ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET10: ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΣΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ

Transcript

1 ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει το μόνιμο πληθυσμό και τη μεταβολή του ανά αστικό κέντρο (οικισμοί άνω των κατοίκων) και πρωτεύουσα Νομού της Ζώνης IV. Η βελτίωση της μεταφορικής υποδομής επηρεάζει άμεσα την κινητικότητα των επιχειρήσεων και του ανθρώπινου δυναμικού και έμμεσα την κινητικότητα του πληθυσμού και, επομένως, συμβάλλει στην αύξηση ή τη μείωση του πληθυσμού μιας περιοχής. Τα αστικά κέντρα αποτελούν τους κυριότερους αποδέκτες των ωφελειών από τη βελτίωση της μεταφορικής υποδομής. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Τη δεκαετία , ο αστικός πληθυσμός της Ζώνης IV αυξήθηκε αλλά με μικρότερο ποσοστό σε σχέση με προηγούμενες περιόδους (4,7%). Σε όλες τις Περιφέρειες παρατηρείται αύξηση του αστικού πληθυσμού με τη μεγαλύτερη στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και με πολύ μεγάλο ποσοστό (14,1%) σε σχέση με τις υπόλοιπες όπου η αύξηση κυμαίνεται κοντά στο ποσοστό της Ζώνης IV. Κατά την προηγούμενη δεκαετία , το ποσοστό του αστικού πληθυσμού στη Ζώνη IV είχε αυξηθεί σε ποσοστό 11,6%, με τη μεγαλύτερη αύξηση στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και (14,4%) και εν συνεχεία στην Κεντρική Μακεδονία (11,9%). Σε ό,τι αφορά τα επιμέρους αστικά κέντρα της Ζώνης IV, κατά τη δεκαετία , η μεγαλύτερη αύξηση στη Ζώνη εντοπίζεται και στο Κιλκίς (29,1%) όπως και την προηγούμενη δεκαετία και ακολουθούν η Ξάνθη (20,8%) και ο Πολύγυρος (20,3%). Πιο συγκεκριμένα ανά Περιφέρεια, στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη όλα τα αστικά κέντρα εκτός της Καβάλας, η οποία μειώθηκε και 8,8%, παρουσιάζουν αύξηση του πληθυσμού. Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, εκτός του Κιλκίς και του Πολυγύρου, πέντε ακόμα πόλεις παρουσιάζουν αύξηση: τρεις με μεγαλύτερο ποσοστό από το μέσο της Ζώνης ΙV (Γιαννιτσά: 11,7%, Κατερίνη (ΠΣ): 9,5% και Αλεξάνδρεια (5,7%) και δύο με μικρότερο ποσοστό (Σέρρες: 4,1% και Ευρύτερη Περιοχή Θεσσαλονίκης: 2,2%). Η Νάουσα, η Έδεσσα και η Βέροια παρουσιάζουν μείωση του πληθυσμού με ποσοστά 5,1%, 1,4% και 0,5% αντίστοιχα. 1

2 ΠΟΛΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΣΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΠΟΣΟΣΤΟ (%) ΠΟΣΟΣΤΟ (%) Ορεστιάδα ,1% 19,4% Αλεξανδρούπολη ,7% 16,3% Κομοτηνή ,3% 14,8% Ξάνθη ,8% 20,8% Καβάλα ,1% -8,8% Δράμα ,1% 2,0% ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Σέρρες ,4% 4,1% Θεσσαλονίκη (ΕΠΘ) ,8% 2,2% Πολύγυρος ,0% 20,3% Κιλκίς ,5% 29,1% Γιαννιτσά ,2% 11,7% Αλεξάνδρεια ,3% 5,7% Βέροια ,9% -0,5% Νάουσα ,2% -5,1% Έδεσσα ,6% -1,4% Κατερίνη (ΠΣ) ,7% 9,5% ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Κοζάνη ,0% 8,4% Πτολεμαϊδα ,1% 7,2% Φλώρινα ,6% 18,0% Καστοριά ,3% -14,3% Γρεβενά ,1% 11,4% ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ Ιωάννινα (ΠΣ) ,2% 5,7% Αρτα ,8% -2,2% Πρέβεζα ,1% 12,7% Ηγουμενίτσα ,1% -1,3% ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Τύρναβος ,9% -5,4% Λάρισα ,0% 10,3% Τρίκαλα ,6% 7,5% Καρδίτσα ,7% 7,8% Βόλος (ΠΣ) ,8% 1,7% Σύνολο Ζώνης IV ,6% 4,5% Πηγή Δεδομένων: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Απαγραφές 1991, 2001, 2011 Στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας παρατηρείται αύξηση, μεγαλύτερη του μέσου της Ζώνης IV, σε όλες τις πόλεις, πλην της Καστοριάς, από 7,2% (Πτολεμαΐδα) μέχρι 18,0% (Φλώρινα). Η Καστοριά μειώνεται με ποσοστό της τάξης του 14,3%. Στην Περιφέρεια Ηπείρου δύο πόλεις αυξάνουν το πληθυσμό τους με ποσοστό μεγαλύτερο 2

3 της Ζώνης IV και δύο μειώνουν τον πληθυσμό τους. Πιο συγκεκριμένα, η Πρέβεζα και το Πολεοδομικό Συγκρότημα Ιωαννίνων αυξάνουν τον πληθυσμό με ποσοστό 12,7% και 5,7%, αντίστοιχα, ενώ η Άρτα και η Ηγουμενίτσα παρουσιάζουν μείωση του πληθυσμού με ποσοστό 2,25 και 1,3%, αντίστοιχα. Τέλος, στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, η Λάρισα, η Καρδίτσα και τα Τρίκαλα αυξάνουν τον πληθυσμό τους με ποσοστά, 10,3%, 7,8% και 7,5%, αντίστοιχα, ποσοστά μεγαλύτερα της Ζώνης IV. Ο Βόλος (ΠΣ) αυξάνει τον πληθυσμό του με ποσοστό μικρότερο της Ζώνης (1,7%) και ο Τύρναβος μειώνει τον πληθυσμό του με ποσοστό 5,4%. Εκτός από τη μεταβολή πληθυσμού κάθε αστικού κέντρου, στο παρόν δελτίο εξετάζεται και η μεταβολή του συνολικού πληθυσμού ανά οικιστικό επίπεδο. Η ταξινόμηση των οικισμών ανά επίπεδο δίνεται από το θεσμοθετημένο χωροταξικό σχεδιασμό και συγκεκριμένα από το Γενικό Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης. Με βάση αυτά γίνεται μία καταγραφή των οικιστικών κέντρων σε Μητροπόλεις (1 ου Επιπέδου), Πρωτεύοντες Εθνικοί πόλοι (2 ου Επιπέδου), Δευτερεύοντες Εθνικοί πόλοι (3 ου Επιπέδου), λοιποί Εθνικοί πόλοι (4 ου Επιπέδου), λοιπά νομαρχιακά κέντρα και αστικά κέντρα με πληθυσμό > κατ. (5 ου Επιπέδου). Στη Ζώνη IV, Μητρόπολη αποτελεί μόνο η Θεσσαλονίκη (ΕΠΘ), υπάρχουν 5 πρωτεύοντες Εθνικοί πόλοι και είναι οι Αλεξανδρούπολη, Κομοτηνή, Ιωάννινα, Λάρισα και Βόλος, 2 δευτερεύοντες Εθνικοί πόλοι και είναι οι Καβάλα και Κοζάνη. Υπάρχουν 6 λοιποί Εθνικοί πόλοι και είναι οι οικισμοί Ξάνθη, Δράμα, Σέρρες, Κατερίνη, Τρίκαλα και Καρδίτσα και 17 λοιπά νομαρχιακά κέντρα και αστικά κέντρα με πληθυσμό > κατ., οι οποίοι είναι όλοι οι υπόλοιποι οικισμοί που μελετούμε στο πρώτο μέρος του δείκτη και επιπλέον η Καλαμπάκα. Σε επίπεδο Ζώνης IV, ο συνολικός μόνιμος πληθυσμός των οικισμών των 5 επιπέδων αυξήθηκε κατά 4,5% κατά την περίοδο , ποσοστό μικρότερο (11,6%) από την αύξηση που είχαν κατά την περίοδο Σε όλα τα επίπεδα οικισμών παρατηρείται αύξηση του πληθυσμού τους. Τη μεγαλύτερη ποσοστιαία πληθυσμιακή μεταβολή είχαν οι λοιποί Εθνικοί πόλοι (οικισμοί 4 ου επιπέδου) (9,6%), ακολουθούσαν οι πρωτεύοντες Εθνικοί πόλοι (οικισμοί 2 ου επιπέδου) (8,1%), τα λοιπά νομαρχιακά κέντρα και αστικά κέντρα με πληθυσμό > κατ. (οικισμοί 5 ου επιπέδου), των οποίων ο συνολικός πληθυσμός αυξήθηκε κατά 5,1%. Στη συνέχεια ακολουθούν η Ευρύτερη Περιοχή Θεσσαλονίκης (ΕΠΘ) με ποσοστό 2,2% και τέλος οι δευτερεύοντες Εθνικοί πόλοι (οικισμοί 3 ου Επιπέδου) με ποσοστό 0,2%. Στη ζώνη των Νομών διέλευσης της Εγνατίας Οδού (Ζώνη ΙΙ), η κατάταξη με βάση τις μεταβολές ήταν ίδια αλλά με διαφορετικές τιμές στα τρία μεγαλύτερα, σε αύξηση πληθυσμού, επίπεδα. Δηλαδή ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 20,8% στους λοιπούς Εθνικούς Πόλους, κατά 11,0% στους δευτερεύοντες Εθνικούς Πόλους και κατά 4,1% στα λοιπά νομαρχιακά κέντρα και αστικά κέντρα με πληθυσμό > κατ. Στους Νομούς διέλευσης της Εγνατίας Οδού, ο συνολικός μόνιμος πληθυσμός των 5 επιπέδων αυξήθηκε κατά 3,7. 3

4 ΕΠΊΠΕΔΑ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ (%) ΠΟΣΟΣΤΟ (%) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ Πρωτεύοντες Εθνικοί πόλοι (2ου επιπέδου) ,5% 15,6% Δευτερεύοντες Εθνικοί πόλοι (3ου επιπέδου) ,1% -8,8% Λοιποί Εθνικοί πόλοι (4ου επιπέδου) ,4% 11,7% ,1% 19,4% Σύνολο ,3% 14,1% ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Μητροπολείς (1ου επιπέδου) ,8% 2,2% Πρωτεύοντες Εθνικοί πόλοι (2ου επιπέδου) Δευτερεύοντες Εθνικοί πόλοι (3ου επιπέδου) ,4% 4,1% Λοιποί Εθνικοί πόλοι (4ου επιπέδου) ,7% 9,5% ,3% 5,9% Σύνολο ,9% 3,0% ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Πρωτεύοντες Εθνικοί πόλοι (2ου επιπέδου) Δευτερεύοντες Εθνικοί πόλοι (3ου επιπέδου) ,0% 8,4% Λοιποί Εθνικοί πόλοι (4ου επιπέδου) ,6% 5,5% Σύνολο ,1% 6,5% ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ Πρωτεύοντες Εθνικοί πόλοι (2ου επιπέδου) ,2% 5,7% Δευτερεύοντες Εθνικοί πόλοι (3ου επιπέδου) Λοιποί Εθνικοί πόλοι (4ου επιπέδου) ,2% 3,2% Σύνολο ,3% 4,8% ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Πρωτεύοντες Εθνικοί πόλοι (2ου επιπέδου) ,4% 6,1% Δευτερεύοντες Εθνικοί πόλοι (3ου επιπέδου) Λοιποί Εθνικοί πόλοι (4ου επιπέδου) ,5% 7,6% ,3% -10,0% Σύνολο ,6% 5,6% 4

5 ΕΠΊΠΕΔΑ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ (%) ΠΟΣΟΣΤΟ (%) ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ II Μητροπολείς (1ου επιπέδου) ,8% 2,2% Πρωτεύοντες Εθνικοί πόλοι (2ου επιπέδου) ,0% 11,0% Δευτερεύοντες Εθνικοί πόλοι (3ου επιπέδου) ,9% 0,2% Λοιποί Εθνικοί πόλοι (4ου επιπέδου) ,8% 20,8% ,7% 4,1% Σύνολο ,9% 3,7% ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ III Πρωτεύοντες Εθνικοί πόλοι (2ου επιπέδου) ,4% 6,1% Δευτερεύοντες Εθνικοί πόλοι (3ου επιπέδου) Λοιποί Εθνικοί πόλοι (4ου επιπέδου) ,1% 6,9% ,2% 5,9% Σύνολο ,4% 6,3% ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV Μητροπολείς (1ου επιπέδου) ,8% 2,2% Πρωτεύοντες Εθνικοί πόλοι (2ου επιπέδου) ,0% 8,1% Δευτερεύοντες Εθνικοί πόλοι (3ου επιπέδου) ,9% 0,2% Λοιποί Εθνικοί πόλοι (4ου επιπέδου) ,5% 9,6% ,4% 5,1% Σύνολο ,4% 4,5% Πηγές πρωτογενών δεδομένων: Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΦΕΚ128Α/2008) και ΕΛ.ΣΤΑΤ., απογραφές 1991,2001 και

6 ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ Πηγές Για τον υπολογισμό του δείκτη χρησιμοποιήθηκε ο Μόνιμος Πληθυσμός των Απογραφών της ΕΛ.ΣΤΑΤ., 1991, 2001 και Για την κατηγοριοποίηση των οικισμών με βάση το επίπεδό τους χρησιμοποιήθηκε το Γενικό Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΦΕΚ 1471Β / ). Μεθοδολογία Ως αστικά κέντρα θεωρούνται οι πόλεις που έχουν πληθυσμό άνω των κατοίκων. Κατ εξαίρεση, στον υπολογισμό του δείκτη συμπεριλαμβάνονται η Ηγουμενίτσα και ο Πολύγυρος, ο πληθυσμός των οποίων είναι μικρότερος των , επειδή η πρώτη αποτελεί ακροτελεύτιο κόμβο της Εγνατίας ενώ και οι δύο αποτελούν τους μεγαλύτερους οικισμούς και τις πρωτεύουσες των Νομών όπου ανήκουν. Οι πόλεις που καταγράφονται ως Πολεοδομικά Συγκροτήματα (ΠΣ) στην απογραφή του 1991 υπολογίζονται από τον δείκτη, επίσης, ως ΠΣ και το 2001 και Για τη Θεσσαλονίκη χρησιμοποιήθηκε αντί του ΠΣ η Ευρύτερη Περιοχή Θεσσαλονίκης (ΕΠΘ), όπως ορίζεται από το εγκεκριμένο Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης. 6

7 Χάρτης 1: Μεταβολή μόνιμου πληθυσμού αστικών κέντρων της Ζώνης IV,

8 Χάρτης 2: Οικισμοί 1 ου, 2 ου και 3 ου επιπέδου στη Ζώνη IV και ποσοστό μεταβολής του πληθυσμού τους,