Εκτίμηση Αξιολόγηση της Μάθησης

Εκτίμηση Αξιολόγηση της Μάθησης

Ορισμοί Ο διδάσκων δεν αρκεί να κάνει μάθημα, αλλά και να διασφαλίζει ότι πετυχαίνει το επιθυμητό αποτέλεσμα της μάθησης Η εκτίμηση της μάθησης αναφέρεται στην ανατροφοδότηση που γίνεται μέσα στην τάξη για τη διαπίστωση του εύρους και της ποιότητας της μάθησης, χωρίς την πρόθεση της βαθμολόγησης Ο όρος αξιολόγηση της μάθησης χρησιμοποιείται όταν αναφερόμαστε στη διαδικασία μέτρησης της μάθησης και τη βαθμολόγηση Η εξέταση των διδασκόμενων γίνεται και στο πλαίσιο της εκτίμησης αλλά και στο πλαίσιο της αξιολόγησης της μάθησης

Εκτίμηση στην τάξη (υπό την προϋπόθεση ότι οι διδασκόμενοι προσέχουν)

CATs (Classroom Assessment Techniques) Πρόκειται για ανώνυμες, σύντομες, μη βαθμολογούμενες ασκήσεις που παρέχουν ανατροφοδότηση στο διδάσκοντα και το διδασκόμενο Οι καθηγητές που απλά υποθέτουν ότι οι φοιτητές τους αφομοιώνουν αυτά που τους μαθαίνουν στην τάξη συνήθως απογοητεύονται κατά τη βαθμολόγηση διαγωνισμάτων ή εργασιών, όταν δεν υπάρχει χρόνος για την ανατροπή της κατάστασης Η τακτική χρήση CATs τους βοηθάει να διαμορφώνουν άποψη για το πώς εξελίσσονται τα πράγματα ενώ υπάρχει ακόμα χρόνος για να παρασχεθεί βοήθεια στους διδασκόμενους και να βελτιωθεί η κατάσταση αν διαπιστωθεί πρόβλημα Παράλληλα, οι διδάσκοντες καταλαβαίνουν έτσι τις δικές τους αδυναμίες ως προς τον τρόπο διδασκαλίας αν είναι πρόθυμοι να το κάνουν

Παραδείγματα CATs Αναφορές του ενός λεπτού Το πιο δυσνόητο σημείο Στοχευμένη παράφραση Διερεύνηση γνωστικού υπόβαθρου Εντοπισμός παρανοήσεων προκαταλήψεων Μέτρηση βαθμού αυτοπεποίθησης Συμπλήρωση γενικού περιγράμματος Ερωτήσεις προερχόμενες από φοιτητές

Αναφορές του ενός λεπτού Η συγκεκριμένη διαδικασία CAT είναι ίσως και η πιο διαδεδομένη Εφαρμόζεται στα τελευταία 2-3 λεπτά της παράδοσης Οι διδασκόμενοι καλούνται να απαντήσουν περιληπτικά στις ερωτήσεις: «Ποιο ήταν το σημαντικότερο πράγμα που μάθατε σήμερα;» «Ποιο σημαντικό σημείο δεν έχετε κατανοήσει πλήρως;» Υπάρχουν πολλές παραλλαγές ως προς τη διατύπωση και το περιεχόμενο των δύο ερωτήσεων Οι διδασκόμενοι ίσως χρειαστούν λίγο χρόνο για νε εξοικειωθούν με τη διαδικασία και να εκφράζονται αναλυτικότερα επί του θέματος

Το πιο δυσνόητο σημείο Συνιστά επίσης μία ιδιαίτερα απλή και αποτελεσματική μέθοδο Οι διδασκόμενοι ρωτούνται «Ποιο ήταν το πιο δυσνόητο σημείο της σημερινής παράδοσης» Από τις απαντήσεις ο διδάσκων εντοπίζει τα σημεία στα οποία παρουσιάζονται οι περισσότερες δυσκολίες και βρίσκει νέους τρόπους παρουσίασής τους στο μέλλον Στις επόμενες παραδόσεις ο διδάσκων πρέπει να ανατρέχει στα σημαντικότερα δυσνόητα σημεία που προκάλεσαν σύγχυση Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχουν πάνω από 2-3 τέτοια σημεία για κάθε παράδοση

Στοχευμένη παράφραση Οι διδασκόμενοι καλούνται να αναδιατυπώσουν με δικά τους λόγια κάτι που μόλις διδάχθηκαν Χρησιμοποιείται στην τάξη ή ως εργασία για το σπίτι ή για την εκπαίδευση ασθενών Παρέχει πολύτιμη ανατροφοδότηση σχετικά με το βαθμό κατανόησης της ύλης από τους διδασκόμενους, καθώς και την ικανότητά τους να παραφράζουν πληροφορίες Αυτό είναι πολύ σημαντικό για την Ιατρική και τη Νοσηλευτική, διότι στα πλαίσια της εργασίας τους πολλοί από τους επαγγελματίες υγείας καλούνται να εξηγήσουν ιατρικές πληροφορίες σε απλοποιημένη γλώσσα, ανάλογα με το κοινό στο οποίο απευθύνονται

Διερεύνηση γνωστικού υπόβαθρου Είναι διαφορετική από τις προηγούμενες CATs διότι χρησιμοποιείται πριν την έναρξη της παράδοσης για να διαπιστωθούν οι γνώσεις των φοιτητών για κάποιο συγκεκριμένο θέμα Όταν το γνωστικό υπόβαθρο των φοιτητών δεν συνάδει με τις προσδοκίες των διδασκόντων μπορεί να αποπροσανατολίσει ακόμα και το πιο άρτια οργανωμένο μάθημα ή πρόγραμμα σπουδών Η διαδικασία μπορεί να περιλαμβάνει ερωτηματολόγια ή τεστ, τα αποτελέσματα των οποίων κοινοποιούνται στην τάξη Τα ερωτηματολόγια συμπληρώνονται ανώνυμα, διότι σκοπός δεν είναι η αξιολόγηση των φοιτητών ατομικά, αλλά η συνολική αξιολόγηση του γνωστικού υπόβαθρου του τμήματος

Εντοπισμός παρανοήσεων - προκαταλήψεων Πολλοί διδασκόμενοι καλούνται να μελετήσουν ένα συγκεκριμένο θέμα επηρεαζόμενοι από προκαταλήψεις ή παρανοήσεις που έχουν αναπτύξει με την πάροδο του χρόνου, κάτι που παρακωλύει τη μαθησιακή διαδικασία Πριν χρησιμοποιηθεί αυτή η τεχνική, λαμβάνονται υπόψη οι παρανοήσεις που έχουν σημειωθεί στο παρελθόν, ώστε βάσει αυτών να διαμορφωθούν οι ερωτήσεις που θα υποβληθούν στους φοιτητές Ανάλογα με τις απαντήσεις που δίνουν οι φοιτητές, η περαιτέρω συζήτηση μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των προκαταλήψεων και των παρανοήσεων πριν ξεκινήσει το σχετικό μάθημα

Παράδειγμα - Πιστεύετε ότι με τις εναλλακτικές θεραπείες μπορούν να αντιμετωπιστούν καλύτερα ορισμένες ασθένειες όπου η συμβατική ιατρική (φάρμακα, χειρουργεία κλπ) δεν είναι πολύ αποτελεσματική;

Μέτρηση βαθμού αυτοπεποίθησης Είναι πιθανό οι φοιτητές να έχουν αυτοπεποίθηση σε πολλούς τομείς και να νιώθουν ανασφάλεια σε κάποιους άλλους Αυτή η τεχνική μπορεί να περιλαμβάνει ένα ερωτηματολόγιο 5-6 ερωτήσεων και μία κλίμακα μέτρησης τύπου Likert Προφέρεται «λίκερτ» Για παράδειγμα: Πόσο σίγουρος νιώθετε ότι γνωρίζετε πώς υπολογίζονται οι δόσεις των φαρμάκων; Πολύ αρκετά λίγο καθόλου Η συγκεκριμένη διαδικασία είναι πολύ χρήσιμη όταν οι φοιτητές καλούνται να κάνουν χρήση τεχνολογικών μέσων, τα οποία ενδεχομένως τους προκαλούν ανασφάλεια

Συμπλήρωση γενικού περιγράμματος Στο τέλος του μαθήματος ο καθηγητής μοιράζει ένα περίγραμμα του περιεχομένου της παράδοσης, το οποίο πρέπει να συμπληρωθεί από τους φοιτητές σε σύντομο χρονικό διάστημα Η διαδικασία αυτή βοηθάει τους φοιτητές να ανακαλέσουν στη μνήμη τους τα βασικά σημεία της παράδοσης Επειδή αυτά τα περιγράμματα δεν βαθμολογούνται, δεν υπάρχει κίνδυνος αντιγραφής μεταξύ των φοιτητών υπάρχει όμως ο κίνδυνος να μην ενδιαφέρονται και έτσι να μην το συμπληρώσουν όπως θα μπορούσαν

Ερωτήσεις προερχόμενες από φοιτητές Μία άλλη μέθοδος είναι να ζητηθεί από τους φοιτητές να γράψουν μερικές ερωτήσεις (στο σπίτι) σχετικά με την παράδοση και να τις απαντήσουν Μέσω αυτής της διαδικασίας αναδεικνύονται τα σημεία που οι φοιτητές θεωρούν σημαντικά, διαπιστώνεται η γνώση των απαντήσεων, καθώς και ποιες ερωτήσεις είναι κατάλληλες Ορισμένες από αυτές τις ερωτήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στις εξετάσεις αξιολόγησης Και πάλι υπάρχει ο κίνδυνος οι φοιτητές να είναι απρόθυμοι και να μη συμμετέχουν στη διαδικασία

Αξιολόγηση

Μέθοδοι αξιολόγησης Οι μέθοδοι αξιολόγησης πρέπει να βασίζονται σε μαθησιακούς στόχους Η επίτευξη των στόχων μπορεί να αξιολογηθεί μέσω γραπτής εξέτασης (τεστ), προφορικής εξέτασης ή βαθμολογούμενης εργασίας Τα καλά τεστ αναπτύσσονται μετά από προσεκτική σκέψη και σχεδιασμό, είτε πριν ακόμα αρχίσει το μάθημα είτε αρκετό χρόνο πριν τις εξετάσεις έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στους μαθησιακούς στόχους που έχουν τεθεί Ο καθορισμός του αριθμού των ερωτήσεων εξαρτάται από παράγοντες όπως η έκταση της ύλης, ο τύπος των ερωτήσεων και ο διαθέσιμος χρόνος για την εξέταση

7 τύποι ερωτήσεων αξιολόγησης 1. Πολλαπλής επιλογής 2. Σωστού λάθους 3. Αντιστοίχισης 4. Ανάπτυξης (περιορισμένης απάντησης) 5. Ανάπτυξης (εκτεταμένης απάντησης) 6. Συμπλήρωση των κενών 7. Ασκήσεις (υπολογισμοί)

Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα (+) Οι ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής αποτελούν ένα λιγότερο υποκειμενικό τρόπο αξιολόγησης σε σχέση με τις ερωτήσεις ανάπτυξης, ενώ η διόρθωση των γραπτών είναι ευκολότερη για τον εξεταστή (-) Τα υψηλότερα επίπεδα μάθησης και οι ικανότητες κριτικής σκέψης δεν μπορούν να αξιολογηθούν εύκολα μέσα από αυτήν τη διαδικασία, ενώ ορισμένοι φοιτητές μπορεί να βασίζονται στην τύχη

Σώμα της ερώτησης και επιλογές Μία ερώτηση πολλαπλής επιλογής αποτελείται από δύο μέρη: το σώμα της ερώτησης και τις πιθανές απαντήσεις Οι λανθασμένες απαντήσεις καλούνται και παραπλανητικές Οι παραπλανητικές απαντήσεις πρέπει να είναι ρεαλιστικές Οι απαντήσεις «όλα τα παραπάνω» ή «κανένα από τα παραπάνω» πρέπει να χρησιμοποιούνται με φειδώ Το σώμα της ερώτησης πρέπει να δηλώνει με σαφή τρόπο το πρόβλημα και να είναι ανεξάρτητο (δηλαδή ο αναγνώστης να μην χρειάζεται να κοιτάξει τις επιλογές για να καταλάβει ποια είναι η ερώτηση) Το σώμα της ερώτησης μπορεί να διατυπωθεί με τη μορφή ερωτήματος ή με τη μορφή μη ολοκληρωμένης πρότασης

Ερωτήσεις σωστού λάθους Περιορίζονται στον έλεγχο των κατώτερων επιπέδων μάθησης άρα έχουν περιορισμένη εφαρμογή στην ανώτατη εκπαίδευση, μπορεί όμως να αποδειχθούν χρήσιμες στην αξιολόγηση της μάθησης των ασθενών ή του βοηθητικού προσωπικού Ένα από τα μειονεκτήματα είναι ότι ο διδασκόμενος έχει 50-50 πιθανότητες να μαντέψει τη σωστή απάντηση αν δεν τη γνωρίζει ωστόσο όταν αυξάνεται ο αριθμός των ερωτήσεων μειώνονται οι πιθανότητες να λειτουργήσει κάποιος μόνο με βάση την τύχη του Μία τροποποίηση των ερωτήσεων σωστού λάθους είναι να ζητείται από τον φοιτητή να αιτιολογήσει την απάντησή του

Ερωτήσεις ανάπτυξης (-) Είναι χρονοβόρες και περιορίζουν το δείγμα των γνώσεων που μπορούν να ελεγχθούν σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα (+) Είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για την αξιολόγηση των υψηλότερων επιπέδων μάθησης και ιδιαίτερα των ικανοτήτων ανάλυσης και σύνθεσης Οι ερωτήσεις ανάπτυξης περιορισμένης απάντησης θέτουν περιορισμό ως προς τον τύπο της απάντησης, ενώ οι ερωτήσεις ανάπτυξης εκτεταμένης απάντησης έχουν δυσκολίες στη διαδικασία βαθμολόγησης Ο καθηγητής απαριθμεί τα στοιχεία που πρέπει να εμφανίζονται σε κάθε απάντηση και καθορίζει το βαθμό που αντιστοιχεί στο καθένα ανάλογα με τη βαρύτητά του

Βαθμοθηρία & Παπαγαλία