Διδακτικό Υλικό Εργαστηρίου Λογιστικής Κόστους ΙΙ Συλλογή Ασκήσεων - Εφαρμογών

Διδακτικό Υλικό Εργαστηρίου Λογιστικής Κόστους ΙΙ Συλλογή Ασκήσεων - Εφαρμογών Σέρρες, Φεβρουάριος 2009

Περιεχόμενα Εισαγωγή 3 Αναλυτικά Στοιχεία Software 5 Ασκήσεις Εφαρμογές Άσκηση 1 7 Εφαρμογή 1..17 Άσκηση 2..18 Άσκηση 3..20 Ερμηνευτικές Σημειώσεις (Ανάλυση Ευαισθησίας)....22 Βιβλιογραφικές Πηγές..24. 2

Εισαγωγή Εισηγητής: Δρ. Μιχαήλ Δ. Παζάρσκης Έκτακτος Καθηγητής Τ.Ε.Ι. Σερρών E-mail: pazarskis@gmail.com URL: http://pazarskis.wordpress.com (υλικό μαθήματος στο link: TEI Courses) Περιεχόμενα και Αντικείμενο του εργαστηρίου: Παρουσίαση σύνθετων προβλημάτων κοστολόγησης που αναφέρονται στον τομέα ελέγχου και διερεύνησης του κόστους, επίλυση τους σε Η/Υ με εφαρμογή του προγράμματος κοστολόγησης Cost και λεπτομερής περιγραφή των εφαρμοσμένων βασικών μεθόδων κοστολόγησης για τον ακριβή προσδιορισμό του κόστους των παραγόμενων προϊόντων. Στόχος του μαθήματος: Με την επιτυχή ολοκλήρωση του εργαστηρίου ο σπουδαστής θα είναι σε θέση: α) να εφαρμόσει σε μια επιχείρηση το πρόγραμμα που διδάχθηκε στον Η/Υ, β) να έχει την ευχέρεια να εργαστεί σε συναφή προγράμματα κοστολόγησης και γ) να έχει κατανοήσει βασικές μεθόδους κοστολόγησης που εφαρμόζονται σήμερα στις επιχειρήσεις. Πρόγραμμα σε Η/Υ: Πρόγραμμα Πρότυπη Κοστολόγηση - Cost, version 1.0.0.3, ελληνική έκδοση, της εταιρείας Specisoft ΑΕ. 3

Βασικό Εγχειρίδιο (για το τρέχον ακαδημαϊκό εξάμηνο): Οι ασκήσεις - εφαρμογές - σημειώσεις που εμπεριέχονται και θα διδαχθούν από το παρόν. Τυχόν επιπρόσθετο διδακτικό υλικό που θα διανεμηθεί - συζητηθεί κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου. Εξετάσεις: Η εξέταση που θα λάβει χώρα στο τέλος του εξαμήνου θα είναι στο εργαστήριο. Ο φοιτητής θα εξεταστεί μπροστά σε Η/Υ, θα απαντήσει γραπτώς σε ορισμένα ερωτήματα επάνω στο πρόγραμμα κοστολόγησης που θα έχει διδαχθεί, ενώ σε άλλα θα απαντήσει προφορικά, εάν αυτό κριθεί αναγκαίο.. 4

Αναλυτικά Στοιχεία Software Πρόγραμμα σε Η/Υ: Πρότυπη Κοστολόγηση - Cost, version 1.0.0.3, ελληνική έκδοση, της εταιρείας Specisoft ΑΕ Βασικές χρήσεις του προγράμματος Υπολογισμός του πρότυπου κόστους των προϊόντων βιομηχανικών επιχειρήσεων Προσδιορισμός του κόστους των προϊόντων εμπορικών επιχειρήσεων (με την παραδοχή ότι οι ύλες είναι το αγοραζόμενο προϊόν) Σύγκριση με τα απολογιστικά στοιχεία και η ερμηνεία των αποκλίσεων Αποφάσεις τιμολόγησης των προϊόντων και άλλες αποφάσεις Το πρόγραμμα δεν αφορά την ομάδα 9 του λογιστικού σχεδίου. Ο προσδιορισμός του κόστους των προϊόντων γίνεται με εξωλογιστική κοστολόγηση. Δηλαδή, όχι όπως με την κοστολόγηση των διαφόρων δεδομένων της επιχείρησης για φορολογική χρήση. Δεδομένου ότι η ορθή εκτίμηση του κόστους είναι το κύριο μέσο άσκησης αποτελεσματικής διοίκησης, σκοπός του προγράμματος είναι η σωστή υποστήριξη στη λήψη συναφών επιχειρηματικών αποφάσεων. Συνεπώς, το πρόγραμμα χρησιμοποιείται ουσιαστικά ως εργαλείο μάνατζμεντ κατά την άσκηση μιας επιχειρηματικής δραστηριότητας. Το πρόγραμμα υπολογίζει, εκτυπώνει και παρουσιάζει σε γραφική μορφή: (i) Πρότυπη κοστολόγηση Υπολογισμός και παρουσίαση στοιχείων προσδιορισμού της δομής και του κόστους των προϊόντων Κοστολόγιο προϊόντων Νεκρό σημείο προϊόντος και επιχείρησης Το πρόγραμμα, μετά από τους υπολογισμούς, δίνει το κοστολόγιο του προϊόντος σε πίνακα όπου φαίνονται τα κέντρα κόστους παραγωγής, πωλήσεων, διοίκησης και χρηματοοικονομικών, με αναλυτικό διαχωρισμό των στοιχείων σε σταθερά και μεταβλητά και το τελικό κόστος τόσο σαν σύνολο όσο και χωρισμένο σε σταθερό και μεταβλητό. Πέρα από το τελικό κόστος το πρόγραμμα εκτυπώνει σειρά πινάκων με στοιχεία υλών, προϊόντων τελικών και ενδιαμέσων, τμημάτων παραγωγής, φασεολογίων, προϋπολογισμών παραγωγής, εξόδων κλπ. καθώς και γραφικές παρουσιάσεις όλων των στοιχείων.. 5

(ii) Απολογιστική κοστολόγηση Πραγματικό κοστολόγιο προϊόντων Πραγματικό νεκρό σημείο προϊόντος και επιχείρησης Το πρόγραμμα μετά από τους υπολογισμούς της πραγματικής κοστολόγησης δίνει εκ νέου το κοστολόγιο με παρουσίαση τόσο της πρότυπης όσο και της πραγματικής κοστολόγησης καθώς και των αποκλίσεων. (iii) Αποκλίσεις και ερμηνεία αποκλίσεων Απόκλιση βάσεων επιμερισμού εξόδων Απόκλιση υλών ανά παραγόμενο προϊόν Απόκλιση υλών συνολικά (απόδοσης, τιμής, συνολικά) Απόκλιση άμεσης εργασίας (αποδοτικότητας, τιμής, συνολική) Απόκλιση μεταβλητών εξόδων (τιμής, αποτελεσματικότητας) Απόκλιση σταθερών εξόδων (τιμής, όγκου, συνολική) Απόκλιση χρηματοοικονομικών εξόδων (τιμής, αποτελεσματικότητας) Απόκλιση πωλήσεων (τιμής, όγκου) (iv) Δείκτες αξιολόγησης Δείκτης όγκου παραγωγής Δείκτης αποδοτικότητας Δείκτης δυναμικότητας Δείκτης μέσης παροχής άμεσης εργασίας Δείκτες απόδοσης. 6

Ασκήσεις Εφαρμογές Άσκηση 1: Να καταχωρηθούν τα παρακάτω δεδομένα για την εταιρεία ΔΕΛΤΑ Ε.Π.Ε. : ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Ταυτότητα Κοστολόγησης ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΕΛΤΑ ΕΠΕ ΕΔΡΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ: ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΕΡΡΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΑΝΤΟΣ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΒΕΡΝΙΚΙΑ ΕΠΙΠΛΟΠΟΙΙΑΣ ΠΩΛΗΣΗ: ΧΟΝΔΡΙΚΗ Βάση επιμερισμού: Λεπτά Νόμισμα: Ευρώ Δεκαδικά Στην εισαγωγή στοιχείων: 2 Στις εκπτώσεις: 2 Ύλες α/α κωδικός περιγραφή όνομα κατ.υλικ. μον.μετρ. τιμή 1. Υ-1 ΑΛΚΙΔΙΚΕΣ ΡΗΤΙΝΕΣ ΑΡ Α ΥΛΗ ΚΙΛΟ 2,70 2. Υ-2 ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΤΙΤΑΝΙΟΥ ΔΤ Α ΥΛΗ ΚΙΛΟ 1,15 3. Υ-3 ΔΙΑΛΥΤΗΣ Δ Α ΥΛΗ ΚΙΛΟ 3,50 4. Υ-4 ΧΡΩΣΤΙΚΑ Χ Α ΥΛΗ ΚΙΛΟ 3,70 5. Υ-5 ΣΤΕΓΝΩΤΙΚΑ Σ Α ΥΛΗ ΚΙΛΟ 1,30 6. Υ-6 ΧΡΩΜΙΚΟΣ ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ ΧΨ Α ΥΛΗ ΚΙΛΟ 2,05 7. Υ-7 ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ ΠΥ Α ΥΛΗ ΚΙΛΟ 1,15 8. Υ-8 ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΚΥΤΙΑ 3 λιτρ. ΜΚ ΥΛ.ΣΥΣΚ. ΤΕΜ. 0,7. 7

Τμήματα Παραγωγής [Τ-1 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΕΡΝΙΚΟΧΡΩΜΑΤΟΣ] Κωδ. Τμήματος: Τ-1 Περιγραφή Τμήματος: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΕΡΝΙΚΟΧΡΩΜΑΤΟΣ Κωδ. Επεξ.: Ε-1 Περιγρ. Επεξ.: ΑΝΑΜΕΙΞΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΦΙΝΙΡΙΣΜΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ - Φάσεις Παραγωγής - Μηχανή 1. Φ-1 ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΜΥΛΟΣ 2. Φ-2 ΑΝΑΜΕΙΞΗ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΜΙΞΕΡ 3. Φ-3 ΦΙΝΙΡΙΣΜΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΚΥΛΙΝΔΡΟΣ 4. Φ-4 ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΧΕΡΙ [Τ-2 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΣΤΑΡΙ ΜΕΤΑΛΛΩΝ] Κωδ. Τμήματος: Τ-2 Περιγραφή Τμήματος: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΣΤΑΡΙ ΜΕΤΑΛΛΩΝ Κωδ. Επεξ.: Ε-2 Περιγρ. Επεξ.: ΑΝΑΜΕΙΞΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΦΙΝΙΡΙΣΜΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ - Φάσεις Παραγωγής - Μηχανή 1. Φ-1 ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΜΥΛΟΣ 2. Φ-2 ΑΝΑΜΕΙΞΗ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΜΙΞΕΡ 3. Φ-3 ΦΙΝΙΡΙΣΜΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΚΥΛΙΝΔΡΟΣ 4. Φ-4 ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΧΕΡΙ. 8

Προϊόντα [Α12 ΒΕΡΝΙΚΟΧΡΩΜΑ ΥΨΗΛΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ] Χαρακτηρισμός Τελικό Στοιχεία προϊόντος Κωδ. Προϊόντος: Α12 Περιγρ. Προϊόντος: ΒΕΡΝΙΚΟΧΡΩΜΑ ΥΨΗΛΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Όνομα Προϊόντος: R-POINT Μονάδα Μέτρησης: κιλό Έτος: 2004 Σχόλια: ΧΡΩΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΜΕ ΥΨΗΛΗ ΑΝΤΟΧΗ ΣΕ ΑΚΡΑΙΕΣ ΚΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ Τεχνικές Προδιαγραφές Μον. Μετρ. Μικτή Αναλ. Φύρες Καθ. Ποσ. 1. Υ-1 ΑΛΚΙΔΙΚΕΣ ΡΗΤΙΝΕΣ ΚΙΛΟ 0,35 0 0,35 2. Υ-2 ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΤΙΤΑΝΙΟΥ ΚΙΛΟ 0,15 0 0,15 3. Υ-3 ΔΙΑΛΥΤΗΣ ΚΙΛΟ 0,10 0 0,10 4. Υ-4 ΧΡΩΣΤΙΚΑ ΚΙΛΟ 0,05 0 0,05 5. Υ-5 ΣΤΕΓΝΩΤΙΚΑ ΚΙΛΟ 0,05 0 0,05 6. Υ-7 ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ ΚΙΛΟ 0,30 0 0,30 7. Υ-8 ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΚΥΤΙΑ 3 λιτρ. ΤΕΜ. 1,00 0 1,00 Βάσεις Επιμερισμού Εξόδων Τμήμα Παραγωγής: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΕΡΝΙΚΟΧΡΩΜΑΤΟΣ Λεπτά 1. Φ-1 ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ 0,30 2. Φ-2 ΑΝΑΜΕΙΞΗ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ 0,50 3. Φ-3 ΦΙΝΙΡΙΣΜΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ 0,20 4. Φ-4 ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ 0,20 Πωλήσεις Πρότυπη Ποσότητα Πωλήσεων: 120.000 κιλά *Μικτό κέρδος % 35% Παραγωγή 0 0. 9

[Β12 ΑΣΤΑΡΙ ΜΕΤΑΛΛΟΥ] Χαρακτηρισμός Τελικό Στοιχεία προϊόντος Κωδ. Προϊόντος: Β12 Περιγρ. Προϊόντος: ΑΣΤΑΡΙ ΜΕΤΑΛΛΟΥ Όνομα Προϊόντος: X-LAK Μονάδα Μέτρησης: κιλό Έτος: 2004 Σχόλια: ΧΡΩΜΑ ΑΝΤΙΣΚΩΡΙΑΚΟ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΕΣ ΠΛΗΡΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΌ ΔΙΑΒΡΩΣΗ Τεχνικές Προδιαγραφές Μον. Μετρ. Μικτή Αναλ. Φύρες Καθ. Ποσ. 1. Υ-1 ΑΛΚΙΔΙΚΕΣ ΡΗΤΙΝΕΣ ΚΙΛΟ 0,35 0 0,35 2. Υ-2 ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΤΙΤΑΝΙΟΥ ΚΙΛΟ 0,20 0 0,20 3. Υ-3 ΔΙΑΛΥΤΗΣ ΚΙΛΟ 0,10 0 0,10 4. Υ-4 ΧΡΩΣΤΙΚΑ ΚΙΛΟ 0,10 0 0,10 5. Υ-5 ΣΤΕΓΝΩΤΙΚΑ ΚΙΛΟ 0,05 0 0,05 6. Υ-6 ΧΡΩΜΙΚΟΣ ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ ΚΙΛΟ 0,10 0 0,10 7. Υ-7 ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ ΚΙΛΟ 0,10 0 0,10 8. Υ-8 ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΚΥΤΙΑ 3 λιτρ. ΤΕΜ. 1,00 0 1,00 Βάσεις Επιμερισμού Εξόδων Τμήμα Παραγωγής: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΣΤΑΡΙ ΜΕΤΑΛΛΩΝ Λεπτά 1. Φ-1 ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ 0,70 2. Φ-2 ΑΝΑΜΕΙΞΗ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ 0,50 3. Φ-3 ΦΙΝΙΡΙΣΜΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ 0,30 4. Φ-4 ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ 0,20 Πωλήσεις Πρότυπη Ποσότητα Πωλήσεων: 150.000 κιλά *Μικτό κέρδος % 32% Παραγωγή 0 0. 10

Άμεση Εργασία Έμμεση Εργασία Γεν. Έξοδα Χρημ/κά Άμεση Εργασία Α/Α Προβλ.Εργασ. Ημερ.Περιοδ. Προβλεπόμενα Άτομα Μέσο Ημερομίσθιο Ανά Άτομο 1. Τ-1 ΒΕΡΝΙΚΟΧΡΩΜΑ 90 3 45,00 2. Τ-2 ΑΣΤΑΡΙ ΜΕΤΑΛΛΟΥ 130 3 45,00 Έμμεση Εργασία Προβλ.Άτομα Μέσος Μισθός Ανά Άτομο 1. Παραγωγή σταθ. κόστους Έμμεση Εργασία 1 1.000,00 2. Παραγωγή μεταβλ. κόστους Έμμεση Εργασία 1 500,00 3. Πώληση σταθ. κόστους Έμμεση Εργασία 1 700,00 4. Πώληση μεταβλ. κόστους Έμμεση Εργασία 2 1.000,00 5. Διοίκηση σταθ. κόστους Έμμεση Εργασία 2 1.100,00 6. Διοίκηση μεταβλ. κόστους Έμμεση Εργασία 0 0,00 Γεν. Έξοδα Επιλογή: Ποσοστά Συν.Αξία Παραγωγή% Πωλήσεις% Διοίκηση% 1. Κ-1 ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΤΡΙΦ. 12.000 100% 0% 0% 2. Κ-2 ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΓΡΑΦΕΙΩΝ 1.200 0% 0% 100% 3. Κ-3 ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ 2.500 0% 30% 70% 4. Κ-4 ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ 1.500 20% 50% 30% 5. Κ-5 ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ 5.500 30% 60% 10% 6. Κ-6 ΕΝΟΙΚΙΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ 10.000 0% 0% 100% 7. Κ-7 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ 4.000 15% 80% 5% 8. Κ-8 ΥΛΙΚΑ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΓΡ. 1.500 0% 0% 100% 9. Κ-9 ΕΞΟΔΑ ΛΟΓΙΣΤΟΥ 2.000 0% 0% 100%. 11

Γεν. Έξοδα (συνέχεια) Συν.Αξία Παραγωγή% Πωλήσεις% Διοίκηση% 1. Κ-1 ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΤΡΙΦ. 12.000 100% 0% 0% 90%-Μ 10%-Σ 2. Κ-2 ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΓΡΑΦΕΙΩΝ 1.200 0% 0% 100%-Σ 3. Κ-3 ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ 2.500 0% 30%-Μ 70%-Μ 4. Κ-4 ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ 1.500 20%-Σ 50%-Σ 30%-Σ 5. Κ-5 ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ 5.500 30%-Μ 60%-Μ 10%-Μ 6. Κ-6 ΕΝΟΙΚΙΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ 10.000 0% 0% 100%-Σ 7. Κ-7 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ 4.000 15%-Σ 80%-Σ 5%-Σ 8. Κ-8 ΥΛΙΚΑ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΓΡ. 1.500 0% 0% 100%-Μ 9. Κ-9 ΕΞΟΔΑ ΛΟΓΙΣΤΟΥ 2.000 0% 0% 100%-Σ Χρημ/κές δαπάνες Σταθερά 27.000 90% Μεταβλητά 3.000 10% Σύνολο 30.000 100,00%. 12

ΑΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Ύλες κωδικός περιγραφή (τιμή μον.) 1. Υ-1 ΑΛΚΙΔΙΚΕΣ ΡΗΤΙΝΕΣ 150.000 *2,60 390.000 0 0 2. Υ-2 ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΙΤΑΝΙΟΥ 75.000 *1,17 87.750 0 0 3. Υ-3 ΔΙΑΛΥΤΗΣ 45.000 *3,47 156.150 0 0 4. Υ-4 ΧΡΩΣΤΙΚΑ 15.000 *3,85 57.750 0 0 5. Υ-5 ΣΤΕΓΝΩΤΙΚΑ 15.000 *1,99 29.850 0 0 6. Υ-6 ΧΡΩΜ. ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ 16.000 *2,00 32.000 0 0 7. Υ-7 ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ 81.900 *1,15 94.185 0 0 8. Υ-8 ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΚΥΤΙΑ 3 λιτρ. 192.500 *0,68 130.900 0 0 Προϊόντα [Α12 ΒΕΡΝΙΚΟΧΡΩΜΑ ΥΨΗΛΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ] Τεχνικές Προδιαγραφές Συν. Μικτή Αναλ. Φύρες Συν. Καθ. Πος. 0 Υ-1 ΑΛΚΙΔΙΚΕΣ ΡΗΤΙΝΕΣ 70.000 0 70.000 2. Υ-2 ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΤΙΤΑΝΙΟΥ 32.000 0 32.000 3. Υ-3 ΔΙΑΛΥΤΗΣ 23.000 0 23.000 4. Υ-4 ΧΡΩΣΤΙΚΑ 5.000 0 5.000 5. Υ-5 ΣΤΕΓΝΩΤΙΚΑ 6.500 0 6.500 6. Υ-7 ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ 31.900 0 31.900 7. Υ-8 ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΚΥΤΙΑ 3 λιτρ. 100.000 0 100000 Βάσεις Επιμερισμού Εξόδων Τμήμα Παραγωγής: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΕΡΝΙΚΟΧΡΩΜΑΤΟΣ Λεπτά 1. Φ-1 ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ 10.000,000 2. Φ-2 ΑΝΑΜΕΙΞΗ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ 20.000,000 3. Φ-3 ΦΙΝΙΡΙΣΜΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ 9.000,000 4. Φ-4 ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ 9.000,000. 13

Πωλήσεις Ποσότητα : 125.000 κιλά Αξία : 900.000 Ευρώ Παραγωγή Ποσότητα : 125.000 κιλά Απόθεμα Έναρξης 0 0 [Β12 ΑΣΤΑΡΙ ΜΕΤΑΛΛΟΥ] Τεχνικές Προδιαγραφές Συν.Μικτή Αναλ. Φύρες Συν. Καθ. Ποσ. 1. Υ-1 ΑΛΚΙΔΙΚΕΣ ΡΗΤΙΝΕΣ 80.000 0 80.000 2. Υ-2 ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΤΙΤΑΝΙΟΥ 43.000 0 43.000 3. Υ-3 ΔΙΑΛΥΤΗΣ 22.000 0 22.000 4. Υ-4 ΧΡΩΣΤΙΚΑ 10.000 0 10.000 5. Υ-5 ΣΤΕΓΝΩΤΙΚΑ 8.500 0 8.500 6. Υ-6 ΧΡΩΜΙΚΟΣ ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ 16.000 0 16.000 7. Υ-7 ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ 50.000 0 50.000 8. Υ-8 ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΚΥΤΙΑ 3 λιτρ. 92.500 0 92.500 Βάσεις Επιμερισμού Εξόδων Τμήμα Παραγωγής: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΣΤΑΡΙ ΜΕΤΑΛΛΟΥ Λεπτά 1. Φ-1 ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ 26.000,000 2. Φ-2 ΑΝΑΜΕΙΞΗ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ 19.000,000 3. Φ-3 ΦΙΝΙΡΙΣΜΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ 11.000,000 4. Φ-4 ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ 11.200,000 Πωλήσεις Ποσότητα : 148.000 κιλά Αξία : 700.000 Ευρώ Παραγωγή Ποσότητα : 148.000 κιλά Απόθεμα Έναρξης 0 0. 14

Άμεση Εργασία Έμμεση Εργασία Γεν. Έξοδα Χρημ/κά Άμεση Εργασία Πραγματικές Αριθμ.Ατόμων Πραγμ. Αξία Εργάσιμες μισθοδοσίας Ημέρες Περιόδου 1. Τ-1 ΒΕΡΝΙΚΟΧΡΩΜΑ 100 3 15.000,00 2. Τ-2 ΑΣΤΑΡΙ 140 3 22.000,00 Έμμεση Εργασία Πραγμ.Άτομα Μέσος Μισθός 1. Παραγωγή σταθ. κόστους Έμμεση Εργασία 1 1.300,00 2. Παραγωγή μεταβλ. κόστους Έμμεση Εργασία 1 500,00 3. Πώληση σταθ. κόστους Έμμεση Εργασία 1 800,00 4. Πώληση μεταβλ. κόστους Έμμεση Εργασία 2 2.100,00 5. Διοίκηση σταθ. κόστους Έμμεση Εργασία 2 2.000,00 6. Διοίκηση μεταβλ. κόστους Έμμεση Εργασία 1 400,00 Γεν. Έξοδα Επιλογή: Αναλυτικά Συν.Αξία Παραγωγή Πωλήσεις Διοίκηση 1. Κ-1 ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΤΡΙΦ. 12.600 11.600 0 1.000 2. Κ-2 ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΓΡΑΦΕΙΩΝ 800 0 600 200 3. Κ-3 ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ 3.500 0 2.000 1.500 4. Κ-4 ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ 2.000 300 1.100 600 5. Κ-5 ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ 7.500 2.500 4.500 500 6. Κ-6 ΕΝΟΙΚΙΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ 10.000 0 0 10.000 7. Κ-7 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ 5.000 900 4.000 100 8. Κ-8 ΥΛΙΚΑ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΓΡ. 1.200 0 0 1.200 9. Κ-9 ΕΞΟΔΑ ΛΟΓΙΣΤΟΥ 1.800 0 0 1.800. 15

Γεν. Έξοδα (συνέχεια) Συν.Αξία Παραγωγή Πωλήσεις Διοίκηση 1. Κ-1 ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΤΡΙΦ. 12.600 11.600(Μ) 0 1.000(Σ) 2. Κ-2 ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΓΡΑΦΕΙΩΝ 800 0 600(Σ) 200(Σ) 3. Κ-3 ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ 3.500 0 2000 1.500(Σ) [1.500(Μ) +500(Σ)] 4. Κ-4 ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ 2.000 300(Σ) 1.100(Σ) 600(Σ) 5. Κ-5 ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ 7.500 2.500(Μ) 4.500(Μ) 500(Μ) 6. Κ-6 ΕΝΟΙΚΙΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ 10.000 0 0 10.000(Σ) 7. Κ-7 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ 5.000 900(Σ) 4.000(Σ) 100(Σ) 8. Κ-8 ΥΛΙΚΑ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΓΡ. 1.200 0 0 1.200(Σ) 9. Κ-9 ΕΞΟΔΑ ΛΟΓΙΣΤΟΥ 1.800 0 0 1.800(Σ) Χρημ/κές δαπάνες Σταθερά 26.000 92,86% Μεταβλητά 2.000 7,14% Σύνολο 28.000 100,00%. 16

Εφαρμογή 1: Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις για την εταιρεία ΔΕΛΤΑ Ε.Π.Ε. : Ερώτηση 1η Έστω ότι η τιμή που πλήρωσε τελικά η ΔΕΛΤΑ Ε.Π.Ε. για την Α Ύλη Χρωστικά είναι 4,50 το κιλό και για την Α Ύλη Στεγνωτικά είναι 2,50 το κιλό. Να υπολογίσετε πόσο θα είναι τώρα το τελικό κόστος για κάθε ένα από τα δύο προϊόντα που παράγει η επιχείρηση στην απολογιστική κοστολόγηση. Ερώτηση 2η Έστω ότι η αξία των πωλήσεων στην απολογιστική κοστολόγηση τελικά ανήλθε στα 450.000 για το βερνικόχρωμα και στα 1.050.000 για το αστάρι. Να υπολογίσετε πόσο θα είναι τώρα η τιμή πώλησης και το μικτό κέρδος για κάθε ένα από τα δύο προϊόντα που παράγει η επιχείρηση. Ερώτηση 3η Έστω ότι οι χρηματοοικονομικές δαπάνες που πλήρωσε τελικά η ΔΕΛΤΑ Ε.Π.Ε. ήταν διπλάσιες από το ποσό που πρόβλεψε η επιχείρηση ότι θα πληρώσει σύμφωνα με τους υπολογισμούς της στην πρότυπη κοστολόγηση. Να υπολογίσετε πόσο θα είναι τώρα το τελικό κόστος για κάθε ένα από τα δύο προϊόντα που παράγει η επιχείρηση στην απολογιστική κοστολόγηση. Ερώτηση 4η Έστω ότι στην παραγωγή του βερνικοχρώματος τελικά απασχολήθηκαν τέσσερα άτομα. Να υπολογίσετε πόσο θα είναι τώρα το ποσό που θα πληρώσει η επιχείρηση για άμεση εργασία και για τα δύο προϊόντα που παράγει στην απολογιστική κοστολόγηση. Ερώτηση 5η Έστω ότι οι χρηματοοικονομικές δαπάνες που πλήρωσε τελικά η ΔΕΛΤΑ Ε.Π.Ε. ήταν κατά 50% μεγαλύτερες από το ποσό που πρόβλεψε η επιχείρηση ότι θα πληρώσει σύμφωνα με τους υπολογισμούς της στην πρότυπη κοστολόγηση. Να υπολογίσετε πόση είναι η μεταβολή που επήλθε στο νεκρό σημείο σε αξία πωλήσεων και σε μονάδες προϊόντος για την επιχείρηση.. 17

Άσκηση 2: ΔΕΔΟΜΕΝΑ Η εταιρεία ALPHA ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Ε.Π.Ε. εδρεύει στην ΒΙ.ΠΕ. Θεσσαλονίκης και έχει ως αντικείμενο εργασιών την παραγωγή και πώληση λιπασμάτων ανάμιξης. Η ALPHA ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Ε.Π.Ε. πωλεί τα προϊόντα της σε δύο χονδρέμπορους (Αθήνα και Θεσσαλονίκη) που τα διαθέτουν με τη σειρά τους, μέσω του δικού τους δικτύου πωλήσεων, σε καταστήματα που πωλούν γεωργικά εφόδια, λιπάσματα, σπόρους, κτλ. σε όλη την Ελλάδα. Η ALPHA ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Ε.Π.Ε. παράγει δύο προϊόντα: Προϊόν Α (Κωδικός Προϊόντος: 14-07-14) και το Προϊόν Β (Κωδικός Προϊόντος: 06-15-35). Για την παραγωγή του κάθε προϊόντος, υπάρχει ξεχωριστό τμήμα παραγωγής. Σε κάθε τμήμα παραγωγής, η επεξεργασία του προϊόντος περιλαμβάνει δύο φάσεις παραγωγής: την ανάμειξη των α υλών και την συσκευασία. Δηλαδή, υπάρχει ένα μίξερ που κάνει την ανάμειξη και στη συνέχεια, τα προϊόντα συσκευάζονται στην αυτόματη συσκευή συσκευασίας σε πλαστικά σακουλάκια του ενός κιλού. ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Η ALPHA ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Ε.Π.Ε. υπολογίζει ότι θα αγοράζει τις α ύλες που της χρειάζονται ως εξής: άζωτο (τιμή αγοράς: 0,15/κιλό), φώσφορο (τιμή αγοράς: 0,25/κιλό), κάλιο (τιμή αγοράς: 0,50/κιλό), αδρανή υλικά (τιμή αγοράς: 0,01/κιλό) και πλαστικά σακουλάκια του ενός κιλού (τιμή αγοράς: 0,05/τεμάχιο) για τη συσκευασία των προϊόντων που παράγονται. Το Προϊόν Α στο ένα κιλό θα πρέπει να περιέχει 140 γραμμάρια άζωτο, 70 γραμμάρια φώσφορο, 140 γραμμάρια κάλιο και το υπόλοιπο θα είναι αδρανή υλικά. Η επεξεργασία στην πρώτη φάση παραγωγής είναι 0,55 λεπτά και στη δεύτερη φάση παραγωγής είναι 0,15 λεπτά για κάθε μονάδα προϊόντος. Το Προϊόν Α συνίσταται για χρήση σε καλλιέργειες κηπευτικών. Οι πωλήσεις υπολογίζονται ότι θα είναι στα 75.000 κιλά και το μικτό κέρδος, που θα κερδίζει η επιχείρηση, υπολογίζεται ότι θα είναι 85%. Το Προϊόν Β στο ένα κιλό θα πρέπει να περιέχει 60 γραμμάρια άζωτο, 150 γραμμάρια φώσφορο, 350 γραμμάρια κάλιο και το υπόλοιπο θα είναι αδρανή υλικά. Η επεξεργασία στην πρώτη φάση παραγωγής είναι 0,85 λεπτά και στη δεύτερη φάση παραγωγής είναι 0,15 λεπτά για κάθε μονάδα προϊόντος. Το Προϊόν Β συνίσταται για χρήση σε καλλιέργειες κηπευτικών, αλλά έχει καλύτερα αποτελέσματα λόγω καλύτερης ποιότητας σε σχέση με το Προϊόν Α (μεγαλύτερη ποσότητα σε κάλιο). Οι πωλήσεις υπολογίζονται ότι θα είναι στα 55.000 κιλά και το μικτό κέρδος, που θα κερδίζει η επιχείρηση, υπολογίζεται ότι θα είναι 85%. Η ALPHA ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Ε.Π.Ε. έχει υπολογίσει ότι θα χρειαστεί ένα άτομο για να εργάζεται στην παραγωγή του κάθε προϊόντος (επίβλεψη και χειρισμός μηχανών, εκτέλεση και τακτοποίηση παραγγελιών, κτλ.) για 210 ημέρες και με κόστος ημερομισθίου 50,00/ημέρα. Ακόμα, θα χρειαστεί ένα άτομο για τις πωλήσεις και των δύο προϊόντων (παραγγελίες, πληρωμές, τιμολόγηση, κτλ.) με μηνιαίο μισθό 1.250,00 και ένα άτομο για τη διοίκηση όλης της επιχείρησης με μηνιαίο μισθό 1.750,00. Τέλος, θα πρέπει να πληρώσει το ηλεκτρικό ρεύμα για τα μηχανήματα της παραγωγής για όλη τη χρονιά που θα είναι στα 8.500,00, το ηλεκτρικό ρεύμα για τα γραφεία που εργάζεται ο υπάλληλος των πωλήσεων και ο υπάλληλος που θα διοικεί την εταιρεία που θα είναι στα 1.100,00 και το λογιστικό γραφείο που θα συνεργάζεται, επίσης, για όλη τη χρονιά και θα είναι 2.500,00. Η ALPHA. 18

ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Ε.Π.Ε. δεν έχει δανεισμό από τράπεζες, αλλά υπολογίζει ότι θα έχει έξοδα από τραπεζικές εργασίες κατά τη διάρκεια της χρονιάς 2.000,00. ΑΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Τελικά, η ALPHA ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Ε.Π.Ε. αγόρασε τις εξής α ύλες περιγραφή α ύλης τιμή ποσότητα που αγοράσθηκε & αναλώθηκε για το Προϊόν Α για το Προϊόν Β μονάδας άζωτο 0,17/κιλό 10.800 3.500 φώσφορο 0,21/κιλό 5.400 8.350 κάλιο 0,53/κιλό 10.700 33.100 αδρανή υλικά 0,01/κιλό 48.950 19.950 πλαστικά σακουλάκια 0,04/τεμ. 75.150 55.150 Οι πωλήσεις ήταν στα 77.000 κιλά για το Προϊόν Α, ενώ η τιμή πώλησής του ήταν 3,00/τεμάχιο. Η επεξεργασία στην πρώτη φάση παραγωγής ήταν 49.000,00 λεπτά και στη δεύτερη φάση παραγωγής ήταν 13.000,00 λεπτά. Οι πωλήσεις ήταν στα 53.000 κιλά για το Προϊόν Β, ενώ η τιμή πώλησής του ήταν 4,00/τεμάχιο. Η επεξεργασία στην πρώτη φάση παραγωγής ήταν 52.000,00 λεπτά και στη δεύτερη φάση παραγωγής ήταν 8.000,00 λεπτά. Όλη η παραγωγή της ALPHA ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Ε.Π.Ε. πωλήθηκε κατά τη διάρκεια της χρονιάς και δεν έμεινε απόθεμα τέλους. Η ALPHA ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Ε.Π.Ε. χρειάστηκε ένα άτομο για την παραγωγή του κάθε προϊόντος για 215 ημέρες και με κόστος ημερομισθίου 55,00/ημέρα. Ακόμα, το άτομο για τις πωλήσεις είχε μέσο μηνιαίο μισθό 1.300,00 και το άτομο για τη διοίκηση είχε μέσο μηνιαίο μισθό 1.950,00. Τέλος, η ALPHA ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Ε.Π.Ε. πλήρωσε για ηλεκτρικό ρεύμα για τα μηχανήματα της παραγωγής 8.000,00, για ηλεκτρικό ρεύμα για τα γραφεία 1.800,00, για το λογιστικό γραφείο που θα συνεργάζεται, επίσης, για όλη τη χρονιά 2.500,00, ενώ τα έξοδα από τραπεζικές εργασίες ανήλθαν στα 4.000,00. Παρατηρήσεις: Ι) Απόθεμα αρχής και απόθεμα τέλους δεν υπάρχει στην ALPHA ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Ε.Π.Ε. είτε στην πρότυπη είτε στην απολογιστική κοστολόγηση. ΙΙ) Να θεωρήσετε ως βάση επιμερισμού τα λεπτά, νομισματική μονάδα το και η ανάλυση θα είναι δύο δεκαδικά στα ποσά. Ζητείται: Ι) Να καταχωρηθούν τα ως άνω δεδομένα για την εταιρεία ALPHA ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Ε.Π.Ε. στο πρόγραμμα κοστολόγησης Cost για όλη τη χρονιά. ΙΙ) Να υπολογίσετε πόσο θα είναι το τελικό κόστος για κάθε ένα από τα δύο προϊόντα που παράγει η επιχείρηση στην απολογιστική κοστολόγηση. ΙΙΙ) Να υπολογίσετε ποιο θα είναι το νεκρό σημείο σε ύψος πωλήσεων και σε μονάδες προϊόντος για την επιχείρηση στην απολογιστική κοστολόγηση.. 19

Άσκηση 3: ΔΕΔΟΜΕΝΑ Η εταιρεία ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΕΙΑ Ε.Π.Ε. εδρεύει στην ΒΙ.ΠΕ. Θεσσαλονίκης και έχει ως αντικείμενο εργασιών την παραγωγή, συσκευασία και πώληση μπύρας, με την εξουσιοδότησης της δανέζικης εταιρείας DANISH BEER Co. LTD (γιατί έτσι τιτλοφορεί τα προϊόντα που παράγει). Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΕΙΑ Ε.Π.Ε. πωλεί τα προϊόντα της σε δύο χονδρέμπορους (Αθήνα και Θεσσαλονίκη) που τα διαθέτουν με τη σειρά τους, μέσω του δικού τους δικτύου πωλήσεων, σε καταστήματα, κάβες και εμπόρους που πωλούν αναψυκτικά, ποτά, μπύρες, κτλ. σε όλη την Ελλάδα. Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΕΙΑ Ε.Π.Ε. παράγει δύο προϊόντα: Μπύρα Premium (Κωδικός Προϊόντος: 10-01-01) και Μπύρα Light (Κωδικός Προϊόντος: 10-01-02). Για την παραγωγή του κάθε προϊόντος, υπάρχει ξεχωριστό τμήμα παραγωγής. Σε κάθε τμήμα παραγωγής, η επεξεργασία του προϊόντος περιλαμβάνει δύο φάσεις παραγωγής: την ανάμειξη των α υλών και την εμφιάλωση-συσκευασία. Δηλαδή, υπάρχει μία αυτόματη συσκευή που κάνει την ανάμειξη και στη συνέχεια, τα προϊόντα εμφιαλώνονται και συσκευάζονται στην αυτόματη συσκευή συσκευασίας σε αλουμινένια κουτιά του ενός κιλού. ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΕΙΑ Ε.Π.Ε. υπολογίζει ότι θα αγοράζει τις α ύλες που της χρειάζονται ως εξής: λυκίσκος (τιμή αγοράς: 0,15/κιλό), μαγιά (τιμή αγοράς: 0,25/κιλό), βύνη (τιμή αγοράς: 0,50/κιλό), νερό (τιμή αγοράς: 0,01/κιλό) και αλουμινένια κουτιά του ενός λίτρου (τιμή αγοράς: 0,05/τεμάχιο) για τη συσκευασία των προϊόντων που παράγονται. H Μπύρα Premium στο ένα κιλό θα πρέπει να περιέχει 140 gr λυκίσκο, 70 gr μαγιά, 140 gr βύνη και το υπόλοιπο θα είναι νερό. Η επεξεργασία στην πρώτη φάση παραγωγής είναι 0,55 λεπτά και στη δεύτερη φάση παραγωγής είναι 0,15 λεπτά για κάθε μονάδα προϊόντος. H Μπύρα Premium προτιμάται από καταναλωτές που προτιμούν μεστή γεύση δανέζικης μπύρας. Οι πωλήσεις υπολογίζονται ότι θα είναι στα 75.000 κιλά και το μικτό κέρδος, που θα κερδίζει η επιχείρηση, υπολογίζεται ότι θα είναι 85%. Η Μπύρα Light στο ένα κιλό θα πρέπει να περιέχει 60 gr λυκίσκο, 150 gr μαγιά, 350 gr βύνη και το υπόλοιπο θα είναι νερό. Η επεξεργασία στην πρώτη φάση παραγωγής είναι 0,85 λεπτά και στη δεύτερη φάση παραγωγής είναι 0,15 λεπτά για κάθε μονάδα προϊόντος. Η Μπύρα Light προτιμάται από καταναλωτές που προτιμούν τη γνήσια γεύση δανέζικης μπύρας, αλλά με λιγότερες θερμίδες. Οι πωλήσεις υπολογίζονται ότι θα είναι στα 55.000 κιλά και το μικτό κέρδος, που θα κερδίζει η επιχείρηση, υπολογίζεται ότι θα είναι 85%. Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΕΙΑ Ε.Π.Ε. έχει υπολογίσει ότι θα χρειαστεί ένα άτομο για να εργάζεται στην παραγωγή του κάθε προϊόντος (επίβλεψη και χειρισμός μηχανών, εκτέλεση και τακτοποίηση παραγγελιών, κτλ.) για 190 ημέρες και με κόστος ημερομισθίου 60,00/ημέρα. Ακόμα, θα χρειαστεί ένα άτομο για τις πωλήσεις και των δύο προϊόντων (παραγγελίες, πληρωμές, τιμολόγηση, κτλ.) με μηνιαίο μισθό 1.550,00 και ένα άτομο για τη διοίκηση όλης της επιχείρησης με μηνιαίο μισθό 2.350,00. Τέλος, θα πρέπει να πληρώσει το ηλεκτρικό ρεύμα για τα μηχανήματα της παραγωγής για όλη τη χρονιά που θα είναι στα 5.000,00.. 20

ΑΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Τελικά, η ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΕΙΑ Ε.Π.Ε. αγόρασε τις εξής α ύλες περιγραφή α ύλης τιμή ποσότητα που αγοράσθηκε & αναλώθηκε Μπύρα Premium Μπύρα Light μονάδας λυκίσκος 0,17/κιλό 10.800 3.500 μαγιά 0,21/κιλό 5.400 8.350 βύνη 0,53/κιλό 10.700 33.100 νερό 0,01/κιλό 48.950 19.950 αλουμινένια κουτιά 0,04/τεμ. 75.150 55.150 Οι πωλήσεις ήταν στα 77.000 κιλά για τη Μπύρα Premium, ενώ η τιμή πώλησής του ήταν 3,00/τεμάχιο. Η επεξεργασία στην πρώτη φάση παραγωγής ήταν 49.000,00 λεπτά και στη δεύτερη φάση παραγωγής ήταν 13.000,00 λεπτά. Οι πωλήσεις ήταν στα 53.000 κιλά για τη Μπύρα Light, ενώ η τιμή πώλησής του ήταν 4,00/τεμάχιο. Η επεξεργασία στην πρώτη φάση παραγωγής ήταν 52.000,00 λεπτά και στη δεύτερη φάση παραγωγής ήταν 8.000,00 λεπτά. Όλη η παραγωγή της ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΕΙΑ Ε.Π.Ε. πωλήθηκε κατά τη διάρκεια της χρονιάς και δεν έμεινε απόθεμα τέλους. Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΕΙΑ Ε.Π.Ε. χρειάστηκε ένα άτομο για την παραγωγή του κάθε προϊόντος για 195 ημέρες και με κόστος ημερομισθίου 65,00/ημέρα. Ακόμα, το άτομο για τις πωλήσεις είχε μέσο μηνιαίο μισθό 1.800,00 και το άτομο για τη διοίκηση είχε μέσο μηνιαίο μισθό 2.600,00, λόγω καλής πολιτικής πωλήσεων και χρηματοοικονομικής διαχείρισης. Τέλος, η ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΕΙΑ Ε.Π.Ε. πλήρωσε για ηλεκτρικό ρεύμα για τα μηχανήματα της παραγωγής 6.000,00. Παρατηρήσεις: Ι) Απόθεμα αρχής και απόθεμα τέλους δεν υπάρχει στην ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΕΙΑ Ε.Π.Ε. είτε στην πρότυπη είτε στην απολογιστική κοστολόγηση. ΙΙ) Να θεωρήσετε ως βάση επιμερισμού τα λεπτά, νομισματική μονάδα το και η ανάλυση θα είναι δύο δεκαδικά στα ποσά. Ζητείται: Ι) Να καταχωρηθούν τα ως άνω δεδομένα για την εταιρεία ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΕΙΑ Ε.Π.Ε. στο πρόγραμμα κοστολόγησης Cost για όλη τη χρονιά. ΙΙ) Να υπολογίσετε πόσο θα είναι το τελικό κόστος για κάθε ένα από τα δύο προϊόντα που παράγει η επιχείρηση στην απολογιστική κοστολόγηση. ΙΙΙ) Να υπολογίσετε ποιο θα είναι το νεκρό σημείο σε ύψος πωλήσεων και σε μονάδες προϊόντος για την επιχείρηση στην απολογιστική κοστολόγηση.. 21

Ερμηνευτικές Σημειώσεις (Ανάλυση Ευαισθησίας): Πρόγραμμα σε Η/Υ: Πρότυπη Κοστολόγηση - Cost, version 1.0.0.3, ελληνική έκδοση, της εταιρείας Specisoft ΑΕ Θεωρητική βάση του προγράμματος: Το Νεκρό Σημείο λειτουργίας της επιχείρησης και ο Υπολογισμός του Η επιχείρηση ζει σε ένα δυναμικά μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Ότι προϋπολογίζουμε γι αυτήν, έχει κάποια πιθανότητα να συμβεί. Μέσα σε αυτήν την απροσδιοριστία, είναι λογικό να υπολογίζουμε κάποιους δείκτες με αντίστροφη λογική. Ένας από αυτούς είναι το Νεκρό σημείο λειτουργίας της επιχείρησης. Νεκρό σημείο λειτουργίας της επιχείρησης, είναι το ύψος εκείνο των πωλήσεων το οποίο αν θα πραγματοποιήσουμε, θα βρεθούμε σε κατάσταση να μην κερδίσουμε και να μην χάσουμε. Δηλαδή το ύψος εκείνο των πωλήσεων που ισοφαρίζει τόσο τα σταθερά όσο και τα μεταβλητά έξοδα. Εκφράζεται και ως % των προϋπολογισμένων πωλήσεων. Όσο πιο μικρό είναι, τόσο το καλύτερο για την επιχείρηση και τόσο πιο ευσταθής είναι αυτή, εξετάζοντας πάντα το όλο θέμα σφαιρικά. Νεκρό Σημείο = Σταθερά έξοδα / (Πωλήσεις - Μεταβλητά έξοδα) Υπολογίζουμε και τους δείκτες: 1. Ανάλυσης ευαισθησίας ως προς πωλήσεις 2. Ανάλυσης ευαισθησίας ως προς μεταβλητές δαπάνες 1. Ανάλυση ευαισθησίας ως προς πωλήσεις Μας δείχνει το πόσο μπορούν να μειωθούν οι πωλήσεις σε αξία (π.χ. από πτώση των τιμών), τηρουμένων όλων των άλλων στοιχείων σταθερών, για να εξαντλήσουμε το κέρδος. Δηλαδή να βρεθούμε σε νεκρό σημείο 100%. ξ = [ 1 - (Σταθερά έξοδα + Μεταβλητά εξοδα) / Πωλήσεις ] * 100%. 22

2. Ανάλυση ευαισθησίας ως προς μεταβλητές δαπάνες Μας δείχνει το πόσο μπορούν να αυξηθούν οι μεταβλητές δαπάνες (π.χ. από αύξηση των τιμών από τον προμηθευτή, χωρίς μετακύληση της αύξησης αυτής, στις τιμές πώλησης), τηρουμένων όλων των άλλων στοιχείων σταθερών, για να εξαντλήσουμε το κέρδος. Δηλαδή να βρεθούμε σε νεκρό σημείο 100%. ξ = [ (Πωλήσεις - Σταθερά έξοδα) / Μεταβλητά έξοδα - 1 ] * 100 % Εννοείται, ότι το νεκρό σημείο μπορεί να εκφρασθεί, και για κάθε προϊόν ξεχωριστά, και όχι μόνον στο σύνολο της επιχείρησης, αρκεί να έχουμε τους επιμερισμούς των εξόδων, όπως τους έχουμε στην κοστολόγηση του προϊόντος Σημείωση: Επιχειρησιακή Έρευνα/Ποσοτική Ανάλυση > Ανάλυση ευασθησίας Η Επιχειρησιακή Έρευνα εμπεριέχει την έννοια της ανάλυσης ευαισθησίας. Κάποιες σχετικοί δικτυακοί τόποι αναφορικά με την επιχειρησιακή έρευνα και την ανάλυση ευαισθησίας είναι η σελίδα http://www.informs.org/resources/ που επιμελήθηκε ο Dr. Michael Trick (Graduate School of Industrial Administration Carnegie Mellon University http://www.gsia.cmu.edu/). Άλλες διευθύνσεις είναι (σχετ., Δρ. Γεωργίου Α.): Ελληνική Εταιρεία Επιχειρησιακών Ερευνών http://www.ath.aegean.gr/eeee/ International Federation of Operational Research Societies http://www.ifors.org/ Association of European Operational Research Societies http://www.euro-online.org/ INstitute For Operations Research and Management Science http://www.informs.org/ Operational Research Society (UK) http://www.orsoc.org.uk/ OR/MS Today http://www.lionhrtpub.com/orms.shtml OR resources and notes by J.E. Beasley http://www.brunel.ac.uk/depts/ma/research/jeb/or/contents.html MENTOR page http://www.managementscience.org/mentor/mentor.asp. 23

Βιβλιογραφικές Πηγές Συγγράμματα που χρησιμοποιήθηκαν ή αποτέλεσαν πηγή εύρεσης υλικού για την σύνταξη του παρόντος: Specisoft. (2004) Οδηγός χρήσης προγράμματος πρότυπης κοστολόγησης - Cost, version 1.0.0.3, ελληνική έκδοση, Αθήνα. Παντελίδης, Π. (2003) Εργαστηριακές σημειώσεις λογιστικής κόστους ΙΙ, ΤΕΙ Σερρών, Σέρρες.. 24