Παρουσίαση ΒΕΘ, 27.05.2013

Παρουσίαση ΒΕΘ, 27.05.2013 H εικόνα της βουλγαρικής αγοράς ξεκινώντας α ό την εριγραφή του µακροοικονοµικού και ε ιχειρηµατικού εριβάλλοντος και ροχωρώντας στη συνέχεια στις διµερείς οικονοµικές και εµ ορικές σχέσεις. Θα κλείσω µε µία ενδεικτική και - σε καµία ερί τωση εξαντλητική - αναφορά σε τοµείς µε ροο τικές εξαγωγών ροϊόντων και υ ηρεσιών. Άλλωστε ό ως θα φανεί στην αρουσίαση, η βουλγαρική αγορά, αρά το σχετικά µικρό µέγεθος της, είναι ροορισµός µεγάλης γκάµας ελληνικών εξαγωγών, ενώ σίγουρα ενισχυτικός αράγοντας αυτής της τάσης είναι και η εδραιωµένη αρουσία της ελληνικής ε ιχειρηµατικής κοινότητας στη χώρα. Ας ξεκινήσουµε όµως ρίχνοντας µία σύντοµη µατιά στη γειτονική µας χώρα, ό ου υ ηρετώ την τελευταία τετραετία: -------------------------------------------------------------------------------------------------- To α τρίµηνο 2013, το βουλγαρικό ΑΕΠ ενισχύθηκε κατά 0,4% σε ετήσια βάση. Για το σύνολο του 2012, εκτιµάται ότι το ΑΕΠ ενισχύθηκε κατά 0,8%. Το ΝΤ εκτιµά ότι η ανά τυξη της χώρας θα ανέλθει στο 1,5% το 2013, ενώ, η Ευρω αϊκή Ε ιτρο ή ροβλέ ει ανά τυξη 1,4% το 2013 και 2% το 2014. Α ό την λευρά της η EBRD (Ευρω αϊκή Τρά εζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανά τυξη) ροβλέ ει λέον ανά τυξη 1,9% για το 2013, ενώ η Παγκόσµια Τρά εζα εκτιµά την ανά τυξη για εφέτος στο 1,8%. Κάµψη βουλγαρικών εξαγωγών λόγω µειωµένης ζήτησης α ό τους κύριους εµ ορικούς εταίρους της Βουλγαρίας. Εµ ορικό ισοζύγιο 2012: -0,7 (ενώ το 2011 +1,7) Η τάση αυτή συνεχίστηκε στο α τρίµηνο 2013, αν και το εµ ορικό έλλειµµα ου διαµορφώθηκε στα 744 εκατ. εµφανίστηκε µειωµένο κατά 437 εκατ. σε σχέση µε την αντίστοιχη ερίοδο του 2012.... Ο µέσος ετήσιος ληθωρισµός αρέµεινε σε σχετικά υψηλά ε ί εδα και ανήλθε στο 3,4%. Μείωση 0,4% κατέγραψε ο ληθωρισµός στη Βουλγαρία τον Α ρίλιο 2013 σε σχέση µε τον ροηγούµενο µήνα, σε ετήσια βάση -2%. Το α τρίµηνο 2013, η ανεργία ανήλθε στο ιστορικά υψηλό 13,8%, αυξηµένη κατά 1,4% σε σχέση µε το δ τρίµηνο 2012 και κατά 0,9% σε ετήσια βάση. Τον Α ρίλιο 2013, η ανεργία συνέχισε την ανοδική της ορεία, αν και µε λιγότερο έντονους ρυθµούς και διαµορφώθηκε στο 11,6% 1

Αύξηση µέσου µισθού κατά 11,7% τo 2012 Αύξηση αγοραστική δύναµης Mέσος µισθός το α τρίµηνο 2013, 778 λέβα ( ερί ου 398) κάµψη (-3,1%) για ρώτη φορά µετά τις αρχές του 2011. Kατώτατος µηνιαίος µισθός 290 λέβα ή 148... Μικρή αύξηση ροστιθέµενης αξίας. Θετική συνεισφορά α ό γεωργία, βιοµηχανία, εµ όριο, µεταφορές και υ ηρεσίες φιλοξενίας, ψυχαγωγίας, δηµόσια διοίκηση. Αρνητική α ό τους υ όλοι ους. Ο δείκτης βιοµηχανικής αραγωγής σηµείωσε, για ρώτη φορά α ό τον Οκτώβριο 2012, κάµψη το Μάρτιο 2013 (-3,6% σε ετήσια βάση). Ανάκαµψη αρουσίασαν το α τρίµηνο 2013 οι λιανικές ωλήσεις καυσίµων οχηµάτων, υφασµάτων, ρούχων, υ οδηµάτων και δερµάτινων ειδών. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Ο κατασκευαστικός κλάδος σηµείωσε κάµψη 12,6% το 2012 Πτωτικά συνέχισε να κινείται η κατασκευαστική δραστηριότητα το Μάρτιο 2013-5,7%, συνεχίζοντας την καθοδική ορεία των τελευταίων µηνών του 2012 και αραµένοντας ακόµη σε χαµηλά ε ί εδα λόγω της σηµαντικής κάµψης της τριετίας 2010 2012. είκτης κατασκευαστικής δραστηριότητας 2005-2013: είκτης ε ιχειρηµατικού κλίµατος Α ρίλιος 2013 υ οχώρηση - 0,6%. Κατασκευές +4,4%, Υ ηρεσίες +0,6%, Βιοµηχανία -4,2%, Λιανικό εµ όριο αµετάβλητο. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Ε ιχειρηµατικό εριβάλλον Θετικά: ηµοσιονοµική Θέση (χαµηλό έλλειµµα και χρέος) Γεωγραφική θέση/γειτνίαση Χαµηλό κόστος doing business, φορολογικό & µισθολογικό (Ενιαίος φορολογικός συντελεστής 10%, Φόρος µερισµάτων 5%, ΦΠΑ 20%, Φόρος ακίνητης εριουσίας: 0,01 % - 0,45%) Σταθερή νοµισµατική ισοτιµία (α ό 2002) Μέλος της Ε.Ε. α ό το 2007 Αρνητικά: Γραφειοκρατία 2

ιαφθορά Συχνά αδιαφανής διαδικασία δηµοσίων διαγωνισµών Αργό δικαστικό σύστηµα Πληθυσµός 7,3 εκατ. - χαµηλού σχετικά εισοδήµατος ΙΜΕΡΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ ιµερείς Οικονοµικές Σχέσεις Ελληνική ε ιχειρηµατική αρουσία Η δραστηριότητα των ελληνικών ε ιχειρήσεων στην Βουλγαρία γνώρισε µεγάλη ώθηση α ό το 2000 και, ύστερα α ό µία ροσωρινή υ οχώρηση κατά την διετία 2002 2004, έφθασε σε ύψος ρεκόρ το 2007 για να υ οχωρήσει εκ νέου το 2008 υ ό το κράτος της διεθνούς χρηµατο ιστωτικής κρίσης. Στη γενική κατάταξη των ξένων ε ενδυτών στην Βουλγαρία, η Ελλάδα διατηρεί την τρίτη θέση, µετά την Αυστρία και Ολλανδία, µε άµεσες ε ενδύσεις ύψους 3,5 δις, αντίστοιχα. Σηµαντική τώση των ξένων ε ενδύσεων (ΑΞΕ) το α τρίµηνο 2013 σε µόλις 40 εκατ. (0,1% του ροβλε όµενου ΑΕΠ) δείχνουν τα ρώτα στοιχεία, σε συνέχεια τη σηµαντικής κάµψης των ΑΞΕ, ου αρατηρήθηκε και στα τέλη του 2012. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Εθνικής Τρά εζας Βουλγαρίας (ΒΝΒ), το 2012 καταγράφηκαν καθαρές εκροές ελληνικών ε ενδυτικών κεφαλαίων της τάξης των 99 εκατ. Ευρώ. Πάντως, τα εν λόγω ροσωρινά στοιχεία συχνά υ όκεινται σε µεταγενέστερες αναθεωρήσεις. Total 218,74 63,58-1,25-98,98 Παρατηρείται µία ευρεία διασ ορά των ελληνικών ε ενδύσεων σε διάφορους τοµείς, µε σηµαντικότερο τον χρηµατο ιστωτικό (µε τους 4 τρα εζικούς οµίλους: Εθνική, Alpha Bank, Eurobank, Πειραιώς), ου σηµαντικό οσοστό των συνολικών ελληνικών ε ενδύσεων στην Βουλγαρία. Σηµαντική δραστηριότητα ε ίσης έχουν ανα τύξει οι ελληνικές ε ιχειρήσεις στο βιοµηχανικό τοµέα, µε κυριότερους εκ ρόσω ους την STOMANA (ΒΙΟΧΑΛΚΟ), τον ΤΙΤΑΝ, την BELOVO PAPER MILL (Χαρτοβιοµηχανία Θράκης) κ.ά., καθώς και στον κατασκευαστικό (ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ), τον ενεργειακό (TERNA ENERGY) και τις υ ηρεσίες (ICAP). ιµερείς εµ ορικές σχέσεις Η ε ισκό ηση των διµερών σχέσεων κατά τα τελευταία έτη οδηγεί στην δια ίστωση ότι, µε την εξαίρεση του 2009, ο όγκος του διµερούς εµ ορίου αρουσιάζει σταθερή αυξητική τάση, η δε συνεργασία στον εµ ορικό τοµέα µεταξύ των δύο χωρών εξελίσσεται οµαλά. 3

Παρά την κρίση το διµερές εµ όριο σηµειώνει άνθηση. Εµ ορικό ισοζύγιο θετικό για την Ελλάδα. Το 2012 οι ελληνικές εξαγωγές σηµείωσαν αύξηση 18% και υ ερέβησαν το 1,5 δις. 2012: Η Βουλγαρία τέταρτος ροορισµός των ελληνικών ροϊόντων το 2011 έµ τος. Εξαγωγές µεγάλης γκάµας ροϊόντων (2.500 βιοµηχανικών και 400 αγροτικών). Ό ως συνάγεται α ό την στατιστική ανάλυση των ελληνικών εξαγωγικών ροών ρος την Βουλγαρία, η διάρθρωσή τους δεν αρουσιάζει φαινόµενα συγκέντρωσης σε ορισµένες κατηγορίες ροϊόντων (συνήθως των αραδοσιακών), αλλά διαχέεται σε µια ευρύτατη γκάµα ( ερί τις 850 κατηγορίες), ου, διαχρονικά, εµ λουτίζεται µε νέα ροϊόντα. Το γεγονός τούτο οδηγεί στο συµ έρασµα ότι η βουλγαρική αγορά αρουσιάζει σηµαντικές δυνατότητες α ορρόφησης της ελληνικής αραγωγής και εξαγωγικές ευκαιρίες για τις ελληνικές ε ιχειρήσεις. Οι κυριότεροι αράγοντες της α ορροφητικότητας αυτής εντο ίζονται: Στην ολιτισµική και γεωγραφική εγγύτητα Στο χαµηλό, λόγω γειτνίασης, µεταφορικό κόστος, Στον αυξανόµενο αριθµό των Βούλγαρων τουριστών ου ε ισκέ τονται κατ έτος την Ελλάδα, Στο καλό όνοµα ου έχουν τα ελληνικά ροϊόντα στην χώρα Στο µεγάλο αριθµό των ε ιχειρήσεων ελληνικών συµφερόντων ου δραστηριο οιούνται στην Βουλγαρία,. Στον ίνακα ου ακολουθεί, αρατίθενται στατιστικά στοιχεία των ελληνικών εξαγωγών ρος την Βουλγαρία, για το έτος 2012, σύµφωνα µε την 3 η Αναθεωρηµένη Τυ ο οιηµένη Ταξινόµηση του ιεθνούς Εµ ορίου (ΤΤ Ε) : Πίνακας 2 : Ελληνικές εξαγωγές κατά κατηγορία ροϊόντων 1 ΟΡΥΚΤΑ, ΚΑΥΣΙΜΑ, ΛΙΠΑΝΤΙΚΑ, ΚΛΠ 387.280.234 2 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕΙ Η ΤΑΞΙΝΟΜΗΜΕΝΑ ΚΥΡΙΩΣ ΚΑΤΑ ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ 259.735.197 3 228.426.911 ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΖΩΑ ΖΩΝΤΑΝΑ 4 ΙΑΦΟΡΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕΙ Η 155.559.981 4

5 6 8 9 10 ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΗ, (Μ.Α.Κ.) ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΜΗ Ε Ω ΙΜΕΣ, ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΚΑΥΣΙΜΑ ΠΟΤΑ ΚΑΙ ΚΑΠΝΟΣ ΛΑ ΙΑ ΚΑΙ ΛΙΠΗ ΖΩΙΚΗΣ Η' ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΕΙ Η ΚΑΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΜΕΝΑ ΚΑΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΝΟΛΟ 154.290.934 118.620.089 106.950.822 72.774.550 26.010.863 3.692.702 1.513.342.283 2011: 1.280.331.349 Κατηγορία των βιοµηχανικών ειδών ταξινοµηµένων κατά ρώτη ύλη (χαλκός και τεχνουργηµάτα α ό χαλκό και χυτοσίδηρος, σίδηρος και χάλυβας). Κατηγορία τρόφιµα (υ οκατηγορίες των αρασκευασµάτων κρεάτων και ψαριών, των φρέσκων λαχανικών & φρούτων, των γαλακτοκοµικών ροϊόντων, των αρασκευασµάτων λαχανικών και φρούτων, των ψαριών και θαλασσινών, ζαχαρωδών αρασκευασµάτων) Κατηγορία διαφόρων βιοµηχανικών ειδών ( λεκτά ενδύµατα και συµ ληρώµατα ένδυσης, λεκτά υφασµάτων, υ οδήµατα). Κατηγορία των βιοµηχανο οιηµένων ροϊόντων έντασης τεχνολογίας (χηµικά, φάρµακα, ιατρικά είδη, λαστικές ύλες κ.ά.) Κατηγορίες έντασης τεχνολογίας των χηµικών και συναφών ροϊόντων και µηχανηµάτων και υλικού µεταφορών. Η άνοδος στα χηµικά ροήλθε κυρίως α ό την αύξηση των εξαγωγών λι ασµάτων καθώς και των φαρµακευτικών ροϊόντων και των λαστικών. Κατηγορία οτών και κα νού. Κατηγορία λάδια και λί η ζωικής ή φυτικής ροέλευσης - εξαγωγές ελαιολάδου, εντυ ωσιακές ε ιδόσεις 2. ιάρθρωση βουλγαρικών εξαγωγών ρος Ελλάδα Κατηγορία των τροφίµων (κυριότερες υ οκατηγορίες των δηµητριακών, των γαλακτοκοµικών, και των κρεάτων και ροϊόντων κρέατος) Σηµειώνεται ότι το εµ ορικό ισοζύγιο τροφίµων, αραδοσιακά λεονασµατικό για την χώρα µας µέχρι ρότινος, µεταστράφηκε σε λεονασµατικό για την Βουλγαρία το 2011. 5

Κατηγορία βιοµηχανικά είδη µε κυριότερα εξαγόµενα ροϊόντα τα έτοιµα ενδύµατα, ου αρουσιάζουν συνεχή µείωση κατά τα τελευταία χρόνια, καθώς και τα ροϊόντα χαλκού. Κατηγορία των ορυκτών και καυσίµων αρά το γεγονός ότι οι εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας ρος την χώρα µας σηµείωσε µείωση. Εξαγωγές των ρώτων υλών - κυριότερη εδώ υ οκατηγορία της ξυλείας και ροϊόντων α ό ξύλο, ροϊόντα α ό χαρτί. 2012 ΑΞΙΑ_EURO_ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ 1 ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΖΩΑ ΖΩΝΤΑΝΑ 273.466.396 2 ΟΡΥΚΤΑ, ΚΑΥΣΙΜΑ, ΛΙΠΑΝΤΙΚΑ, ΚΛΠ. 253.998.489 3 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕΙ Η ΤΑΞΙΝΟΜΗΜΕΝΑ ΚΥΡΙΩΣ ΚΑΤΑ ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ 249.562.372 4 ΙΑΦΟΡΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕΙ Η 178.733.147 5 ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ 104.518.176 6 ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΜΗ Ε Ω ΙΜΕΣ, ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΚΑΥΣΙΜΑ 76.288.521 7 ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΗ, (Μ.Α.Κ.) 75.616.673 8 ΛΑ ΙΑ ΚΑΙ ΛΙΠΗ ΖΩΙΚΗΣ Η' ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ 47.330.193 9 ΠΟΤΑ ΚΑΙ ΚΑΠΝΟΣ 41.020.672 10 ΕΙ Η ΚΑΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΜΕΝΑ ΚΑΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ 0 ΣΥΝΟΛΟ 1.300.534.639 2011: 1.217.478.044 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 1. Τουρισµός Πολλές δυνατότητες συνεργασίας, η Ελλάδα ένας α ό τους λέον αγα ηµένους τουριστικούς ροορισµούς και οι Έλληνες στην ρώτη τριάδα των ε ισκε τών των χειµερινών θερέτρων της Βουλγαρίας. Η ροσέλκυση τουρισµού τονώνει την το ική αγορά και δηµιουργεί ευνοϊκές ροϋ οθέσεις για αύξηση των ελληνικών εξαγωγών. 2. Τρόφιµα οτά Σηµαντικές ευκαιρίες. Ελληνικά φρέσκα φρούτα και λαχανικά, ελαιόλαδο, ψάρια ήδη κυριαρχούν στη βουλγαρική αγορά. Η ζήτηση για ροϊόντα υψηλής οιότητας και αντίστοιχης αξία θα συνεχίζει να αυξάνεται αράλληλα µε την αύξηση των διαθέσιµων εισοδηµάτων των Βούλγαρων καταναλωτών. Υ άρχει σαφής µετατό ιση των ροτιµήσεων ρος ερισσότερο ακριβά και οιοτικά ροϊόντα τροφίµων και οτών. 3. Έργα υ οδοµής Με την ένταξη στην Ε.Ε. διατίθενται κοινοτικοί όροι για υ οδοµές και δηµόσια έργα, ό ου ήδη είναι ενεργές ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες. Ο 6

κατασκευαστικός τοµέας έχει σηµειώσει κάµψη, χωρίς ωστόσο να σηµαίνει ότι εκλεί ουν οι ευκαιρίες. Υφίστανται ροσδοκίες ανάκαµψης της αγοράς δοµικών υλικών. 4. Τεχνολογίες εριβάλλοντος Η Βουλγαρία υ οχρεούται να εναρµονιστεί µε τα εριβαλλοντικά κριτήρια της Ε.Ε. ιαθέσιµα κονδύλια α ό την Ε.Ε.κονδύλια για projects ύδρευση και ε εξεργασίας α οβλήτων, ενεργειακής ε άρκειας. Κατά συνέ εια θα υφίσταται εριθώριο για εισαγωγές στα εν λόγω εδία. 5. Τεχνολογίες ληροφορικής. Η βουλγαρική κυβέρνηση θα δώσει έµφαση στην ψηφιακή οικονοµία και στην διάδοση των τεχνολογιών ληροφορικής, ως εργαλείο και για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Θα υ άρχουν ευκαιρίες για ροώθηση hardware, software και συναφών υ ηρεσιών. Σηµειωτέον η Βουλγαρία είναι µία χώρα µε αράδοση στον εν λόγω τοµέα και ικανο οιητικό αριθµό, ως εκ τούτου φιλοδοξεί να καταστεί outsourcing για ξένες εταιρείες. 6. Βιοµηχανο οιηµένα ροϊόντα έντασης τεχνολογίας: Η αγορά ανταλλακτικών. Η αγορά αυτοκινήτων σηµείωνε συνεχή άνοδο µέχρι το 2009, έτος κρίσης. Ιδιαίτερα σηµαντικό είναι το 1/5 των αυτοκινήτων στη Βουλγαρία είναι άνω των 10 ετών, ενώ υ άρχει και µεγάλη αγορά µεταχειρισµένων αυτοκινήτων. Το 70% των β/νοικοκυριών είναι ιδιοκτήτες αυτοκινήτου και 80% των ε ιχειρήσεων vans, minibuses, jeeps and light trucks. Η αγορά service και ανταλλακτικών είναι ταχεώς ανα τυσσόµενη στη Βουλγαρία. 7. Υγεία Μεγάλες ανάγκες. Ανά τυξη ιδιωτικών µονάδων, ανάγκες δηµοσίου ου θα χρηµατοδοτηθούν α ό κονδύλια της Ε.Ε. 2014-2020. Σηµειώνεται ότι οι τιµές φαρµάκων είναι υψηλότερες α ό την Ελλάδα, ροο τικές και για φαρµακευτικά. 7