Σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης Σχολεία στη Μεσόγειο Δρ. Νίκη Γαϊτάνη Ομάδα Ερευνών Κτηριακού Περιβάλλοντος ngaitani@phys.uoa.gr
Κτήρια Τα κτήρια αποτελούν τη μεγαλύτερη διαθέσιμη πηγή για την οικονομικά αποδοτικότερη εξοικονόμηση ενέργειας και την περαιτέρω μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) στην ΕΕ Ο στόχος της μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης στα κτήρια, οδήγησε στην ιδέα των Κτηρίων Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης (ZEB) Στις Mεσογειακές περιοχές της Ιταλίας, της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Γαλλίας υπάρχουν περίπου 87.000 σχολεία και παρουσιάζεται μια ισχυρή δυναμική στην προώθηση της ενεργειακής απόδοσης www.zemeds.eu
Ευρωπαϊκό Νομοθετικό πλαίσιο nzeb (1) Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας, τα Σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης Κτήρια (nzeb) βρίσκονται στο κέντρο της προσοχής των αρμόδιων φορέων H Οδηγία σχετικά με την Ενεργειακή Απόδοση των Κτηρίων (EPBD, 2010/31/EU) καθιερώσε ένα πλήθος απαιτήσεων συμπεριλαμβανομένων: 1. του πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων 2. των επιθεωρήσεων για τους λέβητες και τις εγκαταστάσεις κλιματισμού 3. καθώς και των ενεργειακών απαιτήσεων ώστε τα καινούργια κτήρια να κινούνται προς την κατεύθυνση της σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης
Ευρωπαϊκό Νομοθετικό πλαίσιο nzeb (2) Η συγκεκριμένη δέσμευση, απαιτεί την παράλληλη προσπάθεια όλων των κρατών μελών, μέσω της υιοθέτησης των κατάλληλων κανονιστικών και πολιτικών ρυθμίσεων, ώστε να επιτευχθεί η ενεργειακή αποδοτικότητα των κτηρίων Η ενεργειακή πολιτική της ΕΕ ενθαρρύνει : τα κράτη μέλη να ξεκινήσουν τη μετατροπή του κτηριακού δυναμικού σε σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας (nzeb) τις δημόσιες αρχές να υιοθετήσουν υποδειγματικές ενέργειες (Energy Performance of Buildings Directive 2010) Η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση στοχεύει στην επιτάχυνση του ρυθμού ανακαίνισης των δημόσιων κτιρίων Ecofys 2012 by order of: EURIMA
Ευρωπαϊκό Νομοθετικό πλαίσιο nzeb (3) Η οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση (Energy Efficiency Directive) που εγκρίθηκε τον Οκτώβριο του 2012 Περιλαμβάνει την απαίτηση, τα Κράτη Μέλη, να αναπτύξουν σε εθνικό επίπεδο μακροχρόνιες στρατηγικές ανακαίνισης για τα κτήρια που βρίσκονται στη διάθεση τους Αναπτύχθηκε με σκοπό να συμβάλει στην επίτευξη του πρωταρχικού στόχου της ΕΕ για 20% της ενεργειακής απόδοσης μέχρι το 2020 «τα κράτη μέλη θα μεριμνήσουν ώστε μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020 όλα τα νέα κτήρια είναι σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας» «μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2018 τα νέα κτήρια που στεγάζουν ή ανήκουν σε δημόσιες αρχές θα είναι σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας»
Ορισμός nzeb Σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης Κτήριο θεωρείται το κτήριο που διαθέτει υψηλή ενεργειακή απόδοση Το σχεδόν μηδενικό ή το πολύ χαμηλό επίπεδο ενέργειας που απαιτείται, θα πρέπει, μέχρι ενός σημαντικού βαθμού, να καλυφθεί από ενέργεια που προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, περιλαμβανομένης της παραγομένης επιτόπου ή πλησίον του κτηρίου Ο ποιοτικός ορισμός που υιοθετείται, καθώς και οι διαφορετικές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται σε παγκόσμιο επίπεδο, ώστε να επιτευχθεί σχεδόν μηδενική ενεργειακή κατανάλωση, έχουν εγείρει ερωτήματα μεταξύ των ειδικών Υπήρξαν σημαντικές προσπάθειες ώστε να αντιμετωπιστεί το ευρύ φάσμα προσεγγίσεων, με επιπλέον εξειδικεύσεις και θέματα, σε ορολογία και ορισμούς γύρω από κτήρια που καταναλώνουν χαμηλά ή μηδενικά ποσά ενέργειας (ή άνθρακα) συμπεριλαμβανομένων και εκείνων των κτηρίων με καθαρή παραγωγή ενέργειας- ενεργειακά θετικά
Ανακαινίσεις κτηρίων Στην Ευρώπη και στην παρούσα χρονική περίοδο, η δραστηριότητα των ανακαινίσεων, ως επί το πλείστον, επιτυγχάνει χαμηλά επίπεδα ενεργειακής εξοικονόμησης, σε ποσοστό που κυμαίνεται μεταξύ του 20-30% Το ποσοστό αυτό θα πρέπει να αυξηθεί, με ανακαινίσεις που θα γίνονται σε βάθος, και με ποσοστό της τάξεως του 60%
Πρόγραμμα ZEMedS Το έργο ZEMeds συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στo πλαίσιο του Προγράμματος «Ευφυής Ενέργεια» (ΙΕΕ), και προωθεί την ανακαίνιση των σχολείων σε Σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης (nzeb) Ο κύριος στόχος του, είναι να ενισχύσει την τεχνογνωσία σε θέματα nzeb και παράλληλα να υποστηρίξει νέες πρωτοβουλίες στην ανακαίνιση των σχολείων της Μεσογείου ώστε να γίνουν nzeb Στο πρόγραμμα εξετάζεται η κατάσταση των σχολικών κτηριών σε 4 Μεσογειακές χώρες (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία και Ελλάδα), με έμφαση στις παρούσες συνθήκες αλλά και στα μέτρα επίτευξης της nzeb ανακαίνισης του κτηριακού αποθέματος
Εταίροι του ZEMedS Η περιοχή ενδιαφέροντος αντιπροσωπεύει το 17% του πληθυσμού της ΕΕ
Στόχοι ZEMedS 1. Ενίσχυση της δημοσιότητας, ενημέρωση για τα οφέλη των nzeb οδηγιών για τα υφιστάμενα σχολεία 2. Παροχή υποστήριξης στους σχεδιαστές κτιρίων και στους υπεύθυνους λήψης των αποφάσεων έτσι ώστε να προετοιμάσουν το δρόμο για την αναβάθμιση των σχολικών μονάδων, έχοντας ως τελικό στόχο τη σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας 3. Ενημέρωση στις βέλτιστες πρακτικές και στρατηγικές nzeb 4. Παροχή καθοδήγησης για τη διασφάλιση της διαδικασίας ενεργειακής αναβάθμισης, όταν αυτή πραγματοποιείται σε διάφορα στάδια 5. Ανάπτυξη εργαλείων για τους φορείς λήψης αποφάσεων ώστε να αξιολογήσουν αποτελεσματικά τις ευκαιρίες με την εφαρμογή μέτρων nzeb αναβάθμισης 6. Παροχή καθοδήγησης στην ανάλυση κόστους οφέλους και πληροφόρηση σχετικά με τα τρέχοντα κόστη των μέτρων nzeb 7. Υποστηρικτική δράση για την επιλογή των ήδη υφιστάμενων χρηματοδοτικών πόρων και εξερεύνηση καινοτόμων υποστηρικτικών δράσεων, έτσι ώστε να βοηθηθούν αυτοί που χαράσσουν πολιτικές να καθορίσουν καινοτόμες δράσεις 8. Προώθηση μιας παραδειγματικής αλλαγής στον κτηριακό τομέα με την ενίσχυση της συμμετοχής της δημόσιας διοίκησης και των ιδωτικών φορέων
Στόχοι του ZEMedS Στρατηγικές U Façade : 0.20-0.40 W/m 2 K U Roofs : 0.15-0.30 W/m 2 K U Windows : 1.40-1.80 W/m 2 K Ηλιακή προστασία Περιορισμός διαρροών Αεροστεγανότητα Ολοκληρωμένος σχεδιασμός Συμμετοχή των χρηστών Ενεργειακή διαχείριση Μείωση των Ενεργειακών Απαιτήσεων και Κάλυψη των Ενεργειακών Αναγκών από ΑΠΕ (a) Η ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας να καλύπτεται από ανανεώσιμες πηγές : C PE Prod RES 0 Όπου: C PE : Ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για όλες τις χρήσεις (Σε εναρμόνιση με τους εθνικούς δείκτες πρωτογενούς ενέργειας) Prod RES : Παραγόμενη ενέργεια από ανανεώσιμες (b) Συνολική ενεργειακή τελική κατανάλωση : C FE 25 kwh/m θερμ. επιφάνεια ².year Θέρμανση, ψύξη, αερισμός : CHVAC 20 kwh/m².year Φωτισμός : Clighting 5 kwh/m².year
Στόχοι του ZEMedS CO 2 1000 ppm Ελάχιστη θεμοκρασία τη χειμερινή περίοδο:19-21ºc Μέγιστη θερμοκρασία τη θερινή περίοδο:25-27ºc (c) Η υπερθέρμανση δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 40 ώρες ετησίως: T air above 28 C 40 hours/year Στρατηγικές Βαθμός αερισμού: 5-13 (l/s ανά άτομο) Μέση τιμή: 8 l/s ανά άτομο Η στρατηγική αερισμού μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με την τοποθεσία και το τοπικό κλίμα, μεταξύ φυσικού αερισμού και πλήρως αυτοματοποιημένου τεχνητού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας (λαμβάνοντας υπ όψη πολλές ενδιάμεσες λύσεις); Η χρήση μη τοξικών υλικών και η κατάλληλη επιλογή φίλτρων εξαερισμού βοηθούν στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα www.zemeds.eu
Δράσεις του ZEMedS Toolkit: Τεχνο-οικονομικό εγχειρίδιο Case Studies: 10 Μελέτες Περιπτώσεων σε Μεσογειακά Σχολεία Tendering Specifications: Ανάπτυξη προδιαγραφών για διαγωνισμούς για 5 δημόσιες αρχές Mentoring actions: Υποστήριξη 40 νέων πρωτοβουλιών μετατροπής σχολείων σε nzeb Dissemination to school users: Διάχυση της γνώσης στους χρήστες Trainings for professionals Διοργάνωση και φιλοξενία 60 εκπαιδευτικών σεμιναρίων και συμμετοχή σε 8 συνέδρια
Εκπαιδευτικά σεμινάρια http://www.zemeds.eu/training
Έκθεση για Ανακαίνιση των Μεσογειακών Σχολείων http://www.zemeds.eu/sites/default/files/nzeb%20status%2 0Report%20in%20MED%20Countries_EN_1.pdf
Μελέτες Περιπτώσεων http://www.zemeds.eu/case-studies
Μελέτες Περιπτώσεων Final Energy of 10 School Buildings in KWh/m2y Current kwh/m2y Results 1 kwh/m2y Results 2kWh/m2y Results 3 kwh/m2y 169 144 135 116 123 121 121 101 82 91 100 48 44 38 41 38 27 27 29 24 17 51 53 33 64 41 54 63 55 53 56 56 51 46 13-33th 25th MH Avia Salvetti Benincasa Einstein Don Milani Bedarieux Salamanque
Συμμετοχή Επαγγελματιών http://www.zemeds.eu/zemeds-questionnaire
Οδηγός για τη συμμετοχή των χρηστών http://www.zemeds.eu/sites/default/files/guide%20impliqu er%20les%20usagers.pdf
Οδηγός για τη συμμετοχή των χρηστών
Οδηγός για τη συμμετοχή των χρηστών
Οδηγός για τη συμμετοχή των χρηστών
Τεχνο-οικονομικό εγχειρίδιο http://www.zemeds.eu/school-toolkits
Για περισσότερες πληροφορίες www.zemeds.eu