Νερό για την πόλη: Στρατηγικός σχεδιασμός, διαχείριση της ζήτησης και έλεγχος των διαρροών στα δίκτυα Ημερίδα των ΕΜΠ Πανεπιστημίου Αιγαίου ΕΥΔΑΠ Αθήνα 28 Νοεμβρίου 2000 Το σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας για την προσεχή πενταετία Αντώνης Ξανθάκης Διεύθυνση Προγραμματισμού και Στρατηγικού Σχεδιασμού ΕΥΔΑΠ Δημήτρης Κουτσογιάννης Τομέας Υδατικών Πόρων Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μέρη της παρουσίασης 1. Εισαγωγή 2. Μεθοδολογία 3. Τεχνολογικά εργαλεία 4. Αποτελέσματα 5. Συμπερασματικά σχόλια Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 2
Εισαγωγή Ορισμός της διαχείρισης υδατικών πόρων/συστημάτων ΥΒΕΤ, Ν. 1739/1987 Ν. S. Grigg, 1996 Μέτρα και δραστηριότητες Απαραίτητα για Κάλυψη αναγκών σε νερό Εφαρμογή μέτρων Έλεγχος Συστήματα υδατικών πόρων Στόχος Ωφέλεια Κατασκευαστικών Μη κατασκευαστικών Φυσικά Τεχνητά Ανθρώπου Περιβάλλοντος Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 3 Τ1 Η1 Ε1 Τ2 Η2 Ε2 Κ Χ1 Η3 Τ3 Υ1 Η4 Α1 Ταμιευτήρας Υδροφορέας Ποταμός Αγωγός Γραμμή μεταφοράς ενέργειας Σημείο ελέγχου Υδροηλεκτρικό έργο Αντλιοστάσιο Κέντρο διανομής ενέργειας νερού Ε3 Ε4 Χ2 Προβλήματα διαχείρισης συστημάτων υδατικών πόρων Στόχοι ή/και δεσμεύσεις Καταναλωτικές χρήσεις Ενέργεια Προστασία από πλημμύρες Οικονομική ωφέλεια Περιβαλλοντική διατήρηση Περιορισμοί Φυσικοί Λειτουργικοί Σε καθεστώς υδρολογικής αβεβαιότητας Επίτευξη ικανοποιητικής αξιοπιστίας Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 4
Το σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας για την προσεχή πενταετία: Ιστορικό Εκπονήθηκε σε εφαρμογή της σχετικής πρόβλεψης της σύμβασης μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και ΕΥΔΑΠ Εκπονήθηκε με τη συνεργασία ΕΥΔΑΠ και ΕΜΠ Ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2000 Στηρίχτηκε σε μεθοδολογίες και εργαλεία που αναπτύσσονται από το ΕΜΠ για την ΕΥΔΑΠ στα πλαίσια του ερευνητικού έργου «Εκσυγχρονισμός της εποπτείας και διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας» Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 5 Σκοπός και αντικείμενο του Σχεδίου Διαχείρισης Σκοπός του σχεδίου είναι η ανάπτυξη μεθόδων διαχείρισης του υδατικού συστήματος, οι οποίες θα χαρακτηρίζονται από: ορθολογικότητα αποδοτικότητα βιωσιμότητα αξιοπιστία οικονομικότητα Η διαχείριση αναφέρεται κυρίως: στη ρύθμιση της ροής στους ταμιευτήρες στον επιμερισμό των απολήψεων ανά κύρια, δευτερεύουσα ή εφεδρική πηγή στη μεταφορά νερού μέσω του δικτύου εξωτερικών υδραγωγείων Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 6
Το υδροδοτικό σύστημα της Αθήνας Ταμιευτήρας Ευήνου Ταμιευτήρας Μόρνου Π. Β. Κηφισός Λίμνη Υλίκη Π. Εύηνος Π. Μόρνος Κωπαΐδα Π. Ασωπός Ταμιευτήρας Μαραθώνα 0 10 20 30 km Δ. Κιούρκων Δ. Μενιδίου Δ. Ασπροπύργου Δ. Περισσού ΑΘΗΝΑ Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 7 Ιδιαιτερότητες του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας Χαρακτηριστικά του συστήματος Μεγάλη γεωγραφική έκταση πολυπλοκότητα Δυνατότητα πολλαπλών εναλλακτικών λύσεων τόσο ως προς τους υδατικούς πόρους (ταμιευτήρες, γεωτρήσεις) όσο και ως προς τις διαδρομές μεταφοράς Υψηλό κόστος λειτουργίας του υδραγωγείου Υλίκης και των γεωτρήσεων έναντι μηδενικού κόστους του υδραγωγείου Μόρνου και της σήραγγας Ευήνου-Μόρνου Σημαντικές απώλειες από υπόγειες διαφυγές (Υλίκη) και υπερχειλίσεις (Εύηνος) Προβλήματα σχετικά με την ασφάλεια του συστήματος Μεγάλη απόσταση των κύριων πηγών νερού από την κατανάλωση Απουσία σημαντικού όγκου ταμίευσης κοντά στην Αθήνα Ανεπαρκής παροχετευτικότητα ορισμένων υδραγωγείων Προβλήματα στατικής επάρκειας αγωγών σε υψηλές παροχές Έλλειψη ολοκληρωμένου δικτύου διασυνδέσεων μεταξύ των διυλιστηρίων Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 8
Μεθοδολογία Γενική διαδικασία κατασκευής μοντέλου υδροσυστήματος Δεδομένα προβλήματος Συλλογή δεδομένων Οργάνωση δεδομένων Ανάλυση δεδομένων Διατύπωση προβλήματος Αναγνώριση μεταβλητών Διατύπωση στόχων Διατύπωση περιορισμών Ανάπτυξη υπολογιστικού συστήματος Χρήση υπολογιστικών εργαλείων Ανάπτυξη λογισμικού Ολοκλήρωση Ανάπτυξη μαθηματικού μοντέλου Μαθηματική περιγραφή Κατάρτιση μαθηματικού μοντέλου Κατάρτιση αλγορίθμων Επαλήθευση και αξιολόγηση μοντέλου Εφαρμογή μοντέλου Ερμηνεία αποτελεσμάτων Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 9 Τυπικές κατηγορίες δεδομένων για την ανάλυση υδροσυστημάτων Γεωγραφικά δεδομένα Υδρολογικά δεδομένα Υδρογεωλογικά δεδομένα Δεδομένα ποιότητας & περιβάλλοντος Δεδομένα έργων αξιοποίησης Δεδομένα χρήσης & οικονομικά Ανάγλυφο (Ισοϋψείς καμπύλες) Υδρογραφικό δίκτυο Γεωλογικά & τεκτονικά στοιχεία Χρήσεις γης Οικιστικά δεδομένα Οδικό δίκτυο Διοικητικές πληροφορίες Δημογραφικά δεδομένα Υδρολογικές λεκάνες Χαρακτηριστικά σταθμών μέτρησης Χρονοσειρές Βροχής Στάθμης ποταμών Παροχής ποταμών Στάθμης λιμνών Μετεωρολογικών δεδομένων Υδρολιθολογικοί σχηματισμοί Σημεία εμφάνισης νερού (πηγές, γεωτρήσεις) Χρονοσειρές στάθμης ή/και παροχής Πηγών Γεωτρήσεων Χάρτες πιεζομετρίας Δεδομένα ρύπανσης Χρονοσειρές μετρήσεων ποιότητας Ποταμών Λιμνών Υπόγειων νερών Σημεία απαίτησης ελάχιστης παροχής ή/και στάθμης για διατήρηση οικοσυστημάτων Ταμιευτήρες Αγωγοί μεταφοράς Αντλιοστάσια Υδροηλεκτρικοί σταθμοί Διυλιστήρια Χωροχρονική κατανομή υδατικών αναγκών για ύδρευση Ανταγωνιστικές χρήσεις Φορείς Όρια ευθύνης Υδατικές ανάγκες Οικονομικά στοιχεία Υδρευτικού νερού Ενέργειας Νερού για ανταγωνιστι κές χρήσεις Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 10
Παραγωγή υδρολογικών σεναρίων για προσομοίωση Απορροή, mm 800 600 400 Μέσος 6 ετών Μόρνος Κανονικός μέσος 200 1. Στοχαστικό μοντέλο πολλαπλών θέσεων (πολλών μεταβλητών) 2. Λειτουργία σε προσομοίωση ή πρόγνωση 3. Χρονικές κλίμακες ετήσια και μηνιαία 4. Διατήρηση ουσιωδών στατιστικών χαρακτηριστικών των μεταβλητών 5. Διατήρηση των συσχετίσεων στο χρόνο και το χώρο 6. Αναπαραγωγή της μακροπρόθεσμης εμμονής (φαινόμενο Ιωσήφ) Απορροή, mm 0 250 200 150 100 50 0 1987-88 1988-89 1989-90 1990-91 1991-92 1992-93 Βοιωτικός Κηφισός Κανονικός μέσος Μέσος 6 ετών 1987-88 1988-89 1989-90 1990-91 1991-92 1992-93 Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 11 Προβλήματα βελτιστοποίησης και αντιμετώπισή τους 1. Βέλτιστη κατανομή απολήψεων ανά ταμιευτήρα Α. Παραμετροποίηση συστήματος ταμιευτήρων με χρήση παραμετρικών κανόνων λειτουργίας Β. Μαθηματική έκφραση στόχων και περιορισμών Κατασκευή δείκτη επίδοσης Γ. Αλγόριθμος για τον προσδιορισμό της αριθμητικής τιμής του δείκτη επίδοσης (συναρτήσει των παραμέτρων) με προσομοίωση Στόχος αποθήκευσης Target μεμονωμένου reservoir ταμιευτήρα storage (hm (hm 3 ) 3 ) 700 600 500 400 300 200 100 0 K 2 = 643 Εύηνος Μόρνος Υλίκη K 1 = 104 K 3 = 587 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 Συνολική αποθήκευση Total system συστήματος storage (hm 3 ) Δ. Προσδιορισμός των βέλτιστων τιμών των παραμέτρων με μη γραμμική βελτιστοποίηση Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 12
Προβλήματα βελτιστοποίησης και αντιμετώπισή τους 2. Βέλτιστη μεταφορά νερού στα υδραγωγεία Α. Μετασχηματισμός πραγματικού υδροσυστήματος σε μαθηματικό αντικείμενο (διγράφος) 1 4 2 5 3 6 1a 3a 1b 1c 3c 2a 2b 2c 4 5 6 3b 7 8 7 8 Β. Μαθηματική έκφραση στόχων (οικονομικότητα) και περιορισμών (παροχετευτικότητα, ελάχιστη ροή, επιθυμητά αποθέματα, κ.ά.) Γ. Επίλυση προβλήματος σε κάθε βήμα προσομοίωσης με δικτυακό γραμμικό προγραμματισμό Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 13 Τεχνολογικά εργαλεία Γενική διάταξη και συνεργασία συστημάτων Σύστημα γεωγραφικής πληροφορίας Μετρητικό σύστημα Σύστημα εκτίμησης και πρόγνωσης Σύστημα διαχείρισης δεδομένων Σύστημα υποστήριξης αποφάσεων Δεδομένα Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 14
Βάση δεδομένων Σύστημα γεωγραφικής πληροφορίας Αυλώνα Μαυροσουβάλα Ταμιευτήρας Ευήνου Π. Εύηνος Εύηνος Ταμιευτήρας Ούγγρα Μόρνου Υλίκη Π. Μόρνος Βασιλικά - Παρόρι < 27.0 1.1 Δίστομο Μουρίκι Μουρίκι 2.3 0 10 20 30 km Ετήσιο ύψος βροχής & απορροής (χιλιοστά) 1200 1000 800 18.0 Μόρνος 600 400 200 Κρεμμάδα 7.5 Δίστομο Κλειδί 18.0 Μεριστής Μεριστής Κιθαιρώνα Κιθαιρώνα 2.7 Μεριστής Κιθαιρώνα 1.3 3.5 4.2 2.3 Π. Β. Κηφισός Βίλιζα Κρεμμάδα 0.1 4.2 Βίλιζα Δεξαμενή Κακοσάλεσι Δεξαμενή Κακοσάλεσι Μάνδρα Νο 4 Φρέαρ Α Κωπαΐδα Σφενδάλη Λίμνη Υλίκη 1.3 1.3 1.3 5.2 5.2 3.2 3.8 0.3 Νο 4 0.6 3.2 1.3 Ετήσια Μάνδρα τιμή Κυλιόμενος μέσος όρος 20 ετών 8.1 10.5 10.5 Μάνδρα Φρέαρ Α Ετήσια βροχόπτωση στην Αλίαρτο Ετήσια απορροή Βοιωτικού Κηφισού Βροχόπτωση Σφενδάλη 3.5 Μενίδι 2.9 Κιούρκα Π. Ασωπός Κιούρκα 0.8 Δ. Κιούρκων Δ. Μενιδίου Δ. Ασπροπύργου Χελιδονού 2.1 3.5 Χελιδονού Απορροή 5.8 4.0 Γαλάτσι 0 1907-08 1917-18 1927-28 1937-38 1947-48 1957-58 1967-68 1977-78 1987-88 1997-98 Υδρολογικό έτος 1.8 1.2 Κιούρκα ΑΘΗΝΑ 1.2 1.3 10.5 Ούγγρα Υλίκη 1.1 Αυλώνα Βασιλικά - Παρόρι 7.5 1.3 3.5 Μαυροσουβάλα 2.7 0.1 1.3 1.3 1.3 3.2 5.2 5.2 0.6 3.2 3.8 0.3 4.2 Κλειδί 2.3 Εύηνος < 27.0 3.5 Μαρα- θώνας 1.8 Κιούρκα 4.2 2.3 Μόρνος 18.0 18.0 2.1 Μάνδρα 3.5 10.0 0.8 8.1 10.5 Μενίδι 2.9 1.2 5.8 1.2 Γαλάτσι 4.0 Μαραθώνας 10.0 Ταμιευτήρας Μαραθώνα Δ. Περισσού Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 15 Μετρητικό σύστημα Λεκάνες Υλίκης & Μαραθώνα Σταθμός: Υδρομετρικός Δ. Καρδίτσας Θέση: 800 μ από σήραγγα Καρδίτσας Σταθμός: Μετεωρολογικός Υλίκης Θέση: Νέα αποθήκη αντλιοστασίου Μουρικίου Σταθμός: Σταθμημετρικός Υλίκης Θέση: 800 μέτρα νότια από θέση Γ πλωτών αντλιοστασίων Σταθμός: Μετεωρολογικός Μαραθώνα Θέση: Χώρος γραφείων φράγματος Σταθμός: Υδρομετρικός Χαράδρου Θέση: 500 μ από αντλιοστάσιο Κιούρκων Σταθμός: Σταθμημετρικός Μαραθώνα Θέση: Υδροληψία φράγματος Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 16
Μετρητικό σύστημα Λεκάνες Μόρνου & Ευήνου Σταθμός: Σταθμημετρικός Ευήνου Θέση: Φρέαρ Σταθμός: Υδρομετρικός Μόρνου Θέση: Παλαιά γέφυρα Λευκαδιτίου Σταθμός: Μετεωρολογικός Ευήνου Θέση: Εργοτάξιο φράγματος Σταθμός: Σταθμημετρικός Μόρνου Θέση: Φρέαρ θυροφραγμάτων εκκενωτή φράγματος Σταθμός: Μετεωρολογικός Μόρνου Θέση: Χώρος υδροληψίας φράγματος Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 17 Κασταλία: Στοχαστική προσομοίωση & πρόγνωση εισροών ταμιευτήρων Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 18
Υδρονομέας (εκδ. 2): Σύστημα προσομοίωσης και βελτιστοποίησης Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 19 Αποτελέσματα Η Τελική Έκθεση του διαχειριστικού σχεδίου Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή 2. Το υδροδοτικό σύστημα της Αθήνας 3. Ζήτηση νερού 4. Υδατικοί πόροι 5. Οικονομικά δεδομένα 6. Περιβαλλοντικές όψεις της διαχείρισης 7. Μεθοδολογία διαχείρισης 8. Διαχείριση του υδροσυστήματος 9. Ασφάλεια του υδροδοτικού συστήματος έναντι έκτακτων περιστατικών (βλάβες, ειδικές συνθήκες, π.χ. Ολυμπιακοί αγώνες) 10. Συμπεράσματα Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 20
Υδατικοί πόροι Υδρολογική λεκάνη Εύηνος 352 km 2 Μόρνος 586 km 2 Βοιωτικός Κηφισός Υλίκη 2460 km 2 Χάραδρος 119 km 2 Βόρεια Πάρνηθα ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Κύριοι Βοηθητικοί (Ταμιευτήρες) (Ταμιευτήρες) Εύηνος 295 hm 3 /y Μόρνος 235 hm 3 /y Υλίκη 318 hm 3 /y Μαραθώνας 14 hm 3 /y ΥΠΟΓΕΙΟΙ ΠΟΡΟΙ Εφεδρικοί (Γεωτρήσεις) Β. Κηφισός, μέσος ρους 55 hm 3 /y Περιοχή Υλίκης 20 hm 3 /y Βίλιζα 11 hm 3 /y Μαυροσουβάλα 44 hm 3 /y Επιφάνεια Εισροή Αντλητική ικανότητα Υπερχείλιση Διαρροή Άντληση Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 21 Περιβαλλοντικές όψεις της διαχείρισης Ποιότητα νερού Η ποιότητα των επιφανειακών νερών χαρακτηρίζεται από πολύ καλή (Μόρνος, Εύηνος) ως καλή (Υλίκη, Παραλίμνη, Μαραθώνας, Β. Κηφισός), ακόμη και σε περιόδους ξηρασίας (χαμηλής στάθμης ταμιευτήρων) Τα επίπεδα φόρτισης του νερού που φτάνει στις μονάδες επεξεργασίας είναι χαμηλά σε σχέση με τα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ενέργεια Κατασκευή έργων για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας Περιορισμός χρήσης ενεργοβόρων διατάξεων Περιβαλλοντικές δεσμεύσεις Διατήρηση συνεχούς ροής 1.0 m 3 /s κατάντη του ταμιευτήρα Ευήνου Ελαχιστοποίηση της πιθανότητας υπερχείλισης του ταμιευτήρα Μαραθώνα Περιορισμός της υπερεκμετάλλευσης των υπόγειων υδροφορέων Ορθολογική διαχείριση των διαφυγών νερού από το καρστικό υπόβαθρο της Υλίκης, μέρος των οποίων εμπλουτίζει τους υδροφορείς της περιοχής Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 22
Δυναμικότητα συστήματος (ετήσιοι όγκοι νερού σε hm 3 ) Φυσική προσφορά νερού (επιφανειακού και υπόγειου) Δυναμικότητα συστήματος ταμιευτήρων & γεωτρήσεων για αξιοπιστία 99% χωρίς να ληφθεί υπόψη η εμμονή με θεώρηση της εμμονής Πραγματική δυναμικότητα πλήρους υδροσυστήματος με το σημερινό σύστημα υδραγωγείων για αξιοπιστία 99% 860 90 Μείον ( ): Εξάτμιση Υπόγειες διαφυγές Υπερχειλίσεις Άλλες χρήσεις 550 Μείον ( ): Επίδραση εμμονής 480 Μείον ( ): Επίδραση περιορισμών παροχετευτικότητας 410 Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 23 Επίδραση της αποδεκτής αξιοπιστίας στην ασφαλή απόληψη Χωρίς περιορισμούς παροχετευτικότητας Πιθανότητα αστοχίας 0.030 0.025 0.020 0.015 0.010 0.005 Υδρολογικό σενάριο με εμμονή Υδρολογικό σενάριο χωρίς εμμονή Όριο αποδεκτής αστοχίας 1% (αξιοπιστία 99%) 0.000 400 450 500 550 600 650 Στόχος ετήσιας απόληψης (hm 3 ) Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 24
Επίδραση της αποδεκτής αξιοπιστίας στην ασφαλή απόληψη και την κατανάλωση ενέργειας Με περιορισμούς παροχετευτικότητας Καταναλισκόμενη ενέργεια (GWh) 90 80 70 60 50 40 Καταναλισκόμενη ενέργεια Πιθανότητα αστοχίας Όριο αποδεκτής αστοχίας 1% (αξιοπιστία 99%) 30 0.001 380 390 400 410 420 430 440 Στόχος ετήσιας κατανάλωσης στην Αθήνα (hm 3 ) 1 0.1 0.01 Πιθανότητα αστοχίας Ρυθμός αύξησης 0.9 GWh/hm 3 ( 13 δρχ/m 3 ) Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 25 Βέλτιστοι κανόνες λειτουργίας ταμιευτήρων Κανόνας Α: Μεγιστοποίηση απόληψης 700 Ωφέλιμη χωρητικότητα Μόρνου = 640 Απόθεμα-στόχος κάθε ταμιευτήρα (hm 3 ) 600 500 400 300 200 100 Ωφέλιμη χωρητικότητα Υλίκης = 590 Ωφέλιμη χωρητικότητα Ευήνου = 106 Συνολική ωφέλιμη χωρητικότητα = 1336 0 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 Συνολικό ωφέλιμο απόθεμα (hm 3 ) Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 26
Βέλτιστοι κανόνες λειτουργίας ταμιευτήρων Κανόνας Β: Ελαχιστοποίηση κόστους Απόθεμα-στόχος κάθε ταμιευτήρα (hm 3 ) 700 600 500 400 300 200 100 Ωφέλιμη χωρητικότητα Μόρνου = 640 Ωφέλιμη χωρητικότητα Υλίκης = 590 Ωφέλιμη χωρητικότητα Ευήνου = 106 Συνολική ωφέλιμη χωρητικότητα = 1336 0 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 Συνολικό ωφέλιμο απόθεμα (hm 3 ) Ισχύει για ετήσια ζήτηση 370-420 hm 3 Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 27 Προβλέψεις για την προσεχή πενταετία Γενικά, και με τις προϋποθέσεις (α) ελέγχου του αυξητικού ρυθμού της κατανάλωσης και (β) κλιματικών συνθηκών χωρίς απρόβλεπτες εξελίξεις: Δεν αναμένεται σοβαρό πρόβλημα υδροδότησης από πλευράς επάρκειας υδατικών πόρων Θα απαιτηθεί συνεισφορά της Υλίκης και των γεωτρήσεων, όχι όμως στο μέγιστο βαθμό Η ετήσια κατανάλωση ενέργειας αναμένεται να κορυφωθεί κατά το υδρολογικό έτος 2001-02, φτάνοντας κατά μέσο όρο τις 75 GWh, ενώ στη συνέχεια θα σταθεροποιηθεί γύρω από τα επίπεδα των 40-50 GWh Απαραίτητη η ενίσχυση των υδραγωγείων και για τις ειδικές ανάγκες των Ολυμπιακών αγώνων Ειδικά για το τρέχον υδρολογικό έτος (Οκτ. 2000 Σεπ. 20001) Το 95% των αναγκών (350 από τα 370 hm 3 ) θα καλυφθούν από τον Μόρνο Τους πρώτους μήνες δεν θα χρειαστούν αντλήσεις νερού Μεγάλη η πιθανότητα να χρειαστούν αντλήσεις από Υλίκη και γεωτρήσεις τη θερινή περίοδο Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 28
Συμπερασματικά σχόλια Υδροδοτικό σύστημα της Αθήνας: ιδιαίτερα πολύπλοκο (και για τα διεθνή δεδομένα) αλλά αξιόπιστο Προχωρημένες μεθοδολογίες και τεχνολογικά εργαλεία για τη διαχείρισή του συμβάλουν: στην αύξηση της διαθεσιμότητας υδατικών πόρων στη μείωση του κόστους μεταφοράς νερού στη βελτίωση της λειτουργίας του συστήματος στο χειρισμό κρίσεων Ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης για την προσεχή πενταετία, η οποία αναμένεται: χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα διαθεσιμότητας υδατικών πόρων χωρίς έξαρση των ενεργοβόρων απολήψεων Απαραίτητες κύριες επεμβάσεις για την προσεχή πενταετία: έλεγχος του ανησυχητικά υψηλού ρυθμού αύξησης της ζήτησης ολοκλήρωση της ενίσχυσης των υδραγωγείων Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 29 Ομάδες εργασίας για την εκπόνηση του σχεδίου διαχείρισης Ομάδα ΕΜΠ: Α. Ευστρατιάδης Γ. Καραβοκυρός Α. Κουκουβίνος Δ. Κουτσογιάννης Ν. Μαμάσης Ι. Ναλμπάντης Ε. Ρόζος Α. Χριστοφίδης και Μ. Μποναζούντας Ομάδα ΕΥΔΑΠ: Δ. Γκριντζιά Ν. Δαμιανόγλου Α. Ξανθάκης Σ. Πολιτάκη Β. Τσουκαλά και Χ. Καρόπουλος Α. Νασίκας Α. Ξανθάκης και Δ. Κουτσογιάννης, Σχέδιο διαχείρισης του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας 30