1. Εθνικολογιστικά μεγέθη και ισοζύγιο πληρωμών 1. Οι Εθνικοί Λογαριασμοί 2. Οι Λογαριασμοί του Ισοζυγίου Πληρωμών
1. Οι Εθνικοί Λογαριασμοί Καταγράφουν την αξία του εισοδήματος ή προϊόντος, που προκύπτει από την δαπάνη και την παραγωγή. Το εισόδημα των παραγωγών προέρχεται από τους αγοραστές, που δαπανούν χρήματα σε προϊόντα και υπηρεσίες. Εισόδημα πωλητών = δαπάνη αγοραστών = αξία του παραγόμενου προϊόντος. Το εθνικό εισόδημα συχνά ορίζεται ως το εισόδημα που αποκτούν οι συντελεστές παραγωγής μιας χώρας. Τι είναι οι συντελεστές παραγωγής; Οι συντελεστές χρησιμοποιούνται για την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών: εργασία, κεφάλαιο (π.χ. εγκαταστάσεις, εξοπλισμός), γη (π.χ. φυσικοί πόροι). 2
1.1.Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Εγχ.Π.) μετρά την αξία όλων των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται εντός της χώρας, από συντελεστές παραγωγής εγχώριας και ξένης ιδιοκτησίας, σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Υπολογίζεται με την άθροιση όλων των δαπανών για τελικά προϊόντα και υπηρεσίες, σε αγοραίες τιμές. Γιατί τελικά αγαθά/υπηρεσίες ; Για να αποφευχθεί η διπλομέτρηση των ενδιάμεσων αγαθών και υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία. Εναλλακτικά, υπολογίζεται το σύνολο των προστιθέμενων αξιών. Γιατί ακαθάριστο ; Δεν έχουν αφαιρεθεί οι αποσβέσεις, δηλαδή η φθορά που υφίσταται το απόθεμα κεφαλαίου από το χρόνο και τη χρήση. 3
1.1.(συνέχεια) Παράδειγμα για την τελική αξία και τη σχέση της με την προστιθέμενη αξία Στάδια Παραγωγής Αξία Πώλησης Προστιθέμενη αξία 1. Κόψιμο δένδρων 500 500 2. Επεξεργασία ξύλου 800 300 3. Κατασκευή επίπλου 1200 400 4. Εμπόριο επίπλων 2000 800 Σύνολο 2000 4
1.2 Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν και Εθνικό Εισόδημα Το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) μετρά την αξία όλων των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται εντός και εκτός χώρας, από εγχώριας-ιδιοκτησίας συντελεστές παραγωγής, σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Υπενθύμιση: Το Εθνικό Εισόδημα (ΕΕ) συχνά ορίζεται ως το εισόδημα που αποκτούν οι συντελεστές παραγωγής μιας χώρας, σε μια χρονική περίοδο. Κεντρική ιδέα: σε μια χρονική περίοδο, το εισόδημα που αποκτούν οι συντελεστές παραγωγής (ΕΕ) ισούται με την αξία του παραγόμενου προϊόντος (ΑΕΠ). Αυτό συμβαίνει επειδή το εισόδημα των παραγωγών προέρχεται από τους αγοραστές, που δαπανούν χρήματα σε προϊόντα και υπηρεσίες. Δηλαδή: δαπάνη αγοραστών = εισόδημα πωλητών = αξία παραγωγής. 5
1.2 (συνέχεια) Για να είμαστε απόλυτα ακριβείς: Εθνικό Εισόδημα = ΑΕΠ Αποσβέσεις Έμμεσοι φόροι + Καθαρές Μονομερείς Τρέχουσες Μεταβιβάσεις. Οι περισσότερες χώρες σήμερα (μαζί και όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι ΗΠΑ) χρησιμοποιούν ως μέτρο για την οικονομική δραστηριότητα το Α.Εγχ.Π. Σε κάθε περίπτωση, είτε χρησιμοποιήσουμε το Α.Εγχ.Π. είτε χρησιμοποιήσουμε το ΑΕΠ η θεωρητική ανάλυση δεν αλλάζει, καθώς οι συνιστώσες τόσο του Α.Εγχ.Π. όσο και του ΑΕΠ είναι οι ίδιες (C, I, G, EX, IM). Προσοχή! Στην Ελλάδα, το ακρωνύμιο ΑΕΠ χρησιμοποιείται για να δηλώσει το Α.Εγχ.Π. Στις διαλέξεις μας ακολουθούμε το βιβλίο των Krugman et al. (2015), το οποίο χρησιμοποιεί το ΑΕΠ για τη θεωρητική ανάλυση παρόλο που αναφέρει ότι και οι ΗΠΑ από το 1991 υιοθέτησαν το Α.Εγχ.Π. ως μέτρο της οικονομικής δραστηριότητας. Επίσης, θα χρησιμοποιούμε τους όρους ΑΕΠ και ΕΕ εναλλακτικά, χωρίς διάκριση, σαν να ταυτίζονται μεταξύ τους (θα προβούμε σε διάκριση μεταξύ τους αν αυτό χρειαστεί). 6
1.3 Η ταυτότητα του Εθνικού Εισοδήματος (ή του ΑΕΠ) σε μία ανοικτή οικονομία Κεντρική ιδέα: η αξία του προϊόντος μιας χώρας ισούται με το εισόδημα της χώρας (το οποίο προκύπτει από τις δαπάνες (χρήσεις)). Κάθε συναλλαγή που συμβάλλει στη διαμόρφωση του ΕΕ ταξινομείται σύμφωνα με το είδος της δαπάνης για προϊόν, δηλ. σύμφωνα με τη χρήση για την οποία αγοράζεται το προϊόν. Κατηγορίες Δαπανών (ή Χρήσεων): 1. Κατανάλωση (C): δαπάνη από τους εγχώριους καταναλωτές. 2. Επένδυση (I): δαπάνη από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις για την παραγωγή μελλοντικού προϊόντος (δαπάνες για δημιουργία εγκαταστάσεων, εξοπλισμού και αποθεμάτων). 3. Δημόσιες δαπάνες (G): δαπάνη από το Δημόσιο για αγαθά και υπηρεσίες. 4. Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών: εξαγωγές (EX) μείον εισαγωγές (IM). Πρόκειται για την καθαρή δαπάνη από τους ξένους σε εγχώρια αγαθά και υπηρεσίες. Συμβολισμός: Υ = ΑΕΠ = ΕΕ. Η ταυτότητα του ΕΕ (ή ΑΕΠ) σε μια: κλειστή οικονομία: Υ = C + I + G, ανοιχτή οικονομία: Υ = C + I + G + (EX-IM). 7
1.3 (συνέχεια) Σχήμα 13.1: Το ΑΕΠ των ΗΠΑ κι οι συνιστώσες του (1 ο τρίμηνο του 2013) 8
1.3 (συνέχεια) Πίνακας 1. Το Α.Εγχ.Π. της Ελλάδας και οι συνιστώσες του (2001-2015) Έτος Y C I G EX IM 2001 197.747,3 131.043,6 45.239,7 40.737,2 43.080,3 62.353,5 2002 205.504,7 137.707,7 46.239,7 41.845,8 39.924,9 60.213,4 2003 217.412,7 143.950,1 55.399,5 43.096,5 39.631,8 64.665,2 2004 228.416,0 149.142,2 54.957,3 44.854,7 46.983,7 67.521,9 2005 229.784,5 153.951,8 48.686,6 46.692,0 48.552,7 68.098,6 2006 242.772,9 158.234,5 60.749,3 49.867,9 51.083,6 77.162,4 2007 250.720,7 164.684,5 66.092,3 52.558,1 56.507,9 89.122,1 2008 249.880,4 170.586,6 59.790,2 51.332,4 58.470,3 90.299,1 2009 239.133,7 167.737,7 43.302,6 52.371,1 47.642,0 71.919,7 2010 226.031,4 156.803,2 38.534,3 50.188,4 49.957,9 69.452,4 2011 205.389,1 141.518,4 30.124,5 46.664,8 49.971,5 62.890,1 2012 190.394,7 130.164,6 22.974,8 43.864,9 50.557,8 57.167,4 2013 184.305,4 127.106,3 20.630,4 41.023,1 51.654,7 56.109,1 2014 185.510,8 127.723,7 22.760,7 39.965,7 55.510,9 60.450,2 2015 185.081,2 128.097,9 19.931,0 39.955,8 53.404,7 56.308,2 Πηγή: Eurostat. Υ = Α.Εγχ.Π. Όλα τα μεγέθη είναι σε σταθερές τιμές έτους 2010, και εκφρασμένα σε εκατομμύρια ευρώ. Τα μεγέθη για τα έτη 2011-2015 είναι προσωρινά. 9
1.3 (συνέχεια) Πίνακας 2. Ρυθμός μεταβολής του Α.Εγχ.Π. της Ελλάδας και των συνιστωσών του (2001-2015) Έτος Y C I G EX IM 2001 2002 3,92% 5,09% 2,21% 2,72% -7,32% -3,43% 2003 5,79% 4,53% 19,81% 2,99% -0,73% 7,39% 2004 5,06% 3,61% -0,80% 4,08% 18,55% 4,42% 2005 0,60% 3,22% -11,41% 4,10% 3,34% 0,85% 2006 5,65% 2,78% 24,78% 6,80% 5,21% 13,31% 2007 3,27% 4,08% 8,80% 5,39% 10,62% 15,50% 2008-0,34% 3,58% -9,54% -2,33% 3,47% 1,32% 2009-4,30% -1,67% -27,58% 2,02% -18,52% -20,35% 2010-5,48% -6,52% -11,01% -4,17% 4,86% -3,43% 2011-9,13% -9,75% -21,82% -7,02% 0,03% -9,45% 2012-7,30% -8,02% -23,73% -6,00% 1,17% -9,10% 2013-3,20% -2,35% -10,20% -6,48% 2,17% -1,85% 2014 0,65% 0,49% 10,33% -2,58% 7,47% 7,74% 2015-0,23% 0,29% -12,43% -0,02% -3,79% -6,85% Οι ρυθμοί μεταβολής που εμφανίζονται στον Πίνακα 2 έχουν υπολογιστεί από τα στοιχεία του Πίνακα 1. 10
1.4 Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κι ο καθαρός εξωτερικός πλούτος Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (current account, CA) ορίζεται ως: CA=EX IM = Y (C + I + G ) Όταν εγχώρια παραγωγή > εγχώρια δαπάνη, τότε εξαγωγές > εισαγωγές: τρέχουσες συναλλαγές (CA) > 0, υπάρχει πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Η καθαρή εξωτερική θέση (ο καθαρός εξωτερικός πλούτος) αυξάνεται [δανείζουμε τις άλλες χώρες που καλύπτουν τις πρόσθετες εισαγωγές τους εκδίδοντας χρεόγραφα]. Όταν εγχώρια παραγωγή < εγχώρια δαπάνη, τότε εξαγωγές < εισαγωγές: τρέχουσες συναλλαγές (CA) < 0, υπάρχει έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Η καθαρή εξωτερική θέση (ο καθαρός εξωτερικός πλούτος) μειώνεται [δανειζόμαστε από τις άλλες χώρες για να καλύψουμε τις πρόσθετες εισαγωγές μας]. Σημείωση: η μείωση (αύξηση) του καθαρού εξωτερικού πλούτου είναι ταυτόσημη με την αύξηση (μείωση ) του καθαρού εξωτερικού χρέους. 11
1.4 (συνέχεια) Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και ο καθαρός εξωτερικός πλούτος των HΠA, 1976-2012 12
1.5 Αποταμίευση και Τρέχουσες Συναλλαγές Η εθνική αποταμίευση (S) είναι το τμήμα του εθνικού εισοδήματος (Y) που δεν δαπανάται σε κατανάλωση (C) ή δημόσιες δαπάνες (G). Δηλαδή, S = Y C G Κλειστή οικονομία: Υ = C + I + G, και επομένως S = I. Ανοικτή οικονομία: Υ = C + I + G + (EX-IM), CA = EX-IM. Επομένως, S = I + CA. 13
1.5 (συνέχεια) Μία κλειστή οικονομία μπορεί να αποταμιεύει μόνο αυξάνοντας το απόθεμα κεφαλαίου της (S=ΔK=I). Μία ανοικτή οικονομία μπορεί να αποταμιεύει, είτε αυξάνοντας το απόθεμα κεφαλαίου της, είτε αποκτώντας πλούτο στο εξωτερικό (S=I+CA). Επίσης, μια ανοιχτή οικονομία δεν απαιτείται να αυξήσει την αποταμίευσή της προκειμένου να μπορέσει να αυξήσει τις επενδύσεις της. Μπορεί η αποταμίευση να διατηρείται σταθερή και ταυτόχρονα να αυξάνεται και η επένδυση και ο εξωτερικός δανεισμός (δηλ. οι νέες να επενδύσεις καλύπτονται μέσω δημιουργίας ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών). 14
1.5.1 Ιδιωτική και δημόσια αποταμίευση Ιδιωτική αποταμίευση (S p ) είναι το τμήμα του διαθέσιμου εισοδήματος (εθνικό εισόδημα, Y, μείον φόροι, T) που αποταμιεύεται αντί να καταναλώνεται. Δηλαδή: S p = Y - T C Δημόσια αποταμίευση (S g ) είναι η διαφορά των καθαρών εσόδων από φόρους, T, μείον τις δημόσιες δαπάνες, G. Δηλαδή: S g = T - G Το άθροισμα της ιδιωτικής και δημόσιας αποταμίευσης είναι η εθνική αποταμίευση: S = (Y T C) + (T G) = S p + S g 15
1.5.1 (συνέχεια) Ας ορίσουμε το δημοσιονομικό αποτέλεσμα (fiscal position) ως G T (και άρα ως S g ). Ξέρουμε ότι σε μια ανοικτή οικονομία ισχύει: S = I + CA = S p + S g. Επομένως, S p = I + CA S g = I + CA + (G T) Δηλαδή, η ιδιωτική αποταμίευση μιας χώρας (S p ) αυξάνεται όταν αυξηθούν οι εγχώριες επενδύσεις κεφαλαίου (Ι), ή όταν βελτιωθεί το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (CA), ή όταν η χώρα αυξάνει το δανεισμό της για να χρηματοδοτήσει τις δαπάνες της (δηλ. όταν G > T) μέσω έκδοσης ομολόγων. Σημείωση 1: Αν G < T, έχουμε δημοσιονομικό πλεόνασμα (fiscal surplus). Αν G > T, έχουμε δημοσιονομικό έλλειμμα (fiscal deficit, δείχνει πόσο πρέπει να δανειστεί το κράτος για να χρηματοδοτήσει τις δαπάνες του (έκδοση ομολόγων)). Σημείωση 2: Έστω G * οι κρατικές δαπάνες (G) μείον τις πληρωμές του κράτους για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους (π.χ. δόσεις για την τμηματική απόσβεση δανείων (τοκοχρεωλύσια)). Αν G * < T, έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα (primary surplus). Αν G * > T έχουμε πρωτογενές έλλειμμα (primary deficit). 16
2. Οι λογαριασμοί του ισοζυγίου πληρωμών Οι λογαριασμοί του ισοζυγίου πληρωμών (balance of payments, BoP) μιας χώρας παρακολουθούν τις πληρωμές προς το εξωτερικό και τις εισπράξεις από το εξωτερικό. Xωρίζονται σε τρεις γενικούς λογαριασμούς: Τρέχουσες συναλλαγές (current account, CA): ροές αγαθών και υπηρεσιών (εισαγωγές και εξαγωγές), ροές εισοδημάτων, και τρεχουσών μονομερών μεταβιβάσεων. Χρηματοοικονομικές συναλλαγές (financial account, FA): ροές χρηματοοικονομικών (περιουσιακών) στοιχείων (χρήμα, μετοχές, εργοστάσια, δημόσιο χρέος). Κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (capital account, KA): ροές ειδικών κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων. Συνήθως είναι περιουσιακά στοιχεία για τα οποία δεν υπάρχει αγορά, δεν αποφέρουν εισόδημα ή είναι άυλα (π.χ. οι διαγραφές χρεών, τα πνευματικά δικαιώματα, τα εμπορικά σήματα ). 17
2.1 Πρώτη βασική αρχή του Ισοζυγίου Πληρωμών Κάθε διεθνής συναλλαγή αποτελείται από δύο μέρη και καταχωρείται δύο φορές στους λογαριασμούς του BoP: μία ως είσπραξη από το εξωτερικό (πίστωση, +) και μία ως πληρωμή προς το εξωτερικό (χρέωση, ). Προσοχή στο λογαριασμό χρημ/κών συναλλαγών: η εξαγωγή εγχώριων περιουσιακών στοιχείων (επιταγή, μετοχή, ομόλογο, εργοστάσιο,...) αποτελεί πώλησή τους στο εξωτερικό, και καταγράφεται στον λογαριασμό χρημ/κών συναλλαγών ως πίστωση (είσπραξη). - Π.χ. όταν οι ΗΠΑ δανείζονται από το εξωτερικό πουλώντας ένα ομόλογο, πωλούν ένα περιουσιακό στοιχείο (δηλ. την υπόσχεση αποπληρωμής του στο μέλλον: πίστωση, +), όταν δανείζουν στο εξωτερικό αγοράζοντας ένα ομόλογο αποκτούν ένα περιουσιακό στοιχείο (δηλ. το δικαίωμα της απαίτησης μιας μελλοντικής πληρωμής από το εξωτερικό: χρέωση, ). 18
2.1 (συνέχεια) Παράδειγμα διπλής καταχώρησης (Ι) Ένας κάτοικος των ΗΠΑ εισάγει ένα πολυμηχάνημα από την Ιαπωνία χρησιμοποιώντας την πιστωτική του κάρτα Visa, η οποία εκδίδεται από την εταιρία First Card. Το ποσό που πληρώνει είναι $1.000 Ο ιάπωνας παραγωγός έχει το δικαίωμα να εισπράξει $1.000 από την First Card: έχει αγοράσει ένα αμερικάνικο περιουσιακό στοιχείο, μια απαίτηση για μελλοντική πληρωμή από την First Card. Συναλλαγή Πίστωση Χρέωση Αγορά πολυμηχανήματος (τρέχουσες συναλλαγές, εισαγωγή αγαθών) Πώληση απαίτησης έναντι της First Card (χρημ/κές συναλλαγές, εξαγωγή περιουσιακών στοιχείων) + $1.000 $1.000 19
2.1 (συνέχεια) Παράδειγμα διπλής καταχώρησης (ΙΙ) Ένας κάτοικος ΗΠΑ αγοράζει μία μετοχή της BP (Μ. Βρετανία), πληρώνοντας με επιταγή αμερικάνικης τράπεζας. Η BP καταθέτει την επιταγή σε τραπεζικό λογαριασμό της στο Los Angeles. Η τράπεζα πιστώνει τον λογαριασμό της ΒΡ με το ποσό της κατάθεσης. Συναλλαγή Πίστωση Χρέωση Αγορά μετοχής της BP (χρημ/κές συναλλαγές, εισαγωγή ξένου περιουσιακού στοιχείου) $100 Κατάθεση της ΒΡ στην Τράπεζα (χρημ/κές συναλλαγές, εξαγωγή εγχώριου περιουσιακού στοιχείου) + $100 20
2.2 Δεύτερη βασική αρχή του Ισοζυγίου Πληρωμών Υπενθύμιση: μια διεθνής συναλλαγή αποτελείται από δύο μέρη και καταχωρείται δύο φορές στους λογαριασμούς: μια ως πίστωση (+) και μια ως χρέωση ( ). Λόγω της διπλογραφικής μεθόδου καταχώρισης κάθε συναλλαγής, οι λογαριασμοί του ισοζυγίου πληρωμών θα ισοσκελίζονται σύμφωνα με την ακόλουθη εξίσωση: τρέχουσες συναλλαγές (CA) + κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (KA) = χρηματοοικονομικές συναλλαγές (FA) 21
2.3 Ο λογαριασμός τρεχουσών συναλλαγών Περιλαμβάνει: 1. Αγαθά (εμπορικό ισοζύγιο): π.χ. εισαγωγές/εξαγωγές DVDs 2. Υπηρεσίες (ισοζύγιο υπηρεσιών): εισαγωγές/εξαγωγές υπηρεσιών όπως τουριστικές υπηρεσίες, μεταφορές, νοσηλεία, σπουδές, κ.λπ. 3. Εισοδήματα (ισοζύγιο εισοδημάτων): εισαγωγές/εξαγωγές εισοδημάτων από, π.χ., εργασία, άμεσες επενδύσεις, επενδύσεις χαρτοφυλακίου (π.χ. τόκοι, μερίσματα από μετοχές). 4. Καθαρές μονομερείς τρέχουσες μεταβιβάσεις: μεταβιβάσεις ανάμεσα σε χώρες που δεν αφορούν στην αγορά ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας, ούτε αποτελούν εισόδημα για παραγόμενα αγαθά και υπηρεσίες. Π.χ., εισπράξεις από (πληρωμές σε) Κοινοτικό Προϋπολογισμό της Ε.Ε., μεταναστευτικά εμβάσματα, επανορθωτικές αποζημιώσεις, δωρεές χρηματικών κεφαλαίων (εξωτερική βοήθεια). 22
2.4 Ο λογαριασμός χρηματοοικονομικών συναλλαγών Αποτελείται από 3 τουλάχιστον επιμέρους κατηγορίες: 1. Συναλλαγματικά Διαθέσιμα (foreign reserves, FR) 2. Λοιπά Περιουσιακά Στοιχεία 3. Στατιστική Διαφορά (Τακτοποιητέα Στοιχεία) (statistical discrepancy, SD) Στατιστική διαφορά (Τακτοποιητέα Στοιχεία): Το ισοζύγιο πληρωμών σπάνια ισοσκελίζεται στην πράξη (π.χ. λόγω ανακριβών καταχωρήσεων συναλλαγών, διαφορών στον χρόνο καταχώρησης συναλλαγών). Η στατιστική διαφορά είναι ο λογαριασμός που προστίθεται (ή αφαιρείται) στο ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών, προκειμένου το τελευταίο να ισοσκελιστεί με το άθροισμα των ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων. 23
2.4 (συνέχεια) Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα: Πρόκειται για ξένα περιουσιακά στοιχεία, τα οποία διατηρούν οι Κεντρικές Τράπεζες ως προστατευτικό μέσο απέναντι στη χρηματοοικονομική αστάθεια. Περιλαμβάνουν κρατικά ομόλογα, νομίσματα, χρυσό και λογαριασμούς καταθέσεων στο ΔΝΤ. Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα που η εγχώρια KT πωλεί στις ξένες ΚΤ καταχωρούνται ως πίστωση (+). Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα που αγοράζονται από την εγχώρια ΚΤ καταχωρούνται ως χρέωση (-). Το ύψος των καθαρών χρημ/κών ροών των κεντρικών τραπεζών ονομάζεται ισοζύγιο συναλλαγματικών διαθεσίμων (ή ανεπίσημα ισοζύγιο πληρωμών ). Όταν το ισοζύγιο πληρωμών μιας χώρας (εξαιρουμένων των συναλλαγματικών διαθεσίμων) είναι αρνητικό (έλλειμμα), τότε αυτό μπορεί να αντισταθμιστεί με πώληση (δηλ. μείωση) συναλλαγματικών διαθεσίμων. 24
Πίνακας 13.2: Ισοζύγιο πληρωμών των ΗΠΑ για το 2012 (δισεκ. δολάρια) CA= 440,4, KA=7, FA= 439,4 CA+KA= 440,4+7 = 433,4 FA Το ισοζύγιο πληρωμών ισοσκελίζεται όταν λάβουμε υπόψη το SD: CA+KA FA+SD= 440,4 +7 ( 439,4)+( 6) = 0 25
Ισοζύγιο πληρωμών της Ελλάδας για τα έτη 2013-2015 (εκατ. ευρώ) Το έτος 2015: CA + KA = 7,5 + 1988,6 = 1981,1 FA = 3143,5 Το ισοζύγιο πληρωμών ισοσκελίζεται όταν λάβουμε υπόψη το SD: CA + KA FA + SD = 7,5 + 1988,6 3143,5 + 1162,3 = 0 Σημείωση: στον πίνακα, το ισοζύγιο εισοδημάτων ονομάζεται πλέον ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων, και το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων ονομάζεται πλέον ισοζύγιο δευτερογενών εισοδημάτων. 26
Ισοζύγιο Πληρωμών της Ελλάδας (σε εκατ. ) 2013 2014 2015 1. Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (1.1+1.2+1.3+1.4) -3.691,9-3.767,4-7,5 ** Ισοζύγιο Αγαθών και Υπηρεσιών (1.1+1.2) -5.030,9-4.006,3-234,6 1.1 Εμπορικό Ισοζύγιο (1.1.1-1.1.2) -20.780,3-22.279,4-17.247,8 1.1.1 Εξαγωγές Αγαθών 26.895,6 26.788,0 24.787,2 1.1.2 Εισαγωγές Αγαθών 47.675,9 49.067,4 42.035,0 1.2 Ισοζύγιο Υπηρεσιών (1.2.1-1.2.2) 15.749,4 18.273,2 17.013,2 1.2.1 Εισπράξεις 28.045,8 31.051,3 27.987,7 1.2.2 Πληρωμές 12.296,4 12.778,1 10.974,5 1.3 Ισοζύγιο Πρωτογενών Εισοδημάτων (1.3.1-1.3.2) -457,0 573,6 739,3 1.3.1 Εισπράξεις 6.458,1 6.867,4 5.942,8 1.3.2 Πληρω ές 6.915,1 6.293,8 5.203,5 1.4 Ισοζύγιο Δευτερογενών Εισοδημάτων (1.4.1-1.4.2) 1.796,1-334,7-512,2 1.4.1 Εισπράξεις 4.652,8 2.550,7 1.908,7 1.4.2 Πληρωμές 2.856,7 2.885,5 2.421,9 2. Ισοζύγιο Κεφαλαίων (2.1-2.2) 3.040,8 2.510,6 1.988,6 2.1 Εισπράξεις 3.380,6 2.866,2 2.369,5 2.2 Πληρωμές 339,8 355,6 380,9 3. Ισοζύγιο Χρημ ατοοικονομικών Συναλλαγών (3.1+3.2+3.3+3.4) 2.562,5 634,1 3.143,5 3.1 Άμεσες Επενδύσεις -2.713,6-577,4 602,9 3.2 Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου 6.583,1 6.978,0 8.348,3 3.3 Λοιπές Επενδύσεις -1.414,0-6.222,5-6.162,2 3.4 Μεταβολή Συναλλαγματικών Δ ιαθεσίμων 107,0 456,0 354,4 4. Τακτοποιητέα Στοιχεία (1+2+3+4=0) 3.213,6 1.890,9 1.162,3 Υψος Συναλλαγματικών Δ ιαθεσίμων 4.172,0 5.117,0 5.535,0 3.1, 3.2, 3.3: (+) καθαρή εισροή, (-) καθαρή εκροή. 3.4: (+) μείωση, (-) α ύξηση. Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, http://www.bankofgreece.gr 27