ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΟΜΗΣΙΜΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013
1. Εισαγωγή Ο παρών κανονισμός λειτουργίας εργαστηρίου απευθύνεται στους σπουδαστές που παρακολουθούν το εργαστηριακό μέρος του μαθήματος ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΟΜΗΣΙΜΩΝ ΥΛΙΚΩΝ του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Πολιτικών Δομικών Έργων. Οι ασκήσεις πραγματοποιούνται στο Εργαστήριο Ελέγχου Ποιότητας και Τεχνολογίας Υλικών, στις αίθουσες Β216 (τα τρία πρώτα μαθήματα) και ακολούθως στην Β110. Κατά κανόνα, οι σπουδαστές εκτελούν τις ασκήσεις κατά ομάδες, υπό την επίβλεψη των στελεχών του Εργαστηρίου. Επισημαίνεται ότι οι συνήθεις βιομηχανικοί κίνδυνοι υπάρχουν στο περιβάλλον του Εργαστηρίου κατά την εκτέλεση των εργαστηριακών ασκήσεων. Οι ασκήσεις εκτελούνται σε εκπαιδευτικές διατάξεις και εργαστηριακό εξοπλισμό της βιομηχανικής πρακτικής, οι οποίοι δε χαρακτηρίζονται απολύτως αβλαβείς. Αποτελεί συνεπώς ευθύνη και μέριμνα όλων και του καθενός ατομικά, η προστασία ανθρώπων και εγκαταστάσεων και πρωτίστως η προσωπική ασφάλεια. Οι καθηγητές στο Εργαστήριο, για κάθε εργαστηριακή άσκηση που πρόκειται να εκτελεστεί, επισημαίνουν στους σπουδαστές τους τυχόν υφιστάμενους κινδύνους. 2. Η λειτουργία του εργαστηριακού μαθήματος Κατά την πρώτη εβδομάδα του διδακτικού εξαμήνου, οι σπουδαστές κατανέμονται σε 3ωρα τμήματα, σύμφωνα πάντα με το ωρολόγιο πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος Πολιτικών Δ/Ε. Με ανακοίνωση του εργαστηρίου καθορίζονται, στις αρχές κάθε διδακτικού εξαμήνου: Οι ημέρες και ώρες των εγγραφών στα εργαστηριακά τμήματα Η σειρά εκτέλεσης των εργαστηριακών ασκήσεων Ο προβλεπόμενος αριθμός εργαστηριακών ασκήσεων, που οι σπουδαστές/άστριες πρέπει να ολοκληρώσουν κατά το συγκεκριμένο εξάμηνο. Ο προγραμματισμός προβλέπει ότι οι εργαστηριακές ασκήσεις που διδάσκονται καλύπτουν τρεις Βασικές Ενότητες: 1. Χάλυβες Οπλισμού 2. Αδρανή Υλικά 3. Τσιμέντα και Σκυρόδεμα με κατάλληλο αριθμό ασκήσεων για κάθε μία, σύμφωνα με το ενδεικτικό εξαμηνιαίο πρόγραμμα ασκήσεων που παρατίθεται στο τέλος του παρόντος Κανονισμού. Με την ολοκλήρωση της πρώτης και της τρίτης εργαστηριακής ενότητας, κάθε σπουδαστής/άστρια συντάσσει Εργαστηριακή Μελέτη (Ε.Μ.), σε θέμα που του έχει ανατεθεί, για επεξεργασία σε συνδυασμό με τις εργαστηριακές μετρήσεις. Η (Ε.Μ.) παραδίδεται ατομικά στην αμέσως επόμενη εργαστηριακή εβδομάδα. Επιτυχής παρακολούθηση του Εργαστηριακού μαθήματος θεωρείται η αξιολόγηση με προβιβάσιμο βαθμό πέντε (5) και άνω, και παρουσία στο 80% τουλάχιστον των εργαστηριακών ασκήσεων που πραγματοποιήθηκαν. Η αξιολόγηση γίνεται ως εξής: - 1 -
Στο τέλος της πρώτης ενότητας παραδίδεται η πρώτη Εργαστηριακή Μελέτη, που αφορά στην πρώτη ενότητα (Χάλυβες Οπλισμού) και στο τέλος της τρίτης ενότητας παραδίδεται η δεύτερη Εργαστηριακή Μελέτη, που αφορά στην δεύτερη (Αδρανή Υλικά) και την τρίτη ενότητα (Τσιμέντα και Σκυρόδεμα). Οι Μελέτες αξιολογούνται από τους Εργαστηριακούς Συνεργάτες. Σε ημερομηνία που έχει εγκαίρως ανακοινωθεί στον Πίνακα Ανακοινώσεων του Εργαστηρίου, πραγματοποιείται η Τελική Γραπτή Εξέταση σε όλη την διδαχθείσα ύλη, με την χρήση έντυπων βοηθημάτων. Η Γραπτή Εξέταση αναφέρεται σε θέματα Εργαστηριακής πρακτικής, θεωρητικού υπόβαθρου των Εργαστηριακών ασκήσεων και υπολογιστικού μέρους αυτών. Ο τελικός βαθμός του εργαστηριακού μαθήματος για κάθε σπουδαστή προκύπτει από τη τιμή της βαθμολογίας των δύο Ε.Μ. με βαρύτητα 10% η πρώτη και 20% η δεύτερη (σύνολο 30%) και της Γραπτής Τελικής Εξέτασης με βαρύτητα 70%. Το Εργαστηριακό μάθημα είναι ενιαίο και δεν υπάρχουν ελάχιστες βαθμολογίες σε κάθε ενότητα. Δεν υπάρχει άλλη γραπτή εξέταση στο Εργαστήριο, ούτε προφορικές εξετάσεις. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑΣ: Ε.Μ.1 = 5,0 Ε.Μ.2 = 7,5 Γ.Τ.Ε.= 6,0 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΕΛΙΚΟΥ ΒΑΘΜΟΥ = (0,1Χ5,0) + (0,2Χ7,5) + (0,7Χ6,0) = 0,5+1,5+4,2 = 6,2 Σε περίπτωση που δεν παραδοθεί η Εργαστηριακή Μελέτη εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, ο σπουδαστής/άστρια βαθμολογείται στην συγκεκριμένη Εργαστηριακή Μελέτη με μηδέν (0). Η τελική βαθμολογία ανακοινώνεται σε διάστημα δύο εβδομάδων από την ημερομηνία λήξης των μαθημάτων. Σε περίπτωση αποτυχίας, το Εργαστηριακό μάθημα επαναλαμβάνεται εξολοκλήρου (βλ. και Ν.1404/1983 Άρθρο 27 παράγραφος 3β). Οι σπουδαστές/άστριες παλαιότερων εξαμήνων που έχουν αποτύχει με τελικό βαθμό στο Εργαστήριο τουλάχιστον τρία (3,0) μπορούν, αν το επιθυμούν, να μην παρακολουθήσουν εκ νέου τις Εργαστηριακές Ασκήσεις αλλά μόνο να παραδώσουν τις δύο Εργαστηριακές Μελέτες, εντός των προθεσμιών που ισχύουν και για όσους παρακολουθούν κανονικά το Εργαστήριο και να προσέλθουν στην Τελική Γραπτή Εξέταση. Η αξιολόγησή τους ακολουθεί την κανονική διαδικασία (τιμή της βαθμολογίας των δύο Ε.Μ. με βαρύτητα 30% και της γραπτής Τελικής Εξέτασης με βαρύτητα 70%). Η εύρυθμη λειτουργία του εργαστηριακού μαθήματος προϋποθέτει ότι οι σπουδαστές/άστριες τηρούν τους στοιχειώδεις και αυτονόητους για κάθε εκπαιδευτική λειτουργία κανόνες όπως: προσέρχονται έγκαιρα και ακολουθούν το πρόγραμμα αποφεύγουν κάθε είδους όχληση επιδεικνύουν συνεργασιμότητα και υποστηρίζουν τους συναδέλφους τους σέβονται και προστατεύουν τις συσκευές και τα αναλώσιμα του Εργαστηρίου και τις εγκαταστάσεις του ΤΕΙ γενικότερα. - 2 -
3. Εργαστηριακές ασκήσεις Η περιγραφή όλων των εργαστηριακών ασκήσεων και ο Κανονισμός του Εργαστηριακού Μαθήματος παρουσιάζονται στο πρώτο εργαστηριακό μάθημα. Στην αρχή κάθε επόμενης εργαστηριακής άσκησης γίνεται μια σύντομη εισαγωγή με συνοπτική αναφορά στη σχετική θεωρία, παρουσιάζεται το προς επίλυση τεχνικό πρόβλημα και δίνονται οδηγίες για την εκτέλεση της Εργαστηριακής Άσκησης. Μεγαλύτερη εμβάθυνση στο θεωρητικό μέρος των εργαστηριακών ασκήσεων γίνεται στο Φροντιστηριακό μέρος του μαθήματος. Τα παραπάνω περισσότερο εκτεταμένα περιέχονται και στις Σημειώσεις του Εργαστηριακού Μαθήματος. Στο Πειραματικό μέρος των Σημειώσεων δίνονται αναλυτικές οδηγίες για την εκτέλεση του πειράματος. Οι οδηγίες οργανώνονται σε αριθμημένα στάδια (1, 2, 3 κ.ο.κ.) και επιμέρους βήματα (3α, 3β κ.ο.κ.) που εκτελούνται διαδοχικά. Οι οδηγίες εξηγούν τους χειρισμούς τους οποίους ο σπουδαστής πρέπει να εκτελέσει. Επισημαίνεται ότι η τεχνική επικοινωνία είναι αναπόσπαστο μέρος της εργαστηριακής εκπαίδευσης και επομένως, οι σπουδαστές πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες για τη σύνταξη της Εργαστηριακής Μελέτης (Ε.Μ.). Η σαφήνεια και λιτότητα στη διατύπωση των μελετών αξιολογούνται ιδιαίτερα. Μια εργαστηριακή άσκηση θεωρείται ολοκληρωμένη, όταν ο σπουδαστής εκτελέσει όλα τα βήματα που προβλέπονται στην εργαστηριακή εφαρμογή και παραλάβει τις μετρήσεις που απαιτούνται για την συμπλήρωση της Ε.Μ.. Η επίδοση του σπουδαστή αξιολογείται ατομικά με κριτήρια και στάθμιση: την αντίληψη για το περιεχόμενο της άσκησης, που τεκμηριώνεται με την επεξήγηση των φαινομένων που λαμβάνουν χώρα, τον εντοπισμό των πιθανών αιτιών αστοχίας κ.λ.π. (20%). την επαρκή και σωστή σχεδίαση των διαγραμμάτων και την τήρηση των κανόνων της ορθής τεχνικής πρακτικής (30%) την ορθή εκτέλεση του υπολογιστικού μέρους της άσκησης και την κατάλληλη παρουσίαση των αποτελεσμάτων (50%). - 3 -
4. Πρόγραμμα Εργαστηριακών Ασκήσεων ΕΒΔΟΜΑΔΑ Α/ΑΣ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ 1 η ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 η ΧΑΛΥΒΕΣ ΟΠΛΙΣΜΟΥ 2 η 1 Οπτική μικροσκοπία - Σκληρομέτρηση μεταλλικών υλικών 3 η 2 Θερμική Ανάλυση Διαγράμματα Φάσεων Κραμάτων 4 η 3 Εφελκυσμός χάλυβα οπλισμού ΕΝΟΤΗΤΑ 2 η ΑΔΡΑΝΗ ΥΛΙΚΑ 5 η 4 Γνωριμία και βαθμονόμηση εργαστηριακού εξοπλισμού Δειγματοληψία - Μείωση μεγέθους - διμερισμός / τετραμερισμός αδρανών - Προσδιορισμός της παιπάλης πλυσίματος και της υγρασίας αδρανών 6 η 5 Κοκκομετρική ανάλυση αδρανών υλικών 7 η 6 Προσδιορισμός ειδικού βάρους λεπτόκοκκων και χονδρόκοκκων αδρανών υλικών 8 η 7 Προσδιορισμός φαινομένου ειδικού βάρους χονδρόκοκκων αδρανών υλικών - Έλεγχος κυβικής χυτοσιδηράς μήτρας Βαθμονόμηση συσκευών αεροπεριεκτικότητας ΕΝΟΤΗΤΑ 3 η ΤΣΙΜΕΝΤΑ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑ 9 η 8 Σχεδιασμός μελέτης σύνθεσης σκυροδέματος σύμφωνα με ACI 211 10 η 9 Εργαστηριακός έλεγχος σκυροδέματος 11 η 10 Προσδιορισμός θλιπτικών αντοχών σκυροδέματος Στατιστική επεξεργασία 12 η 12 Προσδιορισμός ελευθέρας ασβέστου κλίνκερ / τσιμέντου 13 η 11 Εύρεση αργιλικών προσμίξεων στην άμμο σκυροδέματος Ισοδύναμο άμμου-δοκιμή του μπλε του μεθυλενίου- Μέθοδος Stokes. 14 η ΤΕΛΙΚΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ - ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ - 4 -