ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΣ ΒΟΪΟY

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΒΟΙΟΥ 2014-2019 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2014-2019 ΗΜΟΣ ΒΟΪΟY Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ & ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 1

Α/Α ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΒΟΙΟΥ 2014-2019 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α ΦΑΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΛΙ ΕΣ ΗΜΟΥ ΒΟΙΟΥ Εισαγωγικά 1 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ 4 Κεφάλαιο 1.1 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ 4 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 1.1.1. Συνοπτική περιγραφή και αξιολόγηση της 4 υφιστάµενης κατάστασης της περιοχής του ήµου 1.1.1.1 Βασικά χαρακτηριστικά 4 1.1.1.1 α Κλιµατικά στοιχεία 5 Πίνακας 1.1.1.1 (1) Μετεωρολογικά στοιχεία (1955-1997) 6 1.1.1.2 Χωροταξική οργάνωση ήµου Βοΐου 10 Πίνακας 1.1.1.2. (1) α. Οικιστική διάρθρωση 10 ηµοτικών και Τοπικών Κοινοτήτων ανά 11 ηµοτική Ενότητα β. Χωροταξικό σχέδιο της Περιφέρειας υτικής 14 Μακεδονίας γ. Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο ήµου Βοΐου 17 1.1.1.3 Κοινωνικά χαρακτηριστικά 20 α. Πληθυσµός Πίνακας 1.1.1.3 (1) Κατανοµή Πληθυσµού σε οικισµούς (2011) 20 ΣΧΗΜΑ 1 Κατανοµή πληθυσµού ανά ηµοτκή Ενότητα 22 Πίνακας 1.1.1.3 (2) Μέσης ηλικίας πληθυσµού (2011) 22 Πίνακας 1.1.1.3 (3) Στοιχεία πληθυσµού (2011) 23 Πίνακας 1.1.1.3 (4) Μεταβολή Πληθυσµού 1991-2011 23 ΣΧΗΜΑ 1 Εξέλιξη πληθυσµού κατά την χρονική περίοδο 24 1971-2011 ανά ηµοτική Ενότητα β. Εκπαίδευση 25 Πίνακας 1.1.1.3 (5) Επίπεδο εκπαίδευσης πληθυσµού ήµου Βοΐου 25 β1 Σχολικές µονάδες 25 Σχήµα 1 καταµερισµός σχολικών µονάδων κατά Ε 27 Πίνακας γ3 (1) Πίνακες γ3 (2) γ. Ανέσεις νοικοκυριών 28 γ.1 Τηλεπικοινωνίες 29 γ.2 ίκτυα.ε.η. 29 γ.3 Οδικό δίκτυο µεταφορική υποδοµή 30 Χιλιοµετρικές αποστάσεις µεταξύ κέντρων 31 ηµοτικών Ενοτήτων Οδική σύνδεση οικισµών µε την έδρα της κάθε 31 ηµοτικής Ενότητας γ4 ύδρευση 34 Πίνακας γ4 (1) Πηγές και γεωτρήσεις του ήµου Βοΐου 35 γ5 Αποχέτευση 40 γ6 ιαχείριση απορριµµάτων 45 Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 2

Πίνακας γ6 (1) ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΒΟΙΟΥ 2014-2019 Ηµερολόγιο κίνησης απορριµµατοφόρων ανά.ε 46 γ7 Πίνακας έργων δηµοτικής περιόδου 2011-47 2014 για την βελτίωση των υποδοµών δ Κοινωνικές Υποδοµές 49 δ1 Αθλητισµός Πολιτισµός Υγεία Πρόνοια 49 ανά ηµοτική Ενότητα ε Ιστορικά Πολιτιστικά στοιχεία 62 Αρχαιολογική χώροι Βοΐου Πίνακας ε.1 κηρυγµένων αρχαιολογικών χώρων Βοΐου 65 1.1.1.4 Οικονοµικές δραστηριότητες 68 ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.1.4 (1) Απασχόληση κατά τοµέα παραγωγής 69 ΣΧΗΜΑ 1 Απασχόληση κατά τοµέα παραγωγής 69 Πίνακας 1.1.1.4(2) Ενεργού πληθυσµού 70 ΣΧΗΜΑ 2 Ενεργού πληθυσµού 70 Πίνακας 1.1.1.4 (3) Πίνακας 1 Πίνακας 2 Ακαθάριστη αξία ανά τοµέα και ανά 71 Περιφερειακή Ενότητα, 2009 (σε εκατ. ) α. Πρωτογενής τοµέας 72 α 1 ΓΕΩΡΓΙΑ 73 Χωροταξική κατανοµή των γεωργικών εκµεταλλεύσεων κατά κατεύθυνση παραγωγής και Περιφερειακή Ενότητα ιαρθρωτικά χαρακτηριστικά γεωργικών εκµεταλλεύσεων υτικής Μακεδονίας 73 73 Πίνακας 4 Πίνακας 5 Κατανοµή κλάδων αγροτικής παραγωγής ανά 74 ήµο α1.1 Κύριες χρήσεις αγροτικής γης 77 Κατανοµή καλλιεργειών και εκτίµηση 79 ακαθάριστης προσόδου α1.2 Αρδευτικά 80 Πίνακας 6 Συλλογικά αρδευτικά δίκτυα ήµου Βοίου 80 α1.3 Η αµπελοκαλλιέργεια στην περιοχή του 84 Βοΐου ΣΧΗΜΑ 1 Αµπελοκαλλιέργεια στο Βόιο 85 Πίνακας 1 α1.3 (ι) Ιστορικό υπόβαθρο της 85 αµπελοκαλλιέργειας στη Σιάτιστα από το Σύλλογο Αµπελουργών Οινοπαραγωγών Σιάτιστας «ο Άγιος Τρύφων» α1.4 Κάστανα 100 α. 2 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ 100 Κατανοµή κλάδων κτηνοτροφικής 101 παραγωγής ανά ήµο α2.1 Αιγοπροβατοτροφία 102 α2.2 Βοοτροφία 103 Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 3

α2.3 Γουνοφόρα 103 Πίνακας 2 Επιχειρήσεις Γουνοφόρων Ζώων στο ήµο 104 Βοΐου Απόσπασµα από : Συνεκτικό σχέδιο 104 ολοκληρωµένης ανάπτυξης του κλάδου εκτροφής των γουνοφόρων ζώων στη υτική Μακεδονία» της Περιφέρειας υτικής Μακεδονίας α2.4 µελισσοκοµία 106 Πίνακας 3 Αριθµός µελισσοκυψελών ανά Ε 107 Πίνακας 4 Πίνακας 5 Συµπεράσµατα για τον πρωτογενή τοµέα 107 παραγωγής στο Βόιο β. Ο δευτερογενής τοµέας 108 β1. Γουνοποιία 108 Εθνικό Κέντρο Γούνας 110 β2. Τυποποίηση αγροτικών προϊόντων 112 Μονάδες µεταποίησης γάλατος στο ήµο 112 Βοίου Επιχειρήσεων τυποποίησης αγροτικών προϊόντων ανά κλάδο και.ε β2.1 Οινοποίηση 112 Πίνακας 6 Οινοποιητικές µονάδες στο ήµο Βοίου 113 Συµπεράσµατα για την δευτερογενή παραγωγή στο Βόιο γ. τριτογενής τοµέας 114 Εµπόριο Τουρισµός 114-151 1.1.2 Συνοπτική περιγραφή και αξιολόγηση της 152 υφιστάµενης κατάστασης του ήµου και των Νοµικών του Προσώπων, ως οργανισµών Εισαγωγικά 152 1.1.2.1 Η εσωτερική λειτουργία του ήµου Βοΐου 152 ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Κατανοµή ανθρώπινου δυναµικού 152 ιάγραµµα 1 Οργάνωση όπως προβλέπεται από τον ΟΕΥ 156 1.1.2.2 Ανθρώπινο δυναµικό 157 Πίνακας 2 Μορφωτικό Επίπεδο Υπαλλήλων ήµου 157 Βοΐου ιάγραµµα 2 Μορφωτικό Επίπεδο Υπαλλήλων ήµου 157 Βοΐου 1.1.2.3 ηµοτική περιούσια 158 1.1.2.4 Υφιστάµενα πληροφοριακά συστήµατα και 158 εργαλεία 1.1.2.5 Οικονοµική κατάσταση του ήµου Βοΐου 159 Πίνακας 3 Πίνακας Ισολογισµού έτους 2013 160 Πίνακας 4 Έσοδα Έξοδα 2011-2014 161 114 Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 4

1.1.2.6 Νοµικά Πρόσωπα του ήµου Βοΐου 175 1. Νοµικό Πρόσωπο Κοινωνικής Προστασίας, Αλληλεγγύης, Παιδείας και Πολιτισµού (Ν.Π.. ) 2. ηµοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Βοΐου «Η.Κ.Ε.ΒΟ» 3. ηµοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης Βοΐου ( ΕΥΑΒ) 4 ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Υ ΑΤΙΝΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΠΡΑΜΟΡΙΤΣΑΣ ιακριτικός Τίτλος:.Υ.ΠΡΑ. Α.Ε 175 178 182 183 1.1.2.7 S.W.O.T. Ανάλυση των Υπηρεσιών του ήµου Βοΐου 186 Συµπεράσµατα 189 ιαβούλευση 191 1.2 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 194 ΗΜΟΥ - ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ - ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2 Α1 ΒΑΣΙΚΑ Χαρακτηριστικα 194 ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2 Α2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 201 ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2 Α3 ΑΝΑΛΥΣΗ του εσωτερικού περιβάλλοντος 203 και εντοπισµός των κρίσιµων ζητηµάτων εσωτερικής ανάπτυξης Β. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΤΟΙΚΩΝ 206 1.2.1 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ 209 1.2.1.1 Αποστολή 209 1.2.1.2 Όραµα 209 1.2.1.3 Κατευθυντήριες Αρχές 210 1.2.2 Άξονες Προτεραιότητας 210 1.2.2.1 Επιµέρους Μέτρα 211 1.2.2.2 Γενικοί Στόχοι 211 Βιβλιογραφία 213 Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 5

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΒΟΪΟΥ 2014-2019 Εισαγωγικά Ο ήµος Βοΐου σύµφωνα µε: 1. Τα άρθρα 62, 63, 76, 86, 266, 267 του Ν.3852/2010 (ΦΕΚ Α /87/07-06-2010). 2. Το άρθρο 18 παρ. 19 εδάφ. (κα ) του Ν. 3870/2010 (Φ.Ε.Κ. Α /138/09-08-2011). 3. Το άρθρο 12 παρ. 6 εδάφ. (ε ) του Ν.4018/2011 (Φ.Ε.Κ. Α /215/30-09-2011). 4. Την Απόφαση ΥΠ.ΕΣ.Α.Η.. Α.Π. 5694/03-02-2011 (Φ.Ε.Κ. Β /382/11-03-2011) η οποία τροποποιεί την µε Α.Π. 18183/02-04-2007 Υπουργική Απόφαση σχετική µε το: «Περιεχόµενο, δοµή και τρόπος υποβολής των επιχειρησιακών προγραµµάτων των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α βαθµού» (Φ.Ε.Κ. Β /534/13-04-2007). 5. Το Προεδρικό ιάταγµα 89/2011 (Φ.Ε.Κ. Α /213/29-09-2011) «Τροποποίηση του υπ αριθµ. 185/2007 (Φ.Ε.Κ.- 221/Α ) Προεδρικού ιατάγµατος «Όργανα και διαδικασία κατάρτισης, παρακολούθησης και αξιολόγησης των επιχειρησιακών προγραµµάτων των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α βαθµού». 6. Τις οδηγίες που δόθηκαν µε την Απόφαση ΥΠ.ΕΣ 41179/23.10.2014 µε τίτλο «Περιεχόµενο, δοµή και τρόπος υποβολής των επιχειρησιακών προγραµµάτων των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (O.T.A.) α βαθµού», έχει προχωρήσει στην εκπόνηση του πενταετούς (5) Επιχειρησιακού Προγράµµατος του ήµου Βοΐου µέσα στο χρονοδιάγραµµα που ορίζεται από τον Νόµο. Ο Προγραµµατισµός του έργου ο οποίος καταρτίσθηκε από τον ήµαρχο και την Εκτελεστική Επιτροπή ακολουθεί το θεσµικό πλαίσιο που ισχύει ως εξής: Το Τµήµα Προγραµµατισµού, Οργάνωσης & Πληροφορικής του ήµου µας συγκεντρώνει τα απαιτούµενα στοιχεία από τις υπηρεσίες του ήµου, των Νοµικών Προσώπων, καθώς και τις εισηγήσεις των συµβουλίων των ηµοτικών & Τοπικών Κοινοτήτων του δήµου προς την Εκτελεστική Επιτροπή και συντάσσει σχέδιο Στρατηγικού Σχεδιασµού του ήµου το οποίο υποβάλλει στην Εκτελεστική Επιτροπή. Η Εκτελεστική Επιτροπή εισηγείται το σχέδιο Στρατηγικού Σχεδιασµού του ήµου στο ηµοτικό Συµβούλιο. Το εγκεκριµένο από το ηµοτικό Συµβούλιο κείµενο Στρατηγικού Σχεδιασµού του ήµου τίθεται προς συζήτηση στη ηµοτική Επιτροπή ιαβούλευσης και παράλληλα δηµοσιοποιείται για διαβούλευση τουλάχιστον επί δύο (2) εβδοµάδες, µε καταχώρηση στην ιστοσελίδα του ήµου καθώς και µε κάθε άλλο πρόσφορο µέσο. Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 6

Το Τµήµα Προγραµµατισµού, Οργάνωσης & Πληροφορικής του ήµου µας συγκεντρώνει τις προτάσεις από τη διαβούλευση, συντάσσει σχέδιο Επιχειρησιακού Προγράµµατος και το υποβάλλει στην Εκτελεστική Επιτροπή. Η Εκτελεστική Επιτροπή εισηγείται το σχέδιο Επιχειρησιακού Προγράµµατος του ήµου στο ηµοτικό Συµβούλιο για συζήτηση και ψήφιση, επισυνάπτοντας τις αποφάσεις των ιοικητικών Συµβουλίων των Νοµικών Προσώπων του ήµου. Το εγκεκριµένο από το ηµοτικό Συµβούλιο, Επιχειρησιακό Πρόγραµµα του ήµου µετά από τον έλεγχο νοµιµότητας καταχωρίζεται στην ιστοσελίδα του ήµου και δηµοσιοποιείται µε κάθε άλλο πρόσφορο µέσο. Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 7

ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 8

ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Κεφάλαιο 1.1: ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 1.1.1. Συνοπτική περιγραφή και αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης της περιοχής του ήµου 1.1.1.1 Βασικά χαρακτηριστικά Ο ήµος Βοΐου βρίσκεται στο δυτικό τµήµα του νοµού Κοζάνης. Συνορεύει βορειοανατολικά µε το δήµο Πτολεµαΐδας, ανατολικά µε το ήµο Κοζάνης, νότια µε το ήµο Γρεβενών και βορειοδυτικά µε το ήµο Νεστορίου. Ο ήµος Βοΐου είναι ένας από τους τέσσερις δήµους που σχηµατίζουν το νοµό Κοζάνης, ο οποίος συναποτελεί µαζί µε τους νοµούς Καστοριάς Φλώρινας και Γρεβενών, την Περιφέρεια υτικής Μακεδονίας. Ο ήµος Βοΐου, όπως διαµορφώθηκε µε τον Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87 Τεύχος Α 07-06-2010) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωµένης ιοίκησης Πρόγραµµα Καλλικράτης», αποτελείται από τις ηµοτικές Ενότητες Σιάτιστας Ασκίου Νεάπολης- Τσοτυλίου -Πενταλόφου. Έδρα του ήµου είναι η πόλη της Σιάτιστας, µε ιστορική έδρα την Νεάπολη. Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 9

Ο ήµος Βοϊου εξελίσσεται σε δυναµικό κέντρο στην ευρύτερη περιοχή, κρατώντας παράλληλα και την παραδοσιακή του ταυτότητα. Αποκτά σταδιακά τα χαρακτηριστικά κόµβου µεγάλων οδικών αξόνων, λόγω της διέλευσης της Εγνατίας Οδού και του Κάθετου Άξονα Σιάτιστα Κρυσταλλοπηγή, ενώ έχει κεντροβαρική θέση σε επίπεδο Περιφέρειας υτικής Μακεδονίας καθώς βρίσκεται σε εγγύτητα µε τους γνωστούς τουριστικούς προορισµούς καθώς και τα διοικητικά κέντρα της περιοχής. Η απόσταση από την έδρα του ήµου για τα πλησιέστερα και πιο σηµαντικά πληθυσµιακά κέντρα όπως η Κοζάνη είναι 28 χλµ (25 λεπτά), η Καστοριά είναι 50 χλµ (35 λεπτά) και τα Γρεβενά είναι 30 χλµ (20 λεπτά) µέσω της Εγνατίας οδού και των κάθετων άξονών της. Παρόλο που οι αποστάσεις από τα µεγάλα αστικά κέντρα δεν είναι µεγάλες η πληθυσµιακή αποδυνάµωση και η αρνητική ηλικιακή διάρθρωση του πληθυσµού είναι πλέον ορατή. Τα κυριότερα προβλήµατα της εποχής µας όπως η οικονοµική κρίση και η αύξηση του δείκτη της ανεργίας σε συνδυασµό µε τα χαµηλά αγροτικά κυρίως εισοδήµατα της περιοχής ωθούν τους νέους του ήµου σε µεγαλύτερα αστικά κέντρα (κυρίως Θεσσαλονίκη) για την ανεύρεση εργασίας µε όλα αυτά να οδηγούν τον τόπο σε ένα χαµηλό επίπεδο ευηµερίας. Ο ήµος έχει έκταση 1.002 Km² και καταλαµβάνει το 10,7 % της συνολικής έκτασης της Π.Ε. Κοζάνης και το 2,8% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας υτικής Μακεδονίας. Είναι περιοχή κατ εξοχήν ορεινή, µε το 75% του εδάφους του να καλύπτεται από ορεινές και ηµιορεινές εκτάσεις. Ο πραγµατικός πληθυσµός του ήµου ανέρχεται σε 18.386 κατοίκους (ΕΛ.ΣΤΑΤ 2011) και αντιστοιχεί περίπου στο 12,5% του πληθυσµού της Π.Ε. Κοζάνης. Η περιοχή που καταλαµβάνει ο ήµος αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση µειονεκτικής αγροτικής περιοχής µε έκδηλα τα συµπτώµατα της πληθυσµιακής συρρίκνωσης, της οικονοµικής υποβάθµισης και της εγκατάλειψης. Εδώ και πολλά χρόνια, παραµένουν υψηλά τα ποσοστά ανεργίας. Στον τοµέα του τουρισµού δεν έχουν αξιοποιηθεί σε µεγάλο βαθµό τα διαθέσιµα της περιοχής (ο φυσικός πλούτος και η πολιτιστική κληρονοµιά). 1.1.1.1 α Κλιµατικά στοιχεία Το κλίµα είναι ο πρωταρχικός φυσικός παράγοντας, που επιδρά στα καλλιεργούµενα φυτά και στον τρόπο εκµετάλλευσής τους, για την αύξηση και τη βελτίωση της γεωργικής παραγωγής. Τα κλιµατολογικά στοιχεία (θερµοκρασία, βροχή, υγρασία, κλπ) επιδρούν στα καλλιεργούµενα φυτά : α) άµεσα γιατί καθορίζουν τη γεωργική κατανοµή τους και ρυθµίζουν τη βλάστηση, την ανάπτυξη και κυρίως την καρποφορία τους και β) έµµεσα γιατί επιδρούν µέσω του εδάφους. Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 10

Τα κλιµατολογικά στοιχεία που παρατίθενται στη συνέχεια προέρχονται από τον πλησιέστερο µετεωρολογικό σταθµό που είναι αυτός της ΕΜΥ Κοζάνης και αφορούν παρατηρήσεις 42 ετών, από το 1955 µέχρι και το 1997. ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.1.1 (1) : ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ ΚΟΖΑΝΗΣ (1955-1997) Μετεωρολογικά στοιχεία Μήνες Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν Μέση ετήσια Μέση µηνιαία θερµοκρασία ( o C) Μέση σχετική υγρασία αέρα Μέση µηνιαία βροχόπτωση (mm) 2,30 3,70 6,90 11,60 16,80 21,50 24,10 23,60 19,30 13,50 8,00 3,90 12,93 74,20 70,10 67,50 63,00 62,00 54,80 49,80 50,40 57,00 66,70 74,70 75,70 63,8 36,20 30,20 39,20 43,30 56,70 37,10 38,10 30,00 31,70 52,80 60,30 52,00 507,6 Πηγή : ΕΘΙΑΓΕ / Εδαφολογική µελέτη ήµου Ασκίου Νοµού Κοζάνης (2006) Θερµοκρασία αέρα : Η θερµοκρασία θεωρείται ο σηµαντικότερος από τους παράγοντες που διαµορφώνουν το κλίµα µιας περιοχής. Η γνώση της κατανοµής της θερµοκρασίας συµβάλλει στον καλύτερο υπολογισµό του υδρολογικού ισοζυγίου, δεδοµένου ότι επιδρά στην εξατµισοδιαπνοή. Η µέση ετήσια πορεία της θερµοκρασίας του αέρα παρουσιάζει απλή κύµανση µε ένα µέγιστο τους µήνες Ιούλιο (24,1 o C) και Αύγουστο (23,6 o C) και ένα ελάχιστο το µήνα Ιανουάριο (2,3 o C). Σχετική υγρασία του αέρα : Η ατµόσφαιρα, στο κατώτερο τµήµα της περιέχει πάντοτε ποσότητες νερού είτε µε την αέρια µορφή (υδρατµοί), είτε µε την υγρή (νεφοσταγόνες) αλλά και τη στερεά (χιονοκρύσταλλοι, χαλαζόκοκκοι). Η ποσότητα του νερού, που υπάρχει στην ατµόσφαιρα βρίσκεται σε µια δυναµική ισορροπία µε το νερό που υπάρχει στην επιφάνεια του εδάφους µέσα από τη διαδικασία της εξάτµισης και της κατακρήµνισης. Από τα στοιχεία του παρακάνω πίνακα 5.1 προκύπτει ότι η ετήσια πορεία της σχετικής υγρασίας του αέρα παρουσιάζει απλή κύµανση, αντίθετη της αντίστοιχης θερµοκρασίας του αέρα. Παρουσιάζει ένα ελάχιστο τους µήνες Ιούλιο (49,8%) και Αύγουστο (50,4%), ανέρχεται κανονικά µέχρι το εκέµβριο (75,7%) και Ιανουάριο (74,2%) και µετά ελαττώνεται πάλι κανονικά µέχρι τον Ιούλιο Αύγουστο. Κατανοµή βροχοπτώσεων : Η βροχή είναι το πιο βασικό µετεωρολογικό φαινόµενο και σχηµατίζεται µε τη συµπύκνωση των υδρατµών και υδροσταγονιδίων που υπάρχουν στην ατµόσφαιρα. Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 11

Το µέσο ετήσιο ύψος βροχής ανέρχεται σε 507,60 mm. Από άποψη κατανοµής των βροχών, κατά τη διάρκεια του έτους, η περιοχή παρουσιάζει το µεγαλύτερο ύψος βροχής την άνοιξη (139,2 mm) και το φθινόπωρο (144,8 mm - Πίνακας 6). Ο πιο υγρός µήνας είναι ο Νοέµβριος µε ποσοστό ύψους βροχής που φθάνει το 11,8% του συνολικού και ο πιο ξηρός είναι ο Αύγουστος µε ποσοστό 5,9% του συνολικού ύψους βροχής. ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.1.1 (2) : ΜΗΝΙΑΙΑ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΜΑΤΩΝ (1955-1997) Μηνιαία κατανοµή Μήνας Ποσοστό (%) Μήνας Ποσοστό (%) Ιανουάριος 7,1 Ιούλιος 7,5 Φεβρουάριος 5,9 Αύγουστος 5,9 Μάρτιος 7,7 Σεπτέµβριος 6,2 Απρίλιος 8,5 Οκτώβριος 10,4 Μάιος 11,1 Νοέµβριος 11,8 Ιούνιος 7,3 εκέµβριος 10,2 Εποχική Κατανοµή Εποχή Ύψος Βροχής (mm) Ποσοστό (%) Χειµώνας 118,4 23,3 Άνοιξη 139,2 27,4 Καλοκαίρι 105,2 20,7 Φθινόπωρο 144,8 28,5 Πηγή : ΕΘΙΑΓΕ / Εδαφολογική µελέτη ήµου Ασκίου Νοµού Κοζάνης (2006) Ξηρή περίοδος : Η ξηρή περίοδος έχει ορισθεί σαν ο αριθµός των συνεχών µηνών κατά τους οποίους η µέση µηνιαία βροχόπτωση (mm) είναι µικρότερη ή ίση µε το διπλάσιο της µέσης µηνιαίας θερµοκρασίας ( o C). Εδώ η διάρκεια της ξηρής περιόδου ανέρχεται σε 4 µήνες, από Ιούνιο έως και Σεπτέµβριο, όπως φαίνεται και στο οµβροθερµικό διάγραµµα (Σχήµα 1). Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 12

Μέση µηνιαία θερµοκρασία ( o C) ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΒΟΙΟΥ 2014-2019 30 20 10 0 80 60 40 20 0 Μέσο µηνιαίο ύψος βροχής (mm) Μήνες ΜΕΣΕΣ ΜΗΝ.ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΕΙΣ Χαρακτηρισµός κλίµατος κατά Koppen : Με βάση την κλιµατική κατάταξη Koppen και τα στοιχεία του Πίνακα 5.1, το κλίµα της περιοχής ανήκει στα θερµά εύκρατα υγρά υποτροπικά κλίµατα (Cfa). Χαρακτηρίζεται δηλαδή από µεγάλης διάρκειας και θερµό καλοκαίρι, µε όχι υπερβολικά ψυχρούς χειµώνες και υγρές όλες τις εποχές του έτους. Άνεµος : Ο άνεµος που επικρατεί στην ευρύτερη περιοχή, στη διάρκεια όλων των εποχών του έτους, είναι βόρειας προέλευσης. Ο άνεµος αυτός, γνωστός µε το όνοµα «Καρατζοβίδης», κατεβαίνει από το όρος Βόρα προς νότο µέσω του στενού και της κοιλάδας Μογδενίτσα (Φλόκας, 1992). Η ένταση του ανέµου είναι ασθενής έως µέτρια χωρίς να δηµιουργεί προβλήµατα στις περισσότερες καλλιέργειες. Νέφωση : Η µέτρηση της νέφωσης γίνεται από παρατηρητή µε προσωπική εκτίµηση του ποσοστού του ουρανού που καλύπτονταν από σύννεφα, µε κλίµακα από 0 µέχρι 8. Στο 0 αντιστοιχεί ουρανός χωρίς σύννεφα και στο 8 ουρανός εντελώς καλυµµένος από σύννεφα. Η συχνότητα των ηµερών του έτους από άποψη νέφωσης έχει ως εξής : Οι αίθριες ηµέρες (νέφωση 0,0-1,5) = 95,4 ή 26,1%. Οι µερικώς νεφελώδεις ηµέρες (νέφωση 1,6-6,4) = 195,8 ή 53,6%. Οι νεφοσκεπείς ηµέρες (νέφωση 6,5-8,0) = 74,0 ή 20,3%. Εξατµισοδιαπνοή Ο όρος εξατµισοδιαπνοή αναφέρεται σε δύο φαινόµενα, η µεταβολή των οποίων καθορίζει την απώλεια του νερού από το έδαφος. Τα φαινόµενα αυτά είναι: Η απευθείας εξάτµιση του νερού από το έδαφος. Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 13

Η διαπνοή των φυτών. Η ένταση του φαινοµένου της εξατµισοδιαπνοής εξαρτάται: από τα γενοτυπικά χαρακτηριστικά του φυτού, από την τεχνική των αρδεύσεων, από τη συνισταµένη της επίδρασης ορισµένων κλιµατολογικών παραγόντων, όπως είναι η ηλιακή ακτινοβολία, η θερµοκρασία του αέρα, η σχετική υγρασία και η ταχύτητα του ανέµου. Η εξατµισοδιαπνοή διακρίνεται: στην πραγµατική (ΕΤ c ), στην δυναµική, ή αναφοράς, ή βασική εξατµισοδιαπνοή (ΕΤ r ). Η πραγµατική εξατµισοδιαπνοή αντιπροσωπεύει την ποσότητα του νερού που καταναλώνεται µε την διαπνοή και µε την απευθείας από το έδαφος εξάτµιση, κάτω από φυσιολογικές συνθήκες πυκνότητας και ανάπτυξης των φυτών. Αυτή αντιστοιχεί στην ποσότητα του νερού που καταναλώνεται κάτω από άριστες συνθήκες πυκνότητας και ανάπτυξης των φυτών και όταν η διαθέσιµη υγρασία στο έδαφος είναι µεγάλη. Στην περίπτωση αυτή γίνεται δεκτό ότι η ένταση της εξατµισοδιαπνοής είναι ανεξάρτητη του φυτού και εξαρτάται µόνο από την επίδραση των κλιµατικών παραγόντων. Η εκτίµηση της εξατµισοδιαπνοής των καλλιεργειών αποτελεί βασική προϋπόθεση για τον καθορισµό της έκτασης που µπορεί να αρδευτεί από µία δεδοµένη ποσότητα νερού, όπως και για τον υπολογισµό της παροχής και κατ επέκταση των διαστάσεων των κάθε τάξης αγωγών µεταφοράς και εφαρµογής του νερού στα χωράφια. Για την εύρεση της δυναµικής εξατµισοδιαπνοής στην περιοχή χρησιµοποιήθηκε η µέθοδος FAO Penman-Monteith (Γεωργίου και συνεργάτες, 2000) µε δεδοµένα από τον Καπνικό Σταθµό Κοζάνης (1969-2000). Οι τιµές του Καπνικού Σταθµού για τις βασικότερες κλιµατικές παραµέτρους είναι : µέση ετήσια θερµοκρασία 12,96 ο C, µέση σχετική υγρασία 68,09% και µέση ετήσια βροχόπτωση 552,70 mm. Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 14

Οι µέσοι όροι της ανά µήνα µέσης ηµερήσιας τιµής της EΤ r δίνονται στον πίνακα 7. ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.1.1 (3) : ΜΕΣΟΙ ΟΡΟΙ ΤΗΣ ΑΝΑ ΜΗΝΑ ΜΕΣΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΤΙΜΗΣ ΤΗΣ ΕΞΑΤΜΙΣΟ ΙΑΠΝΟΗΣ (ΕΤR) ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ, ΠΟΥ ΕΚΤΙΜΗΘΗΚΑΝ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟ Ο FAO PENMAN-MONTEITH (ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ, 2000) Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Απρίλιος Μάΐος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέµβριος Οκτώβριος Νοέµβριος εκέµβριος 0,72 1,12 1,75 2,61 3,44 4,68 5,15 4,36 3,26 1,83 1,09 1,74 Για τον υπολογισµό της πραγµατικής εξατµισοδιαπνοής απαιτείται η γνώση του φυτικού συντελεστή, k c, που για τις βασικότερες καλλιέργειες της περιοχής δίνεται στον Πίνακα 8 (Παπαµιχαήλ και Γεωργίου, 2004). 1.1.1.2 Χωροταξική οργάνωση ήµου Βοΐου α. Οικιστική διάρθρωση Χαρακτηριστικό του οικιστικού δικτύου της περιοχής είναι ο µεγάλος αριθµός πολύ µικρών οικισµών, ειδικά στις ηµοτικές Ενότητες Νεάπολης και Τσοτυλίου. Για το οικιστικό απόθεµα της περιοχής σηµειώνουµε την ύπαρξη δυο οικισµών που έχουν επίσηµα χαρακτηρισθεί διατηρητέοι (η Σιάτιστα και ο Πεντάλοφος) ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζουν αρκετοί όπως η Εράτυρα, η Χρυσαυγή, ο Αυγερινός, ο Βυθός, το Ροδοχώρι, η Ζώνη, το Πολυκάστανο κλπ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η Σιάτιστα µε πλήθος αρχοντικών σπιτιών. Στο ήµο Βοϊου δεν υπάρχουν ΣΧΟΟΑΠ, ΠΕΡΠΟ ή Γ.Π.Σ πλην της Έγκρισης Γ.Π.Σ. οικισµού Σιάτιστας ( αρ. 3573/461/29-1-1990 ΦΕΚ 143/ /20-3-90) και της Έγκρισης Πολεοδοµικής Μελέτης Επέκτασης Αναθεώρησης της πόλης της Σιάτιστας (ΦΕΚ 1316/ /12-11-1996). Στο αραιοδοµηµένο τµήµα του οικισµού δεν έχει κυρωθεί η πράξη εφαρµογής και ως εκ τούτου είναι αδύνατη η έκδοση οποιασδήποτε οικοδοµικής αδείας. Στο ΦΕΚ 1316/ /12-11-1996 καθορίζονται οι επιτρεπόµενες χρήσεις γης στην εντός ορίων περιοχή της Σιάτιστας ανά οικοδοµικό τετράγωνο καθώς και οι όροι δόµησης του οικισµού ( γενικοί που αφορούν την αρτιότητα, την κάλυψη, τη δόµηση,τα ύψη κ.τ.λ και ειδικοί που αφορούν τη διαµόρφωση των όψεων των κτιρίων και των ακαλύπτων χώρων). Το θεσµικό πλαίσιο δόµησης των οικισµών του ήµου Βοϊου για όλους τους οικισµούς κάτω των 2000 κατοίκων ορίζεται από το Π..24-4-1985 ( ΦΕΚ 181/ / 3-5-1985 ) µε δύο βασικές διαφοροποιήσεις. Η πρώτη αναφέρεται στους αξιόλογους οικισµούς µε ειδικότερους περιορισµούς δόµησης και κατασκευής που προσιδιάζουν στην παραδοσιακή µορφή. Σ αυτή την κατηγορία σύµφωνα µε την µε Α.Π. 257/1987 (ΦΕΚ 1057/ /22-10 1987) Απόφαση Νοµάρχη ανήκουν οι οικισµοί : Αγία Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 15

Σωτήρα, Αυγερινός, Κριµήνι, Βυθός, άφνη, ίλοφος, Κορυφή, Μόρφη, Χρυσαυγή, Ροδοχώρι, Εράτυρα και Βελανιδιά ( αξιόλογοι οικισµοί). Στη δεύτερη κατηγορία είναι οι αδιάφοροι οικισµοί όπου δεν υπάρχουν ειδικοί περιορισµοί αλλά ισχύουν οι περιορισµοί του Π..24-4-1985 ( ΦΕΚ 181/ /3-5-1985 ) µε βάση το οποίο εκδόθηκαν οι µε Α.Π. 243/ 1987 ( ΦΕΚ 1058/ /22-10-1987) και 441/1987 (ΦΕΚ 189/ /11-3-1987) Αποφάσεις Νοµάρχη. Σ αυτή την κατηγορία ανήκουν οι οικισµοί : αφνερό, ρυόβουνο, Καλονέρι, Λουκόµι, Μικρόκαστρο, Παλαιόκαστρο, Πελεκάνος, Σισάνι, Αηδονοχώρι, Ανθοχώρι, Ασπρούλα, Βροντή, αµασκηνιά, Καλιστράτι, Κρυονέρι, Λευκάδι, Λεύκη, Λευκοθέα, Λούβρη, Μεσόλογγο, Μολόχα, Παναρέτη, Παρόχθιο, Πλακίδα, Πλατανιά, Σήµαντρο, Σκαλοχώρι, Στέρνα, Τραπεζίτσα, Φυτόκιο, Χειµερινό, Χορηγός, Νάµατα, Αγίασµα, Άγιος Θεόδωρος, Αλιάκµων, Ανθούσα, Αξιόκαστρο, Απηδέα, Αχλαδέα, Γλυκοκερασιά, Κλήµα, Κοιλάδι, Λικνάδες, Μελιδόνι, Νεάπολη, Πεπονιά, Περιστέρα, Πολύλακο, Πυλωρί, Ρόκαστρο, Σταυροδρόµι, Τσοτύλι, Οµαλή, Άγιοι Ανάργυροι, ιχείµαρος, ραγασιά, Κλεισώρεια, Πολυκάστανο, Τριάδι, Ζώνη και Βουχωρίνα. Ο κυρίαρχος τύπος κατασκευών στους οικισµούς είναι κατά κανόνα µέχρι διώροφο µε υπόγειο, µε επίσης κατά κανόνα ύψη µέχρι και τα 7.50 µ. και κατ εξαίρεση τα 8,50 µ. και µέχρι τριώροφο για τους οριοθετηµένους οικισµούς Νάµατα, Τριάδα, Αυγερινός, Βουχωρίνα, άφνη, Κορυφή, Μόρφη, Πολυκάστανο, Αγία Σωτήρα, Βυθό και ίλοφο σύµφωνα µε την µε Α.Π. 2596/ 2008 ( ΦΕΚ / Τ.Α.Α & Π. Θ/ 23-10-2008) Απόφαση Νοµάρχη, λόγω των µεγάλων κλίσεων του εδάφους. Σε όλους τους οικισµούς επιβάλετε στέγη µε µέγιστο ύψος τα 2.00µ. Πίνακας 1.1.1.2. (1) ηµοτικών και Τοπικών Κοινοτήτων ανά ηµοτική Ενότητα ηµοτική Ενότητα ηµοτική Κοινότητα Τοπική Κοινότητα Σιάτιστας Μικροκάστρου ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ Παλαιοκάστρου Καλονερίου Γαλατινής Ερατύρας ΑΣΚΙΟΥ Ναµάτων Πελεκάνου Σισανίου Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 16

Νεάπολη Αηδονοχωρίου Αλιάκµονος Αξιοκάστρου Ασπρούλας Βελανιδιάς ρυοβούνου Λευκοθέας Μεσολόγγου Μολόχας Πεπονιάς Περιστέρας Πλατανιάς ΝΕΑΠΟΛΗΣ Πολυλάκκου Πυλωρίου Σηµάντρου Σκαλοχωρίου Τραπεζίτσα Χειµερινού Χορηγού ΤΣΟΤΥΛΙΟΥ Τσοτυλίου Αγιάσµατος Αγίων Αναργύρων Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 17

Ανθούσας Ανθοχωρίου Αυγερινού Βουχωρίνας Βροντής αµασκηνιάς άφνης ιχειµάρρου ραγασιάς Ζώνης Κλεισωρείας Κορυφής Κριµηνίου Λικνάδων Λούβρης Λουκοµίου Μόρφης Οµαλής Πλακίδας Πολυκαστάνου Ροδοχωρίου Σταυροδροµίου Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 18

Χρυσαυγής Πενταλόφου ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΥ Αγίας Σωτήρας Βυθού ιλόφου β. Χωροταξικό σχέδιο της Περιφέρειας υτικής Μακεδονίας Η σηµερινή χωροταξική πολιτική για την υτική Μακεδονία εµπεριέχεται στο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας υτικής Μακεδονίας (ΦΕΚ 1472 Β/09.10.2003: «Έγκριση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας υτικής Μακεδονίας») Η Περιφέρεια της υτικής Μακεδονίας µε έκταση 9.451 km2 ( 7,16 % της χώρας) και πληθυσµό 282.120 κατοίκων (2,61% της χώρας, ΕΣΥΕ 2011) αποτελεί την πύλη εισόδου της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα υτικά Βαλκάνια συνορεύοντας στο βορειοδυτικό άκρο της Χώρας µε την Αλβανία και την Π.Γ..Μ. Ο πληθυσµός της Περιφέρειας, ο οποίος συγκεντρώνεται σε ποσοστό σχεδόν 50% στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης, µειώθηκε κατά την τελευταία δεκαετία στο σύνολό του µε υψηλότερη τάση να εµφανίζεται στην Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών, όπου εµφανίζονται και οι υψηλότεροι δείκτες γήρανσης. Με την ολοκλήρωση του διευρωπαϊκού και εθνικού οδικού δικτύου, ενισχύεται τόσο η εσωτερική συνοχή της Περιφέρειας, όσο και η διαµόρφωση ενός ενιαίου Βαλκανικού χώρου συνεργασίας και ανάπτυξης που αναδεικνύει την κοµβική θέση της. Κατά συνέπεια, η υτική Μακεδονία µετασχηµατίζεται από ακριτική Περιφέρεια αποκοµµένη µέχρι πρότινος από τους γείτονές της, σε µία περιοχή που ενισχύει συνεχώς τη θέση της επικοινωνιακά, ενεργειακά αλλά και επιχειρηµατικά. Η γεωγραφική θέση της υτικής Μακεδονίας, συνδυαζόµενη µε το γεγονός ότι αποτελεί τη µόνη Περιφέρεια της Ελλάδας χωρίς διέξοδο προς τη θάλασσα, διαµορφώνουν µια χωροταξική ενότητα µε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά φυσικά γνωρίσµατα, αναφορικά µε τη συνύπαρξη ορεινών περιοχών και οµαλών εκτάσεων, το ποικιλόµορφο φυσικό περιβάλλον µε την πλούσια πανίδα και χλωρίδα και το µεγαλύτερο στη χώρα δυναµικό επιφανειακών υδάτων. Τα χαρακτηριστικά αυτά συνθέτουν ένα χώρο ο οποίος µε την εφαρµογή του κατάλληλου αναπτυξιακού µοντέλου µπορεί να αναδειχθεί σε ελκυστικό τόπο ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων και διαβίωσης. Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 19

Κυρίαρχη είναι η θέση του τοµέα της ενέργειας στην περιφερειακή οικονοµία αλλά και η συµβολή του στη συνολική παραγωγή σε εθνικό επίπεδο, καθιστώντας τη υτική Μακεδονία ως το ενεργειακό κέντρο της χώρας, καθώς περίπου το 45% της ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται στον άξονα Κοζάνης Πτολεµαΐδας Αµυνταίου Φλώρινας. Η ευρύτερη περιοχή βρίσκεται σε άµεση εξάρτηση από το µητροπολιτικό κέντρο της Θεσσαλονίκης αναφορικά µε τις υπηρεσίες κυρίως της υγείας, δευτερευόντως της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης, καθώς και για το µεγαλύτερο µέρος των οικονοµικών συναλλαγών. Σε σχέση µε την υπόλοιπη χώρα, η βελτίωση της προσβασιµότητας ενισχύει τις επιδράσεις που δέχεται από τα µεγάλα αστικά κέντρα, τα οποία αποτελούν συγχρόνως αποδέκτες των υπηρεσιών και προϊόντων της υτικής Μακεδονίας. Στο πλαίσιο της 4 ης Προγραµµατικής Περιόδου η υτική Μακεδονία ήταν µια από τις 3 Περιφέρειες Στατιστικής Σύγκλισης (Phasing Out) της Ελλάδας µε το κατά κεφαλή Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της σε Μονάδες Αγοραστικής ύναµης (ΜΑ ) υψηλότερο του 75% του αντιστοίχου της ΕΕ-25 και µικρότερο του 75% της ΕΕ-15, λαµβάνοντας ως έτος βάσης υπολογισµού το έτος 2003. Κατά τη νέα προγραµµατική περίοδο η υτική Μακεδονία εντάσσεται στις Περιφέρειες Μεταβατικής Στήριξης αφού το κατά κεφαλή ΑΕΠ για την περίοδο 2007 2009 ανέρχεται στο 85,6% του αντιστοίχου της ΕΕ-27. Η κατάταξη όµως αυτή δεν ανταποκρίνεται στη σηµερινή εικόνα της Περιφέρειας υτικής Μακεδονίας δεδοµένου ότι, η πρωτοφανής οικονοµική κρίση που πλήττει τη χώρα µετά το 2009 έχει οδηγήσει σε σηµαντική ύφεση την ελληνική οικονοµία, γεγονός που έχει επηρεάσει αρνητικά και το κατά κεφαλή ΑΕΠ της Περιφέρειας υτικής Μακεδονίας διαµορφώνοντάς το σε ακόµη χαµηλότερα επίπεδα σε σχέση µε τον αντίστοιχο δείκτη σε επίπεδο ΕΕ-27. Οι επιπτώσεις της κρίσης είναι πολύ πιο εµφανείς στον τοµέα της απασχόλησης, καθώς η ανεργία στη υτική Μακεδονία έχει φτάσει κατά το 2 ο τρίµηνο του 2012 στο 30%. Αποδεικνύεται έτσι ότι, η ένταξη της υτικής Μακεδονίας στις phasing out Περιφέρειες, µέσω της µονοδιάστατης προσέγγισης που ερµηνεύει το επίπεδο ευηµερίας µιας περιοχής αποκλειστικά και µόνο µε το παραγόµενο κατά κεφαλή ΑΕΠ, αποδείχθηκε λόγω της κρίσης ότι δεν ανταποκρίνεται στην πλήρη αναπτυξιακή πραγµατικότητα, αφού οι προϋπάρχουσες διαρθρωτικές αδυναµίες της οικονοµίας συνέβαλλαν πολλαπλασιαστικά στην επιδείνωση της κατάστασης. Η Περιφέρεια παράγει το 2,3% του εθνικού ΑΕΠ, που προέρχεται κατά 6,8% από την Γεωργία, κατά 38,5% από την Βιοµηχανία Κατασκευές (στις οποίες συµπεριλαµβάνονται οι τοµείς των µεταλλείων ορυχείων µε 9,8% και της Ενέργειας µε 18,6%) και κατά 54,7% από τις Υπηρεσίες (2008). Ενδοπεριφερειακά το οικονοµικό προφίλ της υτικής Μακεδονίας χαρακτηρίζεται από το υψηλό κατά κεφαλή ΑΕΠ της Π.Ε. Κοζάνης, λόγω της υψηλής συµµετοχής της εξόρυξης και της παραγωγής ενέργειας (όπως και στην Π.Ε. Φλώρινας δευτερευόντως) στο περιφερειακό ΑΕΠ. Στις Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 20

άλλες Π.Ε. υψηλή είναι η συµµετοχή του τοµέα των υπηρεσιών στο παραγόµενο ΑΕΠ των Π.Ε. Γρεβενών και Καστοριάς, ενώ ο πρωτογενής τοµέας έχει χαµηλή συµµετοχή στο παραγόµενο ΑΕΠ όλων των Π.Ε. µε µικρή εξαίρεση την Π.Ε. Φλώρινας. Ειδικότερα, τα βασικά χαρακτηριστικά της Περιφέρειας ανά τοµέα οικονοµικής δραστηριότητας είναι τα εξής: Ο πρωτογενής τοµέας αν και έχει διαχρονικά υποστεί σηµαντική συρρίκνωση έχει την δυνατότητα µέσω της αύξησης της παραγωγής, τυποποίησης και εµπορίας γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων ποιότητας και ιδιαίτερης τοπικής σηµασίας να αυξήσει τη συµµετοχή του στο ΑΕΠ της Περιφέρειας και να συµβάλλει στην αύξηση της απασχόλησης. Ο δευτερογενής τοµέας χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη ορισµένων ισχυρών µονοδραστηριοτήτων µε γενικότερες χωρικές εξειδικεύσεις της οικονοµικής δραστηριότητας, όπως το κύκλωµα λιγνίτη-ενέργειας (Άξονας Κοζάνη Πτολεµαϊδα Αµύνταιο Φλώρινα) και ο τοµέας της γούνας (Καστοριά Σιάτιστα). Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται µείωση της οικονοµικής δραστηριότητας στους συγκεκριµένους κλάδους, ενώ νέα κατεύθυνση δύναται να αποτελέσει η µεταποίηση ποιοτικών αγροτικών προϊόντων. Το παραγωγικό µοντέλο της Περιφέρειας, που βασιζόταν σε χαµηλής προστιθέµενης αξίας υπηρεσίες πρόκειται να υποστεί σηµαντικές αλλαγές τα επόµενα χρόνια, τόσο στο δηµόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τοµέα. Γενικά, ως προς το παραγωγικό της σύστηµα, η Περιφέρεια υτικής Μακεδονίας αντιµετωπίζει διαρθρωτικές αδυναµίες, µε κύρια χαρακτηριστικά της οικονοµίας της το περιορισµένο εύρος κλαδικής εξειδίκευσης, τη σηµαντική εξάρτηση από συµβατικούς κλάδους, το πολύ µικρό µέγεθος των επιχειρήσεων και την έλλειψη επενδύσεων ιδίως σε Ε&ΤΑ οι οποίες περιορίζονται στο 0,1% του ΑΕΠ της Περιφέρειας. Η εξέλιξη του συνόλου των εγγεγραµµένων επιχειρήσεων κατά την τριετία 2008-2010 σηµείωσε αυξοµειώσεις, αλλά είναι αξιοσηµείωτο ότι µεταξύ 2009-2010, ουσιαστικά κατά την πρώτη διετία της οικονοµικής κρίσης που πλήττει κατά τρόπο δραµατικό τη χώρα, οι διαγραφές των επιχειρήσεων υπερτερούσαν κατά 40% των αντιστοίχων εγγραφών (1.826 διαγραφές έναντι 1.305 εγγραφών). Η Περιφέρεια χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα αξιόλογο φυσικό περιβάλλον µε σηµαντικές δυνατότητες τουριστικής αξιοποίησης. Ωστόσο, υπό το πρίσµα της µειωµένης εγχώριας ζήτησης, Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 21

µια τέτοια προοπτική θα είναι επιτυχηµένη στο βαθµό που θα υπάρξουν παρεµβάσεις αναβάθµισης του τουριστικού προφίλ της Περιφέρειας στο εξωτερικό και συνδυασµένη αντιµετώπισή της µε άλλους σηµαντικούς τουριστικούς προορισµούς. Συµπερασµατικά, η σηµερινή παραγωγική διάρθρωση της Περιφέρειας δεν είναι σε θέση να απορροφήσει τους «κραδασµούς» που προκύπτουν από την κρίση. Παρόλα αυτά και σε συνδυασµό µε τις γενικότερες πολιτικές αντιµετώπισής της που θα ληφθούν σε εθνικό επίπεδο, η ίδια η Περιφέρεια θα πρέπει να αναζητήσει ένα παραγωγικό πρότυπο προσαρµοσµένο στις δυνατότητές της. Η Περιφέρεια υτικής Μακεδονίας κατά την τρέχουσα προγραµµατική περίοδο ανέπτυξε σχέσεις συνεργασίας τόσο µε τις γειτονικές διασυνοριακές περιφέρειες όσο και µε άλλες περιφέρειες στον Ευρωπαϊκό χώρο σε τοµείς κοινού ενδιαφέροντος. Τα πεδία συνεργασίας σε διακρατικό και διασυνοριακό επίπεδο εστιάζονται σε κοινά προβλήµατα και προοπτικές, ισχυρούς οικονοµικούς, κοινωνικούς και ιστορικούς πολιτιστικούς δεσµούς, κοινούς φυσικούς πόρους, κοινές ή συµπληρωµατικές υποδοµές διασφαλίζοντας τη διαλειτουργικότητα και τον σχεδιασµό πέρα από τα διοικητικά όρια. Παράλληλα διαπεριφερειακές ζώνες συνεργασίας εντοπίζονται στους τοµείς των δικτύων µεταφορικών, ενεργειακών και τηλεπικοινωνιακών υποδοµών, ύπαρξης και διαχείρισης κοινών φυσικών πόρων καθώς και αναπτυξιακών χαρακτηριστικών ιδιαίτερου ενδιαφέροντος (επιχειρηµατικότητα, ανάπτυξης αγροτικού χώρου, τουρισµός, πολιτισµός, υγεία, εκπαίδευση). Αναφορικά µε τον ρόλο των Περιφερειών της Ευρώπης, η Περιφέρεια υτικής Μακεδονίας ως προς τις 4 βασικές προκλήσεις (Παγκοσµιοποίηση, ηµογραφική Αλλαγή, Κλιµατική Αλλαγή και Ενέργεια) της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» βρίσκεται µαζί µε το σύνολο σχεδόν των Περιφερειών του Νότου της Ε.Ε σε ευάλωτη θέση και ειδικότερα αναφορικά µε την Κλιµατική Αλλαγή και την Ενέργεια. γ. Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο ήµου Βοΐου Στο ήµο Βοϊου δεν υπάρχει χωροταξικό, στην ηµοτική Ενότητα Σιάτιστα είναι υπό σύνταξη, µε συνέπεια να µην υπάρχουν στις εκτός ορίων οικισµών περιοχές θεσµοθετηµένες χρήσεις γης. Οι εξωαστικές χρήσεις γης επηρεάζονται κατά κύριο λόγο αφενός από το φυσικό ανάγλυφο και αφετέρου από τους κεντρικούς οδικούς άξονες που διατρέχουν τον ήµο. Την εδαφική περιφέρεια του ανατολικού τµήµατος του ήµου Βοϊου διασχίζει η Εγνατία οδός µε κατεύθυνση ανατολήδύση, η οποία διέρχεται ανάµεσα στους δύο ορεινούς όγκους του Βούρινου και του Σινιάτσικου. Από την περιοχή του ήµου διέρχεται και η κάθετη της Εγνατίας οδού Σιάτιστα Κρυσταλλοπηγή. Παράλληλα µε την Εγνατία οδό και τον κάθετο άξονα διέρχονται και οι Ε.Ο. 15 και 20, που Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 22

συνδέουν (και αποτελούσαν για πάρα πολλά χρόνια τους βασικούς οδικούς άξονες της υτικής Μακεδονίας) την Κοζάνη µε τα Γρεβενά και την Καστοριά, αλλά και µε την Ήπειρο. Υπάρχουν οι µεγάλες δασικές εκτάσεις τα όρια των οποίων ελέγχονται από το αρµόδιο ασαρχείο του Τσοτυλίου. Κάποιες εκτάσεις είναι βοσκότοποι και αρκετοί είναι οι εγκαταλελειµµένοι αγροί. Υπάρχουν επίσης θαµνοσκεπείς εκτάσεις, άγονες εκτάσεις και νερά ( ποτάµια, παραπόταµοι, τεχνιτές λίµνες Σισανίου και Πραµόριτσας). Στην περιοχή του Βοϊου υπάρχουν περίπου 175 εντοπισµένοι αρχαιολογικοί χώροι που έχουν έστω και λίγο ερευνηθεί και µάλιστα ανασκαφικά, υπάρχουν πινακίδες και ελέγχονται από τις αρµόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισµού. Επίσης υπάρχουν και περιοχές υψηλής παραγωγικότητας, δηλαδή γεωργικές εκτάσεις που καλύπτονται από δίκτυα άρδευσης. Τέτοιες περιοχές είναι στην Εράτυρα, στο Καλονέρι, στο Σισάνι, στον Πελεκάνο, σε περιοχές του ρυόβουνου και Αλιάκµωνα- Πεπονιάς και στις παρυφές του οικισµού Παλαιοκάστρου. Στον ήµο Βοϊου υπάρχουν δύο περιοχές που ανήκουν στο ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο προστασίας Natura 2000 α) ο ΤΚΣ µε ονοµασία «Όρος Βούρινος (Μεσιανό νερό)» και κωδικό GR1330001 Ο Βούρινος είναι µικρός σε έκταση ορεινός όγκος και βρίσκεται νοτιοανατολικά στη πόλη της Σιάτιστας. Η ψηλότερη κορυφή του, µε την οµώνυµη ονοµασία έχει υψόµετρο 1.866m και βρίσκεται στο σύνορο των νοµών Κοζάνης και Γρεβενών. Προς Βορρά ο Βούρινος χωρίζεται από τον ορεινό όγκο της Βέλλιας µε µια στενόµακρη κοιλάδα που έχει τα ονόµατα Φαρδύκαµπος. Οι ανατολικές πλαγιές καταλήγουν µάλλον οµαλά στο οροπέδιο της Κοζάνης. Προς νότο, ο Βούρινος συνεχίζεται µε µια µικρή σε όγκο, χαµηλή οροσειρά µε ψηλότερη κορυφή το Φλάµπουρο (1.381m). H προέκταση αυτή του Βούρινου σταµατάει απότοµα στον Αλιάκµονα ποταµό. Οι νοτιοδυτικές πλαγιές του Βούρινου είναι γυµνές από βλάστηση και πέφτουν απότοµες και βραχώδεις στο οροπέδιο των Βεντζίων, µέσου ύψους 700m, που ανήκει στο νοµό Γρεβενών. Αντίθετα οι βόρειες και βορειοανατολικές πλαγιές είναι δασωµένες και διασχίζονται από κοιλάδες και χαράδρες. Ανάµεσα στις κορυφές Βούρινος, Ασπροβούνι και Πυραµίδα σχηµατίζεται µια κοιλάδα, η οποία περικλείεται από βουνά από όλες τις πλευρές της. Πρόκειται για την κοιλάδα του Μεσιανού νερού, από την οποία υδρεύεται η πόλη της Σιάτιστας. και β) η ΖΕΠ µε ονοµασία «Κορυφές Όρους Σινιάτσικο» και κωδικό GR1330002 Η περιοχή περιλαµβάνει όλη την παραπάνω προστατευόµενη περιοχή ΤΚΣ του Βούρινου,καθώς και τις νότιες υποώριες εκτάσεις του όρους Σινιάτσικο (Άσκιο). Η συνολική της έκταση ανέρχεται περίπου στα 178,5 km2 και χαρακτηρίζεται από την παρουσία σηµαντικών ειδών ορνιθοπανίδας, συνολικά 89 στον αριθµό. Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 23

Η εκτός σχεδίου δόµηση είναι ενιαία καθοδηγούµενη από το Π.. 24-5-1985 ( ΦΕΚ 270/ / 31-5- 1985), ανάλογα µε την υπό δόµηση χρήση. Έτσι οι επιτρεπόµενες µε το παραπάνω Π χρήσεις είναι η γεωργοκτηνο-πτηνοτροφική, η βιοµηχανική-βιοτεχνική, τα καταστήµατα και τα γραφεία, οι τουριστικές εγκαταστάσεις οι αθλητικές εγκαταστάσεις, η κατοικία, οι ναοί, τα κτίρια κοινής ωφέλειας, εγκαταστάσεων σταθµών τηλεπικοινωνιών, και εµπορικών αποθηκών. Στην περιοχή της Αγίας Κυριακής της Τοπικής Κοινότητας Καλονερίου, έχει συνταχθεί τοπικό ρυµοτοµικό και χτίστηκε το ηµαρχείο του πρώην ήµου Ασκίου. Πάρα πολύ σηµαντική είναι η παρουσία κτηνοτροφικών µονάδων ( ποιµνιοστάσια-βουστάσια - κάποια χοιροστάσια ) σε όλο τον ήµο. Επίσης πολύ σηµαντικές εγκαταστάσεις είναι οι µονάδες εκτροφής γουνοφόρων ζώων, στενά συσχετισµένες µε τον κλάδο της γουνοποιίας που αποτελεί έναν από τους παραδοσιακούς και δυναµικότερους κλάδους παραγωγικών δραστηριοτήτων των πρώην δήµων Σιάτιστας και Ασκίου. Στην εκτός σχεδίου περιοχή εντοπίζεται σηµαντικός αριθµός κτισµάτων µε βιοτεχνίες παραγωγής γούνας, οι οποίες παράλληλα λειτουργούν και ως εκθέσεις-καταστήµατα λιανικού και χονδρικού εµπορίου. Στην οδό από τη Μπάρα προς Σιάτιστα είναι χωροθετηµένο το Βιοτεχνικό Πάρκο Σιάτιστας, που προορίζεται για την εγκατάσταση µικρών βιοτεχνικών µονάδων, στο οποίο έχει κατασκευαστεί ένα Πολυδύναµο Κτίριο. Άλλες βιοτεχνικές µονάδες που εντοπίζονται, είναι ορισµένες βιοτεχνίες επίπλων και ξυλείας, βιοτεχνίες παραγωγής οικοδοµικών υλικών, πέτρας και σκυροδέµατος, βιοτεχνίες σιδηροκατασκευών, συνεργεία αυτοκινήτων και πρατήρια υγρών καυσίµων. Υπάρχουν κάποια τυροκοµεία και οινοποιεία, γεωργικές και επαγγελµατικές αποθήκες, SILOS, µια βιοµηχανία συσκευασίας αγροτικών προϊόντων της γης του Βοϊου, µια βιοµηχανία παραγωγής ζωοτροφών γουνοφόρων ζώων και µια βιοµηχανία επεξεργασίας δερµάτων. Οι περισσότερες εκτός σχεδίου κατοικίες αυτές είναι µικρές σε όγκο, αρκετές λειτουργούν ως αγροικίες και ενδεχοµένως δεν κατοικούνται όλο τον χρόνο. Σε ότι αφορά τις τουριστικές εγκαταστάσεις στην εκτός σχεδίου περιοχή είναι εγκατεστηµένα κάποια ξενοδοχεία καθώς και ελάχιστοι χώροι συνάθροισης κοινού. ιάσπαρτα σε όλη την περιοχή του ήµου, και κυρίως σε πανοραµικά σηµεία κοντά στους οικισµούς, υπάρχουν εκκλησίες και ξωκλήσια, πολλά από τα οποία είναι και Βυζαντινά µνηµεία. Οι εκτός σχεδίου χρήσεις κοινωνικής υποδοµής αφορούν µόνον ορισµένους αθλητικούς χώρους. Στην.Ε Σιάτιστας λειτουργεί σταθµός µεταφόρτωσης των απορριµµάτων της περιοχής κοντά στη διασταύρωση για τα Γρεβενά, όπου εξυπηρετεί τον ήµο και γειτονικούς ήµους από τον Νοµό Γρεβενων. Η διαχείριση των απορριµµάτων όλης της υτικής Μακεδονίας γίνεται από την εταιρεία «ιαχείριση Απορριµµάτων υτικής Μακεδονίας ( ΙΑ ΥΜΑ) Α.Ε.». Τέλος, εντοπίστηκαν ανενεργά λατοµεία. Σε εκτάσεις εκτός σχεδίου έχει εγκατασταθεί σηµαντικός αριθµός κεραιών κινητής τηλεφωνίας. Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 24

Πρέπει να επισηµάνουµε ότι τον τελευταίο καιρό παρατηρείται και εντός και εκτός των οικισµών, µεγάλο ενδιαφέρον για εγκαταστάσεις ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, κυρίως φωτοβολταϊκών σταθµών. Συνολικά, πρέπει να επισηµανθεί ότι παρατηρείται εκτός σχεδίου δόµηση µε πολλές και διαφορετικές χρήσεις 1.1.1.3 Κοινωνικά χαρακτηριστικά α. Πληθυσµός Σύµφωνα µε την απογραφή πληθυσµού του έτους 2011 η κατανοµή του πληθυσµού ανά ηµοτικές και Τοπικές Κοινότητες εµφανίζεται πιο κάτω. Πίνακας 1.1.1.3 (1) Κατανοµή Πληθυσµού σε οικισµούς (2011) ΗΜΟΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ 6.247.Κ.Σιάτιστας 5.490 Τ.Κ.Μικροκάστρου 446..Παλαιοκάστρου 311 ΗΜΟΣ ΑΣΚΙΟΥ 4.002 Τ.Κ.Καλονερίου 483.Κ.Γαλατινής 1.795 Τ.Κ.Ερατύρας 1.097 Τ.Κ Ναµάτων 104 Τ.Κ.Πελεκάνου 269 Τ.Κ.Σισανίου 254 ΗΜΟΣ ΝΕΑΠΟΛΗΣ 4.100.Κ Νεάπολης 2.323 Τ.Κ.Αηδονοχωρίου 89 Τ.Κ.Αλιάκµονος 231 Τ.Κ.Αξιοκάστρου 133 Τ.Κ.Ασπρούλας 122 Τ.Κ.Βελανιδιάς 109 T.K. ρυοβούνου 251 Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 25

T.K.Λευκοθέας 20 T.K Μεσολόγγου 40 T.K Μολόχας 132 T.K Πεπονιάς 70 T.K Περιστέρας 22 T.K Πλατανιάς 93 T.K Πολυλάκκου 29 T.K.Πυλωρίου 57 T.K.Σηµάντρου 38 T.K Σκαλοχωρίου 102 Τ.Κ Τραπεζίτσα 99 T.K.Χειµερινού 50 T.K.Χορηγού 90 ΗΜΟΣ ΤΣΟΤΥΛΙΟΥ 3.417 Τ.Κ Τσοτυλίου 1.545 Τ.Κ Αγιάσµατος 52 Τ.Κ Αγίων Αναργύρων 37 Τ.Κ.Ανθούσας 42 Τ.Κ Ανθοχωρίου 136 Τ.Κ.Αυγερινού 236 Τ.Κ Βουχωρίνας 35 Τ.Κ.Βροντής 178 Τ.Κ αµασκηνιάς 152 Τ.Κ. άφνης 31 Τ.Κ ιχειµάρρου 50 Τ.Κ. ραγασιάς 50 Τ.Κ.Ζώνης 63 Τ.Κ.Κλεισωρείας 44 Τ.Κ.Κορυφής 70 Τ.Κ.Κριµηνίου 45 Τ.Κ.Λικνάδων 27 Τ.Κ.Λούβρης 51 Τ.Κ.Λουκοµίου 47 Τ.Κ.Μόρφης 74 Τ.Κ.Οµαλής 98 ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΥ 620 Τ.Κ.Πενταλόφου 446 Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 26

Τ.Κ.Αγίας Σωτήρας 28 Τ.Κ.Βυθού 122 Τ.Κ. ιλόφου 24 Πηγή: ΕΣΥΕ Απογραφή 2011 ΣΧΗΜΑ 1 Κατανοµή πληθυσµού ανά ηµοτική Ενότητα Ε ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ Ε ΑΣΚΙΟΥ Ε ΝΕΑΠΟΛΗΣ Ε ΤΣΟΤΥΛΙ Ε ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΟΝΙΜΟΣ DE FACTO ΝΟΜΙΜΟΣ ΚΑΝΟΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ Πηγή: ΕΣΥΕ Απογραφή 2011 18.386 18.558 24.382 12.009 Πίνακας 1.1.1.3 (2) Μέσης ηλικίας πληθυσµού (2011) ΦΥΛΟ ΟΜΑ ΕΣ ΗΛΙΚΙΩΝ Άρρενες Θήλεις 0-9 ετών 10-19 ετών 20-29 ετών 30-39 ετών 40-49 ετών 50-59 ετών 60-69 ετών 70 ετών & άνω Μέση ηλικία 9.144 9.242 1.406 1.646 1.625 2.253 2.369 2.409 2.284 4.394 47,7 Πηγή: ΕΣΥΕ Απογραφή 2011 Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 27

Πίνακας 1.1.1.3 (3) Στοιχεία πληθυσµού (2011) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ - ΠΥΡΗΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑ ιαζευγµένοι Έγγαµοι, µε Χήροι και και σύµφωνο Μέσο Αριθµός χήροι από διαζευγµένοι Αριθµός Άλλης Άγαµοι συµβίωσης µέγεθος πυρηνικών Ελληνική σύµφωνο από νοικοκυριών Χώρας και σε νοικοκυριού οικογενειών συµβίωσης σύµφωνο διάσταση συµβίωσης 6.092 9.967 2.059 268 6.800 2,68 5.444 17.717 669 Πηγή: ΕΣΥΕ Απογραφή 2011 Πίνακας 1.1.1.3 (4). Μεταβολή Πληθυσµού 1991-2011 Περιοχή/έτος 1991 2001 2011 ΗΜΟΣ ΒΟΪΟΥ 25.218 22.447 18.386 Ε Σιάτιστας 6.687 6.547 6.247 Ε Ασκίου 5.388 5.130 4.002 Ε Νεάπολης 6.046 5.121 4.100 Ε Τσοτυλίου 6.000 4.753 3.417 Ε Πενταλόφου 1097 896 620 Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ (2011) Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 28

ήµος Βοίου - Εξέλιξη πληθυσµού ανά ηµοτική ενότητα 8.000 Πληθυσµός 6.000 4.000 2.000 1971 1981 1991 2001 2011 0 Ε Α σ κ ί ο υ Ε Ν ε ά π ο λ η ς Ε Π ε ν τ α λ ό φ ο υ Ε Σ ι ά τ ι σ τ α ς ηµοτικές Ενότητες ήµου Βοίου Ε Τ σ ο τ υ λ ί ο υ ΣΧΗΜΑ 2 : ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟ Ο 1971-2011 ΑΝΑ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ιαχρονική εξέλιξη πληθυσµού ήµου Βοίου 30.000 25.000 Πληθυσµός 20.000 15.000 1 9 7 1 1 9 8 1 1 9 9 1 2 0 0 1 2 0 1 1 Χρονική περίοδος ΣΧΗΜΑ 3 : ΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΗΜΟΥ ΒΟΙΟΥ Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 29

Η φθίνουσα πορεία που παρουσιάζεται οφείλεται στην εσωτερική µετανάστευση των κατοίκων προς τα αστικά κέντρα της ευρύτερης περιοχής, κυρίως την Θεσσαλονίκη. Αιτία του φαινοµένου είναι κυρίως οι περιορισµένες δυνατότητες απασχόλησης στην ευρύτερη περιοχή. Η διαχρονική εξέλιξη του πληθυσµού φαίνεται στον παρακάτω πίνακα : ΠΙΝΑΚΑΣ 1 : ΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΕΤΟΣ 1991 2001 2011 ΗΜΟΣ ΒΟΙΟΥ 25.218 22.447 18.558 Π.Ε. ΚΟΖΑΝΗΣ 150.386 155.682 150.170 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ 292.875 301.522 285.002 *Στοιχεία απογραφών 120 100 80 60 40 20 0 1991 2001 2011 ΗΜΟΣ ΒΟΙΟΥ Π.Ε. ΚΟΖΑΝΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ β. Εκπαίδευση ΣΧΗΜΑ 4 : ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΗΝ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟ Ο 1991-2011 Πινακάς 1.1.1.3 (5) : Επίπεδο εκπαίδευσης πληθυσµού ήµου Βοΐου ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΕΠΙΠΕ Ο ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ (Άτοµα γεννηθέντα το 2004 και πριν) Πρωτοβάθµια ευτεροβάθµια - Μεταδευτεροβάθµια Τριτοβάθµια Λοιπά 7.359 5.706 1.658 2.828 β1 Σχολικές µονάδες Ο ήµος διαθέτει είκοσι (30) σχολικά κτίρια είκοσι (20) πρωτοβάθµιας και δέκα (10) κτίρια δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης. Στη Σιάτιστα λειτουργεί ακόµη Σχολείο εύτερης Ευκαιρίας, παράρτηµα Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και το πρόγραµµα δια βίου µάθησης Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 30

Αναλυτικά τα σχολεία του ήµου Βοΐου ανά Ε : Ε Σιάτιστας Β/θµια : ένα (1) Ηµερήσιο Επαγγελµατικό Λύκειο ΕΠΑ.Λ ένα (1) Ηµερήσιο Γενικό Λύκειο ένα (1) Ηµερήσιο Γυµνάσιο ένα (1) Μουσικό Σχολείο Α/θµια: τρία (3) ηµοτικά Σχολεία τέσσερα (4) Νηπιαγωγεία εκ των οποίων ένα ολοήµερο δύο (2) Παιδικοί Σταθµοί Ε Ασκίου Β/θµια : δύο (2) Ηµερήσια Γυµνάσια Α/θµια: τρία (3) ηµοτικά Σχολεία τρία (3) Νηπιαγωγεία Ε Νεάπολης Β/θµια : ένα (1) Ηµερήσιο Γενικό Λύκειο ένα (1) Ηµερήσιο Γυµνάσιο Α/θµια: ένα (1) ηµοτικό Σχολείο ένα (1) Νηπιαγωγείο που λειτουργεί κα ως ολοήµερο ένας (1) Παιδικός Σταθµός Ε Τσοτυλίου Β/θµια : ένα (1) Ηµερήσιο Γυµνάσιο µε τάξεις Λυκείου Α/θµια: ένα (1) ηµοτικό Σχολείο δύο (2) Νηπιαγωγεία που λειτουργούν και ως ολοήµερα ένας (1) Παιδικός Σταθµός Ε Πενταλόφου Β/θµια : ένα (1) ιαπολιτισµικό Γυµνάσιο µε τάξεις Λυκείου Α/θµια: ένα (1) ηµοτικό Σχολείο Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 31

ένα (1) Νηπιαγωγείο Σχήµα 1 καταµερισµός σχολικών µονάδων κατά Ε ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ ΑΣΚΙΟΥ ΝΕΑΠΟΛΗΣ ΤΣΟΤΥΛΙ ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΣ * Επισήµανση : Το µεγαλύτερο ποσοστό των σχολικών κτιρίων έχουν κτιστεί χωρίς την έκδοση οικοδοµικών αδειών Στη Νεάπολη στο Τσοτύλι και στην Εράτυρα λειτουργούν ηµοτικέ βιβλιοθήκες ενώ στη Σιάτιστα λειτουργεί η ηµόσια Κεντρική Μανούσεια Βιβλιοθήκη ως ΝΠ µε τη σηµερινή της µορφή από το 1953. Συµπλήρωσε ήδη µισόν αιώνα. Συλλογές βιβλίων υπάρχουν στη Σιάτιστα από την εποχή της µεγάλης ακµής της, δηλ. από το 17ο αιώνα, καθότι η πόλη ήταν ένα από τα ακµάζοντα πνευµατικά κέντρα, όπως η Κοζάνη, η Καστοριά, τα Γιάννενα, οι Σέρρες, το Μοναστήρι, η Μοσχόπολη κ.ά., όπου υπήρχαν σχολεία και καλλιεργούνταν τα ελληνικά Γράµµατα και η ελληνική Παιδεία. Η βιβλιοθήκη συγκροτήθηκε από δωρεές βιβλίων που πρόσφεραν λόγιοι εµπνευσµένοι από πατριωτικά αισθήµατα και τέτοια δεν έλειψαν και δε θα λείψουν ποτέ από τους Σιατιστινούς. Πυρήνας της υπήρξε ένας µεγάλος αριθµός βιβλίων, δωρεά του Θεόδωρου Μανούς, του πρώτου καθηγητή της Ιστορίας στο Πανεπιστήµιο Αθηνών, (από τον οποίο πήρε και το όνοµα, «Μανούσεια Βιβλιοθήκη Κοινότητος Σιατίστης» αρχικά, το 1858). Τα πρώτα βιβλία της στεγάζονταν στα κελιά του Αγίου ηµητρίου, µέχρι την µεταστέγασή της σε ευρύχωρη αίθουσα του Τραµπάτζειου Γυµνασίου, που χτίστηκε το 1888. Από κει πάλι, το 1954, µεταστεγάστηκε σε ένα τµήµα της Αποστολικής ιακονίας, το όµορφο ιδιόκτητο κτήριο της βιβλιοθήκης, που το 1987 κατεδαφίστηκε µαζί µε την Αποστολική ιακονία. Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 32

Το 1987 στεγάστηκε οριστικά στο κτήριο του Κουκουλίδειου Πνευµατικού Κέντρου, όπου σε ειδική µεγάλη αίθουσα µε ξύλινους, παραδοσιακούς βιβλιοστάτες είναι εκτεθειµένες όλες οι συλλογές παλαιών και νέων βιβλίων, ενώ στο ηµιυπόγειο στεγάζονται η Κινητή Βιβλιοθήκη και το ηµόσιο Κέντρο Πληροφόρησης. Λειτουργεί ως Ν.Π... από το 1953 και το 1998 χαρακτηρίστηκε Κεντρική. Η Βιβλιοθήκη διαθέτει: Παλιές εκδόσεις.οι παλαιότερες εκδόσεις είναι τα βιβλία Θουκυδίδου Ξυγγραφή Ξενοφώντος Ελληνικά, έκδοση Βενετίας, 1502, Απαντα Οµήρου 1504. 50.000 τόµους βιβλίων και περιοδικών για το αναγνωστικό κοινό και οι συλλογές της εµπλουτίζονται συνεχώς. Σύγχρονη τεχνολογία, υπολογιστές, εκτυπωτές, σαρωτές, φωτοτυπικά, µηχανήµατα αναπαραγωγής εικόνας και ήχου και σύνδεση µε το διαδίκτυο για την εξυπηρέτηση του κοινού και την καλύτερη λειτουργία της. Πραγµατοποιεί εκδόσεις βιβλίων, συνέδρια, διαλέξεις, οµιλίες, παρουσιάσεις βιβλίων και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η Βιβλιοθήκη ανήκει στην αρµοδιότητα του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων υπό την ιεύθυνση Βιβλιοθηκών και Γενικών Αρχείων του Κράτους. Επιχορηγείται από τον τακτικό προϋπολογισµό του ΥΠΕΠΘ και από το Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων. Ενισχύεται και από δωρεές φίλων της Βιβλιοθήκης. Ήταν ενταγµένη στο δίκτυο Βιβλιοθηκών του Νόµου Κοζάνης (ΙΝ.ΒΑ.).Από το 2002 εντάχθηκε στο πρόγραµµα ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, «Κινητές Βιβλιοθήκες». Η Κινητή Βιβλιοθήκη µε το Βιβλιοαυτοκίνητό της εξυπηρετεί δανειστικά κέντρα - σχολεία Β/θµιας και Α/θµιας Εκπαίδευσης σε όλο το Νοµό Κοζάνης. Επίσης από το 2003 λειτουργεί και ηµόσιο Κέντρο Πληροφόρησης από το πρόγραµµα «Κοινωνία της Πληροφορίας», το οποίο, όπως και το ΕΠΕΑΕΚ, χρηµατοδοτείται από τα Ευρωπαϊκά Κοινοτικά Ταµεία κατά 75% και από το Ελληνικό ηµόσιο κατά 25%. γ. Ανέσεις νοικοκυριών Από τα στοιχεία για τις ανέσεις των νοικοκυριών στις κοινότητες, µπορούµε να κάνουµε τις εξής παρατηρήσεις, οι οποίες είναι ενδεικτικές για την ποιότητα ζωής Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 33

των κατοίκων της περιοχής: Υπάρχει σχεδόν πλήρης εξηλεκτρισµός της περιοχής και αρκετά ικανοποιητική τηλεφωνική κάλυψη, η οποία µάλιστα έχει βελτιωθεί περαιτέρω τα τελευταία χρόνια, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά, καθώς η πλειοψηφία των κέντρων έχει αντικατασταθεί µε ψηφιακά νέας τεχνολογίας. Η ύδρευση και αποχέτευση είναι ικανοποιητική σε όλους τους οικισµούς ήδη στην Νεάπολη ξεκίνησε η λειτουργία του βιολογικού καθαρισµού του Ασκίου είναι σε εξέλιξη καθώς και της Σιάτιστας. Στη Σιάτιστα επίσης είναι σε εξέλιξη του έργο της αντικατάστασης του δικτύου ύδρευσης σε όλο τον οικισµό. Οι επαρχιακοί δρόµοι που ενώνουν τις κοινότητες είναι σε ικανοποιητικό βαθµό. Αναλυτικά : γ.1 Τηλεπικοινωνίες ίκτυα κινητής τηλεφωνίας Τα δίκτυα της κινητής τηλεφωνίας εξυπηρετούν ικανοποιητικά όλους τους οικισµούς του ήµου. ίκτυα Ο.Τ.Ε. Ο Ο.Τ.Ε. καλύπτει επαρκώς τη ζήτηση της περιοχής και γενικότερα τις ανάγκες των κατοίκων του ήµου, ενώ υπάρχει δυνατότητα επέκτασης της υπάρχουσας τηλεφωνικής υποδοµής. ιαδύκτιο Το διαδίκτυο δεν εξυπηρετεί όλους τους οικισµούς ιδιαίτερα σε Τσοτυλίου δεν υπάρχει επέκταση WiFi πολλούς οικισµούς του Στις έδρες των δηµοτικών ενοτήτων και σε κοινόχρηστους χώρους λειτουργεί ελεύθερο WiFi. Η κύρια πρόκληση του µέλλοντος αφορά τις τηλεπικοινωνίες, δηλαδή τη ραγδαία εισαγωγή νεότερων τεχνολογιών που θα αλλάξουν τον τρόπο λειτουργίας του ήµου όπως συµβαίνει σε πολυάριθµα σχετικά παραδείγµατα του εξωτερικού. γ.2 ίκτυα.ε.η. Το υπάρχον δίκτυο µεταφοράς και διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας κρίνεται καταρχήν ικανοποιητικό για τις αυστηρές σηµερινές ανάγκες. Γενικά τα δίκτυα της.ε.η εξυπηρετούν ικανοποιητικά τις ανάγκες του ήµου σε ηλεκτρική ενέργεια και υπάρχει η δυνατότητα επέκτασής τους Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 34