1 ο Γυμνάσιο Αργυρούπολης Π. Γκίνης 1. Γενικά να γνωρίζεις Α. τα σύμβολα των παρακάτω στοιχείων Β. τις παρακάτω ρίζες Χημεία Γ Γυμνασίου Οξυγόνο O Βρώμιο Br Χαλκός Cu Υδρογόνο H Ιώδιο I Αργίλιο Al Άζωτο N Φθόριο F Άργυρος Ag Θείο S Νάτριο Na Ψευδάργυρος Zn Άνθρακας C Κάλιο K Μαγνήσιο Mg Χλώριο Cl Σίδηρος Fe Μαγγάνιο Mn υδροξείδιο OH -1 νιτρική -1 NO 3 αμμώνιο NH +1 ανθρακική -2 CO 3 Γ. Οι κυριότεροι αριθμοί οξείδωσης (α.ο.) θειϊκή -2 SO 4 φωσφορική -3 PO 4 2. Για τις παραγράφους 1.1, 1.2, 1.3 και 1.4 του Περιοδικού Πίνακα να ξέρεις τι είναι ο Περιοδικός Πίνακας και από τι αποτελείται; τι λέει ο νόμος της περιοδικότητας τι συμβαίνει με τις χημικές ιδιότητες των στοιχείων της ίδιας ομάδας και με τις ιδιότητες των στοιχείων που ανήκουν στην ίδια περίοδο πως ονομάζονται τα στοιχεία της 1 ης, 2 ης, 17 ης και 18 ης ομάδας σε ποιες μεγάλες ομάδες χωρίζονται τα στοιχεία του Περιοδικού Πίνακα και ποιες είναι οι θέσεις τους σε αυτόν σε τι οφείλεται ότι τα στοιχεία που ανήκουν στην ίδια ομάδα έχουν παρόμοιες ιδιότητες; 1
ότι η τάξη της περιόδου δείχνει τον αριθμό των στοιβάδων που κατανέμονται τα ηλεκτρόνια του ατόμου ενώ η τάξη της ομάδας τον αριθμό ηλεκτρονίων της εξωτερικής στοιβάδας Να γνωρίζεις τις ερωτήσεις ασκήσεις της σελίδας 51 του βιβλίου 3. Για τις παραγράφους 2.1 και 2.2 των αλκαλίων να ξέρεις ποια είναι, σε ποια ομάδα του Περιοδικού Πίνακα ανήκουν και ότι είναι μέταλλα πολύ δραστικά και έτσι δεν τα συναντάμε ελεύθερα ποιες είναι οι ιδιότητες του νατρίου τις αντιδράσεις με το νερό 2Na(s) + 2H 2 O 2NaOH(aq) + H 2 (g) 2K(s) + 2H 2 O 2KOH(aq) + H 2 (g) τις ιδιότητες των αλκαλίων οξείδωση λέμε την αντίδραση ενός στοιχείου με το οξυγόνο όπου σχηματίζεται οξείδιο του στοιχείου ότι τα αλκάλια έχουν στην εξωτερική τους στοιβάδα 1 ηλεκτρόνιο που εύκολα αποσπάται μετατρέποντάς το σε θετικό ιόν σύμφωνα με Na 0 Na + +1e Τις ερωτήσεις 1 έως και 4 του βιβλίου σελ. 54 4. Για τις παραγράφους 3.1, 3.2, 3.3 και 3.4 των μετάλλων να ξέρεις τι θέση του Περιοδικού πίνακα που βρίσκονται τα μέταλλα και πως τα συναντάμε στη φύση τις ιδιότητες των μετάλλων τι ονομάζουμε αντιδράσεις απλής αντικατάστασης τη σειρά δραστικότητας των στοιχείων (μετάλλων) της σελίδας 59 πότε μια αντίδραση απλής αντικατάστασης γίνεται και να την γράφεις πλήρη (με συντελεστές) όπως στο παράδειγμα 2Al + 3Cu +2 2Al +3 +3Cu Cu + Al +3 δεν γίνεται γιατί το Al είναι πιο δραστικό από τον Cu 2Κ + Mg +2 2K +1 + Mg 2H +1 +Ca Ca +2 + H 2 (g) (το Η είναι αέριο διατομικό ενώ τα μέταλλα μονοατομικά) Γενικά: να + μβ +ν να +μ + μβ (εφόσον το Α είναι δραστικότερο από το Β) τι λέμε κράματα και τουλάχιστον δύο (2) παραδείγματα κραμάτων Τις ερωτήσεις 1 έως και 7 του βιβλίου σελ. 61 2
ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να συμπληρώσεις τα κενά στις παρακάτω προτάσεις α. οι ιδιότητες των στοιχείων είναι συνάρτηση του. αριθμού τους β. τα στοιχεία της 2 ης ομάδας ονομάζονται.. ενώ της 18 ης... γ. τα αλογόνα είναι τα στοιχεία της. ομάδας του περιοδικού πίνακα και έχουν παρόμοιες χημικές ιδιότητες γιατί τα άτομά τους έχουν. αριθμό. στην εξωτερική στοιβάδα δ. ο σύγχρονος Π.Π. είναι μια κατάταξη των χημικών στοιχείων κατά αύξοντα. ε. ο σύγχρονος Π.Π. περιλαμβάνει περιόδους και ομάδες ζ. τα στοιχεία των οποίων τα άτομα έχουν τον ίδιο αριθμό.. στην εξωτερική.. έχουν παρόμοιες χημικές ιδιότητες η. τα αλκάλια ως προς την φυσική τους κατάσταση είναι. στις συνηθισμένες συνθήκες. Έχουν γενικά.. πυκνότητα και.. σημεία τήξης. θ. τα αλκάλια αντιδρούν με το οξυγόνο του αέρα, δηλαδή. και γι αυτό φυλάσσονται σε κλειστά δοχεία μέσα σε.. ι. το νάτριο έχει σημείο τήξης 98 ο C, δηλαδή είναι. μέταλλο. Έχει.. χρώμα και.. λάμψη κ. τα άτομα των αλκαλίων έχουν στην εξωτερική στοιβάδα, το οποίο μπορεί εύκολα να αποσπαστεί. Έτσι προκύπτει ένα.. με φορτίο.. Για παράδειγμα: Na.. + λ. η εξίσωση που περιγράφει την αντίδραση διάλυσης του Na στο νερό είναι:..na (s) +.. H 2 O (l)..naoh (aq) + H 2 (g) μ. τα μέταλλα είναι.. της θερμότητας και του ηλεκτρισμού. Έχουν. λάμψη και. χρώμα ν. τα μέταλλα είναι.., δηλαδή μπορούν να δώσουν σύρματα. Ακόμη είναι.., δηλαδή μπορούν να δώσουν ελάσματα. ξ. τα.. είναι υλικά που περιέχουν ένα τουλάχιστον μέταλλο και εμφανίζουν τις ιδιότητες των μετάλλων. 2. Ποιες από τις επόμενες προτάσεις είναι σωστές (Σ) και ποιες λανθασμένες (Λ) α. στον Π.Π. του Mendeleev υπήρχαν κενές θέσεις για τα χημικά στοιχεία που δεν είχαν ανακαλυφθεί β. ο σύγχρονος Π.Π. έχει 7 περιόδους και 18 ομάδες γ. τα χημικά στοιχεία μιας περιόδου έχουν παρόμοιες χημικές ιδιότητες δ. οι χημικές ιδιότητες των στοιχείων καθορίζονται από τον τρόπο που έχουν κατανεμηθεί τα ηλεκτρόνια των ατόμων τους σε στοιβάδες ε. οι κατακόρυφες στήλες του Π.Π. ονομάζονται ομάδες, ενώ οι οριζόντιες γραμμές ονομάζονται 3
περίοδοι ζ. στον Π.Π. του Mendeleev τα στοιχεία κατατάχθηκαν από το ελαφρύτερο προς το βαρύτερο η. όλα τα στοιχεία της 1 ης ομάδας του Π.Π. ονομάζονται αλκάλια και είναι μέταλλα. θ. τα στοιχεία μιας περιόδου του Π.Π. έχουν παρόμοιες χημικές ιδιότητες ι. τα περισσότερα χημικά στοιχεία χαρακτηρίζονται ως μέταλλα κ. τα ευγενή αέρια είναι πολύ δραστικά στοιχεία λ. το νάτριο είναι μαλακό μέταλλο και έχει μεταλλική λάμψη μ. το κάλιο είναι δύστηκτο μέταλλο ν. το νάτριο επιπλέει στο νερό ξ. το νάτριο αντιδρά ζωηρά με το νερό και απελευθερώνει θερμότητα ο. το νάτριο είναι δραστικότερο μέταλλο από το κάλιο π. όταν προσθέσουμε Na στο νερό, προκύπτει υδατικό διάλυμα υδροξειδίου του νατρίου ρ. τα αλκάλια αντιδρούν ήπια με το νερό και ελευθερώνουν αέριο οξυγόνο σ. το φράγκιο (Fr) ανήκει στα αλκάλια και είναι ασταθές τεχνητό στοιχείο τ. τα μέταλλα βρίσκονται στο δεξιό και πάνω τμήμα του Π.Π. υ. ορείχαλκο λέμε το κράμα του χαλκού με σίδηρο φ. μπρούντζος είναι κράμα χαλκού κασσίτερου χ. ο χάλυβας είναι κράμα σιδήρου και άνθρακα ω. τα περισσότερα μέταλλα βρίσκονται στη φύση με τη μορφή ενώσεων με οξυγόνο ή θείο 3. Να δόσεις τη σωστή απάντηση σε καθεμία από τις επόμενες ερωτήσεις α. η κατάταξη των χημικών στοιχείων στο σύγχρονο Π.Π. γίνεται με βάση:. β. τα αλογόνα ανήκουν στην ομάδα:.. γ. τα χημικά στοιχεία που ανήκουν στην ίδια ομάδα του Π.Π. έχουν:.. δ. τα περισσότερα χημικά στοιχεία στον Π.Π. είναι: ε. ποιο από τα στοιχεία F, Mg, K, Br ανήκει στα αλκάλια: ζ. πόσα χημικά στοιχεία είναι τα αλκάλια:. η. ποιο από τα αλκάλια δεν είναι σταθερό στοιχείο:.. ι. ποιο από τα αλκάλια είναι πιο δραστικό:.. κ. όταν αντιδράσει το Na με νερό παράγεται αέριο:. λ. ποιο από τα αλκάλια Na, Li, Rb, K, είναι βαρύτερο από το νερό: μ. όταν αντιδρά Na με νερό το παραγόμενο διάλυμα έχει ph:.. ν. ποιο από τα μέταλλα είναι κίτρινο και ποιο κόκκινο (όνομα και σύμβολο):.. ξ. ποιο από τα μέταλλα Fe, K, Ag, Zn δεν αντιδρά με διάλυμα HCl: ο. ποιο από τα Cu, Ca, Fe, Zn δεν απελευθερώνει H 2 όταν βυθίζεται σε αραιό διάλυμα H 2 SO 4 : 4. Να συμπληρωθούν οι χημικές εξισώσεις για όσες από τις επόμενες αντιδράσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν α. Mg + H + β. Ag + H + 4
γ. Al + H + δ. Cu + Zn +2 ε. Zn + H + ζ. Mg + Fe +2 η. Al + Cu +2 θ. Au + H + ι. Ag + Cu +2 κ. Ca + Ag + λ. K + Fe +2 μ. Mg + Na + ν. Ca + Al +3 ξ. Al + Cu +2 ο. H + + Ag π. Cu +2 + Zn ρ. Al +3 + Mg σ. Ag + + H 2 5. Σε ένα διάλυμα AgNO 3 βυθίζεται μια χάλκινη ταινία. Μετά από λίγα λεπτά παρατηρούμε ότι η χάλκινη ταινία γίνεται ασημί. Να γράψεις την ιοντική αντίδραση και να εξηγήσεις για γίνεται ασημί η ταινία. 6. Να εξετάσετε τι θα συμβεί αν σε ένα διάλυμα CuSO 4 βάλουμε: α. ένα σιδερένιο κουταλάκι β) ένα ασημένιο κουταλάκι γ. ένα έλασμα από ψευδάργυρο δ) ένα σύρμα από μαγνήσιο Να γράψεις τις ιοντικές αντιδράσεις 7. Διαθέτουμε μεταλλικά δοχεία από Fe, από Zn, από Cu και από Al. Σε ποια από τα δοχεία μπορώ να αποθηκεύσω διάλυμα HCl. Να εξηγήσεις γιατί. Να γράψεις όπου γίνεται τις ιοντικές αντιδράσεις. 8. Σε τι είδους δοχείο αλουμινένιο ή χάλκινο θα αποθηκεύατε διάλυμα ZnSO 4 ; Να εξηγήσεις γιατί και να γράψεις την ιοντική αντίδραση όπου γίνεται 5