ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ 1. Ατομικά ΑΤΟΜΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ Επειδή οι φάκελοι κατατίθενται στο τέλος του τετραμήνου (μαζί με την Ερευνητική Έκθεση και τα ατομικά ημερολόγια των μελών) για την ατομική και ομαδική αξιολόγηση, καλό είναι το περιεχόμενό τους να είναι οργανωμένο σε θέματα, κάθε στοιχείο να είναι αριθμημένο και καταγεγραμμένο στον κατάλογο του αντίστοιχου θέματος. Για την οργάνωση, προτείνουμε τα εξής θέματα (με αλφαβητική σειρά): Ατομική έκθεση Εκτυπώσεις Έντυπα-Εφημερίδες Ερωτηματολόγια Συνθέσεις (Π.χ. ένας εννοιολογικός χάρτης που εσείς κατασκευάσατε, ένα σχεδιάγραμμα, κ.τ.λ) Φύλλα εργασίας Φωτοτυπίες Φωτογραφίες Ψηφιακά Αρχεία (κειμένου, εικόνας, ήχου, βίντεο, εφαρμογής, πολυμέσων,...) ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΑΘΗΤΩΝ Οι μαθητές σημειώνουν στο προσωπικό τους ημερολόγιο τις δράσεις τους, (την έναρξη και τη λήξη τους), πληροφοριακά στοιχεία για αυτές, σχόλια, σκέψεις, παρατηρήσεις, συναισθήματα, προτάσεις, κρίσεις, βιώματα. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό όταν το περιεχόμενο των σημειώσεων οργανώνεται γύρω από κεντρικά σημεία, όπως: «Τι ήξερα», «τι ήθελα να μάθω», «τι έμαθα».(βλέπε υπόδειγμα στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II) 2. Ομαδικά ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο Φάκελος Ερευνητικής Εργασίας περιέχει: Α. Το ομαδικό ημερολόγιο Β. Τα ερευνητικά εργαλεία και τα παραστατικά που αξιοποιήθηκαν στην έρευνα (ερωτηματολόγια, φυλλάδια, πίνακες, κλπ.) Γ. Οποιοδήποτε άλλο προϊόν της ομαδικής εργασίας (π.χ.ένα video, φωτογραφίες, σκίτσα, κλπ) ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ Την Έκθεση της Ερευνητικής Εργασίας.(Βλέπε Δομή ΕΕ 1 στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I) ΜΙΑ ΕΕ ΓΙΑ ΟΛΟ ΤΟ ΤΜΗΜΑ Ομαδικός φάκελος Ατομικά ημερολόγια Ατομικός φάκελος Τελική παρουσίαση με όποιο τρόπο αποφασίσει η ομάδα (π.χ. powerpoint, θεατρικό, κ.τ.λ.) Τέχνημα 1 Ερευνητική Εργασία - 1 -
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Αξιολογήστε σε 4 τομείς. Η βαρύτητα κάθε τομέα είναι διαφορετική: Ερευνητική διαδικασία: 30% A. Ο προγραμματισμός Β. Τα ερευνητικά ερωτήματα Γ. Οι πηγές δεδομένων Δ. Οι μέθοδοι διεξαγωγής της έρευνας Ε. Τα συμπεράσματα Στ. Η τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων-κανόνων Ζ. Η αξιοποίηση των ΤΠΕ Περιεχόμενο: 30% Α. Οι γνώσεις Β. Οι έννοιες Γ. Οι γενικεύσεις Δ. Οι ικανότητες Ε. Οι προεκτάσεις σε καταστάσεις της πραγματικότητας Γλώσσα και δομή: 20% Α. Η ορθή δόμηση των κειμένων Β. Η νοηματική συνεκτικότητα του λόγου Γ. Οι κατάλληλες λεξικο-γραμματικές επιλογές Δ. Η ευρυματικότητα στο συνδυασμό λόγου, εικόνας, κίνησης και ήχου Ε. Η εσωτερική συνοχή Στ. Η βιβλιογραφική τεκμηρίωση Η. Το τυπο-εκδοτικό αποτέλεσμα Δημόσια παρουσίαση: 20% Α. Η σαφής ενημέρωση του κοινού για τους στόχους και τις ερευνητικές διαδικασίες, τα δεδομένα και τα συμπεράσματα της έρευνας, τις θέσεις της ομάδας απέναντι στα ερευνητικά ερωτήματα και η κριτική στάση Β. Η χρήση της γλώσσας και των συμπληρωματικών πολυτροπικών μέσων για τη στήριξη του λόγου Γ. Η χρήση χιούμορ, δημιουργικότητας, παραστατικότητας Δ. Η ετοιμότητα και πληρότητα απαντήσεων στις ερωτήσεις και τα σχόλια του κοινού - 2 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I 1. Εξώφυλλο -Σελίδα τίτλου (τίτλος εργασίας, ονόματα μαθητών ομάδας, όνομα καθηγητή, χρόνος δηλ σχολ. έτος και α ή β τετράμηνο και τόπος συγγραφής δηλ 7 ο Γενικό Λύκειο Πάτρας) 2. Ευχαριστίες 3. Περιεχόμενα 4. Περίληψη (100-250 λέξεις, σκοπός μεθόδους συμπεράσματα, δηλ τι περιέχει η εργασία με μια ματιά) 5. Πρόλογος (Από το γενικό στο ειδικό, δηλ συνδέει το θέμα της τάξης με το θέμα της ομάδας. Εδώ μπαίνει και η προβληματική, δηλ ποια η αναγκαιότητα της έρευνας.) 6. Εισαγωγή (Περιγραφή της εργασίας, τρόπος έρευνας, διάρθρωση της εργασίας ανά κεφάλαιο) 7. Κυρίως μέρος: Πρέπει να είναι ευδιάκριτα τα παρακάτω Πλαίσιο, στόχοι, μέθοδοι, ερευνητικά εργαλεία, δραστηριότητες, συλλογή δεδομένων, αποτελέσματα ερμηνεία δεδομένων, συμπεράσματα 8. Αναστοχασμός- Κριτική και Αυτοκριτική Προσέγγιση (από όλο το project), δηλ τι προβλήματα συναντήσατε, τι σας άρεσε, τι δεν σας άρεσε κλπ 9. Επίλογος 10. Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία (με αρίθμηση) 11. Παράρτημα Η Εισαγωγή και ο πρόλογος μπορεί να είναι μία κοινή παράγραφος με τον τίτλο: Εισαγωγή ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η περίληψη είναι μια σύντομη και περιεκτική παρουσίαση της έρευνας. Γράφεται σε χρόνο αόριστο Το μέγεθος της περίληψης δεν πρέπει να ξεπερνά τις 200 λέξεις (μισή σελίδα Α4). Μπορεί να περιέχει: Ποιοι ήταν οι κύριοι στόχοι της έρευνας; Τι σχέδιο / μέθοδος έρευνας χρησιμοποιήθηκε; Ποια ήταν τα κυριότερα ευρήματα και συμπεράσματα; ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εισαγωγή πρέπει να παρουσιάζει τους λόγους που κάνουν ενδιαφέρουσα την έρευνα. Κρίσιμες ερωτήσεις, των οποίων η απάντηση πρέπει να δίνεται στην εισαγωγή: 1. Ποιος είναι ο σκοπός της έρευνας; Ποια είναι τα ερευνητικά ερωτήματα; 2. Γιατί είναι σημαντική αυτή η ερευνητική εργασία; 3. Ποια είναι η διάρθρωση της έρευνας; 4. Ποιοι περιορισμοί υπάρχουν; ΚΥΡΙΩΣ ΜΕΡΟΣ Με ποια μέθοδο («εργαλεία») θα προσεγγιστούν τα ερευνητικά ερωτήματα; (Ας σημειωθεί εδώ ότι το ερωτηματολόγιο, που αποτελεί «εργαλείο» ποσοτικής έρευνας, δεν αποτελεί το μοναδικό «εργαλείο» έρευνας. Το «εργαλείο» πρέπει να επιλέγεται ανάλογα προς τα ερευνητικά ζητούμενα. Πολλές φορές ενδείκνυται η έρευνα να είναι ποιοτική, οπότε ως «εργαλεία» χρησιμοποιούνται η συνέντευξη, η συστηματική παρατήρηση, η μελέτη περίπτωσης, η ανάλυση περιεχομένου κειμένων, η έρευνα η δράση, οι «ιστορίες ζωής» κ.ά.). Σημαντικό είναι, για την εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων, να υπάρχει «τριγωνοποίηση», δηλ. χρήση πολλαπλών «εργαλείων». 1. Ποιοι ήταν οι περιορισμοί της έρευνας; Κάτω από ποιες συνθήκες έγινε; 2. Ποιο ήταν το δείγμα και πώς προσεγγίστηκε (αν έγινε παρατήρηση ή χρήση ερωτηματολογίου ή συνεντεύξεων). 3. Πώς έγινε η επεξεργασία των στοιχείων/δεδομένων που προέκυψαν; 4. Ποια ήταν η χρονολογική σειρά των διαδικασιών; - 3 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΣΥΖΗΤΗΣΗ / ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Εδώ πρέπει να παρουσιαστούν και να εξηγηθούν τα ευρήματα σε σχέση με το βαθμό σημαντικότητας. Να εξηγηθούν οι περιορισμοί της έρευνας, το πώς συνδέονται τα ευρήματα με προηγούμενες έρευνες, τι πρέπει να κάνουμε σε σχετικές έρευνες στο μέλλον, η τελική ανακεφαλαίωση και τα συμπεράσματα των ευρημάτων. Ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν: 1. Ποια ήταν, συμπερασματικά, τα κύρια ευρήματα της έρευνας; (χωρίς αριθμούς, χωρίς επανάληψη αποτελεσμάτων). Πώς απαντώνται συγκεκριμένα τα ερευνητικά ερωτήματα; 2. Ποια είναι η πρακτικότητα των αποτελεσμάτων; Πώς μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε; Ποιες προτάσεις αναδύονται; 3. Ποιοι ήταν οι περιορισμοί και τα μειονεκτήματα της έρευνας; 4. Ποιες έρευνες πρέπει να γίνουν στο μέλλον προκειμένου να αυξήσουμε την ήδη υπάρχουσα γνώση; Οδηγίες για τις βιβλιογραφικές παραπομπές Α. Παραπομπές σε βιβλία Π.χ. Γεωργογιάννης, Π. (1999), Θέματα Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Αθήνα: Gutenberg {Επώνυμο συγγραφέα}, {Αρχικό ονόματος}. {(χρονολογία έκδοσης)}, {Τίτλος βιβλίου}. {Πόλη έκδοσης}: {Εκδοτικός Οίκος} Β. Παραπομπές σε περιοδικά {Επώνυμο συγγραφέα}, {Αρχικό ονόματος}. {(χρονολογία έκδοσης)}, {Τίτλος άρθρου}. {Τίτλος Περιοδικού}, {αρ. τόμου ή τεύχους}, {αρ. σελίδων} Γ. Παραπομπές σε ιστοσελίδες π.χ Cornes, A., Intercultural Empathy. Στο: http://www.global-excellence.com/ getfile.php?g=40 (προσπελάστηκε στις 5/1/2014) {Επώνυμο συγγραφέα}, {Αρχικό ονόματος}., {Τίτλος Άρθρου}. Στο: (πλήρης διεύθυνση ιστοσελίδας) {(ημερομηνία προσπέλασης του άρθρου στο διαδίκτυο)} Παραρτήματα 1. Παράρτημα Ι: Εικόνες (Αριθμός-Πηγή) 2. Παράρτημα ΙI: Ερωτηματολόγια κλπ. 3. Παράρτημα ΙΙI: Τέχνημα [Κάθε παράρτημα εμφανίζεται σε νέα σελίδα.] Τι είναι οι υποσημειώσεις-παραπομπές (footnotes- references); Πρόκειται για τις σημειώσεις που τοποθετούνται στο τέλος κάθε σελίδας και περιέχουν συνήθως, λεπτομέρειες και διευκρινίσεις κάποιων σημείων της εργασίας Βάζουμε παραπομπές όταν: Παραθέτουμε επακριβώς λόγια κάποιου άλλου ατόμου (λέξη προς λέξη). Δεν έχει σημασία εάν αυτό είναι φράση, πρόταση ή παράγραφος. Είναι απαραίτητο να υπάρχει παραπομπή της πηγής. Παραφράζουμε ή συνοψίζουμε. Πρέπει πάντα να παραπέμπουμε σε ιδέες ή στοιχεία που αντλούμε από άλλους συγγραφείς ακόμη και εάν τις έχουμε αλλάξει ή τροποποιήσει (ως προς τη διατύπωση ή/και το περιεχόμενό τους). Χρησιμοποιούμε στατιστικά στοιχεία. Χρησιμοποιούμε διαγράμματα, πίνακες, ή παραρτήματα. Οι υποσημειώσεις θα πρέπει να υποδεικνύονται με έναν αριθμό ως εκθέτη. Για παράδειγμα: Σύμφωνα με έγγραφο του ΥΠΑΙΘ¹, ¹Υπουργείο Παιδείας και θρησκευμάτων - 4 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΘΗΤΩΝ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΘΗΤΩΝ Ημερομηνία Χώρος Εργασία για. Τι έκανα σήμερα; Τι έπρεπε να κάνω; Τι πρέπει να θυμηθώ να κάνω; Τι με δυσκόλεψε Τάξη ή Εργαστήριο Η/Υ Να βρω πληροφορίες για.. 1. Πήγα στη Δημοτική Βιβλιοθήκη μαζί με τη Μαρία εκεί. 2. Βοήθησα τον Κώστα στο Έπρεπε να συναντηθώ με την ομάδα μου για Μην ξεχάσω την επόμενη φορά να φέρω μαζί μου Βρήκαμε πολλά πράγματα στη βιβλιοθήκη και δεν ξέραμε ποια να διαλέξουμε. Τελικά όμως με την βοήθεια του υπεύθηνου βρήκαμε αυτό που θέλαμε Τι μου άρεσε Τι με ενθουσίασε Παρατηρήσεις ή παραινέσεις των εκπαιδευτικών (Προαιρετικά) Το ότι είμαστε μαζί με τη Μαρία και πήγαμε για γλυκό μετά Βρήκα ένα ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ video για να το βάλουμε στην παρουσίαση Η κ. Τομαρά μου είπε ότι είμαι πόλος συσπείρωσης της ομάδας μου. ΓΙΟΥΠΙ!!! Μπορείτε στο ημερολόγιο σας να ζωγραφίσετε-σχεδιάσετε, γενικά να κάνετε ότι θέλετε. ΘΥΜΗΘΗΤΕ όμως ότι στο τέλος πρέπει να το παραδώσετε και ότι αυτό θα παίξει ρόλο και στην αξιολόγηση σας - 5 -