Χρήση Ηλιακής Ενέργειας για θέρμανση εξωτερικών κολυμβητικών δεξαμενών SOLPOOL Εθνική Έκθεση Ζήτηση και διαθέσιμο δυναμικό για θέρμανση εξωτερικών κολυμβητικών δεξαμενών με χρήση ΘΗΣ ΕΛΛΑΔΑ D05 National fact sheets on boundary conditions D06 Requirement sheet for solar thermal use D07 Funding sheet on existing grant schemes and new approaches Συντακτική ομάδα Έφη Κορμά, ΚΑΠΕ Μυρτώ Θεοφιλίδη, ΚΑΠΕ Δημήτρης Χασάπης, ΚΑΠΕ Δρ Γιάννης Βουγιουκλάκης, ΚΑΠΕ Οκτώβριος, 2008 Το έργο SOLPOOL χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στα πλαίσια του προγράμματος Ευφυής Ενέργεια Ευρώπη. Τα περιεχόμενα του εντύπου αυτού είναι αποκλειστική ευθύνη των συγγραφέων και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθούν απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Περιεχόμενα 1 Εισαγωγή...1 2 Κλιματολογικές συνθήκες για τη χρήση Θερμικών Ηλιακών Συστημάτων (ΘΗΣ)...2 3 Υφιστάμενη κατάσταση των εφαρμογών ΘΗΣ...5 3.1 Ηλιακά Συστήματα...5 3.1.1 Σύστημα χωρίς εφεδρικό σύστημα θέρμανσης...5 3.1.2 Συστήματα με δευτερεύον σύστημα θέρμανσης...6 3.1.3 Συλλέκτες χωρίς κάλυμμα...7 3.2 Επίπεδοι συλλέκτες...10 3.3 Συλλέκτες κενού...10 3.4 Σχετικά πρότυπα (standards)...10 4 Ανάλυση Αγοράς...12 4.1 Δημόσιος τομέας...12 4.1.1 Αριθμός δημόσιων και δημοτικών κολυμβητικών δεξαμενών...12 4.1.2 Χρησιμοποιούμενα συστήματα...13 4.1.3 Σύγκριση κόστους μεταξύ των συστημάτων...15 4.2 Ιδιωτικός τομέας...15 4.2.1 Αριθμός κολυμβητικών δεξαμενών...15 4.2.2 Χρησιμοποιούμενα συστήματα...15 4.2.3 Σύγκριση κόστους μεταξύ των συστημάτων...16 5 Παραδείγματα καλών πρακτικών...16 5.1 Κολυμβητική δεξαμενή 1 Ξενοδοχείο Λεντζάκης...17 5.2 Κολυμβητική δεξαμενή 2 Ξενοδοχείο Rethymno Village...18 5.3 Κολυμβητική δεξαμενή 3 Ξενοδοχείο Europa...19 6 Οικονομικά Στοιχεία...21 6.1 Ειδικά κόστη συστήματος στην Ελλάδα...21 6.2 Χρηματοδοτικά προγράμματα...21 6.2.1 Πρόγραμμα 1 ΕΠΑΝ II...21 6.2.2 Πρόγραμμα 2 Επενδυτικός Νόμος...22 6.2.3 Πρόγραμμα 3 Φορολογικά Κίνητρα...23 6.3 Ανάλυση κόστους οφέλους...24 6.3.1 Κολυμβητικές δεξαμενές μικρού μεγέθους...24 6.3.2 Κολυμβητικές δεξαμενές μεσαίου μεγέθους...25 6.3.3 Κολυμβητικές δεξαμενές μεγάλου μεγέθους...27 6.3.4 Σύνοψη...28 6.3.5 Συμπεράσματα...28 7 Περίληψη...29 7.1 Εμπόδια περιορισμοί εγκατάστασης ΘΗΣ για θέρμανση εξωτερικών κολυμβητικών30 I
7.2 Προτεραιότητες χρήστη για την επιλογή ΘΗΣ για θέρμανση ανοικτών κολυμβητικών δεξαμενών...31 8 Βιβλιογραφικές Αναφορές...32 Κατάλογος Εικόνων Εικόνα 1 Χάρτης ετήσιας προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας της Ελλάδος...4 Εικόνα 2 Διάγραμμα κυκλώματος ενός συστήματος συλλεκτών μεγάλης κλίμακας...6 Εικόνα 3 Διάγραμμα ροής για την ενσωμάτωση δευτερεύοντος συστήματος θέρμανσης...7 Εικόνα 4 Πεδίο ακάλυπτων ηλιακών συλλεκτών...8 Εικόνα 5 Διαφορετικοί τύποι συλλεκτών σε εγκάρσια τομή...9 Εικόνα 6 Τομή επίπεδου ηλιακού συλλέκτη...10 Εικόνα 7 Κολυμβητικές δεξαμενές του δημοσίου τομέα...13 Εικόνα 8 Κολυμβητική δεξαμενή με καυστήρα με εναλλάκτη θερμότητας...14 Εικόνα 9 Θέρμανση κολυμβητικής δεξαμενής με αντλία θερμότητας...14 Εικόνα 10: Ηλιακοί συλλέκτες για τη θέρμανση εξωτερικής κολυμβητικής δεξαμενής, Ξενοδοχείο Λεντζάκης, Κρήτη...17 Εικόνα 11 Κολυμβητική δεξαμενή του ξενοδοχείου Rethymno Village...18 Εικόνα 12 Πλαστικοί συλλέκτες του ξενοδοχείου Europa...19 Κατάλογος Πινάκων Πίνακας 1 Τεχνικά στοιχεία των ηλιακών συλλεκτών της κολυμβητικής δεξαμενής του ξενοδοχείου Λεντζάκης...17 Πίνακας 2 Τεχνικά στοιχεία των ηλιακών συλλεκτών της κολυμβητικής δεξαμενής του ξενοδοχείου Rethymno Village...18 Πίνακας 3 Τεχνικά στοιχεία των ηλιακών συλλεκτών της κολυμβητικής δεξαμενής του ξενοδοχείου Europa...20 Πίνακας 4 : Ειδικό κόστος ΘΗΣ για θέρμανση κολυμβητικής δεξαμενής στην Ελλάδα...21 Πίνακας 5: Αξιολόγηση προτεραιοτήτων χρήστη...31 II
1 Εισαγωγή Αντικειμενικός στόχος του έργου SOLPOOL είναι η αύξηση του αριθμού των κολυμβητικών δεξαμενών που χρησιμοποιούν ΘΗΣ κατά 10% σε κάθε συμμετέχουσα χώρα. Οι τελικοί χρήστες στους οποίους απευθύνεται το έργο αυτό είναι πρωτίστως οι ιδιοκτήτες, οι υπεύθυνοι λειτουργίας, οι τεχνικοί εγκατάστασης και, λιγότερο, οι χρήστες κολυμβητικών δεξαμενών. Συντονιστής του έργου είναι η Deutsche Gesellschaft für Sonnenenergie (DGS), το παράρτημα του Διεθνούς Οργανισμού Ηλιακής Ενέργειας (ISES) στη Γερμανία. Ο έλληνας εταίρος είναι το ΚΑΠΕ και οι υπόλοιποι συμμετέχοντες φορείς προέρχονται από την Τσεχία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, την Γαλλία και Σλοβενία. Η υλοποίηση του έργου SOLPOOL θα γίνει ακολουθώντας παρόμοιες πρακτικές σε όλες τις συμμετέχουσες χώρες. Επιπλέον, θα δημιουργηθεί η ιστοσελίδα www.solpool.info για την ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών μεταξύ των εταίρων και χωρών. Έχουν προβλεφθεί οι εξής κύριες δραστηριότητες: - Ανάλυση (Λίστες κολυμβητικών δεξαμενών, εταιριών εγκατάστασης, κατασκευαστών κολυμβητικών δεξαμενών, λίστες εταιριών με ΘΗΣ, χρηματοδοτικά πλάνα, κτλ.) - Υλοποίηση προωθητικών ενεργειών για τους ιδιοκτήτες κολυμβητικών δεξαμενών, τους τεχνικούς λειτουργίας και εγκατάστασης κολυμβητικών δεξαμενών. - Υλοποίηση κέντρων πληροφόρησης για κάθε χώρα - Ανάπτυξη του Impact advisor ως εργαλείο υπολογισμού - Σεμινάρια για ιδιοκτήτες κολυμβητικών δεξαμενών και τεχνικούς λειτουργίας και εγκατάστασης - Ενημερωτικό panel για χρήστες κολυμβητικών δεξαμενών Οι δραστηριότητες αυτές αναρτώνται στην ιστοσελίδα του έργου, στη σύνδεση της κάθε συμμετέχουσας χώρας. Συλλογή δεδομένων στην Ελλάδα Η συλλογή των δεδομένων που αφορούν στα συστήματα θέρμανσης αλλά και τον αριθμό και διασπορά των κολυμβητικών δεξαμενών στην ελληνική επικράτεια, βασίστηκε στη μεθοδολογία που περιγράφεται στη συνέχεια. Κατά τη διεξαγωγή της έρευνας αντιμετωπίστηκαν κάποια εμπόδια που συνδέονται άμεσα με τις ιδιαιτερότητες της χώρας και αφορούν κυρίως στο σύστημα απογραφής-καταγραφής των εγκαταστάσεων τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα. Η Ελληνική πολιτεία, μέχρι πρόσφατα, δε διέθετε ολοκληρωμένο σύστημα κτηματογράφησης, με αποτέλεσμα τα δεδομένα τα οποία αφορούν κυρίως στις κολυμβητικές δεξαμενές ιδιωτικής χρήσης (οικιακός τομέας) να μην μπορούν να διασταυρωθούν και να επιβεβαιωθούν από καμία δημόσια αρχή. Είναι σαφές πως η προσπάθεια εκτίμησης του συνολικού αριθμού των οικιακών ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών θα ήταν παρακινδυνευμένη, πόσο μάλλον η εκτίμηση του αριθμού των εγκατεστημένων συστημάτων θέρμανσης. Για την αντιμετώπιση αυτού του εμποδίου έγινε η παραδοχή πως οι περισσότερες οικιακές κολυμβητικές δεξαμενές δεν διαθέτουν συστήματα θέρμανσης, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός πως η πλειοψηφία αυτών χρησιμοποιείται ελάχιστα κατά τους χειμερινούς μήνες. 1
Μεγάλος αριθμός των ανοικτών κολυμβητικών δεξαμενών του ιδιωτικού τομέα ανήκει στον κλάδο του τουρισμού. Οι μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και κυρίως αυτές που ανήκουν στις ανώτερες κατηγορίες (ξενοδοχεία 3*** και άνω) διαθέτουν κολυμβητικές δεξαμενές και έχουν εγκατεστημένα συστήματα θέρμανσης των εξωτερικών αλλά και εσωτερικών κολυμβητικών δεξαμενών προκειμένου να παρατείνουν την κολυμβητική περίοδο τουλάχιστον κατά δύο μήνες. Ο μεγάλος αριθμός των ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων σε όλη την επικράτεια και το γεγονός ότι οι περισσότεροι από τους ιδιοκτήτες δεν γνωρίζουν τα επιμέρους τεχνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά των συστημάτων θέρμανσης των ανοικτών κολυμβητικών δεξαμενών δυσχέραινε ακόμα περισσότερο τη διαδικασία συλλογής των απαιτούμενων στοιχείων. Τα αθλητικά και κολυμβητικά κέντρα, αποτελούν σημαντικό κλάδο για αυτό το ευρωπαϊκό έργο. Η πλειοψηφία αυτών ανήκουν στο δημόσιο τομέα (δημόσια και δημοτικά κολυμβητήρια) και χαρακτηρίζονται από υψηλό αριθμό επισκεπτών καθ όλη τη διάρκεια της ημέρας ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών, γεγονός που επιβεβαιώνει την ύπαρξη και λειτουργία συστήματος θέρμανσης. Η ανάκτηση των απαιτούμενων πληροφοριών και στοιχείων έγινε μέσω συνεντεύξεων με τους διαχειριστές της πλειοψηφίας των εγκαταστάσεων, οι οποίοι όμως, σε πολλές περιπτώσεις, δεν ήταν σε θέση να δώσουν λεπτομερή τεχνικά χαρακτηριστικά. Κατά τη διεξαγωγή αυτής της φάσης της έρευνας καταγράφηκαν τεχνικά χαρακτηριστικά και έγιναν εκτιμήσεις και παραδοχές. Σημαντικές πηγές πληροφοριών αποτέλεσαν οι εταιρείες κατασκευής / εμπορίας κολυμβητικών δεξαμενών, συστημάτων θέρμανσης και θερμικών ηλιακών συστημάτων. Η κατάρτιση του κατάλογου των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στους παραπάνω τομείς έγινε αξιοποιώντας τα στοιχεία που περιλαμβάνονται σε κλαδικές μελέτες, εμπορικούς καταλόγους και on-line βάσεις δεδομένων. Οι δραστηριότητες των εταιρειών - φορέων που περιλαμβάνονται κατατάσσονται στις παρακάτω κατηγορίες: Κατασκευή και συντήρηση κολυμβητικών δεξαμενών Εμπορία και εγκατάσταση προκατασκευασμένων δεξαμενών Σχεδιασμός και εγκατάσταση συστημάτων θέρμανσης κολυμβητικών δεξαμενών Σχεδιασμός και εγκατάσταση θερμικών ηλιακών συστημάτων (ΘΗΣ) Κατασκευή και εμπορία ΘΗΣ Πρέπει να σημειωθεί πώς πολλές από τις εταιρείες που ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες δεν προτίθετο να δώσουν τεχνικά και οικονομικά δεδομένα, λόγω της εμπορικής πολιτικής τους σε θέματα ανταγωνισμού. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, διεξήχθησαν συνεντεύξεις με εκπροσώπους εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο χώρο των κολυμβητικών δεξαμενών και των συστημάτων θέρμανσης αυτών. Η επικοινωνία με τρεις εταιρείες που κατέχουν το 70% της ελληνικής αγοράς βοήθησε στην εκτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης στον εν λόγω χώρο. Κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων αυτών συμπληρώθηκε σχετικό ερωτηματολόγιο, δείγμα του οποίου επισυνάπτεται στο παράρτημα Ι. 2 Κλιματολογικές συνθήκες για τη χρήση Θερμικών Ηλιακών Συστημάτων (ΘΗΣ) Το κλίμα της Ελλάδας είναι τυπικά μεσογειακό: ήπιοι και υγροί χειμώνες, σχετικά θερμά και ξηρά καλοκαίρια και, γενικά, μακρές περίοδοι ηλιοφάνειας κατά την μεγαλύτερη διάρκεια του έτους. 2
Το κλίμα της Ελλάδας έχει σε γενικές γραμμές τα χαρακτηριστικά του Μεσογειακού κλίματος, δηλαδή ήπιους και βροχερούς χειμώνες, σχετικώς θερμά και ξηρά καλοκαίρια και μεγάλη ηλιοφάνεια όλο σχεδόν το χρόνο. Λεπτομερέστερα στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας παρουσιάζεται μια μεγάλη ποικιλία κλιματικών τύπων, πάντα βέβαια μέσα στα πλαίσια του Μεσογειακού κλίματος. Αυτό οφείλεται στην τοπογραφική διαμόρφωση της χώρας που έχει μεγάλες υψομετρικές διαφορές (υπάρχουν μεγάλες οροσειρές κατά μήκος της κεντρικής χώρας και άλλοι ορεινοί όγκοι) και συχνή εναλλαγή ξηράς και θάλασσας. Έτσι, από το ξηρό κλίμα της Αττικής και, γενικά, της Ανατολικής Ελλάδας, μεταπίπτουμε στο υγρό της Βόρειας και Δυτικής Ελλάδας. Τέτοιες κλιματικές διαφορές συναντώνται ακόμη και σε τόπους που βρίσκονται σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, πράγμα που παρουσιάζεται σε λίγες μόνο χώρες σε όλο τον κόσμο. Από κλιματολογικής πλευράς το έτος μπορεί να χωριστεί κυρίως σε δύο εποχές: Την ψυχρή και βροχερή χειμερινή περίοδο που διαρκεί από τα μέσα του Οκτωβρίου και μέχρι το τέλος Μαρτίου και τη θερμή και άνομβρη εποχή που διαρκεί από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο. Κατά την πρώτη περίοδο οι ψυχρότεροι μήνες είναι ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, όπου κατά μέσον όρο η μέση ελάχιστη θερμοκρασία κυμαίνεται από 5-10 C στις παραθαλάσσιες περιοχές, από 0-5 C στις ηπειρωτικές περιοχές και με χαμηλότερες τιμές κάτω από το μηδέν στις βόρειες περιοχές. Οι βροχές στη χώρα μας, ακόμη και τη χειμερινή περίοδο, δεν διαρκούν για μεγάλη περίοδο και ο ουρανός της Ελλάδας δεν μένει συννεφιασμένος για αρκετές συνεχόμενες ημέρες, ό- πως συμβαίνει σε άλλες περιοχές της γης. Οι χειμερινές κακοκαιρίες διακόπτονται συχνά κατά τον Ιανουάριο και το πρώτο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου από ηλιόλουστες ημέρες, τις γνωστές από την αρχαιότητα Αλκυονίδες ημέρες. Η χειμερινή εποχή είναι γλυκύτερη στα νησιά του Αιγαίου και του Ιουνίου από ό,τι στη Βόρεια και Ανατολική Ελλάδα. Κατά τη θερμή και άνομβρη εποχή ο καιρός είναι σταθερός, ο ουρανός σχεδόν αίθριος, ο ήλιος λαμπερός και δεν βρέχει εκτός από σπάνια διαλείμματα με ραγδαίες βροχές ή καταιγίδες μικρής όμως διάρκειας. Η θερμότερη περίοδος είναι το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου και το πρώτο του Αυγούστου οπότε η μέση μεγίστη θερμοκρασία κυμαίνεται από 29 C μέχρι 35 C. Κατά τη θερμή εποχή οι υψηλές θερμοκρασίες μετριάζονται από τη δροσερή θαλάσσια αύρα στις παράκτιες περιοχές της χώρας και από τους βόρειους ανέμους (ετήσιες) που φυσούν κυρίως στο Αιγαίο. Η Άνοιξη έχει μικρή διάρκεια, διότι ο μεν Χειμώνας είναι όψιμος, το δε καλοκαίρι αρχίζει πρώιμα. Το Φθινόπωρο είναι μακρύ και θερμό και πολλές φορές παρατείνεται στη Νότια Ελλάδα και μέχρι τα μισά του Δεκεμβρίου. (Πηγή: EMY). Από αυτή την άποψη, η Ελλάδα είναι μία από τις πλέον ευνοημένες περιοχές του πλανήτη μας. Ο συνδυασμός του γεωγραφικού της πλάτους και της υψηλής ηλιοφάνειας έχει ως αποτέλεσμα να προσπίπτουν ετησίως, κατά μέσον όρο, 1.570 kwh ηλιακής ενέργειας σε κάθε τετραγωνικό μέτρο οριζόντιας επιφάνειάς της (βλ. Εικόνα 1). Στο μεγαλύτερο τμήμα της Ελλάδας, η ηλιοφάνεια διαρκεί περισσότερες από 2700 ώρες το χρόνο. Στη Δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο εμφανίζει τις μικρότερες τιμές της, κυμαινόμενη από 2200 ως 2300 ώρες, ενώ στη Ρόδο και τη νότια Κρήτη ξεπερνά τις 3100 ώρες ετησίως. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να είναι δυνατή, σε όλη την ελληνική επικράτεια, η οικονομικά επωφελής εκμετάλλευση της ηλιακής ακτινοβολίας για θερμικές χρήσεις. Αδιάψευστη απόδειξη του γεγονότος αυτού αποτελεί η ευρεία διάδοση των ηλιακών θερμικών συστημάτων, με πιο συχνή εφαρμογή τους γνώριμους σε όλους τους Έλληνες ηλιακούς θερμοσίφωνες. 3
Εικόνα 1 Χάρτης ετήσιας προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας της Ελλάδος Πηγή: JRC Λαμβάνοντας υπόψη όλους τους παραπάνω παράγοντες, διαπιστώνεται ότι η κολυμβητική περίοδος στην Ελλάδα είναι σημαντικά μεγαλύτερη σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η περίοδος αυτή, διαφοροποιείται στις διάφορες περιοχές της χώρας λόγω της διακύμανσης των κλιματικών συνθηκών και της ηλιακής ακτινοβολίας. Η μέση διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου καλύπτει τους μήνες από Ιούνιο έως Σεπτέμβριο, ενώ σε περίπτωση θέρμανσης της δεξαμενής, αυτή παρατείνεται έως και τρεις μήνες, για παράδειγμα από τον Απρίλιο έως και τον Σεπτέμβριο. Λόγω της υψηλής ηλιακής ακτινοβολίας και θερμοκρασίας περιβάλλοντος, η θερμοκρασία νερού είναι πάνω από τους 20 ο C με αποτέλεσμα να μην είναι αναγκαία η περαιτέρω θέρμανσή της. Σε περίπτωση χρήσης συστήματος θέρμανσης, η χρήση παρατείνεται από τον Απρίλιο έως και το τέλος Οκτωβρίου, ενώ επιπλέον παράταση δεν είναι απαραίτητη αν ληφθεί υπόψη ότι οι εξωτερικές κολυμβητικές δεξαμενές χρησιμοποιούνται όταν οι καιρικές συνθήκες είναι ομαλές. 4
3 Υφιστάμενη κατάσταση των εφαρμογών ΘΗΣ Η χρήση θερμικών ηλιακών συστημάτων για τη θέρμανση εξωτερικών κολυμβητικών δεξαμενών έχει σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των άλλων θερμικών χρήσεων της ηλιακής ε- νέργειας. Αυτά είναι: - Θερμοκρασιακή στάθμη: Η απαιτούμενη θερμοκρασιακή στάθμη είναι συγκριτικά χαμηλή, κυμαινόμενη από 18 C έως 25 C, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα χρήσης ακάλυπτων πλαστικών συλλεκτών, οι οποίοι είναι οικονομικότεροι έναντι των υπολοίπων τύπων συλλεκτών. - Ηλιακή Ακτινοβολία και περίοδος χρήσης: Σε πολλές περιπτώσεις η περίοδος χρήσης του συστήματος συμπίπτει με την περίοδο υψηλής ηλιακής ακτινοβολίας. Συνήθως, στα γεωγραφικά πλάτη της κεντρικής Ευρώπης, η περίοδος λειτουργίας των κολυμβητικών δεξαμενών ξεκινά στις αρχές / μέσα Απριλίου έως τα μέσα Σεπτεμβρίου. Αυτή την περίοδο, η πρόσπτωση ηλιακής ακτινοβολίας ανέρχεται στο 65 75%. - Απλότητα συστήματος: Το νερό της κολυμβητικής δεξαμενής ρέει απευθείας μέσα στο συλλέκτη, με αποτέλεσμα να μην απαιτείται η εγκατάσταση δοχείου αποθήκευσης. Η χρήση ΘΗΣ για τη θέρμανση των ανοικτών κολυμβητικών δεξαμενών έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετές δεκαετίες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία έχει ωριμάσει εντελώς. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της δράσης Sun in Action II, περίπου 3-4.000 m 2 συλλεκτών χωρίς κάλυμμα έχουν εγκατασταθεί τη δεκαετία του 90 ή παύουν εντελώς να χρησιμοποιούνται. 3.1 Ηλιακά Συστήματα 3.1.1 Σύστημα χωρίς εφεδρικό σύστημα θέρμανσης Τα ηλιακά κυκλώματα σε ανοιχτές κολυμβητικές δεξαμενές, κοινής χρήσης, λειτουργούν με ένα ξεχωριστό ηλιακό κύκλωμα ή με κύκλωμα αντλίας και συλλέκτη. Η υδραυλική τους κατασκευή είναι περισσότερο πολύπλοκη από τις κολυμβητικές δεξαμενές ιδιωτικής χρήσης, κυρίως για λόγους υγιεινής και ασφάλειας. Ένα σύστημα σε ανοιχτές κολυμβητικές δεξαμενές μεγάλης κλίμακας ακολουθεί την εξής αρχή: Το νερό από την υπερχείλιση της κολυμβητική δεξαμενής οδηγείται σε μία κεντρική δεξαμενή αποθήκευσης, η οποία χρησιμεύει και για τον έλεγχο της στάθμης του νερού όλου του κυκλώματος. Στη δεξαμενή αυτή, το νερό που εξατμίζεται συμπληρώνεται με καθαρό νερό. Ανάλογα με το σχεδιασμό του συστήματος, μία ή περισσότερες παράλληλα συνδεδεμένες αντλίες διοχετεύουν το νερό της δεξαμενής στο φίλτρο, το οποίο, κατόπιν, επιστρέφει στην κολυμβητική δεξαμενή μέσω του συστήματος επεξεργασίας νερού. 5
Εικόνα 2 Διάγραμμα κυκλώματος ενός συστήματος συλλεκτών μεγάλης κλίμακας Οι συλλέκτες βρίσκονται συνδεδεμένοι μετά από το σύστημα επεξεργασίας νερού. Η αντλία του ηλιακού κυκλώματος εκτρέπει μέρος της ογκομετρικής ροής και την αντλεί στους συλλέκτες. Το μέγεθος της μερικής ογκομετρικής ροής εξαρτάται από το μέγεθος των συλλεκτών. Μετά την εκτροπή, το ηλιακά θερμασμένο νερό οδηγείται ξανά στην κεντρική ροή και τελικώς, καταλήγει πίσω στην κολυμβητική δεξαμενή. Είναι απαραίτητη η εγκατάσταση μιας μηχανοκίνητης βαλβίδας στο κύκλωμα που τροφοδοτεί τον συλλέκτη και μίας βαλβίδας αντεπιστροφής μετά την ηλιακή αντλία. Οι δύο αυτές βαλβίδες εξασφαλίζουν τη διατήρηση επαρκούς ποσότητας νερού στο συλλέκτη, ακόμη και όταν το σύστημα βρίσκεται εκτός λειτουργίας. Η τήρηση των κανόνων υγιεινής και ασφάλειας προτού το νερό πληρώσει την κολυμβητική δεξαμενή είναι καθοριστικής σημασίας. Χλώριο και άλλα χημικά εισάγονται στο νερό προκειμένου να ρυθμίσουν το ph του. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη χλωρίωση του συστήματος, καθώς η συγκέντρωση του χλωρίου στο κύκλωμα του συλλέκτη δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 0.6 mg/l. Μεγαλύτερες συγκεντρώσεις χλωρίου ενδέχεται να καταστρέψουν τους συλλέκτες. Στην περίπτωση που χρησιμοποιηθούν επίπεδοι συλλέκτες, το νερό της δεξαμενής δεν ρέει μέσα από αυτούς. Το ηλιακό κύκλωμα διαχωρίζεται από το κύκλωμα της κολυμβητικής δεξαμενής μέσω εναλλάκτη θερμότητας. Τα συστήματα μικρής κλίμακας (συνήθως ιδιωτικές οικιακές κολυμ. δεξαμενές), είναι απλούστερα. Υπάρχει μόνο κύκλωμα αντλίας. Το νερό από την υπερχείλιση τροφοδοτεί την κεντρική δεξαμενή αποθήκευσης, όπου η στάθμη ελέγχεται και η ποσότητα που εξατμίζεται πληρώνεται όμοια με τις μεγάλες κολυμ. δεξαμενές. Το νερό οδηγείται από τη δεξαμενή στο σύστημα επεξεργασίας μέσω της αντλίας. Εκεί η θερμοκρασιακή στάθμη του νερού ελέγχεται και αν κριθεί απαραίτητο οδηγείται στους συλλέκτες μέσω τρίοδης βαλβίδας, όπως και στην προηγούμενη περίπτωση (χωρίς όμως τη χρήση επιπρόσθετης αντλίας). 3.1.2 Συστήματα με δευτερεύον σύστημα θέρμανσης 6
Όταν απαιτείται διατήρηση της θερμοκρασίας του νερού της κολυμβητικής δεξαμενής σε σταθερή τιμή, τότε είναι απαραίτητη η ύπαρξη συμβατικού δευτερεύοντος συστήματος θέρμανσης, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες θέρμανσης σε περιπτώσεις ανεπαρκούς ηλιοφάνειας. Εικόνα 3 Διάγραμμα ροής για την ενσωμάτωση δευτερεύοντος συστήματος θέρμανσης Το δευτερεύον σύστημα θέρμανσης είναι ένα συμβατικό σύστημα με καυστήρα πετρελαίου ή φυσικού αερίου και έναν επιπρόσθετο εναλλάκτη θερμότητας. Σε ένα σύστημα διπλής θέρμανσης, το δευτερεύον σύστημα λειτουργεί υποστηρικτικά της ηλιακής θέρμανσης. Εάν η θερμοκρασία του νερού μετά από την κυκλοφορία του στο ηλιακό κύκλωμα δεν είναι η επιθυμητή, το δευτερεύον σύστημα θέρμανσης καλύπτει τις επιπρόσθετες ανάγκες θέρμανσης. 3.1.3 Συλλέκτες χωρίς κάλυμμα Ο συλλέκτης αποτελείται από απλούς σωλήνες, χωρίς κάλυμμα ή θερμική μόνωση. Η απλή αυτή κατασκευή καθίσταται επαρκής καθώς το σύστημα λειτουργεί με μικρές θερμοκρασιακές διαφορές μεταξύ του συλλέκτη και του περιβάλλοντος και με σχετικά σταθερή θερμοκρασία επιστροφής (10 C 18 C). Ο συλλέκτης κατασκευάζεται πάντα από πλαστικό. Οι συλλέκτες με απορροφητές από χαλκό παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο διάβρωσης, οπότε θα πρέπει να υπάρχει ένα ξεχωριστό ηλιακό κύκλωμα (π.χ. με την χρήση εναλλάκτη). Εκτός από ορισμένους εξειδικευμένους συλλέκτες, οι πλαστικοί συλλέκτες χωρίς κάλυμμα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: - Σωληνωτοί συλλέκτες (απορροφητές με μικρές σωληνώσεις) - Συλλέκτες σε μορφή πάνελ 7
Οι συλλέκτες με σωληνώσεις είναι οι πιο απλοί. Μικροί σωλήνες με λεία ή ραβδωτή επιφάνεια συνδέονται παράλληλα κι επικοινωνούν μεταξύ τους με ενδιάμεσα συνδετικά στοιχεία σε συγκεκριμένη απόσταση. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να κατασκευαστούν συλλέκτες με μήκη έως και 100m και να αποφευχθούν κατασκευαστικά στοιχεία όπως καμινάδες ή ανοίγματα οροφής. Οι συλλέκτες με μορφή πάνελ έχουν συνδεδεμένα δομικά κανάλια, με αποτέλεσμα οι πλάκες να είναι διαφορετικών διαστάσεων με λεία επιφάνεια. Το πλεονέκτημα στην περίπτωση αυτή είναι η έλλειψη εγκοπών που συσσωρεύουν σκόνη και ακαθαρσίες. Επίσης, ο καθαρισμός κατά τη διάρκεια βροχόπτωσης είναι αρκετά αποτελεσματικός. Η κλίση εγκατεστημένου συλλέκτη μπορεί να επηρεάσει την απόδοσή του, αλλά αυτού του είδους οι διαφοροποιήσεις είναι αμελητέες. Οι εναλλαγές της γωνίας πρόσπτωσης οδηγούν σε μικρές διακυμάνσεις της απόδοσης στους επίπεδους συλλέκτες, ενώ στην περίπτωση των σωληνωτών συλλεκτών με ραβδωτή επιφάνεια οι διακυμάνσεις είναι μεγαλύτερες. Όλοι οι συλλέκτες είναι εύκολοι στην χρήση και έχουν μεγάλη μηχανική αντοχή. Τα παρακάτω διαγράμματα δείχνουν περιληπτικά τους διαθέσιμους συλλέκτες της αγοράς και τους διαφορετικούς τρόπους σύνδεσης του συλλέκτη με τους σωλήνες συγκέντρωσης και διανομής. Εικόνα 4 Πεδίο ακάλυπτων ηλιακών συλλεκτών 8
Εικόνα 5 Διαφορετικοί τύποι συλλεκτών σε εγκάρσια τομή 9
Τα συνήθη υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των συλλεκτών χωρίς κάλυμμα είναι: EPDM PP PE ABS PVC Ethyl Propylene Diene Monomer Αιθυλεν- Προπυλεν-Διεν-Μονομερές Polypropylene - Πολυπροπυλένιο Polyethylene (Πολυαιθυλένιο) Acrylnitrile Butadiene Styrene copolymer Ακρυλονιτρίλιο Βουταδιένιο- Στυρένιο- Κοπολυμερές Polyvinyl Chloride Πολύ-βινυλοχλωρίδιο (μαλακό και σκληρό) 3.2 Επίπεδοι συλλέκτες Οι συλλέκτες αυτοί αποτελούνται από ένα επίπεδο πάνελ με ειδική επίστρωση για βέλτιστη θερμική απορρόφηση και με ειδική μόνωση για μείωση θερμικών απωλειών. Το γυάλινο κάλυμμα λειτουργεί με την «αρχή του θερμοκηπίου» και βοηθάει στη διατήρηση υψηλών θερμοκρασιών μέσα στο συλλέκτη. Οι συλλέκτες αυτοί χρησιμοποιούνται κυρίως για εσωτερικές πισίνες και spa, συνήθως σε ψυχρότερα κλίματα. Επιπλέον υπάρχουν δύο συνδέσεις για τους σωλήνες διανομής και επιστροφής του ψυκτικού μέσου, στην πλάγια όψη του συλλέκτη. Εικόνα 6 Τομή επίπεδου ηλιακού συλλέκτη 3.3 Συλλέκτες κενού Οι συλλέκτες κενού δεν χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα για τη θέρμανση κολυμβητικών δεξαμενών, λόγω της υψηλής απόδοσής τους (T > 170 o C) και κόστους. 3.4 Σχετικά πρότυπα (standards) 10
Τα πρότυπα που αφορούν την εγκατάσταση και την χρήση των ηλιακών θερμικών συστημάτων εν γένει και, ειδικά, για τα συστήματα θέρμανσης κολυμβητικής δεξαμενής είναι: Θερμικά Ηλιακά για θέρμανση κολυμβητικής δεξαμενής: ISO/TR 12596:1995 Θερμικά ηλιακά συστήματα: Solar Key mark EN 12975-1:2006 EN 12975-2:2006 EN 12976-1:2006 EN 12976-2:2006 EN ISO 9488:1999 ENV 12977-1:2001 ENV 12977-2:2001 ENV 12977-3:2001 Γενικά κατασκευαστικά στοιχεία για πισίνες: Περιγραφή κατασκευαστικών θεμάτων, Υπουργική απόφαση Γ1/443/1973 ΦΕΚ120B/2006 Πηγές: ΚΑΠΕ, Τμήμα Θερμικών Ηλιακών Συστημάτων, Εθνικό Τυπογραφείο 11
4 Ανάλυση Αγοράς Τα διαθέσιμα στοιχεία που αφορούν στην καταγραφή των κολυμβητικών δεξαμενών του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα υπήρξαν ανεπαρκή λόγω των διαφόρων εμποδίων, όπως παρουσιάστηκαν και στην εισαγωγική ενότητα. Η ανάλυση υλοποιήθηκε με βάση τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν κατά τη φάση της έρευνας καθώς και με γενικευμένες εκτιμήσεις και παραδοχές αυτών. Ο βασικός όγκος των στοιχείων δεδομένων προέκυψε μετά από την επικοινωνία με τα μέλη της Ένωσης Βιομηχανιών Ηλιακής Ενέργειας [ΕΒΗΕ]. Ο συνολικός αριθμός των μελών είναι 38 εταιρείες και οργανισμοί, εκ των οποίων μόνο δύο έχουν σχεδιάσει και εγκαταστήσει θερμικά ηλιακά συστήματα. Το ένα από τα δύο μέλη εγκατέστησε πέντε συστήματα το 2008. Οι κατασκευάστριες εταιρείες μέλη της ΕΒΗΕ δήλωσαν πως μεγάλος όγκος των προϊόντων τους (κυρίως ηλιακοί συλλέκτες) διοχετεύεται στους τελικούς χρήστες μέσω μεταπωλητών. Η προσπάθεια εκμαίευσης πληροφοριών για τη πιθανή χρήση των προϊόντων αυτών στάθηκε ανεπιτυχής μια και δεν τηρούνται αρχεία, γεγονός που τονίζει ακόμη περισσότερο τη δυσκολία στη διαδικασία συλλογής των απαιτούμενων στοιχείων. Σημαντική πληροφορία αποτελεί το γεγονός ότι κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο δεν απαιτείται θέρμανση της κολυμβητικής δεξαμενής και κατά τη περίοδο αυτή όλη η παραγόμενη θερμότητα αξιοποιείται για παραγωγή Ζεστού Νερού Χρήσης [ΖΝΧ]. 4.1 Δημόσιος τομέας Οι δημόσιες και δημοτικές ανοικτές κολυμβητικές δεξαμενές, στην Ελλάδα, χρησιμοποιούνται κυρίως από αθλητικούς ομίλους για τη διεξαγωγή μαθημάτων, προπονήσεων και αγώνων υγρού στίβου, υδατοσφαίρισης και άλλων αθλημάτων. Η διαχείριση των κολυμβητηρίων γίνεται από τις δημοτικές αρχές ή τη γενική γραμματεία αθλητισμού και σε ελάχιστες περιπτώσεις από ιδιώτες. Σε ότι αφορά τη συλλογή των στοιχείων, όπως ο αριθμός των ανοικτών θερμαινόμενων κολυμβητικών δεξαμενών, τα διαφορετικά είδη συστημάτων και τα κόστη λειτουργίας και συντήρησης, καταγράφηκαν μετά από επικοινωνία με τους αρμόδιους μια και δεν υφίσταται αξιόπιστο σύστημα καταγραφής. Η έρευνα βασίστηκε σε ελληνικούς καταλόγους του διαδικτύου, όπως για παράδειγμα, ο διαδικτυακός κατάλογος της Κολυμβητικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΚΟΕ). Η πληροφορίες αυτές συγκεντρώθηκαν σε κατάλογο δημοτικών & δημόσιων ανοικτών κολυμβητικών δεξαμενών που εμφανίζεται στο παράρτημα ΙΙ. 4.1.1 Αριθμός δημόσιων και δημοτικών κολυμβητικών δεξαμενών Ο αριθμός των δημόσιων και δημοτικών κολυμβητικών δεξαμενών που βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια ανέρχεται σε 59, οι διαχειριστές 44 εκ των οποίων δέχθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήματα που αφορούσαν σε τεχνικές και οικονομικές λεπτομέρειες των ε- γκαταστάσεών τους. Από αυτές, 25 είναι ανοικτές κολυμβητικές δεξαμενές και 24 θερμαινόμενες. (βλέπε παράρτημα ΙΙ). 12
Δημόσιες & Δημοτικές κολυμβητικές δεξαμενές 1 10 14 πετρέλαιο φυσικό αέριο χωρίς σύστημα θέρμανσης Εικόνα 7 Κολυμβητικές δεξαμενές του δημοσίου τομέα 4.1.2 Χρησιμοποιούμενα συστήματα Τα πλέον κοινά συστήματα θέρμανσης εξωτερικών κολυμβητικών δεξαμενών στην Ελλάδα είναι: Καυστήρας με εναλλάκτη θερμότητας Αντλία θερμότητας Στην πρώτη περίπτωση, η οποία είναι και η συνηθέστερη, το νερό της κολυμβητικής δεξαμενής θερμαίνεται από το κεντρικό σύστημα θέρμανσης της κατοικίας μέσω ενός εναλλάκτη θερμότητας, όπως φαίνεται στο σχηματικό διάγραμμα.[εικόνα 8]. Τα συστήματα αυτά λειτουργούν με πετρέλαιο, ενώ μετά την ανάπτυξη του ελληνικού δικτύου διανομής, πολλά από αυτά έχουν υποκατασταθεί και λειτουργούν με φυσικό αέριο (~20% των εγκατεστημένων συστημάτων). 13
Εικόνα 8 Κολυμβητική δεξαμενή με καυστήρα με εναλλάκτη θερμότητας Πηγή: BOWMAN Το κόστος εγκατάστασης συστήματος καυστήρα με εναλλάκτη θερμότητας ανέρχεται σε 4.000 για κολυμβητική δεξαμενή μεγέθους 80m 2-100m 2. Ενώ ένα τέτοιο σύστημα έχει σχετικά μικρό επενδυτικό κόστος, το κόστος λειτουργίας είναι σημαντικά υψηλό λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες τιμές των καυσίμων [πετρέλαιο 0,052 /kwh, φυσικό αέριο is 0,048 /kwh]. (πηγή: ΚΑΠΕ, Τμ. ΘΗΣ) Η δεύτερη πιο διαδεδομένη τεχνολογία θέρμανσης εξωτερικής κολυμβητικής δεξαμενής είναι η αντλία θερμότητας. Η αρχή λειτουργίας βασίζεται στον γνωστό κύκλο συμπίεσηςεκτόνωσης και χρησιμοποιείται για τη θέρμανση-δροσισμό της δεξαμενής όταν απαιτείται. Εικόνα 9 Θέρμανση κολυμβητικής δεξαμενής με αντλία θερμότητας Πηγή: CALOREX 14
Το κόστος εγκατάστασης ενός τέτοιου συστήματος είναι περίπου ίδιο με το κόστος του προαναφερθέντος συστήματος (4000-5000 για κολυμβητική δεξαμενή 80m 2-100m 2 ). Αντλίες θερμότητας είναι εγκατεστημένες στο 9% του συνόλου των κολυμβητικών δεξαμενών της χώρας. [Πηγή: ΚΑΠΕ, Τμ. ΘΗΣ]. 4.1.3 Σύγκριση κόστους μεταξύ των συστημάτων Η σύγκριση του κόστους εγκατάστασης των προαναφερθέντων τεχνολογιών δείχνει πως η διαφορά είναι πολύ μικρή, ορίζοντας έτσι το κόστος ως μη βασική παράμετρο επιλογής για την εγκατάσταση ενός συστήματος θέρμανσης. Ωστόσο η μακροπρόθεσμη εξέταση και α- νάλυση των οικονομικών στοιχείων εμφανίζει το κόστος λειτουργίας ως βασική παράμετρο, λαμβάνοντας υπόψη την κατανάλωση και το κόστος καυσίμου. Εν προκειμένω, το κόστος λειτουργίας αναφέρεται στην κατανάλωση πετρελαίου-αερίου για την περίπτωση καυστήρα με εναλλάκτη και την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για την αντλία θερμότητας. 4.2 Ιδιωτικός τομέας Ο ιδιωτικός τομέας, σε αντίθεση με το δημόσιο, χαρακτηρίζεται από υψηλή αβεβαιότητα σε ότι αφορά τα στοιχεία που απαιτούνται για μια σαφή και έγκυρη ανάλυση αγοράς. Πιο συγκεκριμένα για τις ιδιωτικής χρήσης κολυμβητικές δεξαμενές (οικιακός τομέας), τα στοιχεία είναι μάλλον πενιχρά μια και δεν υπάρχει υφιστάμενο σύστημα καταγραφής του αριθμού πόσο μάλλον του συστήματος θέρμανσης. Παρ όλ αυτά οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, τα κέντρα θαλασσοθεραπείας κ.α. αποτελούν σημαντικό τμήμα του τομέα αυτού. Η αναζήτηση των απαιτούμενων στοιχείων έγινε μέσω του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού [ΕΟΤ] και της ΕΒΗΕ. 4.2.1 Αριθμός κολυμβητικών δεξαμενών Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των επαφών με εταιρείες κατασκευής κολυμβητικών δεξαμενών, στην Ελλάδα εγκαθίστανται περίπου 1.500 νέες κολυμβητικές δεξαμενές ανά έτος σε κατοικίες, εκ των οποίων μόνο το 5-7% είναι εξοπλισμένο με συστήματα θέρμανσης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, βασισμένες στις προαναφερθείσες πηγές, στον τουριστικό κλάδο είναι εγκατεστημένες περισσότερες από 150.000 εξωτερικές κολυμβητικές δεξαμενές. 4.2.2 Χρησιμοποιούμενα συστήματα Τα συστήματα θέρμανσης που χρησιμοποιούνται σε αυτόν τον τομέα είναι ίδια με αυτά του δημοσίου. (βλέπε 4.1.2). Η διαφοροποίηση έγκειται στη διαφορά μεγέθους άρα και θερμικών αναγκών. Επί παραδείγματι, οι κολυμβητικές δεξαμενές που προορίζονται για επαγγελματική χρήση (κολυμβητήρια κ.ο.κ.) είναι μεγάλου μεγέθους (π.χ. ολυμπιακών διαστάσεων) με υψηλές θερμικές ανάγκες καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Ωστόσο, εκτός των συστημάτων που αναφέρθηκαν στην παράγραφο 4.1.2, στον ιδιωτικό τομέα υπάρχουν εγκατεστημένα ΘΗΣ για τη θέρμανση των κολυμβητικών δεξαμενών. Οι ηλιακοί συλλέκτες που χρησιμοποιούνται σε αυτά τα συστήματα είναι: επίπεδοι συλλέκτες (μαύρης βαφής ή επιλεκτικής επιφάνειας) συλλέκτες χωρίς κάλυμμα (σωληνωτοί) Το μερίδιο αγοράς αυτών των συστημάτων είναι 1% επί του συνόλου των εγκατεστημένων συστημάτων. Το κόστος εγκατάστασης αυτών των συστημάτων είναι μεγαλύτερο αυτού των άλλων δύο τεχνολογιών, πιο συγκεκριμένα είναι: επίπεδοι συλλέκτες (μαύρης βαφής ή επιλεκτικής επιφάνειας) : 300 /m² (πλέον ΦΠΑ) 15
συλλέκτες χωρίς κάλυμμα (σωληνωτοί): 100 /m² (πλέον ΦΠΑ) Η απαιτούμενη επιφάνεια για επέκταση κολυμβητικής περιόδου κατά 2-3 μήνες, κυμαίνεται από 80-100% της επιφάνειας της κολυμβητικής δεξαμενής. Πιο συγκεκριμένα ο λόγος της συλλεκτικής επιφάνειας προς την επιφάνεια της κολυμβητικής δεξαμενής, για τους μεν συλλέκτες χωρίς κάλυμμα είναι 1, για τους δε επιλεκτικούς συλλέκτες είναι 0,7. [πηγή: ΕΒΗΕ]. Οι συλλέκτες χωρίς κάλυμμα χρησιμοποιούνται συνήθως για κολυμβητικές δεξαμενές λόγω του χαμηλού κόστους τους, ενώ οι επιλεκτικοί επιλέγονται σε περιπτώσεις όπου το σύστημα περιλαμβάνει και παραγωγή ΖΝΧ και είναι εξοπλισμένο με εναλλάκτες θερμότητας. 4.2.3 Σύγκριση κόστους μεταξύ των συστημάτων Η σύγκριση κόστους των συμβατικών συστημάτων αναφέρθηκε στην ενότητα 4.1.3. Είναι σαφές πως το κόστος εγκατάστασης ενός ΘΗΣ για τη θέρμανση κολυμβητικών δεξαμενών είναι σημαντικά υψηλότερο από τα συμβατικά. Η κάλυψη των αναγκών θέρμανσης μιας κολυμβητικής δεξαμενής 100m 2 απαιτεί επένδυση ύψους 4.000 για την περίπτωση καυστήρα-εναλλάκτη ή αντλίας θερμότητας, ενώ για ΘΗΣ απαιτούνται έως και 10.000 αν χρησιμοποιηθούν συλλέκτες χωρίς κάλυμμα ή έως 21.000 αν επιλεγούν συλλέκτες επιλεκτικής επιφάνειας. Ωστόσο, το κόστος εγκατάστασης αντιπροσωπεύει μόνο μια κατηγορία δαπάνης στον κύκλο ζωής ενός προϊόντος (σε αυτή την περίπτωσης του συστήματος θέρμανσης). Ένα από τα πλέον σημαντικά κόστη, στη μακροπρόθεσμη προσέγγιση, είναι το κόστος κατανάλωσης καυσίμου. Στην περίπτωση των ΘΗΣ δεν υπάρχει κόστος καυσίμου, εξαιρουμένων των υβριδικών συστημάτων.. Τα τελευταία αποτελούν σπάνια περίπτωση, μια και τα ΘΗΣ μπορούν να καλύψουν όλες τις θερμικές ανάγκες της δεξαμενής. 5 Παραδείγματα καλών πρακτικών Τα παραδείγματα καλών πρακτικών αυτής της τεχνολογίας προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα, είναι εγκατεστημένα σε ξενοδοχειακές μονάδες και αφορούν σε κολυμβητικές δεξαμενές με υψηλό ημερήσιο αριθμό επισκεπτών και υψηλές θερμικές ανάγκες. 16
5.1 Κολυμβητική δεξαμενή 1 Ξενοδοχείο Λεντζάκης Εικόνα 10: Ηλιακοί συλλέκτες για τη θέρμανση εξωτερικής κολυμβητικής δεξαμενής, Ξενοδοχείο Λεντζάκης, Κρήτη Πηγή: ΚΑΠΕ Πίνακας 1 Τεχνικά στοιχεία των ηλιακών συλλεκτών της κολυμβητικής δεξαμενής του ξενοδοχείου Λεντζάκης Επιφάνεια σωληνωτών συλλεκτών (για το νερό κολυμβητικής δεξαμενής) 152 m 2 Επιφάνεια επίπεδων συλλεκτών (για ζεστό νερό χρήσης) 448 m² για θέρμανση χώρου, ζεστού νερού χρήσης και κλιματισμό Επιφάνεια και όγκος κολυμβητικής δεξαμενής 180 m 2 Έτος εγκατάστασης 25/01/2002 Διαχειριστής Ξενοδοχείο Λεντζάκης Εγκατάσταση - σχεδιασμός SOLE S.A. Τύπος συλλέκτη (-ών) Ακάλυπτοι συλλέκτες (πολυπροπυλένιο) Επιπρόσθετο σύστημα θέρμανσης Δεν υπάρχει Περίοδος λειτουργίας της κολυμβητικής δεξαμενής Μάρτιος Οκτώβριος Ειδική απόδοση 1.14 kwh/m² ανά έτος (μόνο για ακάλυπτους συλλέκτες) Εξοικονόμηση ενέργειας 17 250 lt πετρελαίου/έτος Περιβαλλοντικά οφέλη Εξοικονόμηση 322 tons CO 2 /έτος και 5,5 tons SO 2 /έτος Κόστος ηλιακού συστήματος Κόστος συστήματος σε /m 2 επιφάνειας συλλέκτη 8.000 (συμπερ. σχεδιασμού και εγκατάστασης) 52.6 / m² Πηγή: SOLE A.E. Σύντομη περιγραφή του συστήματος 17