Επισήμανση μειγμάτων κατά CLP. Αλλαγές ΔΔΑ με την εφαρμογή του CLP στα μείγματα

ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Επισήμανση μειγμάτων κατά CLP. Αλλαγές ΔΔΑ με την εφαρμογή του CLP στα μείγματα 11 η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών Συνάντηση εργασίας του Ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS Γ.Χ.Κ. 27-29 Απριλίου 2015 Δρ Κουτσοδήμου Αγλαΐα Διεύθυνση Ενεργειακών, Βιομηχανικών & Χημικών Προϊόντων 1

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΜΕΙΓΜΑΤΩΝ Νομοθετικό πλαίσιο από 01.06.2015 Απόφαση Α.Χ.Σ. 265/2002 (Οδηγία 1999/45/ΕΚ). Απόφαση Α.Χ.Σ. 378/94 (Οδηγία 67/548/ΕΟΚ) Κανονισμός 1272/2008/ΕΚ (CLP) όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει 2

Εργαλεία για τη διαχείριση των χημικών Κοινοποίηση του κινδύνου Εργαλεία για την ασφαλή χρήση των χημικών 3

Επισήμανση (τίτλος ΙΙΙ, άρθρα 17-33) Κοινοποίηση προσδιορισθέντων κινδύνων σε άλλους φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού, περιλαμβανομένων των καταναλωτών. Ποιός επισημαίνει; Ο προμηθευτής οι παρασκευαστές, οι εισαγωγείς, οι τυποποιητές οι μεταγενέστεροι χρήστες και οι διανομείς μειγμάτων, (δεν επανατυποποιούν ή αλλάζουν το μείγμα παρά επανεπισημαίνουν ή επανασυσκευάζουν) και οι παραγωγοί & εισαγωγείς συγκεκριμένων αντικειμένων. Πότε; ΠΡΙΝ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ (άρθρο 4, 4) 4

Ποια μείγματα επισημαίνονται; ταξινομούμενα ως επικίνδυνα (εξαιρέσεις τμ. 1.3 παρ/τος Ι) μείγμα με επικίνδυνη(ες) ουσία(ες) σε C > μέρους 2 του παρ/τος II του CLP (π.χ. μείγματα με Pb >0.15% κ.β., κυανοακρυλικές ενώσεις, ισοκυανικές κ.λ.π.), ακόμη και αν το μείγμα δεν ταξινομείται επικίνδυνο εκρηκτικό αντικείμενο (τμήμα 2.1 του παρ/τος I) 5

Ταξινόμηση Απαιτούμενες πληροφορίες στην ετικέτα Όνομα, διεύθυνση & τηλέφωνο του/των προμηθευτών Ονομαστική ποσότητα (ευρύ κοινό) Αναγνωριστικοί κωδικοί προϊόντος (άρθρο 18) Εικονογράμματα κινδύνου (κανόνες προτεραιότητας) Προειδοποιητική λέξη (Κίνδυνος, Προσοχή) Δηλώσεις επικινδυνότητος Η (όλες) (άρθρο 21) Δηλώσεις προφυλάξεως Ρ (μέχρι 6) (άρθρο 22) Συμπληρωματικές πληροφορίες (άρθρο 25) Γλώσσα επισήμανσης: ΕΛΛΗΝΙΚΑ (> γλώσσες: ίδια στοιχεία) 6

Αναγνωριστικός κωδικός Εικονογράμματα Προειδοποιητική λέξη Ονομαστική ποσότητα ΠΡΟΪΟΝ ΧΧΧΧΧΧΧ Κίνδυνος Πολύ εύφλεκτο υγρό και ατμός. Μπορεί να προκαλέσει θάνατο σε περίπτωση κατάποσης και διείσδυσης στις αναπνευστικές οδούς. Προκαλεί ερεθισμό του δέρματος. Μπορεί να προκαλέσει υπνηλία ή ζάλη. Πολύ τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς, με μακροχρόνιες επιπτώσεις. Μακριά από θερμότητα σπινθήρες / φλόγες/θερμές επιφάνειες. ΜΗΝ ΚΑΠΝΙΖΕΤΕ. Aποφεύγετε να αναπνέετε σκόνη/αναθυμιάσεις/ αέρια /συγκεντρώσεις σταγονιδίων/ατμούς /εκνεφώματα. Να φοράτε προστατευτικά γάντια/προστατευτικά ενδύματα/μέσα ατομικής προστασίας για τα μάτια/το πρόσωπο. ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ: Καλέστε αμέσως το ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΩΝ ή ένα γιατρό / παθολόγο. ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΠΑΦΗΣ ΜΕ ΤΟ ΔΕΡΜΑ: Πλύνετε με άφθονο νερό και σαπούνι. ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΙΣΠΝΟΗΣ: Μεταφέρετε τον ασθενή στον καθαρό αέρα και αφήστε τον να ξεκουραστεί σε στάση που διευκολύνει την αναπνοή. Να αποφεύγετε η ελευθέρωση στο περιβάλλον. Περιέχει την ουσία XYZ 500 ml Όνομα προμηθευτή Διεύθυνση προμηθευτή Τηλέφωνο προμηθευτή Στοιχεία προμηθευτή Δηλώσεις επικινδυνότητας Δηλώσεις προφύλαξης Χώρος για άλλες πληροφορίες 7

Θέση πληροφοριών στην ετικέτα Απαιτήσεις CLP (άρθρο 32) Αποφάσεις στον προμηθευτή Μαζί : εικονογράμματα, Επιλογή σειράς διαδοχής εικονογραμμάτων προειδοποιητική λέξη, Η, Ρ Η μαζί-σειρά διαδοχής ελεύθερη Ρ μαζί-σειρά διαδοχής ελεύθερη > 1 γλώσσες: ομαδοποίηση Η και Ρ ανά γλώσσα Συμπληρωματικές πληροφορίες, στο τμήμα συμπληρωματικής επισήμανσης και μαζί με τα στοιχεία επισήμανσης (άρθρο 17 1 (α-ζ) Επιλογή ως προς θέση (δεξιά, αριστερά ή αλλού) Επιλογή ως προς θέση (δεξιά, αριστερά ή αλλού) Όταν χρειάζονται εναλλακτικά μέσα για εκπλήρωση των απαιτήσεων του άρθρου 31 όσον αφορά την απαιτούμενη γλώσσα/ες σε Κ-Μ, μπορεί να αποφασίζει εάν θα το πράξει αυτό χρησιμοποιώντας αναδιπλούμενες ετικέτες, δετές ετικέτες ή εξωτερική συσκευασία τμ.1.5.1 παρ/μα Ι Αποφασίζει πώς θα διαχωρίζει οπτικά το εν λόγω τμήμα από το τμήμα με τα στοιχεία επισήμανσης και αν να τοποθετήσει τις εν λόγω πληροφορίες σε περισσότερα από ένα σημεία της ετικέτας. 8

Αναγνωριστικός κωδικός μείγματος (άρθρο 18) Στοιχεία που επιτρέπουν τον προσδιορισμό του μείγματος εμπορική ονομασία ή την περιγραφή αυτού και ταυτότητα όλων των ουσιών που συμβάλλουν στην ταξινόμησή του [οξεία τοξικότητα, διάβρωση δέρματος ή σοβαρή οφθαλ-μική βλάβη, μεταλλαξιγένεση των γεννητικών κυττάρων, καρκινογένεση, τοξικότητα στην αναπαραγωγή, ευαισθητοποίηση του αναπνευστικού ή του δέρματος ή ειδική τοξικότητα στα όργανα-στόχους (SΤΟΤ) ή κίνδυνο αναρρόφησης]. Ανώτατο όριο: 4 χημικές ονομασίες (κυρίως υπεύθυνες) Πρέπει να είναι ίδιος με τον χρησιμοποιούμενο στα ΔΔΑ Κίνδυνος εμπιστευτικότητος, δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας: αίτηση στον ECHA για χρήση εναλλακτικής ονομασίας (άρθρο 24) 9

Εικονογράμματα (άρθρο 19) GHS-01 GHS-02 GHS-03 GHS-04 GHS-05 GHS-06 GHS-07 GHS-08 GHS-09 Εφαρμογή ανάλογα με τη συγκεκριμένη τάξη και κατηγορία κινδύνου. Παρ/μα V 10

Δηλώσεις επικινδυνότητας Η (άρθρο 21) Φύση & βαθμό των κινδύνων του μείγματος (άρθρο 21) Ορίζονται στους πίνακες των μερών 2 έως 5 του παρ/τος I Ορθή διατύπωση για ετικέτες: παρ/μα III Ισοδύναμες αλλά όχι πάντα ταυτόσημες με τις φράσεις κινδύνου R38 Ερεθίζει το δέρμα Η315 Προκαλεί ερεθισμό του δέρματος Οι Η που δεν περιλαμβάνονται στο GHS EUH + 3 ψηφία π.χ. EUH066 / R66 Παρατεταμένη έκθεση μπορεί να προκαλέσει ξηρότητα δέρματος ή σκάσιμο Η επισήμανση πρέπει συνήθως να περιλαμβάνει όλες τις Η 11

Δηλώσεις προφύλαξης (άρθρο 22) Συμβουλές: μέτρα πρόληψης/ ελαχιστοποίησης των δυσμενών επιδράσεων για την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον Διπλάσιες Ρ από S Επιλογή σύμφωνα με το άρθρο 28 και μέρος 1 του παρ/τος VI Κατάλογος: μέρος 2 του παρ/τος IV του CLP Μπορεί να είναι πολλές! Πλεονάζουσες παραλείπονται από την ετικέττα ΟΧΙ πάνω από 6 δηλώσεις Ρ (εκτός αν είναι αναγκαίο) Υπάρχουν συνδυασμοί δηλώσεων Ρ Ευρύ κοινό: μία δήλωση Ρ για την απόρριψη προϊόντος καθώς και της συσκευασίας (ΟΧΙ αν δεν απαιτείται από άρθρο 22) Συνιστώμενες 12

Δηλώσεις προφύλαξης (άρθρο 22) Εγχειρίδιο του ECHA για την επισήμανση και συσκευασία με το CLP q q q Ισχυρά συνιστώμενες Ρ Συνιστώμενες Προαιρετικές Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Οργανισμού 13

Κωδικοί δηλώσεων επικινδυνότητος και προφύλαξης Περιοχές των κωδικών για τις δηλώσεις επικινδυνότητος και προφυλάξεων σύμφωνα με τον CLP Δηλώσεις επικινδυνότητας: H Δηλώσεις προφύλαξης: P 200 299 Επικινδυνότητα από φυσικούς πργ. 100 Γενικά 300 399 Επικινδυνότητα για την υγεία 200 Πρόληψη 400 499 Επικινδυνότητα για το περιβάλλον 300 Ανταπόκριση 400 Αποθήκευση *EUH 500 Απόρριψη (απόβλητο) 11η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών-συνάντηση εργασίας του ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS 27-14

Προειδοποιητικές λέξεις (άρθρο 20) Ανεξάρτητα στοιχεία επισήμανσης ΟΧΙ ενδείξεις κινδύνου σχετιζόμενες με εικονόγραμμα Κίνδυνος Προσοχή Η σχετική προειδοποιητική λέξη δίδεται στους πίνακες του παρ/τος Ι Κίνδυνος > Προσοχή 15

Συμπληρωματικές πληροφορίες (άρθρο 25) Μέρος 2 παρ/τος ΙΙ Μείγματα που περιέχουν κυανοκρυλικές ενώσεις Η ετικέτα της άμεσης συσκευασίας κολλών με βάση κυανοκρυλική ένωση φέρει την ακόλουθη ένδειξη: EUH202 «Κυανοκρυλική ένωση. Κίνδυνος. Κολλάει στην επιδερμίδα και στα μάτια μέσα σε δευτερόλεπτα. Να φυλάσσεται μακριά από παιδιά» Μείγματα που περιέχουν ενεργό χλώριο > 1% και πωλούνται στο ευρύ κοινό EUH206: Προσοχή! Να μην χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλα προϊόντα. Μπορεί να ελευθερωθούν επικίνδυνα αέρια (χλώριο). Μείγματα που δεν έχουν ταξινομηθεί ως ευαισθητοποιητικά, αλλά περιέχουν μια τουλάχιστον ευαισθητοποιητική ουσία: EUH208: Περιέχει.. Μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση. 16

Παρεκκλίσεις επισήμανσης για ειδικές περιπτώσεις (άρθρο 23) φορητές φιάλες αερίων περιέκτες αερίου για προπάνιο, βουτάνιο ή υγραέριο (LPG) αερολύματα και περιέκτες με σφραγισμένη διάταξη ψεκασμού, που περιέχουντα ουσίες ή μείγματα τα οποία ταξινομούνται ως ουσίες που παρουσιάζουν κίνδυνο αναρρόφησης μέταλλα σε συμπαγή μορφή, κράματα, μείγματα που περιέχουν πολυμερή, μείγματα που περιέχουν ελαστομερή εκρηκτικές ύλες, (τμήμα 2.1 παρ/τος I), που διατίθενται στην αγορά με σκοπό δημιουργία εκρηκτικού ή πυροτεχνικού αποτελέσματος Καν. 487/2013 ουσίες ή μείγματα διαβρωτικά για τα μέταλλα, αλλά όχι ως διαβρωτικά για το δέρμα και/ή τους οφθαλμούς συσκευασμένα για χρήση από καταναλωτές 17

Τοποθέτηση ετικέτας (άρθρα 31-34). Να τοποθετούνται σταθερά στην συσκευασία - Να διαβάζονται οριζόντια - Στοιχεία ευδιάκριτα, ανεξίτηλα και ευανάγνωστα (επαρκές μέγεθος, αποστάσεις). Μπορεί να εκτυπωθεί απευθείας στη συσκευασία Απαιτούμενες διαστάσεις ετικέτας (τμήμα 1.2.1 παρ/τος Ι) Χωρητικότητα συσκευασίας Διαστάσεις ετικέτας (mm) Διαστάσεις κάθε εικονογράματος (2η τροπ.) Δεν υπερβαίνει τα 3 L Yπερβαίνει τα 3 L αλλά δεν υπερβαίνει τα 50 L Yπερβαίνει τα 50 L αλλά δεν υπερβαίνει τα 500 L Εάν είναι δυνατόν, τουλάχιστον Όχι < από 10 x 10 Εάν είναι 52 x 74 δυνατόν, τουλάχιστον 16 x 16 Τουλάχιστον 74 x 105 Τουλάχιστον 23 x 23 Τουλάχιστον 105 x 148 Τουλάχιστον 32 x 32 Yπερβαίνει τα 500 L Τουλάχιστον 148 x 210 Τουλάχιστον 46 x 46 Εικονόγραμμα: ελάχιστο 1 cm 2 ή τουλάχιστον 1/15 επιφανείας ετικέττας 18

Εξαιρέσεις επισήμανσης συσκευασίας (άρθρο 29) Μικρές συσκευασίες: οι πληροφορίες μπορεί να αναγράφονται σε ετικέτες που ξεδιπλώνουν, σε δετές ετικέτες ή στην εξωτερική συσκευασία (εσωτ: Εικον/μα, αναγν. κωδ. πρ., όνομα-τηλ. προμηθ.) < 125 ml δυνατότητα μη αναγραφής ορισμένων δηλώσεων επικινδυνότητος και προφύλαξης για ορισμένες κατηγ. κινδύνου Διάθεση στο ευρύ κοινό χωρίς συσκευασία (αντίγραφο στοιχείων επισήμανσης) Τα σύμβολα για τη μεταφορά μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να αντικαθιστούν τα εικονογράμματα (άρθρο 33) 19

Εφαρμογή κανόνων προτεραιότητος (άρθρο 26) Επικινδυνότητα από φυσικούς παράγοντες Προαιρετικά εκτός εαν > 1 ενός από αυτά τα εικονογράμματα είναι υποχρεωτικά π.χ. οργανικά υπεροξείδια τύπου Β ι. Επικινδυνότητα για την υγεία ιι. ιιι. όχι για ερεθισμό ματιών ή δέρματος.μπορεί ωστόσο να χρησιμοποιηθεί για άλλους κινδύνους ευαισθητοποίηση του αναπνευστικού όχι για ευαισθητοποίηση του δέρματος, ερεθισμό ματιών ή δέρματος.μπορεί ωστόσο να χρησιμοποιηθεί για άλλους κινδύνους 20

Επικαιροποίηση ετικέτας (άρθρο 30) Σε ποιές περιπτώσεις; Ύστερα από οιαδήποτε μεταβολή στην: ταξινόμηση, επισήμανση Όταν ο νέος κίνδυνος είναι σοβαρότερος ή απαιτούνται νέα συμπληρωματικά στοιχεία επισήμανσης (άρθρο 25) Πότε; Χωρίς αδικαιολόγητες καθυστερήσεις (συνεργασία προμηθευτών για την ολοκλήρωση των αλλαγών της επισήμανσης, άρθρο 4 παρ. 9) Μη σημαντικές μεταβολές (π.χ. αλλαγή αριθμού τηλ., προμηθευτή, αναθεώρηση ταξινόμησης σε κατηγ. μικρότερης επικινδυνότητος) εντός 18 μηνών 21

Ετικέτα 22

Ετικέτα προϊόντος επικίνδυνου με υποχρωτικές και μη συμπληρωματικές πληροφορίες 23

Ετικέτα μονής συσκευασίας προϊόντος επικίνδυνου και κατά ADR 24

Ετικέτα μονής συσκευασίας προϊόντος επικίνδυνου και κατά ADR 25

Ετικέτα μονής συσκευασίας προϊόντος επικίνδυνου και κατά ADR 26

Ετικέτα συσκευασίας επικίνδυνου κατά CLP προϊόντος & όχι με ADR 27

ΔΔΑ Μέσον επικοινωνίας κινδύνου στην αλυσίδα εφοδιασμού Σημείο αλληλεπικάλυψης REACH και CLP Παρέχουν επαρκείς πληροφορίες για: Τη χημική σύσταση του προϊόντος Τους πιθανούς κινδύνους που περικλείει Το χειρισμό, αποθήκευση, μεταφορά και διάθεση ως απόβλητο Ώστε ο χρήστης να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της ανθρώπινης υγείας την ασφάλεια των εργαζομένων και την προστασία του περιβάλλοντος 28

Νομοθετική εξέλιξη (ι) Τροποποίηση παρ/τος ΙΙ REACH Καν. 453/2010: περίπλοκη δομή. Τρεις εκδόσεις του παρ/τος ΙΙ ανάλογα με τις μεταβατικές περιόδου Α: Πρωτότυπο κείμενο παρ/τος ΙΙ REACH χωρίς υποχρεωτικές απαιτήσεις πριν την 1.12.2010 (οικειοθελώς CLP) Β: Παρ/μα Ι κανονισμού 453/20, L133 σ. 4 "ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΔΔΑ ΜΕΡΟΣ Α". Νέες υποχρεώσεις ισχύουν από 1.12.2010 έως 31.5.2015. (Ορισμένες επιλογές σε οικειοθελή βάση από 20.6.2010) Γ: Παρ/μα ΙΙ κανονισμού 453/20, L133 σ. 24 "ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΔΔΑ ΜΕΡΟΣ Α. Θα ετίθετο σε ισχύ από 1.6.2015. 29

1. Οι απαιτήσεις για τα ΔΔΑ στο παράρτημα ΙΙ του REACH θα πρέπει να προσαρμοσθούν σύμφωνα με την 5η αναθεώρηση των κανόνων της GHS για τα ΔΔΑ. 2. Νομοθετική εξέλιξη (ιι) Νέα τροποποίηση παρ/τος ΙΙ REACH CLP, άρθρο 59(5) Καν. 453/2010/ΕΕ παρ/μα ΙΙ 3. Το παράρτημα II του REACH, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 59 (5) του CLP και τον κανονισμό 453/2010/ΕΕ της Επιτροπής, αντικαθίσταται. Εφαρμόζεται από την 1η Ιουνίου 2015 30

Επιπτώσεις στα μείγματα-αντιστοιχία με CLP 01.12.2010 01.06.2015 REACH CLP Ταξινόμηση με DΡD εθελοντικά με CLP ΔΔΑ: ταξινόμηση με DΡD Μόνο CLP 01.06.2017 2τής παρέκκλιση για προϊόντα στο ράφι σε επισήμανση, ΔΔΑ, συσκευασία ΠΡΟΣΟΧΗ! Αν γίνει ενημέρωση ΔΔΑ πρέπει να είναι σύμφωνα με το νέο παρ/μα ακόμη και πριν την 1.6.2017. 31

Συνοπτικά Μείγματα: CLP πληροφορίες στο ΔΔΑ (και ετικέτες) από την 1.6.2015, με πιθανή μετάβαση σε 1.6.2017. Όχι μεταβατική περίοδος για ΔΔΑ μειγμάτων αν απαιτείται ενημέρωση βάσει του άρθρου 31(9) του καν. REACH. Οι μεταβατικές περίοδοι εφαρμόζονται για προϊόντα "στο ράφι". (C, L, P πριν την έναρξη της μεταβατικής περιόδου). 32

Υποχρέωση παροχής ΔΔΑ (i) άρθρο 31(1) του REACH (όπως τροποπ. από CLP) 1.Επικίνδυνο μείγμα 2.Κατόπιν σχετικού αιτήματος (μετά την 1.6.2015) όχι επικίνδυνο μείγμα, αλλά περιέχει τουλάχιστον μία ουσία: α) επικίνδυνη για την υγεία ή το περιβάλλον σε επιμέρους C 1 % κ.β. για τα μη αέρια μείγματα και 0,2 % κ. ό. για τα αέρια μείγματα, ή β) που είναι καρκινογόνος κατ. 2, ή τοξική στην αναπαραγωγή κατ, 1Α, 1Β και 2, ευαισθητοποιητική δέρματος κατ. 1, ευαισθητοποιητική του αναπνευστικού κατ. 1, ή έχει επιδράσεις με ή μέσω του θηλασμού ή είναι ABT ή vavb ή που περιλαμβάνεται στον κατάλογο των υποψηφίων για αδειοδότηση ουσιών σε επιμέρους συγκέντρωση 0.1 % κ.β. για τα μη αέρια μείγματα ή γ) για την οποία υπάρχουν κοινοτικά όρια για έκθεση στο χώρο εργασίας. 33

Υποχρέωση παροχής ΔΔΑ (iv) άρθρο 31(1) του REACH (όπως τροποπ. από CLP) 3. Παροχή ΔΔΑ Είστε προμηθευτής προϊόντος το οποίο αναφέρεται ως «ειδική περίπτωση» στην παράγραφο 1.3 του παραρτήματος 1 του CLP για τα οποία υπάρχουν παρεκκλίσεις στην επισήμανση, π.χ. περιέκτες αερίου που προορίζονται για προπάνιο, βουτάνιο ή υγραέριο. 11η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών-συνάντηση εργασίας του ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS 27-34

Αλλαγές στα ΔΔΑ 0.5. Άλλες απαιτήσεις πληροφοριών Τα πλοία που μεταφέρουν χύδην πετρέλαιο ή μαζούτ, όπως ορίζονται στο παράρτημα I της σύμβασης MARPOL, ή τα πλοία ανεφοδιασμού μαζούτ πρέπει, πριν από τη φόρτωση, να διαθέτουν «δελτίο δεδομένων ασφάλειας υλικού» σύμφωνα με το ψήφισμα με τίτλο «Συστάσεις για δελτία δεδομένων υλικών ασφάλειας (MSDS) που εξέδωσε η Επιτροπή Ναυτιλιακής Ασφάλειας (MSC) του ΔΝΟ για το παράρτημα Ι της MARPOL «Φορτία πετρελαίου και μαζούτ» [MSC. 286(86)]. Συνεπώς, για να υπάρχει ένα εναρμονισμένο δελτίο δεδομένων ασφαλείας για θαλάσσια και μη θαλάσσια χρήση, οι συμπληρωματικές διατάξεις του ψηφίσματος MSC. 286(86) μπορούν να περιλαμβάνονται στα δελτία δεδομένων ασφαλείας, κατά περίπτωση, για τη θαλάσσια μεταφορά φορτίων και καυσίμων πλοίων που υπάγονται στο παράρτημα Ι της MARPOL. 35

ΔΔΑ Γενικές αλλαγές v Αφαίρεση αναφορών νομοθεσίας ( 1999/45/ΕΚ και 67/548/ΕΟΚ) v προσθήκη σχετικών αναφορών στον καν. 1272/2008/ΕΚ Π.χ. 1.1. Αναγνωριστικός κωδικός προϊόντος Ο αναγνωριστικός κωδικός προϊόντος παρέχεται σύμφωνα με το άρθρο 18 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 σε περίπτωση ουσίας και σύμφωνα με το άρθρο 18 παράγραφος 3 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 σε περίπτωση μείγματος v Λεκτικές αλλαγές (βελτίωση του κειμένου, διασαφηστικές) v Διόρθωση νομοθεσίας αναφοράς που έχει αλλάξει π.χ. στο 8.1.1. άρθρο 2(1) οδ. 95/32/ΕΚ 2(3) οδ. 2014/113/ΕΕ (όρια έκθεσης στην εργασία) ή sτο υποτμήμα 14.7 πράξεις του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ): παράρτημα II της σύμβασης MARPOL και κώδικας IBC ή τμήμα 15 για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στοιβάδα όζοντος και PIC 36

Βασικές αλλαγές ΔΔΑ Χρήση ονομασίας από παρ/μα VI CLP: Μεταφρασμένη Τίτλοι ΔΔΑ Για μείγματα 1.1 Αναγνωριστικός κωδικός προϊόντος Από 1.6.2015 άρθρο 18(3) CLP 2. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜOΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝOΤΗΤΑΣ 2.1 Ταξινόμηση Μετά 1.6.15 μόνο CLP. 2.2 Στοιχεία επισήμανσης Από 1.6.15 μόνο CLP 3. ΣΥΝΘΕΣΗ/ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ 3.2 Ταξινόμηση Μετά 1.6.15 συστατικά μόνο CLP Κατάλογος ειδών επικινδυνότητας, κατηγοριών κινδύνου και ορίων συγκέντρωσης για τα οποία αναφέρεται μια ουσία ως ουσία σε μείγμα στο υποτμήμα 3.2. 11η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών-συνάντηση εργασίας του ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS 27-37

Αλλαγές στα ΔΔΑ 2.3. Άλλοι κίνδυνοι Παρέχονται πληροφορίες για άλλους κινδύνους που δεν οδηγούν σε ταξινόμηση, αλλά οι οποίοι δύνανται να συμβάλουν στη συνολική επικινδυνότητα της ουσίας ή του μείγματος, όπως ο σχηματισμός στοιχείων ρύπανσης του αέρα κατά τη σκλήρυνση ή την επεξεργασία, η δημιουργία σκόνης, οι εκρηκτικές ιδιότητες που δεν πληρούν τα κριτήρια ταξινόμησης του μέρους 2 τμήμα 2.1 του παραρτήματος Ι του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1272/2008, οι κίνδυνοι λόγω έκρηξης σκόνης Η δήλωση «Μπορεί να σχηματίσει εύφλεκτο μείγμα σκόνης-αέρα αν διασπαρεί» είναι σκόπιμη στην περίπτωση κινδύνου έκρηξης λόγω σκόνης. 38

3. ΣΥΝΘΕΣΗ/ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ 3.2. Μείγματα 3.2.1. Αν μείγμα πληροί τα κριτήρια ταξινόμησης σύμφωνα με το CLP, αναφέρονται οι ακόλουθες ουσίες καθώς επίσης η C ή το φάσμα C τους στο μείγμα αν οι ουσίες αυτές απαντούν σε συγκεντρώσεις από τις χαμηλότερες από τις ακόλουθες: τις γενικές τιμές διαχωρισμού του πίνακα 1.1 του παραρτήματος I του CLP τα γενικά όρια συγκέντρωσης που παρέχονται στα μέρη 3 έως 5 του παραρτήματος I του CLP, λαμβανομένων υπόψη των συγκεντρώσεων που ορίζονται στις σημειώσεις ορισμένων πινάκων στο μέρος 3 σε σχέση με την υποχρέωση κατάρτισης ΔΔΑ για το μείγμα έπειτα από σχετική αίτηση, και για κίνδυνο από αναρρόφηση [Τμήμα 3.10 του παραρτήματος I του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1272/2008] 10% τα ειδικά όρια συγκέντρωσης που αναφέρονται στον κατάλογο C & L τα όρια συγκέντρωσης που ορίζονται στο παράρτημα ΙI του CLP αν στον κατάλογο ταξινόμησης και επισήμανσης έχει δοθεί ένας παράγοντας M σύμφωνα με τον σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1272/2008, η γενική τιμή διαχωρισμού στον πίνακα 1.1 του παραρτήματος I του συγκεκριμένου κανονισμού, προσαρμοσμένη βάσει του υπολογισμού που ορίζεται στο τμήμα 4.1 του παραρτήματος I του συγκεκριμένου κανονισμού έχουν κοινοτικό όριο έκθεσης στην εργασία οι ουσίες που βρίσκονται σε επιμέρους C 0,1 % κ.β. και είναι PBT, vpvb ή SVHC 11η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών-συνάντηση εργασίας του ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS 27-39

3. 2 Μείγματα Κλάση και κατηγορία κινδύνου Όριο C (%) Οξεία τοξικότητα, κατηγορία 1, 2 και 3 0,1 Οξεία τοξικότητα, κατηγορία 4 1 Διάβρωση/ερεθισμός του δέρματος, 1A, 1B, 1C, και κατ. 2 1 Σοβαρή οφθαλμική βλάβη/ερεθισμός οφθαλμών, κατ. 1 και 2 1 Ευαισθητοποίηση δέρματος / αναπνευστικού συστήματος 0,1 Μεταλλαξιγένεση βλαστικών κυττάρων, κατ. 1A και 1B 0,1 Μεταλλαξιγένεση βλαστικών κυττάρων, κατ. 2 1 Καρκινογένεση, κατηγορία 1A, 1B και 2 0,1 Τοξικότητα για την αναπαραγωγή, κατ. 1A, 1B, 2 και επιπτώσεις στη 0,1 γαλουχία ή μέσω της γαλουχίας Ειδική τοξικότητα στα όργανα-στόχους (STOT) SE, RE κατ. 1 & 2 1 Κίνδυνος αναρρόφησης 10 Επικινδυνότητα για το υδάτινο περιβάλλον Οξεία, Χρόνια, κατ. 1 0,1 Επικινδυνότητα για το υδάτινο περιβάλλον Χρόνια, κατ. 2, 3 & 4 1 Επικινδυνότητα για το στρώμα του όζοντος 0,1 11η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών-συνάντηση εργασίας του ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS 27-40

3. 2 Μείγματα Αν ένα μείγμα δεν πληροί τα κριτήρια ταξινόμησης του CLP Μετά την 1.6.2015 αναγράφονται (α) οι ουσίες που βρίσκονται σε επιμέρους C 1 % κ.β. για μη αέρια μείγματα και 0,2 % κ. ό. για αέρια μείγματα και οι οποίες (i) ταξινομούνται επικίνδυνες για υγεία ή περιβάλλον (CLP) ή (ii) έχουν ενωσιακό όριο έκθεσης στην εργασία (β) οι ουσίες που βρίσκονται σε επιμέρους C 0,1 % κ.β. και είναι PBT, vpvb ή SVHC 11η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών-συνάντηση εργασίας του ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS 27-41

ΤΜΗΜΑ 5: Μέτρα για την καταπολέμηση της πυρκαγιάς 5.1. Πυροσβεστικά μέσα Δίνονται ενδείξεις για την ακαταλληλότητα των πυροσβεστικών μέσων για μια συγκεκριμένη κατάσταση που αφορά την ουσία ή το μείγμα (π.χ. αποφυγή μέσων υψηλής πίεσης που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τον σχηματισμό δυνητικά εύφλεκτου μείγματος σκόνης-αέρα). ΤΜΗΜΑ 7: Χειρισμός και αποθήκευση 7.1. Προφυλάξεις για ασφαλή χειρισμό 7.1.1. Καθορίζονται συστάσεις σχετικά με τα εξής: γ) προσοχή στις εργασίες και συνθήκες που δημιουργούν νέους κινδύνους, μεταβάλλοντας τις ιδιότητες της ουσίας ή του μείγματος, και λήψη των κατάλληλων μέτρων για την αντιμετώπισή τους 11η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών-συνάντηση εργασίας του ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS 27-42

11.1. Πληροφορίες για τις τοξικολογικές επιπτώσεις Από 1.6.2015 απαιτήσεις παροχής πληροφοριών για STOT εφάπαξ κι επανειλημμένη έκθεση. Πρέπει επίσης να παρέχονται πληροφορίες για συγκεκριμένες τάξεις κινδύνου. Ενοποίηση των δύο τμημάτων για ουσίες και μείγματα 11.1 Οι σχετικές κατηγορίες κινδύνων για τις οποίες παρέχονται πληροφορίες είναι οι εξής : οξεία τοξικότητα,. κίνδυνος αναρρόφησης. Οι εν λόγω κίνδυνοι πρέπει να περιλαμβάνονται πάντοτε στο δελτίο δεδομένων ασφαλείας. 11.1.2. Σε περίπτωση μείγματος, τα δεδομένα περιγράφουν τις τοξικολογικές ιδιότητες του μείγματος συνολικά, εκτός αν εφαρμόζεται το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 (CMR). 11.1.10. Μείγματα Για μια δεδομένη επίπτωση στην υγεία, αν ένα μείγμα δεν έχει υποβληθεί σε δοκιμή για τις επιπτώσεις του στην υγεία συνολικά, παρέχονται σχετικές πληροφορίες για συναφείς ουσίες που παρουσιάζονται στο τμήμα 3. 11η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών-συνάντηση εργασίας του ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS 27-43

ΤΜΗΜΑ 12: Οικολογικές πληροφορίες Επιπλέον, αν η ουσία ή το μείγμα δεν έχει ταξινομηθεί για άλλους λόγους (για παράδειγμα, λόγω της τεχνικής αδυναμίας λήψης των δεδομένων ή λόγω μη πειστικών δεδομένων), αυτό θα πρέπει να αναφέρεται σαφώς στο δελτίο δεδομένων ασφαλείας. Ορισμένες ιδιότητες αφορούν συγκεκριμένες ουσίες, δηλαδή τη βιοσυσσώρευση, την ανθεκτικότητα και την ικανότητα αποδόμησης, και οι πληροφορίες αυτές πρέπει να παρέχονται, όταν διατίθενται και είναι κατάλληλες, για κάθε σχετική ουσία που περιέχεται στο μείγμα (δηλαδή αυτές που πρέπει να αναφέρονται στο τμήμα 3 του δελτίου δεδομένων ασφαλείας και είναι επικίνδυνες για το περιβάλλον ή ουσίες ΑΒΤ/αΑαΒ). 11η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών-συνάντηση εργασίας του ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS 27-44

ΠΟΥ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΒΡΩ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ; Τα εθνικά γραφεία υποστήριξης για τον κανονισμό REACH παρέχουν πρακτικές συμβουλές στις τοπικές γλώσσες: http://www.echa.europa.eu/help/nationalhelp_el.asp ΕΛΛΑΔΑ: elhelpdesk@gcsl.gr environment@gcsl.gr Οι ενώσεις βιομηχανιών, όπως το CEFIC και η ομάδα συντονισμού μεταγενέστερων χρηστών χημικών προϊόντων (DUCC), παρέχουν πληροφορίες και υποστήριξη. http://echa.europa.eu 11η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών-συνάντηση εργασίας του ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS 27-45

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΌ ECHA Ο ECHA παρέχει στην ιστοσελίδα του οργανισμού εργαλεία και πρακτική καθοδήγηση σε επιχειρήσεις που βαρύνονται με υποχρεώσεις βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ περί χημικών προϊόντων http://echa.europa.eu/el/regulations/reach/downstream-users http://echa.europa.eu/el/guidance-documents/guidance-on-clp Καθοδήγηση σχετικά με την επισήμανση και τη συσκευασία (04/2011) Εισαγωγική καθοδήγηση σχετικά με τον Κανονισμό CLP Καθοδήγηση για την εφαρμογή των κριτηρίων CLP http://echa.europa.eu/el/support/mixture-classification Καθοδήγηση σχετικά με τα δελτία δεδομένων ασφαλείας: Σεπτέμβριος 2011 Yπό επικαιροποίηση. Τελευταία έκδοση (σχέδιο) στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://echa.europa.eu/support/guidance/consultation-procedure/ongoing-reach 11η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών-συνάντηση εργασίας του ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS 27-46

11η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών-συνάντηση εργασίας του ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS 27-47

http://view.pagetiger.com/echaeguide1-1/issue1 11η ετήσια σύσκεψη επιθεωρητών-συνάντηση εργασίας του ευρωπαϊκού προγράμματος PROTEAS 27-48

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Καν. 1272/2008/ΕΚ 2. Εισαγωγική καθοδήγηση σχετικά με τον καν. CLP 3. Guidance on the application of the CLP criteria 4. Frequently asked questions about CLP 5. Καθοδήγηση σχετικά με τα ΔΔΑ 49