EUROPEAN REDUCED VERTICAL SEPARATION MINIMUM

EUROPEAN REDUCED VERTICAL SEPARATION MINIMUM EUR RVSM ΠΙΝΑΞ RVSM ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΠΤΗΣΕΩΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ: 24 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2002 Επιμέλεια: Α. Σωτηρόπουλος - Ε.Ε.Κ. ΚΕΠ.ΑΘ. 1

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ H διαρκώς αυξανόμενη κίνηση αεροσκαφών στον εναέριο χώρο διεθνώς, σε συνάρτηση με το σύνθετο δίκτυο αεροδιαδρόμων, οδήγησαν, από την δεκαετία του 70, την διεθνή Υπηρεσία Εναέριας Κυκλοφορίας (ICAO) στην αναζήτηση λύσεων για αύξηση της χωρητικότητας του εναερίου χώρου. Τα αποτελέσματα των σχετικών μελετών οδήγησαν στην διαπίστωση ότι το πρόβλημα μπορεί να βελτιωθεί με την εφαρμογή του συστήματος RVSM (Reduced Vertical Separation Minimum). Το σύστημα τούτο συνίσταται στην μείωση των ελαχίστων κατακόρυφου διαχωρισμού από 2000ft που ισχύει σήμερα στα 1000ft και μεταξύ των επιπέδων πτήσεως 290 και 410, συμπεριλαμβανομένων. Αποτέλεσμα τούτου είναι η αύξηση των επιπέδων πτήσεως κατά 6 (300-320- 340-360-380-400) και κατά συνέπεια η αύξηση της χωρητικότητας του εναερίου χώρου. Η εφαρμογή του προγράμματος αυτού ξεκίνησε το 1997 στον Β. Ατλαντικό από την Ιρλανδία και απεδείχθη επιτυχημένη. Στον Ευρωπαϊκό χώρο το πρόγραμμα RVSM συντονίζεται από το EUROCONTROL (RVSM Support office) και συμμετέχουν σ αυτό 60 κέντρα Ελέγχου περιοχής, αεροπορικές εταιρείες, κατασκευαστές αεροσκαφών και συστημάτων εναέριας κυκλοφορίας, στρατιωτικές υπηρεσίες και οργανισμοί όπως IATA, JAA και άλλοι. Το πρόγραμμα RVSM θα τεθεί σε εφαρμογή στα κράτη-μέλη της ECAC στις 24 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2002. Αν και εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι δημιουργείται πρόβλημα, λόγω του μεγάλου αριθμού επιπέδων πτήσεως και της αύξησης του αριθμού αεροσκαφών, οι μελέτες κατατείνουν στο αντίθετο, λόγω καλύτερης κατανομής της κυκλοφορίας και εξασφάλισης των επιθυμητών, από πλευράς αεροσκαφών, επιπέδων πτήσεως. Οι υπηρεσίες Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας θα χρειασθεί να προβούν σε μια σειρά μέτρων για αναδιάρθρωση του εναερίου χώρου ευθύνης των, με αναδιάταξη των ήδη υπαρχόντων αεροδιαδρόμων, εφαρμογή νέων διαδικασιών και οπωσδήποτε θεωρητική/πρακτική εκπαίδευση και εξοικείωση των Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας, οι οποίοι θα κληθούν να εφαρμόσουν στην πράξη το όλο πρόγραμμα. Οι γειτονικές χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα RVSM είναι: ΑΛΒΑΝΙΑ FYROM - ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΥΠΡΟΣ- ΜΑΛΤΑ ΙΤΑΛΙΑ. 2

Δεν συμμετέχει η ΑΙΓΥΠΤΟΣ και γι αυτό το λόγο το νότιο FIR της Ελλάδος χαρακτηρίζεται ως Transition Airspace, δηλαδή χώρος όπου πρέπει να γίνουν οι αναγκαίες προσαρμογές υψών. 2. ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥNΤMΗΣΕΩΝ RVSM CVSM GAT OAT FLAS MASPS Reduced Vertical Separation Minimum οf 300m/1000 ft between FL290 and FL410 inclusive. Conventional Vertical Separation Minimum General Air Traffic Operational Air Traffic Flight Level Allocation Scheme Minimum Aircraft System Performance Specifications 3. ΟΡΙΣΜΟΙ RVSM Approved General Air Traffic (GAT) Operational Air Traffic (OAT) Χρησιμοποιείται για να δείξει πως ένα αεροσκάφος πληροί τις προϋποθέσεις να ίπταται σε RVSM συνθήκες. Πτήσεις διεξαγόμενες σύμφωνα με τους όρους και τους κανόνες του ICAO. Πτήσεις οι οποίες δεν συμορφούνται με τις απαιτήσεις των πτήσεων Γενικής Κυκλοφορίας, αλλά ακολουθούν κανόνες και διαδικασίες που ορίζονται από αρμόδια αρχή. Flight Level Allocation Scheme (FLAS) Εκχώρηση καθορισμένων υψών πτήσεως σε συγκεκριμένο τμήμα εναερίου διαδρόμου. RVSM Entry Point Το πρώτο σημείον αναφοράς από το οποίον και εφαρμόζεται RVSM διαχωρισμός. RVSM Exit Point Το τελευταίο σημείον αναφοράς εις το οποίον τερματίζεται η εφαρμογή RVSM διαχωρισμού. State Aircraft Αεροσκάφος στρατιωτικών, αστυνομικών, τελωνειακών υπηρεσιών. 3

4. ΥΨΗ ΠΤΗΣΕΩΣ RVSM EVEN FLs N/W BOUND 400 380 360 340 320 300 ODD FLs S/E BOUND 410 390 370 350 330 310 290 H Εφαρμογή του RVSM, εκτός της καθιέρωσης των 6 νέων ζυγών επιπέδων πτήσεως, απαιτεί την αντιστροφή των επιπέδων πτήσεως 310, 350 και 390, τα οποία από N/W Bound (ζυγά) επίπεδα πτήσης όπως χρησιμοποιούνται σήμερα, θα αντιστραφούν σε S/E Bound (μονά). Έτσι αποκαθίσταται ουσιαστικά η μαθητική ακρίβεια του όρου μονά-ζυγά για τα επίπεδα πτήσεως. 5. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ Οι διαδικασίες που σχετίζονται με το RVSM περιλαμβάνουν 1. Εξυπηρέτηση των State aircraft 2. Ελάχιστα διαχωρισμών 3. Στοιχεία Flight Plan 4. Συντονισμό των Υπηρεσιών Ελέγχου 5. Contingency διαδικασίες 6. Διαδικασίες μετάπτωσης εις την transition area 7. Φρασεολογίες 4

5.1 ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΤΩΝ STATE AIRCRAFT Τα State aircraft απαλλάσσονται της υποχρέωσης εγκατάστασης οργάνων προς διενέργεια πτήσεων RVSM. Στην περίπτωση αυτή χαρακτηρίζονται ως non-rvsm approved State aircraft. Αν και εκτιμάται ότι, μέχρις της ημερομηνίας εφαρμογής του προγράμματος RVSM, ο αριθμός αυτών των non-rvsm approved State aircraft θα περιορισθεί σημαντικά, τούτα δημιουργούν πρόβλημα γιατί, κατ εξαίρεσιν, επιτρέπεται να ίπτανται εντός RVSM περιοχής, είτε ως GAT, είτε ως ΟΑΤ κυκλοφορία. Σημειωτέον ότι, οποιοδήποτε State aircraft ενεργεί ως ΟΑΤ, θεωρείται non- RVSM approved. Ομοίως non-rvsm approved θεωρείται και ο σχηματισμός στρατιωτικών αεροσκαφών, ακόμη κι αν τα επί μέρους αεροσκάφη είναι RVSM approved καθ όσον τα α/φη που συμμετέχουν στο σχηματισμό επιτρέπεται να πετούν μέχρι ±100 ft, πάνω ή κάτω, από τον αρχηγό του σχηματισμού. Συνεπώς ο σχηματισμός θα μπορούσε να υπερβεί το επιτρεπόμενο TVE εντός RVSM περιοχής, που είναι ± 50 ft. Αποτελέσματα τούτων είναι η υποχρέωση εκ μέρους των Υπηρεσίων Ελέγχου για παροχή δύο ειδών διαχωρισμού εντός του RVSM εναέριου χώρου. Ι. 1000ft Μεταξύ οποιωνδήποτε δύο State (GAT) RVSM approved αεροσκαφών. ΙΙ. 2000ft Μεταξύ οποιωνδήποτε δύο State (GAT) αεροσκαφών, εκ των οποίων : ένα είναι non-rvsm approved και τα δύο είναι non-rvsm approved ΙΙΙ. 2000ft Μεταξύ State (OAT) αεροσκάφους, το οποίον διασταυρώνει εναέριο διάδρομο και οποιουδήποτε α/φους Γενικής Κυκλοφορίας (GAT) IV. 2000ft Σημείωση: Μεταξύ σχηματισμού στρατιωτικών αεροσκαφών και οποιουδήποτε άλλου αεροσκάφους. Κατ εξαίρεσιν και εφ όσον οι Υπηρεσίες Ελέγχου (Στρατιωτική και Πολιτική) είναι πλήρως ενήμερες για την RVSM επάρκεια των εμπλεκομένων αεροσκαφών, μέσω προηγμένων συστημάτων συνεργασίας ή επικοινωνίας, δύναται να παρασχεθεί διαχωρισμός 1000 ft μεταξύ RVSM approved state a/f as OAT και RVSM approved a/f as GAT. 5

5.2 ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΩΝ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΕΙΣ Εντός του RVSM εναερίου χώρου εξουσιοδοτούνται πτήσεις μόνον RVSM approved αεροσκαφών και κατ εξαίρεσιν State αεροσκαφών. Εντός του RVSM εναερίου χώρου παρέχεται διαχωρισμός 1000ft μεταξύ RVSM approved αεροσκαφών. Εντός του RVSM εναερίου χώρου παρέχεται διαχωρισμός 2000ft μεταξύ ενός non-rvsm approved state αεροσκάφους και οποιουδήποτε άλλου. Εις την transition area παρέχεται διαχωρισμός 2000ft μεταξύ ενός non- RVSM approved αεροσκάφους (πολιτικού ή στρατιωτικού) και οποιουδήποτε άλλου αεροσκάφους και 1000ft μεταξύ RVSM approved α/φών. Εντός του RVSM εναερίου χώρου δεν εξουσιοδοτούνται πτήσεις σχηματισμών πολιτικών αεροσκαφών. Σχηματισμοί State α/φών θεωρούνται non-rvsm approved, ακόμη κι αν τα επί μέρους αεροσκάφη είναι RVSM approved, και εξυπηρετούνται με διαχωρισμό 2000ft Εντός του RVSM εναερίου χώρου παρέχεται διαχωρισμός 2000ft μεταξύ α/φους με απώλεια επικοινωνίας (όποιας μορφής) και οποιουδήποτε άλλου α/φους. Εντός του RVSM εναερίου χώρου εφαρμόζεται διαχωρισμός 2000ft πάνω από το upper limit μιας Danger-Restricted-Prohibited περιοχής., Στον παρακάτω πίνακα περιγράφονται, κατά περίπτωσιν, τα επίπεδα πτήσεως που εκχωρούνται σε non-rvsm approved πολιτικά αεροσκάφη. 6

Αεροδρόμιο προορισμού Εντός RVSM Περιοχής Αεροδρόμιο προορισμού Εκτός RVSM περιοχής Αεροδρόμιο Αναχώρησης εντός RVSM περιοχής FL280 και κάτω FL280 και κάτω Αεροδρόμιο Αναχώρησης εκτός RVSM περιοχής FL280 και κάτω FL280 και κάτω Ή FL420 και πάνω 5.3 ΣΤΟΙΧΕΙΑ FLIGHT PLAN I. Οι χρήστες των RVSM approved aircraft θα εισάγουν το γράμμα W στην θέση 10 του ICAO Flight Plan, εκτός των state a/f. Στην ίδια θέση εισάγουν και το Y εφ όσον πρόκειται για α/φη φέροντα 8,33ΚΗΖ εξοπλισμό. II. Θα εισάγουν την φράση STS/NON-RVSM στην θέση 18 στου ICAO Flight Plan. a. Οι χρήστες non-rvsm approved State aircraft, που δηλώνουν RFL (FL290 or above) b. Εκείνοι οι οποίοι ναι μεν δηλώνουν RFL 410 και πάνω (θα ιπταθούν δηλαδή περιοχής εκτός RVSM), αλλά θα χρειασθούν 2000ft διαχωρισμό κατά την διάρκεια της πτήσης (σε άνοδο ή κάθοδο) μέσω της RVSM περιοχής. c. Οι χρήστες των State aircraft που συμμετέχουν σε σχηματισμό α/φών και προτίθενται να κινηθούν ως GAT κυκλοφορία. ΙΙΙ. Οι χρήστες των non-rvsm approved State aircraft είτε είναι Στρατιωτική, Αστυνομική ή Τελωνειακή Αρχή, θα εισάγουν το γράμμα «Μ» στην θέση 8 των ICAO Flight Plan, εφ όσον προτίθενται να εισέλθουν σε RVSM περιοχή. 7

ΙV. Επίσης στην θέση 18 του ICAO Flight Plan δηλώνεται και η απαίτηση του χρήστη για ειδική μεταχείριση της πτήσης, εφ όσον πρόκειται για πτήση VIP, ανθρωπιστική, υγείας, διάσωσης κλπ (STS/HEAD, STS/HUM, STS/HOSP, STS/SAR κλπ). V. Οι χρήστες των RVSM approved a/f και των non-rvsm approved state a/f που προτίθενται να εισέλθουν σε RVSM περιοχή θα συμπληρώνουν στην θέση 15 του ICAO Flight Plan το entry και το exit point (προς και από την RVSM περιοχή) καθώς και το RFL αμέσως μετά τα παραπάνω σημεία. Για λόγους απώλειας επικοινωνίας η Υπηρεσία Ελέγχου οφείλει να καθορίσει υποχρεωτικά σημεία αναφοράς κοντά στα σημεία Εισόδου και Εξόδου από περιοχή συμβατικού Ελέγχου σε περιοχή RVSM και αντίστροφα. Επίσης σημαντικό είναι να γνωρίζει η Υπηρεσία Ελέγχου το Requested Flight Level (RFL) α/φους, που εισέρχεται ή εξέρχεται περιοχής RVSM. 5.4 ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ Εάν η αποδεχόμενη την κυκλοφορία Υπηρεσία ΕΚ δεν έχει λάβει το σχέδιο πτήσης συγκεκριμένου α/φους, η αποστέλλουσα Υπηρεσία μεταβιβάζει τηλεφωνικώς τα κατωτέρω στοιχεία 1) Aircraft type 2) Aerodrome of departure and destination 3) Route of Flight 4) RVSM approval status (W in Item 10 of the FPL) 5) 8.33 khz equipment status (Y in Item 10 of the FPL) 6) Request for Special Handling STS/ in Item 18 of the FPL (STS/HUM, STS/HOSP, STS/SAR, etc.) 7) Type of Flight (State aircraft M in Item 8 of the FPL) Επί πλέον ενημερώνει, εάν το α/φος είναι σε θέση να εισέλθει στην RVSM περιοχή ή όχι, δηλώνοντας αναλόγως. 5.5 CONTINGENCY ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ Απρόβλεπτες καταστάσεις (όπως τεχνικές ανωμαλίες, αναταράξεις, απώλεια επικοινωνίας) μπορούν να επηρεάσουν την δυνατότητα μιας πτήσης να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της RVSM κυκλοφορίας. Τότε εκδίδεται αναθεωρημένη εξουσιοδότηση προς το α/φος είτε για αλλαγή διαδρομής ή αλλαγή ύψους, όποιο είναι πιο ενδεδειγμένο. Σημειωτέον ότι 8

Το όριο ανοχής για την Mode C, εντός της RVSM περιοχής, παραμένει ±300ft. Τούτο σχετίζεται βέβαια με την λειτουργία του transponder και όχι με τις απαιτήσεις του RVSM MASPS (Minimum Aircraft System Performance Specifications). Οι κανονισμοί προβλέπουν την ύπαρξη του ακόλουθου εξοπλισμού, πριν το α/φος εισέλθει στην RVSM περιοχή. 1. Two independent altitude Measurement systems 2. One automatic altitude-control system 3. One altitude-alerting system 4. One secondary surveillance radar transponder, with an altitude reporting system that can be connected to the altitude measurement system in use for altitude keeping. To RVSM MASPS προβλέπει πολλαπλούς ελέγχους των Primary altimeters, για την ακρίβεια της Mode C, σε όλες τις φάσεις μιας πτήσης. Όταν οι RVSM διαδικασίες αναστέλλονται για κάποιο χρονικό διάστημα ή σε κάποιο τμήμα του εναέριου χώρου, τότε ο διαχωρισμός μεταξύ όλων των α/φών, ανεξαρτήτως κατάστασης, αυξάνεται στα 2000ft. Όταν α/φος, εντός RVSM εναερίου χώρου, αδυνατεί να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της RVSM MASPS, (οπότε καθίσταται Suspended s) o ελεγκτής θεωρεί το α/φος ως non-rvsm approved και παρέχει σε τούτο διαχωρισμό 2000ft, ενώ εν συνεχεία εξουσιοδοτεί τούτο ΕΚΤΟΣ του RVSM εναερίου χώρου, εφ όσον η αδυναμία αυτή καταστεί μόνιμος. Ο δε πιλότος ενημερώνει τον ελεγκτή ευθύς ως η τεχνική ανωμαλία αποκατασταθεί. Για τις παραπάνω αλλαγές ευνόητον είναι πως ενημερώνονται οι γειτονικοί τομείς ή το γειτονικό ACC και προσαρμόζονται Manually όλες οι ενδείξεις επί της οθόνης του Radar. Ο Πιλότος ενημερώνει την Υπηρεσία ΕΕΚ όταν εντιμετωπίζει αναταράξεις μεγαλύτερες των Moderate. Α/φος που αντιμετωπίζει Severe turbulence δεν είναι ανάγκη να οδηγηθεί εκτός RVSM εναερίου χώρου. Στην περίπτωση αυτή, εφ όσον ο πιλότος ενημερώσει τον έλεγχο ότι θα επηρεασθεί η δυνατότητα του α/φους να διατηρήσει το εκχωρηθέν ύψος, εφαρμόζεται διαμήκης διαχωρισμός ή διαχωρισμός 2000ft, εφ όσον η κυκλοφορία το επιτρέπει. Επίσης ο ελεγκτής χρησιμοποιεί την άριστη, κατά περίπτωσιν κρίση του, παρέχει traffic information στα επηρεαζόμενα α/φη, συνεργάζεται με τον προϊστάμενο για την αναστολή των RVSM διαδικασιών σε συγκεκριμένο χώρο και εάν είναι απαραίτητη η εφαρμογή διαχωρισμού 2000ft ενημερώνει τα γειτονικά ACCs. 9

O προϊστάμενος αναλόγως συνεργάζεται με τον Flow-controller και διευθετεί την κυκλοφορία, θέτει περιορισμούς ή εφαρμόζει το Contingency FLAS. 5.6 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΜΕΤΑΠΤΩΣΗΣ ΕΙΣ ΤΗΝ TRANSITION AREA Ως transition area ορίζεται το τμήμα της RVSM περιοχής εντός της οποίας γίνεται η προσαρμογή των υψών στις απαιτήσεις του γειτονικού ACC, όταν αυτό δεν εφαρμόζει τις RVSM διαδικασίες, είτε πρόκειται για εισερχόμενα σ αυτό ή εξερχόμενα απ αυτό α/φη. Στο ATHINA ACC ως transition area ορίζεται το τμήμα των αεροδιαδρόμων μεταξύ PIDAS/SALUN PLH/SALUN METRU/PLH SIT/KUMBI SIT/PAXIS TANSA/IRA. Διακρίνεται σε transition area : α) βόρεια ή δυτικά μιας Νοn-RVSM περιοχής και β) νότια ή ανατολικά μιας Non-RVSM περιοχής. Στην περίπτωση μας (ΑΤΗΙΝΑ ACC) μας ενδιαφέρει η πρώτη κατηγορία. Σ αυτή την περίπτωση επισημαίνουμε ότι τα FLs290, 330, 370 και 410 είναι same direction flight levels ενώ τα FLs 310,350 και 390 είναι opposite direction flight levels και χρειάζονται την ανάλογη διευθέτηση, κάτι το οποίον γίνεται εντός της transition area. 5.7 ΦΡΑΣΕΟΛΟΓΙΕΣ ΦΡΑΣΕΟΛΟΓΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ * AFR 254 CONFIRM RVSM APPROVED Από Ελεγκτή προς α/φος να επιβεβαιώσει την RVSM δυνατότητα πτήσης. Από α/φος προς ελεγκτή - AFFIRM RVSM RVSM approval - NEGATIVE RVSM Non-RVSM approval - NEGATIVE RVSM STATE AIRCRAFT Non-RVSM approved state a/f * AZA 360 UNABLE CLEARANCE INTO RVSM AIRSPACE, MAINTAIN (or Descend to) (or Climb to) Flight Level Άρνηση Ελεγκτή για είσοδο α/φους σε RVSM Περιοχή * UNABLE RVSM DUE TURBULENCE Από α/φος προς ελεγκτή όταν τούτο αδυνατεί να διατηρήσει το εκχωρηθέν ύψος λόγω αναταράξεων. 10

* UNABLE RVSM DUE EQUIPMENT Από α/φος προς ελεγκτή όταν τούτο αδυνατεί να διατηρήσει το εκχωρηθέν ύψος λόγω προβλήματος στα όργανα * READY TO RESUME RVSM Από α/φος προς ελεγκτή όταν τούτο επανακτήσει την δυνατότητα πτήσης σε RVSM συνθήκες * REPORT ABLE TO RESUME RVSM Από ελεγκτή προς α/φος να αναφέρει την δυνατότητα του για επιστροφή στην προτεραία (RVSM) κατάσταση. 6. ΑΠΩΛΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η περιγραφόμενη στο ICAO Doc. 4444 διαδικασία είναι η ισχύουσα και διαφέρει από την προτεινόμενη στο χρόνο, 20 Minutes αντί 7 Minutes. 7. RADAR DISPLAY SYSTEMS Οι αλλαγές στο σύστημα PALLAS για να προσαρμοσθεί τούτο στις RVSM απαιτήσεις περιλαμβάνουν: * Αλλαγή χρώματος (μουσταρδί) για Controlled Not approved, Exempted ή Suspended α/φη. * Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στο POP UP Menu. N όταν το RVSM status είναι Not approved E όταν το RVSM status είναι Exempted? όταν το RVSM status είναι Unknown S όταν το RVSM status είναι Suspended Κενό όταν το RVSM status είναι RVSM equipped * Ένδειξη στην αντίστοιχη, όπως παρακάτω, θέση του electronic strip : 1 2 3 4 8,33ΚΗΖ equipped VIP Non-RVSM approved State aircraft (Υ) (V) (N) (E) 11