ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ

ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΡΗΤΗΣ Προτάσεις της Οµάδας Εργασίας για το θέµα: «ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΙ ΙΚΩΝ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ - ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΚΤΙΡΙΩΝ» Ηράκλειο, 2003

ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΙ ΙΚΩΝ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ - ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΚΤΙΡΙΩΝ 1. Εισαγωγή Μετά τον πρόσφατο καταστροφικό σεισµό των Αθηνών νέα δεδοµένα και στοιχεία προστέθηκαν στη γνώση µας για την αντιµετώπιση των σεισµών και τη θωράκιση των κατασκευών. Η καταγραφή των ζηµιών και η χαρτογράφηση τους ανέδειξε τη σηµασία του υποστρώµατος θεµελίωσης και το ρόλο που αυτό παίζει στην αντισεισµική προστασία ακόµα και µικρής σηµασίας κατασκευών. H τροποποίηση του Ελληνικού Αντισεισµικού Κανονισµού «ΕΑΚ 2000» µε την υπ. Αριθµ. 17α/67/1/ΦΝ275 απόφαση του ΥΠΕΧΩ Ε εισαγάγει στην παράγραφο 5.2.3.1 [2] του ΕΑΚ 2000 που αφορά στην αντοχή του εδάφους θεµελίωσης την πρόταση ότι «η εκτίµηση για τις τιµές εδαφικών παραµέτρων θα γίνεται µετά από κατάλληλη εδαφοτεχνική έρευνα-µελέτη» και στη συνέχεια, συµπληρώνει την παράγραφο Σ.5.2.3.1 (2) µε τον καθορισµό των κατηγοριών κτισµάτων και τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες θα γίνονται οι απαιτούµενες ανά περίπτωση εδαφοτεχνικές έρευνες-µελέτες. Τα Πολεοδοµικά γραφεία του Νοµού Ηρακλείου εφαρµόζοντας τις προαναφερόµενες τροποποιήσεις ζητούν για την έγκριση των στατικών µελετών ακόµα και κτιρίων κατηγορίας Σ2 την εκπόνηση ειδικής γεωλογικής µελέτης από πτυχιούχο γεωλόγο γεωτεχνικό και ορίζουν τις προϋποθέσεις για περαιτέρω έρευνες. Με δεδοµένο ότι οι δύο προαναφερόµενες διατάξεις δεν συνοδεύονται από άλλες διατάξεις ή εγκυκλίους που να ορίζουν τον τρόπο, τις προδιαγραφές και το αµοιβολόγιο εκπόνησης τέτοιων ειδικών γεωλογικών µελετών (για τις επιµέρους γεωλογικές εργασίες και γεωτεχνικές έρευνες ισχύουν οι διατάξεις της Υ.Α. Αριθ. 14ε/1362 ΦΕΚ 223/2-4-1993), και µε στόχο την επίλυση προβληµάτων που ανακύπτουν από την έλλειψη οδηγιών, το ΓΕΩΤ.Ε.Ε./ΠΚ στη συνεδρίαση της.ε. της 9-10-03 συνέστησε οµάδα επιστηµόνων για την εξέταση του παραπάνω θέµατος. Στην οµάδα αυτή συµµετείχαν ο Γ.Γ. του παραρτήµατος ρ Χαρ. Φασουλάς, τεκτονικός γεωλόγος, το µέλος της.ε. ρ Ηρ. Μπουλουκάκης, υδρογεωλόγος, ο ρ Μ. Στειακάκης, τεχνικός γεωλόγος, ο ρ Στ. Καραχάλιος, τεχνικόσ γεωλόγος, ο ιευθυντής του ΙΓΜΕ Κρήτης ρ Ι. Πολυχρονάκης, ο Μαρ. Κριτσωτάκης, MSc υδρογεωλόγος και ο γεωλόγος - ιδιώτης µελετητής Μην. Μιχελάκης. Οι προτάσεις της οµάδας αυτής παρουσιάζονται στη συνέχεια και έχουν ως σκοπό να αποτελέσουν τις βασικές οδηγίες για την εκπόνηση των ειδικών αυτών γεωλογικών µελετών και χρήσιµο εργαλείο για τον έλεγχο και την πλήρη αξιοποίηση των συµπερασµάτων τους από τους άµεσα ενδιαφερόµενους µηχανικούς και Πολεοδοµίες. Οι προδιαγραφές εκφράζουν τις απόψεις του γεωτεχνικού κόσµου της Κρήτης και αποτελούν µια πρώτη προσέγγιση του ζητήµατος. Έχουν δε χαρακτήρα 2

συστάσεων που καλό είναι να ακολουθούνται από τους µελετητές και τους υπεύθυνους φορείς. 2. Αναγκαιότητα των Ειδικών Γεωλογικών Μελετών - Εκθέσεων «Το έδαφος, η τοπογραφία και η γενικότερη γεωλογία της περιοχής ενός δοµικού έργου πρέπει να εξασφαλίζουν µε επαρκή πιθανότητα ότι δεν θα υπάρξει κίνδυνος εδαφικής διάρρηξης, αστάθειας πρανών, µεγάλων µόνιµων παραµορφώσεων ή εκτεταµένης ρευστοποιήσεως κατά τη διάρκεια σεισµικού κραδασµού συµβιβαστού µε την ένταση και τα φασµατικά χαρακτηριστικά του σεισµού σχεδιασµού που προβλέπει ο παρόν Κανονισµός» (ΕΑΚ 2000, 5.1.1). Με βάση τα παραπάνω είναι πασιφανής η ανάγκη για την εκτίµηση της αντοχής και της γενικότερης συµπεριφοράς του υποβάθρου θεµελίωσης για κάθε κατασκευή, ώστε να εξασφαλιστεί αντισεισµική της προστασία. Από τα στοιχεία της Μηχανικής σεισµολογικής έρευνας της Ελλάδας (Παπαϊωάννου και άλλοι, Ανασκόπηση της Μηχανικής Σεισµολογικής έρευνας της Ελλάδας, ΙΤΣΑΚ.) αποδεικνύεται ότι η βασική παράµετρος που διαφοροποιεί τη συµπεριφορά στο σεισµικό κίνδυνο κάποιων γειτονικών περιοχών είναι τα επιµέρους γεωτεχνικά χαρακτηριστικά του υποβάθρου θεµελίωσης. Οι Ειδικές για το σκοπό αυτό Γεωλογικές Εκθέσεις είναι οι µόνες που µπορούν: να αναγνωρίσουν και να καταδείξουν την ποιότητα του γεωλογικού υποβάθρου θεµελίωσης, αλλά και τη µελλοντική συµπεριφορά τους κάτω από την επιβαλλόµενη φόρτιση, να καταδείξουν τις επιµέρους τοπικές ιδιαιτερότητες του υποβάθρου που πολλές φορές είναι ικανές να διαφοροποιήσουν σηµαντικά τη συµπεριφορά του σε µια πολύ µικρή χωρική έκταση (όπως έδειξε ο πρόσφατος σεισµός της Αθήνας), να κατατάξουν το έδαφος θεµελίωσης σε µια από τις πέντε κατηγορίες εδάφους που ορίζει ο ΕΑΚ 2000, ώστε να είναι δυνατή στη συνέχεια την εφαρµογή της απόφασης 17α/67/1/ΦΝ275 του ΥΠΕΧΩ Ε, και να καθοδηγήσουν µε λεπτοµέρεια την εκπόνηση των συµπληρωµατικών, αναλυτικών γεωτεχνικών µελετών και µετρήσεων που πιθανόν απαιτούνται. Η αναγκαιότητα κατά συνέπεια εκπόνησης Ειδικών Γεωλογικών Μελετών - Εκθέσεων για κάθε κατασκευή είναι επιβεβληµένη προκειµένου να καθοριστεί η ποιότητα του υποβάθρου, αλλά και να υποδειχθούν τυχόν περαιτέρω γεωτεχνικές έρευνες και µετρήσεις. 3. Προδιαγραφές έκθεσης Οι προτεινόµενες προδιαγραφές των Ειδικών Γεωλογικών Μελετών - Εκθέσεων βασίστηκαν στις υπάρχουσες προδιαγραφές για την εκπόνηση «µελετών 3

Γεωλογικής Καταλληλότητας στις προς πολεοδόµησης περιοχές» (Υ.Α. 16374/3696 ΦΕΚ 723/15-7-98), στις «προδιαγραφές Γεωλογικών εργασιών µέσα στα πλαίσια των Μελετών Τεχνικών Έργων» (Υ.Α. 6019 ΦΕΚ 29/11-2- 86), στις αδηµοσίευτες προδιαγραφές για σύνταξη «µελετών γεωλογικής καταλληλότητας εδαφών» που επεξεργάστηκε το ΓΕΩΤΕΕ, στα συµπεράσµατα της ηµερίδας για «Τη γεωλογική γνώση στις τεχνικές κατασκευές και τα έργα υποδοµής» που πραγµατοποίησε το Παράρτηµα στο Ηράκλειο (Γεωτεχνική Ενηµέρωση, 133, ΓΕΩΤΕΕ) και στα ζητούµενα που προκύπτουν από την εφαρµογή του ΕΑΚ 2000 και των τροποποιήσεων αυτού. Αντικείµενα της έκθεσης είναι: 1. Η αναγνώριση, χαρτογράφηση και µελέτη των γεωλογικών, γεωµορφολογικών, υδρογεωλογικών και γεωτεχνικών χαρακτηριστικών της ευρύτερης περιοχής του έργου. 2. Η αξιολόγηση του υπεδάφους θεµελίωσης µε βάση την κατάταξη εδαφών που ορίζει ο ΕΑΚ 2000. 3. Η υποβολή προτάσεων για το είδος των περαιτέρω γεωτεχνικών µελετών και ερευνών (γεωτρήσεις, γεωφυσικά, δοκιµές και αναλύσεις) που πιθανόν απαιτούνται για την αποσαφήνιση της ποιότητας του υπεδάφους θεµελίωσης της κατασκευής και την αντιµετώπιση πιθανών κινδύνων κατά τα στάδια υλοποίησης του έργου. Οι προδιαγραφές αναλύονται στο Παράρτηµα Α που ακολουθεί. 4. Εφαρµογή Η Ειδική Γεωλογική Έκθεση πρέπει να εκπονείται πριν τη σύνταξη της µελέτης στατικών κάθε κατασκευής και να προηγείται απαραιτήτως κάθε άλλης γεωτεχνικής έρευνας ή µελέτης. Προτείνεται η εργασίες να ξεκινούν αµέσως µετά την τοπογραφική αποτύπωση του οικοπέδου, ώστε να υπάρχει ο απαιτούµενος χρόνος για την ολοκλήρωση και των πιθανών συµπληρωµατικών µελετών ή µετρήσεων που θα υποδειχθούν. Σε περιπτώσεις πυκνοδοµηµένων περιοχών ή περιοχών µε υπάρχουσα µικροζωνική µελέτη ή µελέτη γεωλογικής καταλληλότητας η κατάταξη του εδάφους σε µια από τις κατηγορίες που ορίζει ο ΕΑΚ 2000, θα γίνεται µε βάση τα δεδοµένα της µελέτης ή θα υποδεικνύεται µεθοδολογία εκτίµησης των βασικών γεωτεχνικών παραµέτρων του υπεδάφους. Θεωρούµε ότι µε τη σωστή εφαρµογή των προδιαγραφών και των διαδικασιών που προτείνονται δεν θα υπάρξει καθόλου χρονική επιβάρυνση για την εκπόνηση της µελέτης κατασκευής του έργου. 5. Ανάδοχοι ικαιούχοι 4

Ανάδοχοι ή δικαιούχοι εκπόνησης των παραπάνω µελετών-εκθέσεων είναι µόνο οι πτυχιούχοι γεωλόγοι, µέλη του Γεωτεχνικού Επιµελητηρίου και κάτοχοι Άδειας Ασκήσεως Επαγγέλµατος, που µε βάση το υφιστάµενο νοµικό πλαίσιο και τις διάφορες αποφάσεις (Υ.Α. 16374/3696 ΦΕΚ 723/15-7-98, Υ.Α. 6019 ΦΕΚ 29/11-2-86, Π 344 ΦΕΚ 297/29-12-00 για τα Επαγγελµατικά δικαιώµατα των Γεωτεχνικών) έχουν τη δυνατότητα σύνταξης µελετών. 6. Αµοιβολόγιο Λόγω της φύσης, των ιδιαίτερων απαιτήσεων και της µεταβλητής έκτασης που µπορεί να έχει µια τέτοια έκθεση είναι δύσκολο να εκτιµηθεί µε ακρίβεια το κόστος αυτής. Στηριζόµενοι σε αντίστοιχες διαδικασίες που ισχύουν για άλλες ανάλογες γεωλογικές έρευνες (Υ.Α. Αριθ. 14ε/1362 ΦΕΚ 223/2-4-1993, Έγκριση Ανάλυσης τιµών Γεωλογικών εργασιών), στην ιδιαιτερότητα, τη φύση και το χρόνο των εργασιών που απαιτούνται για την εκπόνηση της, αλλά και στην πραγµατικότητα της σηµερινής αγοράς θεωρούµε ότι η αµοιβή για σύνταξη µιας τέτοιας µελέτης θα πρέπει να καθορίζεται ανά περίπτωση µε ένα ελάχιστο µε βάση τις προδιαγραφές κόστος της τάξης των 500 Ευρώ. Το κόστος της µελέτης θα πρέπει να επιβαρύνει τον ιδιοκτήτη του έργου δεδοµένου ότι η µελέτη συµβάλει στη µείωση του κόστους κατασκευής του κτιρίου βοηθώντας το µηχανικό να επιλέξει τους κατάλληλους συντελεστές ασφαλείας για το συγκεκριµένο τύπο υπεδάφους θεµελίωσης. Το θέµα θα πρέπει να αποτελέσει αντικείµενο για παραπέρα επεξεργασία µέσα από τα θεσµοθετηµένα επιµελητήρια και τα όργανα της πολιτείας, ώστε η αµοιβή αυτών των µελετών να ενσωµατωθεί στο εφαρµοζόµενο αµοιβολόγιο κατασκευής κτιρίων ως µια ειδική µελέτη (κατ αναλογία µε τις µελέτες αρχιτεκτονικών, πρασίνου κλπ.). 7. Έλεγχος Ο έλεγχος και η έγκριση των παραπάνω εκθέσεων θα πρέπει να γίνεται από τις αρµόδιες υπηρεσίες κατά τον τρόπο που γίνεται και για τις αντίστοιχες στατικές µελέτες των κατασκευών. 8. Πρόσθετες προτάσεις Συµπερασµατικά και πέραν των προτεινοµένων προδιαγραφών σύνταξης των ειδικών γεωλογικών µελετών που ακολουθούν, η οµάδα εργασίας θεωρεί ότι: Η εκπόνηση των Ειδικών Γεωλογικών Μελετών Εκθέσεων για κάθε κατασκευή είναι µια υπαρκτή αναγκαιότητα για την καλύτερη δυνατή αντισεισµική θωράκιση κάθε κατασκευής, ασχέτως µεγέθους ή σπουδαιότητας. Οι προτεινόµενες προδιαγραφές αποτελούν ένα πρώτο σχέδιο για να καλύψει τρέχουσες ανάγκες της αγοράς της Κρήτης, πάνω στο οποίο θα πρέπει να εργαστούν από κοινού ΓΕΩΤΕΕ, ΤΕΕ και φορείς της 5

πολιτείας, ώστε να διαµορφωθεί ένα συνολικό πλαίσιο που θα καλύπτει τις ανάγκες για ασφαλείς κατασκευές. Η πιστή τήρηση των προτεινόµενων προδιαγραφών θα προσφέρει όλα εκείνα τα απαραίτητα στο µηχανικό στοιχεία για το σωστό και ακριβή σχεδιασµό της κατασκευής, αυτόν που είναι απαραίτητος για το συγκεκριµένο τύπο εδάφους θεµελίωσης. Με τη σωστή αξιοποίηση των αποτελεσµάτων της έκθεσης επιτυγχάνεται η εκτίµηση των συνθηκών του εδάφους θεµελίωσης όπως ζητείται µε την τροποποίηση του ΕΑΚ 2000 και αποφεύγονται περιττές δαπάνες τόσο κατά την υλοποίηση του έργου όσο και κατά τη λειτουργία του. Η βραχυπρόθεσµη όσο και µακροπρόθεσµη απόδοση της σχέσης κόστους/ οφέλους είναι σε κάθε περίπτωση υπέρ το πλείστον θετική. Θεωρούµε ότι για την πλήρη εξασφάλιση του τελικού αποτελέσµατος και την επιβεβαίωση των συµπερασµάτων της µελέτης είναι επιβεβληµένη, χωρίς επιπλέον κόστος, η παρουσία του συντάκτη κατά τα στάδια της εκσκαφής του έργου, αλλά και των πιθανών επιπρόσθετων γεωτεχνικών ερευνών. Η Οµάδα Εργασίας 6

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α: Προδιαγραφές εκπόνησης Ειδικών Γεωλογικών Μελετών Εκθέσεων στα πλαίσια κατασκευής κτιρίων. Ι. Σκοπός Η σύνταξη της Ειδικής Γεωλογικής Έκθεσης για την κατασκευή κτισµάτων που ανήκουν στις κατηγορίες σπουδαιότητας Σ2, Σ3 και Σ4 σύµφωνα µε τον Ε.Α.Κ.-2000, έχει ως σκοπό τον προσδιορισµό των γεωµορφολογικών, γεωλογικών, υδρογεωλογικών και γεωτεχνικών συνθηκών της ευρύτερης κατασκευής του έργου. Ειδικότερα έχει σκοπό την µορφολογική περιγραφή της περιοχής, τη γεωλογική, υδρογεωλογική και γεωτεχνική διερεύνηση σε προκαταρκτικό στάδιο της θέσης θεµελίωσης, καθώς επίσης και την παροχή πληροφοριών γύρω από τη σεισµικότητα και τη σεισµική επικινδυνότητα της περιοχής του έργου. Η πληροφορίες αυτές πρέπει να βοηθούν στην αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων από αστοχίες της θέσης θεµελίωσης, παραµορφώσεις ή διαρρήξεις τόσο κατά την εκτέλεση των εκσκαφών όσο και κατά τη διάρκεια ζωής του έργου. ΙΙ. Αντικείµενο Αντικείµενα της έκθεσης είναι: 4. Η αναγνώριση, χαρτογράφηση και µελέτη των γεωλογικών, γεωµορφολογικών, υδρογεωλογικών και γεωτεχνικών χαρακτηριστικών της ευρύτερης περιοχής του έργου. 5. Η αξιολόγηση του υπεδάφους θεµελίωσης µε βάση την κατάταξη εδαφών που ορίζει ο ΕΑΚ 2000. 6. Η υποβολή προτάσεων για το είδος των περαιτέρω γεωτεχνικών µελετών και ερευνών που πιθανόν απαιτούνται για την αποσαφήνιση της ποιότητας του υπεδάφους θεµελίωσης της κατασκευής και την αντιµετώπιση πιθανών κινδύνων κατά τα στάδια υλοποίησης του έργου. III. Απαιτούµενες εργασίες Για τη µελέτη και τη σύνταξη της σχετικής έκθεσης απαιτούνται οι παρακάτω εργασίες σε µια ευρύτερη περιοχή γύρω από την κατασκευή που καθορίζεται µε βάση τις γεωλογικές και άλλες ιδιαιτερότητες: Συγκέντρωση των υπαρχόντων βιβλιογραφικών δεδοµένων που αφορούν στην ευρύτερη περιοχή θεµελίωσης του έργου από κάθε είδους γεωλογικές, υδρογεωλογικές, σεισµολογικές, εδαφοτεχνικές µελέτες και έρευνες που έχουν εκπονηθεί από ιδιωτικούς ή δηµόσιους φορείς καθώς και επιστηµονικές δηµοσιεύσεις στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία. 7

Τα δεδοµένα θα πρέπει να αξιολογούνται µε βάση το σκοπό της παρούσας έρευνας. Ερµηνεία αεροφωτογραφιών διαφόρων κλιµάκων εάν αυτό κρίνεται απαραίτητο. Γεωλογική γεωτεχνική χαρτογράφηση σε κλίµακα τουλάχιστον 1:5.000 της παραπάνω ζώνης και σύνταξη της αντίστοιχης γεωλογικής τοµής στην ίδια ή µεγαλύτερη κλίµακα. Η γεωτεχνική περιγραφή και ταξινόµηση των σχηµατισµών µε βάση τα διεθνή πρότυπα. Λεπτοµερής γεωλογική γεωτεχνική χαρτογράφηση σε κλίµακα τουλάχιστον 1:500 του οικοπέδου και σύνταξη της αντίστοιχης γεωλογικής τοµής στην ίδια ή µεγαλύτερη κλίµακα εάν αυτό κρίνεται αναγκαίο και εφικτό. Σύνταξη της σχετικής τεχνικής έκθεσης που θα περιλαµβάνει τη γενική αξιολόγηση των στοιχείων συγκεντρώθηκαν και θα επισηµαίνονται τα σηµεία και οι παράγοντες στους οποίους θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή κατά την εκσκαφή. IV. Περιεχόµενα έκθεσης Η ειδική Γεωλογική έκθεση θα πρέπει να περιλαµβάνει όλα τα στοιχεία που θα προκύψουν από τις εργασίες που περιγράφηκαν παραπάνω και που καλύπτουν το στόχο και το αντικείµενο της έκθεσης, όπως αυτά εκτέθηκαν προηγουµένως. Επιπρόσθετα η έκθεση θα πρέπει να συνοδεύεται από τους απαραίτητους χάρτες, σχέδια και φωτογραφίες. Ενδεικτικά αναφέρονται τα παρακάτω: Α. Εισαγωγή Η εισαγωγή θα πρέπει να περιλαµβάνει το ιστορικό ανάθεσης, το αντικείµενο, το σκοπό και τη µεθοδολογία εκπόνησης της µελέτης, τη γεωγραφική θέση, την περιγραφή της έκτασης και τα βασικά πολεοδοµικά στοιχεία της περιοχής. Επίσης, την περιγραφή των βασικών στοιχείων του έργου (είδος, θέση, χαρακτηριστικά), τη συνοπτική αναφορά στα γενικότερα γεωλογικά χαρακτηριστικά της περιοχής και στα διαθέσιµα υφιστάµενα στοιχεία (γεωλογικά γεωτεχνικά σεισµολογικά - υδρογεωλογικά - γεωµορφολογικά - γεωφυσικά), και τη συνοπτική αναφορά των συνηµµένων σχεδίων (π.χ. χάρτες, σκαριφήµατα, τοµές, τεκτονικά διαγράµµατα κλπ.). Β. Αναλυτική περιγραφή της ευρύτερης περιοχής Β.1 Γεωµορφολογικά στοιχεία. Περιγράφεται η θέση του έργου κυρίως σε σχέση µε τα µορφολογικά στοιχεία και το υδρογραφικό δίκτυο της περιοχής. Περιγράφεται το ανάγλυφο µε 8

ποσοτικά στοιχεία όπου είναι δυνατόν (εδαφικές κλίσεις κλπ), οι διαβρωτικές αποσαθρωτικές διεργασίες και οι ανθρωπογενείς επεµβάσεις. Β.2. Γεωλογικά στοιχεία. ίδεται η γεωλογική περιγραφή της λιθολογίας και της στρωµατογραφικής διάρθρωσης της περιοχής του έργου. Αποδίδεται η γεωτεχνική περιγραφή και ταξινόµηση των σχηµατισµών µε βάση τα διεθνή συστήµατα ταξινόµησης. Η ταξινόµηση αυτή υποδεικνύει και την αναµενόµενη συµπεριφορά τους. Γίνεται αναφορά και αξιολόγηση των τεκτονικών δοµών (ασυνέχειες, ρήγµατα, πτυχές, κ.λ.π.) που συναντώνται στην περιοχή ενδιαφέροντος και εκτιµάται ο χαρακτήρας των πιθανών ρηγµάτων της περιοχής σε ενεργά, πιθανά ενεργά ή ανενεργά. Τέλος, αναφέρονται και περιγράφονται πιθανά ειδικά φαινόµενα που αφορούν στην εξεταζόµενη περιοχή (π.χ. φαινόµενα µεγάλων ή µικρών εδαφικών ασταθειών ή µετατοπίσεων, διαβρωτικών φαινοµένων, ύπαρξη καρστικών εγκοίλων σε βραχώδεις σχηµατισµούς κ.α.). Στην περίπτωση που η γεωλογική δοµή της περιοχής και οι επιφανειακές εµφανίσεις των σχηµατισµών δεν επιτρέπουν τη συγκέντρωση των απαραίτητων στοιχείων και η εκτίµηση των παραµέτρων που απαιτούνται µε βάση τον ΕΑΚ 2000, θα πρέπει να ακολουθείται γεωτρητική ή άλλη γεωτεχνική έρευνα, το κόστος της οποίας θα επιβαρύνει επιπλέον τη µελέτη. Β.3 Υδρογεωλογικά στοιχεία. Εξετάζονται σε γενικές γραµµές τα υδρογεωλογικά χαρακτηριστικά της περιοχής του έργου. Γίνεται εκτίµηση της υδροπερατότητας των λιθολογικών σχηµατισµών της υπό µελέτη περιοχής µε βάση τις επιτόπου µακροσκοπικές παρατηρήσεις και τα υπάρχοντα στοιχεία και βιβλιογραφικά δεδοµένα. Υπολογίζεται το βάθος του υδροφόρου ορίζοντα στην περιοχή του έργου, µε βάση στοιχεία από γεωτρήσεις, φρέατα και πιθανές µικροπηγές της περιοχής, εάν αυτά είναι διαθέσιµα. Εξετάζονται οι πιθανές επιπτώσεις του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα κατά τις εκσκαφές, στην θεµελίωση και στην ευστάθεια της κατασκευής. Β.4 Στοιχεία σεισµικότητας-εδαφικής Σεισµικής Επικινδυνότητας. Αναφέρονται τα διαθέσιµα ιστορικά στοιχεία σεισµικότητας της ευρύτερης περιοχής και πιθανά διαθέσιµα στοιχεία για την αντισεισµική συµπεριφορά των παρακείµενων κατασκευών σε προγενέστερους σεισµούς. Αναφέρεται το πλησιέστερο ενεργό σεισµοτεκτονικό ρήγµα, όπως αυτό χαρακτηρίζεται και περιγράφεται από νεοτεκτονικό χάρτη ή άλλα βιβλιογραφικά στοιχεία, ή από την µελέτη γεωλογική καταλληλότητας της περιοχής, εφόσον υπάρχουν. Αναφορά σε πιθανά διαθέσιµα δεδοµένα Μικροζωνικών ή άλλων µελετών αντισεισµικής προστασίας είναι απαραίτητη Β.5 Γεωτεχνική συµπεριφορά των γεωλογικών σχηµατισµών. Γίνεται µια γενική αξιολόγηση των γεωτεχνικών χαρακτηριστικών που αφορούν στους σχηµατισµούς στη θέση του έργου (κοκκοµετρία, όρια attenberg, πυκνότητα, κλπ.) που προέκυψαν από επί τόπου παρατηρήσεις και 9

καταγράφονται τα συµπεράσµατα που προκύπτουν για την συµπεριφορά τους. Σε περίπτωση αδυναµίας εκτίµησης των γεωτεχνικών παραµέτρων του υπεδάφους διενεργούνται επιτόπιες µετρήσεις και αναλύσεις σε δείγµατα από τεχνητά ορύγµατα µικρού βάθους. Επισηµαίνεται η πιθανή ύπαρξη «σεισµικώς ευαίσθητων» σχηµατισµών όπως χαλαρών ακόρεστων αµµωδών εδαφικών σχηµατισµών, καθώς και µαλακών ευαίσθητων αργίλων που µε βάση τον Ε.Α.Κ.-2000 είναι δυνατόν να υποστούν δυναµική µείωση όγκου (συνίζηση) µε αποτέλεσµα παραµένουσες καθιζήσεις και παραµορφώσεις. Επίσης, επισηµαίνονται ενδεχόµενα προβλήµατα αστάθειας ή αστοχιών που µπορεί να εµφανιστούν κατά τις εκσκαφές σε σχέση µε τα γεωτεχνικά χαρακτηριστικά των γεωλογικών σχηµατισµών και το βάθος του υδροφόρου ορίζοντα. Στην περίπτωση βραχωδών σχηµατισµών θα δίνονται τα κύρια συστήµατα ασυνεχειών και θα επιχειρείται µια πρώτη προσέγγιση της επιρροής τους στην ασφάλεια του έργου. Γ. Αξιολόγηση Κατάταξη Εδαφών Με βάση τα συλλεχθέντα στοιχεία αξιολογούνται οι γενικότερες γεωλογικές, υδρολογικές και γεωτεχνικές συνθήκες της περιοχής του έργου και γίνεται συσχετισµός µε την αναµενόµενη σεισµική επικινδυνότητα. Συσχετίζεται η ποιότητα του εδάφους θεµελίωσης µε την πιθανή συµπεριφορά της κατασκευής σε πιθανή σεισµική διέγερση και γίνεται κατάταξη του εδάφους θεµελίωσης σε µια από τις πέντε κατηγορίες που ορίζει ο ΕΑΚ 2000. Σε περιπτώσεις που η επιφανειακή έρευνα αδυνατεί να εκτιµήσει τα φυσικά χαρακτηριστικά του υπεδάφους θεµελίωσης, ώστε να το κατατάξει σε µια από τις κατηγορίες του ΕΑΚ 2000, προτείνονται επιπλέον µετρήσεις ή εφαρµόζονται επιπρόσθετες γεωτεχνικές έρευνες.. Προτάσεις Οι προτάσεις θα πρέπει να είναι επαρκώς τεκµηριωµένες και διατυπωµένες µε σαφήνεια και χρήση της διεθνούς γεωτεχνικής ορολογίας, ώστε να µπορεί να γίνει άµεση αξιοποίησή τους. Ιδιαίτερα για την περίπτωση που τα διαθέσιµα στοιχεία δεν επαρκούν για την αξιολόγηση της θέσης θεµελίωσης ή εάν έχουν διαγνωστεί πιθανοί κίνδυνοι ή γεωλογικές αστάθειες που χρήζουν παραπέρα διερεύνησης θα πρέπει να επισηµαίνεται το είδος, η θέση και ενδεικτικά οι ποσότητες των προτεινοµένων πρόσθετων γεωτεχνικών και άλλων ερευνών και µελετών, ή των έργων και µέτρων προστασίας που απαιτούνται για την ασφαλή θεµελίωση του έργου. Οι προτάσεις για τις παραπάνω εξειδικευµένες µελέτες - έρευνες και τα επί µέρους έργα και µέτρα προστασίας θα λαµβάνουν υπόψη τη σπουδαιότητα της προς ανέγερση κατασκευής (π.χ. πολυώροφη ή διώροφη οικοδοµή, 10

βιοµηχανική µονάδα) σε συνάρτηση πάντοτε µε τις γεωλογικές συνθήκες που επικρατούν κατά περίπτωση. Η διατύπωση προτάσεων για την διεξαγωγή περαιτέρω ερευνών σε σηµεία όπου κρίνεται ότι χρήζουν διευκρίνιση επιβεβαίωση απαιτείται ειδικά όταν: α) η περιοχή του έργου µε βάση την αξιολόγηση του υπεδάφους θεµελίωσης εµπίπτει στις διατάξεις της 17α/67/1/ΦΝ275 τροποποίησης του ΕΑΚ 2000. β) αν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για ύπαρξη σεισµικών ενεργών ρηγµάτων σε γειτονία µε το εν λόγω έργο. Ε. Βιβλιογραφία Θα αναφέρονται τα βοηθήµατα που χρησιµοποιήθηκαν για τη σύνταξη της έκθεσης και συγκεκριµένα: Τα επιστηµονικά συγγράµµατα και άρθρα, οι γεωλογικοί χάρτες, και οι λοιπές µελέτες και έρευνες. ΣΤ. Χάρτες Τοµές ιαγράµµατα Όλα τα στοιχεία των παρατηρήσεων της επιτόπου µακροσκοπικής έρευνας, της αξιολόγησης των προγενεστέρων εργασιών και της σχετικής βιβλιογραφίας που είναι δυνατόν να αποτυπωθούν, θα απεικονίζονται σε σχετικούς χάρτες της περιοχής του έργου όπως αναλύεται παρακάτω: Γεωλογικός, υδρογεωλογικός και γεωτεχνικός χάρτης ευρύτερης ζώνης οικοπέδου (κλίµακα τουλάχιστον 1:5000). Ο χάρτης θα περιλαµβάνει τα αποτελέσµατα της γεωλογικής και γεωτεχνικής χαρτογράφησης, δηλαδή την οριζόντια εξάπλωση των γεωλογικών σχηµατισµών, τα τεκτονικά τους χαρακτηριστικά, τα υδρογεωλογικά και γεωτεχνικά χαρακτηριστικά της περιοχής. Σκόπιµη είναι επίσης η απεικόνιση των µορφολογικών στοιχείων και του υδρογραφικού δικτύου. Τέλος θα πρέπει να σηµειώνονται οι θέσεις ειδικού ενδιαφέροντος, τυχόν δειγµατοληψίας ή επιτόπου µετρήσεων, γεωτρήσεων, φωτογράφησης και µελετών, ερευνών ή στοιχείων που χρησιµοποιήθηκαν για την σύνταξη της έκθεσης. Γεωτεχνικός χάρτης οικοπέδου (κλίµακα τουλάχιστον 1:500) Ο χάρτης αυτός εάν κριθεί αναγκαίος θα περιλαµβάνει την οριζόντια εξάπλωση των γεωλογικών σχηµατισµών, τα τεκτονικά και γεωτεχνικά τους χαρακτηριστικά, και την επισήµανση (οριοθέτηση) των θέσεων µε ιδιαίτερα γεωτεχνικά προβλήµατα (π.χ. θέσεις οι οποίες έχουν υποστεί τεχνητές αλλοιώσεις ή έχουν επιχωµατωθεί). Επίσης θα απεικονίζονται οι θέσεις και το είδος των προτεινοµένων ερευνών ή έργων. Γεωλογικές τοµές ή σκαριφήµατα ανάλογης κλίµακας µε το τοπογραφικό υπόβαθρο του οικοπέδου. Τεκτονικά διαγράµµατα όταν το δοµικό έργο πρόκειται να κατασκευαστεί σε βραχώδη σχηµατισµό. 11

Σκοπός των αποτελεσµάτων της παραπάνω εργασίας είναι να αξιολογηθούν κατ αρχήν οι όποιες πιθανές αστάθειες κατά τη φάση της εκσκαφής και να τεκµηριωθεί η πιθανή περαιτέρω ανάλυση των συνθηκών ευστάθειας στη θέση του έργου. Για τη σύνταξη των παραπάνω χαρτών και διαγραµµάτων θα χρησιµοποιούνται οι συµβολισµοί που περιγράφονται στο Παράρτηµα «Συµβολισµοί Χαρτών» της µε αριθµό 16374/3696/18-6-1998 «Έγκριση προδιαγραφών για την εκπόνηση µελετών γεωλογικής καταλληλότητας στις προς πολεοδόµηση περιοχές» (ΦΕΚ 723/Β) απόφασης Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε.. Ζ. Φωτογραφίες. Έγχρωµες φωτογραφίες (ή έγχρωµα φωτοαντίγραφά τους) στις οποίες θα παρουσιάζεται η θέση κατασκευής του έργου, και επί µέρους χαρακτηριστικές θέσεις παρατηρήσεων που αναφέρονται στην τεχνική έκθεση. Οι φωτογραφίες ή τα φωτοαντίγραφά τους πρέπει να είναι διαστάσεων τουλάχιστον 9 εκ. επί 12 εκ., µεµονωµένες ή σε σύνθεση µεταξύ τους και ενσωµατωµένες στην τεχνική έκθεση κατά τρόπο που να εντάσσονται αρµονικά (χωρίς προεξοχές) στο αντίστοιχο τεύχος. 12