ΤΕΥΧΟΣ 1 Ο ΜΑΪΟΣ 2012

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Γενική ιεύθυνση Οικονοµικής Πολιτικής ιεύθυνση Ευρωπαϊκής Ένωσης ΙΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΕΝΙΑΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 1

ΤΕΥΧΟΣ 1 Ο ΜΑΪΟΣ 2012 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΝΙΑΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ (Αριθµός Τεύχους 1) Πρόλογος Με την έκδοση του διμηνιαίου αυτού Δελτίου, επιχειρούμε να συμβάλλουμε στην παροχή έγκαιρης πληροφόρησης σχετικά με τις εξελίξεις που σημειώνονται σε τομείς της Ενιαίας Αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2012 σηματοδοτεί την 20 η επέτειο της λειτουργίας της Ενιαίας Αγοράς, η οποία ξεκίνησε ως εγχείρημα το 1992 και απέβλεπε στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των πολιτών, των επιχειρήσεων και των Κρατών Μελών της ΕΕ. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η Ενιαία Αγορά συμμετέχει στην καθημερινότητα των πολιτών, παρέχοντας οφέλη, ευκαιρίες και δικαιώματα στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων τους, στην επαγγελματική και στην ιδιωτική τους ζωή. Εντούτοις αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας [1][1] της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατέδειξαν, μεταξύ των άλλων, ότι πολλοί ευρωπαίοι και ιδιαίτερα οι έλληνες πολίτες δεν είναι επαρκώς ενήμεροι για τα οφέλη που απορρέουν από την Ενιαία Αγορά με αποτέλεσμα οι πολίτες και οι επιχειρήσεις συχνά να μην γνωρίζουν τα δικαιώματά τους αλλά ούτε και τις πηγές όπου θα μπορούσαν να αναζητήσουν πληροφορίες ή βοήθεια για επίλυση θεμάτων τους. Το Δελτίο Ενιαίας Αγοράς επιδιώκει να μεταφέρει στις αρμόδιες εθνικές υπηρεσίες και στους φορείς της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, με συνοπτικό τρόπο και σε ηλεκτρονική μορφή, τις εξελίξεις που σημειώνονται σε επιλεγμένα με βάση τη σημασία τους για την ελληνική πραγματικότητα- θέματα της Ενιαίας Αγοράς. Οι πληροφορίες και τα θέματα που παρουσιάζονται στο Δελτίο προέρχονται από το μηνιαίο ενημερωτικό δελτίο της 2

Ευρωπαϊκής Επιτροπής Single Market Monthly και το Single Market News [2] ενώ για τις εξελίξεις στη χώρα μας από τις αρμόδιες αρχές που χειρίζονται τα συγκεκριμένα θέματα. Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στο Δελτίο μας παρουσιάζονται σε περίληψη με δυνατότητα ηλεκτρονικής πρόσβασης στο πλήρες κείμενο και καλύπτουν: θέματα τρέχοντος ενδιαφέροντος, όπως η πορεία εφαρμογής της Οδηγίας 2006/123 για τις Υπηρεσίες στην Εσωτερική Αγορά, τί είναι και πώς λειτουργεί το ελληνικό Κέντρο SOLVIT, ποιες είναι και σε ποια φάση υλοποίησης βρίσκονται οι 12 προτεραιότητες της Ενιαίας Αγοράς οι οποίες προβλέπεται να αποφασιστούν μέχρι το τέλος του 2012 και αφορούν όλα τα Κράτη Μέλη κ.α., τις κύριες εκδηλώσεις που προγραμματίζονται σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο σε θέματα Ενιαίας Αγοράς, χρήσιμες συνδέσεις, πρόσφατα άρθρα καθώς και όποιο άλλο θέμα από την πλευρά σας κρίνετε ότι θα ήταν χρήσιμο να παρουσιαστεί μέσα από το Δελτίο μας. Την ευθύνη σύνταξης του Δελτίου έχει η Διεύθυνση Ευρωπαϊκής Ένωσης της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών. Τις προτάσεις και τα κείμενα σας μπορείτε να τα αποστέλλετε στην ηλεκτρονική διεύθυνση: eniaia.agora@mnec.gr Η Ενιαία Αγορά στην Ελλάδα Οδηγία των Υπηρεσιών (123/2006) Ο στόχος της Οδηγίας των Υπηρεσιών (123/2006) είναι η απελευθέρωση του αναπτυξιακού δυναμικού της αγοράς υπηρεσιών της Ευρώπης μέσω της ελαχιστοποίησης των νομικών και διοικητικών εμποδίων. Μια πραγματικά ολοκληρωμένη Ενιαία Αγορά υπηρεσιών αποτελεί σημαντικό μέσο για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, την προώθηση της καινοτομίας που χρειάζεται η Ευρώπη και για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της. Προς την κατεύθυνση αυτή, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται αποτελούν επίσης το επίκεντρο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η Διεύθυνση Θεμάτων Ευρωπαϊκής Ένωσης της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών είναι αρμόδια για το συντονισμό, σε εθνικό επίπεδο, της εφαρμογής της Οδηγίας των Υπηρεσιών. http://ec.europa.eu/internal_market/services/services-dir/index_en.htm Εθνικό Κέντρο SOLVIT Το SOLVIT είναι ηλεκτρονικό δίκτυο συνεργασίας μεταξύ των Κρατών Μελών (ΚΜ) για την επίλυση προβλημάτων που ανακύπτουν από τη μη ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας της Ενιαίας Αγοράς από τις δημόσιες αρχές. Σε κάθε ΚΜ της ΕΕ (καθώς και στη Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν) λειτουργεί ένα Εθνικό Κέντρο SOLVIT τα οποία αποτελούν μέρος της εθνικής διοίκησης και έχουν αποστολή να προσφέρουν ουσιαστικές λύσεις σε πραγματικά προβλήματα. Τα Κέντρα αυτά χειρίζονται τις καταγγελίες που υποβάλλονται από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και δεσμεύονται για την προώθηση και επίλυση τους μέσα σε χρονικό διάστημα δέκα εβδομάδων. Οι υπηρεσίες SOLVIT παρέχονται δωρεάν. Αρμόδια για τη λειτουργία του Εθνικού Κέντρου SOLVIT είναι η Διεύθυνση Θεμάτων Ευρωπαϊκής Ένωσης της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών. http://ec.europa.eu/solvit/ Σύστημα Πληροφόρησης Εσωτερικής Αγοράς - IMI (Internal Market Information System) Το IMI είναι ένα εργαλείο το οποίο καθιστά τη συνεργασία μεταξύ των δημοσίων διοικήσεων των Κρατών Μελών πολύ πιο εύκολη, γρήγορη και λειτουργική. Βοηθά τις δημόσιες διοικήσεις να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες σε όλες τις επιχειρήσεις και τους πολίτες που θέλουν να κάνουν χρήση των ευκαιριών που προσφέρει η ευρωπαϊκή Ενιαία Αγορά. Το IMI είναι μια ασφαλής online εφαρμογή που επιτρέπει την ηλεκτρονική επικοινωνία μεταξύ των αρμοδίων χειριστών του Συστήματος για την ανταλλαγή συγκεκριμένων πληροφοριών και που αποτελούν τα σημεία επαφής στις εθνικές αρχές των ΚΜ. Τα αιτήματα που διακινούνται μέσω του IMI αφορούν πληροφορίες αναφορικά με φορείς παροχής υπηρεσιών, επαγγελματίες ή αποσπασμένους εργαζόμενους στο πλαίσιο της Οδηγίας των Υπηρεσιών. Το IMI συμβάλλει ουσιαστικά στη μείωση του διοικητικού φόρτου για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και στην εξάλειψη των γραφειοκρατικών εμποδίων στην ευρωπαϊκή αγορά. 3

Η Διεύθυνση Θεμάτων Ευρωπαϊκής Ένωσης του Υπουργείου Οικονομικών, ως εθνικός συντονιστής του συστήματος (NIMIC) είναι υπεύθυνη για το γενικό συντονισμό και την οργάνωση του συστήματος καθώς και την εκπαίδευση των χειριστών του. Ήδη σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης διεξάγονται εκπαιδευτικά σεμινάρια στα οποία ενημερώνονται και εκπαιδεύονται οι μελλοντικοί χειριστές του συστήματος. Για τον μήνα Απρίλιο προγραμματίζεται η οργάνωση 2 τέτοιων σεμιναρίων που θα διεξαχθούν 4-5/4 και 26-27/4 αντίστοιχα. Για περισσότερες πληροφορίες για το σύστημα μπορείτε να ανατρέξετε στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://ec.europa.eu/internal_market/imi-net/index_el.html Κρατικές ενισχύσεις Ένας από τους τομείς της πολιτικής ανταγωνισμού της ΕΕ είναι ο έλεγχος των κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται από τα Κράτη Μέλη, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ο υγιής ανταγωνισμός των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων μέσα στην Ενιαία Αγορά προς όφελος των ευρωπαίων καταναλωτών. Σαν συνέπεια των παραπάνω είναι ότι πλέον ένας βασικός στόχος για την ΕΕ στον τομέα εφαρμογής των κρατικών ενισχύσεων είναι να μειωθούν οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην Ενιαία Αγορά. Η Διεύθυνση Θεμάτων Ευρωπαϊκής Ένωσης της ΓΔΟΠ στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της για τα θέματα ανταγωνισμού και κρατικών ενισχύσεων: παρακολουθεί και συντονίζει την εφαρμογή της ευρωπαϊκής πολιτικής των κρατικών ενισχύσεων στη χώρα μας, προετοιμάζει και διενεργεί διαβουλεύσεις μεταξύ ενδιαφερόμενων φορέων και επιχειρήσεων και της Γ. Δ. Ανταγωνισμού της Ε.Ε., εκπροσωπεί την Ελλάδα στα συμβουλευτικά όργανα της Γ.Δ. Ανταγωνισμού της Ε.Ε. για τον καθορισμό των νέων κανόνων-ανακοινώσεων και διαδικασιών στα θέματα κρατικών ενισχύσεων, συντονίζει σε εθνικό επίπεδο και παρακολουθεί σε ευρωπαϊκό τις διευθετήσεις θεμάτων και υποθέσεων που αφορούν τις κρατικές ενισχύσεις, συντονίζει σε εθνικό επίπεδο το ηλεκτρονικό σύστημα κοινοποιήσεων (SANI) της ΕΕ, συντάσσει και υποβάλλει ετήσιες εκθέσεις στην Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ε.Ε. για τις επιδόσεις της χώρας στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων, σε συνεργασία με τους αρμόδιους εθνικούς φορείς. http://ec.europa.eu/competition/index_en.html Οι εξελίξεις της Ενιαίας Αγοράς σε ευρωπαϊκό επίπεδο Η Ενιαία Αγορά όπως την αντιλαμβάνεται ο κόσμος: ένα δείγμα των απόψεων και ανησυχιών των πολιτών και των επιχειρήσεων Τα αποτελέσματα προηγούμενων ερευνών σχετικά με τη γνώση και την αντίληψη των ευρωπαίων πολιτών για την Ενιαία Αγορά (ΕΑ) και τα οφέλη της κατέδειξαν κενά ενημέρωσης ακόμη και σε βασικούς τομείς της. Προκειμένου να μετρηθεί το παρόν επίπεδο ενημέρωσης και γνώσης καθώς και στάσης των πολιτών απέναντι σε συγκεκριμένους τομείς της ΕΑ, όπως για παράδειγμα η εργασία σε άλλο Κ-Μ, θέματα δημοσίων συμβάσεων, παραχάραξη προϊόντων, τα δικαιώματα των πολιτών κ.α., διεξήχθη πρόσφατα σχετική έρευνα κοινής γνώμης. Η έρευνα αυτή με τον τίτλο Special Eurobarometer 363, INTERNAL MARKET: Awareness, Perceptions and Impacts έχει αναρτηθεί στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_363_en.pdf Στο φως το σκιώδες τραπεζικό σύστημα (Shining a light on shadow banking) Για να διαμορφωθεί ένας ασφαλέστερος χρηματοπιστωτικός κλάδος απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ανάλυση της ανάπτυξης του σκιώδους τραπεζικού συστήματος, δηλαδή το σύστημα πιστωτικής διαμεσολάβησης που περιλαμβάνει οντότητες και δραστηριότητες εκτός του κανονικού τραπεζικού συστήματος, όπως τιτλοποιήσεις (securitisation), εξασφαλίσεις (collateral), repos (repurchase agreements). Σε μεγάλο βαθμό το σύστημα έχει 4

σημαντικές λειτουργίες στο χρηματοπιστωτικό σύστημα πχ. δημιουργεί πρόσθετες πηγές χρηματοδότησης και προσφέρει στους επενδυτές εναλλακτικές μορφές τραπεζικών καταθέσεων. Ενδέχεται όμως να θέσει σε κίνδυνο την μακροπρόθεσμη χρηματοπιστωτική σταθερότητα λόγω της συσσώρευσης άγνωστων πηγών κινδύνου στον χρηματοπιστωτικό τομέα και λόγω των ενδεχόμενων δευτερογενών συνεπειών που έχει ο σκιώδης τραπεζικό τομέα στον κανονικό τραπεζικό τομέα. Η Επιτροπή ενεργεί για να αυξήσει την ασφάλεια και αποδοτικότητα του διακανονισμού αξιογράφων στην Ευρώπη (Commission acts to increase the safety and efficiency of securities settlement in Europe) Η ΕΕ έχει προτείνει την ίδρυση κοινού ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου για τα ιδρύματα που είναι υπεύθυνα για το διακανονισμό αξιογράφων τα αποκαλούμενα κεντρικά αποθετήρια τίτλων (CSDs). Η πρόταση αυτή αναμένεται να συμβάλει στη βελτίωση της ασφάλειας και της αποδοτικότητας του διακανονισμού αξιογράφων στην Ευρώπη. Παράλληλα, επιδιώκει τη συντόμευση του απαιτούμενου χρόνου διακανονισμού των αξιογράφων και την ελαχιστοποίηση των κινδύνων διακανονισμού. Προώθηση της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη (Promoting Social Entrepreneurship in Europe) Σε συνέχεια της Πρωτοβουλίας Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Επιτροπή οργάνωσε τον Νοέμβριο 2011 συνέδριο με θέμα: Προώθηση της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη. Στη συνάντηση συμμετείχαν υπεύθυνοι για τη διαμόρφωση ευρωπαϊκών πολιτικών καθώς και ενδιαφερόμενοι σε θέματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να εξετάσουν την αναπτυξιακή δυνατότητα στον εν λόγω τομέα και να συζητήσουν τα υφιστάμενα εμπόδια στη Ενιαία Αγορά. Τα θέματα που τέθηκαν, μεταξύ άλλων, ήταν η πρόσβαση στην χρηματοδότηση, η απουσία αντίστοιχων μοντέλων επιχειρηματικότητας, η έλλειψη ξεκάθαρου ρόλου και κοινού προσδιορισμού από την πλευρά των μικρών επιχειρήσεων σχετικά με την κοινωνική επιχειρηματικότητα, η απουσία του κατάλληλου νομικού περιβάλλοντος κ.α. Συνέπεια των προβλημάτων αυτών είναι ότι πολλές τέτοιου είδους επιχειρήσεις δεν επωφελούνται επαρκώς από τις ευκαιρίες που προσφέρονται από την Ενιαία Αγορά. Με τους δεσμούς της στο τοπικό περιβάλλον, η κοινωνική επιχειρηματικότητα βοηθάει στην ενδυνάμωση της πραγματικής οικονομίας και ταυτόχρονα συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή, την απασχόληση και στην μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων. Επιχειρηματική Ευθύνη: Κοινωνική Επιχειρηματικότητα (Responsible Business Package: Social entrepreneurship) Η Πρωτοβουλία Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας της ΕΕ αποτελεί ένα τμήμα του πακέτου Επιχειρηματικής Ευθύνης που ανακοινώθηκε πρόσφατα. Οι Κοινωνικές Επιχειρήσεις είναι αυτές των οποίων το καταστατικό περιλαμβάνει ως σκοπό όχι την κερδοφορία αλλά τον συγκεκριμένο κοινωνικό αντίκτυπο της δραστηριότητάς τους. Ο τομέας αυτός σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι συνεχώς αναπτυσσόμενος με απασχολούμενους περισσότερους από 11 εκατομμύρια πολίτες που αντιστοιχεί στο 6% της συνολικής ευρωπαϊκής απασχόλησης. Η Πρωτοβουλία Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας προβλέπει μεταξύ των άλλων τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση μέσω του αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. Οργανισμοί (Οίκοι) Αξιολόγησης Πιστοληπτικής Ικανότητας (Credit Rating Agencies) Τον Νοέμβριο 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε προς συζήτηση τις προτάσεις της για την έκδοση σχετικού Κανονισμού και Οδηγίας για μεγαλύτερη εποπτεία των Οργανισμών (Οίκων) Αξιολόγησης Πιστοληπτικής Ικανότητας. Οι Οργανισμοί αυτοί διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις χρηματοπιστωτικές αγορές, δεδομένου ότι οι αξιολογήσεις τους έχουν άμεσο αντίκτυπο στις ενέργειες των επενδυτών, των δανειοληπτών και των 5

κυβερνήσεων. Ήδη από την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης, η ΕΕ άρχισε να εισάγει μια σειρά μεταρρυθμίσεων με στόχο την καλύτερη ρύθμιση της λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών αγορών και την προστασία των επενδυτών. Μερικές από τις αλλαγές που επήλθαν ήταν η άσκηση μεγαλύτερης εποπτείας στους οίκους αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, η αύξηση της διαφάνειας στη διαδικασία των αξιολογήσεων, ο περιορισμός της σύγκρουσης συμφερόντων, η υποχρέωση των οργανισμών αυτών για μεγαλύτερη λογοδοσία και η παροχή περισσότερων πληροφοριών στους επενδυτές. Για να καλυφθούν τα υφιστάμενα κενά, η Επιτροπή προτείνει νέα μέτρα, ώστε να σταθεροποιηθούν οι χρηματοπιστωτικές αγορές και να παρέχεται στους επενδυτές καλύτερη πληροφόρηση όσον αφορά τον πιστωτικό κίνδυνο. Προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς λογιστικών ελέγχων (Commission proposals on reforming the Audit Market) Η υφιστάμενη κατάσταση στην αγορά λογιστικών ελέγχων βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σειρά αδυναμιών οι οποίες αναδείχθηκαν με αφορμή την οικονομική κρίσης. Η ΕΕ ενδιαφέρεται να προσδιορίσει τις βελτιώσεις που απαιτούνται, προκειμένου οι έλεγχοι που διενεργούνται να δίνουν τις σωστές πληροφορίες, να διασφαλίζεται περαιτέρω η ανεξαρτησία των εν λόγω εταιρειών, να αντιμετωπιστεί το θέμα της συγκέντρωσης της αγοράς σε λίγες εταιρείες, να αναζητηθούν τρόποι καλύτερης κάλυψης των αναγκών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων κ.α. Για τους λόγους αυτούς η ΕΕ έθεσε προς διαβούλευση τις προτάσεις της για τη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς των λογιστικών ελέγχων, με προθεσμία για αποστολή απαντήσεων την 8 η Δεκεμβρίου 2011. Οι προτάσεις αυτές βασίζονται στα συμπεράσματα της Πράσινης Βίβλου για την Πολιτική Ελέγχων Πράσινη Βίβλος έχει αναρτηθεί στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση: http://ec.europa.eu/internal_market/auditing/otherdocs/index_en.htm Διαβουλεύσεις της ΕΕ 20.03.2012 12.06.2012 20.02.2012-14.05.2012 Λιανικές Χρηµατοπιστωτικές Υπηρεσίες (Retail financial services) Εταιρικό ίκαιο (Company Law ) Consultation on bank accounts Consultation on the future of European Company Law Ημερολόγιο εκδηλώσεων Τρίτη 26 Ιουνίου Conference on Electronic Procurement Challenges and Opportunities (Συνέδριο για τις Ηλεκτρονικές Προµήθειες: Προκλήσεις Ευκαιρίες) Πρόσφατες Εκδόσεις της ΕΕ-Άρθρα 6

Single Market Act - Together for new growth Single Market Act Together for new growth Europe's Single Market, together for new growth Restoring the health and stability of the EU financial sector Single Market News Issue [1] Ευρωβαρόµετρο, Σεπτεµβρίου 2011: Τα αποτελέσµατα παρέχουν λεπτοµερή ανάλυση του βαθµού στον οποίο γίνεται κατανοητή η ενιαία αγορά τόσο σε ολόκληρη την ΕΕ όσο και στα επιµέρους κράτη µέλη. Στην έρευνα εξετάζονται οι κοινωνικές συµπεριφορές ως προς βασικές αρχές της ενιαίας αγοράς, όπως το δικαίωµα των πολιτών να εργάζονται σε οποιοδήποτε κράτος µέλος, και διαµορφώνεται µια εικόνα των χωρών οι οποίες διάκεινται περισσότερο και λιγότερο θετικά προς την ιδέα µιας ενωσιακής ενιαίας αγοράς. [2] http://ec.europa.eu/internal_market/smn/index_en.htm 7