" ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑ OHSAS 18001:2007"

Transcript

1 " ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑ OHSAS 18001:2007" Αικατερίνη Πουστουρλή Management Standard Systems & Integration Management Systems Expertise and Auditor Περίληψη Τον Ιούλιο του 2007 η ομάδα συνεργαζόμενων οργανισμών για θέματα ΥΑΕ (Cooperating Organizations), εξέδωσε το Πρότυπο για την διαχείριση της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας, OHSAS 18001:2007 (OHSAS-Occupational Health and Safety Assessment Series). Το πρότυπο μπορεί να αξιοποιηθεί παράλληλα με την εθνική νομοθεσία και πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της απόδοσης σε θέματα υγείας και ασφάλειας της εργασίας (όπως πχ N. 3850/2010, ΠΔ 17/96, ΠΔ 95/1999, ΠΔ 105/1995, ΠΔ 396/1994, Ν 1568/1985). Όλοι οι οργανισμοί, ανεξαρτήτως μεγέθους ή πολυπλοκότητας βρίσκονται αντιμέτωποι με την πρόκληση της εφαρμογής της νομοθεσίας επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας ή/και των απαιτήσεων συστήματος διαχείρισης προς πιστοποίηση, πλαίσιο το οποίο αφορά στην αποτροπή ατυχημάτων, τραυματισμών και ασθενειών των ατόμων που εργάζονται ή/και συνεργάζονται με τον εκάστοτε οργανισμό (πχ εργολάβοι, επισκέπτες). Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται η δομή του προτύπου, τα βήματα ανάπτυξης, οι σημαντικότερες απαιτήσεις και τα οφέλη από την εφαρμογή και πιστοποίησή του. Λέξεις Κλειδιά: Πρότυπο, Σύστημα Διαχείρισης Υγείας & Ασφάλειας της Εργασία (ΣΔΥΑΕ), Κίνδυνος, Επικινδυνότητα, Στόχοι, Προγράμματα, ΕΣΥΠΠ, ΕΞΥΠΠ. Abstract In July 2007 a group of Cooperating Organizations for Health & Safety matters, issued the standard with requirements for the occupational health and safety management systems, OHSAS 18001:2007 (OHSAS-Occupational Health and Safety Assessment Series). The standard can be used simultaneously with national legislation and regulations to improve efficiency in occupational health and safety (like the Low 3850/2010, Presidential Decree 17/96, Low 1568/1985, P.D.95/1999, P.D.105/1995, P.D.396 / 1994). All organizations, regardless of size or complexity are faced with the challenge of enforcement of occupational safety and health and / or management system requirements for certification, aimed at preventing accidents, injuries and illnesses to people who work or cooperate with each organization (eg contractors, visitors). In this paper the structure of the model development stages, the main requirements and benefits of implementation and verification. Key words: Standard, Occupational health and safety management systems, Health & Safety objectives and targets, H&S programme, OHSAS, PDCA, BS. 1. Εισαγωγή Το πρότυπο OHSAS 18001:2007 αφορά σε Σύστημα Διαχείρισης Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία ή Επαγγελματικής Υγείας και Ασφάλειας το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους τύπους εταιρειών, επιχειρήσεων και οργανισμών ανεξάρτητα από το μέγεθος και τη δραστηριότητά τους, με στόχο την αντιμετώπιση των κινδύνων και την μείωση της επικινδυνότητας. Το πρότυπο OHSAS δημιουργήθηκε μετά από συντονισμένη προσπάθεια κορυφαίων εθνικών φορέων τυποποίησης, οργανισμών πιστοποίησης, καθώς και εταιρειών εξειδικευμένων συμβούλων, διεθνώς. Η σειρά προτύπων του OHSAS δεν αποτελούν πρότυπα (εκδόσεις) του ISO (International Standardization Organization), [1,2]. 1

2 Η πρώτη έκδοση του προτύπου έγινε το 1999 και βασίστηκε σε μια σειρά υφιστάμενων προτύπων (συμπεριλαμβανομένων των British Standards 8800:1996) και είχε αναπτυχθεί από τους μεγαλύτερους εθνικούς οργανισμούς πιστοποίησης διεθνώς. Η τρέχουσα έκδοση του προτύπου OHSAS 18001:2007 αντικαθιστά το OHSAS 18001:1999. Παρόλο που δεν είναι πρότυπο του ISO, το OHSAS σχεδιάστηκε ώστε να είναι συμβατό με το πρότυπο ISO 9001 (Ποιότητα) και ISO (Περιβαλλοντική διαχείριση), συμβάλλοντας έτσι στις προσπάθειες των οργανισμών για επίτευξη μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής διαχείρισης. Στη χώρα μας ένα σύνολο νομοθετημάτων την τελευταία 25ετία καθορίζει το πλαίσιο για την Υγεία & Ασφάλεια της Εργασίας (ΥΑΕ) και κύρια την βασική υποχρέωση της Γραπτής Εκτίμησης Επαγγελματικών Κινδύνων, την ύπαρξη εντός των οργανισμών Τεχνικών (Μηχανικών) Ασφαλείας, Ιατρού Εργασίας, ΕΣΥΠΠ (Εσωτερικών Υπηρεσιών Προστασίας & Πρόληψης) ή ΕΞΥΠΠ (Εξωτερικών Υπηρεσιών Προστασίας & Πρόληψης) κλπ [3,4,5,6,7,8]. Αντίστοιχα το κείμενο ΕΛΟΤ 1801:2008 βασίζεται στο OHSAS 18001:2007 και αποτελεί το Ελληνικό Πρότυπο σύμφωνα με τον κανονισμό σύνταξης και έκδοσης Ελληνικών Προτύπων από τον εθνικό μας φορέα τυποποίησης (ΕΛΟΤ-Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης). 2. Βήματα ανάπτυξης ΣΔΥΑΕ κατά OHSAS 18001:2007 Δέκα βήματα μπορούν να ακολουθηθούν για την ανάπτυξη και εφαρμογή Συστημάτων Διαχείρισης Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία : 1. Διαγνωστική μελέτη (προσδιορισμός των υφιστάμενων μεθόδων και του τρόπου διαχείρισης των θεμάτων Υγείας και Ασφάλειας στην εταιρεία) 2. Προσδιορισμός των πηγών κινδύνου (Κίνδυνοι από τις χρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες, από την υφιστάμενη διαδικασία υλοποίησης του προϊόντος ή της υπηρεσίας, από τις συνθήκες του περιβάλλοντος εργασίας και από το ίδιο προϊόν ή τα παραπροϊόντα του) 3. Προσδιορισμός των εργαζομένων που ενδέχεται να εκτεθούν στους άνω κινδύνους 4. Αξιολόγησης της Επικινδυνότητας, λαμβάνοντας υπόψη την πιθανότητα να εκτεθούν εργαζόμενοι στον κίνδυνο και της σοβαρότητας των αποτελεσμάτων της έκθεσης. Επίσης σε αυτό το στάδιο λαμβάνονται υπόψη οι απαιτήσεις της Νομοθεσίας για τα θέματα Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία 5. Ανάπτυξη Μέτρων Μείωσης της Επικινδυνότητας (επενδύσεις στις Υποδομές, αλλαγές στο προϊόν/παροχή υπηρεσιών ή τις πρώτες ύλες, εκπαίδευση και ενημέρωση, σύνταξη Οδηγιών Εργασίας, χρήση μέσων ατομικής προστασίας) 6. Ανάπτυξη σχεδίων έκτακτης ανάγκης (προσδιορισμός των εν δυνάμει κινδύνων και ανάπτυξη πλάνων αντιμετώπισης) 7. Καθορισμός Πολιτικής Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία, Στόχων και Προγραμμάτων 8. Ανάπτυξη Διοικητικών Διαδικασιών (π.χ Διαδικασία Εκπαίδευσης Προσωπικού, Διαδικασία Ελέγχου εγγράφων και αρχείων, Εσωτερικών Επιθεωρήσεων, Ανασκόπησης από τη Διοίκηση) 9. Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση Στελεχών και εμπλεκομένων μερών 10. Δοκιμαστική Εφαρμογή και Πιστοποίηση. Τα ανωτέρω δέκα βήματα μπορούν να συμπτυχθούν σε έξι στάδια τα οποία περιλαμβάνουν σύμφωνα και με το σχήμα 1 που ακολουθεί, την αξιολόγηση των 2

3 κινδύνων, την κατάταξη σημαντικότητας κινδύνων, τη θέσπιση σκοπών-στόχων ΥΑΕ, την εκπαίδευση-ενημέρωση, τα προγράμματα ΥΑΕ, την παρακολούθηση αυτών και την Πολιτική ΥΑΕ : Σχήμα 1. Στάδια ανάπτυξης και εφαρμογής Συστήματος Διαχείρισης Υγείας & Ασφάλειας της Εργασίας κατά ΟHSAS 18001:2007 [12,13]. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πρότυπα ISO 14001:2004 και OHSAS 18001:2007 απαιτούν την ύπαρξη τεκμηριωμένων διαδικασιών των οποίων η απουσία θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποκλίσεις από την πολιτική και τους αντικειμενικούς σκοπούς ( 4.4.6). 3. Δομή του Προτύπου OHSAS 18001:2007 Η δομή του Προτύπου OHSAS 18001:2007 αποτελείται από τέσσερις ενότητες εκ των οποίων οι παράγραφοι της ενότητας τέσσερα αφορούν στις απαιτήσεις του για ανάπτυξη, εφαρμογή και λειτουργία συστημάτων ΥΑΕ [1,2] : 1 Πεδίο εφαρμογής 2 Σχετικές δημοσιεύσεις-προδιαγραφές με το παρόν πρότυπο 3 Όροι και ορισμοί 4 Απαιτήσεις του συστήματος διαχείρισης ΥΑΕ 4.1 Γενικές απαιτήσεις 4.2 Πολιτική συστήματος διαχείρισης ΥΑΕ (ΣΔΥΑΕ) 4.3 Σχεδιασμός ΣΔΥΑΕ Προσδιορισμός των κινδύνων, αξιολόγηση κινδύνων και καθορισμός των ελέγχων Νομικές και άλλες απαιτήσεις Στόχοι και πρόγραμμα (τα) ΣΔΥΑΕ 4.4 Εφαρμογή και λειτουργία Πόροι, ρόλοι, ευθύνη, λογοδοσία και εξουσιοδοτήσεις Επάρκεια, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση προσωπικού Ανακοίνωση, ενημέρωση, συμμετοχή και διαβούλευση αρχών ΣΔΥΑΕ Επικοινωνία-Ενημέρωση Συμμετοχή και διαβούλευση Τεκμηρίωση ΣΔΥΑΕ Έλεγχος εγγράφων Επιχειρησιακός (λειτουργικός) έλεγχος Ετοιμότητα και απόκριση σε περιστατικά έκτακτης ανάγκης 4.5 Έλεγχος ΣΔΥΑΕ 3

4 4.5.1 Αξιολόγηση και παρακολούθηση της απόδοσης του ΣΔΥΑΕ Αξιολόγηση της συμμόρφωσης Διερεύνηση περιστατικών-ατυχημάτων-συμβάντων, Μη Συμμορφώσεις, διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες Διερεύνηση περιστατικών-ατυχημάτων-συμβάντων Μη Συμμορφώσεις, διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες Έλεγχος των αρχείων Εσωτερική Επιθεώρηση 4.6 Ανασκόπηση ΣΔΥΑΕ από τη διοίκηση Παράρτημα Α (πληροφοριακό), Αντιστοιχία μεταξύ OHSAS 18001:2007, ISO 14001:2004 και ISO 9001:2000 Παράρτημα Β (πληροφοριακό), Αντιστοιχία μεταξύ OHSAS 18001, OHSAS 18002, και ILO-OSH:2001 «Guidelines on occupational safety and health management systems - Κατευθυντήριες οδηγίες για συστήματα διαχείρισης επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας», όπου ILO : International Labour Organization s = Διεθνής Οργανισμός Εργασίας. Το Πρότυπο OHSAS 18001:2007 ακολουθεί την προσέγγιση του κύκλου PCDA (plan do check act) : Σχήμα 2. Σύστημα Διαχείρισης Υγείας & Ασφάλειας της Εργασίας κατά ΟHSAS 18001:2007, μοντέλο συνεχούς βελτίωσης PCDA [1]. Η ανάπτυξη και εφαρμογή ενός «Συστήματος Διαχείρισης Υγείας & Ασφάλειας της Εργασίας (ΣΔΥΑΕ) κατά ΟHSAS 18001:2007, προϋποθέτει την βαθιά γνώση α)της ελληνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας, β)των ιδιαιτεροτήτων και απαιτήσεων του εκάστοτε συστήματος παραγωγής/κλάδου, γ)των απαιτήσεων του προτύπου ταυτόχρονα με την τήρηση των απαραίτητων αδειοδοτήσεων και κύρια τη δέσμευση της Διοίκησης. Στα πλαίσια λειτουργίας των ΣΔΥΑΕ και ειδικότερα των αρχών του ΟHSAS 18001:2007, εντάσσονται διεργασίες σχετικές με τη διαχείριση παραμέτρων εργονομίας, οι οποίες ειδικά για τα περιβάλλοντα εργασίας με Τεχνολογίες 4

5 Πληροφορικής (ΤΠΕ) είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Και τούτο γιατί, η ανάλυση των αναγκών και των απαιτήσεων των χρηστών εργαλείων τεχνολογιών πληροφορικής, αλλά και των οργανισμών στον οποίο αυτά εντάσσονται, αποτελεί βασική προϋπόθεση για το σχεδιασμό εύχρηστων εργαλείων πληροφορικής, η οποία οδηγεί σε βελτίωση τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για την εκάστοτε επιχείρηση [9]. Η μείωση της επικινδυνότητας κατά την εργασία, επιτυγχάνεται με εφαρμογή των ακόλουθων παραγόντων [10,11]: 1. Εξάλειψης του κινδύνου 2. Απομάκρυνσης του εργαζόμενου από τον κίνδυνο 3. Σήμανσης Ασφαλείας και παροχή σχετικής εκπαίδευσης 4. Μείωσης του κινδύνου με χρήση μέσων ατομικής προστασίας. 3.1 Ανάλυση κυριοτέρων απαιτήσεων του OHSAS 18001:2007 Γενικές απαιτήσεις Κάθε οργανισμός ή επιχείρηση οφείλει να θεσπίζει, να τεκμηριώνει, να εφαρμόζει, να διατηρεί και να βελτιώνει διαρκώς ένα ΣΔΥΑΕ, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προτύπου και να καθορίζει το πώς θα εκπληρώσει αυτές τις απαιτήσεις. Ο οργανισμός πρέπει να καθορίζει και να τεκμηριώνει το πεδίο εφαρμογής του ΣΔΥΑΕ. Σχήμα 3. ΣΔΥΑΕ κατά OHSAS 18001:2007 [9,12]. Πολιτική ΥΑΕ Ο οργανισμός/επιχείρηση πρέπει να εδραιώνει μια πολιτική για τα θέματα ΥΑΕ και να εξασφαλίσει ότι εντός του καθορισμένου πεδίου εφαρμογής της, η πολιτική αυτή : α) είναι κατάλληλη για τη φύση και την κλίμακα των κινδύνων ΥΑΕ του οργανισμού β) περιλαμβάνει δέσμευση για την πρόληψη ατυχημάτων, τραυματισμών, ασθενειών και μεριμνά για τη συνεχή βελτίωση και τις επιδόσεις ΥΑΕ 5

6 γ) περιλαμβάνει δέσμευση για συμμόρφωση με τις εφαρμοστέες νομικές απαιτήσεις και με άλλες απαιτήσεις τις οποίες προσυπογράφει ο ανώτατος εκπρόσωπος του οργανισμού και ότι αυτές σχετίζονται με τους κινδύνους που αφορούν στις καθημερινές δραστηριότητές του δ) παρέχει το πλαίσιο για τον καθορισμό και την αναθεώρηση στόχων του ΣΔΥΑΕ ε) είναι τεκμηριωμένη, εφαρμόζεται και διατηρείται στ) κοινοποιείται σε όλα τα πρόσωπα που εργάζονται στον οργανισμού με την προϋπόθεση ότι έχουν επίγνωση των ατομικών τους υποχρεώσεων σε θέματα ΥΑΕ ζ) είναι στη διάθεση όλων των ενδιαφερομένων η)ανασκοπείται περιοδικά και εξασφαλίζεται ότι παραμένει κατάλληλη για το πεδίο και το εύρος δραστηριοτήτων του οργανισμού [2]. Προσδιορισμός των κινδύνων, αξιολόγηση κινδύνων και καθορισμός των ελέγχων Κατά τον καθορισμό των ελέγχων εξετάζεται το ενδεχόμενο αλλαγών και λαμβάνονται υπόψη μέτρα για τη μείωση των κινδύνων με την ακόλουθη ιεραρχία: α) εξάλειψη κινδύνων β) υποκατάσταση γ) τεχνικοί έλεγχοι δ) σήμανση / προειδοποιήσεις ή / και διοικητικοί έλεγχοι ε) χρήση κατάλληλων μέσων ατομικής προστασίας (ΜΑΠ). Σκοποί-Στόχοι-Προγράμματα ΥΑΕ Ο οργανισμός οφείλει να θεσπίζει, εφαρμόζει και διατηρεί πρόγραμμα (τα) για την επίτευξη των στόχων τους [1,2]. Στα Προγράμματα ΥΑΕ πρέπει να περιλαμβάνονται κατ ελάχιστον: α) ο ορισμός ευθυνών και αρμοδιοτήτων για την επίτευξη των στόχων στις σχετικές λειτουργίες και επίπεδα του οργανισμού β) τα μέσα και το χρονικό πλαίσιο στα οποία οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν. Τα Προγράμματα πρέπει να επανεξετάζονται σε τακτά και προγραμματισμένα διαστήματα, και να προσαρμόζονται ανάλογα με τις ανάγκες, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι επιτυγχάνονται οι στόχοι. Πόροι, ρόλοι, αρμοδιότητες, εξουσιοδοτήσεις Η ανώτατη διοίκηση πρέπει να αποδείξει τη δέσμευσή της για : α) την εξασφάλιση της διαθεσιμότητας των πόρων που είναι απαραίτητοι για τη δημιουργία, εφαρμογή, διατήρηση και βελτίωση της ΥΑΕ και του ΣΔΥΑΕ (οι πόροι περιλαμβάνουν τους ανθρώπινους πόρους και άλλους όπως πχ την οργανωτική υποδομή, την τεχνολογία και τους οικονομικούς πόρους) β) τον καθορισμό των ρόλων, την κατανομή αρμοδιοτήτων και ευθυνών, την ανάθεση έργων ώστε να διευκολυνθεί η αποτελεσματική διαχείριση της ΥΑΕ (οι ρόλοι, οι ευθύνες, η λογοδοσία, και οι αρχές που πρέπει να τεκμηριώνονται και να γνωστοποιούνται). Ο οργανισμός πρέπει να καθορίζει ένα μέλος από τα ανώτατα στελέχη και να αναθέτει σε αυτό την ειδική ευθύνη για θέματα ΥΑΕ, ανεξάρτητα από άλλες ευθύνες, και με καθορισμένους ρόλους και αρμοδιότητες ώστε να : α) διασφαλίζεται ότι η πολιτική ΥΑΕ, το ΣΔΥΑΕ που έχουν θεσπιστεί, εφαρμόζονται και διατηρούνται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του OHSAS 18001:2007 6

7 β) εξασφαλίζεται ότι οι εκθέσεις σχετικά με τις επιδόσεις της ΥΑΕ του ΣΔΥΑΕ παρουσιάζονται στην ανώτατη διοίκηση προς ανασκόπηση και χρησιμοποιούνται ως βάση για τη βελτίωση του ΣΔΥΑΕ [1,2]. Επικοινωνία-Ενημέρωση Όσον αφορά στους υφιστάμενους κινδύνους, το σύστημα διαχείρισης, και τις αρχές ΥΑΕ, ο οργανισμός πρέπει να καθιερώνει, να εφαρμόζει και να τηρεί διαδικασία (-ες) για [1,2]: α) την εσωτερική επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων επιπέδων και λειτουργιών του β)την επικοινωνία με τους αναδόχους και τους επισκέπτες στους χώρους εργασίας γ)τη λήψη, τη καταγραφή και την αντιμετώπιση σχετικών ανακοινώσεων από εξωτερικά ενδιαφερόμενα μέρη. Συμμετοχή και διαβούλευση Ο οργανισμός οφείλει να θεσπίζει, εφαρμόζει και διατηρεί διαδικασία (-ες) για [1,2] : α) τη συμμετοχή των εργαζομένων (στον εντοπισμό των κινδύνων, στις εκτιμήσεις και στον προσδιορισμό των ελέγχων, τη διερεύνηση των περιστατικών, στην ανάπτυξη και στην ανασκόπηση ΣΔΥΑΕ, πολιτικών και στόχων, στη διαβούλευση όταν υφίστανται οποιεσδήποτε αλλαγές, στην εκπροσώπηση τους κλπ). Οι εργαζόμενοι πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με υλοποιούμενες ρυθμίσεις όσον αφορά στη συμμετοχή τους, με αντιπροσωπευτικό αριθμό στα κατάλληλα όργανα που προβλέπει η νομοθεσία. β) διαβουλεύσεις με τους εργολάβους, όταν υφίστανται αλλαγές που μπορεί να επηρεάζουν το ΣΔΥΑΕ. Επιχειρησιακοί-Λειτουργικοί έλεγχοι Ο οργανισμός πρέπει να καθορίζει τις λειτουργίες και τις δραστηριότητες που συνδέονται με τις κινδύνους που εντοπίζονται. Τούτο συνεπάγεται και τη διαχείριση των αλλαγών (βλ ). Για τις λειτουργίες και δραστηριότητες, ο οργανισμός πρέπει να εφαρμόζει και να διατηρεί [1,2] : α) τους επιχειρησιακούς ελέγχους, όπως αυτοί ισχύουν για τον εκάστοτε οργανισμό και τις δραστηριότητες του β) τους ελέγχους που σχετίζονται με αγορές αγαθών, εξοπλισμού και υπηρεσιών γ) τους ελέγχους που σχετίζονται με εργολάβους και άλλους επισκέπτες στους χώρους εργασίας δ) τεκμηριωμένες διαδικασίες, για την κάλυψη καταστάσεων η απουσία των οποίων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποκλίσεις από την πολιτική ΥΑΕ και τους στόχους ε) ορίζει κριτήρια λειτουργίας η απουσία των οποίων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποκλίσεις από την πολιτική και τους στόχους του ΣΔΥΑΕ. Διερεύνηση Περιστατικών Ο οργανισμός οφείλει να θεσπίζει, εφαρμόζει και διατηρεί διαδικασία (-ες) για την καταγραφή, διερεύνηση και ανάλυση των περιστατικών, προκειμένου να [1,2]: α) καθορίζει βασικές ελλείψεις σε θέματα ΥΑΕ αλλά και άλλους παράγοντες που ενδέχεται να προκαλούν ή να συμβάλλουν στην εμφάνιση των περιστατικών β) να προσδιορίζουν την ανάγκη για λήψη διορθωτικών ενεργειών γ) να εντοπίζουν τις ευκαιρίες για λήψη προληπτικών ενεργειών δ) να εντοπίζουν τις ευκαιρίες συνεχή βελτίωση ε)να κοινοποιεί τα αποτελέσματα των ερευνών αυτών (νοείται ότι οι έρευνες διεξάγονται εγκαίρως). 7

8 Ανασκόπηση από τη διοίκηση Η ανώτατη διοίκηση θα επανεξετάζει το ΣΔΥΑΕ του οργανισμού, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, για να εξασφαλίζει τη συνεχιζόμενη καταλληλότητα, επάρκεια και αποτελεσματικότητα. Οι Έλεγχοι πρέπει να περιλαμβάνουν την αξιολόγηση του ΣΔΥΑΕ, τις ευκαιρίες για βελτίωση και την ανάγκη για αλλαγές συμπεριλαμβανομένων και αλλαγών στη πολιτική και τους στόχους ΥΑΕ. Τα εισερχόμενα στην ανασκόπηση Διοίκησης πρέπει να περιλαμβάνουν κατ ελάχιστον [1,2] : α) τα αποτελέσματα των εσωτερικών επιθεωρήσεων και της αποτίμησης της συμμόρφωσης με εφαρμοστέες νομικές απαιτήσεις και με άλλες απαιτήσεις στις οποίες εμπίπτει η κλαδική δραστηριότητα του οργανισμού γ) ανακοινώσεις από εξωτερικά ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων πιθανών καταγγελιών δ) το οργανόγραμμα και τον τρόπο οργάνωσης του ΣΔΥΑΕ ε) το βαθμό στον οποίο οι στόχοι ΥΑΕ έχουν επιτευχθεί στ) το καθεστώς διερεύνησης των περιστατικών, των διορθωτικών ενεργειών και των προληπτικών δράσεων ζ) τις επακόλουθες ενέργειες ως συνέχεια προηγούμενων ελέγχων του ΣΔΥΑΕ η) τις μεταβαλλόμενες συνθήκες (σε εθνικό ή άλλο περιβάλλον για θέματα ΥΑΕ), συμπεριλαμβανομένων των εξελίξεων των νομικών και άλλων απαιτήσεων i) συστάσεις για βελτίωση. Τα αποτελέσματα της ανασκόπησης της διοίκησης πρέπει να είναι συμβατά με τις οποιεσδήποτε αποφάσεις και ενέργειες οι οποίες είναι σχετικές με ενδεχόμενες αλλαγές στα εξής : α) τις επιδόσεις ΣΔΥΑΕ β) την Πολιτική και τους στόχους ΣΔΥΑΕ γ) τους πόρους δ) τα άλλα στοιχεία του ΣΔΥΑΕ Τα εξερχόμενα από την ανασκόπηση της διοίκησης πρέπει να διατίθεται για επικοινωνία και διαβούλευση (βλ ). 4. Οφέλη από την εφαρμογή και πιστοποίηση ΣΔΥΑΕ κατά OHSAS 18001:2007 Τα οφέλη, που παρέχει η εφαρμογή και η πιστοποίηση ενός Συστήματος Διαχείρισης της Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία κατά OHSAS 18001:2007 σε μία επιχείρηση συνοψίζονται στα ακόλουθα : Εξάλειψη ποινικών κυρώσεων από την εναρμόνιση με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο και τις κανονιστικές διατάξεις Μείωση και Εξάλειψη των εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών από την συνεχή παροχή υπηρεσιών προστασίας και πρόληψης Εντοπισμός των επαγγελματικών κινδύνων, που απορρέουν από τον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης και ελαχιστοποίησή τους Βελτίωση των συνθηκών εργασίας και αύξηση της αποδοτικότητας των εργαζομένων, με συνεπαγωγή την αύξηση της παραγωγής και τη βιωσιμότητα της επιχείρησης Διαμόρφωση ασφαλούς περιβάλλοντος εργασίας για τους εργαζόμενους, τους συνεργάτες και τους επισκέπτες της επιχείρησης Μείωση του κόστους, αφού πρόκειται για επένδυση 8

9 Χρήση του πιστοποιητικού ως εργαλείο για συμμόρφωση προς τις νομοθετικές, κανονιστικές, ρυθμιστικές διατάξεις, αλλά και πρότυπα και προδιαγραφές σε θέματα, που άπτονται της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων Ενδυνάμωση της ικανότητα αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων (π.χ. Β.Α.Μ.Ε.) Χρήση του πιστοποιητικού ως εργαλείου marketing Συνεχής βελτίωση Ενίσχυση της δημόσιας εικόνας και κύρους του οργανισμού (status). Η εφαρμογή και πιστοποίηση Συστημάτων Διαχείρισης της Επαγγελματικής Υγείας και Ασφάλειας, αναμφισβήτητα αποτελεί όφελος για όλες τις εταιρείες, με άμεσο στόχο την μείωση της επικινδυνότητας κατά την εργασία, και απώτερο στόχο την μείωση των χρόνων απουσίας από την εργασία εξαιτίας εργατικών ατυχημάτων αλλά και την μείωση του οικονομικού κόστους για την επιχείρηση. Η Ελληνική και ευρωπαϊκή Νομοθεσία για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία, αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για την ανάπτυξη ΣΔΥΑΕ κατά OHSAS 18001:2007 ή ΕΛΟΤ 1801:2008. Βιβλιογραφία - Πηγές 1. OHSAS 18001:2007 Occupational Health and Safety management systems - Requirements, CEN-CENELEC, July OHSAS 18002:2008 Occupational health and safety management systems. Guidelines for the implementation of OHSAS 18001, CEN-CENELEC, Ν. 3850/2010 Κύρωση του κώδικα νόμων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, (ΦΕΚ 84/Α`/ ) 4. ΠΔ 95/1999, «Όροι ίδρυσης και λειτουργίας Υπηρεσιών Προστασίας και Πρόληψης, (ΦΕΚ 102/Α`/ ) 5. ΠΔ 17/96, Mέτρα για την βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία σε συμμόρφωση με τις οδηγίες 89/391/EOK και 91/383/EOK, (ΦΕΚ 11/Α`/ ) 6. ΠΔ 105/1995 «Eλάχιστες προδιαγραφές για την σήμανση ασφάλειας ή/ και υγείας στην εργασία σε συμμόρφωση με την Oδηγία 92/58/EOK», (ΦΕΚ 67/Α`/ ) 7. ΠΔ 396/1994 «Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για τη χρησιμοποίηση εξοπλισμού εργασίας από τους εργαζόμενους κατά την εργασία τους σε συμμόρφωση με την οδηγία 89/656/ΕΟΚ» (ΦΕΚ 220/Α/ ) 8. Ν 1568/1985, Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων, (ΦΕΚ 177/Α`/ Thian-Guan PECK1, Saravanan GUNARATNAM, Office of Safety, Health and Environment, National University of Singapore, OHSAS 18001:2007 Standard - Bringing organizations to new heights of occupational safety and health (OH&S) performance, www Αικατερίνη Πουστουρλή, Διπλ. Μηχανικός Παραγωγής & Διαχείρισης, Υπ. Διδάκτωρ στο Μετροτεχνικό Εργαστήριο, Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών, Ε.Μ.Π., MSS & IMS Expertise and Auditor, Μηχανικός Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών & Πληροφορικής ΤΕΙ Σερρών, Σέρρες 62124, Τηλ , pkate@teiser.gr, pkate@mail.ntua.gr 9