ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2013-2014 ΒΑΘΜΟΣ :... ΥΠΟΓΡΑΦΗ :... ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 04. 06. 2014 ΤΑΞΗ: Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ: 8:00 π.μ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες (ΒΙΟΛΟΓΙΑ - ΧΗΜΕΙΑ) Όνομα μαθητή / τριας:... Τμήμα :... Αρ :.. ΜΕΡΟΣ Α ΜΟΝΑΔΕΣ 10 ΤΟ ΓΡΑΠΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ 8 ΣΕΛΙΔΕΣ Να απαντήσετε ΟΛΕΣ τις ερωτήσεις. Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με δυόμιση (2,5) μονάδες. 1. Να αντιστοιχίσετε τους όρους της στήλης Ι με τους κατάλληλους όρους της στήλης ΙΙ : (μ.2.5) ΣΤΗΛΗ Ι ΣΤΗΛΗ ΙΙ 1. Λιπίδια α. Δομικά και λειτουργικά συστατικά του κυττάρου. 1... 2. Πρωτεΐνες β. Έλεγχος κληρονομικών γνωρισμάτων και λειτουργιών. 2.... 3. Νουκλεïνικά οξέα γ. Πηγή ενέργειας και δομικά συστατικά του κυττάρου. 3. 4. Υδατάνθρακες δ. Είναι συμπληρωματικές θρεπτικές ουσίες,απαραίτητες για τη 4.... λειτουργία του οργανισμού. 5. Βιταμίνες ε. Δομικά συστατικά του κυττάρου και αποθήκες ενέργειας. 5.... 2. Να συμπληρώσετε τα κενά επιλέγοντας την κατάλληλη λέξη ή φράση: (μ.2.5) (λοιμώδη νοσήματα, δέρμα, φορέας,εμβόλιο, ειδικoί, αντισώματα, ορός, αντιγόνα, φλεγμονή, μόλυνση, ασθενή, ομοιοστατικός μηχανισμός, πυρετός, παθογόνους) α. Ο οργανισμός μας για να προστατευτεί από τους παθογόνους μικροοργανισμούς έχει αναπτύξει τους εξωτερικούς και τους εσωτερικούς αμυντικούς μηχανισμούς. Το αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους εξωτερικούς αμυντικούς μηχανισμούς καθώς εμποδίζει την είσοδο των παθογόνων μικροβίων στον οργανισμό. β. Αν ένας μικροοργανισμός κατορθώσει τελικά να εισέλθει στον οργανισμό τότε ενεργοποιούνται οι εσωτερικοί αμυντικοί μηχανισμοί.. γ. Αυτή περιλαμβάνει την ενεργοποίηση ειδικών λευκοκυττάρων τα οποία παράγουν ειδικές πρωτεΐνες με δομή τέτοια ώστε να ταιριάζουν με το αντιγόνο όπως το κλειδί με την κλειδαριά και κατά αυτόν τον τρόπο να το εξουδετερώνουν. Οι πρωτεΐνες αυτές ονομάζονται. Ο οργανισμός που έχει προσβληθεί από ένα αντιγόνο αποκτά ανοσία απέναντι σε αυτό. δ. Το αποτελείται από μικρή ποσότητα νεκρών ή ανενεργών μικροοργανισμών ή και τμημάτων τους που εισάγεται στο σώμα του ανθρώπου για να αποκτήσει ανοσία. ε. Τους μικροοργανισμούς που προκαλούν ασθένειες τους ονομάζουμε. 1
ζ. Οι ασθένειες που προκαλούνται από παθογόνους μικροοργανισμούς ονομάζονται. η. Όταν ένα άτομο προσβληθεί από τον ιό του AIDS γίνεται του ιού και σε μεταγενέστερο στάδιο μπορεί να εξελιχθεί σε του AIDS. 3. Να απαντήσετε στην πιο κάτω ερώτηση πολλαπλής επιλογής βάζοντας σε κύκλο ένα μόνο γράμμα Α,Β,Γ,Δ ή που αντιστοιχεί στη πιο σωστή απάντηση (μ.2.5 ) α. Η ενέργεια που μεταφέρεται από ένα κατώτερο τροφικό επίπεδο στο αμέσως επόμενο Α. ελαττώνεται κατά 90%. Β. παραμένει σταθερή. Γ. διπλασιάζεται. Δ. μειώνεται κατά 10%. β. Τα βακτήρια: Α. είναι πάντοτε βλαβερά για τον οργανισμό μας Β. σε αντίθεση με τη γενική πεποίθηση τα περισσότερα είναι χρήσιμα είτε αβλαβή Γ. παράγουν πολλές φορές βιταμίνες όπως η βιταμίνη Κ που βοηθά στη πέψη Δ. παράγουν πολλές φορές βιταμίνες όπως η βιταμίνη Κ που βοηθά στη πήξη του αίματος Ε. το Β και Δ είναι το σωστό γ. Η μεγάλη απορροφητικότητα του εντέρου οφείλεται: Α. στις λάχνες και στις μικρολάχνες των πτυχών του βλεννογόνου Β. στις πτυχές, στις λάχνες και στις μικρολάχνες που διαθέτουν ένζυμα Γ. στις πτυχές, στις λάχνες και στις μικρολάχνες του βλεννογόνου Δ. στο μήκος του και στη διάμετρό του Ε. στη μεγάλη διάμετρο του γαστρεντερικού σωλήνα δ. Οι στιβάδες του γαστρεντερικού σωλήνα, από έξω προς τα μέσα, είναι: Α. ορογόνος, μυϊκός, υποβλεννογόνος, βλεννογόνος Β. βλεννογόνος, υποβλεννογόνος, μυϊκός, ορογόνος Γ. ορογόνος, υποβλεννογόνος, μυϊκός, βλεννογόνος Δ. βλεννογόνος, ορογόνος, υποβλεννογόνος, μυϊκός Ε. υποβλεννογόνος, βλεννογόνος, ορογόνος, μυϊκός ε. Η ελονοσία είναι μια ασθένεια που εμφανίζεται κυρίως στις τροπικές χώρες και οφείλεται σε: Α. στον ιό poliovirus Β. στο βακτήριο σαλμονέλα Γ. σε ένα βασιδιομύκητα Δ. σε πλασμώδια 4. α. Να ονομάσετε τις ενδείξεις 1-4 του σχήματος. (μ.2.5) 1.... 2.... 3.... 4.... β. Να αναφέρετε 1 πάθηση των δοντιών που μπορεί να προκληθεί απο τη μικροβιακή πλάκα και την κατάχρηση ζάχαρης. ι.... 2
ΜΕΡΟΣ Β ΜΟΝΑΔΕΣ 18 Από τις 4 ερωτήσεις να απαντήσετε μόνο τις τρεις ( 3 ). Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με έξι ( 6 ) μονάδες. 1. Α. Να συμπληρώσετε το διάγραμμα όπου υπάρχουν αριθμοί με την κατάλληλη λέξη ή φράση έτσι ώστε να συμπληρωθεί το κυκλοφορικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού: (μ.3) ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΑ ΑΙΜΟΦΟΡΑ ΑΓΓΕΙΑ ΑΙΜΑ 1 2 ΠΛΑΣΜΑ ΑΙΜΑΤΟΣ ΚΥΤΤΑΡΑ ΑΙΜΑΤΟΣ 3 1 2 3 Β. Να αντιστοιχίσετε τις παρακάτω ασθένειες του αίματος στη στήλη Α με τις φράσεις στη στήλη Β. (μ. 2.5) Γ. Στο πιο κάτω σχήμα φαίνεται ένα αιμοφόρο αγγείο στο οποίο η ροή του αίματος παρεμποδίζεται, λόγω κάποιας παθολογικής κατάστασης που έχει δημιουργηθεί.να γράψετε 2 παράγοντες πρόκλησης. 3
2. Στο σχήμα που ακολουθεί φαίνεται μέρος του πεπτικού συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού. Α. Να ονομάσετε τα μέρη με τους αριθμούς 1 μέχρι 5. (μ.2.5) 1.... 2.... 3.... 4.... 5.... Β. Ο γαστρεντερικός σωλήνας, με η βοήθεια κυρίως του...και του...χιτώνα, επιτελεί μια σειρά από σημαντικές λειτουργίες όπως : (μ.2.5)......... Γ. Να γράψετε 2 λειτουργίες του οργάνου με τον αριθμό 4....... 3. Το πιο κάτω σχήμα δείχνει ένα υδάτινο οικοσύστημα. α) Να γράψετε δύο βιοτικούς παράγοντες που φαίνονται στο σχήμα. i:...... ii:....... β) Μέσω ποιων οργανισμών γίνεται η είσοδος της ενέργειας σε ένα οικοσύστημα;... (μ.0.5) γ) i. Ποιες λειτουργίες φαίνονται στο σχήμα με τις ενδείξεις Α και Β; Α:...... Β:....... ii. Ποιος ο ρόλος των αποικοδομητών....... iii. Να συμπληρώσετε τη χημική εξίσωση της λειτουργίας Α. (μ. 2.5) 4
4. Α. Να γράψετε τα μέρη του αναπνευστικού συστήματος με αριθμούς 1-5 (μ. 2.5) 1 2 3 4 5 Β. Να γράψετε 2 αμυντικούς μηχανισμούς του αναπνευστικού μας συστήματος....... Γ. Να συμπληρώσετε τις πιο κάτω προτάσεις που αφορούν το αναπνευστικό σύστημα με τις κατάλληλες λέξεις. (μ.2.5) i. Το κοινό όργανο του αναπνευστικού και του πεπτικού συστήματος είναι... ii Η μεγάλη επιφάνεια των πνευμόνων εξασφαλίζεται με... iii. Η μικρή προεξοχή που κλείνει το στόμιο του λάρυγγα κατά την κατάποση είναι η... iv.στο όργανο αυτό του αναπνευστικού συστήματος βρίσκονται οι φωνητικές χορδές... v. Η πάθηση αυτή των πνευμόνων προκαλείται από βακτήριο το οποίο καταστρέφει τις πνευμινικές κυψελίδες... ΜΕΡΟΣ Γ- ΜΟΝΑΔΕΣ 12 Από τις 2 ερωτήσεις να απαντήσετε μόνο στη μία ( 1 ). Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 12 μονάδες. 1.Α. Να αντιστοιχίσετε καθεμιά από τις επόμενες τροφικές αλυσίδες με την κατάλληλη τροφική πυραμίδα από αυτές που υπάρχουν στο παρακάτω σχήμα και αφορούν αριθμό ατόμων (μ. 2) i. σιτάρι αρουραίος ψύλλοι ii. βελανιδιά ψείρα φυτών πουλιά iii.γρασίδι κουνέλι αλεπού iv. λάχανο κάμπια παράσιτα κάμπιας Εδώ να γίνει η αντιστοίχιση Τροφικές αλυσίδες i Ii Iii iv Τροφικές πυραμίδες (α) (β) (γ) (δ) 5
Β. Να μελετήσετε,προσεκτικά τις πιο κάτω εικόνες και να περιγράψετε τα βήματα που γίνονται για την καταπολέμηση των βακτηρίων μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό. (μ.4) 1. 2. 3. 4........... Γ. Να αντιστοιχίσετε τους όρους της στήλης A με τους ορισμούς που αναφέρονται στη στήλη B. (μ.2) ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β 1. Οικολογία A. Οργανισμοί του ίδιου είδους οι οποίοι ζουν σε μια συγκεκριμένη περιοχή. 1.... 2. Βιοκοινότητα B. Επιστήμη που μελετά τους οργανισμούς στο περιβάλλον στο οποίο αυτοί ζουν 2.... 3. Πληθυσμός Γ. Ο χώρος στον οποίο ζει ένας πληθυσμός ή μια βιοκοινότητα 3.... 4. Βιότοπος Δ. Οι οργανισμοί διαφορετικών ειδών που ζουν σε μια περιοχή. 4.... Δ. Να μελετήσετε την πιο κάτω εικόνα και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. (μ. 2.5) i. Να ονομάσετε τα συστατικά του αίματος με τους αριθμούς 1-4 ii. Ποια η χρησιμότητα του συστατικού με τον αριθμό 2.... 6
iii. Ένας πολυτραυματίας, ο οποίος έχει χάσει πολύ αίμα, φτάνει στο νοσοκομείο και χρειάζεται επειγόντως μετάγγιση αίματος. Το ιατρικό προσωπικό δεν γνωρίζει την ομάδα αίματος του. Τι αίμα (ομάδα αίματος και παράγοντας ρέζους ) πρέπει να του χορηγηθεί; Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. (μ.1.5) Ομάδα αίματος : Παράγοντας ρέζους : Αιτιολόγηση απάντησης :... 2.Α. Ένας ερευνητής μπέρδεψε τα τρία δείγματα μικροβίων ( Α, Β, Γ ) με τα οποία εργαζόταν. Αν το μικρόβιο Α διαθέτει μια κεντρική περιοχή όπου είναι συγκεντρωμένο το γενετικό υλικό, το μικρόβιο Β διαθέτει πολυάριθμους πυρήνες και το μικρόβιο Γ δεν έχει καθόλου πυρήνα, μπορείτε να βοηθήσετε να διαπιστώσει ποιο μικρόβιο είναι μύκητας, ποιο ιός και ποιο βακτήριο ; (μ.3) Οι διαφορές να δοθούν στον πιο κάτω πίνακα. Μικροοργανισμός Παρατηρήσεις Συμπέρασμα ( περιγραφή δομής μικροοργανισμών) Μικρόβιο Α Διαθέτει μια κεντρική περιοχή όπου είναι συγκεντρωμένο το γενετικό υλικό. Μικρόβιο Β Διαθέτει πολυάριθμους πυρήνες Μικρόβιο Γ Δεν έχει καθόλου πυρήνα Β. Να μελετήσετε,προσεκτικά τις πιο κάτω εικόνες και απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. i. Ποια από τις δύο εικόνες (Α ή Β) παρουσιάζει την ανταλλαγή των αερίων μεταξύ αίματος και αέρα των κυψελίδων; Εικόνα. (μ.0.5) ii. Ποιο αέριο μετακινείται από την κυψελίδα στο αίμα;.. (μ.0.5) iii. Ποιο συστατικό του αίματος δεσμεύει το αέριο αυτό;.. (μ. 0.5) 7
iv. Να γράψετε τους δύο παράγοντες που διευκολύνουν την ανταλλαγή των αερίων μεταξύ αίματος και αέρα των κυψελίδων. (1) (2) v. Σε τι διαφέρει ο εισπνεόμενος από τον εκπνεόμενο αέρα και που οφείλεται η διαφορά αυτή ; vi. Σημαντικό ένζυμο που περιέχει το σάλιο και το οποίο καταπολεμά τα παθογόνα βακτήρια τα οποία εισέρχονται στη στοματική κοιλότητα... (μ.0.5) Γ.Να μελετήσετε την εικόνα (εσωτερικό τμήμα στομάχου ) και να απαντήσετε τα πιο κάτω: i. Τι δείχνουν οι αριθμοί 1 και 2 ; (1)... (2)... ii. Να γράψετε 2 λειτουργίες του αριθμού 2....... iii. Τι ονομάζουμε απορρόφηση :... vι.τι ονομάζουμε αφομοίωση ;.... V. Ποιοι αδένες ονομάζονται μεικτοί...... Ο Διευθυντής Σαμάρας Παρασκευάς ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! 8