ετήσιος απολογισμός έργου 2014

Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας ετήσιος απολογισμός έργου 2014 ενημέρωση ευαισθητοποίηση εκπαίδευση διαδικτύωση δημοσιεύσεις ανακοινώσεις εκδηλώσεις εκπαιδευτικά σεμινάρια ερευνητικές δράσεις παρέμβαση προγράμματα

πρόλογος Πρόλογος Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ε.Δ.κ.Β.) είναι Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία, ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 2006 (αρ. Πρωτοδικείου: 16315/31-10-2006) και είναι φορέας εγγεγραμμένος στο Εθνικό Μητρώο Φορέων Ιδιωτικού Τομέα Μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα που παρέχει Υπηρεσίες Κοινωνικής Φροντίδας (Αρ. Μητρώου: 09110 ΑΕΕ11096Ο27Ν 0893) και στο Ειδικό Μητρώο Εθελοντικών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων του Υπουργείοu Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Αρ. Μητρώου: 09110 ΑΕΕ11096Ο27Ν 0814). Επίσης, το Ε.Δ.κ.Β. έχει αναγνωριστεί από το 2009 ως Εθνικό Σημείο Επαφής (focal point) του Δικτύου WAVE (Women Against Violence Europe). Στις δράσεις του Δικτύου εμπίπτουν ο σχεδιασμός και η υλοποίηση κάθε ερευνητικής, εκπαιδευτικής ή άλλης επιστημονικής δράσης με στόχο την πρόληψη της ενδοοικογενειακής βίας κατά των γυναικών. Συγκεκριμένα, το Δίκτυο υλοποιεί δράσεις όπως: Δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού και υλικού ευαισθητοποίησης (ενημερωτικά φυλλάδια, βιβλία, κ.ά.) Σχεδιασμός, υλοποίηση και αξιολόγηση: δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του γενικού πληθυσμού παρεμβάσεων πρόληψης σε εφήβους/-ες (π.χ. στο εκπαιδευτικό πλαίσιο) δράσεων επιμόρφωσης που απευθύνονται σε επαγγελματίες υγείας-πρόνοιας, δικηγόρους, εκπαιδευτικούς, κ.ά. Παροχή ενημέρωσης/πληροφόρησης σε θύματα ενδοοικογενειακής βίας και διασύνδεση των θυμάτων κακοποίησης με δομές παροχής υπηρεσιών (ξενώνες, συμβουλευτικά κέντρα, κλπ.) Σχεδιασμός και διεξαγωγή ερευνών Διαδικτύωση των φορέων που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας για την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας Διακρατικές συνεργασίες με φορείς που λειτουργούν σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για την υλοποίηση προγραμμάτων που περιλαμβάνουν εκπαιδευτικές, ερευνητικές και άλλες δράσεις Το 2014 συνεχίσαμε και επεκτείναμε τις δράσεις μας στον τομέα της πρόληψης της ενδοοικογενειακής βίας κατά των γυναικών, μέσω α) της δημιουργίας εκπαιδευτικών υλικών για επαγγελματίες, β) της επέκτασης της υλοποίησης προγραμμάτων πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης της έμφυλης βίας σε εφήβους/-ες και σε ομάδες υψηλού κινδύνου, γ) της στήριξης κακοποιημένων γυναικών και της αξιολόγησης της χρήσης της μεθόδου της αυτοβιογραφικής γραφής ως μέσου στήριξης κακοποιημένων γυναικών αλλά και γ) ενημερωτικών δράσεων για το κοινό. Επίσης, εντός του 2014 πραγματοποιήθηκε ευρεία διανομή του Οδηγού «Απόδρασης» από μια βίαιη σχέση, ενός βιβλίου που αποτελεί πολύτιμο εργαλείο πληροφόρησης, τόσο για τις ίδιες τις κακοποιημένες γυναίκες και για άτομα που ενδιαφέρονται για εκείνες, όσο και για τους/ τις επαγγελματίες. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ε.Δ.κ.Β. Κική Πετρουλάκη, Ph.D., Πρόεδρος Δ.Σ. Αθανάσιος Ντιναπόγιας, Αντιπρόεδρος Αντωνία Τσιριγώτη, M.Sc., Ταμίας 3

περιεχόμενα Περιεχόμενα Πρόλογος 3 Δράσεις Ενημέρωσης, Ευαισθητοποίησης & Εκπαίδευσης 6 Επιστημονικές Συνεργασίες 13 Συμμετοχή σε Εκδηλώσεις -Ημερίδες - Συνέδρια 13 Ανακοινώσεις σε Συνέδρια - Ομιλίες - Δημοσιεύσεις - Εκθέσεις Πεπραγμένων 14 Προγράμματα 16 5

Δράσεις Ενημέρωσης, Ευαισθητοποίησης & Εκπαίδευσης Αθήνα, 2-3.5.2014 Βιωματικό Εργαστήριο με θέμα «Χτίζοντας Υγιείς Σχέσεις ανάμεσα στα Δύο Φύλα» Διοργάνωση: Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Συμβουλευτικής Ομηλίκων (ΕΣΥΟΜ) & Συμβουλευτικό Κέντρο Ομηλίκων του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΣΥΚΕΟΜ) σε συνεργασία με το Κέντρο Συμβουλευτικής Φοιτητών του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Σύντομη Περιγραφή Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας υλοποίησε Βιωματικό Εργαστήριο σε φοιτητές/-ριες (προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών) και επαγγελματίες με θέμα «Χτίζοντας Υγιείς Σχέσεις ανάμεσα στα Δύο Φύλα» που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της Διημερίδας με θέμα: "Στηρίζοντας ο ένας τον άλλο: Συμβουλευτική Στήριξη Ομηλίκων" (Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, 2-3 Μαΐου 2014 Διάρκεια 2 ώρες). Η Διημερίδα διοργανώθηκε από την Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Συμβουλευτικής Ομηλίκων (ΕΣΥΟΜ) και το Συμβουλευτικό Κέντρο Ομηλίκων του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΣΥΚΕΟΜ) σε συνεργασία με το Κέντρο Συμβουλευτικής Φοιτητών του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου. Στο πλαίσιο του εργαστηρίου με τίτλο «Χτίζοντας Υγιείς Σχέσεις ανάμεσα στα Δύο Φύλα» παρουσιάστηκε στους/στις συμμετέχοντες/-ουσες το εκπαιδευτικό υλικό και η μεθοδολογία υλοποίησης ενός βιωματικού εργαστηρίου ευαισθητοποίησης νέων ατόμων με στόχο τη προώθηση της δημιουργίας υγιών και ισότιμων σχέσεων ανάμεσα στα δύο φύλα και της ανάπτυξης μηδενικής ανοχής στη βία μέσα από την ευαισθητοποίησή τους ως προς: α) τα χαρακτηριστικά των υγιών και μη υγιών σχέσεων, β) την επίδραση που ασκούν στις σχέσεις οι στερεοτυπικές αντιλήψεις και οι κοινωνικά επιβεβλημένοι ρόλοι των δύο φύλων, γ) τον τρόπο με τον οποίο σχετίζεται η άνιση κατανομή ισχύος ανάμεσα στα δύο φύλα με την εμφάνιση ψυχολογικής, σωματικής ή και σεξουαλικής κακοποίησης των γυναικών/κοριτσιών και δ) τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να συμβάλουν οι νέοι/-ες στην καταπολέμηση της έμφυλης βίας. Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου οι συμμετέχοντες/-ουσες κλήθηκαν να συμμετάσχουν σε βιωματικές δραστηριότητες και συζητήθηκε πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μέθοδος της αλληλοδιδακτικής μεταξύ συνομηλίκων για την υλοποίηση ενός προγράμματος πρωτογενούς πρόληψης της βίας κατά των γυναικών και κοριτσιών. Πώς, δηλαδή, μια ειδικά ευαισθητοποιημένη/ εκπαιδευμένη ομάδα νέων ατόμων (π.χ. φοιτητών/-ριών) θα μπορούσε να δράσει ως εκπαιδευτές/-ριες ομηλίκων. 6

Θεσσαλονίκη, 6.12.2014 Εκδήλωση #allforher Fashion Show Διοργάνωση: Γιάννης Γιαννακάς και το #allforher club του Αμερικανικού Κολλεγίου Ανατόλια Σύντομη Περιγραφή Ο Γιάννης Γιαννακάς και το #allforher club του Αμερικανικού Κολλεγίου Ανατόλια διοργάνωσε στην Θεσσαλονίκη εκδήλωση τα έσοδα της οποίας θα διατεθούν για την επανέκδοση του Οδηγού «Απόδρασης» από μια Βίαιη Σχέση. Το #allforher club δημιουργήθηκε από τον Γιάννη με αποκλειστικό στόχο να προσφέρει έμπρακτη στήριξη σε γυναίκες και κορίτσια που κακοποιούνται από τον σύντροφό τους. Στην ομάδα γράφτηκαν 14 φοιτήτριες από διάφορες χώρες του κόσμου και μαζί με το Γιάννη, ξεκίνησαν αυτό το ταξίδι έχοντας ως στόχο να μεταποιήσουν και να δημοπρατήσουν τα ρούχα που έφτιαξε, ειδικά για αυτό το σκοπό, ο πολύ γνωστός σχεδιαστής, Νίκος Σφυρής. Ολόκληρη η Ομάδα εργάστηκε με όραμα, κέφι και μεγάλη αφοσίωση επί μήνες για την επίτευξη του στόχου τους και στις 6 Δεκεμβρίου 2014 το ταξίδι τους ολοκληρώθηκε με μια εκδήλωση, όπου μας παρουσίασαν τις δημιουργίες τους. Η Εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Raphael Ηall του Anatolia College (Πυλαία, Θεσσαλονίκη), στις 6 Δεκεμβρίου 2014. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης αναγνώστηκαν αποσπάσματα του Οδηγού Απόδρασης από μια Βίαιη Σχέση καθώς και σχόλια αναγνωστριών του Οδηγού ο οποίος αποτέλεσε για αυτές πολύτιμο εφόδιο. Μας τιμά ιδιαίτερα το γεγονός ότι επέλεξαν το Ε.Δ.κ.Β. και τον Οδηγό Απόδρασης από μια βίαιη σχέση για να προσφέρουν το αποτέλεσμα των κόπων τους. Ταυτόχρονα, το γεγονός ότι τόσο νέα «παιδιά» αφιέρωσαν την ενέργειά τους αλλά και τον ελεύθερό τους χρόνο στοχεύοντας στη στήριξη γυναικών που κακοποιούνται μας δίνει όχι μόνο ελπίδα αλλά και δύναμη!!! Σας ευχαριστούμε όλες και όλους!!!! Ιδιαίτερα ευχαριστούμε το Γιάννη Γιαννακά, που υπήρξε ο οραματιστής και ο εμψυχωτής του #allforher club. 7

Αθήνα, 11.9.2014 ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ Διοργάνωση: Το Χαμόγελο του Παιδιού σε συνεργασία με το Δήμο Στοκχόλμης Σύντομη Περιγραφή Το Ε.Δ.κ.Β. συμμετείχε στο διήμερο επιμορφωτικό σεμινάριο που οργάνωσε «Το Χαμόγελο του Παιδιού» με το Δήμο Στοκχόλμης στην Αθήνα στις 10 και 11 Σεπτεμβρίου. Το σεμινάριο πραγματοποιήθηκε με στόχο την ανταλλαγή καλών πρακτικών που εφαρμόζονται στην Ελλάδα και στη Σουηδία στον τομέα της παιδικής κακοποίησης και εκφοβισμού και της ενδοοικογενειακής βίας γενικότερα. Η ομάδα του Δήμου Στοκχόλμης που αποτελείτο από ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς του Τμήματος Ενδοοικογενειακής Βίας και παιδιών θυμάτων κακοποίησης παρουσίασε τα εργαλεία και τις τεχνικές που εφαρμόζονται στη Σουηδία κατά τη διάρκεια υποδοχής, συνέντευξης και θεραπείας παιδιών και γυναικών που έχουν υποστεί κακοποίηση μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον. Το Ε.Δ.κ.Β. παρουσίασε στην σουηδική αντιπροσωπεία την υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα όσον αφορά τη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (π.χ. υφιστάμενες πολιτικές, νομικό πλαίσιο, συμβουλευτικά κέντρα και ξενώνες φιλοξενίας, ερευνητικά δεδομένα, ), τα κενά και τις ελλείψεις που υπάρχουν, καθώς και τις δράσεις που υλοποιεί το Ε.Δ.κ.Β. με στόχο την πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή πρόληψη της ΒΕΣ (π.χ. επιμορφωτικά σεμινάρια επαγγελματιών, δράσεις στήριξης κακοποιημένων γυναικών, προγράμματα παρέμβασης σε σχολεία). Στη διάρκεια του διήμερου επιμορφωτικού σεμιναρίου οι δύο πλευρές είχαν την ευκαιρία να διαπιστώσουν ομοιότητες και διαφορές στον τρόπο αντιμετώπισης σοβαρών περιστατικών κακοποίησης, όπως και κοινά εργαλεία και αποτελεσματικές πρακτικές που μπορούν να εφαρμοστούν επιτυχώς σε Ελλάδα και Σουηδία. 8

Αθήνα, 25.11.2014 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Διοργάνωση: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΓΥΝΑΙΚΑ Σύντομη Περιγραφή Το Ε.Δ.κ.Β αποδέχθηκε με χαρά την πρόσκληση του «Επάγγελμα Γυναίκα» να συμμετέχει στο αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2014 με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών. Κατά τη διάρκεια της ημέρας το Ε.Δ.κ.Β. τροφοδοτούσε την ιστοσελίδα και το facebook του «Επάγγελμα Γυναίκα» με άρθρα σχετικά με τη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων, τις συνθήκες ζωής, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις δυσκολίες των κακοποιημένων γυναικών, τις συνέπειες της κακοποίησης, προειδοποιητικές ενδείξεις και τους κοινά αποδεκτούς Μύθους που - δυστυχώς ακόμη και σήμερα- περιβάλλουν το ζήτημα της κακοποίησης γυναικών από τον σύντροφό τους. Επίσης, έγινε αναφορά σε νομικά ζητήματα και στους φορείς παροχής υπηρεσιών σε κακοποιημένες γυναίκες. Πηγή για την αρθρογραφία αποτέλεσε ο Οδηγός «Απόδρασης» από μια Βίαιη Σχέση που δημοσιεύθηκε από το Ε.Δ.κ.Β. το 2013. 9

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ: 16 ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΚΛΕΙΣΟΥΝ ΟΙ ΔΟΜΕΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΚΑΚΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Σύντομη Περιγραφή Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (UN Women) έχει καθιερώσει εδώ και μερικά χρόνια την Εκστρατεία «16 Ημέρες Ακτιβισμού ενάντια στην έμφυλη Βία», η οποία ξεκινά κάθε χρόνο στις 25 Νοεμβρίου και τελειώνει στις 10 Δεκεμβρίου: ξεκινά δηλαδή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών και τελειώνει την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έτσι, για να μην ξεχνάμε ότι η ζωή χωρίς βία είναι δικαίωμα όχι μόνο για όλους αλλά και για όλες. Κατά την ίδια χρονική περίοδο, στη χώρα μας, αντί για Εκστρατεία 16 Ημερών ενάντια στη βία κατά των γυναικών, βρέθηκαν να κινδυνεύουν να κλείσουν ΟΛΕΣ οι δομές (Συμβουλευτικά Κέντρα Γυναικών, Ξενώνες και η Γραμμή SOS 15900) που παρέχουν στήριξη σε κακοποιημένες γυναίκες και τα παιδιά τους, τα οποία αξίζει να σημειωθεί- μόλις την τελευταία διετία άρχισαν να λειτουργούν με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ. Θεωρώντας υποχρέωση μας να μην μείνουμε απαθείς μπροστά σε αυτή την εξέλιξη, ξεκινήσαμε Ελληνική Εκστρατεία με τίτλο «16 εβδομάδες Δράσεων για να μην κλείσουν οι δομές στήριξης των κακοποιημένων γυναικών». Η Ελληνική Εκστρατεία ξεκίνησε την 10η Δεκεμβρίου, την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, και πραγματοποιήθηκε πρόσκληση προς καθεμιά και καθέναν που νοιάζεται, να λάβει μέρος και/ή να στηρίξει τις δράσεις της στο βαθμό που μπορεί και με όποιο τρόπο μπορεί. Στο πλαίσιο της Εκστρατείας πραγματοποιήθηκαν οι κάτωθι δράσεις: ακολούθησαν δράσεις ενημέρωσης του κοινού για το μέγεθος του προβλήματος στη χώρα μας με άρθρα που περιέγραφαν τα ευρήματα του Ελληνικού δείγματος της έρευνας του FRA για την κακοποίηση γυναικών καθώς και δεδομένα από άλλες, εθνικές, πηγές απευθύνθηκε ανοιχτή πρόσκληση σε κάθε γυναίκα που έχει ή είχε εμπειρίες κακοποίησης να μοιραστεί μαζί μας (ανώνυμα ή επώνυμα) τις εμπειρίες τους (αρνητικές αλλά και θετικές) κατά το οδοιπορικό αναζήτησης στήριξης από τα διάφορα συστήματα και δομές της χώρας μας (αστυνομία, δικαστικό σύστημα, νοσοκομεία και άλλες υπηρεσίες υγείας, κοινωνικές υπηρεσίες και άλλες δομές πρόνοιας, εξειδικευμένες υπηρεσίες στήριξης κακοποιημένων γυναικών συμβουλευτικά κέντρα, ξενώνες και γραμμή SOS 15900). Την ίδια ανοιχτή πρόσκληση απευθύναμε επίσης σε κάθε άτομο που νοιάζεται για μια κακοποιημένη γυναίκα δημοσιοποιήθηκαν μαρτυρίες γυναικών περιγράφοντας με τη δική τους φωνή, χωρίς καμία λογοκρισία, την κατάσταση που αντιμετώπισαν στη χώρα μας και στην εποχή μας όταν αναζήτησαν στήριξη, προστασία ή βοήθεια για να σταματήσει η κακοποίησή τους Πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις στα Μ.Μ.Ε. δημιουργία Avaaz ψηφίσματος πολιτών, που καλούσε τον Υπουργό Εσωτερικών, να μη διακόψει τη χρηματοδότηση των δομών στήριξης κακοποιημένων γυναικών. 10

ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΕΙΑΣ-ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΠΟΥ ΚΑΚΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ Σύντομη Περιγραφή Το 2013-2014, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας, στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης «Αντι- Δράσεις κατά της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων Δράσεις υπέρ γυναικών-θυμάτων, ξεκίνησε τη διεξαγωγή σεμιναρίων εξ αποστάσεως Κατάρτισης Επαγγελματιών Υγείας- Πρόνοιας με στόχο τη στήριξη γυναικών που κακοποιούνται στη σχέση τους. Τα Σεμινάρια απευθύνονται σε επαγγελματίες Υγείας-Πρόνοιας (π.χ. νοσηλευτές/-ριες, επισκέπτες/-ριες υγείας, ψυχολόγοι, κοινωνικοί/- ές λειτουργοί, ιατροί, οδοντίατροι, μαίες/ μαιευτές) που στο πλαίσιο εργασίας τους σε δομές, κυβερνητικές ή μη, έρχονται σε επαφή με γυναίκες και έφηβες που κακοποιούνται στη σχέση τους αλλά και σε άνεργους/-ες επαγγελματίες και τελειόφοιτους/-ες που, στο μέλλον, ενδέχεται να απασχοληθούν σε παρόμοιες δομές. Η εξ αποστάσεως επιμόρφωση ξεκίνησε να υλοποιείται από τον Αύγουστο 2013 και μέχρι το τέλος του προγράμματος είχε ολοκληρωθεί η επιμόρφωση 122 επαγγελματιών υγείαςπρόνοιας. Τόσο το σεμινάριο επιμόρφωσης όσο και η αξιολόγησή του υλοποιήθηκαν αποκλειστικά εξ αποστάσεως. Το εκπαιδευτικό υλικό των σεμιναρίων αποτελείτο από 5 ενότητες: Ευαισθητοποίηση στο φαινόμενο της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ) Ανίχνευση της ΒΕΣ Αξιολόγηση της επικινδυνότητας της ΒΕΣ Σχέδια ασφαλείας, Καταγραφή/Τεκμηρίωση Νομικά ζητήματα, διασύνδεση φορέων και παραπομπές Το εκπαιδευτικό υλικό συνοδεύεται από έτοιμαπρος-χρήση εργαλεία, που μπορούν να χρησιμοποιούν οι εκπαιδευμένοι/-ες επαγγελματίες προκειμένου να ανιχνεύουν θύματα ΒΕΣ, να αξιολογούν την επικινδυνότητα της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η κακοποιημένη γυναίκα, να καταρτίζουν σχέδια ασφαλείας, να καταγράφουν και/ή να τεκμηριώνουν περιστατικά ΒΕΣ αλλά και να πραγματοποιούν τις κατάλληλες παραπομπές, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε κακοποιημένης γυναίκας. Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από τους/τις 122 επαγγελματίες που ολοκλήρωσαν επιτυχώς την εξ αποστάσεως εκπαίδευση έδειξαν α) την αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης (μέσω της αύξησης των γνώσεων και της τροποποίησης των στάσεων των εκπαιδευμένων επαγγελματιών) β) τον πολύ υψηλό βαθμό ικανοποίησής τους από την εκπαίδευση στην οποία συμμετείχαν καθώς και γ) τις αυξημένες εκτιμήσεις αυτεπάρκειάς τους, δηλαδή, ο βαθμός στον οποίο οι εκπαιδευμένοι/-ες επαγγελματίες θεωρούν ότι είναι σε θέση να ανιχνεύσουν και να διαχειριστούν κατάλληλα περιστατικά ΒΕΣ στον επαγγελματικό τους χώρο. 11

ΣΥΝΕΔΡΙΟ: "ΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΣΙΩΠΗ: Η ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΩΣ ΜΕΣΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Σύντομη Περιγραφή Στις 28 Φεβρουαρίου 2014, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας διοργάνωσε και υλοποίησε στην Αθήνα Συνέδριο με τίτλο: Γράφοντας μετά τη σιωπή: η αυτοβιογραφική γραφή ως μέσο στήριξης κακοποιημένων γυναικών. Το συνέδριο, το οποίο παρακολούθησαν πάνω από 100 άτομα, υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος DAPHNE ΙΙΙ Writing beyond the silence - Promoting Autobiographical Competence to help survivors of gender violence. Στην έναρξη του Συνεδρίου, απηύθυνε χαιρετισμό η κα Μαρία Στρατηγάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια Κοινωνικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, η κα Κατερίνα Δρούγα, Στέλεχος του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) και Υπεύθυνη του Έργου "Στελέχωση και Λειτουργία των Συμβουλευτικών Κέντρων" της Γενικής Γραμματείας των Φύλων. Ισότητας Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, παρουσιάστηκαν, τα χαρακτηριστικά και οι δράσεις του Προγράμματος, κύριος στόχος του οποίου ήταν η κατάρτιση επαγγελματιών που παρέχουν υπηρεσίες σε κακοποιημένες γυναίκες, στη χρήση της μεθόδου της Αυτοβιογραφικής Γραφής, την ο- ποία και ενσωμάτωσαν στην καθημερινή τους εργασία, με απώτερο σκοπό την ενδυνάμωση και στήριξη των γυναικών που έχουν βιώσει ε- μπειρίες κακοποίησης. Στη συνέχεια της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκαν οι παρακάτω ομιλίες: Giving Voice to the Silence of Violence: from Narrative Methodology to Narrative Practice (Lucia Portis, Libera Università dell'autobiografia & Università degli studi di Torino, Ιταλία, Massimo M. Greco, Libera Università dell'autobiografia, Ιταλία) Κατά την έναρξη του Συνεδρίου πραγματοποιήθηκαν οι εξής εισηγήσεις: Οι Γυναίκες Μιλούν για την Αυτοβιογραφική Γραφή: Αποτελέσματα Έρευνας Αναγκών στην Ελλάδα (Πηνελόπη Σωτηρίου, Ε.Δ.κ.Β.) Περιγραφή Δραστηριοτήτων Αυτοβιογραφικής Γραφής (Κική Πετρουλάκη, Ε.Δ.κ.Β.) European Commission Justice Με τη συγχρηματοδότηση του Προγράμματος DAPHNE III της Ευρωπαϊκής Ένωσης «ΕIMAI ό,τι θυμάμαι ή μήπως δεν θυμάμαι τι EIMAI;» (Θεώνη Βελή, Καθ. Ψυχολογίας) Στο τέλος τη εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε συζήτηση με το κοινό. 12

εκδηλώσεις Επιστημονικές Συνεργασίες Το 2014, όπως και κάθε χρόνο, το Ε.Δ.κ.Β. συμμετείχε στη συγγραφή κεφαλαίου στην Ετήσια Έκθεση του 2014 που εκδίδει το Δίκτυο WAVE (Women Against Violence Europe) περιγράφοντας την υφιστάμενη κατάσταση στη χώρα μας όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών στις γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Η έκθεση είναι διαθέσιμη στο σύνδεσμο: www.wave-network.org/sites/ default/files/wave%20country%20report%202014.pdf Συμμετοχή σε Εκδηλώσεις - Ημερίδες - Συνέδρια Παρακολούθηση του Συνεδρίου με τίτλο Βία κατά των Γυναικών: Ένα Πρόβλημα - Πολλές Όψεις και πραγματοποίηση πεντάλεπτης παρέμβασης με τίτλο: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας: προγράμματα πρόληψης. Διοργάνωση: Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων (Αθήνα, 25.11.2014) Παρακολούθηση της Εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στο Κοινοβούλιο με τίτλο: Σεξισμός στο Κοινοβούλιο και στο δημόσιο λόγο και πραγματοποίηση πεντάλεπτης παρέμβασης (Αθήνα, 10.12.2014) Διοργάνωση: Κοινοβουλευτική Ομάδα και το Τμήμα Φεμινιστικής Πολιτικής/Φύλου του ΣΥΡΙΖΑ Παρακολούθηση της παρουσίασης του Βιβλίου της Δήμητρας Πατρικαράκου με τίτλο Βεβήλωση - μια αληθινή ιστορία κακοποίησης (Αθήνα, 19.11.2014) Παρακολούθηση του Εκπαιδευτικού σεμιναρίου με τίτλο Διεπιστημονική αντιμετώπιση περιστατικών παιδικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης (Αθήνα, 30.09-1.10.2014) Διοργάνωση: National Children s Advocacy Center (Huntsville, AL) σε συνεργασία με Το Χαμόγελο του Παιδιού και με την υποστήριξη της Πρεσβείας των Η.Π.Α. στην Ελλάδα. [Θεωρητική εκπαίδευση 13 ωρών] Συνάντηση με τον κ. Nikolaj Villumsen, εθνικό εισηγητή για τη σύνταξη έκθεσης για την ισότητα και την κρίση της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (Αθήνα, 16.9.2014) 13

Ανακοινώσεις σε Συνέδρια - Ομιλίες Δημοσιεύσεις - Εκθέσεις Προγραμμάτων Προσκεκλημένες ομιλίες Πετρουλάκη, Κ. Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων: Μπορεί να προληφθεί; Εισήγηση στο πλαίσιο εκδήλωσης αφιερωμένης στην Ημέρα της Γυναίκας που διοργάνωσε το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, σε συνεργασία με την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα και την Γενική Γραμματεία Ισότητας, με θέμα: "Βία κατά των γυναικών: μια πρόκληση για όλους" (Αθήνα, 7.3.2014) Πετρουλάκη, Κ. Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων: Γυναικείο Ζήτημα; Ομιλία στο πλαίσιο Ημερίδας με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας με τίτλο Γυναίκες απέναντι στη Βία που διοργάνωσε η Επιτροπή Ίσων Ευκαιριών του Δήμου Αγίου Δημητρίου σε συνεργασία με τους Τοπικούς Συλλόγους Γυναικών (Αθήνα, 8.3.2014). Τσιριγώτη, Α. Σχέδιο Δράσης: Αντι-Δράσεις κατά της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων - Δράσεις υπέρ γυναικών θυμάτων. Εισήγηση στο πλαίσιο της Ημερίδας Γυναικεία Δημιουργικότητα και Αλληλεγγύη» που διοργάνωσε το Κέντρο Παιδαγωγικής και Καλλιτεχνικής Επιμόρφωσης Σχεδία (Αθήνα, 31.3.2014). Πετρουλάκη, Κ., & Τσιριγώτη, Α. Σχέδιο Δράσης: Αντι-Δράσεις κατά της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων - Δράσεις υπέρ γυναικών θυμάτων. Εισήγηση στο πλαίσιο της Ημερίδας με τίτλο: «Ανταλλαγή εμπειριών και τεχνογνωσίας για καινοτόμες μορφές υποστήριξης και ενδυνάμωσης των γυναικών που διοργάνωσε το Κέντρο Γυναικείων Μελετών και Ερευνών - Διοτίμα (Αθήνα, 20.5.2014). Πετρουλάκη, Κ. & Τσιριγώτη, Α. Αποτελέσματα και αξιολόγηση του Σχεδίου Δράσης «Αντι-Δράσεις κατά της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ) Δράσεις υπέρ γυναικών-θυμάτων». Ομιλία που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της διημερίδας «Ο Πρώτος Κύκλος κλείνει Ένας Β Κύκλος βρίσκεται σε εξέλιξη: Ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών για μια εποικοδομητική συνέχεια» που διοργανώθηκε από το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (24-25.6.2014). Πετρουλάκη, Κ. Μα γιατί λοιπόν δε φεύγει; Ή μήπως η σωστή ερώτηση είναι τι χρειάζεται εμείς να κάνουμε για να μπορεί εκείνη να φύγει; Ομιλία στο πλαίσιο Ημερίδας με τίτλο Αναζητώντας απαντήσεις στην έμφυλη βία που διοργάνωσε το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών Δήμου Χαλανδρίου (Αθήνα, 24.11.2014). Τσιριγώτη, Α. Ανταπό - Κριση στην κακοποίηση των γυναικών: δράσεις πρόληψης, στήριξης και ενδυνάμωσης. Εισήγηση στο πλαίσιο της Ημερίδας που διοργάνωσε η Διεύθυνση Κοινωνικής Υγείας και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών με θέμα: Ξενώνες Φιλοξενίας για Γυναίκες Θύματα Βίας (Αθήνα, 26.11.2014) Πετρουλάκη, Κ. & Τσιριγώτη, Α. Οδοιπορικό «Απόδρασης» από μια Βίαιη Σχέση: περι-ορίζοντας τα βήματα. Παρουσίαση στην Εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών που διοργάνωσε η Γραμματεία Ισότητας της ΟΤΟΕ (Αθήνα, 21.11.2014). Πετρουλάκη, Κ. Οδηγός Απόδρασης από μια Βίαιη Σχέση: Γιατί γράφτηκε... Παρουσίαση στην Εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών που διοργάνωσε η Γραμματεία Ισότητας της ΟΤΟΕ (Αθήνα, 21.11.2014). 14

Ανακοινώσεις σε συνέδρια Ντιναπόγιας, Α. Η υλοποίηση στην Ελλάδα του προγράμματος Γράφοντας μετά τη Σιωπή - Ενισχύοντας τις δεξιότητες αυτοβιογραφικής γραφής ως μέσο στήριξης γυναικών που επέζησαν της έμφυλης βίας. Ανακοίνωση στο Συνέδριο του προγράμματος με τίτλο Γράφοντας μετά τη Σιωπή η αυτοβιογραφική γραφή ως μέσο στήριξης κακοποιημένων γυναικών, 28 Φεβρουαρίου 2014. Πετρουλάκη, Κ. Οδηγός: χρήση δραστηριοτήτων αυτοβιογραφικής γραφής στη συμβουλευτική κακοποιημένων γυναικών. Ανακοίνωση στο Συνέδριο του προγράμματος Γράφοντας μετά τη Σιωπή - Ενισχύοντας τις δεξιότητες αυτοβιογραφικής γραφής ως μέσο στήριξης γυναικών που επέζησαν της έμφυλης βίας με τίτλο Γράφοντας μετά τη Σιωπή η αυτοβιογραφική γραφή ως μέσο στήριξης κακοποιημένων γυναικών, 28 Φεβρουαρίου 2014. Σωτηρίου, Π. Αξιολόγηση των πιλοτικών παρεμβάσεων της Ελλάδας του προγράμματος Γράφοντας μετά τη Σιωπή - Ενισχύοντας τις δεξιότητες αυτοβιογραφικής γραφής ως μέσο στήριξης γυναικών που επέζησαν της έμφυλης βίας. Ανακοίνωση στο Συνέδριο του προγράμματος με τίτλο Γράφοντας μετά τη Σιωπή η αυτοβιογραφική γραφή ως μέσο στήριξης κακοποιημένων γυναικών», 28 Φεβρουαρίου 2014. Petroulaki, K. Promoting Gender Equality as a Means of Primary Prevention of IPV. Εισήγηση σε Στρογγυλή Τράπεζα με θέμα: Prevention of Intergenerational Violence που διοργανώθηκε από το Atria, Institute on Gender Equality and Women s History & Verwey - Jonker Institute, Άμστερνταμ, 22-23 Μαΐου 2014. Πετρουλάκη, Κ., Τσιριγώτη, Α., & Ντιναπόγιας, Α. Πρόγραμμα πρωτογενούς πρόληψης της έμφυλης βίας με τίτλο: Χτίζοντας υγιείς σχέσεις ανάμεσα στα δύο φύλα. Ανακοίνωση στο 1ο Επιστημονικό Συνέδριο του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά του Σχολικού Εκφοβισμού με τίτλο «Το φαινόμενο του εκφοβισμού στο σχολικό και διαδικτυακό περιβάλλον. Με το βλέμμα στην Ευρώπη», 11-13 Ιουνίου 2014. Συντονισμός Στρογγυλής Τράπεζα με θέμα: Ενδοοικογενεική βία κατά των γυναικών: Η κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα (2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατροδικαστικής, 11-14 Δεκεμβρίου 2014) Πετρουλάκη, Κ. Η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας: απλώς εργαλείο χάραξης πολιτικής ή μήπως κάτι περισσότερο; Ανακοίνωση στο 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατροδικαστικής, 11-14 Δεκεμβρίου 2014. Πετρουλάκη, Κ. Ενδοοικογενειακή Βία: Η κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα με τη δική τους φωνή... Ανακοίνωση στο 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατροδικαστικής, 11-14 Δεκεμβρίου 2014. Τσιριγώτη, Α. Οι Δράσεις του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας για την πρόληψη της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων. Ανακοίνωση στο 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατροδικαστικής, 11-14 Δεκεμβρίου 2014. Εκθέσεις Πεπραγμένων (Reports) Προγραμμάτων Σχέδιο Δράσης: Αντι-Δράσεις κατά της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ) Δράσεις υπέρ γυναικών-θυμάτων. 2η Έκθεση Προόδου. Αθήνα: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Φεβρουάριος 2014). Σχέδιο Δράσης: Αντι-Δράσεις κατά της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων Δράσεις υπέρ γυναικών -θυμάτων. Απολογιστική έκθεση. Αθήνα: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ιούνιος 2014). 15

Προγράμματα Αντι-Δράσεις κατά της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ) Τίτλος προγράμματος: Δράσεις υπέρ γυναικών-θυμάτων Κωδικός: Διάρκεια: Φορέας υλοποίησης: Χρηματοδότηση: Α.Π. 1187/26-4-2012 9.05.2012-30.04.2014 Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ε.Δ.κ.Β.) Το Σχέδιο Δράσης συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και εθνικούς πόρους (αρ. υποέργου: 2) στο πλαίσιο της κατηγορίας πράξης 3.2.4. «Υποστήριξη των Μ.Κ.Ο. (γυναικείων οργανώσεων)» (α & β κύκλου), του Ε.Π. «ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ 2007-2013» (Δικαιούχος: Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού, Διαχείρισης και Εφαρμογής Συγχρηματοδοτούμενων Δράσεων του Υπουργείου Εσωτερικών (ΕΥΣΥΔΕ-ΥΠΕΣ) - Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων ) Σύντομη Περιγραφή Το 2014, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας συνέχισε και ολοκλήρωσε την υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης Αντι-δράσεις κατά της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων Δράσεις υπέρ Γυναικών- Θυμάτων. Κύριος στόχος του Σχεδίου Δράσης ήταν η πρόληψη της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ), μέσω στοχευμένης: α) ενημέρωσης και στήριξης γυναικών-θυμάτων ΒΕΣ σχετικά με τις δυνατότητες αντιμετώπισης της ΒΕΣ στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών του συστήματος υγείαςπρόνοιας, δικαιοσύνης και δημόσιας τάξης, και β) στήριξης γυναικών-θυμάτων ΒΕΣ, μέσω ενδυνάμωσης και επιμόρφωσης Επαγγελματιών Υγείας-Πρόνοιας και συγκεκριμένα μέσω ευαισθητοποίησής τους σε θέματα ΒΕΣ και τροποποίησης εσφαλμένων στερεοτυπικών αντιλήψεων για τη φύση, τα χαρακτηριστικά και αίτια του φαινόμενου και εκπαίδευσής τους στην: εφαρμογή συστηματικής ανίχνευσης ΒΕΣ κατά την άσκηση των καθηκόντων τους αξιολόγηση της επικινδυνότητας της κατάστασης κατά περίπτωση, τεκμηρίωση της ΒΕΣ και κατάρτιση σχεδίων ασφαλείας και παραπομπή των περιστατικών στον κατάλληλο φορέα/υπηρεσία Αποτίμηση του έργου Το έργο στο σύνολό του περιελάμβανε δράσεις που επιτάσσονται από σχετικές Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Συμβάσεις (π.χ. CEDAW, Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης) και Οδηγίες της ΕΕ και ε- ναρμονίζεται πλήρως με τον 2ο Στρατηγικό Άξονα του Εθνικού Προγράμματος για την Ουσιαστική Ισότητα των Φύλων 2010-2013 της Γ.Γ.Ι.Φ. («πρόληψη-καταπολέμηση όλων των 16

μορφών βίας κατά των γυναικών») καθώς οι Ενέργειές του στόχευσαν στην ενίσχυση των κυβερνητικών δράσεων πρόληψης της συντροφικής βίας/βεσ, που αποτελεί επώδυνη έως και θανατηφόρα έκφανση της ανισότητας των φύλων. Το σχέδιο δράσης είχε άμεση συνέργεια με το Πρόγραμμα της Γ.Γ.Ι.Φ. και συγκεκριμένα με τα έργα Επιμόρφωσης Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης που υποδέχονται θύματα κακοποίησης, καθώς το σχέδιο δράσης εστίασε στην εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας-πρόνοιας (π.χ. ιατροί, νοσηλευτές/-ριες, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι) των οποίων η κρισιμότητα του ρόλου τους στην πρόληψη-αντιμετώπιση της ΒΕΣ τεκμηριώνεται και έχει ήδη αναγνωριστεί ρητά από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Ταυτόχρονα, το Κέντρο Πληροφόρησης, το ενημερωτικό υλικό και η εκπαίδευση των επαγγελματιών συνέβαλαν αδιαμφισ βήτητα σ την ενημέρωσ η- ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, με έμφαση στις γυναίκεςθύματα βίας, αλλά και σε περαιτέρω διάδοση και αξιοποίηση υπαρχόντων υπηρεσιών (π.χ. Τηλεφωνική Γραμμή 15900, Συμβουλευτικά Κέντρα). Ο σχεδιασμός των δράσεων φάνηκε να ανταποκρίνεται πλήρως σε βασικές ανάγκες των ωφελούμενων (κακοποιημένες γυναίκες, επαγγελματίες υγείαςπρόνοιας) καθώς η δομή και η μεθοδολογία υλοποίησής τους βασίστηκε στη μακρόχρονη εμπειρία των στελεχών του Ε.Δ.κ.Β. στο θέμα της ΒΕΣ και στα αιτήματα συναδέλφων, φορέων και κακοποιημένων γυναικών που φτάνουν στο Ε.Δ.κ.Β., καταδεικνύοντας τις ανάγκες τους. Οι κακοποιημένες γυναίκες έρχονται συχνά αντιμέτωπες με επαγγελματίες που δεν γνωρίζουν πώς να διαχειριστούν αυτά τα περιστατικά με αποτέλεσμα να μη λαμβάνουν τις υπηρεσίες που χρειάζονται ή να αντιμετωπίζονται με λανθασμένες προσεγγίσεις. Συχνά δεν γνωρίζουν τα νομικά τους δικαιώματα ή χρειάζονται πληροφορίες στις ο- ποίες δυσκολεύονται να βρουν πρόσβαση, π.χ. σε ποιο φορέα θα βρουν την υπηρεσία που χρειάζονται. Παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίζει και όποιος/-α ενδιαφέρεται για μια κακοποιημένη γυναίκα. Γι αυτό πραγματοποιήθηκε επιμόρφωση Επαγγελματιών Υγείας-Πρόνοιας και δράσεις ενημέρωσης και στήριξης των θυμάτων προκειμένου τα ωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότερες γυναίκες με στόχο την εξειδικευμένη ενημέρωση, καθοδήγηση, ενδυνάμωση και από-ενοχοποίησή τους. Γενικότερα, οι πρώτες ενδείξεις από τη ραγδαία ανταπόκριση του κοινού στον Οδηγό Απόδρασης και στον Οδηγό Φορέων και τα πολύ θετικά σχόλια που λαμβάνουμε από συναδέλφους και από κακοποιημένες γυναίκες για την αναγκαιότητα ύπαρξης και τη χρησιμότητά τους, καταδεικνύουν ότι ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους. Οι Επαγγελματίες Υγείας-Πρόνοιας, από την άλλη, έχουν α) μεγάλα εκπαιδευτικά κενά, ιδιαίτερα σε πρακτικά ζητήματα διαχείρισης κακοποιημένων γυναικών, κάτι που υποδηλώνεται και από αντικειμενικούς δείκτες και β) μειωμένη πρόσβαση σε ανάλογη εκπαίδευση καθώς οι λίγες ευκαιρίες εκπαίδευσης, συνήθως δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους (π.χ. θεωρητικά σεμινάρια που δεν συνδέουν τη θεωρία με την πράξη) και/ή υλοποιούνται κυρίως σε μεγάλα αστικά κέντρα με α- ποτέλεσμα να αποκλείονται επαγγελματίες της Περιφέρειας. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της εκπαίδευσης που υλοποιήθηκε δείχνουν υψηλή αποτελεσματικότητα σε επίπεδο αντικειμενικής αξιολόγησης (αύξηση γνώσεων-τροποποίηση στάσεων) αλλά και σε επίπεδο υποκειμενικά αξιολογούμενης αυτεπάρκειας των επαγγελματιών. Επιπλέον, η υψηλή ικανοποίησή τους και ο μεγάλος αριθμός επαγγελματιών που εκδήλωσαν ενδιαφέρον να εκπαιδευτούν, καθιστά εμφανές ότι η εκπαίδευση ανταποκρίνεται στις ανάγκες των Επαγγελματιών Υγείας-Πρόνοιας (λόγω έλλειψης αντίστοιχων προγραμμάτων και επειδή έρχονται καθημερινά σε επαφή με κακοποιημένες γυναίκες χωρίς να διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες χειρισμού τους). 17

Ο «Οδηγός Απόδρασης» από μια Βίαιη Σχέση αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο «εργαλείο απόδρασης» από μια βίαιη σχέση καθώς παρέχει, σε γλώσσα άμεση και κατανοητή, όχι μόνο πληροφορίες για το σύνολο της σχετικής νομοθεσίας, τα δικαιώματα των κακοποιημένων και πληροφορίες για τους σχετικούς φορείς και τις παρεχόμενες υπηρεσίες αλλά και συγκεκριμένα κεφάλαια που στοχεύουν στην ενδυνάμωση και την απο-ενοχοποίηση της ίδιας της κακοποιημένης γυναίκας αλλά και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων που θα της επιτρέψουν να δημιουργήσει το δικό της, απολύτως εξατομικευμένο, σχέδιο ασφαλείας. Και, παρότι ο «Οδηγός Απόδρασης» απευθύνεται αποκλειστικά στις ίδιες τις κακοποιημένες γυναίκες, φάνηκε να αποτελεί επίσης πολύτιμη πηγή ευαισθητοποίησης και πληροφόρησης για κάθε άτομο που ενδιαφέρεται για μια κακοποιημένη γυναίκα και χρήσιμο εργαλείο για επαγγελματίες (υγείας, πρόνοιας και νομικούς) που έρχονται σε επαφή με κακοποιημένες γυναίκες. Μέσα στους πρώτους 3 μήνες από την ανακοίνωσή της έκδοσής του, το Ε.Δ.κ.Β. έλαβε χιλιάδες αιτήματα από μεμονωμένα άτομα, επαγγελματίες και φορείς με αποτέλεσμα τα μόλις 3.000 αντίτυπα που εκτυπώθηκαν όχι μόνο να εξαντληθούν άμεσα αλλά και να αφήσουν ανικανοποίητα πάρα πολλά αιτήματα. Η μεγάλη ανταπόκριση ατόμων, επαγγελματιών και φορέων είναι ενδεικτική της αναγκαιότητας αλλά και της χρησιμότητας των πληροφοριών που περιλαμβάνονται στον συγκεκριμένο Οδηγό. Αξίζει, επιπλέον, να σημειωθεί ότι είναι το μόνο εγχειρίδιο που υπάρχει στην Ελλάδα το οποίο παρέχει εξειδικευμένες πληροφορίες και φαίνεται να αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για την ενημέρωση/πληροφόρηση όχι μόνο των κακοποιημένων γυναικών αλλά και των επαγγελματιών και του γενικού πληθυσμού. Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, το Ε.Δ.κ.Β. έχει ήδη ξεκινήσει αναζήτηση νέας χρηματοδότησης προκειμένου να επανεκτυπωθεί ο Οδηγός σε περισσότερα αντίτυπα. Όσον αφορά στο Κέντρο Πληροφόρησης, το οποίο λειτούργησε με στόχο την καθοδήγηση των κακοποιημένων γυναικών και παροχή συμβουλευτικής σε επαγγελματίες, από το Δεκέμβριο 2012 έως τον Απρίλιο 2014 δέχθηκε 50 κλήσεις και 5 e-mails από 43 άτομα. Συνολικά, δηλαδή, απευθύνθηκαν στο Κέντρο Πληροφόρησης 43 άτομα. Από αυτά, τα 22 άτομα ήταν θύματα ΒΕΣ, 7 άτομα που ενδιαφέρονταν για ένα θύμα ΒΕΣ και 14 επαγγελματίες. Και οι δύο αυτές δράσεις φάνηκαν απολύτως αναγκαίες και χρήσιμες, καθώς μέσω του Οδηγού αλλά και του Κέντρου Πληροφόρησης, το έργο προσέφερε σε κακοποιημένες γυναίκες πρόσβαση σε εξειδικευμένη πληροφόρηση, ενδυνάμωση και στήριξη (σε ψυχολογικό, πρακτικό και νομικό επίπεδο). Οι πληροφορίες που περιλαμβάνει ο Οδηγός «Απόδρασης» από μια Βίαιη Σχέση αλλά και ο Οδηγός Φορέων παροχής υπηρεσιών σε κακοποιημένες γυναίκες αποτυπώθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα με τρόπο πλήρη, άμεσο και κατανοητό παρέχοντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα πρόσβασης σε αυτή την πληροφόρηση σε πληθυσμό από όλη την Ελλάδα. Όσον αφορά στις εκπαιδευτικές δράσεις, στην Ελλάδα, δεν υφίσταται καμία, συστηματική ή μη, πολιτική εκπαίδευσης (εντός ή εκτός σπουδών) επαγγελματιών υγείας-πρόνοιας στο φαινόμενο της ΒΕΣ αλλά ούτε και παροχή ειδικών εργαλείων/πρωτοκόλλων για την πρόληψη και διαχείριση των περιστατικών εντός του συστήματος υγείας-πρόνοιας, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες. Σε καθημερινή βάση, επαγγελματίες υγείας-πρόνοιας (π.χ. γιατροί, νοσηλευτές/-ριες, ψυχολόγοι) έρχονται σε επαφή με κακοποιημένες γυναίκες αλλά δεν διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες αναγνώρισης και χειρισμού αυτών των περιστατικών, με αποτέλεσμα τα θύματα είτε να μη λαμβάνουν τις κατάλληλες υπηρεσίες που χρειάζονται είτε να αντιμετωπίζονται με λανθασμένες προσεγγίσεις από τους/τις 18

επαγγελματίες -που μπορεί ακόμα και να θέσουν μια κακοποιημένη σε μεγαλύτερο κίνδυνο από αυτόν που ήδη διατρέχει. Οι στόχοι της δημιουργίας του εκπαιδευτικού και υποστηρικτικού υλικού της εκπαίδευσης, της υλοποίησης των πιλοτικών σεμιναρίων και της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης επαγγελματιών υγείαςπρόνοιας αλλά και της αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας και της διαδικασίας των εκπαιδεύσεων επετεύχθησαν πλήρως. Το εκπαιδευτικό υλικό που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Ενέργειας Β αποτελείται από 20 video δηλαδή παρουσιάσεις PowerPoint με ενσωματωμένο ήχο από τους/τις εισηγητές/-ριες και βιντεοσκοπημένες υποθετικές περιπτώσεις (role playing), όπου παρουσιάζονται ορθές και λανθασμένες πρακτικές χρήσης των προτεινόμενων εργαλείων από εκπαιδευμένους/-ες και ανεκπαίδευτους/-ες από επαγγελματίες, αντίστοιχα- καθώς αυτή η μέθοδος επιτρέπει στους/ στις επαγγελματίες που εκπαιδεύονται εξ αποστάσεως να παρακολουθήσουν μια εκπαίδευση που προσομοιάζει με μια δια ζώσης εκπαίδευση, ενσωματώνοντας, όσο αυτό είναι δυνατόν σε μια εξ α- ποστάσεως εκπαίδευση, και τμήματα βιωματικής μάθησης. Άλλωστε, το γεγονός ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση κατάφερε να προσομοιάζει με μια δια ζώσης εκπαίδευση φάνηκε και από τα αποτελέσματα αξιολόγησης της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, καθώς από τους/τις 122 επαγγελματίες που ολοκλήρωσαν την εκπαίδευση, το 29,5% δηλώνει ότι «η εξ αποστάσεως κατάρτιση, ως εκπαιδευτικό εργαλείο, κατάφερε να λειτουργήσει το ίδιο καλά με ένα δια ζώσης σεμινάριο», ενώ το 9,8%, 20,5% και 10,7% των επαγγελματιών θεωρούν ότι λειτούργησε «λίγο καλύτερα», «αρκετά καλύτερα» και «πολύ καλύτερα από ότι ένα δια ζώσης σεμινάριο», αντίστοιχα. Οι υπόλοιπες αξιολογήσεις ήταν 28,7% «λίγο χειρότερα», ενώ μόνο 1 άτομο την αξιολόγησε ως «αρκετά χειρότερα» και κανένα ως «πολύ χειρότερη» από μια δια ζώσης εκπαίδευση. Επιπρόσθετα στο εκπαιδευτικό υλικό, δημιουργήθηκε και υποστηρικτικό υλικό (σε ηλεκτρονική μορφή), το οποίο αποτελείται από 5 Εργαλεία και υλικό για περαιτέρω μελέτη. Ο στόχος της επιμόρφωσης 20 επαγγελματιών υ- γείας-πρόνοιας στον Α Κύκλο της εκπαίδευσης επετεύχθη πλήρως. Τα αποτελέσματα από την αξιολόγηση των δύο πιλοτικών εκπαιδεύσεων είναι διαθέσιμα σε 2 Εκθέσεις Αξιολόγησης. Στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, η οποία υλοποιήθηκε μέσω διαδικτυακών εργαλείων, είχε προβλεφθεί να επιμορφωθούν 120 επαγγελματίες υγείαςπρόνοιας. Οι εγγραφές ωστόσο που παρέλαβε το Ε.Δ.κ.Β. ξεπέρασαν τις 390 με συμμετοχές από όλη την Ελλάδα. Μετά την ολοκλήρωση κάθε ο- μάδας εκπαιδευόμενων εμφανιζόταν ραγδαία αύξηση των δηλώσεων συμμετοχής (εξαιτίας των θετικών συστάσεων σε συναδέλφους από τις/τους εκπαιδευμένες/-ους επαγγελματίες). Μέχρι το τέλος του προγράμματος είχαν προσκληθεί να ξεκινήσουν την εκπαίδευση 183 επαγγελματίες, εκ των οποίων 122 επαγγελματίες ολοκλήρωσαν την εκπαίδευση (ποσοστό κάλυψης του αριθμού στόχου 101,6%). Για κάθε εκπαιδευόμενο/η παρακολουθούνταν η πρόοδος της επιμόρφωσης σε ατομικό επίπεδο και παρεχόταν ανατροφοδότηση σχετικά με την επιτυχή ολοκλήρωση κάθε ενότητας (μέσα από ειδικά διαμορφωμένες φόρμες, στις οποίες εισάγονταν τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων αξιολόγησης προκειμένου να ελεγχθεί η επιτυχής ολοκλήρωση κάθε ενότητας και της εκπαίδευσης στο σύνολό της). Ταυτόχρονα, γινόταν αλληλεπίδραση με τους/τις εκπαιδευόμενους/- ες μέσω διαδικτυκών εργαλείων (fora συζήτησης) με στόχο α) την παροχή της δυνατότητας στους/ στις επαγγελματίες της ανταλλαγής απόψεων και της διατύπωσης ερωτήσεων, παρατηρήσεων ή σχολίων για τα θέματα της εκπαίδευσης, τόσο μεταξύ τους, όσο και με τους/τις εισηγητές/-ριες του σεμιναρίου, β) την ανταλλαγή εμπειριών αλλά και γ) τη διαδικτύωση μεταξύ των εκπαιδευόμενων που παρακολούθησαν την εκπαίδευση (κατ επέκταση και των φορέων εργασίας τους) από την ίδια αλλά και από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Τα αποτελέσματα από την αξιολόγηση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι διαθέσιμα σε Έκθεση Αξιολόγησης. Η εκπαίδευση που προσφέρθηκε φάνηκε να ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες των επαγγελματιών, υλοποιήθηκε με απόλυτη επιτυχία και ταυτόχρονα φάνηκε όχι μόνο η χρησιμότητα αλλά και 19

η αναγκαιότητα συνέχισής αυτής της δράσης μέσα από: α) από τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της εκπαίδευσης των 142 επαγγελματιών που έδειξαν πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης: αύξηση των γνώσεων και τροποποίηση των στάσεων των επαγγελματιών, πολύ υψηλό βαθμό ικανοποίησής τους από το υλικό και τη διαδικασία της εκπαίδευσης στην οποία συμμετείχαν καθώς και αυξημένες εκτιμήσεις της αυτεπάρκειάς τους, δηλαδή, το βαθμό στον οποίο οι εκπαιδευμένοι/- ες επαγγελματίες θεωρούν ότι είναι σε θέση να ανιχνεύσουν και να διαχειριστούν κατάλληλα περιστατικά ΒΕΣ στον επαγγελματικό τους χώρο β) από το πλήθος των επαγγελματιών που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για την εκπαίδευση [το Ε.Δ.κ.Β. στόχευε στην επιμόρφωση 140 επαγγελματιών αλλά οι αιτήσεις που έλαβε ξεπέρασαν τις 390 (δηλαδή υπάρχουν πάνω από 220 επαγγελματίες που ήδη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να εκπαιδευτούν). Με άλλα λόγια, τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της εκπαίδευσης των επαγγελματιών Υγείας- Πρόνοιας, δείχνουν υψηλή αποτελεσματικότητα σε επίπεδο αντικειμενικής αξιολόγησης (αύξηση γνώσεων-τροποποίηση στάσεων) αλλά και σε επίπεδο υποκειμενικά αξιολογούμενης αυτεπάρκειας των επαγγελματιών. Επιπλέον, η υψηλή ικανοποίηση των επαγγελματιών που εκπαιδεύτηκαν αλλά και ο μεγάλος αριθμός επαγγελματιών που εκδηλώνουν ενδιαφέρον να εκπαιδευτούν κατόπιν θετικών συστάσεων από εκπαιδευμένους/-ες συναδέλφους, καθιστά εμφανές ότι το περιεχόμενο και ο τρόπος διεξαγωγής της εκπαίδευσης ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες των επαγγελματιών υγείας-πρόνοιας (λόγω της έλλειψης αντίστοιχων προγραμμάτων αλλά και λόγω του γεγονότος ότι έρχονται καθημερινά σε επαφή με κακοποιημένες γυναίκες αλλά δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες χειρισμού τέτοιων καταστάσεων). Ενδεικτικές της μεγάλης ικανοποίησης των επαγγελματιών είναι άλλωστε και οι αιτιολογήσεις τους (ορισμένες από αυτές παρατίθενται παρακάτω) για την απάντηση που έδωσαν στην ανοιχτού τύπου ερώτηση «Θα συνιστούσατε σε κάποια/-ον συνάδελφό σας να παρακολουθήσει τη συγκεκριμένη εκπαίδευση;», όπου 118 από τους/τις 122 επαγγελματίες του Β Κύκλου (96,7%) απάντησαν «Σίγουρα ναι», τρεις επαγγελματίες απάντησαν «Μάλλον ναι» ενώ μόνον ένας/μια επαγγελματίας απάντησε «Σίγουρα όχι». Η προσπάθεια των εκπαιδευτών και όσων ασχολήθηκαν με τη συγκεκριμένη κατάρτιση ήταν εξαιρετική και φαίνεται ότι έγινε με μεράκι και όχι στα πλαίσια ενός ακόμα χρηματοδοτούμενου προγράμματος. Διότι από κάθε άποψη θα έβγαινε κερδισμένος/η, καθώς η συγκεκριμένη κατάρτιση είναι πολύ επιτυχημένη και παρέχει πολλές γνώσεις εξ αποστάσεως με τα εργαλεία που χρησιμοποιεί (role playing, βίντεο ήχου, επισυναπτόμενες φόρμες). Παρόλο που δεν έχει την αμεσότητα και την αλληλεπίδραση που έχει μια δια ζώσης κατάρτιση, είναι πολύ καλά δομημένη, πολύ περιεκτική, ενδιαφέρουσα. Καταρρίπτει πολλούς μύθους που αφορούν τη ΒΕΣ και πολλές φορές υιοθετούμε ως επαγγελματίες υγείας, εκπαιδεύει πολύ καλά τόσο μέσα από της παρουσιάσεις όσο & μέσα από το role playing στο να διατυπώνουμε ερωτήσεις που θα εμψυχώνουν, απο-ενοχοποιούν, δημιουργούν ένα ασφαλές πλαίσιο & θα ενισχύουν τη γυναίκα θύμα ΒΕΣ να αποκτήσει τον έλεγχο της ζωής της βάσει των δικών της δυνατοτήτων και θέλω. Το έχω ήδη κάνει σε πολλούς Συναδέλφους καθώς θεωρώ ότι έρχεται να καλύψει ένα τεράστιο κενό που έχουμε στο εκπαιδευτικό της σύστημα αναφορικά με την Βία μεταξύ ερωτικών Συντρόφων και γενικότερα με το θέμα της κακοποίησης των γυναικών και των παιδιών της. Αναμφισβήτητα, η συγκεκριμένη κατάρτιση εκτός της εξειδικευμένης γνώσης, σου προσφέρει δεξιότητες και στάσεις που είναι αρκετά χρήσιμες στο επαγγελματικό ρόλο. Προσφέρει σημαντικές γνώσεις σε θεωρητικό και εμπειρικό-ερευνητικό επίπεδο στο ζήτημα. 20

Επίσης, παρακάτω παρατίθενται ορισμένες από τις απαντήσεις των επαγγελματιών στην ερώτηση «Κάτι που θα θυμάμαι για πολύ καιρό από αυτή την Εκπαίδευση είναι»: Όλο το σεμινάριο θα το θυμάμαι διότι είναι το 1o εξ' αποστάσεως που έκανα & το βρήκα πολύ ενδιαφέρον και βολικό. Επίσης, χάρηκα που ήταν ένα πολύ καλά οργανωμένο και σχεδιασμένο πρόγραμμα, με άμεση ανταπόκριση όταν χρειαζόταν. Ευχαριστώ Τα παιχνίδια ρόλων που συνέβαλαν σημαντικά στην κατανόηση του θεωρητικού πλαισίου μέσα από πρακτική - βιωματική προσέγγιση Είναι το πόσο οργανωμένη ήταν όλη η κατάρτιση και πόσο πλήρεις ήταν όλες οι ενότητες. Οι γνώσεις που μας παρείχατε ήταν πολύ σημαντικές για την συνέχεια της άσκησης του επαγγέλματος μας σαν ψυχολόγοι. Τελικά το θέμα της ΒΕΣ αποτελεί ταμπού για την ελληνική κοινωνία και δυστυχώς υπάρχουν επαγγελματίες που δεν είναι σε θέση να βοηθήσουν εφόσον φοβούνται ή δεν ξέρουν τι ακριβώς πρέπει να κάνουν (προσωπική εμπειρία). Θεωρώ ότι είχε αρκετό ενδιαφέρον η συγκεκριμένη κατάρτιση και θα μου φανεί χρήσιμη και αποτελεσματική στο χώρο εργασίας μου. Όλη η κατάρτιση θα μου θυμίζει ότι σαν επαγγελματίας οφείλω να είμαι πιο συνειδητοποιημένη στο συγκεκριμένο θέμα αλλά και περισσότερο υποψιασμένη. Όλα τα στάδια μιας περίπτωσης ΒΕΣ και τον χειρισμό τους από τον επαγγελματία. Το πόσο λεπτομερές & γεμάτo πληροφορίες, γύρω από όλα τα θέματα, ήταν το σεμινάριο. Τα video που παρουσιάστηκαν για την καλύτερη κατανόηση με βιωματικό τρόπο των θεμάτων που αφορούν τη ΒΕΣ και ο άρτιος σχεδιασμός του όλου προγράμματος που με βοήθησε να κατανοήσω θέματα που αφορούν την ενδοοικογενειακή βία γενικότερα. Θεωρώ πως μέσω της παρούσας κατάρτισης θα προσεγγίσω με μεγαλύτερη άνεση θέματα κακοποίησης και βίας και δε θα φοβάμαι να τα "αγγίξω" στη δουλειά μου. Το κίνητρο της πλειοψηφίας των επαγγελματιών που επιζητούν να εκπαιδευτούν σε ζητήματα ΒΕΣ είναι το αίσθημα επαγγελματικής ανεπάρκειας που βιώνουν κάθε φορά που μία κακοποιημένη γυναίκα απευθύνεται σε αυτούς/-ές, ζητώντας τη βοήθειά τους. Όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, οι πρακτικές δεξιότητες και η πρόσβαση σε επικαιροποιημένη πληροφόρηση που απέκτησαν οι επαγγελματίες μετά τη συμμετοχή τους στην εκπαίδευση αύξησε το αίσθημα αυτεπάρκειάς τους στη διαχείριση περιστατικών ΒΕΣ (ανίχνευση, αξιολόγηση επικινδυνότητας, κατάρτιση σχεδίων ασφαλείας, τεκμηρίωση και αποτελεσματικές παραπομπές). Η αύξηση των γνώσεων και η βελτίωση των δεξιοτήτων των επιμορφωμένων Επαγγελματιών Υγείας-Πρόνοιας (που έχουν καθημερινή επαφή με κακοποιημένες γυναίκες), σε συνδυασμό με τη διαθεσιμότητα ειδικά διαμορφωμένων εργαλείων, αναμένεται ότι θα αυξήσει την ποσότητα και ποιότητα των υπηρεσιών που λαμβάνουν οι κακοποιημένες γυναίκες που απευθύνονται σε φορείς Υγείας-Πρόνοιας. 21

Γράφοντας μετά τη Σιωπή: Ενισχύοντας τις Δεξιότητες Αυτοβιογραφικής Γραφής ως Μέσο Στήριξης Γυναικών που Επέζησαν της Έμφυλης Βίας Τίτλος προγράμματος Writing beyond the Silence - Promoting autobiographical writing competences to help survivors of gender violence Κωδικός Διάρκεια Συντονιστικός φορέας JUST/2012/DAP/AG/3448 14.01.2013-13.03.2015 Libera Università dell Autobiografia (Ιταλία) Φορείς - εταίροι Σύντομη Περιγραφή Φορείς - εταίροι Provincia di Roma - Istituzione Solidea" (Ιταλία) Coolabora CRL (Πορτογαλία) Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ε.Δ.κ.Β) Συνεργαζόμενοι φορείς University of Beira (Πορτογαλία) Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων (Ελλάδα) Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας συμμετείχε ως εταίρος στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα DAPHNE III της Γενικής Διεύθυνσης Δικαιοσύνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο Writing beyond the Silence - Promoting autobiographical writing competences to help survivors of gender violence (με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης). To Πρόγραμμα υλοποιήθηκε υπό το συντονισμό του Libera Università dell Autobiografia (Ιταλία), με εταίρους τους φορείς: Provincia di Roma - Istituzione Solidea" (Ιταλία), Coolabora CRL (Πορτογαλία) και Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ε.Δ.κ.Β), που συντόνισε τις δράσεις του Προγράμματος στην Ελλάδα. Συμμετείχαν επίσης, ως συνεργαζόμενοι φορείς-εταίροι, το University of Beira (Πορτογαλία) και η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων (Γ.Γ.Ι.Φ.). European Commission Justice Με τη συγχρηματοδότηση του Προγράμματος DAPHNE III της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κύριος στόχος του Προγράμματος ήταν η κατάρτιση επαγγελματιών που παρέχουν υπηρεσίες σε κακοποιημένες γυναίκες στη χρήση της μεθόδου της Αυτοβιογραφικής Γραφής, ώστε να την ενσωματώσουν στην καθημερινή τους εργασία, με απώτερο σκοπό την ενδυνάμωση και τη στήριξη των γυναικών που έχουν βιώσει εμπειρίες κακοποίησης. Για την πιλοτική υλοποίηση και την αξιολόγηση της μεθόδου στην Ελλάδα, το Ε.Δ.κ.Β. συνεργάστηκε στενά με 10 από τις Συμβούλους 7 Συμβουλευτικών Κέντρων Γυναικών της Γ.Γ.Ι.Φ. (από 6 διαφορετικούς Νομούς της Ελλάδας: Αθήνα, Ηράκλειο, Κομοτηνή, Λαμία, Πάτρα, Τρίπολη), κατόπιν σχετικής εκπαίδευσής τους, οι οποίες επιλέχθηκαν σε συνεργασία με την Γ.Γ.Ι.Φ. και το Κ.Ε.Θ.Ι. Το 2014, στο πλαίσιο του Προγράμματος, το Ε.Δ.κ.Β. υλοποίησε τις κάτωθι δράσεις: Οδηγός με τίτλο Χρήση Δραστηριοτήτων Αυτοβιογραφικής Γραφής στη Συμβουλευτική Κακοποιημένων Γυναικών : δημιουργήθηκε για να καθοδηγήσει την διεξαγωγή και την αξιολόγηση των παρεμβάσεων αυτοβιογραφικής γραφής στην Ελλάδα. 22

Ο Οδηγός περιγράφει τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση μιας παρέμβασης που στοχεύει στην ενδυνάμωση κακοποιημένων γυναικών μέσω της χρήσης δραστηριοτήτων αυτοβιογραφικής γραφής. Περιλαμβάνει 14 δραστηριότητες αυτοβιογραφικής γραφής, για κάθε μία από τις οποίες περιγράφονται ο ειδικός στόχος της, η εκτιμώμενη διάρκεια, τα υλικά (όπου απαιτούνται, τα οποία παρέχονται σε παράρτημα έτοιμα-προς-χρήση), καθώς και η βήμα-προς -βήμα περιγραφή της διαδικασίας και χρήσιμες επισημάνσεις (όπου απαιτείται). Επιπρόσθετα, εκτός από τους γενικούς στόχους, την προτεινόμενη δομή της παρέμβασης και τη βήμα-προς-βήμα περιγραφή της διαδικασίας για τη λήψη συναινέσεων και την αξιολόγηση, σε ειδικά διαμορφωμένα Παραρτήματα παρέχονται υποδείγματα ενημερωτικών κειμένων και εντύπων συναίνεσης καθώς και τα ερωτηματολόγια αξιολόγησης και Φύλλα Εργασίας για τις συμβουλευόμενες. Η 1η έκδοση του Οδηγού αναθεωρήθηκε με βάση την εμπειρία και τα αποτελέσματα των πιλοτικών παρεμβάσεων (ΦΑΣΗ Β της Κατάρτισης), ενώ η Τελική έκδοσή του αναθεωρήθηκε με βάση την εμπειρία και τα αποτελέσματα όλων των παρεμβάσεων αυτοβιογραφικής γραφής (ΦΑΣΗ Γ «Υλοποίηση»). Ολοκλήρωση της Πιλοτικής Εφαρμογής - Μαθαίνοντας στην Πράξη (Σεπτ. 2013 Ιαν. 2014): οι εκπαιδευμένες Σύμβουλοι, υπό την καθοδήγηση, το συντονισμό και τη στήριξη του προσωπικού του Ε.Δ.κ.Β. εφάρμοσαν πιλοτικά στο πλαίσιο εργασίας τους τις μεθόδους στις οποίες εκπαιδεύτηκαν με γυναίκες, συναδέλφους, γενικού πληθυσμού και κακοποιημένες (σε ατομική ή ομαδική συμβουλευτική). Συνολικά, κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, οι 10 Σύμβουλοι υλοποίησαν 207 συνεδρίες με 39 γυναίκες, εκ των οποίων οι 28 είχαν απευθυνθεί στο Σ.Κ. για ζητήματα κακοποίησής τους. Υλοποίηση και αξιολόγηση παρεμβάσεων αυτοβιογραφικής γραφής (Νοέμ. 2013 Μάρ. 2014): οι Σύμβουλοι χρησιμοποίησαν τις δεξιότητες που απέκτησαν από την Κατάρτιση και την πρακτική εμπειρία τους από την πιλοτική εφαρμογή, εντάσσοντας τη μέθοδο της αυτοβιογραφικής γραφής στη συμβουλευτική τους, με στόχο την ενδυνάμωση κακοποιημένων γυναικών Διοργάνωση του 1ου Συνεδρίου του Προγράμματος, στην Αθήνα: ομιλητές/-ριες από τους φορείς-εταίρους του Προγράμματος, εξειδικευμένοι/-ες ε- παγγελματίες από την Ελλάδα και την Ευρώπη, καθώς και Σύμβουλοι των Συμβουλευτικών Κέντρων της Γ.Γ.Ι.Φ., παρουσίασαν την εμπειρία τους από την εφαρμογή της μεθόδου της Αυτοβιογραφικής Γραφής σε συνεδρίες γυ- συμβουλευτικής ναικών με εμπειρίες κακοποίησης. Συμμετοχή στο Τελικό Συνέδριο του Προγράμματος στην Πορτογαλία (Covilhã Πορτογαλία, 25 Φεβρουαρίου 2015). Το Ε.Δ.κ.Β. μαζί με έξι από τις Συμβούλους των Συμβουλευτικών Κέντρων Γυναικών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων που ενσωμάτωσαν στην συμβουλευτική τους τη μέθοδο της αυτοβιογραφικής γραφής, συμμετείχαν στο Τελικό Συνέδριο του Προγράμματος και μοιράστηκαν την εμπειρία τους με συναδέλφους από την Ιταλία και την Πορτογαλία. Μια καταπληκτική συνεργασία μόλις ολοκληρώθηκε, αλλά το ταξίδι τις αυτοβιογραφικής αναζήτησης ακόμα συνεχίζεται... 23

Ευαισθητοποίηση για την Ισότητα των Φύλων ενάντια στη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων ΙΙ Τίτλος προγράμματος: Gender Equality Awareness Raising against Intimate Partner Violence ΙΙ (GEAR against IPV ΙΙ) Κωδικός: Διάρκεια: Συντονιστικός φορέας: JUST/2013/DAP/AG/5408 01.10.2014 01.10.2016 Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ελλάδα) Φορείς-εταίροι: Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου - MIGS (Κύπρος) Center for Education, Counselling and Research - CESI (Κροατία) A.L.E.G - Association for Liberty and Equality of Gender (Ρουμανία) Plataforma unitària contra les violències de gènere (Ισπανία) Το Χαμόγελο του Παιδιού (Ελλάδα) Σύντομη Περιγραφή Η προσέγγιση «Ευαισθητοποίηση για την Ισότητα των δύο Φύλων ενάντια στη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφ ω ν» ( G E A R a g a i n s t I P V : G e n - der Equality Awareness Raising against Intimate Partn er Violence) συνιστά μια συντονισμένη δράση πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης της βίας στις σχέσεις των εφήβων μέσω παρεμβάσεων στο σχολικό ή και σε άλλο πλαίσιο, οι οποίες καθοδηγούνται από ειδικά διαμορφωμένο εκπαιδευτικό υλικό και στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση και ενδυνάμωση μαθητών/-ριών Β βάθμιας εκπαίδευσης από κατάλληλα καταρτισμένους/-ες εκπαιδευτικούς. Κύριος στόχος είναι η προώθηση της δημιουργίας υγιών και ισότιμων σχέσεων ανάμεσα στα δύο φύλα και της ανάπτυξης μηδενικής ανοχής στη βία μέσα από ευαισθητοποίηση των εφήβων ως προς: α) τα χαρακτηριστικά των υγιών και μη υγιών σχέσεων β) την επίδραση που ασκούν στις σχέσεις τους οι στερεοτυπικές αντιλήψεις και οι κοινωνικά επιβεβλημένοι ρόλοι των δύο φύλων γ) τον τρόπο με τον οποίο η άνιση κατανομή ισχύος ανάμεσα στα δύο φύλα συνδέεται με την εμφάνιση ψυχολογικής, σωματικής και σεξουαλικής κακοποίησης των γυναικών/κοριτσιών καθώς και δ) τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να συμβάλλουν οι έφηβοι/-ες στην αποτροπή της εμφάνισης όλων των μορφών έμφυλης βίας. Καθώς όλα σχεδόν τα παιδιά και οι έφηβοι/-ες πηγαίνουν σχολείο, το εκπαιδευτικό σύστημα όλων των βαθμίδων αποτελεί το ιδανικό πλαίσιο όπου κατάλληλα επιμορφωμένοι/-ες εκπαιδευτικοί μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην εφαρμογή τέτοιων παρεμβάσεων στο γενικό πληθυσμό. Είναι, επομένως, επιτακτική ανάγκη να υπάρχουν στα σχολεία προγράμματα που αφορούν στα στερεότυπα και στην ισότητα των φύλων, ως μέσο πρωτογενούς πρόληψης της έμφυλης βίας. Η προσέγγιση GEAR against IPV αποτελεί μια πρόταση συστηματικής παρέμβασης στο σχολικό (ή και σε άλλο πλαίσιο), όπου κορίτσια και αγόρια καλούνται, μέσα από μια σειρά βιωματικών δραστηριοτήτων, να διερευνήσουν αλλά και να αναθεωρήσουν τα στερεότυπα φύλου που έχουν «κληρονομήσει» και να προσεγγίσουν τις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα ως ατομικές διαφορές και όχι ως χαρακτηριστικά υπεροχής του ενός φύλου έναντι του άλλου. 24