" ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΤΑ EN 16001:2009"

" ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΤΑ EN 16001:2009" Αικατερίνη Πουστουρλή Management Standard Systems & Integration Management Systems Expertise and Auditor Περίληψη Τον Ιούλιο του 2009 η ευρωπαϊκή επιτροπή τυποποίησης CEN (Comite Europeen de Normalisation) κυκλοφόρησε το Ευρωπαϊκό Πρότυπο για τα Συστήματα Αποτελεσματικής Διαχείρισης της Ενέργειας, EN (European Norm) 16001:2009. Το πρότυπο μπορεί να αξιοποιηθεί παράλληλα με το εθνικό πλαίσιο για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης (όπως πχ τους Νόμους 3661/2008 και 3855/2010, τον ΚΕΝΑΚ- Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων και τις αντίστοιχες Τεχνικές Οδηγίες του ΤΕΕ-Τ.Ο.Τ.Ε.Ε.). Σήμερα περισσότερο από ποτέ, η αποτελεσματική ενεργειακή διαχείριση αποτελεί ένα κρίσιμο ζήτημα για τη βιωσιμότητα κάθε επιχείρησης. Το Σύστημα Ενεργειακής Διαχείρισης ΕΝ 16001:2009 μπορεί να εφαρμοστεί τόσο αυτοτελώς όσο και ενοποιημένα με άλλα συστήματα διαχείρισης (όπως πχ με τα συστήματα διαχείρισης ποιότητας, υγείας & ασφάλειας της εργασίας και περιβαλλοντικής διαχείρισης). Απευθύνεται σε όλους τους τύπους και τα μεγέθη των οργανισμών και επιχειρήσεων ώστε να μπορούν να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν μια ενιαία πολιτική, να εντοπίζουν τόσο τις σημαντικές ενεργειακές πτυχές όσο και τις εγκαταστάσεις-δίκτυα-εξοπλισμό που επιφέρουν σημαντικές επιπτώσεις στη χρήση της ενέργειας. Η έκδοση του ISO 50001 εντός του 2011 αναμένεται να ολοκληρώσει τον κύκλο έκδοσης των σχετικών για την ενεργειακή διαχείριση προτύπων. Λέξεις Κλειδιά: Πρότυπο, Σύστημα Ενεργειακής Διαχείρισης, Πτυχές, Επιπτώσεις, Καταναλώσεις, Στόχοι, Προγράμματα, ISO, CEN, BSI, PDCA. Abstract In July 2009 the European Committee for Standardization CEN (Comite Europeen de Normalisation) printed the European Standard for the effective management of Energy, EN 16001:2009. EN 16001 can be used alongside national standards and regulations for improving energy efficiency (like Greek Laws 3661/2008 and 3855/2010, the KENAK- Energy Efficiency Building Regulation and associated Technical Instructions of TEE- T.O.T.E.E.). Today more than ever, efficient energy management is a critical issue for the sustainability of any business. EN 16001 can be applied both independently or integrated with other management systems such as quality, occupational health & safety and environment management. Aimed at all types and sizes of organizations and companies that can develop and implement an integrated policy, to identify both major aspects of energy and facilities-networks-equipment that have significant impacts on energy use. The final issue of ISO 50001 in 2011 is expected to complete the cycle of official ISO standards. Key words: Standard, Energy Management Systems (EnMS), energy aspects, impacts, energy consumption, energy objectives and targets, energy management programme, ISO (International Standardization Organization), CEN (Comite Europeen de Normalisation), BSI (British Standards Institution), PDCA (plan-do-check-act). 1. Εισαγωγή Το πρότυπο EN 16001:2009 είναι εφαρμόσιμο σε οποιαδήποτε (ανεξαρτήτου μεγέθους και αντικειμένου) εταιρεία/οργανισμό που επιθυμεί να διαχειριστεί και να βελτιώσει την ενεργειακή απόδοσή της [1,2,5]. Ο βασικός στόχος του προτύπου είναι να βοηθήσει

τις επιχειρήσεις/οργανισμούς να καθιερώσουν, να εφαρμόσουν, να διατηρήσουν και να βελτιώνουν συνεχώς ένα σύστημα ενεργειακής διαχείρισης με τις απαραίτητες διαδικασίες. Το πρότυπο καθορίζει τις απαιτήσεις που επιτρέπουν σε μια εταιρεία να αναπτύξει και να εφαρμόσει την πολιτική και τους στόχους της, που έχουν άμεση σχέση με τις νομικές κι άλλες απαιτήσεις και αφορούν σημαντικά ενεργειακά θέματα. Μέσω της συστηματικής διαχείρισης της ενέργειας, αναμένεται να βελτιωθεί δραστικά η ενεργειακή απόδοσή τους και να μειωθούν σημαντικά τόσο τα λειτουργικά τους έξοδα όσο και οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου. Με την έκδοση του συγκεκριμένου προτύπου, όλες οι εταιρείες/οργανισμοί είναι σε θέση πλέον να αποδείξουν εμπράκτως τη δέσμευση τους για τη βελτιωμένη ενεργειακή απόδοση, μέσω της επιδίωξης της πιστοποίησης του ενεργειακού συστήματος διαχείρισής τους από φορείς πιστοποίησης. Το EN 16001:2009 μπορεί να καθιερωθεί και να πιστοποιηθεί ως ένα αυτόνομο ενεργειακό σύστημα διαχείρισης ή να καθιερωθεί και να πιστοποιηθεί από κοινού με άλλα πρότυπα συστημάτων διαχείρισης (π.χ. ΙSO 9001:2008, ΙSO 14001:2004) για να προκύψει ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης που θα καλύπτει όλες σχεδόν τις δραστηριότητες της επιχείρησης. Για να διευκολυνθούν οι εταιρείες/οργανισμοί στη χρήση του, το EN 16001:2009 είναι παρόμοιο στη δομή με το σύστημα για τη περιβαλλοντική διαχείριση (ISO 14001) και ακολουθεί την ίδια μεθοδολογία [2,3,4]. 2. Υπάρχουσα κατάσταση στην Ελλάδα 2.1 Κανονισμοί - Νομοθεσία Στη χώρα μας είναι σε ισχύ ο Νόμος 3661/2008 και 3855/2010, ο ΚΕΝΑΚ (Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων - ΚΥΑ υπ' αρίθμ. Δ6/Β/οικ. 5825 ή ΦΕΚ 407/09.09.2010) και οι σχετικές Τεχνικές Οδηγίες του ΤΕΕ - Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. (έκδοση Αυγούστου 2010) [7,8,9]. Οι Τεχνικές Οδηγίες του ΤΕΕ - Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. αποτελούν σημαντικό εργαλείο στην υλοποίηση του ΚΕΝΑΚ, εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ και είναι οι [10,11,12,13] : α) ΤΟΤΕΕ 20701.1/2010 «Αναλυτικές εθνικές προδιαγραφές παραμέτρων για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων και την έκδοση του πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης». β) ΤΟΤΕΕ 20701.2/2010 «Θερμοφυσικές ιδιότητες δομικών υλικών και έλεγχος της θερμομονωτικής επάρκειας των κτιρίων». γ) ΤΟΤΕΕ 20701.3/2010 «Κλιματικά δεδομένα ελληνικών περιοχών». δ) ΤΟΤΕΕ 20701.4/2010 «Οδηγίες και έντυπα ενεργειακών επιθεωρήσεων κτιρίων, λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης και εγκαταστάσεων κλιματισμού». Επισημαίνεται ότι χωρίς ΤΟΤΕΕ δεν μπορεί να γίνεται μελέτη με τον ΚΕΝΑΚ. Είναι σαν να υλοποιούμε μελέτη κατανομής δαπανών θέρμανσης χωρίς την αντίστοιχη ΤΟΤΕΕ. 2.2 Σκοπός του Κανονισμού Ενεργειακής Επιθεώρησης Κτιρίων είναι [8] : Να διαμορφώσει το πλαίσιο αρχών, τους όρους και τις προϋποθέσεις βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων Να οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση, ψύξη, κλιματισμό και φωτισμό Να καθορίσει ελάχιστες απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση και κατάταξη των κτιρίων, το περιεχόμενο της μελέτης ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, και την μορφή του πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου. Τα νέα κτίρια πρέπει να ικανοποιούν τις ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης που ορίζονται στον κανονισμό (π.χ συντελεστής θερμοπερατότητας, συντελεστής

απορροφητικότητας ηλιακής ακτινοβολίας, συντελεστής διαπερατότητας των υαλοπινάκων στην ηλιακή ακτινοβολία κλπ). Ενεργειακές Επιθεωρήσεις και έκδοση πιστοποιητικού πραγματοποιούνται στα παρακάτω: Επιθεώρηση κτιρίων σε νέα και ριζικώς ανακαινισμένα κτίρια τα οποία είναι πάνω από 1.000 m 2. Επιθεώρηση λεβήτων με ωφέλιμη ονομαστική ισχύς πάνω από 20 kw. Επιθεώρηση εγκαταστάσεων κλιματισμού με ωφέλιμη ονομαστική ισχύ πάνω από 12 kw. Ο άνω Κανονισμός μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιείται εκτός από τις Ενεργειακές Επιθεωρήσεις Κτιρίων, και κατά την ανάπτυξη και εφαρμογή Συστημάτων Διαχείρισης Ενέργειας κατά EN 16001:2009, και Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης κατά ISO 14001:2004. Αρμόδια για τη διαδικασία ενεργειακών επιθεωρήσεων υπηρεσία είναι η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας (ΕΥΕΠΕΝ). Με το άρθρο 6 (Κεφάλαιο Β) του Ν. 3818/2010 συστάθηκε Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας (ΕΥΕΠΕΝ). Η ΕΥΕΠΕΝ υπάγεται στην Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΕΓΕΠΕ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) και έχει ως αποστολή τον έλεγχο και την παρακολούθηση της επίτευξης των εθνικών στόχων εξοικονόμησης ενέργειας και βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, καθώς και την εφαρμογή των μέτρων για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων. 3. Το σύστημα Ενεργειακής Διαχείρισης EN 16001:2009 3.1 Ιστορική εξέλιξη Τα πρώτα πρότυπα δημιουργήθηκαν στις ΗΠΑ το 2000 από τους AMS/MSE (American Management Systems/Management System for Energy : ANSI/MSE 2000_2008) [14], ενώ στην Ευρώπη η Δανία θεωρείται πρωτοπόρος με την έκδοση του DS (Danish Standard) 2403:2001. Το διεθνές πρότυπο ενεργειακής διαχείρισης, αναπτύσσεται σήμερα υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και της Βραζιλίας με κωδικό ISO 50001 και αναμένεται να κυκλοφορήσει μέσα στο έτος 2011 [6]. Θα αποτελέσει τον πυρήνα μιας από τις αναδυόμενες οικογένειες προτύπων στον τομέα της ενεργειακής διαχείρισης τα επόμενα έτη. Στο σχήμα 1 που ακολουθεί αποτυπώνεται η διαδρομή αυτή: Σχήμα 1: Κοινές απαιτήσεις ανά ενότητα και παράγραφο απαιτήσεων επιλεγμένων ΣΔ ISO [5]. 3.2 Δομή του Προτύπου ΕΝ 16001:2009 Η δομή του Προτύπου ΕΝ 16001:2009, ακολουθεί αυτή των περισσοτέρων προτύπων και προδιαγραφών, σύμφωνα και με το ISO Guide 72:2001. Αποτελείται από τρεις ενότητες εκ των οποίων οι παράγραφοι της ενότητας τρία αφορούν στις απαιτήσεις του

για ανάπτυξη, εφαρμογή και λειτουργία συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης (ΣΕνΔ) [1,2] : Πρόλογος Εισαγωγή 1 Πεδίο εφαρμογής 2 Όροι και ορισμοί 3 Οι απαιτήσεις του συστήματος ενεργειακής διαχείρισης 3.1 Γενικές απαιτήσεις 3.2 Η ενεργειακή πολιτική 3.3 Σχεδιασμός ΣΕνΔ 3.3.1 Προσδιορισμός και επανεξέταση των πτυχών ενεργειακής διαχείρισης 3.3.2 Νομικές υποχρεώσεις και άλλες απαιτήσεις 3.3.3 Σκοποί, στόχοι και πρόγραμμα (-τα) ΣΕνΔ 3.4 Εφαρμογή και λειτουργία ΣΕνΔ 3.4.1 Πόροι, ρόλοι, ευθύνες και αρμοδιότητες 3.4.2 Ευαισθητοποίηση, κατάρτιση και ικανότητα 3.4.3 Επικοινωνία Διαβούλευση (εσωτερική και εξωτερική) 3.4.4 Τεκμηρίωση του συστήματος διαχείρισης ενέργειας (ΣΕνΔ) 3.4.5 Έλεγχος εγγράφων 3.4.6 Επιχειρησιακός (λειτουργικός) έλεγχος 3.5 Έλεγχος 3.5.1 Παρακολούθηση και μέτρηση 3.5.2 Αξιολόγηση της συμμόρφωσης 3.5.3 Μη συμμορφώσεις, διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες 3.5.4 Έλεγχος των αρχείων 3.5.5 Εσωτερική επιθεώρηση του συστήματος διαχείρισης της ενέργειας 3.6 Ανασκόπηση του συστήματος διαχείρισης της ενέργειας από την ανώτατη διοίκηση 3.6.1 Γενικά 3.6.2 Εισερχόμενα Ανασκόπησης του ΣΕνΔ 3.6.3 Εξερχόμενα Ανασκόπησης του ΣΕνΔ. Παράρτημα Α (πληροφοριακό) Οδηγίες για τη χρήση του ευρωπαϊκού προτύπου (Α1 έως και Α6 αντίστοιχες επεξηγηματικές παράγραφοι των ανωτέρω παραγράφων 3.1 έως και 3.6.3 : A.1, Α.2, Α.3, A.3.1 Προσδιορισμός και επανεξέταση των πτυχών συστήματος ενεργειακής διαχείρισης, A.3.2 Νομικές και άλλες υποχρεώσεις και απαιτήσεις, A.3.3 Ενεργειακοί στόχοι και πρόγραμμα(τα), Α.4 Εφαρμογή και λειτουργία ΣΕνΔ, A.4.1 Πόροι, ρόλοι, ευθύνες και αρμοδιότητες, A.4.2 Ευαισθητοποίηση, κατάρτιση και ικανότητα προσωπικού, A.4.3 Επικοινωνία-διαβούλευση, A.4.4 Τεκμηρίωση του συστήματος, A.4.5 Έλεγχος εγγράφων, A.4.6 Επιχειρησιακός έλεγχος, Α.5 Έλεγχος,

A.5.1 Παρακολούθηση και μέτρηση, A.5.2 Αξιολόγηση της συμμόρφωσης, A.5.3 Μ-Σ, διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες, A.5.4 Έλεγχος αρχείων, Α.5.5 Εσωτερική επιθεώρηση ΣΕνΔ, Α.6 Ανασκόπηση του ΣΕνΔ από την ανώτατη διοίκηση Βιβλιογραφία. 3.3 Συνεχής Βελτίωση Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης Το σύστημα Ενεργειακής Διαχείρισης (ΣΕνΔ) κατά EN 16001:2009 πιστοποιείται από Φορείς Πιστοποίησης που είναι διαπιστευμένοι σύμφωνα με το πρότυπο ISO 17021. Απαιτεί όπως και τα άλλα συστήματα Διαχείρισης ISO την λογική του κύκλου PDCA (Plan-Στόχοι Ποιότητας, Do-Λειτουργία της επιχείρησης, Check-Μέτρηση στοιχείων που σχετίζονται με την παρακολούθηση των Στόχων Ποιότητας, Act-Αξιολόγηση των μετρήσεων και προσδιορισμός νέων τιμών των Στόχων Ποιότητας, όπως φαίνεται και στο ακόλουθο διάγραμμα : Σχήμα 2: Συνεχής βελτίωση Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης κατά PCDA [2]. 3.4 Ποιους αφορά το πρότυπο EN 16001 Η ανάπτυξη, εφαρμογή, λειτουργία και πιστοποίηση του Συστήματος Διαχείρισης Ενέργειας κατά ΕΝ 16001:2009 εμπλέκει και αφορά διάφορες ειδικότητες και υπευθύνους εντός και εκτός των οργανισμών όπως πχ : Υπεύθυνους Ενεργειακής Διαχείρισης (η θέση ή ο ορισμός Εκπροσώπου Διαχείρισης προβλέπεται και απαιτείται τόσο στο ΕΝ 16001:2009 όσο και στους Νόμους 3661/2008 και 3855/2010), [1,7,9] Επιβλέποντες-διαχειριστές ενεργειακών εγκαταστάσεων και εξοπλισμών

Υπεύθυνους και προσωπικό Συστημάτων Περιβαλλοντικής και Ενεργειακής διαχείρισης Ενεργειακούς Μηχανικούς, Αρχιτέκτονες και γενικότερα επιβλέποντες Μηχανικούς τεχνικών έργων, Σύμβουλους Ενεργειακής Διαχείρισης Διευθυντές Οικονομικών Υπεύθυνους χάραξης ενεργειακής και περιβαλλοντικής Πολιτικής Αξιολογητές και επιθεωρητές συστημάτων Ενεργειακής διαχείρισης Προέδρους και Διοικητές Οργανισμών/Επιχειρήσεων. 3.5 Το ΣΕνΔ κατά EN 16001 Τα πρότυπο Συστημάτων Διαχείρισης Ενέργειας κατά ΕΝ 16001:2009 αναπτύχθηκε για να διασφαλιστεί ότι η διαχείριση ενέργειας θα ενσωματωθεί στις οργανωτικές δομές των επιχειρήσεων, ώστε οι τελευταίοι να προβούν στην εξοικονόμηση δαπανών και τη βελτίωση της ενεργειακής και της επιχειρηματικής τους απόδοσης. Ωστόσο, αυτό καθαυτό το πρότυπο δεν καθορίζει απόλυτα τις απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση, δεν εγγυάται τα βέλτιστα ενεργειακά αποτελέσματα. Το πρότυπο εστιάζει στις διαχειριστικές πτυχές των συστημάτων. Σκοπός του προτύπου είναι να θέσει σε εφαρμογή τις πρακτικές που είναι αποτελεσματικές, και να οδηγήσει σε μετρήσιμες αποταμιεύσεις ενέργειας [3,4]. Το πρότυπο απαιτεί από τον οργανισμό [1,2] : την καθιέρωση κατάλληλης ενεργειακής πολιτικής τον προσδιορισμό των ενεργειακών πλευρών / αναγκών που προέρχονται από τις δραστηριότητες του τον προσδιορισμό των Νομικών Υποχρεώσεων που τον αφορούν την καθιέρωση προτεραιοτήτων και κατάλληλων ενεργειακών στόχων την καθιέρωση οργανωτικής δομής και ενεργειακών προγραμμάτων για την επίτευξη των στόχων την προαγωγή του σχεδιασμού, του ελέγχου, της παρακολούθησης, των προληπτικών και διορθωτικών ενεργειών, της επιθεώρησης και ανασκόπησης, ώστε να διασφαλίζεται η συμμόρφωση με την ενεργειακή πολιτική και η συνεχιζόμενη καταλληλότητα του Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης. Το πρότυπο για τα Συστήματα Διαχείρισης Ενέργειας μπορεί να εφαρμοσθεί ανεξάρτητα ή και ενσωματωμένο σε άλλα Συστήματα Διαχείρισης. 3.5.1 Αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης Η βέλτιστη εκκίνηση για την ανάπτυξη, εφαρμογή και λειτουργίας Συστήματος Διαχείρισης Ενέργειας κατά ΕΝ 16001:2009 είναι η διάγνωση και αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης στον οργανισμό. Η αξιολόγηση μπορεί να επιτευχθεί σε έξι βήματα ενεργειών ως εξής [5] : Βήμα 1: Εντοπισμός κατά το παρελθόν και το παρόν, των καταναλώσεων ενέργειας Βήμα 2: Προσδιορισμός των τομέων που γίνεται η πιο μεγάλη/σημαντική κατανάλωση Βήμα 3: Προσδιορισμός των ευκαιριών για βελτίωση Βήμα 4: Πρόβλεψη για απαιτήσεις μελλοντικής κατανάλωσης ενέργειας Βήμα 5: Προσδιορισμός του προσωπικού που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην κατανάλωση ενέργειας Βήμα 6: Προσδιορισμός και αξιολόγηση νομικών υποχρεώσεων και άλλες απαιτήσεων που απορρέουν από τη λειτουργία του οργανισμού. 3.6 Πτυχές (aspects) Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης Οι πτυχές είναι απλώς ένα στοιχείο των δραστηριοτήτων, προϊόντων ή υπηρεσιών ενός οργανισμού που μπορεί να επηρεάσουν τη χρήση της ενέργειας. Οι πτυχές πρέπει να

προσδιορίζονται σαφώς και να ανασκοπούνται ετησίως. Οι ενέργειες προσδιορισμού και επανεξέτασης ενεργειακών πτυχών περιλαμβάνουν [3,4,5] : Την κατανάλωση ενέργειας κατά το παρελθόν (3-5 έτη) και το παρόν Τον προσδιορισμό παραγόντων που επηρέασαν/επηρεάζουν την κατανάλωση ενέργειας με βάση τις μετρήσεις και άλλα δεδομένα (συντηρήσεις, βλάβες, κλπ Τους μετρητές κατανάλωσης Τις ώρες λειτουργίας συστημάτων (θέρμανσης, ψύξης-κλιματισμού, ηλεκτροφωτισμού κλπ) Τα στοιχεία μηνιαίων λογαριασμών Τα στοιχεία ποινικών κυρώσεων ή ρητρών (πχ από αρμόδιες υπηρεσίες) Η ετήσια κατανάλωση ενέργειας (πχ καυσίμων και ηλεκτρικής ενέργειας) από τα τρία προηγούμενα έτη (MWh/έτος) πρέπει να συσχετίζεται με τους αντίστοιχους συντελεστές ενέργειας (όπως πχ τους όγκους παραγωγής, καθώς και τα μετεωρολογικά δεδομένα). 3.7 Θέσπιση σκοπών και στόχων Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης Οι στόχοι πρέπει να είναι τεκμηριωμένοι και να ακολουθούν τον τύπο S.M.A.R.T., δηλαδή : S specific συγκεκριμένοι, M measurable μετρήσιμοι, A appropriate κατάλληλοι/επιτεύξιμοι, R realistic ρεαλιστικοί, T-time-bound χρονικά προσδιορίσιμοι. Ο Πίνακας 1 που ακολουθεί είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα τεκμηρίωσης, ανάλυσης και συσχέτισης στοιχείων πτυχής, σκοπών, στόχων, προγραμμάτων, δεικτών, λειτουργικού ή επιχειρησιακού έλεγχου και διεργασίας παρακολούθησης και μέτρησης : Πτυχή ΣΕνΔ Θέρμανση Κτιρίων Σκοπός Στόχος Πρόγραμμα ΕνΔ Μείωση της ενέργειας για θέρμανση Μείωση ανά κτίριο Μείωση κατανάλωσης θερμικής ενέργειας τουλάχιστον κατά 7% στο επίπεδο μέχρι το 2011 Εγκατάσταση βέλτιστου ελεγκτή για την έναρξη του συστήματος θέρμανσης. Αναβάθμιση διανομής θερμομόνωσης. Εγκατάσταση λωρίδων PVC για τη μείωση απώλειας από παράθυρα, φεγγίτες και πόρτες. Διασφάλιση ότι οι θερμοστάτες έχουν ρυθμιστεί σωστά. Διασφάλιση ότι είναι ανεμπόδιστη η εκπομπή θερμότητας. Αύξηση της ευαισθητοποίησης του προσωπικού Δείκτες Παρακολούθηση κατανάλωσης θερμικής ενέργειας σε kwh/m 2 Λειτουργικός Έλεγχος Προδιαγραφές για την εγκατάσταση βέλτιστου ελεγκτή εκκίνησης. Προδιαγραφές για την εγκατάσταση PVC λωρίδων. Διαδικασία για την αναβάθμιση της διανομής θερμομόνωσης Διαδικασία για τον έλεγχο ρύθμισης του θερμοστάτη, έλεγχος απωλειών θερμότητας σε παράθυρα, φεγγίτες και πόρτες. Παρακολούθηση και Μέτρηση Μηνιαία μέτρηση της κατανάλωσης καυσίμων θέρμανσης. Τακτική παρακολούθηση της θερμοκρασίας χώρου. Περιοδική παρακολούθηση των χρόνων λειτουργίας του συστήματος θέρμανσης και των ρυθμίσεων ελέγχου. Πίνακας 1: Παράδειγμα τεκμηρίωσης πίνακα με στοιχεία Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης κατά ΕΝ 16001:2009.

Αντιστοίχως, ο πίνακας 2 που ακολουθεί είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα τεκμηρίωσης δεικτών Συστήματος Διαχείρισης Ενέργειας κατά ΕΝ 16001:2009 [5] : Πίνακας 2: Παράδειγμα τεκμηρίωσης πίνακα με στοιχεία Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης κατά ΕΝ 16001:2009 [5]. 4. Βασικοί Παράγοντες Επιτυχίας της αποτελεσματικότητας εφαρμογής Συστημάτων Ενεργειακής Διαχείρισης αποτελούν : Η Δέσμευση της Διοίκησης Ο κατάλληλος σχεδιασμός

Η αποτελεσματική τεκμηρίωση του Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης Η έμφαση στην εκπαίδευση και ενεργό συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων για την βέλτιστη επίδοση του συστήματος. Ο άμεσος συσχετισμός του Συστήματος με τη στρατηγική, τους επιχειρηματικούς στόχους και τις επιδιώξεις της επιχείρησης/οργανισμού, ώστε να συμβάλει στην ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας της επιχείρησης καθώς και στην ευημερία του προσωπικού, την προστασία του περιβάλλοντος και να αποτελεί χρήσιμο εργαλείο Διοίκησης και συνεχούς βελτίωσης. Το σημερινό ενεργειακό μοντέλο, έτσι όπως διαμορφώθηκε και εφαρμόζεται σε δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς, οδηγεί τις περισσότερες φορές σε ανεξέλεγκτη κατανάλωση της ενέργειας, στην ταχεία εξάντληση των ενεργειακών πόρων και στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Με τα δεδομένα αυτά αναγνωρίζεται πλέον η ανάγκη ενός νέου τρόπου διαχείρισης της. Το νέο μοντέλο διαχείρισης, στα πλαίσια ενός πιστοποιημένου ΣενΔ κατά ΕΝ 16001:2009, στηρίζεται στη βέλτιστη χρήση των ενεργειακών πόρων, στην εξοικονόμηση της ενέργειας, στην ενεργό προστασία του περιβάλλοντος και την αειφορία, στη χρήση πράσινων συμβάσεων και στην ευαισθητοποίηση και συμμετοχή όλων (εσωτερικών και εξωτερικών πελατών, προμηθευτών-υπεργολάβων και όλων των εμπλεκομένων μερών). Η παράλληλη εφαρμογή του εθνικού νομοθετικού πλαισίου αποτελεί προϋπόθεση για την βελτίωση και ανταγωνιστικότητα των οργανισμών και του ενεργειακού ισοζυγίου της χώρας μας. Βιβλιογραφία - Πηγές 1. EUROPEAN STANDARD EN 16001 Energy management systems - Requirements with guidance for use, CEN-CENELEC, July 2009 2. BS EN 16001:2009, Energy management systems Requirements with guidance for use, BSI British Standards, 2009. 3. Technical Guideline, I.S. EN 16001:2009, Energy management systems Requirements with guidance for use, SEI (Sustainable Energy Ireland), 2009 4. Implementation Guide, I.S. EN 16001:2009, Energy management systems Requirements with guidance for use, SEI (Sustainable Energy Ireland), 2009 5. DIN EN 16001 Energy Management Systems in Practice, A Guide for Companies and Organizations, Federal Ministry for the Environment, Nature Conservation and Nuclear Safety (BMU), Germany, 2009 6. ISO/WD 50001, «Energy Management», 2008-9-12 7. ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘ. 3855, Μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά την τελική χρήση, ενεργειακές υπηρεσίες και άλλες διατάξεις., ΦΕΚ Α 95/23-6-2010 8. Απόφαση, Αριθμ. Δ6/Β/οικ. 5825 «έγκριση Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων», ΦΕΚ Β 407/09-04-2010 9. NOMOΣ ΥΠ ΑΡΙΘ. 3661, «Μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων και άλλες διατάξεις», ΦΕΚ Α 89/19-05-2008 10. ΤΟΤΕΕ 20701.1/2010 «Αναλυτικές εθνικές προδιαγραφές παραμέτρων για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων και την έκδοση του πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης». 11. ΤΟΤΕΕ 20701.2/2010 «Θερμοφυσικές ιδιότητες δομικών υλικών και έλεγχος της θερμομονωτικής επάρκειας των κτιρίων». 12. ΤΟΤΕΕ 20701.3/2010 «Κλιματικά δεδομένα ελληνικών περιοχών». 13. ΤΟΤΕΕ 20701.4/2010 «Οδηγίες και έντυπα ενεργειακών επιθεωρήσεων κτιρίων, λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης και εγκαταστάσεων κλιματισμού». 14. http://www.mse2000.net/ Αικατερίνη Πουστουρλή, Διπλ. Μηχανικός Παραγωγής & Διαχείρισης, Υπ. Διδάκτωρ στο Μετροτεχνικό Εργαστήριο, Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών, Ε.Μ.Π., MSS & IMS Expertise and Auditor, Μηχανικός Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών & Πληροφορικής ΤΕΙ Σερρών, Σέρρες 62124, Τηλ. 2321049138, e-mail: pkate@teiser.gr, pkate@mail.ntua.gr