Απολογισμός Μονάδας Διοικητικής Μεταρρύθμισης της Προεδρίας, Φεβρουάριος 2015 Νοέμβριος 2016 1. Καταρτισμός Σχεδίου Δράσης για την Αναπτυξιακή Μεταρρύθμιση Καταρτίστηκε ένας ολοκληρωμένος αναπτυξιακός σχεδιασμός, με 70 στοχευμένα μέτρα σε τομείς προτεραιότητας καθώς και οριζόντιες δράσεις που κρίνεται ότι θα συμβάλουν σημαντικά στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην επίτευξη ενός πιο ισορροπημένου μοντέλου ανάπτυξης. Το αρχικό Σχέδιο Δράσης εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Φεβρουάριο του 2015, θεωρήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως προτεραιότητα και τέθηκε ως Σύσταση για την Κύπρο (Country Specific Recommendations). Το Υ.Σ κατά τη συνεδρία του ημερομηνίας 2/12/2016 ενέκρινε το αναθεωρημένο Σχέδιο Δράσης για την Αναπτυξιακή Μεταρρύθμιση. 2. Πρόταση για δημιουργία 3 Υφυπουργείων Μετά από ενδελεχή μελέτη του όλου θέματος και στη βάση των αδυναμιών του πλαισίου διακυβέρνησης σε σημαντικούς για την οικονομία τομείς, αλλά και με βάση βέλτιστων διεθνών πρακτικών, ετοιμάστηκαν 3 νομοσχέδια, τα οποία προνοούν για τη δημιουργία Υφυπουργείων Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Τουρισμού και Ναυτιλίας. Τα σχετικά νομοσχέδια που αφορούσαν τη δημιουργία Υφυπουργείων Τουρισμού και Ναυτιλίας, αντίστοιχα, εγκρίθηκαν από το ΥΣ κατά τη συνεδρία του ημερομηνίας 26/10/2016. Ενώ το νομοσχέδιο που αφορά το Υφυπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, εγκρίθηκε από το ΥΣ κατά τη συνεδρία του ημερομηνίας 2/12/2016. 3. Χαρτογράφηση της Διαδρομής του επενδυτή για μεγάλες επενδύσεις Έγινε για πρώτη φορά στην Κύπρο χαρτογράφηση των διαδικασιών των εμπλεκόμενων υπηρεσιών στην αδειοδότηση μιας επένδυσης. Η χαρτογράφηση αφορά 15 είδη συγκεκριμένων αναπτύξεων όπως: Call Center Data Center, Βιομηχανικές Μονάδες, Γήπεδο Γκολφ, Άδειες για Υποδομές, Εισαγωγές Εξαγωγές, Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Ενεργειακά Κέντρα, ΕΠΕΥ, Έργα Σύνθετων και Μεγάλων Αναπτύξεων, Εργοδότηση Αλλοδαπών, Ερευνητικά Κέντρα, Ιδιωτικά Νοσηλευτήρια, Μονάδες Μεταποίησης και Επεξεργασίας Γεωργικών Προϊόντων, Σύστασης Επιχειρήσεων, και Τουριστικών Αναπτύξεων. Καταγράφηκαν λεπτομερώς όλα τα βήματα/στάδια που πρέπει να ακολουθήσει ένας επενδυτής (άδειες, διαδικασίες, αρμόδιες αρχές) ανάλογα με τον τομέα επενδυτικής δραστηριότητας και ετοιμάστηκαν τα Investors Journeys, έτσι ώστε να παρέχεται ολοκληρωμένη πληροφόρηση. 1
4. Καταρτισμός επενδυτικού νόμου για την αδειοδότηση μεγάλων επενδύσεων Μετά από εκπόνηση σχετικής μελέτης, οι οποία εντόπισε τις αδυναμίες και τις στρεβλώσεις του υφιστάμενου πλαισίου αδειοδότησης, και αφού διενεργήθηκε εκτενής διάλογος με όλους τους εμπλεκόμενους, ετοιμάστηκε νομοσχέδιο, το οποίο βρίσκεται ενώπιον της Νομικής Υπηρεσίας. Στο νομοσχέδιο προβλέπεται η εισαγωγή ενός μηχανισμού ταχείας αδειοδότησης μεγάλων επενδύσεων με σημαντικό όφελος για την οικονομία, την δημιουργία θέσεων εργασίας, και την αύξηση των εισοδημάτων. Το νομοσχέδιο καθορίζει αντικειμενικά κριτήρια που ορίζουν τί είναι η μεγάλη επένδυση για σκοπούς ένταξης στην μηχανισμό ταχείας αδειοδότησης, εισάγει μεγαλύτερη διαφάνεια και απλοποιεί τις διαδικασίες αδειοδότησης, θεσμοθετεί τον θεσμό του project manager, και αναμένεται βοηθήσει σημαντικά την αδειοδότηση των μεγάλων επενδύσεων. Η νομοθεσία προσδοκά να διορθώσει ένα κοινά αποδεκτό πρόβλημα γραφειοκρατίας, καθυστερήσεων, αλλά και ελλιπούς εξυπηρέτησης των επενδυτών το οποίο συνεπάγεται με σοβαρές αρνητικές συνέπειες στην αναπτυξιακή προοπτική της χώρας. 5. Καταρτισμός Δήλωσης Πολιτικής για την Επιχειρηματικότητα Η Δήλωση Πολιτικής αποτελεί την πρώτη προσπάθεια ολοκληρωμένης Στρατηγικής για την Επιχειρηματικότητα στην Κύπρο. Καλύπτει ένα ευρύ φάσμα δράσεων όλους τους τομείς της οικονομίας, της κοινωνίας και της εκπαίδευσης που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επιχειρηματικότητα. αποτελεί προϊόν εκτενούς διαλόγου με όλα τα εμπλεκόμενα Υπουργεία/Τμήματα, με εκπροσώπους όλων των βασικών φορέων του επιχειρηματικού οικοσυστήματος, περιλαμβανομένης της επιχειρηματικής κοινότητας, καθώς και με ειδικούς εμπειρογνώμονες της ΕΕ και άλλων Κρατών Μελών. Η πρωτοβουλία αυτή, καλωσορίστηκε από τον επιχειρηματικό κόσμο, καθώς για πρώτη φορά έχει καταρτιστεί μια στοχευμένη στρατηγική για την προώθηση και διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν πραγματοποιηθεί τα ακόλουθα. Περιλαμβάνει 84 στοχευμένες δράσεις σε 5 άξονες προτεραιότητας που προωθούνται από Υπουργεία/Υπηρεσίες και εμπλεκόμενους φορείς. 6. Ετοιμασία νομοσχεδίου για την παροχή φορολογικών κινήτρων για επενδύσεις σε καινοτόμες επιχειρήσεις, το οποίο σε αυτό το στάδιο συζητείται ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων. Μετά από διαβούλευση με την επιχειρηματική κοινότητα, ετοιμάστηκε τροποποίηση του περί Φορολογίας του Εισοδήματος Νόμου, μέσω του οποίου παρέχονται φορολογικές ελαφρύνσεις σε πρόσωπα τα οποία διενεργούν επένδυση σε καινοτόμα επιχείρηση. Η προώθηση της δράσης αποτελούσε ζητούμενο της επιχειρηματικής κοινότητας, κυρίως των καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων, των start ups, CYBAN, ΣΕΛΚ και ετοιμάστηκε με βάση σύγχρονες πρακτικές που εφαρμόζονται στο Ισραήλ και το ΗΒ. Εγκρίθηκε από τη Βουλή στις 2/12/2016. 2
7. Εισαγωγή Σχεδίου Start-up visa Το "Cyprus Startup Visa" είναι ένα Σχέδιο που επιτρέπει σε ταλαντούχους επιχειρηματίες υπηκόους χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και εκτός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) να εγκατασταθούν στην Κύπρο και να ιδρύσουν/λειτουργήσουν/αναπτύξουν νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) με προοπτική υψηλής ανάπτυξης (high growth potential) στην Κύπρο. Απώτερος σκοπός του Σχεδίου είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η προώθηση της καινοτομίας και της έρευνας, και, κατά συνέπεια, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και η επίτευξη της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Το Σχέδιο έχει ετοιμαστεί και βρίσκεται στο τελικό στάδιο διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Αναμένεται εντός Δεκεμβρίου η οριστικοποίηση του. 8. Ενίσχυση της συμμετοχικής δημοκρατίας Μετά από μελέτη βέλτιστων διεθνών πρακτικών, Ετοιμάστηκε νομοσχέδιο για την Πρωτοβουλία Πολιτών, μέσω του οποίου παρέχεται η δυνατότητα στους πολίτες να θέσουν ενώπιον της Κυβέρνησης θέματα που τους αφορούν και να την καλέσουν να τα εξετάσει, μέσα από τη συλλογή 8500 υπογραφών. Η Κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να εξετάσει και να απαντήσει τεκμηριωμένα στους πολίτες για τα θέματα πολιτικής τα οποία προτείνουν. Παράλληλα έγινε προετοιμασία για δημιουργία ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας συλλογής των υπογραφών και έχουν καθοριστεί με ακριβή τρόπο τα στάδια της διαδικασίας. Έχουν αντιμετωπιστεί θέματα που αφορούν τα προσωπικά δεδομένα, την ασφάλεια, καθώς και την εποπτεία της όλης διαδικασίας. Το νομοσχέδιο βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία από τον Απρίλιο του 2016 για νομοτεχνική επεξεργασία. 9. Ετοιμασία, για πρώτη φορά, μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τον τουρισμό Αντιλαμβανόμενοι την διαχρονική διάβρωση της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού προϊόντος της Κύπρου και την ανάγκη για διαφοροποίηση του τουριστικού μας προϊόντος ούτως ώστε η Κύπρος να μπορεί να εκμεταλλευτεί το συγκριτικό πλεονέκτημα το οποίο διαθέτει στον τουρισμό, αποφασίστηκε η δημιουργία για πρώτη φορά μιας μεγάλης στρατηγικής για τον τουρισμό που αφορά όλους τους τομείς που επηρεάζουν την ανάπτυξη του. Μετά από προκήρυξη σχετικού διαγωνισμού, εξασφαλίστηκαν οι υπηρεσίες συμβούλων με πολύχρονη διεθνή εμπειρία σε θέματα τουρισμού, οι οποίοι, μέσα από στενή συνεργασία με τη ΜΔΜ και εκτενή διαβούλευση ετοίμασαν μια εμπεριστατωμένη Εθνική Στρατηγικού Τουρισμού. Μια στρατηγική που βασίζεται σε επιτυχημένα μοντέλα και πρότυπα και δεν αποτελεί θεωρία, αλλά περιλαμβάνει συγκεκριμένες εισηγήσεις για δράσεις και υιοθέτηση πολιτικών βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα - προς αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο τομέας του τουρισμού. Η Στρατηγική αυτή, αποτελεί και το κύριο άξονα δράσεων του Υφυπουργείου 3
Τουρισμού και ολοκληρώθηκε αρχές Δεκεμβρίου. Σύντομα θα γίνει αναλυτική παρουσίαση από τον Υφυπουργό και αφού αξιολογηθεί, θα τύχει έγκριση από το ΥΣ το πλάνο υλοποίησης της. Απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή της Στρατηγικής αποτελεί η ενδυνάμωση του υφιστάμενου πλαισίου Διακυβέρνησης στον Τουρισμό, που θεωρείται από όλους τους εμπειρογνώμονες ως αδύνατη και αναποτελεσματική. 10. Καταρτισμός Σχεδίου Δράσης για την Απλοποίηση Διαδικασιών του δημοσίου Βελτίωση του Ρυθμιστικού Πλαισίου. Η ΜΔΜ, ανέλαβε την αρμοδιότητα της Έξυπνης Ρύθμισης και προώθησε για πρώτη φορά το θέμα ολιστικά ούτως ώστε να υπάρχει ουσιαστικό αποτέλεσμα. Πέραν της θεωρητικής προώθησης των κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ για τη βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου, η ΜΔΜ άγγιξε θέματα πρακτικής εφαρμογής του, με την απλοποίηση συγκεκριμένων διαδικασιών. Και αυτό κρίθηκε απαραίτητο, καθώς πρέπει η προώθηση πολιτικών, να συνυπάρχει και με το Μηχανισμό που θα συνεργάζεται στενά με τα Υπουργεία για να εντοπίζονται διαδικασίες και να προωθείται η απλοποίηση τους. Στο πλαίσιο αυτό, μέσα από μελέτη καλών πρακτικών, αφού έλαβε υπόψη τις οργανωμένων συνόλων, επιχειρηματιών αλλά και των ίδιων των δημόσιων λειτουργών που εμπλέκονται στην υλοποίηση διαδικασιών και σε συνεργασία και με τα εμπλεκόμενα Υπουργεία, ετοίμασε μια ολοκληρωμένη εισήγηση το Σχέδιο Δράσης για τη Βελτίωση του Ρυθμιστικού πλαισίου, το οποίο εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 29 Οκτωβρίου 2015. Το Σχέδιο καλύπτει ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών του δημοσίου και οι δράσεις που έχουν επιλεγεί επικεντρώνονται σε τομείς και υπηρεσίες που σχετίζονται άμεσα με την επαφή των πολιτών και των επιχειρήσεων με το κράτος. Σε πρώτο στάδιο, προωθούνται μεταξύ άλλων, οι παρακάτω δράσεις: απλοποίηση σημαντικών διαδικασιών του Τμήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ως άμεση προτεραιότητα έχουν επιλεγεί η εγγραφή και καταβολή εισφορών κοινωνικών ασφαλίσεων, η καταβολή ανεργιακού επιδόματος και η πληρωμή πλεονασμού) απλοποίηση των διαδικασιών και εκσυγχρονισμό του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης (π.χ. είσοδος και άδεια διαμονής αναφορικά με υπηκόους τρίτων χωρών, έγγραφα διαμονής για πολίτες ΕΕ, χορήγηση κυπριακής υπηκοότητας). 11. Απλοποίηση κανονιστικού πλαισίου που διέπει τα θέματα τουρισμού Βρίσκονται στο τελικό στάδιο διαβούλευσης τα νομοσχέδια μέσω των οποίων επιτυγχάνεται σημαντική απλοποίηση του κανονιστικού πλαισίου που διέπει τα θέματα αδειοδοτήσεων ξενοδοχείων και Κέντρων Αναψυχής (κατάργηση διπλών αδειοδοτήσεων, μείωση του διοικητικού κόστους κατά 65% στα κέντρα αναψυχής και κατά 77% στα ξενοδοχεία, μείωση του κόστους ενόχλησης) 4
12. Νέο πλαίσιο Ανάλυσης Αντικτύπου νομοθετικών ρυθμίσεων και εισαγωγή SME Test για τον αντίκτυπο στις ΜμΕ Μετά από πρόταση της Μονάδας Διοικητικής Μεταρρύθμισης, εγκρίθηκε από το ΥΣ η αναθεώρηση του υφιστάμενου πλαισίου Ανάλυσης Αντίκτυπου για νέες νομοθεσίες, στη βάση καλών πρακτικών άλλων χωρών, στην οποία περιλαμβάνονται για πρώτη φορά, η εισαγωγή του SME Test, ενός ειδικού μηχανισμού ανάλυσης και προώθησης του μετριασμού του αντίκτυπου στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με ενεργό συμμετοχή της επιχειρηματικής κοινότητας, καθώς και Οδηγός Ανάλυσης Αντίκτυπου με κατευθυντήριες γραμμές προς τα Υπουργεία/Υπηρεσίες το οποίο θα αποτελεί σημαντικό εργαλείο για βελτίωση της εφαρμογής του. 13. Προώθηση της περαιτέρω χρήσης των Ανοικτών Δεδομένων Σε συνεργασία με το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, δόθηκε ώθηση στην προώθηση της πολιτικής των ανοικτών δημόσιων δεδομένων, όπου καταφέραμε σήμερα στην Εθνική Διαδικτυακή Πύλη Ανοικτών Δεδομένων να προσφέρονται πέραν των 900 συνόλων δεδομένων από 60 φορείς του δημοσίου. Ένα χρόνο πριν, προσφέρονταν μόνο 120, περίπου, σύνολα δεδομένων από 10 μόνο φορείς του δημοσίου. Σύνολα δεδομένων ήδη έτυχαν αξιοποίησης και δημιουργήθηκαν εφαρμογές που βελτιώνουν τη καθημερινή ζωή των πολιτών αλλά παράλληλα, δημιούργησαν και νέες θέσεις εργασίας. 14. Προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (α) Υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας με την Εσθονική Κυβέρνηση για προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. (β) Καταρτίστηκε και εγκρίθηκε από το ΥΣ, Σχέδιο Δράσης για την Επέκταση ΑΡΙΑΔΝΗΣ κεντρικού σημείου εξυπηρέτησης του πολίτη και των επιχειρήσεων, μέσω από την 46 νέων δημόσιων η-υπηρεσιών στην ΑΡΙΑΔΝΗ. (γ) Καταγράφηκαν για πρώτη φορά, οι συναλλαγές των πολιτών και των επιχειρήσεων με τη δημόσια υπηρεσία. 600 περίπου διαδικασίες έχουν καταγραφεί ομοιόμορφα και πλέον για τις 350 από αυτές παρέχεται ηλεκτρονικά πληροφόρηση στους πολίτες 24/7 από το σπίτι τους, μέσω του www.proceduresinfo.gov.cy (χρήσιμες πληροφορίες όπως τα απαραίτητα πιστοποιητικά που χρειάζεται να υποβάλουν μαζί με κάποια αίτηση, τον υπεύθυνο φορέα, τον τόπο και τρόπο υποβολής/κατάθεσης αίτησης, το κόστος, τη σχετική νομοθεσία κλπ). (δ) Παροχή δυνατότητας στον πολίτη να ενημερώνεται μέσω της ΑΡΙΑΔΝΗ για την πρόοδο των αιτημάτων του (ενημέρωση μπορεί να λαμβάνει για 8 βοηθήματα που αφορούν άτομα σε αναπηρίες καθώς και για τα επιδόματα τέκνου, χαμηλοσυνταξιούχων και ΕΕΕ, ακολουθούν εντός του μηνός και η ενημέρωση για την πρόοδο αιτημάτων που αφορούν τις ΥΚΑ) 5
(ε) Λήψη απόφασης από το Συμβούλιο Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης για Αγορά Πιστοποιητικών και μέσου Φύλαξης (κάρτα, mobile κάρτα, usb) ηλεκτρονικών υπογραφών, από Εξουσιοδοτημένο Παροχέα Υπηρεσιών Πιστοποίησης, βάζοντας τέλος σε συζητήσεις δεκαετίας που αφορούσαν το όλο θέμα. 15. Λειτουργία Τηλεφωνικής Επικοινωνίας (ΚΤΕ) Η δημιουργία του ΚΤΕ υλοποιείται σε συνεργασία με το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού. Το ΚΤΕ θα αποτελεί το κεντρικό σημείο επικοινωνίας του πολίτη με τη δημόσια υπηρεσία. Με την ολοκλήρωσή του θα παρέχει πρωτογενή πληροφόρηση (γενική πληροφόρηση για τις διαδικασίες για όλες τις υπηρεσίες που παρέχει η δημόσια υπηρεσία και εξασφάλιση εντύπων), καθώς και δευτερογενή πληροφόρηση (ενημέρωση για την πρόοδο αιτημάτων). Από τις 2/03/2015, το ΚΤΕ λειτουργεί από τα Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη (ΚΕΠ), όπου οι πολίτες και οι επιχειρήσεις καλούν τον αριθμό 1434 παγκύπρια και λαμβάνουν πληροφόρηση για 97 υπηρεσίες που παρέχονται ήδη από τα ΚΕΠ. Το πρώτο τρίμηνο του 2017 θα λειτουργήσει το Κέντρο τα οποίο θα αποτελεί κέντρο επικοινωνίας και όχι μόνο τηλεφωνικό κέντρο, το οποίο θα δέχεται αιτήματα από πολλαπλά κανάλια επικοινωνίας (τηλέφωνο, SMS, email). 16. Ετοιμασία νομοσχεδίου για το πλαίσιο που διέπει τις κοινωνικές επιχειρήσεις Μετά από σειρά επαφών που έχουν πραγματοποιηθεί τόσο με το δημόσιο όσο και με τον ιδιωτικό τομέα, διαπιστώθηκαν κενά όσον αφορά στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την ίδρυση και λειτουργία των κοινωνικών επιχειρήσεων στην Κύπρο. Το νομοσχέδιο που προβλέπει για τη λειτουργία των κοινωνικών επιχειρήσεων, τέθηκε σε διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. 17. Σχέδιο Κινήτρων για τον Κινηματογράφο το οποίο θα εγκριθεί από Υ.Σ εντός των επόμενων εβδομάδων Καταρτίστηκε Σχέδιο κινήτρων για προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα των κινηματογραφικών παραγωγών και συμπαραγωγών, στη βάση ευρωπαϊκών πρακτικών που εφαρμόζουν χώρες όπως η Μάλτα και η Ιρλανδία, θα τύχει της έγκρισης του Υ.Σ εντός Ιανουαρίου. 18. Μελέτη για ενίσχυση των εξαγωγών Διενεργήθηκε μελέτη για ενίσχυση των εξαγωγικών επιδόσεων της Κύπρου με στόχο τον προσδιορισμό των προϊόντων και αγορών με εξαγωγικές δυνατότητες καθώς και την αξιολόγηση των υπηρεσιών και της στήριξης που πρέπει να παρέχεται από το κράτος, στη βάση και σύγχρονων πρακτικών. Τα πορίσματα της τυγχάνουν αξιολόγησης από τα αρμόδια Υπουργεία. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥΣ 2016 6