ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ 43/2014 (Άρθρο 77 παρ. 3 Ν.3852/2010)

Διαμεσολάβηση 43/2014 Σελίδα 1 ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ 43/2014 (Άρθρο 77 παρ. 3 Ν.3852/2010) Προς 1) Διεύθυνση Κοιμητηρίων koimitiria@cityofathens.gr 2) Kύριο *** *** *** *** Κοινοποίηση 1) Γραφείο Δημάρχου sec.gkaminis@gmail.com 2) Γραφείο Δημοτικού Συμβούλου με Εποπτεία της Δ/νσης Κοιμητηρίων pap_geo1@otenet.gr 3) Γραφείο Γενικού Γραμματέα Δήμου secrgeneral@cityofathens.gr 4) Νομική Διεύθυνση nomiki@cityofathens.gr 4) Γραφείο Συμπαραστάτη του Δημότη katsaiti@cityofathens.gr Ι. Η καταγγελία 1. Ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης δέχθηκε την υπ' αρ. πρωτ. ***/3.4.2014 καταγγελία, η οποία έλαβε αριθμό 433 στο Μητρώο καταγγελιών. 2. O καταγγέλλων αναφέρει ότι είναι δικαιούχος του οικογενειακού τάφου με αρ. *** στο Α' Κοιμητήριο Αθηνών, με αρχικούς δικαιούχους τον *** και τον ***. Ο καταγγέλλων αναφέρει ότι ο *** ήταν αδελφός της βιολογικής μητέρας της μητέρας του, δηλαδή της γιαγιάς του. Επιπλέον, ο καταγγέλλων αναφέρει ότι ο *** είχε υιοθετήσει την μητέρα του από την ηλικία των *** ετών (σε άλλα έγγραφα αναφέρει ότι υιοθετήθηκε στην ηλικία των *** ετών), γι' αυτό και ο καταγγέλλων αναφέρεται σε αυτόν ως θετό παππού του. Στις ***.2012,

Διαμεσολάβηση 43/2014 Σελίδα 2 απεβίωσε η σύζυγος του καταγγέλλοντος και προγραμματίστηκε η ταφή της για τις ***.2012. Ο καταγγέλλων αναφέρει ότι την προηγούμενη ημέρα της ταφής του γνωστοποιήθηκε ότι δεν αναγνωρίζεται ως δικαιούχος του οικογενειακού τάφου, ως μη απευθείας κληρονόμος της μητέρας και του (θετού) παππού του, ως προς το δικαίωμα της ταφής. Ο καταγγέλλων αναφέρει ότι η ταφή της συζύγου του πραγματοποιήθηκε, ύστερα από τη συναίνεση μιας συνδικαιούχου του τάφου συγγενή του καταγγέλλοντος που ήταν παρούσα στην κηδεία. Ο καταγγέλλων αναφέρει ότι του χορηγήθηκε από τον εργολάβο αντίγραφο δύο εκ των τεσσάρων σελίδων γνωμοδότησης της Νομικής Διεύθυνσης του Δήμου Αθηναίων για άλλη υπόθεση (υπ' αρ. πρωτ. ***/27.7.2009), ως προς την αιτιολόγηση του ότι δεν διαθέτει ο ίδιος δικαίωμα ταφής. 3. Ο καταγγέλλων προσκομίζει έγγραφα που αφορούν την αλληλογραφία του με την Διεύθυνση Κοιμητηρίων, τα οποία εκτίθενται παρακάτω, και αναφέρει ότι στερήθηκε του δικαιώματος ταφής της συζύγου του. ΙΙ. Η αρμοδιότητα του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης 4. Σύμφωνα με το άρθρο 77 παρ. 3 του Ν.3852/2010, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης δέχεται καταγγελίες άμεσα θιγόμενων πολιτών και επιχειρήσεων για κακοδιοίκηση από τις υπηρεσίες, τα νομικά πρόσωπα και τις επιχειρήσεις του Δήμου και διαμεσολαβεί για την επίλυση των σχετικών προβλημάτων, ενώ είναι υποχρεωμένος να απαντά εγγράφως ή ηλεκτρονικά εντός τριάντα (30) ημερών στους ενδιαφερομένους. Με το παρόν έγγραφο εκπληρώνεται εμπρόθεσμα η εν λόγω υποχρέωση. 5. Στην προκειμένη περίπτωση, ο καταγγέλλων ισχυρίζεται ότι στερήθηκε δικαιώματος ταφής της συζύγου του, καθώς ο ίδιος δεν αναγνωρίζεται ως δικαιούχος από την Διεύθυνση Κοιμητηρίων, η οποία αποτελεί υπηρεσία του Δήμου Αθηναίων και ως εκ τούτου ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης είναι αρμόδιος να ασκήσει την διαμεσολαβητική του αρμοδιότητα για την επίλυση του προβλήματος. ΙΙΙ. Εξέταση της βασιμότητας της καταγγελίας Α. Προσκομιζόμενα έγγραφα 6. Ο καταγγέλλων έχει προσκομίσει σε απλά φωτοαντίγραφα τα εξής έγγραφα, επισυναπτόμενα στην καταγγελία του: α) την υπ' αρ. εσωτ. πρωτ. *** /13.9.2011 Άδεια κατασκευής επισκευής τάφου του Δήμου Αθηναίων Δ/νση Μελετών Τμήμα Παραδοσιακών Κτιρίων & Μνημείων Γραφείο Κοιμητηρίων προς την *** *** (θυγατέρα του καταγγέλλοντος), η οποία αναφέρεται στο έγγραφο αυτό ως δικαιούχος του υπ' αριθμ. *** τάφου του ***ου Τμήματος του Α' Κοιμητηρίου. Με το έγγραφο αυτό χορηγήθηκε στην κ. *** *** άδεια για κατασκευή έργων.

Διαμεσολάβηση 43/2014 Σελίδα 3 β) Το υπ' αρ. πρωτ. ***/15.3.2012 έγγραφο του Δήμου Αθηναίων Δ/νση Κοιμητηρίων Τμήμα Α' Κοιμητηρίου προς την κ. *** *** ***, με τίτλο απάντηση σε αίτηση. Σε αυτό το έγγραφο αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι επειδή ο καταγγέλλων είχε γεννηθεί πριν την υιοθεσία της μητέρας του από τον *** ***, ο καταγγέλλων δεν είναι, κατά τον Αστικό Κώδικα, κατιών του υιοθετήσαντος και ως εκ τούτου δεν έχει δικαίωμα χρήσης στον τάφο, επομένως και η σύζυγός του ορθώς ετάφη στον υπό στοιχεία *** οικογενειακό τάφο, υπό το καθεστώς φιλοξενίας, διότι δεν ήταν δικαιούχος χρήσεως στον ανωτέρω οικογενειακό τάφο. Αναφέρεται επίσης ότι η ταφή του παππού της θυγατέρας του καταγγέλλοντος (*** ***) το *** ως δικαιούχου προσώπου έγινε εκ παραδρομής. Όσον αφορά την βεβαίωση του 2011 (βλ. ανωτ. υπό στοιχείο α' έγγραφο), η Δ/νση αναφέρει ότι αναφέρεται λανθασμένα ότι είστε δικαιούχο πρόσωπο και εκδόθηκε επειδή στην καρτέλα ενταφιασμένων εμφανιζόταν ως δικαιούχο πρόσωπο ο *** *** (παππούς της αιτούσας) και αφ' ετέρου η υπηρεσία καλοπροαίρετα, εύπιστα και στα πλαίσια των χρηστών ηθών δέχθηκε τη με αριθμό ***/2010 κατατιθέμενη από εσάς ένορκο βεβαίωση στην οποία δηλώνατε τους κληρονόμους του *** *** ***. γ) Την με ημερομηνία***.2013 αίτηση του καταγγέλλοντος προς την Δ/νση Κοιμητηρίων, στην οποία αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι η υιοθεσία της μητέρας του ως ενήλικης από τον *** με την δικαστική απόφαση *** συνιστούσε επανάληψη της αρχικής υιοθεσίας της μητρός μας *** ***, η οποία είχε πραγματοποιηθεί από τον *** *** σε ηλικία *** ετών με βάση το τότε ισχύον δίκαιο με συμβολαιογραφικό έγγραφο με την οποία δόθηκε σε υιοθεσία από τον φυσικό της πατέρα *** ***, της μητρός μας ούσας του μικρότερου σε ηλικία από τέσσερα παιδιά του γάμου του με την *** ***, το γένος *** ***, αδελφής του *** ***. Η εν λόγω υιοθεσία από τον θείο της μητέρας μας πραγματοποιήθηκε όταν αυτή ήταν εισέτι ανήλικη (*** ετών) και προ του γάμου αυτής (***). Σημειωτέον ότι κατά το χρόνο της υιοθεσίας αυτής ο *** *** ήταν παντρεμένος με την *** ***, το γένος ***, και δεν είχαν φυσικά τέκνα (...) Η επανάληψη της υιοθεσίας το *** οφειλόταν στην ανάγκη αποκτήσεως από τη μητέρα μας *** αναγκαίων νομιμοποιητικών εγγράφων που είχαν χαθεί στην διάρκεια του πολέμου και είχε κριθεί τότε ως ο συντομότερος τρόπος επαναποκτήσεώς τους. Ότι η υιοθεσία είχε συναφθεί πολύ προ της ημερομηνίας αυτής αποδεικνύεται τόσο από τα βιβλία γάμων τόσο της Ενορίας Θείας Μεταμορφώσεως Ι. Μητροπόλεως Πειραιώς όσο και της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών (στην οποία ανήκε ο Ναός Θείας Μεταμορφώσεως Πειραιώς κατά το χρόνο τέλεσης του γάμου το ***) στα οποία βεβαιώνεται ο γάμος της μητέρας μας *** ***, *** *** ***, όσο και από τη ληξιαρχική πράξη γεννήσεώς μας, όπου η μητέρα μας ***, σύζυγος *** ***, αναφέρεται ως ανήκουσα στο γένος ***. Περαιτέρω, και στα σχολικά έγγραφα η μητέρα μας αναφερόταν ως *** *** ***. Ο καταγγέλλων αναφέρει ότι η αρχική υιοθεσία είχε πραγματοποιηθεί υπό το ισχύον κατά το χρόνο τελέσεώς της βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο, παραθέτοντας σχετικές βιβλιογραφικές αναφορές περί της λεγόμενης ατελούς υιοθεσίας ή adoptus minus plena ή άλλως αποτελούσε περίπτωση εισποιήσεως ή arrogatio. O καταγγέλλων αναφέρει ότι κατά το προϊσχύσαν βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο είχε γίνει δεκτό ότι η υιοθεσία είχε συμβατικό χαρακτήρα, με συνέπεια, η αναγκαία για την ολοκλήρωσή της δικαστική απόφαση να έχει βεβαιωτικό χαρακτήρα (...) δηλαδή χαρακτήρα πραγματικού γεγονότος, η πλήρωση του οποίου δεν αποτελεί στοιχείο της υιοθεσίας αλλά αίρεση της ισχύος της.

Διαμεσολάβηση 43/2014 Σελίδα 4 Με άλλα λόγια, υπό το προϊσχύσαν δίκαιο, η έκδοση της δικαστικής αποφάσεως συνεπαγόταν ότι η υιοθεσία ίσχυε όχι από της εκδόσεως της δικαστικής αποφάσεως, αλλά και προγενεστέρως, από το χρόνο συνάψεως της συμβάσεως της υιοθεσίας, αν οι σχετικές συμβατικές δηλώσεις βουλήσεως είχαν εκφραστεί προ της δικασίμου. Συνελόντι ειπείν, η υιοθεσία της μητέρας μας ανάγεται ήδη στο ***, δηλ. πολύ προ του γάμου της και όταν ήταν εισέτι ανήλικη. Για τους λόγους αυτούς ο καταγγέλλων αναφέρει ότι δεν ισχύει η νομική ανάλυση της Διεύθυνσης Κοιμητηρίων, ισχυριζόμενος ότι η μητέρα του υιοθετήθηκε πριν την γέννηση του ιδίου και, συνεπώς, ότι ο ίδιος είναι κατιών του δικαιούχου του τάφου. δ)το υπ αρ. πρωτ. ***/6.2.2013 έγγραφο της Δ/νσης Κοιμητηρίων Τμήμα Α' Κοιμητηρίου, το οποίο αποτελεί απάντηση στην ανωτέρω αίτηση του καταγγέλλοντος. Σε αυτό αναφέρεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 3 του Ν.582/1968, δια της συστάσεως οικογενειακού τάφου παρέχεται αποκλειστικό δικαίωμα ταφής εν αυτώ μόνο του προς ον η παραχώρησις, του συζύγου ή της συζύγου αυτού, των κατ' ευθείαν γραμμήν ανιόντων και κατιόντων αυτού νομίμων, θετών νομιμοποιηθέντων και αναγνωρισθέντων μετά των συζύγων και κατιόντων αυτών..., ενώ επισημαίνεται ότι το συγκεκριμένο άρθρο δεν διακρίνει ρητά όσον αφορά τους κατιόντες των υιοθετηθέντων ενηλίκων. Η υπηρεσία κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση όμως ο Ελευθέριος Παπαθεοχάρης και ο Μιχαήλ Παπαθεοχάρης δεν υιοθετήθηκαν από τον Αντώνιο Κουμάντο, συνεπώς δεν επέχουν θέση κατιόντος του αρχικού δικαιούχου. Περαιτέρω, η υπηρεσία επικαλείται το άρθρο 1560 του Αστικού Κώδικα περί επέλευσης των αποτελεσμάτων της δικαστικής απόφασης για την υιοθεσία αφότου αυτή γίνει τελεσίδικη και το άρθρο 1584 του Αστικού Κώδικα κατά το οποίο από την τέλεση της υιοθεσίας, το θετό τέκνο και οι κατιόντες του που γεννήθηκαν μετά την υιοθεσία έχουν θέση κοινού τέκνου και κοινών κατιόντων και των δύο συζύγων. Η υπηρεσία αναφέρει ότι ορθώς αναγνωρίστηκε ως δικαιούχος του τάφου μόνο η *** ***, διότι σύμφωνα με την απόφαση ***/1958 του Πρωτοδικείου Πειραιά κηρύχθηκε θετό τέκνο του *** **** η ίδια, και όχι ο σύζυγός της ούτε ο γιος της (δηλ. ο καταγγέλλων). Όσον αφορά την ταφή του πατέρα του καταγγέλλοντος, η υπηρεσία αναφέρει ότι έγινε εκ παραδρομής και ότι θα έπρεπε ο καταγγέλλων να είχε επιβαρυνθεί το ποσό της φιλοξενίας νεκρού και των οστών τα οποία από λάθος δεν εισπράχθηκαν σε βάθος χρόνου. Με την αιτιολογία αυτή, η υπηρεσία αναφέρει ότι εμμένει στην ανωτέρω αναγνώριση δικαιώματος χρήσεως και ταφής μόνο στην *** ***, όχι στον σύζυγο και στους κατιόντες αυτής. ε) Την υπ' αρ. πρωτ. ***/5.4.2013 απάντηση της Δ/νσης Κοιμητηρίων στην υπ' αρ. πρωτ. ***/29.3.2013 αίτηση του καταγγέλλοντος. Με την απάντηση αυτή, η υπηρεσία αναφέρει ότι ουδέποτε τον κάλεσε να του επιδείξει το με αρ. πρωτ. ***/27.7.2009 έγγραφο της Νομικής Διεύθυνσης, διότι σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας Ν.2690/99, καθώς και με τις διατάξεις των άρθρων 49-50 του Κώδικα περί Δικηγόρων, δεν επιτρέπεται η χορήγηση [από τις διοικητικές υπηρεσίες] αντιγράφων γνωμοδοτήσεων της Νομικής Διεύθυνσης σε τρίτους. Με αυτήν την αιτιολογία, η Δ/νση Κοιμητηρίων απορρίπτει αίτημα χορήγησης αντιγράφου γνωμοδότησης της Νομικής Διεύθυνσης του Δήμου Αθηναίων.

Διαμεσολάβηση 43/2014 Σελίδα 5 στ) Την υπ' αρ. πρωτ. ***/12.4.2013 αίτηση του καταγγέλλοντος, ο οποίος αναφέρεται σε επίκληση και επίδειξη του με αρ. πρωτ. ***/27.7.2009 εγγράφου της Νομικής Διεύθυνσης προς την Δ/νση Κοιμητηρίων και το από ***-2000 σχετικό έγγραφο της Νομικής Διεύθυνσης και ζητείται, με επίκληση της σχετικής νομοθεσίας, η χορήγηση αντιγράφων των δύο εγγράφων της Νομικής Διεύθυνσης και των συναφών ερωτήσεων της Δ/νσης Κοιμητηρίων. ζ) Την υπ' αρ. πρωτ. ***/12.4.2013 ιεραρχική προσφυγή του καταγγέλλοντος προς τον Δήμαρχο Αθηναίων και το Δημοτικό Συμβούλιο, με το αυτό περιεχόμενο προς την αρχική αίτησή του προς την Δ/νση Κοιμητηρίων, κατά του υπ' αρ. πρωτ. ***/6.2.2013 εγγράφου της Δ/νσης Κοιμητηρίων. η) Την υπ' αρ. πρωτ. ***/28.6.2013 απάντηση της Δ/νσης Κοιμητηρίων προς την ανωτέρω ιεραρχική προσφυγή του καταγγέλλοντος. Στο έγγραφο αυτό η υπηρεσία αναφέρει ότι κατόπιν επανεξέτασης του θέματός σας και από τη Νομική μας Διεύθυνση, εμμένουμε στο νόμιμο και ορθόν των επανειλημμένων απαντητικών εγγράφων μας, ότι δεν είστε δικαιούχο πρόσωπο του υπό στοιχεία *** οικ. Τάφο (sic) *** ***και *** ***, τόσο εσείς όσο και οι κατιόντες σας. θ) Την υπ' αρ. πρωτ. ***/2.4.2014 αίτηση του καταγγέλλοντος προς την Δ/νση Κοιμητηρίων και την Νομική Διεύθυνση, με την οποία επανυποβάλλεται το αίτημα για χορήγηση αντιγράφου του υπ' αρ. πρωτ. ***/27.7.2009 εγγράφου της Νομικής Διεύθυνσης, για το οποίο αναφέρει: το οποίο μας επιδείξατε, και μέρος του οποίου μας χορηγήσατε, σύμφωνα με το άρθρο 5 του κώδικα διοικητικής διαδικασίας (Ν.2690/1999). Το εν λόγω έγγραφο το χρησιμοποιήσατε για πρώτη φορά σε εμάς ενώ δεν μας αφορά. ι) Την υπ' αρ. πρωτ. ***/4.4.2014 αίτηση του καταγγέλλοντος προς τον Δήμο Αθηναίων Δ/νση Κοιμητηρίων με θέμα αναγνώριση οικογενειακού τάφου, στην οποία ο καταγγέλλων επικαλείται τον κανονισμό κοιμητηρίων του έτους 1979 άρθρο 5 παρ. 3, καθώς και στον οδηγό του δημότη που αφορά το Α' Κοιμητήριο, σελ. 8 με θέμα παραχώρηση οικογενειακού τάφου Α' παράγραφος, όπου αναφέρεται ότι δικαίωμα ταφής έχουν τα νόμιμα, θετά νομιμοποιηθέντα αναγνωρισθέντα δικαστικά και εξώδικα και υιοθετηθέντα τέκνα του αρχικού δικαιούχου και οι κατιόντες των τέκνων. Το έγγραφο αυτό δεν έχει προσκομισθεί εν όλω από τον καταγγέλλοντα, επισυνάπτονται όμως τα αποσπάσματα του κανονισμού και του οδηγού του δημότη, στα οποία αναφέρεται το απόσπασμα. Β. Εξέταση των ισχυρισμών 7. Ο καταγγέλλων ισχυρίζεται ότι η απόφαση ***/*** του Πρωτοδικείου Πειραιά είχε αμιγώς αναγνωριστικό χαρακτήρα της υιοθεσίας της μητέρας του από τον Αντώνιο Κουμάντο και ότι η υιοθεσία είχε συντελεστεί κατά τις διατάξεις του βυζαντινορωμαϊκού δικαίου από το έτος ***, δηλαδή πριν από την γέννηση του ιδίου, όταν η μητέρα του ήταν

Διαμεσολάβηση 43/2014 Σελίδα 6 ανήλικη. Με βάση αυτόν τον ισχυρισμό, ο καταγγέλλων επάγεται ότι είναι κατιών του *** *** και άρα δικαιούχος ταφής στον οικογενειακό τάφο. Ο καταγγέλων θα πρέπει λοιπόν, στο πλαίσιο της απόδειξης του ισχυρισμού του, να προσκομίσει ισχυρά αποδεικτικά μέσα, λ.χ. δημόσια έγγραφα, από τα οποία θα πρέπει να αποδεικνύεται ο εν λόγω ισχυρισμός. Στην αίτησή του και στην ιεραρχική προσφυγή του έχει επικαλεστεί εγγραφές σε δημόσια αρχεία, χωρίς να φαίνεται να έχει προσκομίσει τα έγγραφα αυτά. Θα πρέπει λοιπόν ο ισχυρισμός του ότι η υιοθεσία συντελέστηκε το *** να αποδειχθεί με το σύνολο των εγγράφων, συμπεριλαμβανομένης πιθανώς και της αιτιολογίας της δικαστικής απόφασης ***, που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την συντέλεση της υιοθεσίας κατά το βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο. 8. Ο καταγγέλλων κατά της απορριπτικής υπ' αρ. πρωτ. ***/6.2.2013 απάντησης της Δ/νσης Κοιμητηρίων άσκησε ιεραρχική προσφυγή ενώπιον του Δημάρχου Αθηναίων και του Δημοτικού Συμβουλίου. Σύμφωνα με το άρθρο 24 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (Ν.2690/1999), με την ιεραρχική προσφυγή ζητείται, από την αρχή που προϊσταται εκείνης που εξέδωσε την πράξη, η ακύρωσή της. Στην προκειμένη υπό κρίση περίπτωση, ο καταγγέλλων ζήτησε αρχικά από την Δ/νση Κοιμητηρίων την αναγνώριση της ιδιότητάς του ως δικαιούχου και, κατόπιν απόρριψης του αιτήματος, απευθύνθηκε στον Δήμαρχο Αθηναίων, ο οποίος προϊσταται των υπηρεσιών του Δήμου, να παρέμβει για να αποκατασταθεί η νομιμότητα και να αναγνωριστεί ως δικαιούχος. Ωστόσο, οι απαντήσεις της Δ/νσης Κοιμητηρίων δεν αποτελούν ατομικές διοικητικές πράξεις, αλλά ενημερωτικά έγγραφα που δεν έχουν εκτελεστό χαρακτήρα και δεν ιδρύουν ατομικούς κανόνες δικαίου. Καθώς όμως το περιεχόμενο αυτών των εγγράφων θα μπορούσε πιθανώς να οδηγήσει στο μέλλον στην έκδοση αρνητικής ατομικής διοικητικής πράξης, η ορθότερη διοικητική πρακτική θα επέβαλε την αντιμετώπιση του αιτήματος ως ιεραρχικής προσφυγής, με την προετοιμασία σχετικής εισήγησης της Δ/νσης Κοιμητηρίων προς το Δημοτικό Συμβούλιο για την λήψη σχετικής απόφασης επί της ορθής ή μη ερμηνείας των κανόνων δικαίου και την λήψη υπόψη αποδεικτικών μέσων που ισχυρίζεται ότι κατέχει ο καταγγέλλων και θα πρέπει να τεθούν υπόψη της υπηρεσίας και του οργάνου διοίκησης του Δήμου. 9. Στις απαντήσεις της Δ/νσης Κοιμητηρίων δεν αντιμετωπίζεται καθόλου ο ισχυρισμός του καταγγέλλοντος περί υιοθεσίας της μητέρας του σε χρόνο προγενέστερο της δικαστικής απόφασης και υπό το καθεστώς του βυζαντινορωμαϊκού δικαίου. Ως προς αυτό το σκέλος, ο καταγγέλλων δεν έχει λάβει σχετική αιτιολογημένη απάντηση, η οποία θα μπορούσε να περιέχει κατ' αρχήν την σχετική νομική ανάλυση και τις πιθανές προϋποθέσεις που θα απαιτούντο για την αναγνώριση της συντέλεσης της υιοθεσίας σε χρόνο κατά τον οποίο ο καταγγέλλων δεν είχε γεννηθεί. 10. Ως προς τα αιτήματα του καταγγέλλοντος να του χορηγηθούν αντίγραφα των εγγράφων της Νομικής Διεύθυνσης, παρατηρείται ότι στο ιστορικό που ο ίδιος κατέθεσε μαζί με την καταγγελία του, αναφέρει ότι απόσπασμα της γνωμοδότησης του 2009 του επιδείχθηκε από τον εργολάβο της κηδείας της συζύγου του και όχι από την ίδια την υπηρεσία. Ως προς αυτό το σκέλος, φαίνεται ότι η υπηρεσία ορθώς υποστηρίζει ότι δεν του επέδειξε η ίδια απόσπασμα της γνωμοδότησης της Νομικής Διεύθυνσης, χωρίς αυτό να

Διαμεσολάβηση 43/2014 Σελίδα 7 αναιρεί το γεγονός ότι στον καταγγέλλοντα περιήλθαν φωτοτυπημένα αποσπάσματα του εν λόγω εγγράφου που τα έχει προσκομίσει στον Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, ως επισυναπτόμενα στην υπό κρίση καταγγελία του. Περαιτέρω, η απάντηση της Διεύθυνσης Κοιμητηρίων ότι σύμφωνα με τον Ν.2690/1999 και τα άρθρα 49-50 του Κώδικα περί Δικηγόρων δεν επιτρέπεται η χορήγηγηση [από τις διοικητικές υπηρεσίες] αντιγράφων γνωμοδοτήσεων της Νομικής Διεύθυνσης σε τρίτους δεν είναι πλήρης και νομικά ακριβής. Πρώτον, γιατί δεν απαντά στο αίτημα περί χορήγησης και των εγγράφων ερωτημάτων που έθεσε η Δ/νση Κοιμητηρίων στην Νομική Διεύθυνση. Δεύτερον, διότι, κατά το άρθρο 5 παρ. 1 του Ν.2690/1999, κάθε ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα, ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαμβάνει γνώση των διοικητικών εγγράφων. Ως διοικητικά έγγραφα νοούνται όσα συντάσσονται από τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως εκθέσεις, μελέτες, πρακτικά, στατιστικά στοιχεία, εγκύκλιες οδηγίες, απαντήσεις της Διοίκησης, γ ν ω μ ο δ ο- τ ή σ ε ι ς και αποφάσεις. Περαιτέρω, κατά την παρ. 2 του ίδιου άρθρου, όποιος εχει ειδικό έννομο συμφέρον δικαιούται, ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαμβάνει γνώση των ιδιωτικών εγγράφων που φυλάσσονται στις δημόσιες υπηρεσίες και είναι σχετικά με υπόθεσή του η οποία εκκρεμεί σε αυτές ή έχει διεκπεραιωθεί από αυτές. Κατά την παρ. 3, το κατά τις προηγούμενες παραγράφους δικαίωμα δεν υφίσταται στις περιπτώσεις που το έγγραφο αφορά την ιδιωτική ή οικογενειακή ζωή τρίτου ή αν παραβλάπτεται το απόρρητο το οποίο προβλέπεται από ειδικές διατάξεις. Η αρμόδια διοικητική αρχή μπορεί να αρνηθεί την ικανοποίηση του δικαιώματος τούτου αν το έγγραφο αναφέρεται στις συζητήσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, ή αν η ικανοποίηση του δικαιώματος αυτού είναι δυνατόν να δυσχεραίνει ουσιωδώς την έρευνα δικαστικών, διοκητικών, αστυνομικών ή στρατιωτικών αρχών σχετικώς με την τέλεση εγκλήματος ή διοικητικής παράβασης. Κατά την παρ. 4, το δικαίωμα των παρ. 1 και 2 ασκείται: α) με μελέτη του εγγράφου στο κατάστημα της υπηρεσίας ή β) με χορήγηση αντιγράφου εκτός αν η αναπαραγωγή τούτου μπορεί να βλάψει το πρωτότυπο. Κατά την παρ. 5 η άσκηση του κατά τις παρ. 1 και 2 δικαιώματος γίνεται με την επιφύλαξη της ύπαρξης τυχόν δικαιωμάτων πνευματικής ή βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Κατά την παρ. 6, η χρονική προθεσμία για τη χορήγηση εγγράφων κατά τις παραγράφους 1 και 2 ή την αιτιολογημένη απόρριψη της σχετικής αίτησης του πολίτη είναι είκοσι (20) ημέρες. Περαιτέρω, οι γνωμοδοτήσεις που συντάσσονται από δικηγόρους που είναι εντολοδόχοι του Δήμου Αθηναίων καλύπτονται πράγματι από το δικηγορικό απόρρητο, το οποίο δεσμεύει τον Δικηγόρο να μην χορηγεί αντίγραφα των εντολέων του σε τρίτους. Οι διατάξεις αυτές του Κώδικα περί Δικηγόρων όμως, δεν απαγορεύουν στον ίδιο τον εντολέα εν προκειμένω, τον Δήμο- να χορηγεί αντίγραφα των γνωμοδοτήσεων των δικηγόρων του σε τρίτους, καθώς το δικηγορικό απόρρητο δεσμεύει μόνο τον ίδιο τον Δικηγόρο και όχι τον εντολέα του, ο οποίος έχει εξουσία διάθεσης των εγγράφων που του έχει χορηγήσει ο Δικηγόρος του, με την επιφύλαξη, βεβαίως, των διατάξεων περί πνευματικής ιδιοκτησίας (Ν.2121/1993), οι οποίες απαγορεύουν την εκμετάλλευση των έργων πνευματικής ιδιοκτησίας, κατά τρόπον ώστε να παρακωλύεται η κανονική εκμετάλλευση του έργου, δεν απαγορεύουν όμως και την χορήγηση ενός αντιγράφου του έργου από τον δικαιούχο σε κάποιον ενδιαφερόμενο τρίτο. Συνεπώς, νόμιμος λόγος για τον αποκλεισμό της χορήγησης αντιγράφων των εν λόγω γνωμοδοτήσεων θα υπήρχε έαν σε αυτές περιλαμβάνονται στοιχεία που αφορούν την ιδιωτική ή οικογενειακή ζωή τρίτων (άρθρο 5 παρ. 3 του Ν.2690/1999), όπως θα συνέβαινε εάν οι γνωμοδοτήσεις αναφέρονται

Διαμεσολάβηση 43/2014 Σελίδα 8 ονομαστικά σε υποθέσεις άλλων πολιτών και στα δικαιώματά τους επί των τάφων του δημοτικού κοιμητηρίου. Σε μια τέτοια περίπτωση, η υπηρεσία, εάν εξετάσει το περιεχόμενο των γνωμοδοτήσεων και διαπιστώσει ότι το περιεχόμενό τους αφορά την ιδιωτική ή οικογενειακή ζωή τρίτων, οφείλει να ενημερώσει τον ενδιαφερόμενο ότι η πρόσβαση στα έγγραφα αυτά απαγορεύεται, αιτιολογώντας την απάντησή της (κατά το άρθρο 5 παρ. 6 του Ν.2690/1999) επί της συγκεκριμένης νομικής βάσης. Παράλληλα όμως, επειδή το δικαίωμα πρόσβασης του πολίτη στις πληροφορίες του δημόσιου τομέα κατοχυρώνεται συνταγματικά, τόσο βάσει του άρθρου 5Α παρ. 1, όσο και βάσει του άρθρου 10 παρ. 3 του Συντάγματος, όπως ορθώς επικαλείται στις αιτήσεις του ο καταγγέλλων, η Διεύθυνση Κοιμητηρίων θα μπορούσε με έγγραφό της να ενημερώσει τον καταγγέλλοντα παραθέτοντας μόνο τα αποσπάσματα των γνωμοδοτήσεων που αναφέρονται στο νομικό θέμα που αντιμετώπισε η Νομική Διεύθυνση, απαλείφοντας τις τυχόν πληροφορίες που ανάγονται στην ιδιωτική ή οικογενειακή ζωή τρίτων. Κατ' αυτόν τον τρόπο, θα διασφαλιστεί η πρακτική εναρμόνιση τόσο του δικαιώματος του καταγγέλλοντος για πρόσβαση στην πληροφόρηση με την απαγόρευση του άρθρου 5 παρ. 3 του Ν.2690/1999, χωρίς, παράλληλα, να παραβλάπτεται το δικηγορικό απόρρητο που προβλέπεται από τον Κώδικα περί Δικηγόρων. ΙΙΙ. Διαμεσολάβηση για την επίλυση του προβλήματος 11. Κατόπιν των ανωτέρω, o Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης καλεί: - τον καταγγέλλοντα να προσκομίσει αντίγραφο της απόφασης ***/*** του Πρωτοδικείου Πειραιά, καθώς και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο κατά την κρίση του μπορεί να αποτελέσει πλήρες αποδεικτικό μέσο (λ.χ. έγγραφα δημοσίων οργάνων) για τον ισχυρισμό του περί υιοθεσίας της μητέρας του από τον *** **** το έτος *** και - την Διεύθυνση Κοιμητηρίων: i) να επανεξετάσει τις αιτήσεις του καταγγέλλοντος για χορήγηση των έγγραφων ερωτημάτων της προς την Νομική Διεύθυνση και να του χορηγήσει αντίγραφα των εν λόγω εγγράφων, εφόσον αυτά δεν αναφέρονται στην ιδιωτική ή οικογενειακή ζωή τρίτων ή, σε περίπτωση που αυτά αναφέρονται στην ιδιωτική ή οικογενειακή ζωή τρίτων, να συντάξει έγγραφο ενημερώνοντας τον καταγγέλλοντα για τους λόγους άρνησης χορήγησης των εγγράφων και παρέχοντάς του πληροφόρηση μόνο ως προς την ανάλυση των νομικών διατάξεων που περιλαμβάνονται στα εν λόγω έγγραφα και ii) να επανεξετάσει την υπόθεση ως προς το σκέλος που δεν έχει αντιμετωπίσει, ήτοι ως προς τον νομικό ισχυρισμό του καταγγέλλοντος ότι η υιοθεσία της μητέρας του συντελέστηκε κατά το βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο και ως προς τον ισχυρισμό κατά τον οποίον ο καταγγέλλων είναι κατιών του *** ***. Παράλληλα, να εξετάσει την δυνατότητα προετοιμασίας σχετικής εισήγησης προς το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων, προκειμένου να ληφθεί αρμοδίως η απόφαση επί της ιεραρχικής

Διαμεσολάβηση 43/2014 Σελίδα 9 προσφυγής που έχει υποβάλλει ο καταγγέλλων, αφού βεβαίως πρώτα αυτός καταθέσει τα ανωτέρω αποδεικτικά έγγραφα που αναφέρει ότι κατέχει. Αθήνα, 13η Απριλίου 2014 Ο ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΤΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Βασίλης Σωτηρόπουλος