Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΗΛΙΑΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΗΛΙΑΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Θεοχάρης Τσούτσος 1, Μιχάλης Καράγιωργας 2 1 Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης, Κουνουπιδιανά, Χανιά, Τηλ. 28210 37825, tsoutsos@mred.tuc.gr 1 ΒΟΝΑΙR Μελετητική, Αθήνα ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ζήτηση για κλιματισμό στον οικιακό και στον τομέα των υπηρεσιών αυξάνεται συνεχώς, όχι μόνο λόγω της ανόδου του βιοτικού επιπέδου και των απαιτήσεων για άνεση, αλλά και λόγω της αύξησης των θερμοκρασιών περιβάλλοντος ιδιαίτερα κατά την τελευταία δεκαετία. Παράλληλα, σε αρκετά νεόδμητα κτίρια έχουν εγκαταλειφθεί παλαιότερες τεχνικές παθητικού και ημι-ενεργητικού δροσισμού εσωτερικών χώρων. Η χρήση της ηλιακής ενέργειας για τη λειτουργία ψυκτικών κύκλων για τον κλιματισμό χώρων κτιρίων είναι μια ελκυστική ιδέα, ειδικά στη Νότια Ευρώπη, γιατί το ψυκτικό φορτίο γενικά εμφανίζεται σε χρονισμό με την ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας. Τα συστήματα ηλιακού κλιματισμού είναι ενεργειακά οικονομικά και περιβαλλοντικά ασφαλή. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε ως αυτόνομα συστήματα (για δροσισμό χώρων) είτε ως υβριδικά σε συνδυασμό με συμβατικά συστήματα ηλεκτροκίνητου (υδρόψυκτου ή αερόψυκτου) κλιματισμού (για ψύξη χώρων). Στο άρθρο αυτό αποδεικνύεται ότι ο ηλιοβοηθούμενος κλιματισμός, σύμφωνα με στοιχεία από τα σχετικά έργα που έγιναν την τελευταία δεκαετία, είναι αποδοτικός και αξιόπιστος. Παρουσιάζεται το επίπεδο ανάπτυξης των συστημάτων ηλιακού κλιματισμού στην Ελλάδα σε όρους τεχνολογιών, σχεδιασμού, αποτελεσμάτων χρήσης και οικονομικών στοιχείων. Η μελέτη γίνεται συγκρίνοντας την εφαρμογή της τεχνολογίας σε διαφορετικές περιοχές της χώρας (Κρήτη, Αθήνα, Θεσσαλονίκη), με χρήση διαφορετικής τεχνολογίας και σχεδιασμού των συστημάτων, και βεβαίως συγκρίνοντας τα τυχόν πρακτικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη από τη χρήση της τεχνολογίας σε αντιπαράθεση με αντίστοιχες μονάδες συμβατικού κλιματισμού. ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ AC air conditioning ACG American College of Greece COP Coefficient of Performance CRES Centre for Renewable Energy Sources ELOT Hellenic National Standardization Βody HVAC Heating Ventilation Air Conditioning HX Heat exchanger RET Renewable Energy Technologies RT Refrigerating Tone SAC Solar assisted Air Conditioning SMEs Small and Medium Enterprises VTC Vapor Thermal Compression $ 1988 $ prices of 1988 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο κλιματισμός επαγγελματικών και οικιακών χώρων στη χώρα μας αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας. Η αυξανόμενη απαίτηση θερμικής άνεσης, αλλά και οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια, έχουν

οδηγήσει σε ραγδαία αύξηση της εγκατάστασης μονάδων κλιματισμού σε κτίρια του τριτογενή τομέα. Η εκτεταμένη χρήση αυτών των μονάδων κλιματισμού, ιδιαίτερα το καλοκαίρι και κυρίως κατά τις μεσημβρινές ώρες οδηγεί σε μια ζήτηση αιχμής της ηλεκτρικής ενέργειας, που δημιουργεί προβλήματα στην παραγωγή και την τροφοδοσία της. Παράλληλα, καθώς ένα συντριπτικό ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται από την καύση ορυκτών καυσίμων, η αύξηση της κατανάλωσης συνεπάγεται αύξηση της παραγωγής CO 2 και σειράς άλλων ρύπων. Την ίδια στιγμή, η ηλιακή ακτινοβολία είναι διαθέσιμη και άφθονη. Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει δραστηριοποίηση από πλευράς έρευνας και πιλοτικών/επιδεικτικών εφαρμογών που έχει αναδείξει τον ηλιακό κλιματισμό ως μια λύση αξιόπιστη, πρακτικά εφαρμόσιμη, περιβαλλοντικά φιλική και κατάλληλη για μια χώρα όπως η Ελλάδα, που είναι μία από τις μεγαλύτερες αγορές ηλιακών συστημάτων στην Ευρώπη, κυρίως για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης. Το μεγάλο πλεονέκτημα μιας τέτοιας εγκατάστασης είναι ότι η ζήτηση για κλιματισμό συμπίπτει χρονικά με τη διαθεσιμότητα της ηλιακής ακτινοβολίας και επομένως παρουσιάζεται μεγαλύτερη απόδοση όταν υπάρχει και μεγαλύτερη ανάγκη. Οι εγκαταστάσεις συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας και στη μείωση των εκπομπών CO 2 αλλά και άλλων ρυπογόνων ουσιών, καθώς λειτουργούν με αβλαβή ρευστά όπως το νερό ή διαλύματα αλάτων. Επιπλέον, από οικονομική άποψη, καθώς η τιμή των συμβατικών καυσίμων καλπάζει, τα ηλιακά συστήματα γίνονται όλο και πιο ελκυστικά[1]. Κατά τη διάρκεια του θέρους η ζήτηση για ηλεκτρισμό αυξάνει λόγω της ευρείας χρήσης συστημάτων κλιματισμού (HVAC), που αυξάνουν την αιχμή του ηλεκτρικού φορτίου, προκαλώντας σημαντικά προβλήματα στο ηλεκτρικό σύστημα εφοδιασμού. Συγχρόνως οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου αυξάνονται, από την ενεργειακή παραγωγή ή από τη διαρροή των ψυκτικών ρευστών, ενισχύοντας το φαύλο κύκλο της κλιματικής αλλαγής [2,3]. Στα ηλιοβοηθούμενα συστήματα κλιματισμού (SAC) η ηλιακή θερμότητα απαιτείται για να οδηγήσει στη διαδικασία ψύξης. Κατά την τελευταία δεκαετία οι τεχνολογίες SAC έχουν αποδειχθεί αποδοτικές και αξιόπιστες. Τα συστήματα αυτά χρησιμοποιούν αβλαβή ψυκτικά υδατικά διαλύματα, και πολύ λιγότερη πρωτογενή ενέργεια από τα συμβατικά συστήματα. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν, είτε ως αυτόνομα συστήματα είτε με το συμβατικό εναλλασσόμενο ρεύμα, για να βελτιώσουν την ποιότητα του εσωτερικού αέρα [4,5]. Επιπλέον συνεργάζονται με τις ήδη υπάρχουσες συμβατικές εγκαταστάσεις εσωτερικού χώρου. Τα εγκατεστημένα συστήματα συστήματα SAC μέχρι τώρα μπορούν να ταξινομηθούν σε [4]: Κλειστά συστήματα: θερμικά οδηγούμενοι ψύκτες, που παρέχουν το νερό ψύξης, που στη σειρά του είτε χρησιμοποιείται σε μονάδες διαχείρισης αέρα, είτε διανέμεται μέσω δικτύου νερού για να ενεργοποιήσει τις αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις κλιματισμού δωματίων. Οι τεχνικά ώριμες μηχανές είναι ψύκτες απορρόφησης (οι πιό συνήθεις) ή ψύκτες προσρόφησης (μερικές εκατοντάδες μηχανές παγκοσμίως, αλλά αυξανόμενου ενδιαφέροντος για τα συτήματα SAC) Ανοικτά συστήματα, επιτρέποντας τον πλήρη κλιματισμό με την παροχή του δροσισμένου και αφυφρασμένου αέρα σε συνθήκες άνεσης. Το "ψυκτικό μέσο" είναι ψεκαζόμενο νερό, που έρχεται σε άμεση επαφή με τον αέρα του χώρου. Τα περισσότερα κοινά συστήματα είναι συστήματα ψύξης «desiccant» που χρησιμοποιούν έναν αφυγραντικό περιστρεφόμενο τροχό από ροφητή στερεής φάσης. Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται η ανάπτυξη των ηλιακών θερμικών συστημάτων ψύξης στην Ελλάδα. Στην αρχή παρουσιάζονται όλες οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις σε λειτουργία στην Ελλάδα για διάφορες τοποθεσίες, τυπολογίες κτιρίων, και εφαρμοζόμενες τεχνολογίες. Στη συνέχεια παρουσιάζεται, ένα έργο υπό πιθανή ανέγερση, στις νέες εγκαταστάσεις της Μονής Χρυσοπηγής, Ν. Χανίων.

2. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ SAC ΣΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΧΩΡΟ Οι ακόλουθοι τομείς παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον για εφαρμογές SAC [4]: (ι) Βιομηχανίες Η ηλιακή ψύξη είναι ιδιαίτερα συμβατή με τις ανάγκες για φιλο-περιβαλλοντικό προφίλ των επιχειρήσεων. Σε μια πρώτη προσπάθεια προώθησης ηλιακών συστημάτων ψύξης, οι βιομηχανίες θα μπορούσαν να γίνουν ο κυριότερος χρήστης-στόχος. Στις βιομηχανίες το ηλιακό σύστημα δεν θα προκαλέσει υψηλό κόστος, λόγω του ότι οι μεγάλες επιφανειες που απαιτούνται για την εγκατάσταση των ηλιακών συλλεκτών είναι εύκολα διαθέσιμες. Η εγκατάσταση του ηλιακού κλιματισμού θα μειώσει τα peak του ηλεκτρικού φορτίου, που είναι σημαντικό καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, εφόσον το ηλιακό σύστημα ψύξης λειτουργεί αδιάλειπτα. (ιι) Κτήρια γραφείων Η εφαρμογή αυτή είναι ευρέως γνωστή δεδομένου ότι σχεδόν 60 ηλιακά συστήματα ψύξης έχουν εγκατασταθεί σε Ευρωπαικά κτίρια μέχρι σήμερα. Στα πλαίσια επιδεικτικών έργων τα δημόσια κτήρια γραφείων θα μπορούσαν να ωφεληθούν από υψηλές επιχορηγήσεις για ηλιακό κλιματισμό. Το φορτίο δροσισμού αντιστοιχεί αρκετά καλά στην ηλιακή παραγωγή, εντούτοις οι σχεδιαστές πρέπει να λάβουν υπόψη τις διακοπές κατά τη διάρκεια Ιουλίου ή και Αύγουστου, καθιστώντας την επένδυση σε ηλιακό κλιματισμό οικονομικά λιγότερο ελκυστική. Στο μέλλον, αυτά τα κτήρια θα δώσουν πιθανές εφαρμογές σε συνδυασμό με τεχνικές βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. (ιιι) Ξενοδοχεία Στην περιοχή της Μεσογείου η κατανάλωση ενέργειας των συστημάτων HVAC στα ξενοδοχεία, αποτελεί το 45-55% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, ανάλογα με την τυπολογία κτιρίου, μεγέθους φορτίων και δόμησης κατασκευής [6,7]. Η υψηλή κατανάλωση ενέργειας για κλιματισμό στα ξενοδοχεία και το υψηλό επίπεδο της ηλιακής ακτινοβολίας στις μεσογειακές χώρες θεωρούνται ως ουσιαστικά ευνοϊκοί όροι για τη διείσδυση των ηλιακών τεχνολογιών ψύξης στον τομέα του τουρισμού. όπως είναι προφανές η αιχμή του φορτίου εμφανίζεται ταυτόχρονα με την αιχμή της ηλιακής ακτινοβολίας. Επιπλέον, μετά από την εγκατάσταση SAC τα ξενοδοχεία θα γίνονται ελκυστικότερα στο αυξανόμενο μερίδιο του περιβαλλοντικά ευαίσθητου τουρισμού. Δημόσια κτίρια, νοσοκομεία, αθλητικά κέντρα έχουν επίσης σημαντικές δυνατότητες για εφαρμογή συστημάτων SAC. 3. ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ SAC ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο Πίνακας 1 παρουσιάζει όλες τις εγκαταστάσεις όπως έχουν εντοπισθεί στην Ελλάδα (βιομηχανίες, γραφεία, ξενοδοχεία, εγκαταστάσεις Ερευνητικών Κέντρων). 4. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΧΡΥΣΟΠΗΓΗΣ Ν. ΧΑΝΙΩΝ Στη νεοανεγειρόμενη εκκλησία της Μονής με συνολική επιφάνεια για κλιματισμό 250 m 2 σχεδιάσθηκε ένα σύστημα SAC. Το ηλιακό σύστημα κλιματισμού θα καλύπτει τις ανάγκες για κλιματισμό στην κύρια εκκλησία, στο πρώτο επίπεδο. Τα κύρια δεδομένα παρουσιάζονται στον Πίνακα 2.

Πίνακας 1. Υπάρχουσες εφαρμογές SAC στην Ελλάδα Όνομα Τόπος Τυπολογία κτιρίου Ισχύς (kwc) Τεχνολογία Τύπος συλλέκτη Συλλεκτική επιφάνεια (m 2 ) Έτος εκκίνησης Ετήσια ηλαική απόδοση Ενεργειακό φορτίο Μείωση kg CO 2 /έτος Σαράντης ΑΕ Οινόφυτα, Βοιωτία Αποθήκη ετοίμων βιομηχανίας καλλυντικών 700 Προσρόφηση Επιλλεκτικής βαφής επίπεδος 2.700 1999 1.283 MWh 49% ηλιακή κάλυψη 2.614 MWh 5. 124. 596 * 1 Αμερικάνικ ο Κολλέγιο περίοδος αναφοράς: 1έτος Κέντρο Ερευνών Δημόκριτος Λεντζάκης ΑΕ Αφοι Κουτρουλή (Rethymnο Village) Αθήνα, Αττική Αθήνα, Αττική Ρέθυμνο, Κρήτη Ρέθυμνο, Κρήτη Εκπαιδευτικό κτίριο Εργαστήριο Ηλαικών 168 Απορρόφηση Σωλήνες κενού (net) 615 1984 ------ ------ 7 Θερμοσυμπίεση ατμών 35,2 Απορρόφηση Ξενοδοχείο 105 Απορρόφηση Ξενοδοχείο 105 Απορρόφηση Σωλήνες κενού (net) 30 1988 ------ ------- Επιλλεκτικής βαφής επίπεδος Επιλλεκτικής βαφής επίπεδος Επιλλεκτικής βαφής επίπεδος 160 2003 448 2002 450 2000 ------ ------ 576 MWh ηλιακή κάλυψη: 57.5% 651 MWh ηλιακή κάλυψη: 61% 2,4 ΤΙΠ/περίοδο θέρμανσης 5.400 kwh καθαρή ηλεκτ. Ενέργεια ανά περίοδο θέρμανσης 4.860 kwh el and 1,2 toe (July 1988- July 1990) Στοιχεία μη διαθέσιμα 1.1001 MWh 1.070.361* 2 1.067 MWh 1.094.972 * 3 * 1 2 3 CO 2 5.124.596 kg/year CO 2 1.070.361 kg/έτος CO 2 1.094.972 kg/ έτος SO 2 89.268 kg/year SO 2 17.872 kg/ έτος SO 2 17.919 kg/ έτος CO 1.076 kg/year CO 2 183 kg/ έτος CO 2 187 kg/ έτος NO X 201.216 kg/year NO X 1.444 kg/ έτος NO X 1.463 kg/ έτος HC 302 kg/year HC 52 kg/ έτος HC 53 kg/ έτος Σωματίδια 4.606 kg/year Σωματίδια 920 kg/ έτος Σωματίδια 923 kg/ έτος

Πίνακας 2. Μονή Χρυσοπηγής. Δεδομένα και αποτελέσματα της ενεργειακής και οικονομικής ανάλυσης Συμβατικό Ηλιακό σύστημα 0. Γενικά δεδομένα Τυπολογία ηλιακού συλλέκτη - Σωλήνες κενού Συλλεκτική επιφάνεια (m 2 ) - 50 Μέγεθος της αποθήκης (m 3 ) - 1.250 Κλιματιστική μονάδα (m 3 /h) 6.500 6.500 Ισχύς της συμβατικής βοηθητικής πηγής (kw) 34,81 34,81 Ονομαστική ισχύς ψύκτη, ηλεκτρικής συμπίεσης ατμών (kw) 35,14 Δεν υπάρχει Ονομαστική ισχύς ψύκτη, θερμικής συμπίεσης ατμών (kw) - 35,14 Ονομαστική ισχύς πύργου ψύξης (kw) Air cooled 70,28 1. Αποτελέσματα υπλογισμών για τον ετήσιο ενεργειακό ισολογισμό Ολική ετήσια ηλεκτρική κατανάλωση (αντλίες, ανεμιστήρες, έλεγχ- (kwh) 6.688 0 Ετήσια ηλεκτρική κατανάλωση ψύκτη (kwh) 6.688 0 Ετήσια αναγκαία θερμότητα για ψύξη και αφύγρανση (kwh) - 16.115 Ετήσια αναγκαία θερμότητα για θέρμανση και αφύγρανση (kwh) 49.811 49.811 Συνολική ετήσια αναγκαία θερμότητα (kwh) 49.811 65.926 Ετήσια αναγκαία θερμότητα από δευτερεύουσα πηγή-ορυκτόκαύσιμο (kwh) 49.811 65.926 Ετήσια ποσότητα πρωτογενούς ενέργειας από πηγή ορυκτού καυσίμου (kwh) 58.601 77.560 Ετήσια ακτινοβολία στο συλλέκτη (kwh) - 85.492 Ετήσια θερμότητα παραγωγής συλλέκτη (kwh) - 38.728 Συνολική ετήσια παραγωγή ψύξης -αφύγρανσης- (kwh) 18.726 18.726 Ετήσια παραγωγή ψύξης από ηλεκτρική συμπίεση (kwh) 18.726 9.057 Μέγιστη ζήτηση ηλεκτρ. ισχύος ωριαίες τιμές- (kw) 11 5,5 Ολική ετήσια κατανάλωση νερού (m 3 ) 0 0

Πίνακας 2. Μονή Χρυσοπηγής. Δεδομένα και αποτελέσματα της ενεργειακής και οικονομικής ανάλυσης (συνέχεια) 2. Αποτελέσματα σχεδιασμού, ενεργειακές παράμετροι Συμβατικό Ηλιακό σύστημα Ετήσια ωφέλιμη ηλιακή θερμότητα (kwh) - 38.728 Ετήσια μεικτός β.α. συλλέκτη (με απώλειες δικτύου,%) - 45,30 Ετήσια καθαρός β.α. συλλέκτη (%) - 45,30 Ετήσιο COP του ψύκτη ηλεκτρικής συμπίεσης 2,8 - Ετήσιο COP του ψύκτη θερμικήςσυμπίεσης 0,6 Ετήσια κατανάλψση πρωτογενούς ενέργειας (kwh) 65.289 36.052 Ετήσια εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας (kwh) - 29.236 ποσοστό εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας (%) - 44,8 Ειδική καθαρή ωφέλιμη απόδοση συλλέκτη (kwh/m 2 ) - 774,5 Ειδική εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας (kwh/m 2 ) - 585 3. Οικονομική μελέτη- Επενδυτικό κόστος (σε ) Συμβατικό Ηλιακό σύστημα Ηλιακοί συλλέκτες με στηρίγματα - 12.500 Αποθηκευτικές δεξαμενές - 2.500 Συμπληρωματική πηγή θερμότητας (λέβητας αερίου) 1.000 1.000 Κόστος εγκατάστασης (με αντλίες, δίκτυα,...) 3.000 4.500 Κεντρική κλιματιστική μονάδα 4.000 4.000 Ψύκτης ηλεκτρικής συμπίεσης 10.000 3.000 Ψύκτης θερμικής συμπίεσης - 26.000 Πύργος ψύξης Αερόψυκτος Στον κωδικό 35 Ολική επένδυση χωρίς επιδοτήσεις 18.000 53.500 Επιδότηση στην επένδυση - - Ειδική επιδότηση στους ηλιακούς συλλέκτες - - Τελικό επενδυτικό κόστος 18.000 53.500 4. Οικονομική μελέτη Τρέχον ετήσιο κόστος Ετήσια συντ. απόσβεσης εξοπλισμού (%) - - Κόστος κεφαλαίου ( ) - - Κόστος ελέγχων και συντήρησης ( ) - - Ετήσια χρέωση ενέργειας ηλεκτρικής κατανάλωσης ( ) 368 178 Ετήσια χρέωση ισχύος ηλεκτρικής κατανάλωσης - ( ) 41 19 Ετήσιο κόστος θερμότητας ορυκτού καυσίμου- ( ) 3970 2.247 Ετήσια κόστος νερού ( ) Αερόψυκτος 0 Ολικό ετήσιο κόστος ( ) 4.338 2.425 Ετήσια κόστος συντήρησης και λειτουργίας ( ) - - 5. Συγκριτική αξιολόγηση Χρόνος αποπληρωμής (y) - 18,6 Μέσο κόστος εξοικονομούμενης (ηλεκτρ.) ενέργειας ( /kwh) - 0,055 6. Περιβαλλοντικά οφέλη Συμβατικό Ηλιακό σύστημα Εξοικονομούμενη (ηλεκτρ.) ενέργεια (kwh) - 3.453 Μείωση CO 2 από εξοικονομούμενη (ηλεκτρ.) ενέργεια (kg) - 3776 Εξοικονομούμενη (ηλεκτρ.) ισχύς kw) - 5,5 Εξοικονομούμενη θερμική ενέργεια ορυκτού πόρου (kwh) - 25.783 Μείωση CO 2 από εξοικονομούμενη θερμική ενέργεια (kg) - 6.805 Εξοικονομούμενο νερό (m 3 ) - 0 Ολική εξοικονομούμενη πρωτογενής ενέργεια (kwh) - 29.236 Ολική μείωση CO 2 (kg) - 10.581 Ψυκτικό ζεύγος στο ηλιακό σύστημα (ροφητής/ψυκτικό) - LiBr-H 2 O Ψυκτικό μέσο του συμβατικού συστήματος κλιματισμού R-407c

Τα αποτελέσματα περιβαλλοντικών επιπτώσεων παρουσιάζονται στον Πίνακα 3. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Αν και υπάρχoυν πολύ μεγάλες δυνατότητες για τις εφαρμογές της ηλιακής τεχνολογίας ψύξης, τα υπάρχοντα ηλιακά συστήματα ψύξης δεν είναι άμεσα οικονομικά ανταγωνιστικά σε σχέση με τα ηλεκτροκίνητα συστήματα HVAC ή τα συστήματα HVAC φυσικού αερίου, κυρίως λόγω του υψηλού αρχικού κόστους επένδυσης των ηλιακών συστημάτων ψύξης και των τρεχουσών τιμών των συμβατικών καυσίμων, που αποκλείουν τα εξωτερικά κόστη. Πίνακας 3. Μονή Χρυσοπηγής: Περιβαλλοντικά οφέλη (ΠΕΤ.=Πετρέλαιο, ΗΛ.=Ηλεκτρική ενέργεια) Μονάδα kg/y, MWh/y Hu (kwh /kg) CO 2 SO 2 CO NOx HC Σωμα τίδια ΣΥΝΟΛΟ Μονάδες ΠΕΤ. 1 11,92 3142 0,7 0,572 2,384 0,191 0,286 3.146,13 g/kg kg/ ΗΛ. 1 1 1062,5 19 0,18 1,5 0,05 10 1.093,63 MWh A. Ολικές εκπομπές συμβατικού συστήματος 15446,7 ΠΕΤ. 4916,23 11,92 8 3,44 2,81 11,72 0,94 1,41 15.467,10 kg i ΗΛ. 6,69 1,00 7105,89 129,7 1,2 10,03 0,33 6,69 7.253,89 kg i ΣΥΝΟΛΟ 22.720,99 συν kg B. Ολικές εκπομπές συστήματος ηλιακής ψύξης ΠΕΤ. 2753,18 11,92 8650,48 1,93 1,57 6,56 0,53 0,79 8.661,86 kg i ΗΛ. 3,23 1,00 3436,7 62,75 0,58 4,85 0,16 3,23 3.508,36 kg i ΣΥΝΟΛΟ 12.170,22 συν kg Αποφεύγονται εκπομπές 10.550,77 kg/y (το CO 2 αφορούν τα 10.465,41 kg/y) Λαμβάνοντας υπόψη τιμή από το Αγορά Δικαιωμάτων Εκπομπών [10], ίση με 8,5 /t CO 2 ο χρόνος αποπληρωμής του ηλιακού κλιματισμού στη Μονή Χρυσοπηγής είναι 17,5 χρόνια. Η πτώση του κόστους των διαφόρων υποσυστημάτων (ηλιακοί συλλέκτες, ψύκτες, κλπ) και η βελτίωση της απόδοσής τους θα αλλάξει την κατάσταση αυτή εντυπωσιακά, ακόμα κι αν είναι ακόμα δύσκολο να γίνει βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη του πότε θα φθάσουν αυτές οι ηλιακές τεχνολογίες να είναι οικονομικά ώριμες. Η δίκαια σύγκριση μιας ηλιακής τεχνολογίας με μια από τις συμβατικές πηγές ενέργειας μπορεί μόνο να γίνει εάν ληφθούν υπόψη οι περιβαλλοντικές και κοινωνικές δαπάνες (με τις εξωτερικότητες, οι δαπάνες διανομής και οι έμμεσες δαπάνες) σε κάθε περίπτωση. Η δυσκολία στην πρόβλεψη των τιμών των συμβατικών καυσίμων κατά τη διάρκεια των μεγάλων περιόδων πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη [8,9]. Γενικά μπορούμε να σημειώσουμε για τις τεχνολογίες SAC ότι: το κόστος τους μειώνεται καθώς εισάγονται στη μαζική παραγωγή είναι ήδη τεχνικά ώριμες για να ικανοποιήσουν τις καταναλωτικές ανάγκες είναι πολύ πιο φιλικές από τα συμβατικά συστήματα κλιματισμού. Συνεπώς υπάρχει ισχυρή ανάγκη για την ύπαρξη κινήτρου επένδυσης αλλά και για ενεργειακό φόρο που θα βοηθούσε να απεικονίσει τις πλήρεις περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις από τα συμβατικά καύσιμα. Σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη μέλη, οι διαθέσιμες επιχορηγήσεις οδηγούν συχνά σε οικονομικά ελκυστικότερη λύση. Απαιτείται επίσης περαιτέρω Τεχνολογική Έρευνα και Ανάπτυξη, αλλά και επιδεικτικά έργα προκειμένου να υποστηριχθεί η οικονομική βιωσιμότητα των συστημάτων SAC.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1.Various, Natural and Low Energy Cooling in Buildings, CRES, Thermie Programme, for the European Commission, Directorate-General XVII for Energy, 1994 2.Tsoutsos T, Anagnostou J, Pritchard C, Karagiorgas M, Agoris D, Solar Cooling Technologies in Greece, Applied Thermal Engineering, 23, pp 1427-1439, 2003 3.Henning H-M (ed), Solar-Assisted Air Conditioning in Buildings A Handbook for Planners, ISBN 3-211-00647-8, Springer Wien / New York; published in the frame of Task 25 of the Solar Heating & Cooling Programme of the International Energy Agency (IEA), 2004 4.Various, CLIMASOL, ALTENER Programme, 2004a 5.Balaras CA, Argiriou AA, Michel E, Henning H-M, Recent activities on Solar Air- Conditioning, ASHRAE TRANSACTIONS, Vol. 109, Part 1, pp 251-260, 2003 6.Karagiorgas M, Tsoutsos T, Drosou V, Pouffary S, Pagano T, Lopez Lara G, Melim Mendes Jose Manuel, HOTRES: Renewable energies in the hotels, An extensive technical support project for the hotel industry, Renewable Sustainable Energy Review, in press, 2005 7.Various, Technical Support to the Tourism Industry-HOTRES (4.1030/Z/00-113/2000). ALTENER Programme, CRES coordinated the project with the following partners: ΕSIF, EPIA, EUBIA, EGEC, ADEME, AMG, AREAM, SFH, SODEAN. The National Tourism Organization and the Panhellenic Association of Hoteliers were also supporters of the project, 2000 8.Tsoutsos T., Marketing solar thermal technologies: strategies in Europe, experience in Greece, Renewable Energy, Pergamon Press, vol. 26/1, pp 33-46, 2001 9. Tsoutsos T, Frantzeskaki N, Gekas V, Environmental Impact Assessment of Solar Energy Systems, Energy Policy, Vol. 33/3, pp 289-296, 2005 10. Carbon Market Europe, www.pointcarbon.com, newsletter