ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Η ΑΓΟΡΑ ΕΛΑΙΙΟΛΑΔΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Λευκωσία Ιούνιος 2016 1
(Α) Χαρακτηριστικά κυπριακής αγοράς και διατροφικές συνήθειες Το μέγεθος της κυπριακής αγοράς είναι μικρό, δεδομένου ότι ο πληθυσμός της ανέρχεται, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, σε 847.000 κατοίκους (51,39% γυναίκες/ 48,61% άνδρες). Το γεγονός, ωστόσο, ότι η Κύπρος διαθέτει σχετικά υψηλό κατά κεφαλή εισόδημα (20.600 ευρώ το 2015) την καθιστά μία αγορά υψηλής κατανάλωσης. Το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού κατοικεί στην επαρχία Λευκωσίας (329,5 χιλ. κάτοικοι), ενώ ακολουθούν οι επαρχίες Λεμεσού (236,6 χιλ. κάτοικοι) και Λάρνακας (144 χιλ. κάτοικοι). Ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη για την πληθυσμιακή σύνθεση της Κύπρου συνιστά η αύξηση του αριθμού ξένων υπηκόων με το ποσοστό τους επί του συνολικού πληθυσμού να ανέρχεται, σύμφωνα με την Κυπριακή Στατιστική Υπηρεσία (ΥΣΤΑΤ), στο 25%, ήτοι 208.321. Εξ αυτών, 147.024 είναι υπήκοοι κρατών μελών ΕΕ και 61.301 προέρχονται από τρίτες χώρες. Το ελαιόλαδο δεν περιλαμβανόταν στις διατροφικές συνήθειες των Κυπρίων καταναλωτών. Η επιρροή της βρετανικής κουλτούρας, αλλά και η σχετικά μικρή παραγωγή ελαιολάδου (μέχρι το 1992) είχαν ως αποτέλεσμα τη συχνή χρήση, κυρίως, της μαργαρίνης στο μαγείρεμα και των φυτικών ελαίων στις σαλάτες. Ωστόσο, το ελαιόλαδο εντάσσεται, σταδιακά, στις διατροφικές συνήθειες των Κυπρίων καταναλωτών, γεγονός στο οποίο έχει συμβάλει και η κατάργηση του σχετικού εισαγωγικού δασμού, το 2004, με την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ιδιαίτερο ρόλο στη σημειωθείσα αύξηση της κατανάλωσης διεδραμάτισε και το ενισχυμένο τουριστικό ρεύμα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΥΣΤΑΤ, ο αριθμός των αφίξεων τουριστών (το 2015) ανήλθε σε 2.659.405 έναντι 2.441.239 (το 2014), σημειώνοντας άνοδο της τάξεως του 9%, με κύριες χώρες προέλευσης το Ηνωμένο Βασίλειο (1.041.208), τη Ρωσία (524.853), την (139.539) και τη Γερμανία (112.219). (Β) Εισαγωγές και κατανάλωση Η αξία των εισαγωγών υ ελαιολάδου στην Κύπρο σημείωσε, το 2015, μείωση της τάξης του 5,3 % (σε σχέση με το 2014). Σημαντική ήταν η μείωση και των εισαγόμενων ποσοτήτων που ξεπέρασε το 25%. Παρά ταύτα, η αξία των εισαγωγών από σημείωσε μεγάλη αύξηση της τάξης του 30%, ενώ ανοδικά κινήθηκαν οι εισαγωγές και σε επίπεδο ποσοτήτων (αύξηση 3,1%). Ως εξ αυτού, ενισχύθηκε σε μεγάλο βαθμό και το ποσοστό συμμετοχής του ελληνικού υ ελαιολάδου στο σύνολο των κυπριακών εισαγωγών υ ελαιολάδου από 62,2% (2014) σε 85,8% (2015). 2
ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΑΡΘΕΝΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ 2004-2015 (ΣΕ ) Πηγή: ΥΣΤΑΤ επεξεργασία Γραφείου ΟΕΥ 2016 Η μέση τιμή του εισαγόμενου υ ελαιολάδου αυξήθηκε από 2,35/κιλό, το 2014, σε 2,98/κιλό το 2015. Παράλληλα, η μέση τιμή του εισαγόμενου από υ ελαιολάδου κινήθηκε σε υψηλότερα επίπεδα, ανερχόμενη από 2,39/κιλό, το 2014, σε 3,03/κιλό, το 2015. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ 2014-2015 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΚΑΙ ΚΛΑΣΜΑΤΩΝ ΑΥΤΟΥ ΕΞΕΥΓΕΝΙΣΜΕΝΩΝ (ΜΗ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΣ) 2015 2014 2015 2014 ΕΥΡΩ ΚΙΛΑ ΕΥΡΩ ΚΙΛΑ ΕΥΡΩ ΚΙΛΑ ΕΥΡΩ ΚΙΛΑ 2.867.948 947.600 2.195.223 918.809 396.820 144.391 441.898 146.863 Ισπανία 344.826 105.271 1.047.681 439.775 8.690 4.661 - - Ην. Βασίλειο 43.336 11.919 - - 50.608 4.087 42.267 3.940 Βέλγιο 36.858 36.669 - - 3.945 603 82.129 - Γαλλία - - 32.535 34.587 - - - 84.726 Ιταλία - - 213.969 86.401 - - 2.361 1.233 Άλλα κράτη μέλη ΕΕ 40.756 14.977 37.312 16.362 5.604 860 - - ΕΕ 3.333.724 1.116.436 3.526.720 1.495.934 465.667 154.602 568.655 236.762 Η.Π.Α. 5.526 1.374 - - 13.956 5.496 15.162 1.681 Λίβανος - - - - - 354 Συρία 2.773 2.120 3.088 2.100 - - - - Τρίτες χώρες 8.299 3.494 3.103 2.150 13.956 5.496 15.516 1.776 ΣΥΝΟΛΟ 3.342.023 1.119.930 3.529.823 1.498.084 479.623 160.098 584.171 238.538 Πηγή: ΥΣΤΑΤ επεξεργασία Γραφείου ΟΕΥ 2016 3
Όσον αφορά στην κατανάλωση ελαιολάδου στην Κύπρο, θα πρέπει, όπως προαναφέρθηκε, να λαμβάνεται υπ όψιν ο μεγάλος αριθμός τουριστών, ιδιαίτερα κατά τη θερινή περίοδο. Σημαντική αύξηση στην κατανάλωση ελαιολάδου σημειώθηκε κατά το διάστημα 2004-2007 (από 6,8 σε 8,2 χιλ. τόνους ετησίως), ενώ μετά από μία σημαντική κάμψη τη διετία που ακολούθησε (έως και 4,1 χιλ. τόνους ετησίως), επανήλθε η ανοδική τάση (5 έως και 6,5 χιλ. τόνους ετησίως), για να σταθεροποιηθεί στους 6-6,3 χιλ. τόνους ετησίως το διάστημα 2012-2015. ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ 2006 2015 (ΧΙΛ. ΤΟΝΟΙ) Πηγή: Conseil oléicole international επεξεργασία Γραφείου ΟΕΥ 2016 Παρά την ανοδική και τα τελευταία χρόνια σταθερή τάση στην κατανάλωση ελαιολάδου, η μέση ετήσια κατά κεφαλή κατανάλωση στην Κύπρο, σε σύγκριση με την κατανάλωση που παρατηρείται στις χώρες της Μεσογείου και ειδικότερα στην, παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. (Γ) Παραγωγή Ιδιαίτερη σημασία δίδεται, κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα, από τις αρμόδιες κυπριακές Αρχές στη στοχευμένη ενίσχυση της ελαιοκομίας και της παραγωγής ελαιολάδου. Η ετήσια παραγωγή ελαιολάδου στην Κύπρο σημείωσε, κατά την περίοδο 2014-2015, κατακόρυφη άνοδο από 3,8 (περίοδος 2013-2014) σε 6,2 χιλ. τόνους. Συνεπώς, μετά από ένα παρατεταμένο χρονικό διάστημα μειωμένης παραγωγής, από το 2007 έως το 2010 και την περσινή αισθητή μείωση η κυπριακή παραγωγή ελαιολάδου φαίνεται να ανακάμπτει. 4
ΕΤΗΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ 2003/04 2011/12 (ΧΙΛ. ΤΟΝΟΙ) Πηγή: Conseil oléicole international επεξεργασία Γραφείου ΟΕΥ 2016 Σύμφωνα με τα υφιστάμενα στατιστικά στοιχεία, τα προϊόντα της ελιάς αποτελούν το 3% του συνολικού όγκου παραγωγής των κυριότερων γεωργικών προϊόντων στην Κύπρο (μ.ο. 6.000 τ. ελαιολάδου και 10.000 τ. ελιάς), ενώ η αξία τους σε τρέχουσες τιμές παραγωγού ανέρχεται στο 9%. Οι ελαιώνες στην Κύπρο καλύπτουν έκταση 12.000 χιλ. εκταρίων, που αντιστοιχεί στο 36% των μονίμων καλλιεργειών. Ο συνολικός αριθμός των ελαιόδεντρων υπολογίζεται σε 2,7 εκ.. Η βιολογική ελαιοκαλλιέργεια στην Κύπρο, παρότι δεν έχει ακόμα αναπτυχθεί σημαντικά, καλύπτει σχεδόν το 39% του συνόλου των βιοκαλλιεργειών στη χώρα. (Δ) Τιμές - συσκευασίες ελαιολάδου και πρόσβαση σε κυπριακή αγορά Οι τιμές του εξαιρετικού υ ελαιολάδου, το 2016 (καταγραφή 21.06.2016), έχουν, ως επί το πλείστον, κινηθεί ανοδικά σε σχέση με το 2013 (καταγραφή 19.08.2013). Επισημαίνουμε την είσοδο στο «ράφι» της υπεραγοράς και νέων ετικετών ή προϊόντων ελαιολάδου κυπριακής και ελληνικής προέλευσης. Παρατίθεται, κατωτέρω, συγκριτικός πίνακας τιμών ελαιολάδου (Ιουν. 2016 - Αυγ. 2013 - Σεπτ. 2012 - Δεκ. 2011) στην υπεραγορά «ΑΛΦΑ ΜΕΓΑ» (αλυσίδα υπεραγορών με προϊόντα που απευθύνονται στην μεσαία-ανώτερη οικονομικά ομάδα καταναλωτών). Σημειώνουμε ότι η συσκευασία που διακινείται, σε μεγάλο βαθμό, από τις υπεραγορές και που προτιμάται από τους καταναλωτές, είναι αυτή του ενός λίτρου. Πέραν πάντως των καθιερωμένων σημείων πώλησης ελαιολάδου στην Κύπρο (ήτοι, υπεραγορές, μικρά παντοπωλεία, συνοικιακά περίπτερα - mini markets), το ελληνικό ελαιόλαδο έχει εισαχθεί και σε νέα κυπριακά καταστήματα ποιοτικών εδεσμάτων (DELICATESSEN), γεγονός το οποίο συμβάλλει στην καλύτερη προβολή των ποιοτικών χαρακτηριστικών του προϊόντος, με απήχηση στη μεσαία και ανώτερη οικονομικά ομάδα καταναλωτών. Παράλληλα, το ελαιόλαδο διατίθεται και σε ξενοδοχεία - εστιατόρια από κυπριακές εταιρείες διανομής. 5
ΤΙΜΕΣ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟΥ ΠΑΡΘΕΝΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ (ΣΥΓΚΡΙΣΗ 2011-2016) Χώρα Ονομασία Εταιρεία προέλευσης προϊόντος Συσκευασία Τιμή ( ) 21.06.2016 19.08.2013 10.09.2012 10.12.2011 ΑΛΤΙΣ Κλασικό 1lt/ πλαστικό 6,79 6,22 4,35 (προσφορά 6,22 από 6,22) ΑΛΤΙΣ Χανιά Εξαιρετικό 1lt/ πλαστικό 6,99 - - - ΓΑΙΑ ΠΟΠ Σητείας 1lt/ γυάλινο 8,99 9,14 9,14 9,14 ΓΑΙΑ ΠΟΠ Καλαμάτας 1lt/ γυάλινο 8,95 9,14 9,14 9,14 ΓΑΙΑ ΠΟΠ Λακωνίας 1lt/ γυάλινο 10,25 - - - ALPHA MEGA* ALPHA MEGA* ALPHA MEGA* Ελληνικό εξαιρετικό Ελληνικό εξαιρετικό Ελληνικό εξαιρετικό 200 ml/ γυάλινο 3,69 - - - 1lt/ πλαστικό 4,89 4,59 - - 2lt/ πλαστικό 8,99 7,89 - - Κύπρος ΣΕΚΕΠ ΣΕΚΕΠ 1lt/ πλαστικό 6,35 5,45 5,45-4,16 C.MAVROUDES & Κύπρος Αγ. Γεώργιος 1lt/ πλαστικό 5,50 5,20 (τα δύο - BRO 7,74) Κύπρος OLEASTRO LTD ORGANIC 0,75lt/ γυάλινο 7,60 6,95 - - Κύπρος OLEASTRO LTD ORGANIC 0,50lt/ γυάλινο 5,45 - - - Κύπρος OLEASTRO LTD ORGANIC 0,25lt/ γυάλινο 3,25 2,95 - - Κύπρος C.A. PAPAELLINAS Ελιοχώρι 1lt/ πλαστικό 5,89 - - - Κύπρος C.A. PAPAELLINAS Ελιοχώρι 2lt/ πλαστικό 10,59 - - - *Ελληνικό ελαιόλαδο, το οποίο εμφιαλώνεται για λογαριασμό της εταιρείας ALPHA MEGA. 6
Η κατανομή των σημείων λιανικής πώλησης τροφίμων στην Κύπρο διαμορφώνεται ως εξής: υπεραγορές, μικρά παντοπωλεία, συνοικιακά περίπτερα (convenience stores) και φούρνοι. Παράλληλα, η διάθεση των τροφίμων σε ξενοδοχεία, εστιατόρια και cafés γίνεται από κυπριακές εταιρείες διανομής που δραστηριοποιούνται στο food service. Η πρόσβαση στην κυπριακή αγορά είναι δυνατή (α) μέσω χονδρεμπόρων, που είναι ταυτόχρονα και μεγάλοι εισαγωγείς στον τομέα των τροφίμων και συνήθως αναλαμβάνουν τη διανομή των προϊόντων αυτών στα ανωτέρω σημεία διάθεσης και (β) απευθείας από τον Έλληνα παραγωγό-μεταποιητή, ο οποίος προμηθεύει συνεταιρισμούς, αλλά και βιομηχανίες τυποποίησης ελαιολάδου σε συσκευασία χύδην (bulk). (Ε) Προτάσεις προώθησης ελαιολάδου Λαμβάνοντας υπ όψιν τα ανωτέρω, στην περαιτέρω προώθηση - προβολή του ελληνικού ελαιολάδου στην Κύπρο δύνανται να συμβάλουν οι ακόλουθες ενέργειες: (α) Η προβολή των ιδιαίτερων ποιοτικών χαρακτηριστικών του μέσα από τη συστηματική συμμετοχή στις εκθέσεις τροφίμων και γαστρονομίας που διοργανώνονται στη χώρα. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία διοργανώνεται η έκθεση Gastronomia - Horeca, στην οποία συμμετέχουν εταιρείες με τρόφιμα, ποτά και έτοιμα προϊόντα. Η εν λόγω έκθεση διοργανώνεται κάθε δύο χρόνια, συνήθως τον μήνα Φεβρουάριο, από τον Σύνδεσμο Αρχιμαγείρων Κύπρου και την εταιρία Arvani Investments LTD και είναι η κατεξοχήν επαγγελματική έκθεση στον κυπριακό επισιτιστικό κλάδο. Η τελευταία έκθεση πραγματοποιήθηκε στις 26-28 Φεβρουαρίου τ.έ.. Για πληροφορίες σχετικά με την επόμενη διοργάνωση, παραθέτουμε, κατωτέρω, στοιχεία επικοινωνίας των διοργανωτών: ARVANI INVESTMENTS Τηλ: +357 22315477 Φαξ: +357 22314106 Email: info@arvaniexhibitions.com/ arvani@hotmail.com / URL:www.arvaniexhibitions.com/index.php/el/exhibitions/gastronomia-horeca (β) Δεδομένης της τουριστικής κίνησης στη χώρα, η διοργάνωση εκδηλώσεων γευσιγνωσίας σε μεγάλες τουριστικές μονάδες, κατά τους θερινούς μήνες, θα συνέβαλε στην περαιτέρω προώθηση του ελληνικού ελαιολάδου και σε τουρίστες (κυρίως Βρετανούς και Ρώσους), καθώς και στην ενημέρωσή τους για την ποιοτική υπεροχή και τη διατροφική του αξία. (γ) Η ανάληψη διαφημιστικών προωθητικών ενεργειών. Ενδεικτικά, το ελληνικό ελαιόλαδο θα μπορούσε να διαφημιστεί μέσα από αφιερώματα σε εξειδικευμένα περιοδικά γαστρονομίας που κυκλοφορούν στη χώρα. MX/EB 7