ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΞΕΝΙΤΕΜΟΣ ΚΑΙ ΝΟΣΤΟΣ

Πρότυπο - Πειραματικό Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης Σχολ. έτος 2011-12 ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ Δημιουργός: Γκόνου Ελένη Διάρκεια: 6 ώρες ΤΑΞΗ Α ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΞΕΝΙΤΕΜΟΣ ΚΑΙ ΝΟΣΤΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να μελετήσουν οι μαθητές τη γλωσσική οικογένεια της λέξης «νόστος» Να μελετήσουν τους νόστους των υπόλοιπων ηρώων εκτός του Οδυσσέα, για τους οποίους γίνεται λόγος στην Οδύσσεια, δηλαδή του Νέστορα, του Αγαμέμνονα, του Μενέλαου, του Αίαντα του Λοκρού, του Φιλοκτήτη, του Ιδομενέα, του Νεοπτόλεμου, του Διομήδη. Να τους συγκρίνουν με το νόστο του Οδυσσέα και των συντρόφων του Να κατανοήσουν το σημαντικό ρόλο του ηθικού σχήματος ΥΒΡΙΣ ΝΕΜΕΣΙΣ ΤΙΣΙΣ για τον ομηρικό άνθρωπο και τη μοίρα του Να μελετήσουν νεότερα παράλληλα κείμενα πάνω στο ίδιο θέμα και να τα συγκρίνουν με το ομηρικό κείμενο Να συνειδητοποιήσουν ότι η αποδημία και ο γυρισμός στην πατρίδα είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα των Ελλήνων από τα αρχαία ως τα νεότερα χρόνια (αποικισμοί, μεταναστεύσεις, αίτια, επιδιώξεις, αποτελέσματα) Να προσεγγίσουν οι μαθητές και οι μαθήτριες βιωματικά και διαθεματικά την ταυτότητα του μετανάστη και του πρόσφυγα, ώστε να συνειδητοποιήσουν πως όλοι εν δυνάμει είμαστε πρόσφυγες ή μετανάστες και έτσι να αρθούν προκαταλήψεις και διαχωρισμοί, αρχικά μέσα στο σχολικό περιβάλλον και στη συνέχεια στο ευρύτερο κοινωνικό. 1 η διδακτική ώρα ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ερμηνεία της λέξης «νόστος» και μελέτη όρων της ίδιας γλωσσικής οικογένειας (νόστιμος, μετανάστευση, παλιννόστηση) Α στάδιο: Ευαισθητοποίηση Προβολή φωτογραφιών από αρχαία ελληνικά αγγεία ή πίνακες ζωγραφικής, που απεικονίζουν σκηνές από τις περιπέτειες του Οδυσσέα κατά το νόστο του Β στάδιο: Μελέτη και επεξεργασία κειμένων Οι μαθητές είναι χωρισμένοι σε 6 ομάδες των 5 ατόμων. Δίνονται τα παρακάτω αποσπάσματα ραψωδιών χωρίς τους τίτλους. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 1η Ομάδα Ραψωδία γ 293 330 Διήγηση του Νέστορα για το νόστο του Μενέλαου

1. Ποιο το θέμα του αποσπάσματος; Δώστε ένα τίτλο. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 2η Ομάδα Διήγηση του Μενέλαου για το νόστο του 1η υποομάδα: ραψωδία δ 354 370 2 η υποομάδα: ραψωδία δ 469-489 3η υποομάδα: ραψωδία δ 580 595 1. Ποιο το θέμα του αποσπάσματος; Δώστε ένα τίτλο. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3 3 η Ομάδα Ραψωδία γ 160 205 Διήγηση του Νέστορα για την τύχη του ίδιου, του Διομήδη, του Νεοπτόλεμου με τους Μυρμιδόνες, του Φιλοκτήτη και του Ιδομενέα 1. Ποιο το θέμα του αποσπάσματος; Δώστε ένα τίτλο. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4 4 η Ομάδα Ραψωδία δ 519 556 Διήγηση του Μενέλαου για την τύχη του Αγαμέμνονα 1. Ποιο το θέμα του αποσπάσματος; Δώστε ένα τίτλο. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5 5 η Ομάδα α) Ραψωδία δ 490 518 Διήγηση Μενέλαου για την τύχη του Αίαντα του Λοκρού β) Περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας μ 1 η υποομάδα: 1. Ποιο το θέμα του αποσπάσματος της δ ραψωδίας; Δώστε ένα τίτλο. 2 η υποομάδα 3. Αφού διαβάσετε το τμήμα της περίληψης της ραψωδίας μ, που σας δίνεται, να εξηγήσετε το λόγο της στέρησης του νόστου από τους συντρόφους του Οδυσσέα. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6 6 η Ομάδα Ο νόστος του Οδυσσέα

Α) Χάρτης με τις περιπλανήσεις του Οδυσσέα Β) «Στον Οδυσσέα», ποίημα Στάθη Καραβία (1883-1945) 1. Αφού ανακαλέσετε στη μνήμη σας τις δεκάχρονες περιπέτειες του Οδυσσέα μετά τον Τρωικό πόλεμο, να καταγράψετε τους βοηθούς και τους αντιπάλους στον αγώνα του. Θα σας βοηθήσει σε αυτό και η μελέτη του χάρτη όπως και του ποίηματος του Στάθη Καραβία. 2 η διδακτική ώρα ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΟΜΑΔΩΝ Α. Παρουσίαση των περιλήψεων των διηγήσεων καθώς και των επιμέρους εργασιών. Β. Πρόβλημα προς διερεύνηση: Μετά από τη μελέτη των παραπάνω κειμένων μπορείτε να εξηγήσετε γιατί κάποιοι από τους ήρωες του τρωικού πολέμου χάθηκαν ή ταλαιπωρήθηκαν πολύ ωσότου επιστρέψουν στην πατρίδα, όπως ο Οδυσσέας, ενώ κάποιοι άλλοι είχαν γρήγορο και εύκολο νόστο; Αλληλεπίδραση 1 ης και 2 ης ομάδας : Ποια σχέση έχουν οι δύο διηγήσεις του Νέστορα (ραψωδία γ) και του Μενέλαου (ραψωδία δ); Υπάρχουν ομοιότητες ή διαφορές ως προς το θέμα τους; Αλληλεπίδραση 4 ης και 5 ης ομάδας: εντοπισμός της αιτίας του χαμού των ηρώων (Αίαντα, συντρόφων του Οδυσσέα, Αγαμέμνονα) Αλληλεπίδραση 3 ης και 6 ης ομάδας: Γιατί ο Οδυσσέας ταλαιπωρήθηκε περισσότερο από όλους τους άλλους αρχηγούς μέχρι να επιστρέψει στην πατρίδα, ενώ οι αρχηγοί που αναφέρονται στους στίχους γ 160 205 επέστρεψαν εύκολα και γρήγορα στον τόπο τους; Διερευνήστε το θέμα και βρείτε τους λόγους της τελικής σωτηρίας του Οδυσσέα. 3 η διδακτική ώρα Γ. Προσέγγιση του φαινομένου της μετανάστευσης και των χαρακτηριστικών του. Η μετανάστευση διαχρονικά με διευκρίνιση των όρων: αποικία, μετανάστευση (εξωτερική και εσωτερική), αλλοδαπός, πρόσφυγας, ξένος, ομογενής, ταυτότητα-ετερότητα. Βίντεο της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες (5.30 ) Πηγή: Εκπαιδευτικό Υλικό για μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (UNHCR) 2004 σχετικά με το βίντεο 1. Δίπλα σε κάθε χώρα από αυτές που αναγράφονται στον παρακάτω πίνακα σημειώστε ένα + αν αναφέρθηκε στο βίντεο ως χώρα δίωξης προσφύγων ή ένα στην αντίθετη περίπτωση.

Τουρκία Αφγανιστάν Ιράκ Κογκό Αιθιοπία Ρουάντα Αλβανία Ιράν Πρώην Γιουγκοσλαβία Σουδάν Κένυα Αγκόλα Σιέρα Λεόνε Τανζανία 2. Κυκλώστε το σωστό : α) Όταν κάποιος μετακινείται οικειοθελώς από τη χώρα του για να βελτιώσει τη ζωή της οικογένειάς του είναι: πρόσφυγας μετανάστης β) Πρόσφυγες είναι όσοι αναγκάζονται να φύγουν από τη χώρα τους λόγω: φυσικών καταστροφών οικονομικών, πολιτικών, κοινωνικών, θρησκευτικών ή ιδεολογικών λόγων βιομηχανικών δυστυχημάτων πολέμων και εμφύλιων συρράξεων όλων των παραπάνω λόγων γ) Ονομάστε τους σημαντικότερους ανθρωπιστικούς οργανισμούς που βοηθάνε τους πρόσφυγες. δ) Ποια διαδικασία ακολουθείται στους προσφυγικούς καταυλισμούς που συρρέουν οι πρόσφυγες και ποιες βασικές ανάγκες των προσφύγων καλύπτονται; 4 η διδακτική ώρα Γ. Συσχέτιση του φαινομένου της μετανάστευσης με τη σύγχρονη οικονομική κρίση στη χώρα μας (με υπόδυση ρόλων) 6 μαθητές (ένας από κάθε ομάδα) υποδύονται 6 αλλοδαπούς μετανάστες ή πρόσφυγες διαφόρων ηλικιών και εθνοτήτων, που μιλάνε για τον εαυτό τους και αναφέρουν τους λόγους, για τους οποίους έφυγαν από την πατρίδα τους (οι μαθητές κάθε ομάδας γράφουν τα κείμενα και τα δίνουν στον αντιπρόσωπο της ομάδας τους να τα παρουσιάσει υποδυόμενος το ρόλο) Στη συνέχεια άλλοι 6 μαθητές υποδύονται 6 Έλληνες διαφόρων ηλικιών και κοινωνικών στρωμάτων, που αποφασίζουν να μεταναστεύσουν και μιλούν κι αυτοί για τον εαυτό τους και τις αιτίες, που τους εξωθούν σε αυτή την απόφαση (ακολουθείται η ίδια διαδικασία).

Εναλλακτικά θα μπορούσαν τα κείμενα να δοθούν από τον διδάσκοντα, για να κερδηθεί χρόνος και να παρουσιαστούν περισσότεροι αντιπροσωπευτικοί τύποι μεταναστών Στο τέλος της δράσης οι μαθητές εκφράζουν τα συναισθήματά τους και εξάγουν τα συμπεράσματά τους σχετικά με την ταυτότητα και την ετερότητα, την κυκλική πορεία της ανθρώπινης ζωής και ιστορίας (όπως λέει και ο Ηρόδοτος) και αποκτούν ενσυναίσθηση. 5 η διδακτική ώρα Δ. Μελέτη παράλληλων προφορικών και γραπτών κειμένων 1. Ακρόαση δημοτικών τραγουδιών της ξενιτιάς («Τζιβαέρι», «Ξενιτεμένο μου πουλί», «Γιάννη μου το μαντήλι σου») 2. Λαϊκό τραγούδι «Ο ξενιτεμένος πατέρας», Στ. Καζαντζίδης 3. Το τραγούδι της ξενιτιάς, Γρ. Μπιθικώτσης 1. Ποια συναισθήματα σας δημιουργούν τα συγκεκριμένα δημοτικά και λαϊκά τραγούδια της ξενιτιάς; Η μουσική επένδυση κάθε τραγουδιού ενισχύει το ανάλογο συναίσθημα; 2. Σε ποια εκφράζεται ο καημός του ξενιτεμένου και σε ποια ο καημός των αγαπημένων προσώπων που μένουν πίσω και τον περιμένουν; 3. Πώς περιγράφεται η ξενιτιά μέσα από τους στίχους αυτών των τραγουδιών; 4. Ποιες ομοιότητες και διαφορές υπάρχουν στο περιεχόμενο του λαϊκού τραγουδιού «Ο ξενιτεμένος πατέρας» που τραγουδάει ο Στ. Καζαντζίδης και στο θέμα της επιστροφής του Οδυσσέα στην Οδύσσεια; 5. Ζωγραφίστε μια εικόνα σχετική με το περιεχόμενο των στίχων των τραγουδιών που ακούσατε. 6 η διδακτική ώρα 1. Γ. Σεφέρη, Ο γυρισμός του ξενιτεμένου 2. Ζαχ. Παπαντωνίου, Ο ξενιτεμένος Μελέτη των παραπάνω ποιημάτων κατά ομάδες ( 3 ομάδες το ένα και 3 ομάδες το άλλο). 1. Μπορείτε να προσδιορίσετε την ταυτότητα του ξενιτεμένου του Σεφέρη; Ποια εικόνα σχηματίζει για τον τόπο του και ποια τα συναισθήματά του; 2. Ποιες οι συναισθηματικές καταστάσεις που βιώνει ο ξενιτεμένος κατά την πορεία του ποιήματος του Ζαχ. Παπαντωνίου; Αλληλεπίδραση των ομάδων (ανά δύο) 1. Τι ομοιότητες και διαφορές διαπιστώνετε να υπάρχουν ανάμεσα στους δύο ξενιτεμένους που επιστρέφουν στην πατρίδα τους στο ποίημα του Σεφέρη και στο ποίημα του Παπαντωνίου; 1. Να συγκρίνετε τον ομηρικό Οδυσσέα και τον Σεφέρη - Οδυσσέα; Τι παρατηρείτε;

Διαθεματικές δραστηριότητες για το σπίτι Εργασία κατά ομάδες Να μελετήσετε από τις σχετικές ιστοσελίδες του Διαδικτύου περί «μετανάστευσης» τα χαρακτηριστικά της και στη συνέχεια, αφού χωριστείτε σε ομάδες, να μελετήσετε και να ετοιμάσετε ανά ομάδα μία παρουσίαση ή μια άλλη συνθετική δημιουργική εργασία σχετικά με τα παρακάτω: 1η Ομάδα: Μετανάστευση των Ελλήνων: Προς ποιες χώρες μετακινήθηκαν; Ποιες χρονολογίες σημειώνονται οι κυριότερες μεταναστεύσεις των Ελλήνων; Ποια ήταν τα αίτια της μετανάστευσης; 2η Ομάδα: Μετανάστευση προς την Ελλάδα: Από ποιες χώρες μετακινήθηκαν πληθυσμοί; Ποιες χρονολογίες σημειώνονται οι κυριότερες μεταναστεύσεις προς την Ελλάδα; Ποια ήταν τα αίτια της μετανάστευσης; 3 η Ομάδα: Προσπαθήστε να πάρετε μία συνέντευξη ο καθένας από κάποιον μετανάστη στη χώρα μας και να κατηγοριοποιήσετε τα θέματα που τους απασχολούν και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. 4 η Ομάδα: Σήμερα σε ποιες χώρες κατοικούν Έλληνες; Ποια είναι η επαγγελματική και κοινωνική τους κατάσταση; Αν έχετε στην οικογένεια ή στο φιλικό σας περιβάλλον ανθρώπους που υπήρξαν ή είναι μετανάστες, συνομιλήστε μαζί τους για να μάθετε τις συνθήκες ζωής τους, τον τρόπο με τον οποίο διατηρούν την παράδοσή τους και την οργάνωσή τους σε κοινότητες. [Απευθυνθείτε στη Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού (http://www.ggae.gr,) προκειμένου να βρείτε πληροφορίες και στοιχεία σχετικά με τους Έλληνες που ζουν και εργάζονται σήμερα στο εξωτερικό]. 5 η Ομάδα : Βρείτε δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς, ερευνήστε σχετικά με το χρόνο της εμφάνισής τους και τα είδη τους και παρουσιάστε ένα τουλάχιστον από κάθε είδος. 6 η Ομάδα: Εξετάστε τις μετακινήσεις ανθρώπων και ζώων λόγω των κλιματικών αλλαγών και των συνεπειών τους στον πλανήτη. Ποια είδη ζώων απειλούνται ιδιαίτερα από το φαινόμενο αυτό; Μπορείτε είτε να συνθέσετε μια παρουσίαση εμπλουτίζοντάς την με υλικό από το χώρο της μουσικής, της λογοτεχνίας και της οθόνης ή να εκφραστείτε μέσω της δημιουργικής γραφής ή της εικαστικής δημιουργίας. Ακολουθούν τα κείμενα για τη βιωματική δράση, που συνέθεσε η διδάσκουσα.

Βιωματική δράση 2000-2009 ΤΑΜΠΑ Με λένε Τάμπα και η χώρα μου είναι η Λιβερία. Είμαι 20 χρονών και κατοικώ εδώ και 5 χρόνια στην Αθήνα, όπου έφθασα με δυο συμπατριώτες μου και ζω πουλώντας διάφορα εμπορεύματα στο δρόμο. Επειδή όμως αυτή η δουλειά είναι παράνομη, ζω με την αγωνία και το φόβο μην με πιάσουν, ενώ τα λεφτά είναι πολύ λίγα. Σε ηλικία 14 ετών εξαναγκάστηκα από τους αντάρτες να πολεμήσω εναντίον της ετοιμόρροπης κυβέρνησης της χώρας μου. Τον ίδιο χρόνο μεταφέρθηκα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μάπεχ. Περίπου 80.000 Λιβεριανοί εγκατέλειψαν τα σπίτια τους το 2001 και βρήκαν άσυλο σε άλλες περιοχές της Λιβερίας ή σε γειτονικές χώρες, μεταξύ αυτών κι εγώ. Ο πατέρας μου έχει σκοτωθεί και τα άλλα μέλη της οικογένειάς μου αγνοούνται. Ελπίζω να σταματήσει γρήγορα ο πόλεμος και να ξαναγυρίσω στην πατρίδα μου. ΣΑΝΤΡΑ Είμαι η Σάντρα από την Αλβανία. Είμαι 35 ετών και έχω δύο παιδιά, που πηγαίνουν στο ελληνικό σχολείο. Ζω με την οικογένειά μου εδώ και δέκα χρόνια στην Ελλάδα και δουλεύω σαν οικιακή βοηθός σε διάφορα σπίτια. Θα ήθελα να μείνω για πάντα εδώ, γιατί μου αρέσει αυτή η χώρα με τον ήλιο της, τη θάλασσα. και τους ανθρώπους της. Το ίδιο επιθυμούν και τα παιδιά μου. Αλλά δυστυχώς τα τελευταία δύο χρόνια η δουλειά έχει περιοριστεί και περνάμε πιο δύσκολα από ό,τι πιο πριν. Να δούμε τι θα κάνουμε! ΚΑΝ Με λένε Καν και είμαι από το Αφγανιστάν. Είμαι 24 χρονών. Πριν από δύο χρόνια ήρθα στην Ελλάδα παράνομα με ένα φουσκωτό και παραλίγο να πνιγούμε μαζί με άλλους συμπατριώτες μου. Έφυγα λόγω της κακής κατάστασης στη χώρα μου λόγω των συνεχιζόμενων πολέμων. Τώρα καθαρίζω τζάμια στα φανάρια και κατοικώ σε ένα μικρό εγκαταλελειμμένο σπίτι στα Πατήσια μαζί με άλλους δέκα συμπατριώτες μου. Πολλές φορές που δεν βγάζω τα απαραίτητα χρήματα περνάω από τις λαϊκές αγορές στο τέλος και μαζεύω τίποτα πεταμένα φρούτα ή λαχανικά και κάνω καμιά σούπα. ΛΑΜΑΡΑ Είμαι η Λαμάρα από την Ουκρανία και είμαι 40 ετών. Άφησα την πατρίδα μου λόγω φτώχειας και ήρθα εδώ για μια καλύτερη ζωή. Περιποιούμαι ασθενείς σε νοσοκομεία τα βράδια σαν αποκλειστική νοσοκόμα. Κουράζομαι πολύ, γιατί συχνά δουλεύω και την ημέρα. Έτσι βέβαια κερδίζω αρκετά χρήματα, πράγμα που δεν θα γινόταν στη χώρα μου. Σκοπεύω, όταν μαζέψω όσα χρειάζομαι, να πάω πίσω στην πατρίδα μου, γιατί εκεί βρίσκεται η οικογένειά μου. ΤΙΤΑ Είμαι η Τίτα από την Αιθιοπία και είμαι 18 χρονών. Λόγω ξηρασίας καταστράφηκαν μεγάλες εκτάσεις στη χώρα μου, που τις καλλιεργούσαμε και ζούσαμε έστω με δυσκολία. Η οικογένειά μου αποτελείται από οκτώ μέλη και εγώ είμαι η μεγαλύτερη. Τώρα μένω μαζί με το μικρότερο αδερφό μου στην Αθήνα φιλοξενούμενοι από μία οικογένεια συμπατριωτών μας. Κάνω ό,τι μπορώ για να βοηθάω τη νοικοκυρά στις

δουλειές του σπιτιού και στο ράψιμο, επειδή αυτή είναι μοδίστρα. Έτσι το πρωί πάω σχολείο και το απόγευμα δουλεύω και μαθαίνω και μια τέχνη. Μου αρέσει η Ελλάδα, γιατί έχει καλό κλίμα και θα ήθελα να μείνω εδώ όσο μπορώ. ΧΑΣΑΝ Είμαι ο Χασάν από το Ιράκ. Είμαι 30 χρονών και βρίσκομαι στην Ελλάδα εδώ και 5 χρόνια. Στην πατρίδα μου υπήρχε πόλεμος και λόγω αντίθετων πολιτικών ιδεών απέναντι στο κυρίαρχο καθεστώς δεν μπορούσα να μείνω εκεί. Έτσι ήρθα εδώ, επειδή έχω κάποιους φίλους, που με προσκάλεσαν και για να ζήσω πουλάω διάφορα πράγματα στα πανηγύρια. Έχω παντρευτεί Ελληνίδα και έχουμε τρία παιδιά. Η ζωή εδώ μου αρέσει, αν και τα τελευταία δύο χρόνια έχει γίνει πολύ δύσκολο το οικονομικό μας πρόβλημα. 2010 2012 ΣΤΕΛΛΑ Είμαι η Στέλλα και μένω στη Νέα Ιωνία. Είμαι 41 ετών, μητέρα δύο παιδιών, χωρισμένη εδώ και δύο χρόνια και άνεργη. Δεν ξέρω πώς να τα βγάλω πέρα. Έχω απολυτήριο Λυκείου, αλλά δεν πρόλαβα να σπουδάσω, γιατί παντρεύτηκα πολύ νέα, σε ηλικία 18 ετών και έκανα αμέσως το πρώτο μου παιδί. Οι γονείς μου δεν υπάρχουν και είμαι απελπισμένη. Σκέφτομαι να φύγω στη Γερμανία, όπου έχω κάποιους συγγενείς, που μου πρότειναν να δουλέψω στο μαγαζί τους, μία ταβέρνα στο Βερολίνο. Δεν έχω καμία άλλη επιλογή! ΝΙΚΟΣ Είμαι ο Νίκος από το Νευροκόπι. Είμαι 25 ετών και δουλεύω εδώ και 5 χρόνια ως πατατοκαλλιεργητής. Τελευταία η τιμή της πατάτας έχει πέσει και τα έσοδά μου είναι πενιχρά. Δεν έχω σπουδάσει. Έβγαλα μόνο το Γυμνάσιο και έτσι δεν έχω δυνατότητες να βρω μια άλλη δουλειά πιο αποδοτική. Παρότι αγαπώ τον τόπο μου, δεν βλέπω μέλλον. Η κατάσταση πάει από το κακό στο χειρότερο. Σκέφτομαι πολύ σοβαρά να φύγω στην Αμερική, όπως έκαναν και οι πρόγονοί μας, για μια καλύτερη τύχη κι ο Θεός βοηθός! ΙΩΑΝΝΑ Είμαι η Ιωάννα. Είμαι μαθήτρια 17 ετών και μετά το Λύκειο σκέφτομαι να πάω στο Παρίσι με υποτροφία για μουσικές σπουδές και να μείνω στη συνέχεια εκεί ή στη Νότια Γαλλία, που έχει πιο ήπιο κλίμα, αν καταφέρω να βρω κάποια δουλειά σχετική με τις σπουδές μου ή όχι. Γιατί στην Ελλάδα ο μουσικός «δεν έχει στον ήλιο μοίρα», όπως και οι περισσότεροι καλλιτέχνες. Έπειτα το γενικότερο κλίμα είναι απογοητευτικό για να μην πω καταθλιπτικό. Ελπίζω να πάνε όλα καλά, αν και θα μου λείπει ο καθαρός γαλανός ουρανός και οι φίλοι μου! ΓΙΑΝΝΗΣ Με λένε Γιάννη, είμαι μαθητής 16 ετών και ζω εδώ και 3 χρόνια μόνος μου στην Αθήνα με τη γιαγιά μου, γιατί έχασα τους γονείς μου σε τροχαίο ατύχημα και δεν έχω άλλο δικό μου άνθρωπο. Μόλις ενηλικιωθώ θα πάω στο Λονδίνο να σπουδάσω μάρκετιγκ με υποτροφία, γιατί έχω ακούσει ότι εκεί έχει πολύ καλές σχολές σε αυτόν τον τομέα. Θα με βοηθήσει σε αυτό και η γιαγιά με τις οικονομίες της. Θέλει πολύ να με δει επιτυχημένο κι εγώ θέλω να την κάνω να νιώσει περήφανη για μένα! Δεν ξέρω όμως πώς θα αντέξω να την αποχωριστώ!

ΝΙΚΗ Με λένε Νίκη και είμαι 23 ετών. Είμαι πτυχιούχος του Φυσικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αποφοίτησα εδώ και δύο χρόνια, αλλά παρά την αξία του πτυχίου μου, δουλειά δεν βρίσκω ούτε για δείγμα. Ζω ακόμη με την οικογένειά μου. Αυτό με ενοχλεί πολύ, γιατί νιώθω ότι επιβαρύνω τους γονείς μου, που είναι ηλικιωμένοι και ότι όλοι οι κόποι μου πήγαν χαμένοι. Δεν υπάρχει χειρότερο συναίσθημα από την απραξία για ένα νέο άνθρωπο! Είμαι πραγματικά πολύ απογοητευμένη και θυμωμένη! Γι αυτό σκέφτομαι να μετοικήσω σε μία ευρωπαϊκή χώρα ή και όπου αλλού στην ανάγκη, μήπως και σταθώ πιο τυχερή και νιώσω καλύτερα! Γιατί τώρα νιώθω πολύ άσχημα που η ίδια μου η χώρα με διώχνει! ΓΙΩΡΓΟΣ Με λένε Γιώργο. Είμαι 50 ετών, οικογενειάρχης με τρία ανήλικα παιδιά. Δούλευα σαν ιδιωτικός υπάλληλος σε μια επιχείρηση, που τώρα έκλεισε και φυσικά απολύθηκα, όπως και οι άλλοι υπάλληλοι. Βρίσκομαι στη δυσάρεστη θέση να πρέπει να ψάχνω για νέα δουλειά και στην ηλικία μου είναι πάρα πολύ δύσκολο έως αδύνατο. Τι μου προτείνετε να κάνω; Γιατί αν δεν αυτοκτονήσω, η μόνη λύση που μου μένει είναι να πάω στην Αυστραλία μετανάστης. Αλλά κι αυτό θέλει δυνάμεις. «Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα» δηλαδή! Ανάγλυφο ανωνύμου, περ. 450 π.χ., Παρίσι, Λούβρο