Contract ECO/10/277237

CIP Eco-innovation Pilot and market replication projects Call 2010 Call Identifier: CIP-EIP-Eco-Innovation-2010 MARE NEWSLETTER No 2 Greek version Contract ECO/10/277237 Νοέμβριος 2012 MARE NEWSLETTER No 2

Το Έργο MARE στοχεύει στην ανάπτυξη μιας καινοτόμου τεχνολογίας για την επεξεργασία των Πετρελαϊκών Αποβλήτων & Καταλοίπων (ΠΑΚ) μέσω σχεδιασμού, κατασκευής, εγκατάστασης και επιδεικτικής λειτουργίας μιας πρότυπης μονάδας εξατμιστήρα λεπτής στοιβάδας. Οι εταίροι υλοποίησης του Έργου είναι η CYCLON HELLAS S.A. και η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης. Περιεχόμενα ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΟΝΑΔΑΣ 3 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Ι 6 Η ΜΑΣΤΙΓΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ 7 1O ΦΟΡΟΥΜ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ELINA 9 ECO-INNOVATORS DAY 10 MARE Newsletter No. 2 p. 2 of 10

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΟΝΑΔΑΣ Η Νέα Μονάδα Στο πλαίσιο του έργου MARE θα αναπτυχθεί μια διαδικασία ανάκτησης υλικών από πετρελαιοειδή απόβλητα και κατάλοιπα (ΠΑΚ) βασισμένη στην χρήση εξατμιστήρα λεπτής στοιβάδος όπου 2000 τόνοι ΠΑΚ θα υποβάλλονται ετησίως σε επεξεργασία και θα διαχωρίζονται σε : α) 400 τόνους υγρών αποβλήτων που θα οδηγούνται στην υπάρχουσα μονάδα βιολογικής επεξεργασίας αποβλήτων της CYCLON, β) 400 τόνους προϊόντα άνευ νερού, στερεών υπολειμμάτων και ιλύος, που θα παρέχονται στα διυλιστήρια αργού πετρελαίου για περαιτέρω επεξεργασία και γ).1.200 τόνους βαρύ υπόλειμμα απόσταξης χωρίς νερό και καύσιμα, που θα αναμιγνύεται με το υπόλειμμα που προκύπτει από την επαναδιύλιση/αναγέννηση των αποβλήτων λιπαντικών ελαίων για τη δημιουργία ασφαλτικού προϊόντος (IPPC, BREF στις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές για τις βιομηχανίες επεξεργασίας αποβλήτων). Η νέα μονάδα επεξεργασίας αποτελείται από προθερμαντήρα των ΠΑΚ (προαιρετικά) πριν την είσοδό τους στον εξατμιστήρα, εξατμιστήρα για την ανάκτηση πτητικών κλασμάτων (νερό, καύσιμα), εγκαταστάσεις συμπύκνωσης για συμπύκνωση εξατμισμένων κλασμάτων (νερό, καύσιμα), αντλίες τροφοδότησης, αντλίες κενού, όργανα και βαλβίδες ελέγχου, ηλεκτρικά πάνελ καθώς και ελαιόθερμο με διαθερμικό λάδι για τις θερμικές ανάγκες λειτουργίας. Εικόνα 1: Μονάδα MARE Αδειοδότηση Νέας Μονάδας Η αδειοδότηση της νέας μονάδας που θα εγκατασταθεί στο Διυλιστήριο της CYCLON περιλαμβάνει τα εξής: MARE Newsletter No. 2 p. 3 of 10

Περιβαλλοντική Αδειοδότηση Η περιβαλλοντική αδειοδότηση της νέας μονάδας ορίζεται βάσει του Ν.4014 (ΦΕΚ 209/Β/21-09- 2011), που αφορά στην περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος. Σύμφωνα με το άρθρο 6 του Νόμου, οι φορείς έργων και δραστηριοτήτων σε περίπτωση εκσυγχρονισμού, επέκτασης, βελτίωσης ή τροποποίησης περιβαλλοντικά αδειοδοτημένων έργων ή δραστηριοτήτων, υποχρεούνται να υποβάλλουν προς έγκριση στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή φάκελο Τροποποίησης Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ).Οι προδιαγραφές και το ειδικότερο περιεχόμενο των φακέλων τροποποίησης ΑΕΠΟ δύναται να εξειδικεύονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ενώ τα περιεχόμενα της μελέτης εμπεριέχουν τουλάχιστον: α)την τεχνική περιγραφή του αδειοδοτημένου και προτεινόμενου έργου ή της δραστηριότητας, εστιάζοντας στις προτεινόμενες τροποποιήσεις και συνοδευόμενη από σχετικά τεχνικά σχέδια και τοπογραφικά διαγράμματα, με σαφή ένδειξη των προτεινόμενων τροποποιήσεων και του σκοπού της τροποποίησης. β)τα στοιχεία περιγραφής της υφιστάμενης κατάστασης του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, μόνο σε σχέση με την απαιτούμενη τροποποίηση του έργου ή της δραστηριότητας. γ)συνοπτική περιγραφή των στοιχείων που έχουν προκύψει από την εφαρμογή του προγράμματος παρακολούθησης και ελέγχων. δ)την εκτίμηση και αξιολόγηση ενδεχόμενων επιπτώσεων στο περιβάλλον που συνδέονται με τη αιτούμενη τροποποίηση. ε)την περιγραφή προτάσεων, όρων και μέτρων για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων επιπτώσεων που συνδέονται με την αιτούμενη τροποποίηση, καθώς και το σχετικό με την τροποποίηση πρόγραμμα παρακολούθησης.. Μελέτη Πυροπροστασίας Σύμφωνα με την ΚΥΑ Φ15/οικ.1589/104 (ΦΕΚ 90/Β/30-1-06) "Λήψη μέτρων πυροπροστασίας στις βιομηχανικές-βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, επαγγελματικά εργαστήρια, αποθήκες και μηχανολογικές εγκαταστάσεις παροχής υπηρεσιών, που υπάγονται στις διατάξεις του Ν.3325/2005 και σε λοιπές δραστηριότητες", οι κάτοχοι των βιομηχανικών βιοτεχνικών εγκαταστάσεων, επαγγελματικών εργαστηρίων, αποθηκών καθώς και των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, που υπάγονται στις διατάξεις του ν.3325/2005, υποχρεούνται να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα, για την αποφυγή ή τον περιορισμό των κινδύνων εκδήλωσης πυρκαγιάς στις εγκαταστάσεις τους. Στα ανωτέρω μέτρα περιλαμβάνονται τα προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας για το σύνολο της εγκατάστασης, τα κατασταλτικά μέτρα πυροπροστασίας σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς και η συγκρότηση ομάδας πυροπροστασίας από το προσωπικό της επιχείρησης με τη μέριμνα για την εκπαίδευση αυτής. MARE Newsletter No. 2 p. 4 of 10

Άδεια Εγκατάστασης-Άδεια Λειτουργίας Οι απαιτήσεις για την άδεια εγκατάστασης της νέας μονάδας ορίζονται βάσει του Ν.3982 (ΦΕΚ 143/Α/17-06-2011).Σύμφωνα με την παράγραφο 10 του άρθρου 17: «Εκσυγχρονισμός δραστηριότητας νοείται η αντικατάσταση ή συμπλήρωση του μηχανολογικού εξοπλισμού, των κτιριακών εγκαταστάσεων και η αλλαγή ή συμπλήρωση της δραστηριότητας». Για την εγκατάσταση ή την επέκταση ή τον εκσυγχρονισμό των δραστηριοτήτων μέσης όχλησης, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του Άρθρου 19 η Αδειοδοτούσα Αρχή χορηγεί άδεια εγκατάστασης ύστερα από επιθεώρηση. MARE Newsletter No. 2 p. 5 of 10

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Ι Για τα εναλλακτικά καύσιμα αρχίσαμε να συζητάμε μετά την μεγάλη πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του '70, συγκεκριμένα μετά το 1973. Μέχρι τότε το πετρέλαιο ήταν κυρίαρχο όπως άλλωστε είναι και σήμερα, αλλά με μια διαφορά. Τότε δεν υπήρχε ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, δεν υπήρχε ευαισθητοποίηση των επιστημόνων, της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας. Σήμερα υπάρχει κάποια ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου, και έχουν αρχίσει πολλές εργασίες εδώ και 25 περίπου χρόνια πάνω σ' αυτό το θέμα, για την αντιμετώπιση του προβλήματος του περιβάλλοντος με τη χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας και συγκεκριμένα με την χρήση εναλλακτικών καυσίμων. Η ευθύνη δυστυχώς ανήκει στους επιστήμονες που πριν από το 1973 δεν είχαν ανάλογη ευαισθησία απέναντι στο ενεργειακό πρόβλημα. Μία ευθύνη η οποία επεκτείνεται στο σήμερα, δεδομένου ότι τα συμβατικά καύσιμα ρυπαίνουν με τη δημιουργία του φαινομένου του θερμοκηπίου, με το έλλειμμα στο όζον, με τα δηλητηριώδη νέφη των μεγαλουπόλεων (καπνομίχλης και φωτοχημικά). Τα εναλλακτικά καύσιμα είναι η βιοαιθανόλη, το βιοαέριο, και το υδρογόνο. Και τα τρία παράγονται με πρώτες ύλες την βιομάζα και το νερό. Η βιοαιθανόλη και το βιοαέριο παράγεται με κύρια πρώτη ύλη τη βιομάζα και δευτερεύουσα το νερό, ενώ το υδρογόνο παράγεται με κύρια ύλη το νερό,ενώ η βιομάζα θα μπορέσει να αποτελέσει στο μέλλον πρώτη ύλη για την παραγωγή του. Ας δούμε πιο αναλυτικά τον τρόπο παραγωγής των εναλλακτικών καυσίμων. Το διοξείδιο του άνθρακα και το νερό αποτελούν την πρώτη ύλη για να γίνει η αντίδραση της φωτοσύνθεσης με την βοήθεια βέβαια της ηλιακής ενέργειας και με την χλωροφύλλη σαν φωτοευαισθητοποιητή, δηλαδή καταλύτη. Έτσι δημιουργούνται τα σάκχαρα, οι πολυσακχαρίτες και στη συνέχεια με τα ένζυμα τα οποία παίρνουμε από τους μικρο- οργανισμούς οι πολυσακχαρίτες διασπώνται σε ζυμώσιμα σάκχαρα όπως είναι η γλυκόζη. Η γλυκόζη με τα ένζυμα των ζυμών και με την αλκοολική ζύμωση μας δίνει την βιοαιθανόλη. Η παραγωγή της βιοαιθανόλης δεν είναι τίποτε άλλο παρά αποθήκευση της ηλιακής ενέργειας στο μόριο της. Η ηλιακή ενέργεια απορροφάται μέσω της φωτοσύνθεσης στα μόρια της κυτταρίνης που είναι ο πλουσιότερος u965 υδατάνθρακας στη φύση. Η ηλιακή ενέργεια μπορεί να ληφθεί με έναν ηλιακό συλλέκτη, η φωτοσύνθεση δημιουργεί επίσης κυτταρίνη, με την αλκοολική ζύμωση παίρνουμε αλκοόλη, αλλά το ποσοστό της αλκοόλης που υπάρχει μέσα στο νερό είναι 8%. Κατά συνέπεια δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως έχει σαν καύσιμο. Έτσι η κυτταρίνη την οποία έχει το φυτό από όπου παίρνουμε την σακχαρόζη, μπορεί να καεί για να μας δώσει τον ατμό που χρειάζεται στο εργοστάσιο για να αποστάξουμε το 8% διάλυμα της αλκοόλης για να φτιάξουμε το 95% οινοπνευματούχο υγρό το οποίο θα χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο στο αυτοκίνητο αφού ξηρανθεί πρώτα και μετατραπεί σε προϊόν 100%. Ταυτόχρονα δημιουργούνται πρωτεΐνες οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν τροφή για τα ζώα. Η βιοαιθανόλη στη συνέχεια καίγεται στο αυτοκίνητο, δίνει διοξείδιο του άνθρακα και νερό το οποίο επανέρχεται και πάλι στον κύκλο μέσω της φωτοσύνθεσης κατά συνέπεια έχουμε ένα ανανεώσιμο καύσιμο. MARE Newsletter No. 2 p. 6 of 10

Η ΜΑΣΤΙΓΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ Του δρ. Χρίστου Καραβασίλη* Η Ελλάδα παρουσιάζει αξιόλογες περιβαλλοντικές επιδόσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με την αναγέννηση των απόβλητων λιπαντικών ελαίων. Διαθέτει πανελλαδικό σύστημα διαχείρισης των αποβλήτων αυτών και διυλιστήριο αναγέννησης με σύγχρονη τεχνολογία. Απόβλητα λιπαντικά έλαια (ΑΛΕ) είναι τα χρησιμοποιημένα λιπαντικά που προκύπτουν από τα συνεργεία αυτοκινήτων, τη ναυτιλία, τη βιομηχανία κτλ. Η παράνομη διαχείρισή τους εγκυμονεί κινδύνους για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Ταυτόχρονα, αποτελούν πολύτιμη εγχώρια πρώτη ύλη για την παραγωγή αναγεννημένων λιπαντικών. Η ελληνική νομοθεσία, ακολουθώντας την αντίστοιχη ευρωπαϊκή, από την αρχή αντιμετώπισε τα ΑΛΕ ως επικίνδυνα υλικά. Δίνεται προτεραιότητα στην αναγέννηση έναντι άλλων μορφών διαχείρισης (ν. 4042/2012). Σταθμό αποτέλεσε ο ν. 2939/2001, σύμφωνα με τον οποίο δημιουργήθηκαν πανελλαδικά συστήματα διαχείρισης αποβλήτων και η διαχείριση των ΑΛΕ ανατέθηκε στην ΕΛΤΕΠΕ. Η υποδομή του φορέα είναι πανελλαδική. Διαθέτει επτά κέντρα, δεκάδες βυτιοφόρα συλλογής και συνεργάζεται με πλήθος συλλεκτών. Το έργο που συντελείται είναι σημαντικό και δύσκολο, αν αναλογιστεί κανείς ότι συλλέγονται ΑΛΕ από περισσότερα από 20.000 σημεία, εκ των οποίων πολλά είναι απομακρυσμένα στην επαρχία ή σε νησιά. Η συλλογή ΑΛΕ ξεκίνησε με θεαματικούς ρυθμούς αύξησης. Το 2005 συλλέχθηκαν 300% περισσότερα ΑΛΕ από την προηγούμενη χρονιά, ενώ το 2006 120% περισσότερα. Το 2008 συλλέχθηκαν περίπου 40.000 τόνοι, δηλαδή το 100% του εθνικού στόχου (στοιχεία ΕΛΤΕΠΕ). Παρ όλα αυτά, σήμερα σημειώνεται σημαντική υστέρηση των συλλεγόμενων ποσοτήτων ΑΛΕ. Την τελευταία διετία καταγράφηκε μείωση της κατανάλωσης λιπαντικών στη χώρα, αλλά πιο σημαντική είναι η παράνομη διαχείριση των ΑΛΕ που προκύπτουν. Εκτιμάται ότι το 2011 περίπου 50.000 τόνοι συλλέχθηκαν και οδηγήθηκαν σε παράνομη καύση, απελευθερώνοντας στο περιβάλλον τόνους βαρέων μετάλλων και άλλων τοξικών στοιχείων, όπως οι διοξίνες. Η έλλειψη ελέγχων και οι υψηλές τιμές των καυσίμων εξασφαλίζουν στους παράνομους συλλέκτες μεγάλα περιθώρια κέρδους, ενώ δίνουν στους παράνομους καταναλωτές ισχυρά κίνητρα για την εγχώρια καύση των ΑΛΕ ή ακόμα και την ανεξέλεγκτη εξαγωγή τους σε γειτονικές χώρες. Παράλληλα με την υγειονομική και περιβαλλοντική βόμβα, το λαθρεμπόριο ΑΛΕ προκαλεί απώλειες δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ για την εθνική οικονομία. Ταυτόχρονα, καταστρέφεται πολύτιμη πρώτη ύλη και θέσεις εργασίας σε έναν δυναμικό, υψηλής τεχνολογίας εγχώριο βιομηχανικό κλάδο. Ο κλάδος της αναγέννησης στην Ελλάδα Ο κλάδος της αναγέννησης υπάρχει στη χώρα από τη δεκαετία του 60. Με το πέρασμα των χρόνων δεκάδες μικρές μονάδες ιδρύθηκαν, λειτούργησαν και έκλεισαν. Οι επιχειρήσεις αυτές λειτούργησαν με ετήσια δυναμικότητα 1.000-2.000 τόνων, περιβαλλοντικά αμφίβολη τεχνολογία MARE Newsletter No. 2 p. 7 of 10

και χαμηλή ποιότητα αναγεννημένων προϊόντων, αδύναμη να αντιμετωπίσει τις υψηλές απαιτήσεις της αγοράς λιπαντικών και τον σκληρό ανταγωνισμό. Χαρακτηριστικό είναι ότι από αυτές που έχουν επιβιώσει ελάχιστες παράγουν επώνυμα λιπαντικά (αν όχι καμία). Στον αντίποδα βρίσκεται μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές επενδύσεις σε θέματα περιβάλλοντος και μία από τις πλέον σύγχρονες μονάδες παγκοσμίως για την αξιοποίηση των ΑΛΕ. Με ετήσια δυναμικότητα μεγαλύτερη των 42.000 τόνων, καλύπτει το 95% της εγχώριας αναγέννησης. Ο συνδυασμός των εφαρμοζόμενων τεχνολογιών αποτελεί τη βέλτιστη διαθέσιμη τεχνική για την αναγέννηση των ΑΛΕ, διότι μεγιστοποιεί την ανάκτηση του λιπαντικού κλάσματος και παράγει αναγεννημένα λιπαντικά των αυστηρότερων προδιαγραφών. Η υποστήριξη της νόμιμης διαχείρισης των ΑΛΕ είναι ταυτόσημη με την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, αλλά και με την προστασία μιας δυναμικής συνιστώσας της εθνικής οικονομίας. *Ο κ. Καραβασίλης είναι προϊστάμενος του Τεχνικού Τμήματος της CYCLON ΕΛΛΑΣ Α.Ε. Πηγή ΣΕΒΙΑΝ MARE Newsletter No. 2 p. 8 of 10

1o ΦΟΡΟΥΜ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ELINA Πέμπτη 5/7/2012 Ξενοδοχείο N.J.V Athens Plaza ΑΘΗΝΑ Το έργο ELINA, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE, ξεκίνησε το Σεπτέμβριο του 2011 και αφορά στην προώθηση της περιβαλλοντικά υπεύθυνης διαχείρισης των πετρελαιοειδών αποβλήτων και καταλοίπων (ΠΑΚ). Μια από τις δράσεις του ELINA είναι η διεξαγωγή Φόρουμ Διαλόγου με τους εμπλεκόμενους φορείς ώστε να ενημερώνονται για την εξέλιξη του έργου αλλά και να συνεισφέρουν με την τεχνογνωσία τους στην υλοποίηση του. Το 1 ο Φόρουμ Διαλόγου του έργου ELINA πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 5 Ιουλίου 2012, στο ξενοδοχείο N.J.V Athens Plaza, στην Αθήνα. Στόχοι του 1 ου Φόρουμ Διαλόγου ήταν η παρουσίαση του έργου, η σταδιακή γνωριμία των φορέων μεταξύ τους και η ανταλλαγή απόψεων για τις δράσεις του έργου. Συντονιστής του Φόρουμ ήταν ο πρόεδρος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης, κος Φίλιππος Κυρκίτσος ο οποίος έκανε μια εισαγωγή στο έργο ELINA και έδωσε το βήμα σε όλους τους συμμετέχοντες να συστηθούν. Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκαν οι προγραμματισμένες ομιλίες βάσει του προγράμματος. Ομιλίες Η πρώτη ομιλία πραγματοποιήθηκε από την κα. Κατερίνα ΡΑΦΤΟΠΟΥΛΟΥ / ASTRALE (Εξωτερική Μονάδα Παρακολούθησης Έργων LIFE+), όπου παρουσιάστηκαν ορισμένα επιτυχημένα Προγράμματα LIFE+, οι στόχοι τους, καθώς και οι κατηγόριες των προγραμμάτων, οι παράγοντες επιτυχίας και τα πιθανά εμπόδια. Ο κ. Μιχάλης ΠΑΧΝΟΣ / ΚΟΝΚΑΤ, Σύμβουλος Διαχείρισης Έργου ELINA, παρουσίασε του στόχους και τις δράσεις του έργου. Ο κ. Μ. ΠΑΧΝΟΣ αναφέρθηκε αναλυτικά στην υφιστάμενη κατάσταση στον τομέα διαχείρισης ΠΑΚ, στο αντικείμενο του έργου, στις επιμέρους δράσεις καθώς και στα αναμενόμενα αποτελέσματα. Ο κ. Χριστόδουλος ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗΣ / Τεχνικός Δ/ντής CYCLON, στην ομιλία του παρουσίασε τη δομή και τις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου που θα χρησιμοποιηθεί για τη συλλογή πληροφοριών για τις πήγες, τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά των ΠΑΚ. Στη συνέχεια ακολούθησε συζήτηση σχετικά με τα θέματα που τέθηκαν στις παρουσιάσεις. Με την ολοκλήρωση του 1 ου Φόρουμ Διαλόγου του έργου ELINA, το σύνολο των συμμετεχόντων είχε κατανοήσει τους στόχους του έργου, καθώς και τη σημασία τους. Επιπλέον, μέσα από την ανταλλαγή απόψεων με τους εμπλεκόμενους φορείς που συμμετείχαν, τέθηκαν σημαντικά θέματα, που θα ληφθούν υπόψη με στόχο την αποτελεσματικότερη υλοποίηση του έργου. Όλοι οι συμμετέχοντες έδειξαν έμπρακτο ενδιαφέρον για το ELINA και τόνισαν ότι θέλουν να συμμετάσχουν στις μελλοντικές δραστηριότητες διάδοσης του έργου. Περισσότερες πληροφορίες για τις παρουσιάσεις του 1 ου Φόρουμ Διαλόγου του έργου ELINA εδώ. MARE Newsletter No. 2 p. 9 of 10

ECO-INNOVATORS DAY CIP Eco-innovation Eco Innovators Day Βρυξέλλες, 8 και 9 Νοεμβρίου 2012 Το πρώτο Eco innovators Day πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, στις 8 και 9 Νοεμβρίου. Το συνέδριο παρακολούθησαν περισσότεροι από 200 συμμετέχοντες, εκπρόσωποι εταιρειών και φορέων που υλοποιούν έργα συγχρηματοδοτούμενα από το πρόγραμμα Eco-innovation καθώς και εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με σκοπό την ανταλλαγή εμπειριών και καλών πρακτικών. Επιπλέον, το Eco innovators Day έδωσε την ευκαιρία να παρουσιαστούν τα αποτελέσματα ολοκληρωμένων έργων που συγχρηματοδοτήθηκαν από το Eco innovation από το 2008 που ξεκίνησε το πρόγραμμα. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, μια άσκηση matchmaking έδωσε την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να συναντηθούν μεταξύ τους με σκοπό τη σύναψη συνεργασιών. Πάνω από 70 βιομηχανίες - κατασκευαστές, ειδικοί σε θέματα marketing, εμπορικοί αντιπρόσωποι και άλλοι Ευρωπαϊκοί φορείς επωφελήθηκαν από τη συγκεκριμένη άσκηση δικτύωσης. Για το πρόγραμμα και τις παρουσιάσεις του συνεδρίου πατήστε εδώ. MARE Newsletter No. 2 p. 10 of 10