ΝΤΑΗΔΕΣ & ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΙ ΕΜΒΑΘΥΝΣΗ ΣΤΟ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΒΙΑΣ... ΝΤΑΗΔΕΣ & ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΙ Τα τελευταία χρόνια στο Ασήμι αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, έχει εμφανιστεί ενας "τύπος" ανθρώπου με συγκεκριμένη προβληματική συμπεριφορά, η οποία σχετίζεται με τη βία ή την
"καπετανιά" όπως λέγεται στην αργκό που εχει αναπτυχθεί, και που σιγά σιγά τείνει να εξελιχθεί σε πρότυπο. Αποφασίσαμε λοιπόν να μελετήσομε το φαινόμενο αυτό σε βάθος, και προφανώς, ο πρώτος όρος με τον οποίο συναντηθήκαμε ήταν αυτός του "νταή". Νταής ορίζεται ο άνθρωπος που αρέσκεται να κάνει τους γύρω του να νιώθουν φόβο, ντροπή,εξευτελισμό, μοναξιά, αμηχανία και να τους προκαλεί σωματική και ψυχολογική βία. Ο νταής ειναι ο ειδικός του "εκφοβισμού" Με τον όρο αυτό εννοούμε μια επαναλαμβανόμενη βία ή απειλή για την χρήση βίας. η έννοια της βίας Ας ξεκαθαρίσομε μερικά πράγματα γι αυτόν τον όρο... Οταν λέμε βία, δεν εννοούμε μόνο τη σωματική βία, το "ξύλο" που λέμε. Υπάρχει η λεκτική βία, η οποία δεν εκδηλώνεται μόνο με την εξύβριση αλλά και με την κοροϊδία, που παίρνει τη μορφή της "δήθεν" "πλάκας"... που ταπεινώνει τον άλλο και τον εξουθενώνει ψυχικά. Υπάρχει η κοινωνική βία, που απομονώνει τον άλλο, τον αφήνει έξω από τις παρέες και την συναναστροφή κάνοντάς τον να νιώθει σαν τους παλιούς λεπρούς που όλοι τους έδιωχναν. Καί προφανώς υπάρχει η σωματική βία, η οποία εκτός από το σωματικό πόνο, συνοδεύεται από τον εξευτελισμό, την ταπείνωση, το φόβο, την κοροϊδία των άλλων... Τελευταία έχει εμφανιστεί και η "ηλεκτρονική βία", κατα την οποία κάποιος διασύρεται ή απειλείται οτι θα διασυρθεί στο διαδίκτυο με φωτογραφίες,ψεύτικες πληροφορίες, με σκοπό τον εξευτελισμό και την ταπείνωση.... Αρα μπορούμε να πούμε οτι βία είναι κάθε σωματική, ψυχολογική,και λεκτική κακοποίηση σε ένα άτομο το οποίο δέχεται ψυχικό πόνο και πληγές. Επίσης είναι κάθε μορφή εξουσίας που επιβάλλεται σε άτομα για την διατήρηση του ελέγχου της σχέσης και της συμπεριφοράς του θύματος. Οι παριστάμενοι
Εχομε συνηθίσει, την εκδήλωση της κάθε μορφής βίας από μέρους του "Νταή " να την βλέπομε σαν "σχέση" δυό προσώπων, του νταή και του θύματος;. Η κοινωνική ψυχολογία όμως μας εκπλήττει βάζοντας στο κάδρο τους "παριστάμενους", το κοινό, τους υπόλοιπους, δηλαδή όλους εμάς, λέγοντας το εξής καταπληκτικό. "Οι νταήδες κάνουν μόνο ότι οι παριστάμενοι επιτρέπουν." Ο ρόλος δηλαδή του παριστάμενου δεν είναι παθητικός είναι ενεργητικός, καθώς η εκδήλωση της βίας προς το θύμα, γίνεται στην ουσία προς χάριν των παριστάμενων. Αυτό δε μπορεί παρα να μας φέρει στο νου, οτι ολοι οι άγριοι καυγάδες των "καπετάνιων" γίνονται πάντα στη μέση μέση του χωριού, και ή δυνατόν την Πέμπτη που ειναι και παζάρι... γιατί ας πούμε αν έχουν διαφορές, να μην συναντηθούν στο "αόρι" όπως λένε να τις λύσουν ;
Κατα την κοινωνική ψυχολογία λοιπόν, έχομε τους παρακάτω διάφορους τύπους των "παριστάμενων", ώστε να κατατάξομε τους εαυτούς μας και τους άλλους... Μήπως δεν ήμαστε όλοι μάρτυρες, παριστάμενοι, τέτοιων γεγονότων; αυτά για τους παριστάμενους. Ας εστιάσουμε τώρα στον ίδιο το νταή...
. Δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε για την ψυχική του κατάσταση... Η Ψυχιατρική έχει γι αυτές τις συμπεριφορές τον όρο αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας. Η λέξη αντικοινωνικός όπως συνήθως χρησιμοποιείται στην καθομιλούμενη έχει ένα εντελώς διαφορετικό νόημα από το κλινικό νόημα της λέξης βάση του DSM. Στη καθομιλούμενη αντικοινωνικός θεωρείται αυτός που είναι εσωστρεφής, λιγομίλητος και χαρακτηρίζεται από τη δυσκολία του στο να κάνει σχέσεις.
Αντίθετα η αντικοινωνική προσωπικότητα ως ψυχιατρικός όρος ορίζεται από την αδυναμία του ατόμου να αντιληφθεί την έννοια τον τύψεων και από πλήρη αδιαφορία για τα συναισθήματα τον άλλων. Δεν αντιλαμβάνεται την άξια της ανθρώπινης ζωής και έχει αδυναμία να υποταχτεί στις κοινωνικές νόρμες. Τα άτομα αυτά αντιλαμβάνονται την έννοια του σωστού και του λάθους, αυτό δεν τους εμποδίζει από το να ακολουθήσουν της βίαιες τάσεις τους. Η συμπεριφορά τους προς τους άλλους χαρακτηρίζεται από χειριστικότητα και εκμετάλλευση. Αυτά τα άτομα έχουν την ικανότητα να είναι φαινομενικά υπερβολικά γοητευτικά και κοινωνικά. Μπορούν να είναι ο καλύτερος φίλος η ο ευχάριστος γείτονας. Λόγω της ικανότητας τους να χειρίζονται τους γύρω τους έχουν την μπορούν να μεταμφιέζουν τη διαταραχή τους. Αυτή η διαταραχή δεν μπορεί να εντοπιστεί εύκολα με μια απλή ψυχιατρική συνέντευξη ρουτίνας, όπως αυτή που υποβάλλεται κάποιος με σκοπό να ξεκινήσει να εργάζεται στο δημόσιο. Αυτές οι προσωπικότητες που από τη φύση τους έχουν και ηγετικές τάσεις μπορούν λόγο έλλειψης έλεγχου να είναι πολιτικοί, αστυνομικοί, καθηγητές και διευθυντές πολυεθνικών που αποφασίζουν για το μέλλον χιλιάδων ανθρώπων. Διαγνωστικά κριτήρια Υπάρχει ένας εκτεταμένος τύπος περιφρόνησης και παραβίασης των δικαιωμάτων των άλλων από την ηλικία των 15 ετών, όπως φαίνεται από τρία ( ή περισσότερα) από τα παρακάτω: (1) αδυναμία του ατόμου να συμμορφωθεί με τις κοινωνικές σταθερές αναφορικά με σύννομη συμπεριφορά, όπως φαίνεται από επαναλαμβανόμενες πράξεις που αποτελούν αιτίες σύλληψης (2) εξαπάτηση, όπως φαίνεται από επανειλημμένα ψέματα, χρήση πλαστών ονομάτων ή εξαπάτηση άλλων ατόμων για προσωπικό κέρδος ή ευχαρίστηση (3) παρορμητικότητα ή αδυναμία να κάνει σχέδια εκ των προτέρων (4) ευερεθιστότητα και επιθετικότητα, όπως φαίνεται από επανειλημμένους καβγάδες όπου έρχεται στα χέρια ή βιαιοπραγίες (5) απερίσκεπτη περιφρόνηση της ασφάλειας του εαυτού ή των άλλων (6) σταθερή ασυνέπεια, όπως φαίνεται από επανειλημμένη αδυναμία να διατηρήσει σταθερή εργασιακή συμπεριφορά ή να εκπληρώσει οικονομικές υποχρεώσεις (7) έλλειψη τύψεων, όπως φαίνεται από το ότι το άτομο είναι αδιάφορο ή εκλογικεύει το ότι πλήγωσε, κακομεταχειρίστηκε ή έκλεψε από κάποιον άλλον Κατά τον Βερνστάϊν, η διαφορά ανάμεσα στον ψυχωτικό (καταθλιπτικό, μανιακό, σχιζοφρενή) και στον άνθρωπο με διαταραχή της προσωπικότητας, τους οποίους σε ένα από τα βιβλία του τους ονομάζει "συναισθηματικά βαμπίρ", "βρικόλακες του συναισθήματος", ειναι ότι οι μέν ψυχωσικοί τρελαίνουν τον εαυτό τους, οι δε διαταραγμένοι τους άλλους. Ο ίδιος λέει επίσης ότι όπως οι βρικόλακες μετατρέπουν τα θύματά τους σε βρικόλακες, έτσι και οι νταήδες "μεταδίδουν" την διαταραχή τους στούς άλλους
και αυτό εξηγεί την εξάπλωση αυτού του φαινομένου στις κοινωνίες και τώρα και παλιά... Oι κουτσαβάκηδες και οι τραμπούκοι, χαρακτηριστικοί ναήδες Απ όλες τις ιστορικές μορφές νταήδων, αυτοί που βρήκαμε να μοιάζουν πιο πολύ στους ντόπιους, τους δικούς μας "καπετάνιους", ειναι οι κουτσαβάκηδες. Αθήνα, 19ος αιώνας, συνοικία του Ψειρή. Η συνοικία αυτή έγινε πασίγνωστη, λόγω του ότι, το κυρίαρχο στοιχείο της, ήταν οι Κουτσαβάκηδες, ιδιόρρυθμοι τύποι κακοποιών, που είχαν κυριαρχήσει στην περιοχή αυτή, επί 50 περίπου χρόνια, από τα τελευταία χρόνια του Όθωνος, εώς το τέλος του 19ου αιώνος και είχαν μεταβάλει τον κοσμοβριθή οικισμό του Ψειρή, σε ένα «κράτος εν κράτει». Το όνομά τους οι Κουτσαβάκηδες, το οφείλουν στον Μήτσο Κουτσαβάκη, έναν δεκανέα του στρατού επί Όθωνος, που είχε γίνει ονομαστός για τα κατορθώματά του ως κακοποιός. «Κατ εικόνα και ομοίωσιν» αυτού, αναφάνηκαν και πολλοί άλλοι που ήταν ιδιόρρυθμοι και τυποποιημένοι στο ήθος, στην ενδυμασία, στην κόμμωση, ακόμη και στους τρόπους και τις μεθόδους. Σαν αντάξιοι μιμητές του αρχικού τους προτύπου, επονομάσθηκαν κι αυτοί «Κουτσαβάκηδες», ή «Κούτσαβοι», αλλά παράλληλα και «Παλληκαράδες». Φορούσαν μαύρο σακάκι, αλλά το φορούσαν μόνο απ το αριστερό μανίκι. Είχαν ριγέ χρωματιστό παντελόνι, που ήταν πολύ φαρδύ στα σκέλη, αλλά και πολύ στενό στους αστράγαλους. Στη μέση τους είχαν ζωσμένο ένα πολύ πλατύ και πολύπτυχο ζωνάρι, όπου τοποθετούσαν, τόσο τα όπλα τους (συνήθως κουμπούρες ή φοβερές αμφίστομες κάμες), όσο και τα καπνιστικά τους είδη. Στο κεφάλι φορούσαν μια μαύρη ρεπούμπλικα, με πλατύ όμως πένθος που το αποκαλούσαν «θλίψη» ή «χλίψη». Υπετίθετο, ότι το πένθος αυτό το όφειλαν στον ανύπαρκτο θάνατο κάποιου συγγενούς ή στενού φίλου, που κι εκείνος κατά την έκφραση του Θουκυδίδη «εσιδηροφόρει» σαν αυτούς, που ήταν κι εκείνος «μάγκας βαρύς κι ασήκωτος», που φορούσε αναρριχτό σακάκι, αλλά και είχε πέσει νεκρός κατά την εκτέλεση κάποιας γενναίας πράξης, αλυσμόνητο θύμα για στιγμές γεμάτες φιλότιμο. Αλλά και τα παπούτσια τους ήταν παράδοξα. Ήταν στιβάλια με ψηλό τακούνι, στενά και μυτερά, που έπρεπε να είναι ανορθωμένα μπροστά στην άκρη, σαν ρύγχος. Κι έπρεπε να είναι πολύ τριζάτα. Τα μαλλιά τους ήταν πλούσια, κατέβαιναν ως τα μάτια, αφημένα με περίτεχνη
αμέλεια και ήταν πάντα αλειμμένα με χοιρινό λίπος, που αποτελούσε το κύριο καλλυντικό των τύπων εκείνων. Τα μουστάκια τους ήταν άφθονα, στριμμένα στις άκρες κι ενώνονταν με τις άλλες τρίχες στα μάγουλα, ενώ δεν διατηρούσαν πραγματικά γένια. Οι Κουτσαβάκηδες βάδιζαν λικνιστά, με το κεφάλι ελαφρά σκυμμένο προς τα δεξιά και κουνώντας τα χέρια τους. Είχαν σχεδόν πάντα, ύφος βλοσυρό. Κάθε τόσο όμως αναστέναζαν, θέλοντας να δείξουν ότι έκρυβαν στην καρδιά τους κάποιο βαρύ «ντέρτι», δηλαδή στενοχώρια. Όταν κάθονταν στα καφενεία, έβγαζαν το ένα παπούτσι (πράγμα εύκολο, γιατί τα στιβάλια ήταν με λάστιχο) και τοποθετούσαν έπειτα το γυμνό πόδι ορθογώνια στο ύψος του γόνατος του άλλου ποδιού. Συνήθως όμως κάρφωναν και την κάμα τους πάνω στο ξύλινο τραπέζι, επίδειξη και σύμβολο εφεδρικού δυναμισμού για άμεση δράση. Αλλοίμονο στον περαστικό διαβάτη που θα τους κοίταζε (κατά την κρίση τους) χωρίς τον απαιτούμενο σεβασμό. Συχνά άπλωναν μπροστά στην καρέκλα τους και πάνω στο έδαφος, την άκρη του μακριού ζωναριού τους. Κι ορμούσαν με φονικές διαθέσεις εναντίον εκείνου που θα τολμούσε να το πατήσει. Απ αυτή τη συνήθεια γεννήθηκε και η φράση «Απλώνει το ζωνάρι του για καβγά». Οι κακοποιοί εκείνοι, σκληροί, αδίστακτοι, αλλά και θρασύδειλοι, έκαναν κάθε είδους κακουργίες, που συνήθως έμειναν ατιμώρητες. Κανένας δεν τολμούσε να αντιδράσει. Και το έγκλημα, μικρό ή μεγάλο, φανερό ή κρυφό, παρέμεινε ατιμώρητο, ενώ οι φορείς του πρόβαλλαν σαν πρόσωπα ηρωικά. Αυτός ήταν ο τύπος του Κουτσαβάκη, που κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα είχε επιβληθεί και σε μερικές άλλες αθηναϊκές συνοικίες. Το βασίλειό τους όμως για ολόκληρες δεκαετίες, ήταν η συνοικία του Ψειρή. Η «Πλατεία των Ηρώων» στου Ψειρή, όπως και τα γύρω της στενά, αποτελούσαν μόνιμο στέκι και βασίλειο των Κουτσαβάκηδων. Οι περιδεείς κάτοικοι, ήταν κυριολεκτικά φόρου υποτελείς σ αυτούς τους τύπους. Τα εγκλήματά τους ήταν και αναρίθμητα και ανατριχιαστικά. Ιδιαίτερη όμως επίδοση (σαν σκληροί αγαπητικοί, προστάτες και εκμεταλλευτές την «γκόμενας») σημείωναν στην εκμετάλλευση των «κοινών» γυναικών, τις οποίες στο τέλος, συχνά τις μαχαίρωναν για αιτίες ασήμαντες.
Τ ι παρατηρούμε α πό τις ισ τορικές αυτές πληροφορίε ς... Οι κουτσαβάκηδες είχαν "τυποποιήσει" το ντύσιμο, τη συμπεριφορά, την ψυχολογική κατάσταση στην οποία έπρεπε να βρίσκονται, ακόμα και το περπάτημα. Αν σκεφτούμε τους δικούς μας τους "καπετάνιους" θα δούμε ακριβώς το ίδιο. Στιβάνια, μαύρα ρούχα, ύφος, μουσική, αργκό, αυτοκίνητο (toyota hilux), και φυσικά παραβατική συμπεριφορά. Μοιάζει δηλαδή σαν ο άνθρωπος να μετατρέπεται σε καρικατούρα, σε ήρωα κόμικς, με απολύτ ως προβλέψιμη και τυποποιημένη σ υμπεριφορά. Ακόμα και μουσική έχει "αναπτυχθεί" στην κατεύθυνση της κουλτούρας αυτής, του "ρόλου" του "βοσκού" που δεν έχει καμιά σχέση με τον βιοπαλαιστή κτηνοτρόφο, ο οποίος ουτε στις καφετέριες ξημεροβραδιάζεται μιλώντας για τα "ζά", ουτε "τσινά χαλίκια" έξω από τα σχολεία και στις πλατείες με τη βέργα κρεμασμένη στα κάγκελα, και το σκύλο στη καρότσα... Αλήθεια πώς αντιμετωπίζει κανείς αυτή την κατάσταση ; Ας δούμε μερικές επιτυχείς αντιμετωπίσεις παρουσιάζοντας δυό μορφές. Τον Δημήτριο Μ παιρακτάρη και τον Αντάν ας Μόκους. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΠΑΙΡΑΚΤΑΡΗΣ
Στρατιωτικός από την Αιτωλοακαρνανία, που σφράγισε με την παρουσία του μια ολόκληρη εποχή. Η φήμη του ως εξολοθρευτή των κουτσαβάκηδων στα τέλη του 19ου αιώνα φθάνει μέχρι τις μέρες μας. Γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1833 και ήταν γόνος σουλιώτικης οικογένειας. Το 1848 κατατάχθηκε στο στρατό και έφθασε μέχρι το βαθμό του Συνταγματάρχη. Διακρίθηκε για τη γενναιότητά του και το επιτελικό του πνεύμα στην Κρητική Επανάσταση του 1866 και τον άτυχο Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897. Διαβλέποντας τις ικανότητές του, ο Χαρίλαος Τρικούπης τον διορίζει το 1893 αστυνομικό διευθυντή Αθηνών και αυτός κάνει σκοπό της ζωής του να ξεριζώσει από την Αθήνα το φαινόμενο των κουτσαβάκηδων (εκ του κουτσά βαίνω, επειδή βάδιζαν κουνιστά, όπως ένας χωλός άνδρας). Οι κουτσαβάκηδες με τη χαρακτηριστική τους ενδυμασία ήταν χαρακτηριστικοί τύποι ψευτοπαλληκαράδων της εποχής: Κλεφτρόνια, χασικλήδες, νταβατζήδες, μπράβοι σε χαρτοπαικτικές λέσχες, αλλά και στην υπηρεσία των κομματαρχών της εποχής. Ο Μπαϊρακτάρης, επικεφαλής ομάδας ευζώνων, εισέβαλε στα καφενεία και τις ταβέρνες της Αθήνας, τους συνελάμβανε και τους διαπόμπευε δημοσίως στην Πλατεία Κλαυθμώνος. Τους ξύριζε τα μουστάκια, τους ψαλίδιζε τις αφέλειες της κόμμωσής τους, τους ψαλίδιζε το αφόρετο μανίκι από το σακάκι τους, και τους έκοβε το ζωνάρι, που έπεφτε στο χώμα και ήταν αιτία παρεξήγησης, όταν κάποιος τους το πατούσε. Και στη συνέχεια τους οδηγούσε σιδηροδέσμιους στη φυλακή. Το 1896, κατά τη διάρκεια των πρώτων σύγχρονων ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας, ο Μπαϊρακτάρης μηχανεύτηκε μια έξυπνη τακτική για να αντιμετωπίσει τους εισαγόμενους λωποδύτες, που αποτελούσαν το μεγάλο πονοκέφαλο των αρχών τότε. Έριξε στο φιλότιμο τους κουτσαβάκηδες και τους έβαλε να φυλάνε τους ξένους κλέφτες. Το κόλπο έπιασε και κατά τη διάρκεια των αγώνων δεν σημειώθηκε ούτε μία κλοπή!... Antanas Mockus
Μια φορά κι έναν καιρό, υπήρχε μια πολύ άσχημη πόλη. Βία, εγκλήματα,κυκλοφοριακό, ατυχήματα, ναρκωτικά, βρωμιά και γκρίζοι δυστυχισμένοι πολίτες. Και δεν ήταν καμιά μικρή πόλη, είχε έξι εκατομμύρια κατοίκους που είχαν παραδοθεί εντελώς στην μαυρίλα. Ένα πρωί, ο διευθυντής του Πανεπιστημίου της πόλης που ήταν μαθηματικός και φιλόσοφος, εκεί που πήγαινε στη δουλειά του και βλέποντας την κατάντια της πόλης του, πήρε μια πολύ κουφή απόφαση. Δήλωσε την παραίτησή του στο Πανεπιστήμιο, λέγοντας πως ήθελε να διευρύνει την διδασκαλία του και στα έξι εκατομμύρια κατοίκους. Στους μαθητές του στο Πανεπιστήμιο, ο καθηγητής αυτός ήταν γνωστός για τους περίεργους τρόπους διδασκαλίας του. Για παράδειγμα, μια φορά που επικρατούσε χάβρα στο μάθημα, κατάφερε να επαναφέρει την τάξη κατεβάζοντας τα βρακιά του. Γενικά δηλαδή, εφεύρισκε αστείους και εντελώς ανορθόδοξους τρόπους για να πετυχαίνει το σκοπό του και περιέργως, πάντα τα κατάφερνε. Για την προεκλογική καμπάνια του λοιπόν, φόρεσε μια στολή σούπερμαν, αυτοχρίστηκε 'υπερπολίτης' και αμολύθηκε στους δρόμους βάζοντας ταυτόχρονα υποψηφιότητα για δήμαρχος. Έφερε πολύ γέλιο στον κόσμο αλλά επειδή όπως έλεγαν, είχε αρκετά ειλικρινή φάτσα, τον ψήφισαν. Ο καινούργιος δήμαρχος όμως δεν είχε καμία σχέση με τους προηγούμενους. Η πρώτη του κίνηση ήταν να προσλάβει 20 μίμους και να τους σκορπίσει στους δρόμους της πόλης.
Η δουλειά τους ήταν να χλευάζουν όσους παραβίαζαν τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας. Σιγά, θα μου πείτε. Οι πολίτες όμως (που εννοείται στα τέτοια τους οι κανόνες οδικής συμπεριφοράς), άρχισαν να συμμορφώνονται γιατί αποδείχτηκε πως τους πείραζε πολύ περισσότερο η δημόσια κοροϊδία, παρά τα πρόστιμα. Αμέσως μετά, βγήκε σε διάφορες τηλεοπτικές εκπομπές και έκανε ντους κατατσίτσιδος live, κλείνοντας την παροχή νερού ενώ σαπουνιζόταν, για να δείξει στους πολίτες πώς μπορούν να εξοικονομούν νερό. Και βουαλά! Η κατανάλωση νερού αμέσως έπεσε. Όρισε Ημέρα Γυναίκας όπου οι άντρες θα φρόντιζαν τα παιδιά και οι γυναίκες θα έβγαιναν βόλτα στην πόλη. Αυτό, ήταν ανήκουστο γιατί η συγκεκριμένη πόλη ήταν πολύ επικίνδυνο μέρος τα βράδια, ενώ οι γυναίκες δεν έβγαιναν βόλτες σχεδόν ποτέ ως τότε.. 700.000 γυναίκες γέμισαν τους δρόμους πανηγυρίζοντας ενώ ακόμη και o αρχηγός της αστυνομίας ήταν γυναίκα εκείνο το βράδι. Το καλύτερο; Μοίρασε στους πολίτες ταμπέλες με thumbs up και thumbs down για να επιδοκιμάζουν ή να αποδοκιμάζουν δημόσια τις πράξεις των συμπολιτών τους. Πράγμα φυσικά που δεν έχασαν την ευκαιρία να τους ξεφτιλίσουν δεόντως αλλά όλως περιέργως, ειρηνικά. Το ομαδικό κράξιμο ήταν ό,τι έπρεπε τελικά. Γενικώς σκαρφιζόταν αστείες ή περίεργες καμπάνιες για κάθε τί που ήθελε να πετύχει, όπως όταν ζήτησε να του τηλεφωνήσει (στο προσωπικό του γραφείο μάλιστα) όποιος πολίτης συναντούσε έστω κι έναν υποδειγματικό ταξιτζή. Σύντομα, 150 τηλεφωνήματα συντέλεσαν στο να δημιουργηθεί ομάδα ταξιτζίδων που ο δήμαρχος ονόμασε Ιππότες της Ζέβρας (αχαχχχ) και είχαν την προσωπική του υποστήριξη. Ίδρυσε επίσης ταμείο εθελοντικών φόρων για όσους ήθελαν να δώσουν παραπάνω χρήματα (!) στο δημοτικό ταμείο. Φυσικά και μάζεψε χρήματα. Τέλος, προσπαθώντας να δείξει πόσο σημαντική είναι η ανθρώπινη ζωή, ζωγράφισε αστέρια σε κάθε σημείο θανάτου από τροχαίο στην πόλη, πράγμα εξαιρετικά έξυπνο γιατί το αποτέλεσμα ήταν πανέμορφο αλλά και ιδιαίτερα σοκαριστικό. Όχι, δεν είναι παραμύθι. Πρόκειται για τον Κολομβιανό Antanas Mockus, τον δήμαρχο της Μποκοτά το 1993. Μετά το πέρας της θητείας του, ο παράξενος αυτός δήμαρχος, ξεκίνησε διαλέξεις αναλύοντας τα συμπεράσματά του από το κοινωνικό του πείραμα. Ένα από τα συμπεράσματά του είναι πως η γνώση δίνει δύναμη αρκεί να καταφέρεις να τη μεταδώσεις μέσω της τέχνης, του χιούμορ και της δημιουργικότητας. Μόνο έτσι οι άνθρωποι αποδέχονται τις αλλαγές. Τι συμπεράσματα βγάζομε από τον Μπαιρακτάρη και τον Μόκους ;
Και οι δύο πέτυχαν γιατί εστίασαν, όχι στον νταή αλλά στον παριστάμενο! Ο Μπαιρακτάρης εξευτέλιζε τους νταήδες στα μάτια των παριστάμενων και ο Μόκους τους γελοιοποιούσε! Τι μπορούμε να κάνομε σε προσωπικό επίπεδο; O Dr ΜΠΕΡΝΣΤΑΙΝ ΑΛΜΠΕΡΤ στο βιβλίο του «Οι βρικόλακες του συναισθήματος» όπως έχομε ήδη πεί,λέει ότι ένα από τα πρώτα πράγματα που ξεκαθάρισε σαν φοιτητής της ψυχιατρικής είναι η διαφορά ανάμεσα στον ψυχωσικό (τον άνθρωπο με ψυχική ασθένεια) και στον άνθρωπο με «διαταραχή της προσωπικότητας». Ότι δηλαδή ο μεν ψυχωσικός τρελαίνει τον εαυτό του, ο δε διαταραγμένος τους άλλους. Πράγματι, ο «νταής», (bully), ο οποίος συνδέεται με την «αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας» είναι ικανός να «τρελάνει» τον άλλον με την τελείως παράλογη βία που εκλύει. Ο νταής ψάχνει αφενός την αφορμή, αφετέρου τις κατάλληλες συνθήκες για να εκδηλώσει τη βία που είναι μονίμως μέσα του. Όπως όποιος κινείται στη φύση πρέπει απαραιτήτως να μάθει να αναγνωρίζει γρήγορα δηλητηριώδη φίδια και έντομα, έτσι είναι απαραίτητο να μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει στον άνθρωπο που οι περιστάσεις έφεραν απέναντί του τον νταή. Πράγμα που δεν είναι καθόλου δύσκολο. Ο τύπος αυτός είναι εξαιρετικά αναγνωρίσιμος διότι με το ντύσιμό του, τη στάση του σώματός του, τους τρόπους του, το ύφος
του φροντίζει να δηλώνει σε όλους τους τόνους -είμαι επικίνδυνος, είμαι σκληρός, είμαι άντρας, είμαι καπετάνιος, είμαι μάγκας κ.τ.λ. Η αναγνώριση είναι το πρώτο στάδιο της αντιμετώπισης. ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που θα σας βοηθήσει να κάμετε αναγνώριση είναι ο φόβος που θα αισθανθείτε απέναντι σ ένα νταή. Ο φόβος αυτός δεν σημαίνει με κανένα τρόπο δειλία από μέρους ενός φυσιολογικού ανθρώπου και είναι εντελώς αναμενόμενος και από ανθρώπους με αναγνωρισμένη γενναιότητα κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Ο φόβος που προκαλεί ο νταής είναι αποτέλεσμα σημάτων που εκπέμπει με τον τρόπο του κατευθείαν στο νευρικό σύστημα του ανυποψίαστου ανθρώπου. Είναι στην ουσία τα ίδια σήματα που θα εξέπεμπε ένας φυσιολογικός κατά τα άλλα άνθρωπος καθώς θα πλησίαζε αυτόν που του σκότωσε ένα αγαπημένο πρόσωπο ας πούμε,αποφασισμένος, απίστευτα οργισμένος, τελείως αδιάφορος για το τι μπορεί να πάθει. Ο νταής θέλει ελάχιστο χρόνο να βρεθεί σ αυτή τη κατάσταση, απέναντι σ ένα ανυποψίαστο άνθρωπο που θα προσπαθεί από τη μια να αντιμετωπίσει την ακατανόητη οργή του νταή, από την άλλη τον ακατανόητο φόβο που αισθάνεται. Ο νταής κατέχει από ένστικτο μια αρχαία "πολεμική τέχνη". Επιτίθεται κατευθείαν στο νευρικό σύστημα του θύματος μπλοκάροντας τη νόησή του και τις ικανότητές του.
Ανεξάρτητα από την πολεμική τέχνη που κατέχετε πιθανόν,και τον βαθμό που την κατέχετε, ή τη σωματική δύναμη που έχετε, ο νταής, έχει με το μέρος του το νευρικό σας σύστημα, το οποίο απροετοίμαστο (δεν βγήκατε για πόλεμο φεύγοντας από το σπίτι σας..),(ούτε βρίσκεστε στο γυμναστήριο με τον συναθλητή σας για αγώνα μετά από την εθιμοτυπική υπόκλιση),εγκλωβίζεται σε μια αρχέγονη κατάσταση -το βάζω στα πόδια (ή παραλύω και με τρώνε ή επιτίθεμαι και εγώ- σε μια κατάσταση από την εποχή που αντιμετωπίζαμε δεινόσαυρους.. Έχετε απέναντί σας κάποιον που η θηριωδία του είναι ακατανόητη στο νευρικό σας σύστημα το οποίο θέλει χρόνο να αντιληφθεί τι συμβαίνει και προ πάντων δεν αντιλαμβάνεται γιατί συμβαίνει... αν η αναγνώριση είναι το πρώτο στάδιο της αντιμετώπισης το να διατηρήσετε επαφή με την λογική σας ανεξάρτητα από αυτά που αισθάνεστε είναι το δεύτερο μέρος και ίσως το δυσκολότερο καθώς ο φόβος ή η οργή που είναι η άλλη όψη του φόβου θα επιχειρούν πειρατεία στο μυαλό σας. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι ο νταής είναι ένας ναρκομανής της "μαστούρας του καυγά". Δεν έχει κατ ανάγκη κάτι το προσωπικό εναντίον σας. Αυτό που επιδιώκει είναι η ηδονή της διέγερσης του καυγά, και η εκτόνωση που θα πετύχει. (βέβαια όπως κάποιος κλεπτομανής περνά κάποια στιγμή από την αρρώστια στο επάγγελμα του κλέπτη, αποκομίζοντας κέρδος από την έλλειψη αυτοσυγκράτησης που τον χαρακτηρίζει, έτσι και ο νταής, από κάποια στιγμή και πέρα χρησιμοποιεί συνειδητά την διαταραχή του για συγκεκριμένους σκοπούς) Ή όπως λέει ο Dr Bersnstein «οι νταήδες είναι οργισμένοι άνθρωποι που ανακάλυψαν προς χαρά
τους,ότι η οργή-την οποία θα εκφράσουν έτσι κ αλλιώς για να διεγερθούν τους δίδει επίσης δύναμη και έλεγχο, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.» "οποιαδήποτε από τις τρεις αντιδράσεις του πρωτόγονου εγκεφάλου (που πάνε να σε εγκλωβίσουν) είναι αποδεκτή. Οι νταήδες θα χαρούν εξίσου είτε παλέψεις μαζί τους είτε το βάλεις στα πόδια είτε ζαρώσεις από το φόβο. Αυτό που απεχθάνονται είναι να κάμεις κάτι απροσδόκητο γι αυτούς που θα τους κάμει να σκεφτούν, επειδή αυτό τους χαλά τη μαστούρα." Για να συμβεί αυτό όμως πρέπει να διατηρήσει κάποιος την επαφή με τη λογική του τη στιγμή που οι αδρεναλίνες είναι στο φουλ.. Συμπέρασμα. από τη στιγμή που έχει γίνει η αναγνώριση, και με δεδομένο ότι δεν επιτρέψαμε στα συναισθήματά μας να μας καταλάβουν (φόβοςοργή) καθώς δεχόμαστε την αρχική λεκτική επίθεση, προχωρούμε στο επόμενο στάδιο. Το αξίωμα της διαχείρισης της κατάστασης αυτής είναι ότι νίκη σημαίνει να μην εμπλακούμε σε μάχη. Ο σκοπός σου είναι να τον ξεφορτωθείς και όχι να τον εκδικηθείς. Δηλαδή. Ζήτα χρόνο να σκεφτείς. Με τη πράξη αυτή δίνεις το μήνυμα ότι παίρνεις την κατάσταση σοβαρά (το αντίθετο είναι εξαιρετικά εκνευριστικό για όλους ) και είναι και αρκετά απροσδόκητο ώστε να τους κάμει να σκεφτούν, με μεγάλη πιθανότητα ακόμα και να σταματήσει η κατάσταση εκεί. Κάνε τον νταή να σταματήσει τις φωνές. Μην φωνάζεις και εσύ. Κρατάς την φωνή σου ήρεμη και χαμηλή και μη δίνεις ανατροφοδότηση ανατροφοδότηση είναι τα σήματα με τα οποία δίδομε στον άλλο την πληροφορία ότι τον παρακολουθούμε Αυτό από μόνο του σταματά τις φωνές. Μη δίνεις εξηγήσεις
Πρέπει να αντισταθείς στο πειρασμό να «εξηγήσεις» στον άλλο ότι δεν είχες κακές προθέσεις και τα τοιαύτα. Εστιάζομε στο τι θέλομε να γίνει και όχι στο τι έγινε Αγνοούμε τελείως οτιδήποτε λέει για την περίπτωση και προσπαθούμε να σκεφτούμε κάτι τελείως μη αναμενόμενο όπως π.χ. μια ερώτηση του τύπου. -εντάξει, έγινε ότι έγινε, τώρα τι θα μπορούσα να κάμω γι αυτό.. Αυτός που θέλει να μπορεί να χειρίζεται τέτοιους τύπους, πρέπει να μάθει γι αυτούς. Υπάρχει άφθονη βιβλιογραφία. και φυσικά πρέπει να μάθει για τον εαυτό του, τον νταή που λίγο ως πολύ έχομε όλοι μέσα μας. Διότι Όποιος θέλει να έχει έλεγχο του εαυτού του στον φόβο, πρέπει να τον αποκτήσει στην οργή. η αντίδραση μάχης ή φυγής (οργή-φόβος) εξυπηρετείται στον εγκέφαλο από το ίδιο κύκλωμα... (Το νευρωνικό κύκλωμα του φόβου Daniel Goleman "η συναισθηματική νοημοσύνη") Επ ίλογος. Επιχειρήσαμε μια "κατάδυση" στο κόσμο της βίας. Σκοπός μας ήταν να καταφέρομε να δούμε τι κρύβεται πίσω από τα προσωπείο του "καπετάνιου", που διεκδικεί στις μέρες μας και στη περιοχή μας ακόμα και το ρόλο του προτύπου... Μας δυσκόλεψαν λίγο αυτά που συναντήσαμε στην πορεία, δηλαδή τις μορφές της βίας γιατί λίγο πολύ τις έχομε μεταχειριστεί και εμείς και προ πάντων την ευθύνη του παριστάμενου στην συμπεριφορά του νταή, διότι υπήρξαμε παριστάμενοι... Καταφέραμε όμως να δούμε τί υπάρχει πίσω από το προσωπείο του "καπετάνιου", και αυτό το θεωρούμε μεγάλο κέρδος. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - Πηγές 1. Βικιπαίδια 2. Daniel Goleman Η συναισθηματική νοημοσύνη 3. www.phychologia.gr
4. Albert Bernstein Οι βρικόλακες του συναισθήματος 5. Επικίνδυνες καταστάσεις.σταυρουλαντωνάκης Χ. Ψαράκης Κ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Ειρήνη Χαλκιαδάκη Ροδάνθη Μπουντουράκη Κων/να Χατζάκη Νίκος Ψαράκης Απόστολος Σφακιανάκης Χαρίδημος Χαβαδάκης Σοφία Βρυσανάκη Κατερίνα Αναπολιωτάκη Αλέξανδρος Χατζηπαυλίδης Αλέξανδρος Τσιρκίνης Γεωργία-Κυριακή Φανουράκη Αγγελική Ντελάκη Νικολέτα Μπινιάτη Γιάννης Μουντράκης Φραγκίσκος Γιαννουλάκης Ο ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΨΑΡΑΚΗΣ, ΠΕ03