1 ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΟΥΛΑΝ ΡΗ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ - ΚΕΝΤΡΟ ΓΑΙΑ ΑΝΙΜΑ - ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙ Α Όταν η Τέχνη φέρνει την «ανατροπή» στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Σάββατο, 16 Μαΐου 2009, 9.30π.μ. 2.00μ.μ. Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών (Σίνα 31) Βιογραφικά στοιχεία οµιλητών - Περιλήψεις Μάγκυ Ασβεστά: Ενδυματολογική προσέγγιση με θέμα το Περιβάλλον Βιογραφικά στοιχεία: Η Μάγκυ Ασβεστά σπούδασε στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου, και ειδικεύθηκε στη σκηνογραφία και ενδυματολογία, με δασκάλους τους Σ. Βασιλείου, Δ. Μυταρά και Ρ. Γεωργιάδου. Εργάστηκε στο θέατρο, την τηλεόραση και τη διαφήμιση και είναι ιδρυτικό στέλεχος του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων. Από το 1980 ασχολείται με την εκπαίδευση διδάσκοντας εικαστικά και κουκλοθέατρο. Είναι υπεύθυνη του Θεατρικού Ομίλου του Γυμνασίου της Σχολής Μωραΐτη και του Θεατρικού Ομίλου του International School of Athens. Έχει ανεβάσει παραστάσεις παιδικής όπερας και έχει συνεργαστεί με Θέατρο Γνώσης. Περιεχόμενο ομιλίας: Τα εικαστικά πεδία που μπορούμε να αξιοποιήσουμε για να υποστηρίξουμε την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση είναι άπειρα. Στόχος της συγκεκριμένης ομιλίας είναι η ενδυματολογική επεξεργασία ενός δρώμενου με θέμα το Περιβάλλον, από το σχεδιασμό στην εκτέλεση. Από μια θεατρική ομάδα παιδιών του Γυμνασίου ζητήθηκε να συνθέσουν μια απλή ιστορία με στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, να τα προσωποποιήσουν και, στην συνέχεια, να τα δουλέψουν εικαστικά και να τους δώσουν σκηνική υπόσταση. Σύμφωνα με τις οδηγίες που τους δόθηκαν τα παιδιά επικεντρώθηκαν στη δημιουργία ενδύματος και μάσκας. Τα υλικά και οι τεχνικές άλλοτε ήταν γνωστά και άλλοτε προέκυπταν από διαδικασίες του πειραματισμού. Από το πείραμα, προκύπτουν στοιχεία σχετικά με τις τεχνικές μετατροπής μιας ζωγραφικής εικόνας σε κατασκευή με όγκο, και μάλιστα σε αντικείμενο που ντύνει το ανθρώπινο σώμα.
Έμμη Γραμμένου: Η τέχνη της ψηφιακής εικόνας στη σύγχρονη σκηνοθετική Μουσειογραφία: η περίπτωση της έκθεσης CLIMAX στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας-Κέντρο Γαία Βιογραφικά στοιχεία: Η Έμμη Γραμμένου είναι φιλόλογος, ιστορικός τέχνης και υποψήφια διδάκτωρ Συγκριτικής Λογοτεχνίας στον τομέα «Αρχέτυποι Μύθοι, Τέχνη Λόγου και Εικόνας». Είναι μέλος επιστημονικών ινστιτούτων, εκπαιδευτικών οργανώσεων, πολιτιστικών οργανισμών και μουσείων της Ελλάδας, της Γαλλίας και της Ιρλανδίας. Τα τελευταία χρόνια είναι επιστημονικός συνεργάτης στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας και υπεύθυνη επιμέλειας, οργάνωσης, συντονισμού και εκπαιδευτικών προγραμμάτων της έκθεσης CLIMAX. Περιεχόμενο ομιλίας: Με αφορμή την επιστημονική, ψηφιακή, διαδραστική με ηλεκτρονικά πολυμέσα έκθεση CLIMAX δημιουργία της Cite de sciences και της MVRDV που φιλοξενείται στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας - Κέντρο Γαία, εδώ και εννέα μήνες, η Κα Γραμμένου θα αναπτύξει στην εισήγησή της πώς χάρη στην τέχνη της ψηφιακής εικόνας, η CLIMAX, σύμφωνα με τη σύγχρονη μουσειογραφική τυπολογία, επιτυγχάνει τους παιδαγωγικούς στόχους της, επαναπροσδιορίζοντας τη σχέση Μουσείου -Σχολείου. Η έκθεση κάνει τον επισκέπτη να βιώσει τις συνέπειες της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά τρόπο αισθαντικό και συγκινησιακό. Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται εύκολα χάρη στην πλαστική, εικαστική, αισθητική διάρθρωση, της οποίας κυρίαρχο δομικό στοιχείο είναι η ψηφιακή εικόνα. Το φως των προβολών μετατρέπει το αόρατο σε ορατό, το άυλο σε απτό, κάνοντας το θεατή κοινωνό συμπυκνωμένης επιστημονικής γνώσης. Από την ταινία, αναδύεται ένας αισιόδοξος ηρωισμός που κάνει να διαφανεί η θέληση της επιβίωσης. Αυτή είναι άλλωστε και η παιδαγωγική θέση των δημιουργών της σκηνοθεσίας και της παραγωγής της CLIMAX. Στο πλαίσιο της ομιλίας, θα προβληθούν αποσπάσματα από την ταινία της έκθεσης, καθώς και το λογισμικό του προσομοιωτή. 2 Νατάσα Ζούκα: Η φύση και ο άνθρωπος στο παραδοσιακό παραμύθι Βιογραφικά στοιχεία: Η Νατάσα Ζούκα έχει σπουδάσει στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου, στην Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης και στη Σχολή του Jacques Leqoq (μιμική, κινησιολογία, θέατρο) στο Παρίσι. Έχει συμμετάσχει σε επίλεκτες χοροθεατρικές παραστάσεις, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ως performer και χορογράφος κινησιολόγος. Διδάσκει σε ηθοποιούς, χορευτές και εκπαιδευτικούς. Περιεχόμενο ομιλίας: Στο παραδοσιακό παραμύθι, τα παιδιά έρχονται σε επαφή με καλειδοσκοπικές αποδόσεις μιας αντίληψης - θεμέλιο για τη διαμόρφωση της οικολογικής συνείδησης: η μάνα γη μας γεννά και μας τρέφει. Ο κύκλος της ζωής, στον οποίο Φύση και Άνθρωπος είναι αδιαίρετοι, στον οποίο η αρμονία εξασφαλίζεται από την αλληλο-εξάρτηση, στο παραμύθι του λαού γίνεται εικόνα με μια γλώσσα εξαιρετικά λιτή και άμεση, από την οποία προκύπτει χωρίς παρεκτροπές η ηθική ποιότητα της αγάπης για το περιβάλλον. Η θεατρική αφήγηση
του κειμένου στη σκηνή, από επιμορφωμένους εκπαιδευτικούς, αποτελεί ερέθισμα και δείχνει μέθοδο, για ανάλογες δράσεις. 3 Δημήτρης Ζορμπαλάς: Οι παραστατικές τέχνες ένα δυνατό εργαλείο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Βιογραφικά στοιχεία: Ο Δημήτρης Ζορμπαλάς είναι ηθοποιός και σκηνοθέτης (Ανώτατη Κρατική Δραματική Σχολή της Μόσχας, GITIS). Έχει συμμετάσχει σε επίλεκτες θεατρικές παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου. Είναι ιδρυτής του Θεάτρου Γνώσης και διευθυντής του Κέντρου Καλλιτεχνικής και Δημιουργικής Εκπαίδευσης ΑΝΙΜΑ. Περιεχόμενο ομιλίας: Στόχος αυτής της, μάλλον παραστατικής παρά θεωρητικής, παρέμβασης είναι να φανούν οι τρόποι με τους οποίους οι πληροφορίες που δέχονται τα παιδιά σε σχέση με την καταστροφή και την προστασία του περιβάλλοντος (σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση, την τρύπα του όζοντος, την εξαφάνιση των ειδών, την ερημοποίηση) υφίστανται δημιουργική επεξεργασία και αποτελούν ερεθίσματα όχι μόνο του νου, αλλά και του σώματος και της ψυχής. Επιδιώκεται να φανούν μέθοδοι προσέγγισης των γνώσεων για το Περιβάλλον, στις οποίες η φαντασία και η δημιουργικότητα «ανατρέπουν» την παθητική στάση προς τα περιβαλλοντικά προβλήματα, δημιουργούν συναισθήματα και προκαλούν οικολογική δράση. Στην εισήγηση θα παρεμβάλλονται δρώμενα, ως ενδεικτικές προτάσεις πολυτροπικής εμψύχωσης θεμάτων με περιβαλλοντικά μηνύματα, τα οποία σκηνοθετήθηκαν από τον εισηγητή και εκτελούνται από την ομάδα των τελειοφοίτων του Κέντρου Καλλιτεχνικής και Δημιουργικής Εκπαίδευσης ΑΝΙΜΑ. Σοφία Λούζη: Η σκηνογραφία του Κέντρου ΓΑΙΑ και η χρησιμότητά της στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Βιογραφικά στοιχεία: η Σοφία Λούζη σπούδασε στο Φυσιογνωστικό τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1974), εργάσθηκε εθελοντικά στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας από το 1997 έως το 2001, οπότε εντάχθηκε στο εκπαιδευτικό τμήμα του Κέντρου ΓΑΙΑ. Από το 2006, είναι υπεύθυνη για τα εκπαιδευτικά προγράμματα στο Κέντρο ΓΑΙΑ. Περιεχόμενο ομιλίας: από το Αίθριο έως την τελευταία λεπτομέρεια του εκθεσιακού χώρου, το Κέντρο ΓΑΙΑ έχει τη σημειολογία του: εστίες αποκαλυπτικού προβληματισμού που όλες τείνουν στη φωτεινή έξοδο, από μια δαιδαλώδη διαδρομή στην ιστορία των περιβαλλοντικών προβλημάτων προς τις λύσεις και το αβέβαιο, ωστόσο αισιόδοξο μέλλον. Με ποιον τρόπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί το περιβάλλον του εκθεσιακού χώρου στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα; Ποιά είναι η επίδρασή του στο μαθητικό κοινό;
Μαρίνα Σωτηροπούλου: Οι τομείς της αισθητικής αγωγής ως άξονες παραγωγής πολυτροπικού εκπαιδευτικού υλικού. Οι πολλαπλές αναγνώσεις του ερωτήματος: «Ποιος έκανε πιπί στο Μισισιπή;» Βιογραφικά στοιχεία: Η Μαρίνα Σωτηροπούλου Ζορμπαλά έχει σπουδάσει πιάνο (Ωδείο Αθηνών & Εθνικό Ωδείο) και ψυχολογία της Τέχνης, (DEA Πανεπιστημίου Σορβόννης Γαλλία και διδακτορικό δίπλωμα τμήματος Φ.Π.Ψ. Πανεπιστημίου Αθηνών). Είναι Επίκουρη Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης, στο αντικείμενο της «αισθητικής αγωγής του παιδιού». Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην επίδραση της Τέχνης στην κοινωνική και ακαδημαϊκή ανάπτυξη του μικρού παιδιού. Περιεχόμενο ομιλίας: Με σκοπό την καταπολέμηση της λογοκεντρικότητας κατά την προσέγγιση των περιβαλλοντικών θεμάτων στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, γίνεται απόπειρα να φανούν κάποιες βασικές προϋποθέσεις παραγωγής πολυτροπικού εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο θα προκύψει από τη συνένωση των διάφορων ειδών αισθητικής καλλιτεχνικής δραστηριοποίησης, και μάλιστα αυτών που εμπεριέχονται στο κεφάλαιο «Έκφραση και Δημιουργία» του ισχύοντος Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών: την εικαστική, την ηχητική - μουσική, την κινητική και τη θεατρική δραστηριότητα. Τα πεδία αυτά αξιοποιούνται ως άξονες για την παραγωγή και την αξιολόγηση δρώμενου που θα μπορούσε να αποτελέσει εκπαιδευτικό υλικό για τη διδασκαλία συγκεκριμένου περιβαλλοντικού θέματος. Για την αξιοποίηση του υλικού αυτού ως πιλότου μελλοντικών ερευνών, καταγράφονται ενδείξεις σχετικές με τη δυνατότητά του να εντάξει σημειωτικά μέσα από το πεδίο των τεχνών και να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού περιβάλλοντος μάθησης. Στην εισήγηση περιλαμβάνεται η παρουσίαση σταδίων της κατασκευής του ενδεικτικού δρώμενου επί σκηνής. 4 Ευγένιος Τριβιζάς: Ανέκδοτο κείμενο για το περιβάλλον Αντί βιογραφικού: κριτική από τον Boyd Tonkin, The Independent: «Όπως ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, έτσι και ο Ευγένιος Τριβιζάς γράφει σε μία από τις λιγότερο διαδεδομένες γλώσσες της ευρωπαϊκής ηπείρου. Τα παραμύθια του, όμως, όπως και αυτά του Άντερσεν, έχουν τη δύναμη να αγγίζουν την καρδιά και το μυαλό των αναγνωστών όχι μόνο σε όλη την Ευρώπη, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο Πολύπλευρος συγγραφέας, ο Τριβιζάς γοητεύει, επίσης, τους αναγνώστες του με ιστορίες που ταυτόχρονα εξυμνούν και αποτελούν οι ίδιες την έκφραση της απελευθερωτικής δύναμης της φαντασίας Πρόκειται για το «συγγραφέα που απευθύνεται στους αναγνώστες του όχι ως ηθικολόγος ή κήρυκας, αλλά ως μαγευτικός παραμυθάς και πάνω απ όλα ως ένας προσωπικός φίλος». Περιεχόμενο ομιλίας: Ανάγνωση ανέκδοτου κειμένου για το περιβάλλον από τον συγγραφέα - Συζήτηση
5 Στα δρώµενα συµµετέχουν οι τελειόφοιτοι του Κέντρου Καλλιτεχνικής και ηµιουργικής Εκπαίδευσης ΑΝΙΜΑ: Ανυφαντή Μαρία, ρακοπούλου Βίκυ, Ζαρκαδούλα Γεωργία, Μπέρνχαρτ Μυρτώ, Νιάρχου Αγγελική, Νταλιάνη Παναγιώτα, Ρίζου Ειρήνη και οι φοιτητές του α έτους του Κέντρου Καλλιτεχνικής και ηµιουργικής Εκπαίδευσης ΑΝΙΜΑ: Αθανασιάδης Αθανάσιος, Βελόγλου Μαρία, Βεργιώτη Αλεξάνδρα, Γκάγκωση Μαρία, Εµεριάν Σαµπρίνα, Κλειδέρη Βασιλική, Κουγιανού Ελένη, Λαζάρου έσποινα, Λυµπεροπούλου Έφη, Μαδαριωτάκη Ειρήνη, Μίντζα Μαρίνα, Μπέτσου ιονυσία, Παναγόπουλος Γιώργος, Πολυχρονάκη Έφη, Σιδηροπούλου Έφη, Σµυρνή Μαρία, Σωτηρίου Βιολέττα, Τζουµέρκα Ελένη, Τσιρίγκα Ελένη, Χαραλαµπέλλη Αθηνά, Χριστοδούλου ήµητρα Οργανωτική επιτροπή: Μαρίνα Σωτηροπούλου Έµµη Γραµµένου Ζορµπαλάς ηµήτρης Αριστοτέλης Ζαµπέλης Θάλεια Κορκολή Η ηµερίδα πραγµατοποιείται µε την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών Χορηγός: Εκδόσεις Ελληνικά Γράµµατα Κόστος συμμετοχής: 10 ευρώ - φοιτητές 5 ευρώ (περιλαμβάνεται βεβαίωση παρακολούθησης, φάκελος ημερίδας: γραφικό υλικό, φυλλάδιο περιλήψεων βιογραφικών, καφές/αναψυκτικό) Πληροφορίες - Επικοινωνία: τηλ. 2108811227, info@anima.edu.gr και emmieg@gnhm.gr