ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ& ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π.& Δ. ΕΚΠ/ΣΗΣ Κ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Ν. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΕΩΝ Πολύγυρος, 22-04-2013 Αριθ. Πρωτ. 3576 Γαληνού 23, 63100 Πολύγυρος Πληροφορίες: Μαρία Παπαδοπούλου, Υπεύθυνη Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Τηλέφωνο : 23710 21497, 23710 21095 Κινητό:6945055009 Fax: 23710 22600 e-mail: ssnchal@sch.gr website: http://dide.chal.sch.gr ΠΡΟΣ: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π.Ε. &Δ.Ε.ΕΚΠ/ΣΗΣ Κ.ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΥΠΟΨΗ: ΠΡΟÏΣΤΑΜΕΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ &ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗΣ Π.Ε. &Δ.Ε. ΚΟΙΝ: ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗ ΔΡΑΣΕΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗΣ- ΣΧΟΛΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΟ Π.Ε.-κ.ΑΛ.ΚΟΠΤΣΗ ΘΕΜΑ: «Αποστολή συνοπτικών αναφορών δράσεων σχετικά με την πρόληψη της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού». Σχετ.: 5718-5719/11-04-2013 έγγραφα της Περ. Δ/νσης Π.Ε&Δ.Ε. Κ.Μακεδονίας Σας ενημερώνουμε ότι κατά τη διάρκεια της φετινής σχολικής χρονιάς 2012-2013, στο νομό μας έχει πραγματοποιηθεί ένα εύρος δραστηριοτήτων, που στόχευαν στην ευαισθητοποίηση, την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου της ενδοσχολικής βίας. Α.ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΥΛΟΠΟΙΗΘΕΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΒΙΑ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΑΥΤΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΘΕΙ -Τα σχολεία της Δ.Ε., με αφορμή την Πανελλήνια Ημέρα κατά της Βίας στο Σχολείο, Τετάρτη 6 Μαρτίου 2013, αλλά και ανεξάρτητα από αυτήν, όλη τη σχολική χρονιά πραγματοποίησαν: Ομιλίες, ενημερώσεις, παρουσιάσεις, συζητήσεις με τους μαθητές για το φαινόμενο. Προβολή ντοκιμαντέρ, εκπαιδευτικών και διαδραστικών βίντεο και ξενόγλωσσων ταινιών. Βιωματικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες έκφρασης (αφίσες, κολάζ, ζωγραφική, τραγούδι/στίχοι για την καταπολέμηση της βίας, θεατρικά δρώμενα με ρόλους θύτη/θύματος/παρατηρητών). Διοργάνωση ημερίδων στο χώρο του σχολείου με συμμετοχή ειδικών ψυχικής υγείας, μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων. Μικρές ενδοσχολικές έρευνες με ερωτηματολόγια-εργαλεία. Ανάλυση αποτελεσμάτων. Εποικοδομητικές συζητήσεις. 1
Παιδαγωγικές συζητήσεις σε κάποια σχολεία των Συλλόγων Διδασκόντων με τους Σχολικούς Συμβούλους Παιδαγωγικής Ευθύνης και παροχή από αυτούς χρήσιμου εκπαιδευτικού υλικού. Συγγραφή σχετικών άρθρων από μαθητές σε σχολικές εφημερίδες. Υλοποίηση προγραμμάτων Αγωγής Υγείας και ερευνητικών εργασιών και προετοιμασία παρουσίασής τους. Συμμετοχή στη διαδικασία συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου του Παρατηρητηρίου, σύμφωνα με το υπ αρ.πρωτ.51973/γ2/15-4-2013 έγγραφο του Υ.Παι.Θ.Π.Α. -Επιπρόσθετα: Ο Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων, στις 8 Μαρτίου 2013, πραγματοποίησε στον Πολύγυρο επιμορφωτικό σεμινάριο με τίτλο: «Αξιολόγηση και πρόληψη του εκφοβισμού στο σχολείο» και με προσκεκλημένες ομιλήτριες: α) Αναστασία Ψάλτη, Ψυχολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Βρεφονηπιοκομίας ΑΤΕΙΘ και β) Χριστίνα Αθανασιάδου, Ψυχολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Ψυχολογίας Α.Π.Θ. Το σεμινάριο παρακολούθησαν 140 εκπαιδευτικοί. Στο σεμινάριο δόθηκε έντυπο εκπαιδευτικό υλικό. Στο πλαίσιο του προγράμματος «Διάπολις», που υλοποιείται υπό την αιγίδα του Α.Π.Θ., πραγματοποιήθηκε σεμινάριο 30 ωρών με θέμα «Διαπροσωπικές σχέσεις και επικοινωνία στο σχολικό περιβάλλον: επίλυση συγκρούσεων, βελτίωση επικοινωνιακών δεξιοτήτων», το οποίο θα ολοκληρωθεί το Μάιο. Στο πλαίσιο επίσης του προγράμματος «Διάπολις»-Δράση 6, κάποια σχολεία τα επισκέπτονται ψυχολόγοι και πραγματοποιούν δράσεις πρόληψης για την ενδοσχολική βία και άλλα θέματα. Τα σχολεία της περιοχής της Κασσάνδρας πραγματοποιούν τον Απρίλιο 2η μαθητική πολιτιστική συνάντηση «Σχολείο- Πολιτισμός Κοινωνία» με έμφαση στο φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας. Το ΓΕΛ Ν.Τρίγλιας συμμετείχε με βίντεο στον καλλιτεχνικό διαγωνισμό που έγινε από την ΑΡΣΙΣ (: Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης νέων), τον Οκτώβριο του 2012, στο πλαίσιο ευρωπαϊκού προγράμματος με θέμα «C You! Οι κοινότητες προλαμβάνουν τη νεανική βία» και μεταξύ 80 ομάδων νέων πήρε το πρώτο βραβείο. Ο Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων σε συνεργασία με το Ίδρυμα Ορμύλια ετοιμάζει σεμινάριο για το θέμα της ενδοσχολικής βίας και του σχολικού άγχους, στις αρχές 2
Ιουνίου, με καλεσμένους δύο Καθηγητές του Πανεπιστημίου του Emory στην Ατλάντα. Β.ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΗΔΗ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΔΙΚΤΥΟΥ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Την Παρασκευή 19 Οκτωβρίου 2012, πραγματοποιήθηκε στη Δ.Δ.Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης συνάντηση εργασίας των Υπευθύνων Αγωγής Υγείας, Σχολικών Δραστηριοτήτων και Συμβουλευτικών Σταθμών Νέων Κεντρικής Μακεδονίας με το Συνήγορο του Παιδιού, κ.γ.μόσχο και με θέμα την ενδοσχολική βία. Στη συνάντηση παραβρέθηκε η κ.ε.ψυχογιού, Προϊσταμένη του Τμήματος Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Δ.Ε. Κεντρικής Μακεδονίας. Στη συνάντηση τέθηκε θέμα δημιουργίας ενός δικτύου πρόληψης της ενδοσχολικής βίας, σε επίπεδο Διευθύνσεων Δ.Ε. Κεντρικής Μακεδονίας και συζητήθηκε η προοπτική ανάπτυξής του. Όλοι οι Υπεύθυνοι ήταν θετικοί στην ιδέα, αν και στην πορεία της φετινής σχολικής χρονιάς δεν πραγματοποιήθηκε, ίσως λόγω φόρτου εργασιών και υποχρεώσεων. Ενδεχόμενος παράγων μη υλοποίησης υπήρξε και το γεγονός ότι πολλοί Υπεύθυνοι ήταν καινούργιοι στις θέσεις που ανέλαβαν και δόθηκαν άλλες προτεραιότητες σε σχέση με τα καθήκοντά τους. Η πιθανότητα δημιουργίας δικτύου, τόσο σε επίπεδο νομού όσο και σε επίπεδο Περιφέρειας παραμένει ανοικτή καθώς η αναγκαιότητα και η σπουδαιότητά του είναι σημαντικές. Ευελπιστούμε ότι θα ξεκινήσει τη λειτουργία του με τη νέα σχολική χρονιά 2013-2014. Γ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΔΥΝΑΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 1.Ενεργοποίηση όλων των θεσμικών φορέων πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου. 2.Συνεργασία όλων των παραγόντων της εκπαιδευτικής διαδικασίας. 3.Συλλογική δράση με ανάπτυξη δικτύου συνεργαζομένων φορέων, αρχικά σε τοπικό επίπεδο και στη συνέχεια σε επίπεδο περιφέρειας. 4.Ορισμός ενός εκπαιδευτικού σε κάθε σχολική μονάδα με επιμόρφωση στο θέμα ως υπεύθυνου μιας επιτροπής, αποτελούμενης από εκπαιδευτικούς και παιδιά, για την εφαρμογή προγράμματος μη βίας στο σχολείο. (βλ.και παρακάτω, ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΡΗΝΙΚΗΣ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, φυλλάδιο του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων). 5.Ημερίδες ευαισθητοποίησης εκπαιδευτικής κοινότητας, γονέων, τοπικής κοινωνίας. 3
6.Δράσεις πρόληψης με ενεργό συμμετοχή των μαθητών και διάχυση των αποτελεσμάτων. 7.Δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού, έντυπου, ηλεκτρονικού, διαδραστικού, με προώθηση και αξιοποίηση καλών πρακτικών. Δημιουργία αντίστοιχα ερευνητικών και εκπαιδευτικών εργαλείων. 8.Κατασκευή ιστοσελίδας με χρήσιμα στοιχεία, συνδέσμους, προτάσεις, συνεχή ενημέρωση και παρουσίαση των κατά τόπους δράσεων. 9.Συνεργασία των σχολικών μονάδων εντός νομού και εντός περιφέρειας, ανταλλαγή εκπαιδευτικών επισκέψεων, διοργάνωση κοινών δραστηριοτήτων κ.λ.π. 10.Συνεχής συνεργασία και αλληλοενημέρωση των Υπευθύνων Δράσεων Πρόληψης των Διευθύνσεων μεταξύ τους και με το Συντονιστή Δράσεων Πρόληψης της Περιφέρειας. Επισυνάπτουμε και τις προτάσεις από το φυλλάδιο που δημιούργησε η Υπεύθυνη του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων, με τίτλο «Ειρηνική Συμβίωση στο Σχολείο», το οποίο ήδη διανεμήθηκε και αποτελεί ένα σύνολο εφαρμογών. Δ. ΕΙΡΗΝΙΚΗ ΣΥΜΒΙΩΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Συνεργασία και προσπάθεια από όλους που εμπλέκονται στην εκπαιδευτική κοινότητα: Διεύθυνση σχολείου, εκπαιδευτικοί, μαθητές και μαθήτριες, γονείς, τοπική κοινωνία, ειδικοί ψυχικής υγείας. Διακήρυξη του σχολείου ενάντια στη βία, αποδεκτή από όλους, αναρτημένη σε εμφανές σημείο και συζήτηση για αυτήν με τα παιδιά από την αρχή της σχολικής χρονιάς. Συμβόλαιο κανόνων μη βίας, σχεδιασμένο από κάθε τάξη χωριστά και αναρτημένο μέσα στην τάξη. Ορισμός μιας επιτροπής, αποτελούμενης από εκπαιδευτικούς και παιδιά, για την εφαρμογή ενός προγράμματος μη βίας στο σχολείο. Εφαρμογή προγραμμάτων Αγωγής Υγείας και αντίστοιχων ερευνητικών εργασιών (πρότζεκτ), για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης των μαθητών, την καλλιέργεια δεξιοτήτων και την εκμάθηση τρόπων επίλυσης των διαφορών. Οργάνωση ομάδων βοήθειας και φιλικής διαμεσολάβησης από τα ίδια τα παιδιά σε περιπτώσεις ενδοσχολικών διενέξεων. 4
Προαγωγή της ενδοσχολικής δικαιοσύνης. Στήριξη των αδύναμων παιδιών και αντιμετώπιση των επιθετικών παιδιών με τη βοήθεια και τις συμβουλές ειδικών. Διερεύνηση των αιτιών και αφορμών μιας διένεξης. Καλλιέργεια στους μαθητές και τις μαθήτριες της ενσυναίσθησης, της αλληλοβοήθειας, του αλληλοσεβασμού, του εθελοντισμού. Διοχέτευση της ενεργητικότητας των παιδιών σε ευχάριστες δραστηριότητες μέσα και έξω από το σχολείο. Δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Αποφυγή κάθε μορφής ανίας και απραξίας. Ενίσχυση της διαμεσολάβησης, της υπευθυνότητας και ανάληψης ευθυνών από το παιδί-παρατηρητή. Εντοπισμός τυχόν απομονωμένων, μη κοινωνικοποιημένων παιδιών, ανάπτυξη τρόπων προσέγγισης και συνεργασίας με τους εκπαιδευτικούς. Προσεκτική συζήτηση για το θέμα στο σπίτι από τους γονείς. Εντοπισμός τυχόν προβληματικών συμπεριφορών στο παιδί τους (θύτης ή θύμα). Συνεργασία με το σχολείο. Ήρεμη διαπαιδαγώγηση από το οικογενειακό περιβάλλον. Αποφυγή κάθε μορφής βίας μέσα στην οικογένεια. Διεξαγωγή ενημερωτικών και επιμορφωτικών συναντήσεων, με βιωματικό χαρακτήρα και ενεργητική παρουσία (για εκπαιδευτικούς - για γονείς - για παιδιά), σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία και με εισηγητές εξειδικευμένους επιστήμονες. Ο Διευθυντής της Δ/νσης Β/θμιας Εκπ/σης Ν. Χαλκιδικής Η Υπεύθυνη Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Χαλκιδικής Δρ. Θεόδουλος Λ. Ταπανίδης Μαθηματικός Μαρία Παπαδοπούλου 5