FTP - (File Transfer Protocol ) Πρωτόκολλο Μεταφοράς Αρχείων Το File Transfer Protocol (FTP), (Πρωτόκολλο Μεταφοράς Αρχείων) είναι ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο πρωτόκολλο σε δίκτυα τα οποία υποστηρίζουν το πρωτόκολλο TCP/IP (δίκτυα όπως internet ή intranet). Ο υπολογιστής που τρέχει εφαρμογή FTP client μόλις συνδεθεί με τον server μπορεί να εκτελέσει ένα πλήθος διεργασιών όπως : ανέβασμα αρχείων στο server, κατέβασμα αρχείων από το server, μετονομασία ή διαγραφή αρχείων από το server κ.ο.κ. Το πρωτόκολλο είναι ένα ανοιχτό πρότυπο. Είναι δυνατό κάθε υπολογιστής που είναι συνδεδεμένος σε ένα δίκτυο, να διαχειρίζεται αρχεία σε ένα άλλο υπολογιστή του δικτύου, ακόμη και εάν ο δεύτερος διαθέτει διαφορετικό λειτουργικό σύστημα. Τρόπος λειτουργίας Αρχικά ο FTP server ανοίγει την θύρα (port) 21 περιμένοντας έναν FTP client να συνδεθεί. Στη συνέχεια ο client ξεκινά μια νέα σύνδεση από μια τυχαία θύρα προς την θύρα 21 του server. Μόλις γίνει η σύνδεση παραμένει ανοιχτή για όλη τη διάρκεια της συνόδου FTP. Η συγκεκριμένη σύνδεση ονομάζεται σύνδεση ελέγχου (control connection). Ακολουθεί η δημιουργία της σύνδεσης δεδομένων (data connection), της σύνδεσης με την οποία μεταφέρονται τα δεδομένα. Υπάρχουν δύο τρόποι για να δημιουργηθεί : με χρήση της ενεργητικής λειτουργίας (active mode) όπου τα δεδομένα μεταφέρονται μέσω της πόρτας 20 του server προς μια τυχαία πόρτα του client ή με χρήση της παθητικής λειτουργίας (passive mode), όπου τα δεδομένα μεταφέρονται από μια τυχαία πόρτα του server προς μια τυχαία πόρτα του client. σύνδεση ελέγχου (control connection) 21 client σύνδεση δεδομένων (data connection) 20 ή τυχαία server
Ο FTP client των Windows σε γραμμή εντολών Κλήση και Τερματισμός της γραμμής εντολών των Windows. Η εκκίνηση της γραμμής εντολών των Windows γίνεται με δύο τρόπους : 1. από το Εκτέλεση του μενού Έναρξη (win+r), πληκτρολογούμε cmd > ΟΚ 2. από την εφαρμογή Γραμμή εντολών που θα βρείτε στην τοποθεσία Όλα τα προγράμματα > Βοηθήματα > Γραμμή εντολών Η γραμμή εντολών μας τοποθετεί στον τρέχοντα κατάλογο του χρήστη των Windows και όπως παρατηρούμε είναι ο φάκελος Administrator μέσα στο Documents and Settings του τοπικού δίσκου C:\ (για Windows XP) ή C:\Χρήστες\Όνομα χρήστη (για Windows 7). Η έξοδος από τη γραμμή εντολών γίνεται με την εντολή exit. Κλήση και Τερματισμός του FTP Client. Η κλήση του ftp client γίνεται με την εντολή ftp από τη γραμμή εντολών. Ο τερματισμός του ftp client γίνεται με την εντολή quit από τη γραμμή εντολών.
Σύνδεση και αποσύνδεση σε ένα ftp server. Η σύνδεση σε ένα ftp server γίνεται με την εντολή open και το όνομα ή την ip διεύθυνση του ftp server στον οποίο θέλουμε να συνδεθούμε. Μετά την αίτηση για σύνδεση ο ftp server ζητά το όνομα του χρήστη και τον κωδικό πρόσβασης. Αν τα στοιχεία σύνδεσης είναι σωστά συνδεόμαστε στον ftp server (Logged on). Η αποσύνδεση από τον ftp server γίνεται με την εντολή close.
Πλοήγηση στον ftp server. Τρέχων κατάλογος (working directory) Με την εντολή pwd εμφανίζουμε το όνομα του τρέχοντος καταλόγου (φακέλου). Τρέχων τοπικός κατάλογος Με την εντολή lcd βλέπουμε ποιος είναι ο τρέχων τοπικός μας κατάλογος. Εμφάνιση περιεχομένων. Με την εντολή dir εμφανίζουμε τα περιεχόμενα του τρέχοντος καταλόγου (φακέλου). Οι φάκελοι εμφανίζονται με την ένδειξη d στα δικαιώματα του αρχείου. Όπως βλέπουμε το αρχείο files είναι κατάλογος, δηλαδή φάκελος. Αλλαγή καταλόγου. Με την εντολή cd και το όνομα του φακέλου ή τη διαδρομή όπου βρίσκεται, μεταβαίνουμε σε αυτόν τον ακολουθώντας πάντα τη δενδρική δομή ιεράρχησης των περιεχομένων. Για να επιστρέψουμε ένα επίπεδο επάνω χρησιμοποιούμε την εντολή cd..
Η μετάβαση στον αρχικό κατάλογο (root) γίνεται με την εντολή cd \ από οποιονδήποτε κατάλογο και αν βρίσκομαι. Διαχείριση καταλόγων και αρχείων. Δημιουργία καταλόγου. Με την εντολή mkdir και το όνομα του νέου καταλόγου, δημιουργούμε το νέο κατάλογο μέσα στον τρέχοντα κατάλογο. Επίσης με την mkdir και δίνοντας τη διαδρομή και το όνομα του νέου καταλόγου, δημιουργούμε το νέο κατάλογο πέρα από τον τρέχοντα κατάλογο. Διαγραφή αρχείων. Με την εντολή delete και το όνομα του αρχείου, επιτυγχάνουμε τη διαγραφή του. Πολλαπλή διαγραφή αρχείων. Για τη διαγραφή όλων των αρχείων χρησιμοποιούμε την mdelete * Για την επιβεβαίωση διαγραφής κάθε αρχείου πληκτρολογούμε yes.
Ενεργοποίηση/απενεργοποίηση της διαδραστικής λειτουργίας. Με την εντολή prompt ενεργοποιούμε/απενεργοποιούμε τη διαδραστική λειτουργία, ώστε οι εντολές για πολλαπλά αρχεία να εκτελούνται χωρίς επιβεβαίωση του χρήστη. Διαγραφή καταλόγου. Εφ' όσον ο κατάλογος είναι άδειος μπορούμε να τον διαγράψουμε με την εντολή rmdir και το όνομα ή τη διαδρομή όπου βρίσκεται ο κατάλογος. Αν ο κατάλογος δεν είναι κενός, προχωρούμε στη διαγραφή των αρχείων που περιέχει και ύστερα τον διαγράφουμε. Στο παράδειγμα ο κατάλογος /files/2012 δεν είναι άδειος και με την εντολή mdelete 2012 ζητάμε τη διαγραφή όλων των περιεχομένων του. Στη συνέχεια προχωρούμε στην οριστική διαγραφή του με την εντολή rmdir 2012
Μετονομασία αρχείων και καταλόγων. Με την εντολή ren μετονομάζουμε ένα αρχείο ή έναν κατάλογο. Δίνουμε την εντολή, το όνομα του αρχείου/καταλόγου που θα μετονομαστεί και το νέο όνομα του αρχείου/καταλόγου. Αποστολή και λήψη αρχείων. Αποστολή. Για την αποστολή ενός αρχείου στον τρέχοντα κατάλογο του ftp server από τον τρέχοντα τοπικό μας κατάλογο, χρησιμοποιούμε την εντολή put και το όνομα του αρχείου που θέλουμε να ανεβάσουμε. Εναλλακτικά πληκτρολογούμε μόνο την put και ακολουθούμε τις προτροπές του προγράμματος, δίνοντας το όνομα του τοπικού αρχείου που θα ανεβάσουμε αλλά και το όνομα του απομακρυσμένου αρχείου που θα προκύψει από τη μεταφορά.
Πολλαπλή αποστολή. Με την εντολή mput * αποστέλλουμε όλα τα αρχεία του τρέχοντος καταλόγου του ftp server στον τρέχοντα τοπικό μας κατάλογο. Λήψη. Για τη λήψη ενός αρχείου από τον ftp server στον τρέχοντα τοπικό μας κατάλογο, χρησιμοποιούμε την εντολή get και το όνομα του αρχείου που θέλουμε να κατεβάσουμε. Πολλαπλή λήψη. Με την εντολή mget * κάνουμε λήψη όλων των αρχείων του τρέχοντος καταλόγου του ftp server στον τρέχοντα τοπικό μας κατάλογο. Χρήση μπαλαντέρ (wild cards) Με τις εντολές dir, mput, mget και mdelete μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον αστερίσκο (*) και το ερωτηματικό (?) ως μπαλαντέρ. Πχ 1. mdelete m*.txt διαγραφή των txt αρχείων των οποίων το όνομα ξεκινά με m 2. dir b?t*.* εμφάνιση όλων των τύπων αρχείων των οποίων το πρώτο γράμμα είναι b το δεύτερο οτιδήποτε, το τρίτο t και μετά οτιδήποτε 3. mput sale20??.xls ανέβασμα όλων των xls αρχείων των οποίων τα πρώτα 6 γράμματα είναι sale20 και τα υπόλοιπα 2 οτιδήποτε.