ΜΑΘΗΜΑ: Περιβαλλοντικά Συστήματα ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Καθ. Γεώργιος Χαραλαμπίδης ΤΜΗΜΑ: Μηχανικών Περιβάλλοντος & Μηχανικών Αντιρρύπανσης 1
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Άσκηση 1... 5 Άσκηση 2... 5 Άσκηση 3... 5 Άσκηση 4... 6 Άσκηση 5... 6 Άσκηση 6... 6 Άσκηση 7... 7 Άσκηση 8... 7 Άσκηση 9... 7 Άσκηση 10... 8 Άσκηση 11... 8 Άσκηση 12... 8 Άσκηση 13... 9 Άσκηση 14... 9 Άσκηση 15... 9 Άσκηση 16... 9 Άσκηση 17... 10 Άσκηση 18... 10 Άσκηση 19... 10 Άσκηση 20... 11 Άσκηση 21... 12 Άσκηση 22... 12 Άσκηση 23... 12 Άσκηση 24... 13 Άσκηση 25... 13 Άσκηση 26... 13 Άσκηση 27... 14 Άσκηση 28... 14 Άσκηση 29... 15 Άσκηση 30... 15 Άσκηση 31... 15 Άσκηση 32... 16 Άσκηση 33... 16 Άσκηση 34... 16 Άσκηση 35... 17 Άσκηση 36... 17 Άσκηση 37... 17 Άσκηση 38... 17 Άσκηση 39... 18 Άσκηση 40... 19 Άσκηση 41... 19 Άσκηση 42... 19 Άσκηση 43... 20 Άσκηση 44... 20 3
Άσκηση 45... 20 Άσκηση 46... 21 Άσκηση 47... 21 Άσκηση 48... 21 Άσκηση 49... 22 Άσκηση 50... 22 Άσκηση 51... 22 Άσκηση 52... 23 Άσκηση 53... 23 Άσκηση 54... 23 Άσκηση 55... 23 Άσκηση 56... 24 Άσκηση 57... 25 Άσκηση 58... 25 Άσκηση 59... 25 Άσκηση 60... 25 Άσκηση 61... 26 4
Άσκηση 1 Εκφώνηση: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέσπισε την λεγόμενη «Πράσινη Βίβλο». Τι εννοούμε με αυτό τον όρο και ποιους γνωρίζετε ότι αυτός εξυπηρετεί; Σωστή Απάντηση Άσκησης 1: Άσκηση 2 Εκφώνηση: Πως απαντάτε στο βασικό ερώτημα με κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές προεκτάσεις, «Μηδενική ανάπτυξη ή βιομηχανία της αντιρρύπανσης;» Απάντηση Άσκησης 2: Άσκηση 3 Εκφώνηση: Το οικολογικό κίνημα αναπτύχθηκε ως αντιστάθμισμα της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος, κυρίως από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Ποιοι είναι οι κυριότεροι σταθμοί αυτού του παγκόσμιου κινήματος; Απάντηση Άσκησης 3: 5
Άσκηση 4 Εκφώνηση: Το περιβάλλον λειτουργεί ως ένα κοινωνικό και οικονομικό αγαθό, μέσα στο οποίο και χάριν αυτού ζει και δραστηριοποιείται. Ποιες είναι λοιπόν οι τρεις κύριες λειτουργίες του Περιβάλλοντος που επηρεάζουν θετικά τη ζωή του ανθρώπου και τις δραστηριότητές του; Απάντηση Άσκησης 3: Άσκηση 5 Εκφώνηση: Να αναφέρετε και αναπτύξετε τις νομοθετικές παρεμβάσεις που έχουν θεσπισθεί σχετικά με τη βιομηχανική δραστηριότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Απάντηση Άσκησης 5: Άσκηση 6 Εκφώνηση: Αρχές αειφόρου δόμησης: Σημεία δράσης για μία αειφόρο κατασκευή. 6
Απάντηση Άσκησης 6: Άσκηση 7 Εκφώνηση: Ποιες πηγές ενέργειας στην επιφάνεια της Γης γνωρίζετε; Σωστή Απάντηση Άσκησης 7: Άσκηση 8 Εκφώνηση: Μέση χημική σύσταση του στερεού φλοιού της Γης και της Γης συνολικά. Απάντηση Άσκησης 8: Άσκηση 9 Εκφώνηση: Να περιγράψετε τους παράγοντες αλλοίωσης της επιφάνειας της Γης. Απάντηση Άσκησης 9: 7
Άσκηση 10 Εκφώνηση: Τι ονομάζουμε θερμοκρασιακή αναστροφή στην ατμόσφαιρα, τι τροπόπαυση και ποιο το κύριο χαρακτηριστικό της; Απάντηση Άσκησης 10: Άσκηση 11 Εκφώνηση: Διαφορετικοί ορισμοί έχουν δοθεί κατά καιρούς από τους ειδικούς για τον ορισμό του περιβάλλοντος. Τι υποστηρίζει η επικρατέστερη άποψη; Απάντηση Άσκησης 5: Άσκηση 12 Εκφώνηση: Τι γνωρίζετε για τα όρια των οικοσυστημάτων και τι ονομάζουμε ομοιόσταση; 8
Άσκηση 13 Εκφώνηση: Ποιες πηγές ενέργειας στην επιφάνεια της Γης γνωρίζετε; Σωστή Απάντηση Άσκησης 13: Άσκηση 14 Εκφώνηση: Μέση χημική σύσταση του στερεού φλοιού της Γης και της Γης συνολικά. Απάντηση Άσκησης 14 Άσκηση 15 Εκφώνηση: Να περιγράψετε τους παράγοντες αλλοίωσης της επιφάνειας της Γης. Απάντηση Άσκησης 15: Άσκηση 16 Εκφώνηση: Τι ονομάζουμε θερμοκρασιακή αναστροφή στην ατμόσφαιρα, τι τροπόπαυση και ποιο το κύριο χαρακτηριστικό της; 9
Απάντηση Άσκησης 16: Άσκηση 17 Εκφώνηση: Διαφορετικοί ορισμοί έχουν δοθεί κατά καιρούς από τους ειδικούς για τον ορισμό του περιβάλλοντος. Τι υποστηρίζει η επικρατέστερη άποψη; Απάντηση Άσκησης 17: Άσκηση 18 Εκφώνηση: Τι γνωρίζετε για τα όρια των οικοσυστημάτων και τι ονομάζουμε ομοιόσταση; Απάντηση Άσκησης 18: Άσκηση 19 Εκφώνηση: Να αναφέρετε τους κυριότερους σταθμούς των δράσεων της διεθνούς κοινότητας για την αντιμετώπιση της ενίσχυσης του φαινομένου του θερμοκηπίου. Απάντηση Άσκησης 19: 10
Άσκηση 20 Εκφώνηση: Να αναφέρετε τους κυριότερους σταθμούς των δράσεων της διεθνούς κοινότητας για την αντιμετώπιση της ενίσχυσης του φαινομένου του θερμοκηπίου. 11
Απάντηση Άσκησης 21: Άσκηση 21 Εκφώνηση: Η επίδραση των διαφόρων αερίων στο φαινόμενο του θερμοκηπίου δεν είναι ίδια, και έτσι εισάγεται η έννοια του «Συντελεστή Κλιματικής Επιβάρυνσης» ή δείκτη GWP («Global Warming Potential»). Ποια η χρησιμότητα του δείκτη αυτού; Να δώσετε παραδείγματα συγκριτικής επιβάρυνσης αερίων. Σωστή Απάντηση Άσκησης 21: Άσκηση 22 Εκφώνηση: Να περιγράψετε τις συνέπειες της αύξησης του Αερίων του Θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Απάντηση Άσκησης 22: Άσκηση 23 Εκφώνηση: Γιατί πιστεύετε ότι οι εκπομπές πολλών από τα αέρια του θερμοκηπίου θα συνεχίσουν να αυξάνονται κατά την διάρκεια των προσεχών ετών; Απάντηση Άσκησης 23: 12
Άσκηση 24 Εκφώνηση: Ποια είναι τα μέτρα που πρέπει να υιοθετηθούν ώστε οι αυξήσεις στην παραγωγή των αερίων του θερμοκηπίου να περιορισθούν; Απάντηση Άσκησης 24: Άσκηση 25 Εκφώνηση: Ουσιαστικά, στα πλαίσια του Πρωτοκόλλου του Κιότο, θεσπίζονται τρεις ευέλικτοι μηχανισμοί της ελεύθερης αγοράς, που έχουν ήδη αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα. Ποιοι είναι οι μηχανισμοί αυτοί; Απάντηση Άσκησης 25: Άσκηση 26 Εκφώνηση: Ποια είναι τα κυριότερα αέρια, τα οποία θεωρούνται υπεύθυνα για τις κλιματολογικές αλλαγές του πλανήτη μας, λόγω της ενίσχυσης του φαινομένου του θερμοκηπίου; 13
Απάντηση Άσκησης 26: Άσκηση 27 Εκφώνηση: Να αναφέρετε τις γενικές επιπτώσεις της ενίσχυσης του φαινομένου του θερμοκηπίου, τις επί μέρους μεταβολές και συνέπειες και τις προτεινόμενες λύσεις για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. Απάντηση Άσκησης 27: Άσκηση 28 Εκφώνηση: Οι δεσμεύσεις της Ελλάδας στα πλαίσια της Ε.Ε., σχετικά με τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου. 14
Απάντηση Άσκησης 28: Άσκηση 29 Εκφώνηση: Ποια η σημασία του στρατοσφαιρικού όζοντος και πως πραγματοποιείται η συλλογή δεδομένων σχετικά με την ποσότητα του όζοντος στην ανώτερη ατμόσφαιρα; Σωστή Απάντηση Άσκησης 29: Άσκηση 30 Εκφώνηση Να περιγράψετε σε ένα απλό σχήμα τη δομή της ατμόσφαιρας και ιδιαίτερα τα όρια τροποσφαιρας και στρατόσφαιρας. Απάντηση Άσκησης 30: Άσκηση 31 Εκφώνηση: Τι γνωρίζετε σχετικά με τη μείωση του στρατοσφαιρικού όζοντος στην Ελλάδα; Απάντηση Άσκησης 31: 15
Άσκηση 32 Εκφώνηση: Τι ονομάζουμε αποθεματικά αέρια, ποιες οι πηγές του στρατοσφαιρικού χλωρίου και βρωμίου, και ποια η παραγωγή των CFC σε παγκόσμιο επίπεδο; Απάντηση Άσκησης 32: Άσκηση 33 Εκφώνηση: Επιπτώσεις από τις μεταβολές στη συγκέντρωση του όζοντος και ενέργειες για τον περιορισμό της καταστροφής του. Απάντηση Άσκησης 33: Άσκηση 34 Εκφώνηση: Να δώσετε τις ενέργειες που συνεισφέρουν (και με τη δική μας συμμετοχή) στη διατήρηση της στοιβάδας του στρατοσφαιρικού όζοντος. 16
Απάντηση Άσκησης 34: Άσκηση 35 Εκφώνηση: Μηχανισμός σχηματισμού του φαινομένου της όξινης βροχής και μεταφοράς και απόθεσης των οξέων. Σωστή Απάντηση Άσκησης 35: Άσκηση 36 Εκφώνηση: Να περιγράψετε τις επιπτώσεις οξίνισης νερού σε υδάτινα οικοσυστήματα. Απάντηση Άσκησης 36: Άσκηση 37 Εκφώνηση: Να περιγράψετε τη χημική διαδικασία γυψοποίησης των μνημείων από τη διαχρονική δράση της όξινης βροχής. Απάντηση Άσκησης 37: Άσκηση 38 17
Εκφώνηση: Διαχρονική εξέλιξη παραγωγής SO2 και ΝΟx από τον εγχώριο τομέα παραγωγής. Απάντηση Άσκησης 38: Άσκηση 39 Εκφώνηση: Ποιοι είναι οι στόχοι ποιότητας και τα όρια λήψης μέτρων (σε μg/m3) για τους όξινους αέριους ρύπους; 18
Απάντηση Άσκησης 39: Άσκηση 40 Εκφώνηση: Στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος να περιγράψετε τους βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες και τις αλληλεπιδράσεις τους. Σωστή Απάντηση Άσκησης 40: Άσκηση 41 Εκφώνηση: Στη δομή ενός οικοσυστήματος θα βρούμε στοιχεία του ανόργανου περιβάλλοντος, καθώς και ζωντανούς οργανισμούς τους οποίους κατατάσσουμε σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τη θέση τους στη τροφική πυραμίδα. Ποιες είναι αυτές οι κατηγορίες; Απάντηση Άσκησης 41: Άσκηση 42 Εκφώνηση: Ατελή οικοσυστήματα: Ορισμός και παραδείγματα. Απάντηση Άσκησης 42: 19
Άσκηση 43 Εκφώνηση: Στα πλαίσια της ροής των θρεπτικών στοιχείων και των βιογεωχημικών κύκλων διακρίνουμε δύο κύριες κατηγορίες θρεπτικών στοιχείων, ανάλογα με την απαιτούμενη από τους οργανισμούς ποσότητά τους. Να ονοματίσετε και ορίσετε αυτά τα θρεπτικά στοιχεία καθώς και να περιγράψετε τη δράση τους. Απάντηση Άσκησης 43: Άσκηση 44 Εκφώνηση: Διάβρωση αποσάθρωση στράγγιση-αποδόμηση οργανικού υλικού. Απάντηση Άσκησης 44: Άσκηση 45 Εκφώνηση: Να περιγράψετε τον κύκλο του άνθρακα και του οξυγόνου. 20
Απάντηση Άσκησης 45: Άσκηση 46 Εκφώνηση: Να περιγράψετε με ένα απλό σχήμα τον κύκλο του αζώτου. Σωστή Απάντηση Άσκησης 46: Άσκηση 47 Εκφώνηση: Να ορίσετε την έννοια του ευτροφισμού και να περιγράψετε το φαινόμενο. Απάντηση Άσκησης 47: Άσκηση 48 Εκφώνηση: Η κυκλοφορία του θείου διαμέσου της τροφικής αλυσίδας είναι σχετικά απλή. Ποια είναι η χημική (βιοχημική) διαδικασία της πρόσληψης των θειικών ιόντων στα φυτά και της ενσωμάτωσής τους στα αμινοξέα και στις πρωτεΐνες; Απάντηση Άσκησης 48: 21
Άσκηση 49 Εκφώνηση: Να αναπτύξετε τις φυσικοχημικές διαδικασίες του κύκλου του νερού με τις επί μέρους εμπλεκόμενες φυσικές μεταβολές. Απάντηση Άσκησης 49: Άσκηση 50 Εκφώνηση: Κατά τη ροή και απώλειες ενέργειας σε μία τροφική αλυσίδα αναπτύσσονται πολλαπλά τροφικά επίπεδα. Ποια είναι αυτά τα επίπεδα και σε ποιες τροφικές κατηγορίες αναφέρονται; Απάντηση Άσκησης 50: Άσκηση 51 Εκφώνηση: Τι είναι «έδαφος» και ποια η σημασία του; 22
Απάντηση Άσκησης 51: Άσκηση 52 Εκφώνηση: Πως ορίζεται μία μεγαδιάπλαση, με ποιο τρόπο χαρακτηρίζεται και ποιοι παράγοντες χαρακτηρίζουν τον τύπο της; Σωστή Απάντηση Άσκησης 52: Άσκηση 53 Εκφώνηση: Ορισμός, τύποι, περιοχές ανάπτυξης, χαρακτηριστικά. Απάντηση Άσκησης 53: Άσκηση 54 Εκφώνηση: Ορισμός, τύποι, περιοχές ανάπτυξης, χαρακτηριστικά. Απάντηση Άσκησης 54: Άσκηση 55 23
Εύκρατα δάση φυλλοβόλων: Ορισμός, τύποι, περιοχές ανάπτυξης, χαρακτηριστικά. Απάντηση Άσκησης 55: Άσκηση 56 Εκφώνηση: Τροπικά υγρά δάση: Ορισμός, τύποι, περιοχές ανάπτυξης, χαρακτηριστικά. 24
Απάντηση Άσκησης 56: Άσκηση 57 Εκφώνηση: Εύκρατα λιβάδια: Ορισμός, τύποι, περιοχές ανάπτυξης, χαρακτηριστικά. Σωστή Απάντηση Άσκησης 57: Άσκηση 58 Εκφώνηση: Σαβάνες: Ορισμός, τύποι, περιοχές ανάπτυξης, χαρακτηριστικά. Απάντηση Άσκησης 58: Άσκηση 59 Εκφώνηση: Τροπικά δάση: Ορισμός, τύποι, περιοχές ανάπτυξης, χαρακτηριστικά. Απάντηση Άσκησης 59: Άσκηση 60 25
Εκφώνηση: Έρημοι: Ορισμός, τύποι, περιοχές ανάπτυξης, χαρακτηριστικά. Απάντηση Άσκησης 60: Άσκηση 61 Εκφώνηση: Κλίμα Μεσογειακό: Ορισμός, τύποι, περιοχές ανάπτυξης, χαρακτηριστικά. Απάντηση Άσκησης 61: 26