ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣΑΔΕΝΕΣ
Αδένεςτουοργανισμού Εξωκρινείς Ενδοκρινείς Μεικτοί
Έκκριση προϊόντος: Στην επιφάνεια του σώματος Σε εσωτερικές κοιλότητες του σώματος. Είναι οι: Ιδρωτοποιοί αδένες Σμηγματογόνοι αδένες κ.ά. Εξωκρινείςαδένες
Ενδοκρινείςαδένες Έκκριση προϊόντος (ορμονών) στην κυκλοφορίατουαίματος, μέσω των τριχοειδών αγγείων του αίματος. Είναι οι: Υποθάλαμος Υπόφυση Θυρεοειδής Επινεφρίδια Επίφυση Θύμος αδένας
Μεικτοίαδένες Η δράση τους είναι μεικτή: εξωκρινής και ενδοκρινής. Είναι οι: Πάγκρεας Όρχεις Ωοθήκες
Ορμόνες Είναιχημικέςουσίεςπουεισέρχονταισε όλατακύτταρατουοργανισμού, αλλά διεγείρουνμόνοκύτταρα στόχους, για ναεκτελέσουνειδικέςβιοχημικές δραστηριότητες.
Ρόλοςτωνορμονών Ρυθμίζουν μεταβολές στον ανθρώπινο οργανισμό που απαιτούν χρόνο σε αντίθεση με το νευρικό σύστημα που είναι υπεύθυνο για τη γρήγορη ρύθμιση. Ηπαρουσίατουςήηαπουσίατουςεπιδρά: Στον μεταβολισμό, Στην εμφάνιση και τη συμπεριφορά του ατόμου. Διακρίνονται με κριτήριο τη δράση τους σε: Πεπτιδικές Στεροειδείς
Πεπτιδικέςορμόνες Δεν εισέρχονται στο κύτταρο. Προσδένονται σε υποδοχείς της κυτταρικής μεμβράνης. Ενεργοποιούν ένζυμα του κυττάρου(σύμπλεγμα ορμόνης υποδοχέα) για εκτέλεση λειτουργιών. Είναι: αμίνες, πρωτεΐνες, πεπτίδια.
Στεροειδείςορμόνες Ελεύθερη είσοδος στο κύτταρο. Πρόσδεση στο κυτταρόπλασμα σε ειδικούς υποδοχείς. Είσοδος του συμπλέγματος ορμόνης υποδοχέα στον πυρήνα και ενεργοποίηση συγκεκριμένων γονιδίων. Σύνθεση πρωτεϊνών. Δράση βραδύτερη από τις πεπτιδικές, διότι η πρωτεϊνοσύνθεση απαιτεί χρόνο.
Αδένες Υποθάλαμος Θέση: στοστέλεχοςτου εγκεφάλου. Ρόλος: Ρύθμιση εσωτερικού περιβάλλοντος του ανθρώπινου οργανισμού: Θερμοκρασία σώματος Ισοζύγιο νερού Λειτουργία υπόφυσης.
Υπόφυση Θέση:κάτωαπότον υποθάλαμο. Ρόλος: Ρύθμιση δράσης όλων των περιφερικών αδένων Διαιρείται σε δύο λοβούς: Την αδενοϋπόφυση, που είναι ο πρόσθιος λοβός Την νευροϋπόφυση, που είναι ο οπίσθιος λοβός.
Θυρεοειδείς Θέση:κάτωαπότονλάρυγγακαι μπροστά στην τραχεία. Έχειδύολοβούς. Εκκρίνει: Την ορμόνη θυροξίνη Την ορμόνη καλσιτονίνη Ρόλος: Ρύθμιση: Του μεταβολισμού Της ανάπτυξης του οργανισμού Της δράσης του νευρικού συστήματος Ειδικά η καλσιτονίνη, κατά την παιδική ηλικία, επηρεάζει τα επίπεδα ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα και επομένως, την ανάπτυξη του οργανισμού.
Παραθυρεοειδείς αδένες Είναι:4 Θέση:στηνπίσω επιφάνεια του θυρεοειδούς, δύο σε κάθε λοβό. Εκκρίνουν: την ορμόνη παραθορμόνη. Ρόλος: ρύθμιση επιπέδων ασβεστίου και φωσφορικών ιόντων στο αίμα.
Επινεφρίδια Είναι:2 Θέση: πάνωαπόκάθενεφρό. Εκκρίνουν: ορμόνες Από την εξωτερική περιοχή: Αλδοστερόνη: ρυθμίζει την ομοιόσταση νερού, νατρίου και καλίου. Κορτιζόλη με: αντιφλεγμονώδη δράση επίδραση στο μεταβολισμό Συμβολή στην αντιμετώπιση καταστάσεων συναισθηματικής φόρτισης. Από την εσωτερική περιοχή: Αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη με ρόλο: στην αντιμετώπιση έντονης συναισθηματικήςφόρτισης, αυξάνοντας: Τον καρδιακό ρυθμό Τονρυθμότηςαναπνοήςκαιτου μεταβολισμού Τηναρτηριακήπίεση. Επινεφρίδια Επινεφρίδια
Πάγκρεας Είναι: μεικτός αδένας, με εξωκρινή και ενδοκρινή δράση. Θέση:άνωκοιλιακήπεριοχή, στην αρχή του λεπτού εντέρου. Εκκρίνει: στην ενδοκρινή μοίρα τις ορμόνες ινσουλίνη και γλυκαγόνη με ρόλο στην ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα. Η ενδοκρινής μοίρα αποτελείται από τα νησίδια του Langerhans(ομάδες 3 ειδών κυττάρων): Τα Α εκκρίνουν γλυκαγόνη. Τα Β εκκρίνουν ινσουλίνη. Τα Γ εκκρίνουν ορμόνη που αναστέλλειτηνέκκρισητωνακαιβ.
Επίφυση Θέση: δίπλα στον θάλαμο του εγκεφάλου. Εκκρίνει: την ορμόνη μελατονίνη, η οποία: Παράγεται στο σκοτάδι Στη διάρκεια της ημέρας ελαττώνεται η παραγωγή της. Ρόλος(πιθανός): αναστολή της έκκρισης ορμονών που ελέγχουν τις διαδικασίες της αναπαραγωγής.
Θύμοςαδένας Θέση: θωρακική κοιλότητα, πίσω από το στέρνο. Ρόλος: σημαντικός στον ανοσοποιητικό μηχανισμό, διότι σε αυτόν ωριμάζουν τα Τα λεμφοκύτταρα.
ΌρχειςκαιΩοθήκες Είναι: μεικτοί αδένες. Ρόλος: στην αναπαραγωγή. Ηεξωκρινήςμοίρατων όρχεων παράγει τα σπερματοζωάρια, η ενδοκρινής την τεστοστερόνη. Ηεξωκρινήςμοίρατων ωοθηκών παράγει τα ωάρια, η ενδοκρινής τις ορμόνες: οιστρογόνα και προγεστερόνη.
Βιβλιογραφία Βιολογία Α Λυκείου Καστορίνης Α., Κωστάκη Αποστολοπούλου Μ., Μπαρωνά Μάμαλη Φ., Περάκη Β., Πιάλογλου Π.ΟΕΔΒ, Αθήνα 2011. ΒιολογίαΑ ΛυκείουΚαψάληςΘ., Πλατανιστιώτη Σ., Ελληνοεκδοτική, Αθήνα 2011.