρίου 2009, δόθηκε στη δηµοσιότητα από τον Οργανισµό Οικονοµικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) η έκδοση Health at a Glance 2009, η οποία περιλαµβάνει ανάλυση των στατιστικών δεδοµένων που σχετίζονται µε την υγεία από όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ. Σύµφωνα µε τον κ. Γιάννη Τούντα, εκπρόσωπο του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης στην Επιτροπή του ΟΟΣΑ για την υγεία, τα κυριότερα ευρήµατα, που αφορούν την Ελλάδα, είναι τα εξής: Παρότι το προσδόκιµο ζωής κατά τη γέννηση στην Ελλάδα (79,5 έτη) είναι υψηλότερο από ότι τον αντίστοιχο µέσο όρο στον ΟΟΣΑ (79), ωστόσο υπολείπεται σηµαντικά σε σχέση µε αρκετές ευρωπαϊκές και µη χώρες. Σε σχέση µε την Ιαπωνία, η οποία έχει το υψηλότερο προσδόκιµο ζωής στον κόσµο (82,6 έτη), η Ελλάδα υπολείπεται περισσότερο από 3 χρόνια (Σχήµα 1). Αντίθετα, το προσδόκιµο ζωής των γυναικών στην Ελλάδα στην ηλικία των 65 ετών είναι χαµηλότερο (19,6) από τον αντίστοιχο µέσο όρο του ΟΟΣΑ (20,2 έτη). Ο δείκτης αυτός σχετίζεται µε την πρόσβαση και τις δυνατότητες του συστήµατος υγείας, καθώς και µε τον τρόπο ζωής πριν και µετά την ηλικία των 65 ετών (Σχήµα 2). Αξιοσηµείωτα χαµηλά (15%) εµφανίζονται τα ποσοστά των παιδιών 11-15 ετών που έχουν έστω και µέτρια φυσική δραστηριότητα σε καθηµερινή βάση στην Ελλάδα, ενώ ο αντίστοιχος µέσος όρος στον ΟΟΣΑ είναι 20,2% και σε κάποιες χώρες είναι εντυπωσιακά υψηλότερος όπως στη Σλοβακία (42%) και στην Ιρλανδία (31%) (Σχήµα 3). Αισθητά υψηλότερο στην Ελλάδα, σε σχέση µε τον µ.ο. του ΟΟΣΑ είναι και το ποσοστό των παχύσαρκων παιδιών ηλικίας 11-15 ετών ήτοι 18,8%, έναντι 13,8% που ισχύει στον ΟΟΣΑ (Σχήµα 4). Από την άλλη µεριά, το ποσοστό των καπνιστών (τουλάχιστον 1 φορά εβδοµαδιαίως) αγοριών και κοριτσιών ηλικίας 15 ετών κυµαίνεται σε παρόµοια επίπεδα µε αυτά του µέσου όρου του ΟΟΣΑ, ήτοι 17% για τα αγόρια και 16% για τα κορίτσια. Θετική επίσης εξέλιξη, είναι η σηµαντική µείωση στην κατά κεφαλήν κατανάλωση αλκοόλ στην Ελλάδα, την περίοδο 1980-2007, ακλουθώντας την αντίστοιχη τάση στις χώρες του ΟΟΣΑ. Αναφορικά µε τους ανθρώπινους πόρους στον υγειονοµικό τοµέα είναι σηµαντικό να αναφερθεί η υστέρηση της Ελλάδας στην απασχόληση στην υγεία. Συγκεκριµένα, το ποσοστό των εργαζοµένων που απασχολούνται στο χώρο της υγείας στην Ελλάδα το 2007 (επί του συνόλου των εργαζοµένων) είναι 5,3%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις χώρες του ΟΟΣΑ, ανέρχεται κατά µέσο όρο σε 9,8%. Ωστόσο, η Ελλάδα κατέγραφε το 2007 την υψηλότερη αναλογία γιατρών ανά 1.000 κατοίκους διαµορφούµενη σε 5,4, έναντι 3,1/1.000 κατοίκους που ήταν το ίδιο έτος στις χώρες του ΟΟΣΑ (Σχήµα 5). Ειδικότερα, σε επίπεδο επαγγελµατικών ειδικοτήτων η Ελλάδα καταγράφει την υψηλότερη (συγκριτικά µε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ) αναλογία γυναικολόγων και οδοντιάτρων, ήτοι 46/100.000 γυναικών και 127/100.000 πληθυσµού, αντίστοιχα. Αντίθετα, 1
εξαιρετικά χαµηλή είναι η αναλογία σε νοσηλευτές στη χώρα µας ήτοι: 3,2/1.000 κατοίκους το 2007, έναντι 9,6/1.000 κατοίκους που ήταν το ίδιο έτος κατά µέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ (Σχήµα 6). Σχετικά µε τους υλικούς πόρους, υψηλή είναι η διάχυση της σύγχρονης τεχνολογίας στην Ελλάδα. Ειδικά για τους Αξονικούς Τοµογράφους (CT scanners) και Μαγνητικούς Τοµογράφους (MRI), η αναλογία τους ανά 1.000.000 πληθυσµού διαµορφώθηκε το 2007 σε 25,8 και 13,2 αντίστοιχα, ενώ οι αντίστοιχες αναλογίες στις χώρες του ΟΟΣΑ ανέρχονταν σε 22,8 και 11. Όσον αφορά την αναλογία των κλινών οξείας νοσηλείας σε σχέση µε τον πληθυσµό, σηµειώνεται ότι αυτή παρέµεινε αµετάβλητη το διάστηµα 1995-2007, ανερχόµενη σε 3,9/1.000 κατοίκους, χαµηλότερη όµως από την αντίστοιχη αναλογία που καταγράφεται στις χώρες του ΟΟΣΑ, ήτοι 4,7/1.000 κατοίκους. Βελτίωση ωστόσο σηµειώθηκε στο βαθµό αξιοποίησης των κλινών, καθώς η πληρότητα από 66% που ήταν το 1995, ανήλθε σε 73% το 2007, προσεγγίζοντας έτσι τον µέσο όρο του ΟΟΣΑ. Επίσης, θετική εξέλιξη ήταν και η πτώση στη Μέση ιάρκεια Νοσηλείας, καθώς το 2007 ήταν 5,6 ηµέρες από 6,4 που ήταν το 1995. Αναφορικά µε τα µεταδοτικά νοσήµατα είναι εντυπωσιακά χαµηλή η επίπτωση της Ηπατίτιδας Β στην Ελλάδα, ανερχόµενη το 2007 σε 0,7/100.000 πληθυσµού, ενώ ο µέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ το ίδιο έτος ήταν 2,9. Σοβαρές ανισότητες παρατηρούνται στη χρήση και στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας στην Ελλάδα, σχετιζόµενες µε κοινωνικο-οικονοµικούς παράγοντες. Είναι εντυπωσιακό ότι οι αναφορές των ατόµων από τις χαµηλότερες εισοδηµατικές οµάδες σχετικά µε τη συχνότητα παράλειψης ικανοποίησης υγειονοµικών αναγκών είναι 4-5 φορές συχνότερες σε σχέση µε τα άτοµα που ανήκουν στις υψηλότερες εισοδηµατικές οµάδες (παρόµοια είναι η κατάσταση και στην Πορτογαλία). Tο ποσοστό των γυναικών που ανήκουν στη χαµηλή εισοδηµατική οµάδα και κάνει µαστογραφία είναι µόλις 20%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των γυναικών που ανήκουν στην ανώτερη εισοδηµατική οµάδα ανέρχεται σε 60%. Πρόσθετα, σηµαντικές ανισότητες µεταξύ υψηλών και χαµηλών εισοδηµατικών οµάδων καταγράφονται στην οδοντιατρική φροντίδα, όπως άλλωστε συµβαίνει και στην Πορτογαλία και τη ανία. Αναφορικά µε την υγειονοµική δαπάνη στην Ελλάδα, αυτή ήταν σταθερά υψηλή και το 2007, ανήλθε σε 9,6% του ΑΕΠ, έναντι 8,9% του ΑΕΠ που ήταν για το ίδιο έτος ο µέσος όρος του ΟΟΣΑ (Σχήµα 7). Αναλυτικότερα, σηµαντικά υψηλότερη στη χώρα µας, σε σχέση µε τις υπόλοιπες χώρες του ΟΟΣΑ, είναι η δαπάνη για φαρµακευτική περίθαλψη ανερχόµενη σε 2,4% του ΑΕΠ, έναντι 1,5% που είναι ο µέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ. Αξιοσηµείωτα υψηλή είναι και η συµµετοχή των ιδίων των χρηστών στη χρηµατοδότηση της υγειονοµικής δαπάνης, καθώς η επιβάρυνση των νοικοκυριών µε υγειονοµικές δαπάνες ανέρχονταν το 2007 σε 5,9% του συνόλου της καταναλωτικής τους δαπάνης, έναντι 3% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό κατά µέσο όρο στον ΟΟΣΑ. 2
Σχήµα 1. Προσδόκιµο ζωής κατά τη γέννηση στις χώρες του ΟΟΣΑ. 3
Σχήµα 2. Προσδόκιµο ζωής στην ηλικία των 65 ετών στις χώρες του ΟΟΣΑ. Σχήµα 3. Ποσοστά (%) παιδιών ηλικίας 11-15 ετών µε καθηµερινή µέτρια ή έντονη φυσική άσκηση. 4
Σχήµα 4. Ποσοστά (%) παιδιών ηλικίας 11-15 ετών που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα και ποσοστά (%) που εµπλέκονται σε συµπεριφορές που αποσκοπούν στη µείωση του βάρους τους. 5
6
Σχήµα 5. Αναλογία γιατρών ανά 1.000 κατοίκους στις χώρες του ΟΟΣΑ. 7
Σχήµα 6. Αναλογία νοσηλευτών ανά 1.000 κατοίκους στις χώρες του ΟΟΣΑ. 8
Σχήµα 7. απάνη για την υγεία ως ποσοστό (%) του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ). 9