1 η Πανελλήνια Μαθητική Προσομοίωση Επιτροπών του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου «Μαθητές σε ρόλο Διπλωμάτη» Οδηγός Μελέτης Επιτροπή για την Εξάλειψη των Διακρίσεων σε βάρος των Γυναικών Πρόεδρος: Δανάη Γεωργιάδου Αντιπρόεδρος: Μελίνα Μόσχου Αντιπρόεδρος: Έλενα Μπακογλίδου
Περιεχόμενα 1. Καλωσόρισμα 2. Ιστορική επισκόπηση και ρόλος της Επιτροπής 3. Άρθρα 4. Ανάλυση του άρθρου 7 5. Ανάλυση του άρθρου 8 6. Συστάσεις 7. Ερωτήματα 8. Βιβλιογραφία 1. Καλωσόρισμα Αγαπητοί μαθητές και αγαπητές μαθήτριες, Είμαστε στην ευχάριστη θέση να σας καλωσορίσουμε στο πρώτο μαθητικό συνέδριο Επιτροπών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Μαθητές σε ρόλο διπλωμάτη και ιδιαίτερα στην Επιτροπή για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων σε βάρος των Γυναικών. Στόχος μας είναι να μάθετε πώς λειτουργούν οι Επιτροπές Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, να γνωρίσετε τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και να ζήσετε μια μοναδική εμπειρία. Ο Οδηγός Μελέτης που ακολουθεί θα είναι το βασικό εργαλείο σας σε συνδυασμό, ωστόσο, με την έρευνα που θα πρέπει να κάνετε μόνοι και μόνες σας. Ευχόμαστε να έχετε ένα εποικοδομητικό τριήμερο, γεμάτο γνώσεις, προκλήσεις και, φυσικά, νέους φίλους. ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δανάη Γεωργιάδου ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μελίνα Μόσχου ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έλενα Μπακογλίδου 1
2. Ιστορική επισκόπηση και ρόλος της Επιτροπής Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ( ΟΗΕ ) αποτελεί έναν παγκόσμιο οργανισμό, που συστάθηκε από 51 ιδρυτικά κράτη (ανάμεσα στα οποία και η Ελλάδα ) στο Σαν Φρανσίσκο στις 26 Ιουνίου του 1945 και τέθηκε σε ισχύ στις 24 Οκτωβρίου του ιδίου έτους, μετά την κύρωση του Καταστατικού Χάρτη από τα κοινοβούλια των κρατών μελών. Σήμερα αριθμεί 193 κράτη μέλη. Οι σκοποί του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών καταγράφονται στο άρθρο 1 του Χάρτη, με την παράγραφο 3 να εντάσσει σε αυτούς την «ανάπτυξη και ενθάρρυνση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χωρίς διάκριση φυλής, φύλου, γλώσσας ή θρησκείας». Η Επιτροπή για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων σε βάρος των Γυναικών προβλέπεται στη Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων σε βάρος των Γυναικών που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1979 βασισμένη στους σκοπούς αυτούς. Η Επιτροπή αποτελείται από 23 μέλη και είναι υπεύθυνη για την εξέταση των εκθέσεων που υποβάλλουν τα κράτη μέρη, προβαίνει σε συστάσεις προς τα κράτη μέρη και εξετάζει τις αναφορές που μπορούν υποβάλλουν άτομα ή ομάδες ατόμων και αφορούν παραβιάσεις της εφαρμογής των διατάξεων της Σύμβασης. Πιο συγκεκριμένα εμείς θα ασχοληθούμε με τα άρθρα 7 & 8 της Σύμβασης καθώς και με τα γενικά σχόλια που έχουν υιοθετηθεί. 3. Άρθρα ΑΡΘΡΟ 7 Τα Κράτη Μέλη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να εξαλείψουν τις διακρίσεις κατά των γυναικών στην πολιτική και δημόσια ζωή της χώρας και, ιδιαίτερα, εξασφαλίζουν σ αυτές, υπό ίσους όρους με τους άνδρες, το δικαίωμα: α) Να ψηφίζουν σε όλες τις εκλογές και όλα τα δημόσια δημοψηφίσματα και να είναι εκλέξιμες σε όλους τους οργανισμούς που εκλέγονται δημόσια. β) Να λαμβάνουν μέρος στην κατάστρωση της πολιτικής του Κράτους και στην εκτέλεσή της, να καταλαμβάνουν δημόσιες θέσεις και να ασκούν όλα τα δημόσια καθήκοντα σε όλες τις βαθμίδες της κυβερνήσεως. γ) Να συμμετέχουν στις μη κυβερνητικές οργανώσεις και ενώσεις που ασχολούνται με τη δημόσια και πολιτική ζωή της χώρας. 2
ΑΡΘΡΟ 8 Τα Κράτη Μέλη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα, ώστε οι γυναίκες να έχουν, υπό ίσους όρους με τους άνδρες και χωρίς καμία διάκριση, τη δυνατότητα να εκπροσωπούν τη χώρα τους σε διεθνή κλίμακα και να συμμετέχουν στις εργασίες των διεθνών οργανισμών. 4. Ανάλυση του άρθρου 7 Το άρθρο 7: 1. Υπογραμμίζει τη σημαντικότητα συμμετοχής των γυναικών στη δημόσια ζωή. 2. Τονίζει τη θέση τους στη λήψη αποφάσεων. 3. Διευκρινίζει τον όρο διάκριση σε βάρος των γυναικών Γενικότερα είναι γεγονός πως και άλλες Συμβάσεις υποστηρίζουν τη συμμετοχή των γυναικών στη δημόσια ζωή, όπως η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα κα. Το Άρθρο 7 υποχρεώνει τα κράτη να λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την εξάλειψη των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών στην κοινωνική και πολιτική ζωή και να διασφαλίσει την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Πολιτική και δημόσια ζωή: άσκηση της πολιτικής εξουσίας, ιδίως με την άσκηση των νομοθετικών, δικαστικών, εκτελεστικών και διοικητικών αρμοδιοτήτων. Ο όρος καλύπτει όλες τις πτυχές της δημόσιας διοίκησης και τη διαμόρφωση και την εφαρμογή της πολιτικής σε διεθνές, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η έννοια περιλαμβάνει επίσης πολλές πτυχές της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων διοικητικών συμβουλίων και των τοπικών συμβουλίων και των δραστηριοτήτων της οργανισμούς, όπως τα πολιτικά κόμματα, συνδικαλιστικές οργανώσεις, επαγγελματικές ή κλαδικές ενώσεις, γυναικείες οργανώσεις, οργανώσεις με βάση την κοινότητα και άλλες οργανώσεις σχετικές με τη δημόσια και πολιτική ζωή. Η Σύμβαση προβλέπει πως για να είναι αποτελεσματική αυτή η ισότητα, πρέπει να επιτευχθεί στα πλαίσια ενός πολιτικού συστήματος όπου κάθε πολίτης έχει δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Σχόλια 1. Είναι γεγονός πως θέση της γυναίκας έχει θεωρηθεί η ιδιωτική ή οικιακή ζωή που σχετίζεται κυρίως με την αναπαραγωγή και την ανατροφή των παιδιών. Η θέση αυτή χαρακτηρίζεται από τις κοινωνίες ως κατώτερη. Αντίθετα, η δημόσια ζωή που είναι ιδιαίτερα σεβαστή έχει ιστορικά κυριαρχηθεί από τους άντρες. 3
2. Παρά τον κεντρικό ρόλο των γυναικών στη διατήρηση της οικογένειας και της κοινωνίας, αυτές έχουν αποκλειστεί από την πολιτική ζωή και τη διαδικασία λήψης αποφάσεων οι οποίες ωστόσο επηρεάζουν τη ζωή τους. 3. Σε όλα τα έθνη οι πιο σημαντικοί παράγοντες που περιορίζουν τις γυναίκες στην ιδιωτική ζωή είναι: Το πολιτιστικό πλαίσιο των αξιών και των θρησκευτικών πεποιθήσεων Η έλλειψη υπηρεσιών Η αποτυχία των ανδρών να μοιράζονται τα καθήκοντα που σχετίζονται την οργάνωση του νοικοκυριού και με τη φροντίδα και ανατροφή των παιδιών 4. Η ανακούφιση των γυναικών από μερικά οικιακά βάρη θα τις βοηθούσε να συμμετέχουν στη δημόσια ζωή. Επιπλέον, η οικονομική τους εξάρτηση από τους άνδρες τους τις αποτρέπει από τη λήψη σημαντικών πολιτικών αποφάσεων. 5. Τα στερεότυπα που υπάρχουν, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που προωθούν τα ΜΜΕ, περιορίζουν την πολιτική ζωή των γυναικών σε θέματα όπως το περιβάλλον, η υγεία και τα παιδιά ενώ τις αποκλείουν από οικονομικά και πολεμικά θέματα. Η αρχή της ισότητας έχει κατοχυρωθεί συνταγματικά από σχεδόν όλες τις χώρες. Παρόλα αυτά τα τελευταία 50 χρόνια η ανισότητα έχει ενισχυθεί λόγω της χαμηλής συμμετοχής των γυναικών στην πολιτική ζωή διότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται μόνο από άντρες αντανακλούν μόνο ένα μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας. Κανένα πολιτικό σύστημα μέχρι σήμερα δεν έχει δώσει στις γυναίκες το δικαίωμα της πλήρους και ισότιμης συμμετοχής. Ενώ τα δημοκρατικά συστήματα έχουν βελτιώσει τις ευκαιρίες των γυναικών για συμμετοχή στην πολιτική ζωή, τα πολλά οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά εμπόδια που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν περιόρισαν σοβαρά τη συμμετοχή τους. Η έννοια της δημοκρατίας θα έχει πραγματική και δυναμική έννοια και διαρκή επίδραση μόνο όταν η λήψη πολιτικών αποφάσεων μοιράζεται μεταξύ ανδρών και γυναικών και λαμβάνει εξίσου υπόψη τα συμφέροντα και των δύο. Ειδικά προσωρινά μέτρα Ενώ η άρση των νομοθετικών εμποδίων είναι απαραίτητη, δεν αρκεί. Η αποτυχία να επιτευχθεί πλήρης και ισότιμη συμμετοχή των γυναικών μπορεί να επέλθει ακούσια και ως αποτέλεσμα των ξεπερασμένων πρακτικών και διαδικασιών που προωθούν τους άνδρες. Στις περιπτώσεις που οι χώρες έχουν αναπτύξει αποτελεσματικές προσωρινές στρατηγικές, ένα ευρύ φάσμα μέτρων έχει υλοποιηθεί, που συμπεριλαμβάνει: 1. την πρόσληψη, την παροχή οικονομικής βοήθειας και την κατάρτιση των γυναικών υποψηφίων για θέσεις εργασίας 2. την τροποποίηση των εκλογικών διαδικασιών, την ανάπτυξη εκστρατειών που στοχεύουν στην ισότιμη συμμετοχή, τον καθορισμό αριθμητικών στόχων και ποσοστώσεων 4
3. τον διορισμό γυναικών σε δημόσιες θέσεις, όπως το δικαστικό σώμα ή άλλες επαγγελματικές ομάδες που διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο στην καθημερινή ζωή όλων των κοινωνιών. Τα συμβαλλόμενα κράτη έχουν την υποχρέωση να διασφαλίζουν ότι τα προσωρινά ειδικά μέτρα έχουν σχεδιαστεί για να ενισχύσουν την αρχή της ισότητας και, συνεπώς, να συμμορφώνονται με τις συνταγματικές αρχές που εγγυώνται την ισότητα για όλους τους πολίτες. Σημείωση: Η έρευνα έχει δείξει ότι όταν η συμμετοχή των γυναικών φτάνει τα 30 με 35 τοις εκατό (γνωστό με τον όρο "κρίσιμη μάζα"), υπάρχει πραγματικός αντίκτυπος στο πολιτικό ύφος και το περιεχόμενο των αποφάσεων, καθώς επίσης, η πολιτική ζωή είναι αναζωογονημένη. Δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι (άρθρο 7, παράγραφος α) Η Σύμβαση υποχρεώνει τα συμβαλλόμενα κράτη στα συντάγματα ή τη νομοθεσία να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι οι γυναίκες, στη βάση της ισότητας με τους άνδρες, έχουν το δικαίωμα να ψηφίζουν σε όλες τις εκλογές και τα δημοψηφίσματα, καθώς και να εκλέγονται. Αυτά τα δικαιώματα πρέπει να απολαμβάνονται τόσο νομοθετικά όσο και πρακτικά. Ωστόσο, ενώ σχεδόν όλα τα κράτη έχουν υιοθετήσει συνταγματικές ή άλλες νομικές διατάξεις που παρέχουν τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες το ίσο δικαίωμα ψήφου σε όλες τις εκλογές και τα δημόσια δημοψηφίσματα, σε πολλές χώρες οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην άσκηση αυτού του δικαιώματος. Παράγοντες που εμποδίζουν τα δικαιώματα αυτά περιλαμβάνουν τα εξής: 1. Οι γυναίκες συχνά έχουν μικρότερη πρόσβαση από τους άνδρες σε πληροφορίες σχετικά με τους κομματικούς υποψηφίους, τις πολιτικές πλατφόρμες των κομμάτων και τις διαδικασίες ψηφοφορίας, πληροφορίες που οι κυβερνήσεις και τα πολιτικά κόμματα έχουν αποτύχει να παράσχουν. 2. Ο αναλφαβητισμός, η έλλειψη γνώσεων και η μη κατανόηση των πολιτικών συστημάτων και των επιπτώσεων που οι πολιτικές πρωτοβουλίες και οι πολιτικές πρακτικές θα έχουν στη ζωή τους. 3. Η διπλή επιβάρυνση των γυναικών, που περιλαμβάνει την εργασία σε συνδυασμό με οικονομικούς περιορισμούς, περιορίζει τον χρόνο και την ευκαιρία να ακολουθήσουν προεκλογικές εκστρατείες και να έχουν την πλήρη ελευθερία να ασκήσουν την ψήφο τους. 4. Σε πολλές χώρες, οι παραδόσεις και τα κοινωνικά και πολιτιστικά στερεότυπα αποθαρρύνουν τις γυναίκες από την άσκηση του δικαιώματός τους να ψηφίζουν. Πολλοί άνδρες επηρεάζουν ή ελέγχουν τις ψήφους των γυναικών είτε με την πειθώ είτε ψηφίζοντας οι ίδιοι αντί για αυτές. 5. Οι περιορισμοί στην ελεύθερη κυκλοφορία τους ή στο δικαίωμα συμμετοχής, η αρνητική στάση προς την πολιτική συμμετοχή των γυναικών, καθώς και η έλλειψη εμπιστοσύνης και στήριξης των γυναικών υποψηφίων από το εκλογικό σώμα είναι μερικοί ακόμα παράγοντες που σε ορισμένες χώρες αναστέλλουν τη συμμετοχή των γυναικών στη δημόσια ή την πολιτική ζωή των κοινοτήτων τους. Επιπλέον, 5
ορισμένες γυναίκες θεωρούν δυσάρεστη τη συμμετοχή στην πολιτική και να αποφεύγουν τη συμμετοχή σε πολιτικές εκστρατείες. Το σύστημα της καταμέτρησης των ψήφων, η κατανομή των εδρών στο Κοινοβούλιο, η επιλογή της περιοχής στην οποία θα είναι υποψήφιες, όλα έχουν ένα σημαντικό αντίκτυπο στο ποσοστό των γυναικών που εκλέγονται στο Κοινοβούλιο. Τα πολιτικά κόμματα πρέπει να εφαρμόσουν τις αρχές των ίσων ευκαιριών και της δημοκρατίας και να προσπαθήσουν να ισοσταθμίσει τον αριθμό των ανδρών και γυναικών υποψηφίων. Η απόλαυση του δικαιώματος ψήφου από τις γυναίκες δεν θα πρέπει να υπόκειται σε περιορισμούς ή όρους που δεν ισχύουν για τους άνδρες ή που έχουν δυσανάλογο αντίκτυπο στις γυναίκες. Δικαίωμα συμμετοχής στη διαμόρφωση της κυβερνητικής πολιτικής (άρθρο 7, παράγραφος β) Η συμμετοχή των γυναικών στην κυβέρνηση σε επίπεδο πολιτικής εξακολουθεί να είναι χαμηλή, σε γενικές γραμμές. Παρά το γεγονός ότι σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί και σε ορισμένες χώρες έχει επιτευχθεί η ισότητα, σε πολλές χώρες η συμμετοχή των γυναικών έχει πράγματι μειωθεί. Το άρθρο 7 (β) απαιτεί από τα συμβαλλόμενα κράτη να: 1. Εξασφαλίσουν ότι οι γυναίκες έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν πλήρως και να εκπροσωπούνται στη διαμόρφωση της δημόσιας πολιτικής σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα. 2. Έχουν την ευθύνη, όπου είναι υπό τον έλεγχό τους, τόσο να διορίσουν γυναίκες σε ανώτερες θέσεις στη λήψη αποφάσεων όσο και να συμβουλευτούν και να ενσωματώσουν τις συμβουλές των ομάδων οι οποίες είναι ευρέως αντιπροσωπευτικές των απόψεων και των συμφερόντων των γυναικών. 3. Διασφαλίζουν ότι τα εμπόδια για την πλήρη συμμετοχή των γυναικών στη διαμόρφωση της κυβερνητικής πολιτικής θα εντοπιστούν και θα ξεπεραστούν. 4. Προσπαθήσουν να εξασφαλίσουν ότι διορίζονται γυναίκες σε κυβερνητικά συμβουλευτικά όργανα σε ισότιμη βάση με τους άνδρες και ότι οι φορείς αυτοί λαμβάνουν υπόψη τις απόψεις των αντιπροσωπευτικών ομάδων των γυναικών. Μέτρα που έχουν υιοθετηθεί από ορισμένα συμβαλλόμενα κράτη, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών σε ανώτερα υπουργικά συμβούλια και διοικητικές θέσεις και ως μέλη της κυβερνητικών συμβουλευτικών οργάνων περιλαμβάνουν: 1. υιοθέτηση του κανόνα, σύμφωνα με τον οποίο, όταν οι δυνητικοί υποψήφιοι έχουν ίσα προσόντα, θα προτιμηθεί μια γυναίκα υποψήφια 2. η υιοθέτηση ενός κανόνα, σύμφωνα με τον οποίο, κανένα από τα δύο φύλα δεν πρέπει να αποτελεί λιγότερο από το 40% των μελών ενός δημόσιου οργανισμού 3. ποσόστωση για τις γυναίκες μέλη του υπουργικού συμβουλίου και για το διορισμό σε δημόσια αξιώματα 4. διαβούλευση με τις γυναικείες οργανώσεις για να διασφαλιστεί ότι αρμόδιες γυναίκες είναι υποψήφιες για συμμετοχή σε δημόσιους οργανισμούς και υπηρεσίες, και εν συνεχεία, ανάπτυξη και διατήρηση των μητρώων αυτών των γυναικών, προκειμένου 6
να διευκολυνθεί η υποψηφιότητα των γυναικών για διορισμό σε δημόσιους οργανισμούς και θέσεις. Δικαίωμα κατοχής δημόσιων αξιωμάτων και εκτέλεσης όλων των δημόσιων λειτουργιών (άρθρο 7, παράγραφος β) Η εξέταση των εκθέσεων των συμβαλλόμενων κρατών δείχνει ότι οι γυναίκες: 1. Αποκλείονται από ηγετικές θέσεις σε υπουργικά συμβούλια, σε δημόσιες υπηρεσίες, στη δημόσια διοίκηση, στο δικαστικό σύστημα και στα συστήματα δικαιοσύνης 2. Αποτελούν μόνο μια μικρή μειοψηφία που ασχολείται με την οικονομική πολιτική, την ανάπτυξη, τις πολιτικές υποθέσεις, την άμυνα, τις αποστολές διατήρησης της ειρήνης, την επίλυση συγκρούσεων και τη συνταγματική ερμηνεία 3. Αποκλείονται δια νόμου, σε ορισμένες περιπτώσεις, από την άσκηση των βασιλικών εξουσιών, από τη δυνατότητα να υπηρετούν ως δικαστές σε θρησκευτικά ή παραδοσιακά δικαστήρια με δικαιοδοσία που τους έχει ανατεθεί από το κράτος, ή από την πλήρη συμμετοχή στον στρατό. Δικαίωμα συμμετοχής σε μη κυβερνητικές, δημόσιες και πολιτικές οργανώσεις Η εξέταση των εκθέσεων των συμβαλλόμενων κρατών αποδεικνύει ότι, στις λίγες περιπτώσεις όπου παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τα πολιτικά κόμματα, οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται ή συγκεντρώνονται σε λιγότερο σημαντικούς ρόλους από ό,τι οι άνδρες. Οι κυβερνήσεις πρέπει να ενθαρρύνουν τα πολιτικά κόμματα: Να εξετάσουν τον βαθμό στον οποίο οι γυναίκες είναι πλήρεις και ισότιμοι συμμετέχοντες στις δραστηριότητές τους και, όπου αυτό δε συμβαίνει, θα πρέπει να προσδιοριστούν οι λόγοι. Να υιοθετήσουν αποτελεσματικά μέτρα - συμπεριλαμβανομένης της παροχής πληροφοριών, οικονομικών και άλλων πόρων - ώστε να ξεπεραστούν τα εμπόδια για την πλήρη συμμετοχή και εκπροσώπηση των γυναικών και να διασφαλιστεί ότι οι γυναίκες έχουν ίσες ευκαιρίες στην πράξη να χρησιμεύσουν ως στελέχη του κόμματος και να οριστούν υποψήφιες στις εκλογές. Ένα μέτρο που έχει υιοθετηθεί από ορισμένα πολιτικά κόμματα είναι η ανάθεση σε γυναίκες ενός συγκεκριμένου ελάχιστου αριθμού ή ποσοστού των θέσεων για τους εκτελεστικούς οργανισμούς τους, διασφαλίζοντας: πρώτον, ότι υπάρχει ισορροπία μεταξύ του αριθμού των ανδρών και γυναικών υποψηφίων που προτάθηκαν για εκλογή, και, δεύτερον, ότι οι γυναίκες δεν τίθενται συστηματικά σε λιγότερο ευνοϊκές εκλογικές περιφέρειες ή σε λιγότερο πλεονεκτική θέση σε έναν κατάλογο κόμματος. 7
5. Ανάλυση του άρθρου 8 Σχόλια Σύμφωνα με το άρθρο 8, οι κυβερνήσεις είναι υποχρεωμένες να εξασφαλίζουν την παρουσία των γυναικών σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς των διεθνών υποθέσεων. Αυτό προϋποθέτει ότι θα πρέπει να συμμετέχουν σε συνεδριάσεις με οικονομικά και στρατιωτικά θέματα, σε πολυμερείς και διμερείς διπλωματικές συνδιασκέψεις και στις επίσημες αντιπροσωπείες στις διεθνείς και περιφερειακές διασκέψεις. Οι γυναίκες μειονεκτούν σε σχέση με τους άνδρες Από την εξέταση των εκθέσεων των κρατών μερών, είναι προφανές ότι οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται με μεγάλη διαφορά σε σχέση με τους άνδρες στις διπλωματικές και ξένες υπηρεσίες των περισσότερων κυβερνήσεων και ιδιαίτερα σε θέσεις υψηλής κλίμακας. Γενικά παρατηρείται πως: Οι γυναίκες βρίσκονται σε θέσεις πρεσβειών μικρότερης σημασίας για τη χώρα τους Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν περιορισμούς όσον αφορά την οικογενειακή τους κατάσταση. Συζυγικές και οικογενειακές παροχές χορηγούνται σε άνδρες διπλωμάτες, ενώ δεν είναι διαθέσιμες για τις γυναίκες σε παράλληλες θέσεις. Οι ευκαιρίες που έχουν οι γυναίκες να συμμετέχουν σε διεθνείς εργασίες είναι συχνά πολύ περιορισμένες λόγω των παραδοχών που σχετίζονται με τις οικιακές ευθύνες και τη φροντίδα των εξαρτημένων μελών της οικογένειάς τους, που τους αποτρέπουν από τη δυνατότητα διορισμού τους. Πολλές αποστολές χωρών στα Ηνωμένα Έθνη και σε άλλους διεθνείς οργανισμούς δεν περιλαμβάνουν γυναίκες διπλωμάτες. Η κατάσταση είναι παρόμοια σε συνεδριάσεις εμπειρογνωμόνων και σε συνέδρια που καθιερώνουν διεθνείς και παγκόσμιους στόχους, ημερήσιες διατάξεις και προτεραιότητες. Επίσης, οι γυναίκες έχουν παραμείνει μειονότητα σε θέσεις χαμηλότερου επιπέδου σε Οργανισμούς του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών και σε διάφορες οικονομικές, πολιτικές και στρατιωτικές δομές σε περιφερειακό επίπεδο που έχουν γίνει σημαντικοί διεθνείς εργοδότες του δημόσιου τομέα. Ανάγκη για μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών Η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών στην ημερήσια διάταξη όλων των διεθνών οργανισμών είναι μια διαδικασία επιτακτικής ανάγκης. Πολλές κρίσιμες αποφάσεις για παγκόσμια θέματα, όπως η αποκατάσταση της ειρήνης και η επίλυση των συγκρούσεων, οι στρατιωτικές δαπάνες και ο πυρηνικός αφοπλισμός, η ανάπτυξη και το περιβάλλον, η εξωτερική βοήθεια και η οικονομική αναδιάρθρωση, λαμβάνονται με περιορισμένη συμμετοχή των γυναικών. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη συμμετοχή τους σε αυτές τις περιοχές σε μη κυβερνητικό επίπεδο. 8
Η συμμετοχή ενός σημαντικού ποσοστού των γυναικών στις διεθνείς διαπραγματεύσεις, στις δραστηριότητες για τη διατήρηση της ειρήνης, σε όλα τα επίπεδα της προληπτικής διπλωματίας, της διαμεσολάβησης, της ανθρωπιστικής βοήθειας, της κοινωνικής συμφιλίωσης και στο διεθνές σύστημα ποινικής δικαιοσύνης θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές. Για την αντιμετώπιση των ένοπλων ή άλλων συγκρούσεων, η διάσταση του φύλου και η ανάλυσή του είναι απαραίτητες για την πλήρη κατανόηση των επιπτώσεων που έχουν αυτές οι συγκρoύσεις για τον άντρα και τη γυναίκα. 6. Συστάσεις Άρθρο 7 και 8 Τα Συμβαλλόμενα Κράτη: 1. Υποχρεούνται να λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της θέσπισης κατάλληλης νομοθεσίας που συμμορφώνεται με το Σύνταγμά τους, για να εξασφαλίσουν ότι Οργανισμοί, όπως τα πολιτικά κόμματα και τα συνδικάτα, δεν κάνουν διακρίσεις εις βάρος των γυναικών και τηρούν τις αρχές που περιέχονται στα άρθρα 7 και 8. 2. Θα πρέπει να εξηγήσουν το λόγο για ενδεχόμενες επιφυλάξεις τους για τα άρθρα 7 ή 8 και να αναφέρουν σε ποια σημεία οι επιφυλάξεις αντικατοπτρίζουν παραδοσιακές, στερεότυπες στάσεις απέναντι στους ρόλους των γυναικών στην κοινωνία τους, καθώς και τα μέτρα που λαμβάνονται από αυτά τα Κράτη, για να αλλάξουν αυτές τις συμπεριφορές. 3. Θα πρέπει να διατηρήσουν την ανάγκη για τέτοιου είδους επιφυλάξεις και να περιλαμβάνουν στις εκθέσεις τους ένα χρονοδιάγραμμα με τα μέτρα που στοχεύουν στην κατάργησή τους. Άρθρο 7 Τα μέτρα που πρέπει να προσδιορίζονται, να εφαρμόζονται και να παρακολουθούνται για την αποτελεσματικότητα περιλαμβάνουν, σύμφωνα με το άρθρο 7 και την παράγραφο (α), εκείνα τα μέτρα που αποσκοπούν στην: Α. Επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των γυναικών και ανδρών που κατέχουν δημόσιες αιρετές θέσεις. Β. Διασφάλιση ότι οι γυναίκες καταλαβαίνουν το εκλογικό τους δικαίωμα, τη σημασία του δικαιώματος αυτού και πώς να το ασκήσουν. Γ. Διασφάλιση ότι τα εμπόδια στην ισότητα θα ξεπεραστούν, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που προκύπτουν από τον αναλφαβητισμό, τη γλώσσα, τη φτώχεια και τα εμπόδια στην ελευθερία των γυναικών της μετακίνησης. 9
Δ. Βοήθεια των γυναικών που βιώνουν τέτοιες δυσκολίες να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα και να να εκλεγούν. Σύμφωνα με το άρθρο 7, παράγραφος (β), τα εν λόγω μέτρα περιλαμβάνουν αυτά που είναι σχεδιασμένα για να εξασφαλίζουν: Α. Την ισότητα στην εκπροσώπηση των γυναικών στη διαμόρφωση της κυβερνητικής πολιτικής. Β. Την απόλαυση του δικαιώματός των γυναικών να κατέχουν δημόσια αξιώματα. Γ. Διεργασίες πρόσληψης γυναικών. Σύμφωνα με το άρθρο 7, παράγραφος (γ), τα εν λόγω μέτρα περιλαμβάνουν αυτά που είναι σχεδιασμένα για να: Α. Διασφαλίζουν ότι θεσπίζεται νομοθεσία που απαγορεύει τη διάκριση εις βάρος των γυναικών Β. Ενθαρρύνουν τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και τις δημόσιες και πολιτικές οργανώσεις να υιοθετήσουν στρατηγικές που ενθαρρύνουν την εκπροσώπηση και συμμετοχή των γυναικών στην εργασία τους. Κατά την αναφορά σύμφωνα με το άρθρο 7, τα Συμβαλλόμενα Κράτη θα πρέπει: Α. Να περιγράφουν τις νομικές διατάξεις που δίνουν ισχύ στα δικαιώματα που περιέχονται στο άρθρο 7. Β. Να παρέχουν λεπτομέρειες σχετικά με πιθανούς περιορισμούς αυτών των δικαιωμάτων, είτε απορρέουν από νομικές διατάξεις είτε από τις παραδοσιακές, θρησκευτικές ή πολιτισμικές πρακτικές. Γ. Να περιγράφουν τα μέτρα που θεσπίστηκαν και έχουν σχεδιαστεί για να ξεπεραστούν τα εμπόδια στην άσκηση των δικαιωμάτων αυτών. Δ. Να περιλαμβάνουν στατιστικά στοιχεία, ανά φύλο, που δείχνει το ποσοστό των γυναικών σε σχέση με τους άνδρες οι οποίοι απολαμβάνουν τα δικαιώματα αυτά. Ε. Να περιγράφουν τα είδη χάραξης πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την ανάπτυξη προγραμμάτων, στα οποία οι γυναίκες συμμετέχουν και το επίπεδο και την έκταση της συμμετοχής τους. Στ. Να περιγράφουν, σύμφωνα με το άρθρο 7 και παράγραφο (γ) την έκταση στην οποία συμμετέχουν οι γυναίκες στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις στις χώρες τους, συμπεριλαμβανομένων των γυναικείων οργανώσεων. 10
Άρθρο 8 Ζ. Να αναλύουν σε ποιο βαθμό το Συμβαλλόμενο Κράτος εξασφαλίζει ότι οι οργανώσεις αυτές είναι στη διαβούλευση και ότι οι συμβουλές τους έχουν αντίκτυπο σε όλα τα επίπεδα της διαμόρφωσης της κυβερνητικής πολιτικής και εκτέλεσης. Η. Να παρέχουν πληροφορίες και να αναλύουν τους παράγοντες που συμβάλλουν στην υποεκπροσώπηση των γυναικών ως μέλη και των υπαλλήλων των πολιτικών κομμάτων, των συνδικαλιστικών οργανώσεων, των οργανώσεων των εργοδοτών και των επαγγελματικών ενώσεων. Τα μέτρα τα οποία θα πρέπει να προσδιορίζονται, εφαρμόζονται και παρακολουθούνται για την αποτελεσματικότητα τους αποσκοπούν στην εξασφάλιση ισορροπίας μεταξύ των φύλων στη σύνθεση των μελών όλων των οργάνων των Ηνωμένων Εθνών. Κατά την αναφορά σύμφωνα με το άρθρο 8, τα συμβαλλόμενα κράτη θα πρέπει: Α. Να παρέχουν στατιστικά στοιχεία, ανά φύλο, που να δείχνουν το ποσοστό των γυναικών τους σε ξένη υπηρεσία ή σε τακτά διαστήματα που ασχολούνται με διεθνή εκπροσώπηση ή στην εργασία για λογαριασμό του κράτους. Β. Να περιγράφουν προσπάθειες για την καθιέρωση αντικειμενικών κριτηρίων και διαδικασιών για το διορισμό και την προώθηση των γυναικών σε σχετικές θέσεις και επίσημες αντιπροσωπείες. Γ. Να περιγράφουν τα βήματα που λαμβάνονται για την ευρύτερη διάδοση των πληροφοριών σχετικά με τις κυβερνητικές διεθνείς δεσμεύσεις που αφορούν τις γυναίκες και τα επίσημα έγγραφα που εκδίδονται από πολυμερή φόρουμ, ιδίως, με τους κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς φορείς που είναι υπεύθυνοι για την πρόοδο των γυναικών. Δ. Να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, λόγω των πολιτικών δραστηριοτήτων τους, είτε ως άτομα είτε ως μέλη άλλων οργανισμών. 7. Ερωτήματα 1. Πώς νομίζετε ότι μπορούμε να αυξήσουμε τη συμμετοχή των γυναικών στα διοικητικά όργανα και τις ηγετικές θέσεις σε μία χώρα; 2. Πώς πιστεύετε ότι μπορούμε να καταργήσουμε τα στερεότυπα που περιορίζουν τη γυναίκα στην ιδιωτική ζωή; 11
8. Βιβλιογραφία 1. http://www.ohchr.org/en/hrbodies/cedaw/pages/recommendations.aspx (General Recommendations) 2. http://www.un.org/womenwatch/daw/cedaw/text/econvention.htm#article8 (Συνθήκη για την εξάλειψη κάθε μορφής διάκρισης σε βάρος των γυναικών - Εμείς θα ασχοληθούμε με τα άρθρα 7 και 8) 3. http://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treatybodyexternal/tbsearch.aspx?lang= en&treatyid=3&doctypeid=29 (Εκθέσεις των Κρατών Μελών) 4. Committee on the Elimination of Discrimination Against Women, General recommendation No. 23: Political and public life, A/52/38, Sixteenth session, 1997. 5. Π. Νάσκου Περράκη, Δικαιώματα του Ανθρώπου Παγκόσμια και Περιφερειακή Προστασία, Σάκκουλας, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2016, σελ. 208-241. 12