THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΕΛΕΝΑΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ & ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ TO THE EVENT «RESURRECTING THE GREEK ECONOMY: GREAT EXPECTATIONS?» ΠΕΜΠΤΗ 9 ΙΟΥΛΙΟΥ 2015
THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΕΛΕΝΑΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ & ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ TO THE EVENT «RESURRECTING THE GREEK ECONOMY: GREAT EXPECTATIONS?» ΠΕΜΠΤΗ 9 ΙΟΥΛΙΟΥ 2015 πρόσκληση. Κυρίες και κύριοι, σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την Με όραμα την Ελλάδα της ανάπτυξης εργαζόμαστε με τις πολιτικές αυτές που μπορούν να εγγυηθούν την αλλαγή του οικονομικού κλίματος τόσο στη χώρα, όσο και ευρύτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να συνεισφέρουν αποφασιστικά στην επίλυση της κρίσης του χρέους. Κι όταν μιλάμε για πολιτικές ανάπτυξης, εννοούμε τη στήριξη των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας, τις παραγωγικές επενδύσεις, την περιβαλλοντική προστασία και την κοινωνική δικαιοσύνη. Η παραγωγική ανασυγκρότηση πρέπει να ταυτιστεί με την κινητικότητα ανθρώπων κεφαλαίων και εμπορευμάτων, με την επιχειρηματική καινοτομία και την κοινωνική δικαιοσύνη και η αναπτυξιακή αυτή πολιτική πρέπει επιτέλους να αποκτήσει συνεκτικά χαρακτηριστικά μακροπρόθεσμη στόχευση και σταθερότητα. Σε ένα περιβάλλον παγκόσμιου ανταγωνισμού η απάντησή μας δεν μπορεί να είναι περαιτέρω μείωση του άμεσου και έμμεσου μισθολογικού
κόστους. Αυτό αποδείχθηκε αφενός ανεπαρκές και αφετέρου κοινωνικά διαλυτικό. Αντίθετα, η απάντησή μας οφείλει να στρέφεται προς την ποιότητα, την καινοτομία, την αξιοποίηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και δυνατοτήτων μας. Από το 2010 μέχρι και σήμερα οι τομείς παραγωγής παραμένουν στάσιμοι, η απασχόληση έχει μειωθεί αθροιστικά 23,3% από το 2008 μέχρι το 2014, άρα η κρίση και η προσήλωση στη λιτότητα δεν άλλαξαν το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Το νέο μοντέλο παραγωγικής ανασυγκρότησης βασίζεται στην υπέρβαση αυτών των χρόνιων αδυναμιών. Ποιες όμως είναι οι παρεμβάσεις που θα οδηγήσουν σε αυτή τη νέα κατάσταση; Μία γενική παρατήρηση είναι πως στην Ελλάδα τα τελευταία σχεδόν 15 χρόνια οι άμεσες ξένες παραγωγικές επενδύσεις ήταν ελάχιστες. Δυστυχώς η παραγωγή έχει μετατραπεί σε δραστηριότητα υψηλού ρίσκου, σε σχέση με άλλες μορφές επενδύσεων. Αυτό είναι χαρακτηριστικό που σε γενικές γραμμές διέπει το σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας. Υπάρχει μία ανισορροπία μεταξύ παραγωγικού και χρηματοπιστωτικού τομέα. Θέλουμε να συμβάλλουμε, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, σε μία αντιστροφή αυτής της κατάστασης, καθώς μόνο η παραγωγική διαδικασία εγγυάται τη μακροπρόθεσμη σταθεροποίηση και επέκταση της οικονομίας. Ο μόνος τομέας που κινείται θετικά είναι ο τουρισμός, ο οποίος συμβάλλει καθοριστικά στην ενίσχυση της εθνικής μας οικονομίας και δημιουργεί χιλιάδες θέσεις εργασίας. Ο τουρισμός είναι μία ώριμη βιομηχανία στον τόπο μας κι έχει μεγάλη ιστορία με πολλά θετικά στοιχεία, πάνω στα οποία πρέπει να στηριχτούμε και να επεκτείνουμε. Από την άλλη, υπάρχουν και αρνητικές πλευρές, οι οποίες δημιουργούν προβλήματα και πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε από κοινού με όλους όσους δραστηριοποιούνται στον κλάδο. Εδώ και δεκαετίες το κράτος διαμορφώνει και επηρεάζει τις συνθήκες προσφοράς στον κλάδο, διαμορφώνοντας το πλαίσιο για τις επενδύσεις, το χωροταξικό, τον τρόπο και τη διευκόλυνση για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, όπως και στην προσπάθεια να επηρεάζει τη ζήτηση του τουριστικού κλάδου. 2
Στηριζόμαστε σε διαδοχικά κύματα επιτυχημένων πολιτικών οι οποίες έχουν στηρίξει την επιχειρηματικότητα και ταυτόχρονα έχουν επηρεάσει τη σταθερή και μόνιμη ανάπτυξη της τουριστικής επισκεψιμότητας στη χώρα μας. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι στη σημερινή συγκυρία τα δεδομένα του 2015 όπως και τα δεδομένα του 2014, αντιστρέφουν την προβληματική περίοδο του 2013 και του 2012 και δείχνουν μία σταθερή άνοδο, πολύ σημαντική, τόσο στις αφίξεις, όσο και στην εισροή συναλλάγματος. Η ζήτηση που έχουμε ανοίξει για την εθνική στρατηγική, για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε την επόμενη περίοδο, περιλαμβάνει τους στόχους και τα εργαλεία που έχει η τουριστική μας πολιτική για τα επόμενα χρόνια και στα μέτρα που πρέπει να πάρουμε προκειμένου να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι. Αυτή η εθνική στρατηγική επηρεάζει πολλά και διάφορα εργαλεία, ένα εκ των οποίων είναι το νέο ΕΣΠΑ, το οποίο αποτελεί ένα πάρα πολύ σημαντικό εργαλείο χρηματοδότησης για όλη την περίοδο από το 2014 έως το 2020. Σε επίπεδο διοικητικό έχουν πραγματοποιηθεί οι απαραίτητες διεργασίες και συνεπώς η ένταξη έργων και η ένταξη των προγραμμάτων για την περίοδο 2014-2020 θα προχωρήσει κανονικά. Βασικό σημείο της παρέμβασης στη διαχείριση του νέου ΕΣΠΑ είναι η εστίαση σε μικρά και μεσαία έργα υποδομών, η ενίσχυση της συνεταιριστικής-συνεργατικής επιχειρηματικότητας, καθώς επίσης και η σύνδεση της μικρής και μεσαίας με τη μεγάλη επιχειρηματικότητα, ώστε τα αποτελέσματα αυτών των επενδύσεων να ωφελούν τις τοπικές οικονομίες και να λειτουργούν πολλαπλασιαστικά. Ένα δεύτερο σημαντικό εργαλείο είναι ο αναπτυξιακός νόμος, ο οποίος είχε αρκετά προβλήματα, που υπάρχουν δυστυχώς και μέχρι σήμερα και που πρακτικά έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του στα τέλη του 2014. Προτεραιότητά μας είναι να επιλυθούν όλες οι εκκρεμότητες των επενδυτικών σχεδίων που έχουν κατατεθεί στο παρελθόν, σύντομα άμεσα και αποτελεσματικά. Όσο αφορά στους βασικούς στόχους της τουριστικής πολιτικής, συνοψίζονται στους εξής: Πρώτον, στοχεύουμε την επιμήκυνση της 3
τουριστικής περιόδου με στέρεα βήματα, στόχος μας τουρισμός 12 μήνες το χρόνο. Ήδη από φέτος κορυφαίοι tour operators της παγκόσμιας αγοράς επεκτείνουν την ενεργή τους δράση από την περίοδο των 180 ημερών στις 215 ημέρες. Αναπτύσσουμε τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού: Θαλάσσιο, ιατρικό, συνεδριακό, θρησκευτικό, αθλητικό, γαστρονομικό και λοιπά, που θα συμβάλλουν αποφασιστικά αφενός στην περαιτέρω εδραίωση της επέκτασης της περιόδου και αφετέρου θα ωφελήσουν περιοχές της πατρίδας μας που μέχρι σήμερα δεν βρίσκονται ως προορισμοί διεθνούς ενδιαφέροντος. Τρίτον, στόχος μας είναι να διεισδύσουμε σε νέες αγορές, να δημιουργήσουμε νέα τουριστικά προϊόντα, να συνδέσουμε τον πολυθεματικό τουρισμό με τον πολιτισμό και την ιστορία μας. Χώρες όπως η Κίνα, η Βραζιλία, ο Καναδάς, η Κορέα, οι χώρες της Μέσης Ανατολής, να ξεκινήσουμε περισσότερο και μεγαλύτερη συνεργασία με την Αμερική και την Αυστραλία. Τέταρτον, κωδικοποιούμε την τουριστική νομοθεσία. Την προηγούμενη περίοδο έγιναν αλλαγές σε υπηρεσιακούς τομείς και δομές οι οποίες άφησαν δυστυχώς κενά λειτουργιών και αρμοδιοτήτων και τα οποία η πολιτική μας στοχεύει να καλύψει. Πέμπτον, συνεργαζόμαστε με την Περιφέρεια, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, για έναν ενιαίο τουριστικό σχεδιασμό και μία ενιαία τουριστική προβολή στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έτσι ώστε να δημιουργήσουμε νέα εθνική τουριστική ταυτότητα. Επίσης βασική μας προτεραιότητα είναι η προσέλκυση επενδύσεων, με αφετηρία τον τουριστικό τομέα και κατ επέκταση σε κλάδους που έχουν σχέση με τον τουρισμό. Ξεμπλοκάραμε υποθέσεις επενδυτικών σχεδίων που λίμναζαν και μειώνουμε τη γραφειοκρατία που δυσχέραινε την επιχειρηματικότητα στον κλάδο και προχωράμε γρήγορα και άμεσα τις διαδικασίες για την υλοποίηση των επενδύσεων που αφορούν τον τουρισμό. Το σύνολο των παραπάνω παρεμβάσεων οφείλει να έχει ως αρχή τη βελτίωση της ποιότητας πρώτον των παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών που έχουμε ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες, όπως παραδείγματος χάρη τη βελτίωση των χώρων υποδοχής των εισόδων που βρίσκονται στη χώρα μας, όπως είναι τα αεροδρόμια και τα λιμάνια, ενώ ήδη διερευνούμε 4
εποικοδομητικές μορφές επικοινωνίας και ενότητες δράσεων για την προβολή του τουριστικού κλάδου σε συνεργασία με οργανισμούς-φορείς του κλάδου και τις δομές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ακόμη, δρομολογούμε τη δημιουργία εργαλείων, όπως για παράδειγμα υπηρεσίες μιας στάσης, one stop shop, για τη μείωση της γραφειοκρατίας και του διοικητικού κόστους στις συναλλαγές, επιχειρήσεων, δημοσίου και για τη διευκόλυνση ίδρυσης επιχειρήσεων. Όσο αφορά στο τελευταίο, προσανατολιζόμαστε στην απελευθέρωση των αδειοδοτήσεων και υπάρχει άλλωστε σχετικός νόμος, εφαρμόζοντας όμως έναν αυστηρό έλεγχο στη συνέχεια. Επιπλέον επιδιώκουμε τη στήριξη της τουριστικής εκπαίδευσης και τη μελέτη των φαινομένων του τουρισμού σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Ταυτόχρονα στοχεύουμε να απαλλάξουμε τον τουρισμό από τα αρνητικά του στοιχεία, να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα διαφυγής εσόδων από τον τουριστικό κλάδο, τα φαινόμενα μαύρης εργασίας και τις περιβαλλοντικές παραβιάσεις και προφανώς τα ζητήματα αυτά όπως καταλαβαίνετε εμπίπτουν σε μία συνολικότερη στρατηγική που αφορά στο σύνολό του κυβερνητικού έργου και ειδικά στον τομέα των εποπτικών και ελεγκτικών μηχανισμών της αγοράς, τους οποίους και ενισχύουμε. Θα κλείσω σημειώνοντας ότι η Κυβέρνηση είναι σταθερά προσανατολισμένη στην αναπτυξιακή διέξοδο από την κρίση, στη δημιουργία ενός νέου παραγωγικού μοντέλου που ενισχύει την εξωστρέφεια μέσα από την αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων. Και δεν είναι μόνο ο τουρισμός πεδίο εφαρμογής μίας αναπτυξιακής στρατηγικής, αλλά η ναυτιλία, ο αγροτικός και διατροφικός τομέας, ο κλάδος της ενέργειας με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές και κυρίως η τεράστια δυναμική που ενυπάρχει στο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας, το οποίο διακρίνεται για το υψηλό μορφωτικό του επίπεδο και μπορεί να δώσει ώθηση στην καινοτόμο επιχειρηματικότητα. Γενικότερα η κατεύθυνση του νέου αναπτυξιακού μας μοντέλου επικεντρώνεται σε δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας, υψηλή ποιότητα υπηρεσιών και αγαθών, καινοτομία και αλλαγές οι οποίες θα 5
δώσουν μία νέα ώθηση στην οικονομία της χώρας για να επιτύχουμε την ανάκαμψη που όλοι επιθυμούμε. Με πρωταγωνιστή λοιπόν της εθνικής οικονομίας τον τουρισμό προχωράμε μαζί, για μία Ελλάδα ανταγωνιστική, σύγχρονη και υπολογίσιμη δύναμη, η οποία αντιμετωπίζει με επιτυχία τις προσκλήσεις του μέλλοντος. Δεν πρόκειται για μεγάλες προσδοκίες, αλλά για στόχους εφικτούς και αναγκαίους. Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας και σας εύχομαι καλή συνέχεια στις εργασίες του συνεδρίου σας. 6