Φλεγμονώδεις Δείκτες στο Σοβαρό Άσθμα Παρόν και Μέλλον Κωνσταντίνος Θ. Κωστίκας, MD, FCCP Πνευμονολογική Κλινική Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Σχετικά έγγραφα
Μη επεμβατικοί δείκτες φλεγμονής αεραγωγών στην κλινική πράξη:

Φλεγμονώδεις δείκτες στο σοβαρό άσθμα

Ουδετεροφιλική φλεγμονή στο άσθμα. Νικολέττα Ροβίνα Επιμελήτρια Β Α Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική Νοσ/μείο «η Σωτηρία»

Νικολέττα Ροβίνα Πνευμονολόγος 1η Παν/κή Πνευμονολογική Κλινική ΓΝΝΘΑ «η Σωτηρία» Θεραπεύοντας με βάση τους βιολογικούς δείκτες-εφικτό; Όχι (?)..

Θεραπεύοντας με βάση τους βιολογικούς δείκτες-εφικτό; Α. Ι. Παπαϊωάννου Ειδικευόμενη Πνευμονολόγος Γ Πνευμονολογική Κλινική Γ.Ν.

Ενδείξεις μέτρησης εκπνεομένου NO στα παιδιά

Φαινότυπος μόνιμης απόφραξης αεραγωγών

Φαινότυποι. Πορπόδης Κωνσταντίνος Πνευμονολόγος Λέκτορας ΑΠΘ

"Τα πολλαπλά πρόσωπα του άσθματος"

Φαινότυποι & Ενδότυποι Σοβαρού Άσθματος. Ελευθέριος Ζέρβας, Πνευμονολόγος Επιμελητής Α ΕΣΥ 7 η Πνευμονολογική Κλινική Γ.Ν.Ν.Θ.

H παρουσίαση αυτή αποτελεί δημιουργία του ομιλητή Παρακαλείστε να τη χρησιμοποιήσετε μόνο για ενημέρωσή σας

REGISTRY ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΒΑΡΟ ΒΡΟΓΧΙΚΟ ΑΣΘΜΑ. ΠΕΤΡΟΣ ΜΠΑΚΑΚΟΣ Αναπλ. Καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ Συντονιστής Ομάδας Άσθματος ΕΠΕ

Διαχείριση ασθενούς με σοβαρό άσθμα. Στέλιος Λουκίδης MD FCCP Ιατρική σχολή ΕΚΠΑ ERS chairman group 5.2

Οστεοποντίνη στο υπερκείµενο των προκλητών πτυέλων σε ασθµατικούς καπνιστές: συσχετίσεις µε δείκτες φλεγµονής και αναδιαµόρφωσης των αεραγωγών

Δείκτες φλεγμονής στο άσθμα. ΣΤΕΛΙΟΣ ΛΟΥΚΙΔΗΣ Πανεπιστημιακή κλινική ΝΝΘΑ

Δείκτες φλεγμονής στο άσθμα. ΣΤΕΛΙΟΣ ΛΟΥΚΙΔΗΣ MD FCCP Ιατρική σχολή ΕΚΠΑ

ΒΡΟΓΧΙΚΟ ΑΣΘΜΑ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ

Μη φαρμακευτική προσέγγιση- Επεμβατικές θεραπείες Πασχάλης Στειρόπουλος MD, PhD, FCCP ΓΝΘ Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Θεσσαλονίκη

Παιδιατρική ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ, 23, 3. Γ Παιδιατρική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, 2

H παρουσίαση αυτή αποτελεί δημιουργία του ομιλητή Παρακαλείστε να τη χρησιμοποιήσετε μόνο για ενημέρωσή σας

Ορισμός ΧΑΠ. Ορισμός άσθματος. Σύνδρομο αλληλοεπικάλυψης Άσθματος και ΧΑΠ. Γεώργιος Χειλάς

Άσθμα όψιμης έναρξης. Πορπόδης Κωνσταντίνος Πνευμονολόγος Λέκτορας ΑΠΘ

Εκτίμηση της φλεγμονής των αεραγωγών στη ΧΑΠ: Τι πληροφορίες παίρνουμε; Στέλιος Θ. Λουκίδης MD FCCP Ιατρική σχολή ΕΚΠΑ

ΣΟΒΑΡΟ ΑΣΘΜΑ: Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ Ορισμός διαγνωστική προσέγγιση διαχείριση


Ν.Ροβίνα. αναδιαμόρφωση των αεραγωγών στο σοβαρό ανθιστάμενο στη θεραπεία άσθμα. λχανάτηs 1, Σ. Λουκίδης 3. Τσέλιου 1, K. KοντογιάννηK.

Φαινότυποι Σοβαρού Άσθματος

H παρουσίαση αυτή αποτελεί δημιουργία του ομιλητή Παρακαλείστε να τη χρησιμοποιήσετε μόνο για ενημέρωσή σας

στη διάγνωση Βρογχικό άσθµα ρ ήµος Κ. Γίδαρης Παιδίατρος MRCPCH Α Παιδιατρική Κλινική ΑΠΘ ΦΛΕΓΜΟΝΗ Βρογχόσπασµος

H παρουσίαση αυτή αποτελεί δημιουργία του ομιλητή Παρακαλείστε να τη χρησιμοποιήσετε μόνο για ενημέρωσή σας

Θεραπευτικοί χειρισμοί και παρακολούθηση ασθενή με βρογχικό άσθμα στην κοινότητα

Παθογένεια της ΧΑΠ: νεώτερα δεδοµένα. Καθηγητής: : N.M.Σιαφάκας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Κρήτης

Θεραπευτική διαχείριση σοβαρού άσθματος

Σεμινάριο Άσθματος 2016 Μύθοι και Πραγματικότητα 5 top άρθρα με θέμα «Αμφιλεγόμενα Θέματα στο άσθμα»

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΑΓΓΕΙΟΔΙΑΣΤΑΛΤΙΚΑ

Μελλοντικές θεραπείες Δρ. Εύα Φούκα Επιμελήτρια Πνευμονολογικής Κλινικής ΑΠΘ

Θεραπεύσιμα χαρακτηριστικά στα αποφρακτικά νοσήματα του πνεύμονα: μια καινοτόμος προσέγγιση. Στέλιος Λουκίδης MD Phd FCCP Ιατρική σχολή ΕΚΠΑ

Ο ρόλος της Λεπτίνης, της Αδιπονεκτίνης και της Γρελίνης στο Άσθµα στη σταθερή νόσο και στην παρόξυνση

Ν. Τζανάκησ Αναπληρωτήσ Καθηγητήσ Ιατρική Σχολή, Πανεπιςτήμιο Κρήτησ

H παρουσίαση αυτή αποτελεί δημιουργία του ομιλητή Παρακαλείστε να τη χρησιμοποιήσετε μόνο για ενημέρωσή σας

Η παρόξυνση του σοβαρού ασθματικού

Φαινότυποι και ενδότυποι σοβαρού άσθματος: Ματιές στο μέλλον. Στέλιος Λουκίδης MD phd FCCP FERS Ιατρική σχολή ΕΚΠΑ

5 ο Σεμινάριο Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης Ημέρες Άσθματος 2016 «ΒΡΟΓΧΙΚΟ ΑΣΘΜΑ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ» ACOS.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

Διαχείριση ασθενούς με σοβαρό άσθμα. Στέλιος Λουκίδης MD FCCP Ιατρική σχολή ΕΚΠΑ ERS chairman group 5.2

Νέοι στοχευμένοι παράγοντες υπό έρευνα

Τα αντιβιοτικά στο άσθμα. Χάρη Μπιτσάκου Πνευμονολόγος

LAΜA στο άσθμα: Έχουν θέση; Ναι

Πτυχιακή εργασία Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΑΣΘΜΑ

Το σοβαρό άσθμα στα παιδιά: προβλήματα και λύσεις

Σύνδροµο αλληλοεπικάλυψης στο Άσθµα και στη ΧΑΠ Υπαρκτή οντότητα ή όχι;

H παρουσίαση αυτή αποτελεί δημιουργία του ομιλητή Παρακαλείστε να τη χρησιμοποιήσετε μόνο για ενημέρωσή σας

Νεότερεσ θεραπείεσ για το άςθμα. Μίνα Γκάγκα ΝΝΘΑ

Το σοβαρό άσθμα τα παιδιά. Ε.Παρασκάκης Eπικ. Καθηγητής Παιδιατρικής Παιδοπνευμονολογική Μονάδα Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Θράκης

Ο αλλεργικός ασθενής με σοβαρό άσθμα

Συνοσηρότητα στο σοβαρό άσθμα. Χάρη Μπιτσάκου Πνευμονολόγος

IL - 13 /IL - 18 ELISA PCR RT - PCR. IL - 13 IL - 18 mrna. 13 IL - 18 mrna IL - 13 /IL Th1 /Th2

Διερεύνηση των βρογχεκτασιών στο σοβαρό άσθμα

H παρουσίαση αυτή αποτελεί δημιουργία του ομιλητή Παρακαλείστε να τη χρησιμοποιήσετε μόνο για ενημέρωσή σας

Βήχας ισοδύναμος άσθματος Cough Variant Asthma

Άσθμα και εγκυμοσύνη

Μια κριτική ματιά στην κλινική. μελέτη GRIPHON

Mηχανισμοί Φλεγμονής στο Άσθμα. Μίνα Γκάγκα ΝΝΘΑ

Η χρήση των βιολογικών δεικτών στην ΧΑΠ. Ανδριάνα Ι Παπαϊωάννου Επικουρική Επιμελήτρια, Β Πνευμονολογική Κλινική Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αττικόν

Ιδιαιτερότητες παιδικού άσθματος

ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΣ. Χ.Γκράτζιου Πνευμονολογος. Κέντρο Ασθματος και Αλλεργίας Ευγενίδειο Θεραπευτήριο

Διάγνωση άσθματος 2017

Άσθμα ως συνοσηρότητα στη ΧΑΠ ειδική αντιμετώπιση;

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΙΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΚΛΙΝΙΚΟΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΕΣ

Θεραπεία άσθματος σε παιδιά και έφηβους: προβλήματα και λύσεις

ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΕ ΥΓΙΕΙΣ ΚΑΙ ΑΣΘΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1

Άσθμα στα νήπια Νεώτερα στη θεραπεία

Διάγνωση του βρογχικού άσθματος

Αλλεργική Ρινίτιδα και Βρογχικό Άσθμα: Συσχέτιση

Μ. Μηνάς, Ε. Γκουντουβά, Ε. Αποστολίδου, Η. Μακρής, Κ. Γουργουλιάνης, Χ. Χατζόγλου

ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΑΟΡΤΗΣ ΚΑΙ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΟΙΛΙΑΣ

Αλλεργικό άσθμα: από τη διάγνωση στη θεραπεία. Δέσποινα Παπακώστα Επίκ Καθηγήτρια Πνευμονολογίας Πνευμονολογική Κλινική Α.Π.Θ.

derivation of the Laplacian from rectangular to spherical coordinates

Η ιπλή Βρογχοδιαστολή στη διαχείριση των ασθενών με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

Μη επεμβατικοί μέθοδοι αξιολόγησης. της φλεγμονής των αεραγωγών στο άσθμα.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Αλληλεπικάλυψη Άσθματος και ΧΑΠ. Μ.Τουμπής Πνευμονολόγος

H παρουσίαση αυτή αποτελεί δημιουργία του ομιλητή Παρακαλείστε να τη χρησιμοποιήσετε μόνο για ενημέρωσή σας

Ο ρόλος των λείων μυϊκών ινών στο άσθμα


ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. ΘΕΜΑ: «ιερεύνηση της σχέσης µεταξύ φωνηµικής επίγνωσης και ορθογραφικής δεξιότητας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας»

Mηχανισμοί απόφραξης Υπερτροφία βλεννογόνου. φυσιολογικός

Anti-IgE: Πότε και για Πόσο?

Ελκώδης Κολίτιδα: Χαρακτηριστικά της νόσου και Θεραπευτικοί στόχοι

Real life data with anti IL-5 treatment. Πνευμονολογικές Κλινικές & Πνευμονολόγοι ανά την επικράτεια

HIV HIV HIV HIV AIDS 3 :.1 /-,**1 +332

Εισπνεόμενα Κορτικοστεροειδή (ICS) Δρ. Πορπόδης Κων/νος Πνευμονολόγος

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΤΣΑΟΥΝΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Κ.Ε.Θ. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ

West JB. Η Φυσιολογία της Αναπνοής απαραίτητα στοιχεία

ΗΠΙΟ ΕΠΙΜΕΝΟΝ ΑΣΘΜΑ (MILD PERSISTENT ASTHMA) ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΑΘΕΡΗ ΑΠΟΨΗ. Ξ.ΤΣΙΑΦΑΚΗ Διευθύντρια ΕΣΥ Β Πνευμονολογικό τμήμα Σισμανόγλειο - Αθήνα

«Συνεχής ή διαλείπουσα χορήγηση εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών στο παιδικό άσθμα. Τι προτείνει η βιβλιογραφία»

ΧΑΠ Παθογένεια: Φλεγμονή και καταστροφή παρεγχύματος. Στέλιος Λουκίδης Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική

ΠΑΡΟΞΥΝΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ (ΧΑΠ)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΟΧΗ ΤΩΝ ΣΤΑΘΕΡΩΝ ΣΥΝ ΥΑΣΜΩΝ

Transcript:

. Συνάντηση Ομάδας Άσθματος 2009 Φλεγμονώδεις Δείκτες στο Σοβαρό Άσθμα Παρόν και Μέλλον Κωνσταντίνος Θ. Κωστίκας, MD, FCCP Πνευμονολογική Κλινική Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Φλεγμονώδεις Δείκτες στο Σοβαρό Άσθμα Παρόν και Μέλλον In pursuit of biomarkers Bench: the importance of being earnest Bedside: the long and winding road The Future of Biomarkers (?)

Φλεγμονώδεις Δείκτες στο Σοβαρό Άσθμα Παρόν και Μέλλον In pursuit of biomarkers Bench: the importance of being earnest Bedside: the long and winding road The Future of Biomarkers (?)

Definition of Biomarkers A biomarker has been defined as a characteristic that is objectively measured and evaluated as an indicator of normal biological processes, pathogenic processes or pharmacologic responses to a therapeutic intervention The term biomarker historically refers to analytes in biological samples Snell E, Curr Opin Pharmacol 2008

The ideal biomarker Taylor DR, Pavord ID, Postgrad Med J 2008

ΜΗ (ΕΛΑΧΙΣΤΑ) ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ Βιοψίες βρογχικού βλεννογόνου Βρογχοκυψελιδικό έκπλυμα (BAL) Έλεγχος βρογχικής υπεραντιδραστικότητας Εκπνεόμενο ΝΟ (FeNO) Προκλητή απόχρεμψη Συμπύκνωμα του εκπνεόμενου αέρα Συστηματικοί δείκτες

Pathology of Severe Asthma Phenotypes Early Onset Late Onset Eos (+) Eos ( ) Wenzel SE, AJRCCM 1999; Wenzel SE, AJRCCM 2005

Severe Asthma: Evaluation and Steroid Resistance Wenzel SE, AJRCCM 2005 (Perspective)

Percent European Network For Understanding Mechanisms Of Severe Asthma (ENFUMOSA) 60 50 40 * * Controlled Asthma Severe Asthma 30 20 10 0 Macro Neutro Lymph Eos met br ep sq ep ENFUMOSA, ERJ 2003

Biomarkers of Inflammation ENFUMOSA ENFUMOSA, ERJ 2003

NHLBI Severe Asthma Research Program (SARP) Plus significant bronchodilator reversibility in severe asthma Moore WC, J All Clin Immunol 2007

Serum IL-8 and TNF-α in Severe Asthma Biomarkers of Systemic Inflammation? PLUS increased circulating neutrophils Silvestri M, Clin Exp Allergy 2006

hs-crp in EBC and Serum in Severe Asthma PLUS significant correlation between serum and EBC hs-crp Zietkowski Z, Respir Med 2009

Φλεγμονώδεις Δείκτες στο Σοβαρό Άσθμα Παρόν και Μέλλον In pursuit of biomarkers Bench: the importance of being earnest Bedside: the long and winding road The Future of Biomarkers (?)

Sputum Eosinophilia and Asthma Severity Louis R, AJRCCM 2000

Reduced Eosinophil Apoptosis in Severe Asthma Duncan CJA, ERJ 2003

Sputum Neutrophilia and Asthma Severity Jatakanon A, AJRCCM 1999

Inflammatory Subtypes in Asthma: Sputum Simpson JL, AJRCCM 2005

Eosinophils and Neutrophils in Severe Asthma: Associations with Airway Cytokine Profile Severe (n=24) and moderate asthma (n=26) Subjects with severe asthma had more sputum neutrophilia (p=0.007) and eosinophilia (p=0.001) Exhaled nitric oxide was similar between groups IL-8 and IFN-γ expression were increased and IL-4 expression was decreased in severe asthma compared to moderate disease (p<0.001 for each comparison) Eotaxin and IL-5 expression did not differ between groups Excess neutrophilia may be explained by increased expression of IL-8, but differences in eosinophilia do not appear to be associated with IL-5 and eotaxin expression Shannon J, Chest 2008

Persistent Airflow Limitation in Severe Asthma Ten Brinke A, AJRCCM 2001

Sputum eosinophils and severe asthma Exacerbations and Duration of Asthma Most subjects with high sputum eosinophil counts did not have high mucosal eosinophil counts Exhaled NO was increased in the eosinophilic phenotype as judged from bronchial biopsy findings, but not on the basis of induced sputum No differences in the clinical characteristics between eosinophilic and non-eosinophilic phenotypes Lemière C, JACI 2006

Sputum 8-Isoprostane in Severe Asthma Wood LG, AJRCCM 2005

Loss of Sputum LXA4 in Severe Asthma Vachier I, J All Clin Immunol 2005

GM-CSF in Sputum in Severe Asthma and COPD: Association with Eosinophilic Inflammation Saha SK, Thorax 2009

The Origin of Exhaled NO Macrophage IL-8 + TNF-α Exhaled NO NO AIRWAY T-lymphocyte IL-4 + IFN-γ NF-kB NO inos EPITHELIAL CELL Vasodilatation Plasma leakage NO BRONCHIAL MUCOSA Bronchodilation? Eosinophilic inflammation Kharitonov SA, Am J Respir Crit Care Med 2001

Severe Asthma in School-Age Children Fitzpatrick AM, JACI 2006 (NHLBI Severe Asthma Research Programme)

Alveolar NO in Severe Asthma on CS Brindicci C, Chest 2007

Persistent Airflow Obstruction in Severe Asthma Group S: persistent airflow obstruction (FEV1 <50%) Group N: no obstruction (FEV1 >80%) Bumbacea C, ERJ 2004

FeNO and Lung Function Decline in Difficult to Treat Asthma Van Veen IH, ERJ 2008

NO and ph in Severe Asthma Tseliou E, ERS 2006

Nitrotyrosine and Leukotrienes in EBC Hanazawa T, AJRCCM 2000

CysLTs and 8-Isoprostane in EBC Samitas K, Respir Med 2009

Asthmatic Smokers: Common Mechanisms with COPD? Not all that comes out is hot air Baydur A, Chest 2005 (EDITORIAL) Kostikas K, Chest 2005

CysLTs in EBC and RBM thickness 29 children with moderate to severe persistent asthma Lex C, Respir Res 2007

Re-Modelling

Φλεγμονώδεις Δείκτες στο Σοβαρό Άσθμα Παρόν και Μέλλον In pursuit of biomarkers Bench: the importance of being earnest Bedside: the long and winding road The Future of Biomarkers (?)

FeNO to Guide Treatment in Chronic Asthma 45.6% reduction in exacerbation rate (p=0.27) 40% ICS reduction (270 μg/day) (p=0.008) Smith AD, NEJM 2005

FeNO for Asthma Management: 46 weeks RCT FeNO Management resulted in higher doses of ICS, without clinically important improvements in symptomatic asthma control BUT included pts. with low FeNO AND Was more efficient in pts with: BMI >30 kg/m 2 high blood eosinophils atopy high total IgE Szefler SJ, Lancet 2008

Omalizumab (Xolair ) and FeNO Steroid Stable Phase Steroid Reduction Phase Open-Label Silkoff P, Pediatrics 2004

FeNO and persistent eosinophilic phenotype in Severe Refractory Asthma 17 controls 15 pts. mild-moderate asthma 24 pts. severe refractory asthma (SRA) Correlation of FeNO with tissue eosinophils only in pts with SRA r s = 0.54, p = 0.007 FeNO values >72.9 ppb predict the presence of tissue eosinophilia Sensitivity 0.56 - Specificity 1.0 (AUC=0.83) Silkoff PE, J All Clin Immunol 2005

Exhaled breath analysis: current state of standardization, research, and clinical use Kharitonov SA & Barnes PJ, Chest 2006

Refractory Eosinophilia in Severe Asthma: Effect of IM Triamcinolone Ten Brinke A, AJRCCM 2004

Παροξύνσεις και ηωσινόφιλα πτυέλων 74 ασθενείς από ιατρείο άσθματος (κυρίως ανθιστάμενο στη θεραπεία άσθμα) Randomised, blinded, parallel group, 12 month Σύγκριση "παραδοσιακής" θεραπείας και αντιμετώπισης με επιπρόσθετο στόχο την επαναφορά των ηωσινοφίλων των πτυέλων σε φυσιολογικά επίπεδα Primary outcome: αριθμός σοβαρών παροξύνσεων Green RΗ, Lancet 2002

Παροξύνσεις και ηωσινόφιλα πτυέλων SYMPTOMS CONTROLLED anti-inflammatory Rx bronchodilator Rx Sputum guidelines group Sputum eosinophils <1% SYMPTOMS NOT CONTROLLED anti-inflammatory Rx bronchodilator Rx No change in anti-inflammatory Rx bronchodilator Rx Sputum eosinophils 1-3% No change in anti-inflammatory Rx bronchodilator Rx anti-inflammatory Rx bronchodilator Rx Sputum eosinophils >3% anti-inflammatory Rx bronchodilator Rx if on maximum anti-inflammatory Rx Green RΗ, Lancet 2002

Σοβαρές παροξύνσεις Παροξύνσεις και ηωσινόφιλα πτυέλων 120 Θεραπεία με βάση συμπτώματα και λειτουργικό έλεγχο Θεραπεία με βάση τα ηωσινόφιλα των πτυέλων 100 80 60 63% μείωση παροξύνσεων *p = 0.01 40 20 0 Χωρίς αύξηση κορτικοστεροειδών 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Μήνες Green RΗ, Lancet 2002

Παροξύνσεις και ηωσινόφιλα πτυέλων (2) 49% μείωση παροξύνσεων Ηωσινοφιλικές Μη ηωσινοφιλικές Χωρίς αύξηση κορτικοστεροειδών Jarayam L, Eur Respir J 2006

Asthma Management by Monitoring Sputum Neutrophil Counts A Light at the End of the Tunnel of Inflammation in Obstructive Airway Diseases? Gibson PG, Chest 2008 (EDITORIAL) Pallan S, Chest 2008

Macrolides in Severe Refractory Asthma Simpson JL, AJRCCM 2007

Tiotropium and Non-Eosinophilic Severe Asthma n=17 patients with severe asthma Iwamoto H, ERJ 2008 (Letter to the Editor)

Anti-TNF-α (Etanercept) in Severe Asthma Berry M, NEJM 2006

Mepolizumab in Refractory Eosinophilic Asthma Haldar P et al. N Engl J Med 2009;360:973-984

Φλεγμονώδεις Δείκτες στο Σοβαρό Άσθμα Παρόν και Μέλλον In pursuit of biomarkers Bench: the importance of being earnest Bedside: the long and winding road The Future of Biomarkers (?)

Φαινότυποι Άσθματος Πρώιμης Έναρξης Fixed obstruction Severe Exacerbation prone Eosinophilic corticosteroid responsive Exercise-induced Allergic Wenzel SE, Lancet 2006

Φαινότυποι Άσθματος Όψιμης Έναρξης PMA Allergic Aspirin-sensitive Severe Eosinophilic corticosteroid-responsive Occupational Non-allergic PMA: perimenstrual asthma Wenzel SE, Lancet 2006

. A plea to abandon asthma as a disease concept "So why wait? Rather than confusing scientists, doctors, and patients even further, is it not time to step out of the straightjacket of a seemingly unifying name that has outlived its usefulness? The conclusion should surely be that it is best to abolish the term asthma altogether." The Editor, Lancet 2006; 368: 705 (Editorial)

Algorithm for Assessment of Airways Disease Pavord ID, Shaw DE, Gibson PG, Taylor DR; Lancet 2008

I don't know what you guys are measuring, but you sure are measuring it McCreanor J, NEJM 2007

Breath omics (proteomics, metabolomics et al.) Gray RD, AJRCCM 2008; Carraro S, AJRCCM 2007

An Electronic Nose in Severe Asthma Dragonieri S, J All Clin Immunol 2007

Early Detection and (perhaps) Prevention (?) Allergic rhinitis and smoking Tanou K, Clin Exp All 2009

We have come so far, we have seen so much but there is so much more to do Obama B, Chicago IL, November 5 th 2009

Non-Invasive Assessment of Airways Inflammation Edited by S. Loukides, K. Kostikas and P.J. Barnes Book Chapter Exhaled Biomarkers: Where do we stand today? Towards Normal Values Exhaled NO Induced Sputum Exhaled Breath Condensate Technical Considerations Exhaled NO Induced Sputum Exhaled Breath Condensate Application in Clinical Practice: Asthma Exhaled NO in Asthma Induced Sputum in Asthma Exhaled Breath Condensate in Asthma Exhaled Biomarkers in Children Application in Clinical Practice: COPD Exhaled NO in COPD Induced Sputum in COPD Exhaled Breath Condensate in COPD Other Exhaled Biomarkers Perspective: Can Non-Invasive Biomarkers Replace the Invasive Assessment of Airways Inflammation? The Future of Biomarkers Contributor S. Kharitonov A-C Olin, D. Robin Taylor R. Louis S. Loukides, K. Kostikas L. Gustfason A. Spanevello I. Horvath L. Dupont I. Pavord J. Hunt E. Paraskakis, A. Bush M. Corradi N. Rovina, P. Bakakos P. Montuschi P. Paredi, K. Paschalaki Μ Gaga, E. Zervas P.J. Barnes

Re-Modelling