Τεχνοοικονομική Μελέτη

Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τεχνοοικονομική Μελέτη Ενότητα 8: Απόσβεση Μέθοδοι προσδιορισμού της απόσβεσης Σκόδρας Γεώργιος, Αν. Καθηγητής gskodras@uowm.gr Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ψηφιακά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

Σκοπός της ενότητας Ανάλυση του όρου απόσβεση Επεξήγηση των εννοιών της απόσβεσης Αναφορά στα χαρακτηριστικά της απόσβεσης Μέθοδοι προσδιορισμού της απόσβεσης Συντελεστές της απόσβεσης Υποχρεώτικοτητα της απόσβεσης Αποσβεστέα αξία 4

Απόσβεση(1) Η έννοια της Απόσβεσης Τα πάγια περιουσιακά στοιχεία, ενσώματα ή ασώματα, είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη της παραγωγικής διαδικασίας κάθε επιχείρησης και γενικά για την υποβοήθηση των λειτουργιών της Η αξία (κόστος) κτήσης των παγίων περιουσιακών στοιχείων περιλαμβάνει την τιμή αγοράς συν τα έξοδα μεταφοράς και εγκατάστασής τους. Η αξία τους όμως αυτή, υφίσταται βαθμιαία μείωση συνέπεια χρονικής και λειτουργικής φθοράς των παγίων Η βαθμιαία αυτή μείωση της αξίας των παγίων περιουσιακών στοιχείων λόγω λειτουργικής φθοράς, οικονομικής απαξίωσης ή απλής παρόδου του χρόνου, καλείται απόσβεση 5

Απόσβεση(2) Απόσβεση Η μείωση της αξίας περιουσιακών στοιχείων, η οποία επιβάλλει την απόσβεση, μπορεί να οφείλεται σε φυσικά ή/και λειτουργικά αίτια. Φυσικά: Λειτουργικά: Φθορά Η πρόοδος της τεχνολογίας που μπορεί να καθιστά τα Διάβρωση περιουσιακά στοιχεία(ιδίως μη μηχανήματα και συσκευές) Ζημιές απαρχαιωμένα χωρίς αυτά να έχουν υποστεί Ατυχήματα κανενός είδους φυσική φθορά. Η μείωση της δυναμικότητας (ή και το κλείσιμο) της εγκατάστασης όταν παύει να υπάρχει ενδιαφέρον για τα παραγόμενα προϊόντα Η επιβολή περιορισμών στις συνθήκες λειτουργίας απ την πολιτεία 6

Απόσβεση(3) Απόσβεση Απόσβεση ονομάζεται η μείωση της αξίας ενός πάγιου περιουσιακού στοιχείου από τη φθορά που υπέστη αυτό, είτε λόγω της παρόδου του χρόνου (χρονική φθορά), είτε λόγω της χρήσεως (λειτουργική φθορά), είτε και όταν οφείλεται σε επιστημονικές και τεχνικές ανακαλύψεις και εφευρέσεις (τεχνολογική απαξίωση) Εναλλακτικά είναι το κόστος των αναλωμένων υπηρεσιών κάθε παγίου εκτός της γης. Η γη δεν υπόκειται σε απόσβεση, γιατί το απόθεμα των υπηρεσιών της είναι ανεξάντλητο Η απόσβεση θεωρείται μη ταμειακό έξοδο γιατί το ποσό των εισπράξεων που αντιστοιχεί στην απόσβεση παραμένει στην επιχείρηση και δεν εκταμιεύεται υπέρ κάποιου τρίτου, όπως συμβαίνει με τους μισθούς, τα εργατικά, τα ενοίκια κτλ http://www.euretirio.com/2010/06/aposvesidepreciation.html#ixzz1c6hgy2xm 7

Απόσβεση(4) Απόσβεση Η απόσβεση στη λογιστική είναι η διαδικασία σύμφωνα με την οποία επιμερίζονται και κατανέμονται κόστη τα οποία προκύπτουν κατά την διάρκεια της χρήσης ενός παγίου περιουσιακού στοιχείου μέσα στον χρόνο. Τέτοια κόστη μπορεί να είναι η φυσική φθορά ενός μηχανήματος ή κτιρίου, απαξίωση ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή ή η κάποιου λογισμικού κτλ Ο ελληνικός όρος απόσβεση χρησιμοποιείται επίσης συχνά με διαφορετική σημασία, το οποίο είναι πολλές φορές αιτία σύγχυσης. Δηλαδή εκτός από τη λογιστική απόσβεση, που σημαίνει το «κόστος του πάγιου ενεργητικού ανά χρήση», έχουμε και την απόσβεση δανείου, που σημαίνει απλά «αποπληρωμή» Η απόσβεση αναφορικά με τις πληρωμές τόκων ή δόσεων και τον υπολογισμό αποπληρωμής ενός δανείου δεν σχετίζεται με τη λογιστική απόσβεση 8

Απόσβεση(5) Απόσβεση Οι αποσβέσεις κάθε χρήσης βαρύνουν το λειτουργικό κόστος της επιχείρησης και αντιπροσωπεύουν τη μείωση της αξίας κάθε παγίου στοιχείου Αποτελούν στην ουσία δαπάνη, επομένως η διενέργειά τους δεν εξαρτάται από την ύπαρξη κερδών, οπότε πρέπει να διενεργούνται και σε ζημιογόνες χρήσεις των επιχειρήσεων Από λογιστικής πλευράς, οι τακτικές αποσβέσεις που διενεργούνται σε κάθε λογιστική χρήση και καταχωρούνται στη χρέωση του λογαριασμού 66 Αποσβέσεις παγίων στοιχείων ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος (βαρύνουν δηλαδή το λειτουργικό κόστος) με πίστωση των προβλεπόμενων από το σχέδιο αντίθετων λογαριασμών 10.99, 11.99, 12.99, 13.99, 14.99, 16.99 των λογαριασμών παγίων 9

Απόσβεση(6) Επεξήγηση των εννοιών της Απόσβεσης Η απόσβεση έχει μακρά ιστορία και χρησιμοποιείται σε πολλούς τομείς της Οικονομίας. Λόγω αυτού, υπάρχουν πολλοί τύποι και χρονικά διαστήματα που εφαρμόζονται μέσα από τον όρο. Υπάρχουν επίσης παράτυπες χρήσεις του όρου. Η πιο συνηθισμένη είναι η σύγχυση μεταξύ της απόσβεσης πάγιων στοιχείων (όπως πχ κτηρίων) με την απόσβεση άυλων στοιχείων (όπως πχ μιας πατέντας, ή δικαιωμάτων χρήσης κτλ) Ο όρος απόσβεση στα Αγγλικά έχει δύο σημασίες: Amortization (αφορά αποσβέσεις άυλων στοιχείων) Depreciation (αφορά αποσβέσεις πάγιων στοιχείων) 10

Απόσβεση(7) Επεξήγηση των εννοιών της Απόσβεσης Στα ελληνικά και οι δύο όροι μεταφράζονται σαν "απόσβεση" Οι δύο όροι είναι παρόμοιοι αλλά όχι ταυτόσημοι (όσο αφορά λογιστικές πράξεις) Πρόκειται στην ουσία για εκτιμήσεις του πόσο "κοστίζουν" στη επιχείρηση τα περιουσιακά της στοιχεία με την πάροδο του χρόνου Πάγια περιουσιακά στοιχεία, όπως παραδείγματος χάρη ένα κτήριο, σιγά σιγά φθείρονται, με αποτέλεσμα να αξίζουν λιγότερο με τη διάρκεια του χρόνου. Αυτή η διαδικασία της "φθοράς" πρέπει να καταγράφεται, επειδή, αν και λίγο αφηρημένο ως έννοια, αποτελεί και αυτό ένα πραγματικό έξοδο για την επιχείρηση 11

Απόσβεση(8) Χαρακτηριστικά της Απόσβεσης Στη ουσία, απόσβεση είναι η εκτίμηση της απώλειας αξίας ενός συγκεκριμένου περιουσιακού στοιχείου Η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο διαφορετικών σημασιών, είναι πως ο όρος depreciation αναφέρεται σε περιουσιακά στοιχεία που έχουν φυσική υπόσταση (π.χ. κτήριο), ενώ ο όρος amortization αναφέρεται σε άυλα περιουσιακά στοιχεία, όπως πχ η εμπιστοσύνη, η υπεραξία, επιχειρηματικά σχέδια ή τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας 12

Απόσβεση(9) Μεταβλητές απόσβεσης άυλων περιουσιακών στοιχείων Σε γενικές γραμμές, οι τρεις μεταβλητές που χρησιμοποιούνται στον υπολογισμό των αποσβέσεων είναι: η υπολειμματική αξία, το κόστος περιουσιακού στοιχείου και η διάρκεια της ωφέλιμης ζωής του περιουσιακού στοιχείου Η υπολειμματική αξία είναι η αξία του περιουσιακού στοιχείου στο τέλος της ωφέλιμης ζωής του Το κόστος περιουσιακού στοιχείου είναι το κόστος του περιουσιακού στοιχείου για την εταιρεία, και η ωφέλιμη ζωή είναι ο αριθμός των ετών του το περιουσιακό στοιχείο δημιουργεί πωλήσεις για την εταιρεία 13

Απόσβεση(10) Μεταβλητές απόσβεσης άυλων περιουσιακών στοιχείων Είναι ουσιαστικά το ίδιο με τις μεταβλητές αποσβέσεις για τα πάγια, εκτός από την υπολειμματική αξία Τα περισσότερα άυλα περιουσιακά στοιχεία που αποσβένονται δεν έχουν υπολειμματική αξία, διότι λήγουν στο τέλος της ωφέλιμης ζωής τους. Αυτό συμβαίνει με τα περισσότερα άυλα περιουσιακά στοιχεία, εκτός από τα εμπορικά σήματα 14

Απόσβεση(11) Λειτουργία Λογιστική λειτουργία Οι αποσβέσεις είναι κάτι που απλώνεται με την πάροδο του χρόνου. Ένας λογιστής θα τις καταγράφει ως έξοδο στα αποτελέσματα χρήσης της επιχείρησης Χρησιμοποιώντας ένα απλό παράδειγμα, μια εταιρεία αγοράζει ένα στόλο φορτηγών παράδοσης για 500.000. Αναμένεται ότι αυτά τα φορτηγά θα φθαρούν και να μεταπωληθούν σε πέντε χρόνια. Ως εκ τούτου, ο λογιστής θα σημειώσει 100.000 δαπάνη ανά έτος για το στόλο Η εκτίμηση αυτή, είναι πιθανόν πιο ακριβής από την εκτίμηση της απόσβεσης για τα άυλα περιουσιακά στοιχεία (amortization). Αυτό συμβαίνει επειδή απόσβεση (amortization) αναφέρεται σε πράγματα που δεν "φθείρονται 15

Απόσβεση(12) Λειτουργία Λογιστική λειτουργία Παράδειγμα: Ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για ένα νέο φάρμακο πρόκειται να λήξει σε 20 χρόνια, η εκτίμηση του κόστους του στην επιχείρηση εκπίπτει ως δαπάνη για καθένα από τα έτη αυτά Με άλλα λόγια, το κόστος της ανάπτυξης του φαρμάκου (που οδήγησε στο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας), είναι απλωμένο την πάροδο του χρόνου Δεύετρο παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι μια εταιρεία έχει δαπανήσει 30 εκατομμύρια σε ένα τμήμα του ιατρικού εξοπλισμού και ότι το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας (πατέντα) για τον εξοπλισμό διαρκεί 15 χρόνια. Αυτό θα σήμαινε ότι 2 εκατομμύρια θα καταγράφονται κάθε έτος ως έξοδο απόσβεσης (amortization) 16

Λειτουργία Τα Λογιστικά της Απόσβεσης Απόσβεση(13) Ισολογισμός Σε ένα ισολογισμό η απόσβεση απεικονίζεται με τη λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου: αρχική τιμή μείον απόσβεση. Για παράδειγμα μια μηχανή που αξίζει 1000 σε ένα χρόνο η αξία της υποτιμάται κατά 300 τον επόμενο χρόνο λόγω παλαιότητας. Στο φύλλο ισολογισμού, το υπόλοιπο ( 700) καταγράφεται στο τμήμα περιουσιακών στοιχείων την χρονιά που ακολουθεί Αποτελέσματα χρήσης Στον λογαριασμό αποτελεσμάτων, η απόσβεση καταγράφεται στις δαπάνες: αναφερόμενη ως το συνολικό ποσό της απόσβεσης. Με τον χρόνο, οι προοδευτικές αποσβέσεις θα έχουν καλύψει την αρχική (ή την κοντινή) αξία του περιουσιακού στοιχείου. Αυτό το οικονομικό ή λογιστικό φαινόμενο είναι γνωστό ως διαγραφή 17

Λειτουργία Επιχειρησιακή λειτουργία Απόσβεση(14) Στις επιχειρήσεις, η απόσβεση είναι η διανομή για το τι θα ήταν διαφορετικά μια ενιαία κατ' αποκοπή ταμειακή ροή, σε πολλές μικρότερες δόσεις των ταμειακών ροών, όπως καθορίζεται από ένα χρονοδιάγραμμα απόσβεσης 18

Απόσβεση(15) Προβλήματα Λογιστική ερμηνεία Το κύριο πρόβλημα με αυτές τις έννοιες είναι η μέτρηση. Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πώς (πχ) ένας στόλος φορτηγών θα φθαρεί μέσα σε μια πενταετία, αφού αυτό το είδος της απόσβεσης είναι συχνά άνισο Δεν υπάρχει καμία αίσθηση της ακρίβειας με αποσβέσεις (στο ότι ένας αριθμός κατανέμεται κατά τη διάρκεια της ζωής του στοιχείου όπως πχ ενός διπλώματος ευρεσιτεχνίας ή ενός επενδυτικού σχεδίου) Δεδομένου ότι η απόσβεση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για άλλα πολύτιμα, αλλά άυλα περιουσιακά στοιχεία, όπως η εμπιστοσύνη, τα εν λόγω μέτρα για καταγραφή της φθοράς της αξίας, είναι πολύ γενικά και δεν μπορεί ποτέ να είναι απολύτως ακριβή 19

Απόσβεση(16) Οφέλη Ειδικά στις επιχειρήσεις όπου η φυσική εργασία είναι εντατική, είναι πάρα πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η φθορά στο φυσικό κεφαλαίο πρέπει να καταγράφεται Σε τομείς όπως η εξόρυξη, η κατασκευή ή παραγωγή σιδήρου και χάλυβα, οι ακραίες θερμοκρασίες αλλά και άλλες έντονες καταστάσεις, προκαλούν σοβαρές φθορές κεφαλαίου Η συνεχής προσοχή σε αυτή τη φθορά είναι το πραγματικό όφελος των ακριβών μοντέλων αποσβέσεων Για την απόσβεση, τα άυλα στοιχεία ενεργητικού, όπως της κοινότητας (που παράγει την εμπιστοσύνη) είναι σημαντικά για τα ορθολογικά επιχειρηματικά μοντέλα και προσδοκίες 20

Απόσβεση(17) Σημασία Οι έννοιες αυτές αποδεικνύουν ότι οι επιχειρήσεις δεν είναι μια ακριβής επιστήμη Οι Επιχειρήσεις, ωστόσο, απαιτούν νούμερα/αριθμούς και τις κατάλληλες λογιστικές διαδικασίες για να λειτουργήσουν Τα αποτελέσματα αναπτύσσονται ως εκτιμήσεις. Επίσης, η αξία των περιουσιακών στοιχείων δεν παραμένει σταθερή διαχρονικά Διαχωρίζοντας το κόστος των στοιχείων αυτών κάνουν καλή επιχειρηματική λογική Η ύπαρξη των αποσβέσεων δείχνει πόσο σημαντικές είναι στις επιχειρήσεις ιδέες όπως η υπεραξία, αν και το να προσπαθείς να αναθέσεις ένα ποσό σε αυτή είναι, ακούγεται λίγο περίεργο Τα περιουσιακά στοιχεία, ωστόσο, έχουν πραγματική επιχειρηματική αξία και, ως εκ τούτου, πρέπει να καταγράφονται 21

Μέθοδοι προσδιορισμού της απόσβεσης(1) Γενικά υπάρχουν δύο κατηγορίες μεθόδων, δηλαδή: Μέθοδοι αυθαίρετοι που δεν λαμβάνουν υπόψη την απόδοση των κεφαλαίων και Μέθοδοι οι οποίες λαμβάνουν υπόψη την απόδοση 22

Μέθοδοι προσδιορισμού της απόσβεσης(2) Γραμμική απόσβεση Θεωρείται ότι η μείωση της αξίας του περιουσιακού στοιχείου (ή μιας εγκατάστασης) είναι σταθερή καθ όλα τα χρόνια της ζωής του. Το ετήσιο ποσό που αντιστοιχεί στην απόσβεση υπολογίζεται ως εξής D = I F - S n α και d = 1 n d = συντελεστής απόσβεσης, / -y D = ετήσια απόσβεση, /y I F = αρχική επένδυση, S α = έσοδα από εκποίηση, n = διάρκεια ζωής περιουσιακού στοιχείου για το οποίο επενδύθηκαν I F κεφάλαια 23

Μέθοδοι προσδιορισμού της απόσβεσης(3) Σταθερού ποσοσού(declining balance ή fixed percentage method) Το ετήσιο ποσοστό της απόσβεσης είναι ένα σταθερό ποσοστό της (υπολειπόμενης) αξίας της επενδύσεως στην αρχή του έτους στο οποίο γίνεται η απόσβεση Το ποσό της απόσβεσης τον πρώτο χρόνο είναι f * I F και το υπολειπόμενο ποσό I F * (1 f) Μετά τον δεύτερο χρόνο το υπολειπόμενο ποσό είναι I F * (1 f) 2 και στο τέλος του n έτους I F * (1 n) n οπότε: I F * (1 f) n = S α Το σταθερό ποσοστό f υπολογίζεται από f = 1 (S α / I F ) 1/n 24

Μέθοδοι προσδιορισμού της απόσβεσης(4) Σταθερού ποσοστού Η μέθοδος επιτρέπει να γίνεται ουσιαστικά μεγαλύτερη απόσβεση τα πρώτα χρόνια ζωής μιας εγκατάστασης και πολύ μικρή τα τελευταία Η μέθοδος έχει το μειονέκτημα ότι δίνεται μεγάλη έμφαση στα έσοδα από εκποίηση (S α ) και δεν εφαρμόζεται για S α =0 Ένας τρόπος εφαρμογής της ίδιας αρχής είναι ο καθορισμός ενός αυθαίρετου συντελεστή f, ο οποίος όμως προκειμένου περί φορολογίας υπόκειται σε περιορισμούς που θέτει η πολιτεία 25

Μέθοδοι προσδιορισμού της απόσβεσης(5) Σταθερού Αθροίσματος των Ετών Είναι μέθοδος που ομοιάζει με την προηγούμενη και ορίζει κατά τρόπο ουσιαστικά αυθαίρετο τον συντελεστή απόσβεσης Η απόσβεση είναι μεγαλύτερη τα πρώτα χρόνια παρά στα τελευταία Η μέθοδος επιτρέπει στο τέλος της ζωής της εγκατάστασης η υπολειπόμενη επένδυση να είναι μηδέν ή μια δεδομένη τιμή των εσόδων από εκποίηση Η μέθοδος βασίζεται στα χρόνια ζωής του περιουσιακού στοιχείου που απομένουν, και στον αριθμό που προκύπτει από το άθροισμα της αριθμητικής σειράς 1, 2,, n που αντιπροσωπεύει τα χρόνια ζωής Ο ετήσιος συντελεστής απόσβεσης υπολογίζεται ως ο λόγος του αριθμού που χαρακτηρίζει τα απομένοντα χρόνια για του παραπάνω αθροίσματος της σειράς 1, 2,..., n 26

Μέθοδοι προσδιορισμού της απόσβεσης(6) Σταθερού Αθροίσματος των Ετών Είναι μέθοδος που ομοιάζει με την προηγούμενη και ορίζει κατά τρόπο ουσιαστικά αυθαίρετο τον συντελεστή απόσβεσης Η απόσβεση είναι μεγαλύτερη τα πρώτα χρόνια παρά στα τελευταία Η μέθοδος επιτρέπει στο τέλος της ζωής της εγκατάστασης η υπολειπόμενη επένδυση να είναι μηδέν ή μια δεδομένη τιμή των εσόδων από εκποίηση Η μέθοδος βασίζεται στα χρόνια ζωής του περιουσιακού στοιχείου που απομένουν, και στον αριθμό που προκύπτει από το άθροισμα της αριθμητικής σειράς 1, 2,, n που αντιπροσωπεύει τα χρόνια ζωής Ο ετήσιος συντελεστής απόσβεσης υπολογίζεται ως ο λόγος του αριθμού που χαρακτηρίζει τα απομένοντα χρόνια για του παραπάνω αθροίσματος της σειράς 1, 2,..., n 27

Μέθοδοι προσδιορισμού της απόσβεσης(7) Σταθερού Αθροίσματος των Ετών Παράδειγμα: Έστω μια επένδυση 20.000 με προβλεπόμενη ζωή 5 χρόνια και έσοδα από εκποίηση (S α ) 2.000 Τέλος έτους Συντελεστής απόσβεσης (ΣΑ) Απόσβεση στο τέλος του έτους (ΑΑ) Υπολειπόμενη αξία επένδυσης 1 5 / 15 (I F -S α )*ΣΑ = 6.000 (I F - AA) = 14.000 2 4 / 15 4.800 9.200 3 3 / 15 3.600 5.600 4 2 / 15 2.400 3.200 5 1 / 15 1.200 S α = 2.000 28

Μέθοδοι προσδιορισμού της απόσβεσης(8) Απόσβεση με Ανατοκισμό Η μέθοδος προβλέπει στο τέλος κάθε χρόνου ένα σταθερό ποσό (Α) για απόσβεση Στο τέλος της ζωής της εγκατάστασης το άθροισμα των ποσών που προέρχονται από τις ετήσιες αποσβέσεις και τους τόκους, που υπολογίζονται με ανατοκισμό, ισούται με την αρχική επένδυση (I F ) μείον τα έσοδα από εκποίηση (S α ) Το πρώτο ποσό (στο τέλος του 1 ου χρόνου) θα ανατοκισθεί επί n 1 χρόνια και θα δώσει συνολικά ποσό A * (1 + i) n-2 το ποσό στο τέλος του n-στου έτους θα είναι Α 29

Μέθοδοι προσδιορισμού της απόσβεσης(9) Απόσβεση με Ανατοκισμό Το συνολικό ποσό που θα προέρχεται από αποσβέσεις των ετών 1, 2,, n θα είναι Πολλαπλασιάζοντας επί (1 + i) την παραπάνω και αφαιρώντας κατά μέλη προκύπτει και 30 A i 1 A... i 1 A i 1 A S I 2 n 1 n α F 1 i 1 A A ι 1 Α ι S I n n α F 1 i 1 i S I A n α F

Συντελεστές απόσβεσης(1) Με το Π.Δ.299/4-11-2003 καθορίζονται οι κατώτεροι και ανώτεροι συντελεστές απόσβεσης των παγίων περιουσιακών στοιχείων, καθώς και κάθε άλλο θέμα που σχετίζεται με τον υπολογισμό των αποσβέσεων αυτών, οι οποίες κατά τον λογιστικό προσδιορισμό των καθαρών κερδών εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών Το συγκεκριμένο Προεδρικό Διάταγμα αφορά το σύνολο των επιχειρήσεων (εμπορικές, μεταποιητικές, βιοτεχνικές, βιομηχανικές, επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, ξενοδοχειακές κλπ.), τις γεωργικές επιχειρήσεις, καθώς και τα πρόσωπα που ασκούν ελευθέριο επάγγελμα. 31

Συντελεστές απόσβεσης(2) Σύμφωνα με το άρθρο 31 του Ν.2238/1994, για τον υπολογισμό των αποσβέσεων στα πάγια περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στην ίδια κατηγορία, οι επιχειρήσεις μπορούν να επιλέγουν και να χρησιμοποιούν είτε τον κατώτερο είτε τον ανώτερο συντελεστή απόσβεσης είτε οποιονδήποτε άλλο ενδιάμεσο συντελεστή μεταξύ κατώτερου και ανώτερου και με την προϋπόθεση ότι ο συντελεστής που επιλέγεται θα χρησιμοποιείται σταθερά μέχρι την πλήρη απόσβεση των πιο πάνω παγίων στοιχείων 32

Υποχρεωτικότητα των αποσβέσεων(1) Σύμφωνα με το Π.Δ. 299/2003 η διενέργεια αποσβέσεων κάθε έτους για τα πάγια περιουσιακά στοιχεία με τους θεσπισμένους συντελεστές είναι υποχρεωτική Επομένως ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη κερδών, οι αποσβέσεις για τα πάγια περιουσιακά στοιχεία πρέπει να διενεργούνται, και μάλιστα με τους συντελεστές που έχουν θεσπιστεί για το σκοπό αυτό και να βαρύνουν τα αποτελέσματα κάθε διαχειριστικής χρήσης Σε αντίθετη περίπτωση, αν δηλαδή διενεργηθούν αποσβέσεις αλλά με συντελεστή μεγαλύτερο από τον προβλεπόμενο, οι επιπλέον αποσβέσεις δεν αναγνωρίζονται φορολογικά, ενώ αν δεν διενεργηθούν ή διενεργηθούν αποσβέσεις με συντελεστή μικρότερο από τον προβλεπόμενο, η επιχείρηση χάνει το δικαίωμα να πραγματοποιήσει στο μέλλον τις αποσβέσεις που όφειλε να διενεργήσει και δεν διενήργησε 33

Υποχρεωτικότητα των αποσβέσεων(2) Με τις διατάξεις του ίδιου Π.Δ. ορίζεται ότι οι νέες επιχειρήσεις για τις τρεις (3) πρώτες διαχειριστικές χρήσεις που ακολουθούν τη διαχειριστική χρήση, εντός της οποίας άρχισαν την παραγωγική λειτουργία τους έχουν τις εξής δυνατότητες: (α) Είτε να μην πραγματοποιήσουν καθόλου αποσβέσεις για τα πάγια περιουσιακά στοιχεία τους (β) Είτε να πραγματοποιήσουν μεν αποσβέσεις γι αυτά, αλλά με συντελεστή το μισό εκείνου που προβλέπεται, δηλαδή αν προβλέπεται για κάποιο πάγιο κατώτερος συντελεστής απόσβεσης οκτώ τοις εκατό (8%) και ανώτερος δώδεκα τοις εκατό (12%) και η επιχείρηση επιλέξει τον κατώτερο συντελεστή, θα πρέπει να διενεργήσει αποσβέσεις με συντελεστή τέσσερα τοις εκατό 4% 34

Υποχρεωτικότητα των αποσβέσεων(3) Τονίζεται ότι η επιλογή της μη διενέργειας ή της διενέργειας μειωμένων αποσβέσεων αφορά αφενός όλα τα πάγια περιουσιακά στοιχεία (δηλαδή είτε δεν θα διενεργηθούν αποσβέσεις για κανένα πάγιο περιουσιακό στοιχείο είτε θα διενεργηθούν για όλα με το μισό του προβλεπόμενου συντελεστή) και αφετέρου και τις τρεις επόμενες διαχειριστικές χρήσεις (δηλαδή η επιχείρηση δεν θα διενεργήσει αποσβέσεις ή θα διενεργήσει τις προβλεπόμενες μειωμένες αποσβέσεις και στις τρεις διαχειριστικές χρήσεις). Επισημαίνεται ότι για τη διαχειριστική χρήση εντός της οποίας οι επιχειρήσεις αρχίζουν την παραγωγική λειτουργία τους θα πρέπει να διενεργήσουν κανονικά αποσβέσεις για τα πάγια περιουσιακά στοιχεία τους, δεδομένου ότι η κατά τα πιο πάνω επιλογή αφορά τις τρεις (3) πρώτες διαχειριστικές χρήσεις που έπονται αυτής της διαχειριστικής χρήσης 35

Αποσβεστέα αξία Οι αποσβέσεις που διενεργούνται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις δεν δύνανται να υπερβούν την αξία κτήσης (περιλαμβανομένων των εξόδων μεταφοράς και εγκατάστασης) ή την αναπροσαρμοσμένη αξία του παγίου περιουσιακού στοιχείου, την αξία δηλαδή που έχει διαμορφωθεί μετά τις τυχόν επεκτάσεις, προσθήκες, βελτιώσεις ή την αναπροσαρμοσμένη αξία αυτών Επομένως η διενέργεια αποσβέσεων για κάποιο πάγιο διακόπτεται από τη στιγμή που το σύνολο των αποσβέσεων που έχουν διενεργηθεί σ αυτό, γίνει ίσο με την αποσβεστέα αξία του (αξία κτήσεως μείον ένα λεπτό), χωρίς να ενδιαφέρει αν αυτό εξακολουθεί να χρησιμοποιείται παραγωγικά από την επιχείρηση 36

Πάγια περιουσιακά στοιχεία με αξία κτήσης μέχρι 1200 (1) Πάγια στοιχεία των οποίων η αξία κτήσης του καθενός είναι μέχρι χίλια διακόσια (1.200) ευρώ, μπορούν να αποσβεσθούν εξ ολοκλήρου μέσα στη χρήση κατά την οποία αυτά χρησιμοποιήθηκαν ή τέθηκαν σε λειτουργία για δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1/1/2005 και μετά Δηλαδή η εφάπαξ απόσβεση των εν λόγω παγίων δεν είναι υποχρεωτική, αλλά δυνητική Συνεπώς κάθε πάγιο περιουσιακό στοιχείο του οποίου η αξία κτήσης είναι μέχρι αυτό το όριο μπορεί να αποσβεστεί είτε εφάπαξ στην εν λόγω διαχειριστική χρήση είτε τμηματικά σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις, ανεξάρτητα αν η τμηματική απόσβεσή του, μπορεί να γίνει με τη σταθερή ή τη φθίνουσα μέθοδο 37

Πάγια περιουσιακά στοιχεία με αξία κτήσης μέχρι 1200 (2) Σημειώνεται ότι η επιλογή της εφάπαξ ή τμηματικής απόσβεσης αφορά κάθε πάγιο ξεχωριστά, πράγμα που σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα ορισμένα από αυτά τα πάγια (αξίας κτήσης το καθένα μέχρι 1.200 ευρώ) να τα αποσβένουν εφάπαξ στη συγκεκριμένη διαχειριστική χρήση και άλλα να τα αποσβένουν τμηματικά σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις Επιπλέον σημειώνεται ότι το μοναδικό κριτήριο για την εφάπαξ απόσβεση κάθε τέτοιου παγίου είναι η αξία κτήσης του και μόνο Άρα η απόκτηση πολλών τέτοιων παγίων με ένα στοιχείο, π.χ. με ένα Τιμολόγιο Πώλησης Δελτίο Αποστολής, δεν επηρεάζει τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να αποσβέσουν το καθένα από αυτά είτε εφάπαξ είτε τμηματικά 38

Τέλος Ενότητας 39

Σημείωμα Αναφοράς Copyright, Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Σκόδρας Γεώργιος. «Τεχνοοικονομική Μελέτη». Έκδοση: 1.0. Κοζάνη 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: https:// eclass.uowm.gr/courses/mech245/ 40

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Όχι Παράγωγα Έργα Μη Εμπορική Χρήση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] h t t p ://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό 41

Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες xxxxxx 42

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 43