Ονοματεπώνυμο Δημιουργού ΣΔ: Αρσενάκης Αρσένιος Σ Χ Ε Δ Ι Ο Δ Ι Δ Α Σ Κ Α Λ Ι Α Σ Α' Γυμνασίου, Θεματική Ενότητα 1, 1ο δίωρο. Τίτλος σχεδίου διδασκαλίας: Το πέρασμα σε μια νέα σχολική κοινότητα, ένα καινούριο κύκλο ζωής (Γυμνάσιο) 1. Τ Α Υ Τ Ο Τ Η Τ Α Σ Χ Ε Δ Ι Ο Υ Δ Ι Δ Α Σ Κ Α Λ Ι Α Σ 1.1. Σκοπός & Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα του Σχεδίου Διδασκαλίας Γενικός Σκοπός: Γενικός σκοπός της 1ης Θεματικής Ενότητας είναι οι μαθητές να συσχετίσουν την ιδέα της προσωπικής τους πορείας με την ιδέα της ιστορικής πορείας του Χριστιανισμού στη φάση της Ύστερης Αρχαιότητας. Με αυτόν τον συσχετισμό θα έχουν την δυνατότητα να ανακαλύψουν, να κρίνουν και να ερμηνεύσουν την αμφίδρομη σχέση θρησκείας και πολιτισμού, στην ιστορική της έκφανση. Παράλληλα, οι μαθητές εργαζόμενοι πάνω στον ιστορικό καμβά του Χριστιανισμού θα έχουν την δυνατότητα να οικοδομούν τον δικό τους προσωπικό κόσμο νοημάτων, στάσεων και αξιών μέσα από την σύνδεση και την αναμέτρηση των ερωτημάτων που τους απασχολούν με τις προτάσεις και τις απαντήσεις του Χριστιανισμού. Δεδομένου ότι το 1ο δίωρο οφείλει να έχει ιδιαίτερα βιωματικό χαρακτήρα και να εκκινεί από τις υπάρχουσες εμπειρίες, παραστάσεις και αναπαραστάσεις, θρησκευτικές και μη, των μαθητών, γενικός σκοπός του είναι οι μαθητές να στοχαστούν ατομικά και ομαδικά αφενός για την προσωπική τους πορεία μετάβασης από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο κι από την παιδική ηλικία στην πρώτη εφηβεία και αφετέρου για τον ρόλο και τη σημασία της οργάνωσης, ως έννοιας και πρακτικής, για την ζωή τους, προσωπικής και σχολικής-γυμνασιακής. Στο πλαίσιο αυτό θα γίνει σύντομη αναφορά του συσχετισμού ανάμεσα στα θέματα της προσωπικής τους μετάβασης και της οργάνωσης με την μετάβαση του Χριστιανισμού από την αρχέγονη κατάσταση στην θεσμοποιημένη και οργανωμένη στα τέλη της Ύστερης Αρχαιότητας, προκειμένου οι μαθητές να προετοιμαστούν για την αντιμετώπιση του ευρύτερου ζητήματος θρησκευτικού περιεχομένου που θα τους απασχολήσει στα επόμενα τρία δίωρα. 1.2. Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα Οι μαθητές: α) εκφράζουν συναισθήματα και ερωτήματα που τους απασχολούν, καθώς αλλάζουν εκπαιδευτική βαθμίδα και βρίσκονται μπροστά σε νέες προκλήσεις β) μπαίνουν στη θέση των Χριστιανών της εποχής και διακρίνουν δυσκολίες και διλήμματα της Εκκλησίας των πρώτων αιώνων γ) εξηγούν με παραδείγματα τη σημασία της οργάνωσης για τους ίδιους 1
1.3. Εμπλεκόμενοι Στόχοι και Επάρκειες της Τάξης Δεδομένου ότι το Σχέδιο Διδασκαλίας αναφέρεται στο 1ο δίωρο της νέας σχολικής χρονιάς οι παρακάτω Γενικοί Στόχοι και Προσδοκώμενες Επάρκειες της Τάξης ενδέχεται να μην υλοποιηθούν απολύτως άμεσα, στο πλαίσιο αυτού του δίωρου, αλλά να κατατείνουν προς την υλοποίησή τους με την περαιτέρω επεξεργασία των υπολοίπων θεμάτων και υποθεμάτων της Θεματικής Ενότητας. Ο περιορισμός αυτός υφίσταται, κατά την γνώμη μας, λόγω της κατάστασης έντονου και αυξημένου στρες και άγχους που βιώνουν οι μαθητές της Α' Γυμνασίου, κατά το πρώτο ιδίως διάστημα της φοίτησής τους στο Γυμνάσιο, εξαιτίας της φυσιολογικής δυσκολίας προσαρμογής στο νέο πολιτισμικό πλαίσιο του Γυμνασίου, αλλά και της έλλειψης προηγούμενης κατάλληλης προετοιμασίας για την ομαλή μετάβαση από την Πρωτοβάθμια στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Γενικοί Στόχοι της Τάξης Οι μαθητές ενθαρρύνονται και καθοδηγούνται: -να θεωρήσουν με διευρυμένα πνευματικά κριτήρια τις σημαντικές πτυχές της ζωής τους (ηλικιακή πρόοδος, νέες ανάγκες, επιρροές) -να αναπτύξουν ενδιαφέρον για τη μελέτη της θρησκευτικής τους ιδιοπροσωπίας -να καλλιεργήσουν στάσεις αποδοχής και σεβασμού προς την πολιτισμική ετερότητα -να αναρωτηθούν για τη συγκρότηση και την πορεία της πρώτης Χριστιανικής Εκκλησίας εντός του ιστορικού πλαισίου και της ευρύτερης πολιτισμικής συνάφειας της Ύστερης Αρχαιότητας. Προσδοκώμενες Επάρκειες των Μαθητών στο τέλος της Τάξης Α. Ως προς τη γνώση και κατανόηση του κόσμου της θρησκείας. -Αντιλαμβάνονται την προσωπική σημασία της μελέτης του κόσμου της θρησκείας. Β. Ως προς την κατανόηση της πολιτιστικής εμβέλειας του θρησκευτικού φαινομένου. -Κατανοούν την πολιτισμική και ανθρωπιστική διάσταση του Χριστιανισμού. Γ. Ως προς την προσωπική ανάπτυξη και καλλιέργεια αξιών και στάσεων. -Συναισθάνονται τα μεγάλα διλήμματα της ζωής. -Σταθμίζουν τη σημασία των αποφάσεων για την προσωπική και συλλογική ζωή. -Προβληματίζονται και επεκτείνουν τη σκέψη τους γύρω από τα υπό εξέταση ζητήματα. -Αναπτύσσουν σεβαστική και συνάμα κριτική στάση απέναντι στη θρησκευτική τους ιδιοπροσωπία. -Αναπτύσσουν προσωπικά ενδιαφέροντα γύρω από τα θρησκευτικά ζητήματα, συνδέοντας όσα επεξεργάζονται με τις προσωπικές εμπειρίες τους. -Καλλιεργούν διερευνητική σκέψη και στοχαστικοκριτικές ικανότητες. -Καλλιεργούν τη φαντασία και την επινοητικότητά τους. Δ. Ως προς την ανάπτυξη ηθικής συνείδησης (με άξονα το σχήμα πορεία και ανάπτυξη ). -Αντιλαμβάνονται τη σημασία της ζωής ως πορείας και αναζήτησης νοήματος. -Καλλιεργούν αξιολογικά κριτήρια. Ε. Ως προς την καλλιέργεια δημοκρατικής συνείδησης και πρακτικής. -Εμπεδώνουν τη σημασία και τον ρόλο της οργάνωσης, της αντιπροσώπευσης και λήψης αποφάσεων σε όργανα και θεσμούς. -Μαθαίνουν να συντονίζουν συζητήσεις, να συνεργάζονται, να συμμετέχουν σε δραστηριότητες, να επικοινωνούν και να διαλέγονται με τους συμμαθητές τους. -Εκφράζουν προσωπικά ερωτήματα και προβληματισμούς γύρω από τα υπό εξέταση ζητήματα. ΣΤ. Ως προς τη συμμετοχή στη διδακτική διεργασίας. 2
-Εργάζονται με στόχους. -Επινοούν τρόπους παρουσίασης των αποτελεσμάτων της εργασίας τους. -Συνδέουν τα όσα μαθαίνουν με γνώσεις τους από άλλα μαθήματα. -Εκφράζουν ιδέες και συναισθήματα με ποικίλους τρόπους. -Χρησιμοποιούν ποικιλία μεθόδων εργασίας βιωματικής και συνεργατικής μορφής. -Αξιολογούν την πρόοδο και την εργασία τους με κριτήρια και διορθώνουν τα λάθη τους. 1.4. Προτεινόμενη Εκπαιδευτική Μέθοδος Διδακτική Μέθοδος: Συμμετοχική, Ομαδοσυνεργατική μορφή διδασκαλίας. Τεχνικές: TPS (Think, Pair, Share), Θετικό Αρνητικό, Αντιγνωμίες. 2.1 Γενική Περιγραφή 2. Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η Σ Χ Ε Δ Ι Ο Υ Δ Ι Δ Α Σ Κ Α Λ Ι Α Σ ανά στάδιο Στάδιο 1 Εισαγωγή στο θέμα Προετοιμασία πλαισίου διδασκαλίας. Μαθησιακή και ψυχολογική προετοιμασία. Περιγραφή δραστηριοτήτων: 1. Διδακτικός μονόλογος: Παρουσίαση ΒΘ από τον εκπαιδευτικό Δραστηριότητα 1: Διδακτικός μονόλογος Βήμα 1: Παρουσίαση με τον προβολέα 3 εικόνων (1. φωτογραφία με την ταμπέλα του σχολείου, 2. φωτογραφία του εξωφύλλου του βιβλίου της Κικής Τζωρτζάκη, Τι σημαίνει εφηβεία σήμερα, εκδ. Καλέντης, 2012, και 3. ενός μισοσυμπληρωμένου εβδομαδιαίου ημερολογίου ή ενός σχολικού ημερολογίου). Βήμα 2: Ανακοίνωση από τον εκπαιδευτικό του τίτλου της Θεματικής Ενότητας 1, του Βασικού Θέματος: Το πέρασμα σε μια νέα σχολική κοινότητα, ένα καινούριο κύκλο ζωής (Γυμνάσιο) και παρουσίασή του στον προτζέκτορα. Πολύ σύντομη έμμεση αναφορά στα στοιχεία των υποθεμάτων του ΒΘ (Αλλαγές, όνειρα και σχέδια στο Γυμνάσιο και για τη ζωή - Δυσκολίες και προκλήσεις από την την μετάβαση στη νέα κατάσταση του Γυμνασίου και της πρώτης εφηβείας Ανάγκη για προσωπική διαδρομή και οργάνωση, βλ. ΠΣ) με την μορφή ρητορικών ερωτήσεων. (Σημείωση: Οι μαθητές έχουν ενημερωθεί σε προηγούμενη συνάντηση για τους τίτλους των ΘΕ και περιληπτικά για το περιεχόμενό τους. Επιπλέον, έχουν χωριστεί στην ίδια συνάντηση σε 1 πενταμελή και 5 τετραμελής ομάδες εργασίες και έχει αναδειχθεί από τους ίδιους το πλαίσιο θετικής λειτουργίας των ομάδων. Τέλος, έχει γίνει γνωστό ότι στο 1ο δίωρο κάθε ΘΕ θα ερευνούμε τις προσωπικές εμπειρίες των μαθητών σχετικά με το θέμα της ΘΕ.) 3
Στάδιο 2 Ασκήσεις Περιγραφή δραστηριοτήτων: 1. TPS (Think, Pair, Share) με θέμα: Οι αλλαγές, τα όνειρα, οι ανάγκες και τα σχέδιά μας : Ατομικός στοχασμός μαθητών πάνω στο ζήτημα των αλλαγών, των δυσκολιών και των προκλήσεων από την νέα τους κατάσταση στο Γυμνάσιο και την πρώτη εφηβεία, ανταλλαγή και αναθεώρηση απόψεων στις ομάδες και την ολομέλεια. Συζήτηση και εξαγωγή συμπερασμάτων. 2. Θετικό Αρνητικό με θέμα: Αλλαγές, δυσκολίες και προκλήσεις των Χριστιανών τους πρώτους αιώνες. Ο εκπαιδευτικός κάνει στην τάξη ερωτήσεις και οι μαθητές ανάλογα με την γνώμη τους τοποθετούνται στην θετική ή αρνητική πλευρά ενός νοητού διαδρόμου που ορίζεται μέσα στην τάξη. Ο εκπαιδευτικός ρωτάει τους μαθητές για ποιο λόγο επέλεξαν τη θέση τους επάνω στις διαβαθμίσεις του θετικού και του αρνητικού ή στο ουδέτερο κέντρο και επιλέγει αν θα κάνει επόμενη ερώτηση, συζήτηση ή διάλογο. Οι μαθητές μετά από κάθε ερώτηση, συζήτηση ή διάλογο μπορούν να μετακινηθούν στον διαβαθμισμένο διάδρομο, εφόσον έχουν αλλάξει άποψη από όσα άκουσαν. 3. Αντιγνωμίες με θέμα: Η οργάνωση της ζωής και του χρόνου μου είναι απαραίτητη στο Γυμνάσιο. Χωρισμός των ομάδων σε δύο αντίθετες πλευρές, της υποστήριξης και της αναίρεσης της θέσης-θέματος. Εύρεση επιχειρημάτων ομαδοσυνεργατικά. Αντιπαράθεση των δύο πλευρών. Συζήτηση και εξαγωγή συμπερασμάτων. Δραστηριότητα 1: TPS (Think, Pair, Share) Βήμα 1: Οι μαθητές στοχάζονται ατομικά γύρω από τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που συνάντησαν τις πρώτες ημέρες στο Γυμνάσιο, τις αλλαγές που έχουν παρατηρήσει επάνω τους και τα σχέδιά τους για το μέλλον. Βήμα 2: Στοχάζονται τα υπό διερεύνηση θέματα με τα υπόλοιπα τρία μέλη της ομάδας. Προχωρούν σε τυχόν αναθεώρηση των ατομικών τους απόψεων και διαμορφώνουν κοινές απόψεις που εκφράζουν την τετράδα. Καταγράφουν τις νέες κοινές θέσεις τους. Βήμα 3: Παρουσιάζονται οι θέσεις των ομάδων στην ολομέλεια της τάξης. Συζητιούνται στην ολομέλεια της τάξης. Εξάγονται συμπεράσματα. Δραστηριότητα 2 : Θετικό Αρνητικό Βήμα 1: Ο εκπαιδευτικός ορίζει έναν νοητό διάδρομο στην τάξη και τις άκρες του ως το θετικό και το αρνητικό, τοποθετώντας αντίστοιχα από ένα φύλλο Α4 με ένα συν (+) και ένα πλην (-). Στη μέση του διαδρόμου τοποθετείται ένα φύλλο Α4 με ένα ερωτηματικό (;). Βήμα 2: Ο εκπαιδευτικός θέτει ερώτηση ή εκφράζει θέση, όπως: Πιστεύετε ότι πρώτοι Χριστιανοί είχαν να αντιμετωπίσουν δυσκολίες, αλλαγές και προκλήσεις, καθώς περνούσαν τα χρόνια και αναπτύσσονταν σε μέγεθος;, Οι πρώτοι Χριστιανοί δεν αντιμετώπισαν δυσκολίες μέσα στο Ρωμαϊκό κράτος, Οι Χριστιανοί όσο περνούσαν οι αιώνες άλλαξαν τον τρόπο σκέψης τους, Η αύξηση και η επέκταση του Χριστιανισμού έγινε χωρίς δυσκολίες, προβλήματα και αλλαγές;. Βήμα 3: Οι μαθητές τοποθετούνται επάνω στο διάδρομο ανάλογα με την άποψή τους στην πρώτη ερώτηση ή θέση του εκπαιδευτικού. Στη διάρκεια της συζήτησης ή του διαλόγου που μπορεί να προκληθεί από την ερώτηση ή θέση του εκπαιδευτικού, οι μαθητές μπορούν να μετακινηθούν επάνω στο διάδρομο, εφόσον έχουν αλλάξει άποψη. Βήμα 4: Ο εκπαιδευτικός ανάλογα με την πορεία διαλόγου και των συζητήσεων κρίνει αν και πότε θα προχωρήσει στην επόμενη ερώτησή του ή θέση, αξιολογώντας και τον βαθμό τυχόν συσχέτισης 4
ανάμεσα στις προσωπικές δυσκολίες, προκλήσεις και αλλαγές των μαθητών με τις αντίστοιχες των πρώτων Χριστιανών. Βήμα 5: Ο εκπαιδευτικός, έχοντας μάλλον προκαλέσει την περιέργεια των μαθητών από την διαδικασία, θα κλείσει την δραστηριότητα ενημερώνοντας πως τις λεπτομέρειες για το θέμα αυτό θα τις συζητήσουν στο αμέσως επόμενο δίωρο. (Διάλειμμα) Δραστηριότητα 3: Αντιγνωμίες Βήμα 1: Ο εκπαιδευτικός ορίζει το θέμα της αντιγνωμίας ( Η οργάνωση της ζωής και του χρόνου μου είναι απαραίτητη στο Γυμνάσιο ) και αναθέτει στις μισές ομάδες την υποστήριξη της θέσης και στις άλλες την απόρριψή της. Βήμα 2: Οι μαθητές κάθε ομάδας εργάζονται ομαδικά 5 λεπτά για να κατασκευάσουν επιχειρήματα υπέρ ή κατά της θέσης. Ορίζουν έναν ομιλητή-εκπρόσωπο της ομάδας για να τους εκπροσωπεί, Βήμα 3: Ο εκπαιδευτικός δίνει για 1 λεπτό τον λόγο σε μία ομάδα από αυτές που υποστηρίζουν τη θέση. Έπειτα, δίνει αντίστοιχα το λόγο σε μία ομάδα που την απορρίπτει. Στη συνέχεια η επόμενη ομάδα έχει 1 λεπτό στη διάθεσή της για να προετοιμάσει την απάντησή της στην απορριπτική θέση ή να ενισχύσει την υποστήριξη της θέσης με νέα επιχειρήματα. Ακολουθείται η ίδια διαδικασία μέχρι να μιλήσουν όλες οι ομάδες. Βήμα 4: Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια για την εξαγωγή τελικών συμπερασμάτων πάνω στο ζήτημα της οργάνωσης. Βήμα 5: Ο εκπαιδευτικός, στο πλαίσιο των συμπερασμάτων της προηγούμενης συζήτησης, θέτει το ερώτημα: Χρειάζεται ή δεν χρειάζεται να υπάρχει οργάνωση μέσα στο χώρο της Χριστιανικής Εκκλησίας και γιατί; και ζητά να καταγράψουν σύντομα την προσωπική τους άποψη στο τετράδιό τους, για να χρησιμοποιηθεί σε επόμενο δίωρο της ίδιας ΘΕ. Βήμα 6: Ο εκπαιδευτικός κινείται ανάμεσα στις ομάδες παρατηρώντας τις καταγραφές των μαθητών προκειμένου να αξιολογήσει τον βαθμό τυχόν συσχέτισης ανάμεσα στο ζήτημα της οργάνωσης της προσωπικής ζωής των μαθητών και της οργάνωσης της Χριστιανικής Εκκλησίας. Στάδιο 3 Συμπεράσματα Περιγραφή δραστηριοτήτων: Καταγραφή τελικών συμπερασμάτων στον πίνακα συμπερασμάτων. Δραστηριότητα 1: Καταγραφή συμπερασμάτων Βήμα 1: Γενική συζήτηση πάνω στα συμπεράσματα των τριών Δραστηριοτήτων και καταγραφή τελικών συμπερασμάτων, στον πίνακα συμπερασμάτων της τάξης. Στάδιο 4 Αξιολόγηση Περιγραφή δραστηριοτήτων: Αξιολόγηση ομαδικής εργασίας με ανάταση χεριού. Καταγραφή στο ατομικό τετράδιο των μαθητών τετράδιο Ημερολογίου Μάθησης. 5
Δραστηριότητα 1: Αξιολόγηση ομαδικής εργασίας Βήμα 1: Ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να απαντήσουν με ανάταση του χεριού τους στις εξής ερωτήσεις: Πόσοι είστε ικανοποιημένοι με την απόδοση της ομάδας σας;, Πόσοι μιλήσατε μέσα στην ομάδα σας στη διάρκεια των δραστηριοτήτων;, Πόσοι τηρήσατε το πλαίσιο καλής λειτουργίας της ομάδας και Πόσοι θέλετε να αλλάξετε ομάδα;. Δραστηριότητα 2: Ατομική Αξιολόγηση Βήμα 1: Ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να απαντήσουν γραπτώς στο ατομικό τετράδιο Ημερολόγιο Μάθησής τους τα εξής: Γράφω κάτι νέο που έμαθα από κάθε μία δραστηριότητα;, Ποια δυσκολία συνάντησα και πως την ξεπέρασα, εάν την ξεπέρασα; και Έμαθα κάτι χρήσιμο σήμερα για τον εαυτό μου και που μπορώ να το χρησιμοποιήσω;. Βήμα 2: Ο εκπαιδευτικός κινείται ανάμεσα στις ομάδες παρατηρώντας από απόσταση τις καταγραφές των μαθητών προκειμένου να λάβει στοιχεία ανατροφοδότησης της διδασκαλίας του. Το περίγραμμα της Διδασκαλίας α/α Στάδια διδασκαλίας 1 1-Εισαγωγή στο θέμα 2 2- Ασκήσεις Χρόνος Εκπαιδευτική Τεχνική (πολύ σύντομη περιγραφή) 5 λεπτά Διδακτικός μονόλογος Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα που υπηρετούνται 3 2.1. 30 λεπτά TPS Οι μαθητές να εκφράζουν συναισθήματα και ερωτήματα που τους απασχολούν, καθώς αλλάζουν εκπαιδευτική βαθμίδα και βρίσκονται μπροστά σε νέες προκλήσεις 4 2.2. 10 λεπτά Θετικό - Αρνητικό Οι μαθητές να μπαίνουν στη θέση των Χριστιανών της εποχής και διακρίνουν δυσκολίες και διλήμματα της Εκκλησίας των 6
πρώτων αιώνων 5 2.3. 20 λεπτά Αντιγνωμίες Οι μαθητές να εξηγούν με παραδείγματα τη σημασία της οργάνωσης για τους ίδιους 6 3. Συζήτηση - συμπεράσματα 7 4. Αξιολόγηση 10 λεπτά Γενική συζήτηση - Διάλογος 8 4.1. 2 λεπτά Ανάταση του χεριού 9 4.2. 8 λεπτά Καταγραφή στο τετράδιο Βιβλιογραφικές πηγές σχεδίου: Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνασίου, 2016. Οδηγός Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού Γυμνασίου, 2014. 2.2 Υλικοτεχνική Υποδομή (αν είναι απαραίτητη στο σχέδιο) -Η/Υ, Προτζέκτορας, Ασπροπίνακας, 3 φύλλα Α4. 2.3 Φύλλα Εργασίας (αν περιλαμβάνονται στο σχέδιο) 1: Ναι. Ένα ΦΕ. 1) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Τι μαθαίνουν οι μαθητές και πώς αξιολογείται 1: Να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και τα ερωτήματά τους για την νέα κατάσταση που βιώνουν. 2: Να αναγνωρίζουν δυσκολίες και προκλήσεις και τρόπους υπέρβασής τους. 3: Να κατανοούν τη σημασία της οργάνωσης για την προσωπική και σχολική του ζωής. 4: Να εργάζονται ομότιμα και συνεργατικά. 5: Να εργάζονται με στόχους. 6: Αξιολογείται καθ' όλη τη διάρκεια της διδασκαλίας (διαμορφωτική αξιολόγηση). 7: Αξιολογείται με τις καταγραφές στο Ημερολόγιο Μάθησης. 7
Ονοματεπώνυμο Δημιουργού ΦΕ: Αρσενάκης Αρσένιος Φ Υ Λ Λ Ο Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ Σ Χ Ε Δ Ι Ο Υ Δ Ι Δ Α Σ Κ Α Λ Ι Α Σ Α' Γυμνασίου, Θεματική Ενότητα 1, 1ο δίωρο. Τίτλος: Το πέρασμα σε μια νέα σχολική κοινότητα, ένα καινούριο κύκλο ζωής (Γυμνάσιο) Μετά από όσα αναρωτηθήκαμε για αυτή τη νέα σου αρχή στο Γυμνάσιο τι θα έλεγες τώρα να προσπαθήσεις να σκεφτείς και να συζητήσεις τις αλλαγές, τα όνειρα, τις ανάγκες και τα σχέδιά σου για την γυμνασιακή και εφηβική σου ζωή μέσα από την 1η μας Δραστηριότητα; Διάβασε, λοιπόν, παρακάτω την πρώτη σου Δραστηριότητα στο φετινό Μάθημα των Θρησκευτικών και... καλή αρχή! 1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (ή αλλιώς Think, Pair, Share ή και TPS) με θέμα Οι αλλαγές, τα όνειρα, οι ανάγκες και τα σχέδιά μας. Ο σκοπός της Δραστηριότητας είναι από τη μία πλευρά να σε βοηθήσει να στοχαστείς, δηλαδή να σκεφτείς βαθιά, λεπτομερειακά και κριτικά, τις αλλαγές, τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που έχεις να αντιμετωπίσεις στη νέα σου κατάσταση, την εφηβεία και το Γυμνάσιο και από την άλλη να μοιραστείς ορισμένες από αυτές τις σκέψεις και εμπειρίες σου με τους συμμαθητές της ομάδας σου και στην ολομέλεια της τάξης. Με τον τρόπο αυτό θα μπορέσεις να διαπιστώσεις αν όλα όσα σκέφτεσαι και αντιμετωπίζεις σε αυτή τη φάση της ζωής σου, απασχολούν κι άλλους συνομηλίκους σου ή μόνο εσένα! Για να το πετύχεις αυτό θα ακολουθήσεις τα επόμενα βήματα: Βήμα 1ο: Στοχάσου μόνος σου για 3' αλλαγές, δυσκολίες, ανάγκες, προβλήματα, σχέδια και όνειρα που είχες/αντιμετώπισες/έκανες κατά τις πρώτες μέρες στο νέο σου σχολείο. Αν θέλεις να κρατήσεις σημειώσεις των σκέψεών σου, χρησιμοποίησε τις παρακάτω γραμμές. 8
Βήμα 2ο: Συζήτησε μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας σου, μιλώντας χαμηλόφωνα, μερικά από αυτά που σκέφτηκες στο προηγούμενο βήμα και προσπαθήστε όλοι μαζί να διαμορφώσετε απόψεις που να σας εκφράζουν σαν ομάδα. Κατάγραψε σύντομα τις νέες κοινές σας απόψεις στις παρακάτω γραμμές. Φρόντισε μαζί με την ομάδα σου να τελειώσετε σε 5'. Μην ανησυχείς, θα σε ενημερώνω πάντα εγώ για το χρόνο που έχεις στη διάθεσή σου! Βήμα 3ο: Αποφάσισε μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας σου ποιος θα μοιραστεί τις κοινές σας απόψεις με την ολομέλεια της τάξης. Για το μοίρασμα κάθε ομάδα έχει 2'. Βήμα 4ο: Προσπάθησε να πάρεις μέρος στην συζήτηση της ολομέλειας της τάξης. Να θυμάσαι πως είναι σημαντικό να ακούγεται στην ολομέλεια η φωνή όλων των μαθητών. Βήμα 5ο: Κατάγραψε τα συμπεράσματα από την συζήτηση, έτσι όπως τα συνδιαμορφώσαμε στην ολομέλεια και τα κατέγραψα στον πίνακα, στις παρακάτω σειρές. Με την προηγούμενη Δραστηριότητα μπόρεσες να ανακαλύψεις δυσκολίες, αλλαγές και προβλήματα από την μετάβασή σου από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο και από την παιδική σου ηλικία στην πρώτη εφηβεία, τα νέα όνειρά σου και τις νέες ανάγκες σου. Τώρα, προσπάθησε λίγο να μεταφερθείς στο παρελθόν και να σκεφτείς τη θέση των Χριστιανών τους πρώτους μετά Χριστόν αιώνες. Αντιμετώπιζαν άραγε κι αυτοί δυσκολίες και προβλήματα; Τι σκέφτονταν για τις αλλαγές που συνέβαιναν γύρω τους και μέσα τους; Πως ανταποκρίνονταν στις νέες τους ανάγκες τους; Για να μπορέσεις να σκεφτείς καλύτερα τα παραπάνω, προχώρησε στη 2η Δραστηριότητα!!! 2η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Θετικό Αρνητικό, με θέμα: Αλλαγές, δυσκολίες και προκλήσεις των Χριστιανών τους πρώτους αιώνες. Ο σκοπός της Δραστηριότητας είναι να σε βοηθήσει να σκεφτείς και να διαμορφώσεις άποψη για το θέμα, να λάβεις θέση και να την εκφράσεις, να συζητήσεις και να ανταλλάξεις απόψεις με τους συμμαθητές σου. Σε κάθε μία ερώτηση που θέτω, επιθυμώ να πηγαίνεις και να στέκεσαι στο σημείο εκείνο της νοητής γραμμής που σε εκφράζει περισσότερο: Στο + αν συμφωνείς απόλυτα. 9
Στο ; αν έχεις αμφιβολία ή δεν θέλεις να απαντήσεις ή εάν δεν έχεις διαμορφώσει ακόμη άποψη. Στο αν διαφωνείς απόλυτα. Μπορείς, βέβαια, να σταθείς και σε διάφορα σημεία της γραμμής θετικού αρνητικού, ανάλογα με την διαβάθμιση: συμφωνώ πολύ, συμφωνώ λίγο, διαφωνώ πολύ, διαφωνώ λίγο κ.λ.π. Αφού σταθείς σε ένα σημείο θα ρωτήσω για ποιο λόγο επέλεξες εσύ ή κάποιος συμμαθητής σου τη συγκεκριμένη θέση. Μετά από κάθε μου ερώτηση και την απάντηση που θα λάβω μπορείς να αλλάξεις θέση επάνω στη γραμμή θετικού - αρνητικού, σε περίπτωση πάντα που αλλάξεις γνώμη από όσα άκουσες ή συζήτησες! Έτοιμος/η; Σήκω από τη θέση σου και έλα στο κέντρο της νοητής γραμμής για να ξεκινήσουμε! + ; - Με την δεύτερη Δραστηριότητα κατάφερες να γνωρίσεις λίγο την κατάσταση και την θέση των πρώτων Χριστιανών! Περισσότερα για αυτό το θέμα θα ανακαλύψουμε στα επόμενα δίωρα της ΘΕ! Κάνε λίγο υπομονή! Αν, όμως, σου γεννήθηκαν απορίες ή σκέψεις, γιατί δεν τις καταγράφεις στο πλαϊνό πλαίσιο, για να μην τις ξεχάσεις; Μπορείς βέβαια είτε να περιμένεις μέχρι τα επόμενα δίωρα, είτε να κάνεις μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο ή στα σχολικά σου βιβλία, παλιά και φετινά, ή σε άλλα που μπορεί να διαθέτεις στο σπίτι σου και να βρεις κάποιες πρώτες απαντήσεις! Σε περίπτωση που πραγματοποιήσεις την έρευνά σου, συγκέντρωσε τα δεδομένα, τις πληροφορίες, τις νέες απορίες σου και τα όποια πρώτα συμπεράσματα που θα βγάλεις και πρόσθεσέ τα στο φάκελο σου! Το σημερινό πρώτο μας δίωρο θα κλείσει με μία ακόμη Δραστηριότητα που αφορά στο θέμα της οργάνωσης της σχολικής και προσωπικής ζωής του μαθητή-εφήβου στο Γυμνάσιο. Προχώρησε στην 3η Δραστηριότητα του σημερινού μαθήματος για να ανακαλύψεις τη σημασία ή τη μη σημασία, που έχει η οργάνωση στη γυμνασιακή ζωή! 3η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Αντιγνωμίες (ή αλλιώς Debate), με θέμα: Η οργάνωση της ζωής και του χρόνου μου είναι απαραίτητη στο Γυμνάσιο. Ο σκοπός της Δραστηριότητας είναι να σε βοηθήσει να διαμορφώσεις και να εκφράσεις άποψη για τον ρόλο της οργάνωσης στη γυμνασιακή (σχολική και εφηβική) σου ζωή! 10
Χρειάζεται άραγε να είναι κάποιος οργανωμένος στο Γυμνάσιο για να καταφέρει να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις του; Μπορεί κάποιος να τα προλαβαίνει όλα (π.χ. διάβασμα, εργασίες, εξωσχολικές δραστηριότητες, παρέες, ελεύθερος χρόνος, χρόνος με γονείς κ.ά); Μήπως η οργάνωση βοηθάει σε αυτό ή απλά είναι χάσιμο χρόνου και δεν προσφέρει τίποτα; Θα βρεις άραγε απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα στην Δραστηριότητα; Βήμα 1ο: Οι έξι ομάδες θα χωριστούν σε δύο πλευρές, από τρεις ομάδες η κάθε πλευρά: οι τρεις ομάδες -πλευρά υπέρ - θα πρέπει να υποστηρίξουν το θέμα με επιχειρήματα που θα σκεφτούν και άλλες οι τρεις ομάδες -πλευρά κατά - να το καταρρίψουν με ανάλογα επιχειρήματα. Εσύ κι η ομάδα σου θα έχετε στην αρχή 5' για να σκεφτείτε επιχειρήματα, ανάλογα με την πλευρά που θα σε τοποθετήσω. Μαζί με τα άλλα μέλη της ομάδας σου θα διαλέξεις κι έναν εκπρόσωπο που θα μιλήσει εκ μέρους της ομάδας σου στην διάρκεια της αντιγνωμίας. Βήμα 2ο: Αρχικά θα μιλήσει για 1' η πρώτη ομάδα που είναι στη πλευρά του υπέρ. Μετά θα μιλήσει για 1' η πρώτη ομάδα που είναι την πλευρά του κατά. Οι πρώτες ομάδες θα μιλήσουν γενικά για την οργάνωση, ανάλογα πάντα με την πλευρά που ανήκουν. Βήμα 3ο: Η δεύτερη ομάδα που είναι να τοποθετηθεί υπέρ της οργάνωσης, θα έχει 1' για να σκεφτεί ένα νέο υποστηρικτικό επιχείρημα ή μια απάντηση στα επιχειρήματα που άκουσε από την πρώτη ομάδα κατά και μετά θα μιλήσει για 1'. Αντίστοιχα και η δεύτερη ομάδα κατά της οργάνωσης θα έχει 1' για να σκεφτεί ένα νέο επιχείρημα ή για να απαντήσει στο επιχείρημα της δεύτερης ομάδας υπέρ και θα έχει και 1' για να μιλήσει. Το ίδιο θα συμβεί αντίστοιχα και με τις τρίτες ομάδες. Βήμα 4ο: Όταν τελειώσει η αντιγνωμία θα συζητήσουμε στην ολομέλεια και θα προσπαθήσουμε να βγάλουμε συμπεράσματα για το θέμα της οργάνωσης! Εννοείται πως στη συζήτηση καλό θα ήταν να πεις και εσύ την άποψή σου και να βοηθήσεις να βγουν τα τελικά συμπεράσματα! Στις παρακάτω γραμμές, αν θέλεις, μπορείς να καταγράψεις τα επιχειρήματα της ομάδας σου στις διάφορες φάσεις της αντιγνωμίας. Τα τελικά συμπεράσματα της ολομέλειας για την 3η Δραστηριότητα μπορείς να τα γράψεις εδώ ή στο τετράδιό σου. 11
Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α Τ Α Τώρα ήρθε η στιγμή για να εξάγουμε τα τελικά συμπεράσματα του σημερινού μας μαθήματος. Πάρε μέρος στη συζήτηση και στην διαμόρφωση των τελικών συμπερασμάτων! Στον παρακάτω χώρο μπορείς να γράψεις τα τελικά συμπεράσματα του 1ου δίωρου. Εναλλακτικά, μπορείς να τα γράψεις και στο τετράδιό σου και μετά να τα προσθέσεις στο φάκελό σου! Σχεδόν τελειώσαμε! Τώρα μένει μόνο να προσπαθήσεις να αξιολογήσεις την σημερινή σου μάθηση και εργασία! Για την αξιολόγηση θα χρειαστείς το τετράδιό σου! 12
ΠΗΓΕΣ: Εικόνα βιβλίου Κικής Τζωρτζάκη, Τι σημαίνει εφηβεία σήμερα, εκδ. Καλέντης, 2012: http://www.zougla.gr/assets/images/884556.jpg Εικόνα ημερολογίου: http://39dim-athin.att.sch.gr/wordpress/wp-content/uploads/2016/08/%ce %A3%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%97%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%BF %CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%B9%CE%BF-2016-2017.jpg Εικόνα αντιγνωμίας: http://www.jamaicaobserver.com/assets/12674272/debate.jpg 13