ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Πολεοδοµικός σχεδιασµός και προγράµµατα ανάπλασης και προστασίας των περιµετρικών περιοχών της λίµνης Παµβώτιδας Ιωαννίνων.

Ε.Μ.Π.-ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧ/ΩΝ ΕΙ ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑΣ 8 ου «ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ» Ι ΑΣΚΟΝΤΕΣ: ΣΟΦΙΑ ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ- ΚΟΛΩΝΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΕΡΡΑΟΣ ΣΠΟΥ ΑΣΤΡΙΕΣ: ΜΠΑΚΟΛΑ ΕΛΕΝΗ ΠΑΪΚΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΕΛΕΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Πολεοδοµικός σχεδιασµός και προγράµµατα ανάπλασης και προστασίας των περιµετρικών περιοχών της λίµνης Παµβώτιδας Ιωαννίνων. 3. 1. 4. 2. 1.. ΙΩΑΝΝΙTΩΝ 2.. ΠΑΜΒΩΤΙ ΟΣ 3.. ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ 4.. ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Α. Οριοθέτηση και αναγνώριση της περιοχής µελέτης Η χερσαία και λιµναία περιοχή της λίµνης Παµβώτιδας έχει ανακηρυχθεί τα τελευταία χρόνια ως περιοχή οικοανάπτυξης. Ωστόσο, η ανάγκη αναβάθµισης του περιβάλλοντος στην περιοχή καθώς και η βελτίωση του υδατικού ισοζυγίου της λίµνης είναι άµεση. Η ανάγκη αυτή καθόρισε σε µεγάλο βαθµό και την περιοχή µελέτης, η οποία περιλαµβάνει όλους τους παραλίµνιους δήµους που έχουν θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις στο σύστηµα της λίµνης. Όπως φαίνεται και στο χάρτη, η περιοχή µελέτης καθορίζεται από τα όρια των δήµων Ιωαννίνων, Παµβώτιδας, Περάµατος και Ανατολής. Α1. Χωροταξική θεώρηση των δήµων - εδοµένα του χώρου και του περιβάλλοντος για κάθε δήµο ξεχωριστά (Θέση, βασικά χαρακτηριστικά, χωροταξική ένταξη, πολεοδοµική οργάνωση, ρόλος και διασυνδέσεις µε τα άλλα οικιστικά σύνολα της περιφέρειας). Β. Αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης και των τάσεων στην περιοχή µελέτης. - B1. Καταγραφή χρήσεων γης και πολεοδοµική οργάνωση - B2. Αναπτυξιακή φυσιογνωµία περιοχής - B3. Αξιολόγηση αναπτυξιακών δυνατοτήτων και προοπτικών - B4. Αξιολόγηση προβληµάτων πολεοδοµικής δοµής- αστικής ποιότητας ζωής Γ. Προτάσεις οριοθέτησης και διαχείρισης. Αναπτυξιακές κατευθύνσεις και στόχοι διαφόρων προγραµµάτων παρέµβασης. - Σκοπιµότητα παρεµβάσεων και στόχοι σχεδιασµού του χώρου - Προτεινόµενο θεσµικό πλαίσιο - υνατότητες και προϋποθέσεις εφαρµογής των προτάσεων - Προκαταρκτικές προτάσεις και εναλλακτικά σενάρια ανάπτυξης - Έργα και Προγράµµατα - Πλεονεκτήµατα και αδυναµίες - Φορείς εκτέλεσης και χρηµατοδότηση προγραµµάτων. Συµπεράσµατα και προοπτικές για το µέλλον 1

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η πόλη των Ιωαννίνων, πρωτεύουσα του οµώνυµου νοµού, είναι χτισµένη στο κέντρο πεδινής λεκάνης, στη δυτική όχθη της λίµνης Παµβώτιδας (υψόµ. 470µ), περιβαλλόµενη από επιβλητικούς όγκους. Η µικρή µας πόλη (όπως την ονόµασε ο. Χατζής) είναι γνωστή από παλιά ως η πόλη των γραµµάτων, των θρύλων της λίµνης, του Αλή και της κυρά- Φροσύνης (Εικ.3-6), ενώ φηµίζεται ακόµη για τα ασηµικά, τα µπρούτζινα και τα κοσµήµατα της. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, τα Γιάννενα γνώρισαν µεγάλη ακµή, κυρίως πνευµατική και κοινωνική ανάπτυξη, που εκφράστηκε αργότερα και στο δοµηµένο περιβάλλον. Η λίµνη Παµβώτις αποτελεί σήµα κατατεθέν και σηµαντικό τουριστικό πόλο για την πόλη των Ιωαννίνων (Εικ. 1). Απέναντι από το νησί που βρίσκεται στο µέσο περίπου της λίµνης και από την πλευρά της πόλης, εισχωρεί στο νερό µια βραχώδης χερσόνησος περιτειχισµένη, το Κάστρο (Εικ. 2). Το Κάστρο, ως τοποθεσία φυσικά οχυρή, λειτούργησε ιστορικά ως ακρόπολη, καταφύγιο των κατοίκων της περιοχής. Η ανάπτυξη της πόλης έξω από το Κάστρο προσδιορίζεται µετά το 1430 και την τουρκική κατάληψη. Τα τελευταία χρόνια η παραλίµνια ζώνη µπροστά από το Κάστρο αλλά και στο ευρύτερο µήκος έχει µετατραπεί σε µία από τις πιο σηµαντικές περιοχές αναψυχής για την πόλη. Εικ. 1 Εικ. 2 Σύµφωνα µε σηµερινά στοιχεία ωστόσο, η στάθµη της λίµνης έχει ελαττωθεί σηµαντικά., καθώς τα τελευταία 60 χρόνια έχουµε µία αξιοσηµείωτη µείωση του όγκου των νερών (κατά 50.000.000 κ.µ.). Η µείωση αυτή σε συνδυασµό µε λύµατα και κάθε ειδών εκροές της πόλης που όδευαν µέχρι πρότινος στη λίµνη, έχουν µετατρέψει σηµαντικά την ποικιλοµορφία και τα βιολογικά χαρακτηριστικά της. 2

Η ανάγκη εποµένως βελτίωσης του υδατικού ισοζυγίου της λίµνης αλλά και αναβάθµισης του περιβάλλοντος στην περιοχή υπήρξε άµεση τα τελευταία χρόνια. Άµεσο επακόλουθο ήταν η ανακήρυξη της χερσαίας και λιµναίας περιοχής της λίµνης Παµβώτιδας ως περιοχή οικοανάπτυξης. Η απόφαση αυτή καθόρισε σε µεγάλο βαθµό και την περιοχή µελέτης στην εργασία µας, η οποία περιλαµβάνει όλους τους παραλίµνιους δήµους που έχουν θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις στο σύστηµα της λίµνης. Εικ.3-6. Άποψη της λίµνης από παλαιότερες φωτογραφίες 3

Α. ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Η περιοχή µελέτης περιλαµβάνει τη χερσαία και υδάτινη περιοχή ης λίµνης Παµβώτιδας σε συνδυασµό µε τους περιµετρικούς σε αυτή δήµους. Εκτός δηλαδή από την περίµετρο της λίµνης και τµήµα των υγροτοπικών συστηµάτων της, επιλέχθηκε και µια ευρύτερη περιοχή που ανήκει στο τοπίο της Παµβώτιδας και έχει άµεση αλληλεπίδραση µε το σύστηµα της λίµνης. Έτσι, η οριοθέτηση της περιοχής καθορίστηκε τελικά στα διοικητικά όρια των ήµων Ιωαννιτών, Ανατολής, Παµβώτιδας και Περάµατος. Ο καθορισµός αυτός οριοθετεί τις πιθανές επιρροές και επιδράσεις των προγραµµατιζόµενων έργων και δραστηριοτήτων στην περιοχή µελέτης και στη λίµνη περαιτέρω. 3 1 4 2 Χάρτης Α1. Α.1 ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΗΜΩΝ ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ, ΠΑΜΒΩΤΙ ΟΣ, ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ Ο ήµος Ιωαννιτών καταλαµβάνει ένα µικρό µέρος του κεντρικού τµήµατος του Νοµού Ιωαννιτών. Συνορεύει βόρεια µε το ήµο Περάµατος, νότια µε το ήµο Ανατολής και ανατολικά εφάπτεται µε τη λίµνη Παµβώτιδα (Χάρτης Α.1, Νο1). Από φυσικο-γεωγραφική άποψη εντάσσεται στο δυτικό τµήµα της υδρολογικής λεκάνης της λίµνης Παµβώτιδας, περιοχή γνωστή και ως λεκανοπέδιο Ιωαννιτών. Τα Ιωάννινα αποτελούν το κυριότερο αστικό κέντρο της Περιφέρειας Ηπείρου, έδρα της Περιφέρειας και βεβαίως του νοµού. Ο ήµος Ιωαννιτών αντιπροσωπεύει το 41% του πληθυσµού του νοµού και το 1/5 της Περιφέρειας (ΕΣΥΕ, 2001). Το γεγονός αυτό σε συνδυασµό µε τις δυνατότητες και τις προοπτικές που διαµορφώνονται από τη θέση της πόλης σε σχέση µε τα κατασκευαζόµενα και σχεδιαζόµενα δίκτυα, καθιστούν τα Ιωάννινα αστικό κέντρο µε ιδιαίτερη σηµασία στον εθνικό και διασυνοριακό χώρο. 4

Ο ήµος Παµβώτιδας του Νοµού Ιωαννίνων χωροθετείται στα νότια και ειδικά στο νοτιοανατολικό τµήµα της Λίµνης Παµβώτιδας από την οποία και έλαβε την ονοµασία του (Χάρτης Α.1, Νο2). Βόρεια συνορεύει µε το ήµο Περάµατος και νότια µε το ήµο Ανατολής. Η θέση του χαρακτηρίζει το ήµο ως παραλίµνιο και εν µέρει ως έντονα περαστικό. Αποτελεί ως προς την έκταση το µεγαλύτερο εδαφικά ήµο του Λεκανοπεδίου των Ιωαννίνων και ως προς τον πληθυσµό τον δεύτερο, µετά το ήµο Ιωαννιτών. Τα χαρακτηριστικά εποµένως του ευρύτερου χώρου του ήµου Παµβώτιδας κυριαρχούνται από την πόλη των Ιωαννίνων, τα µεγάλα διαπεριφερειακά συστήµατα που τη συνοδεύουν (διασχίζεται από τους οδικούς άξονες της Εγνατίας και Ιόνιας Οδού) και το οικοσύστηµα της Λίµνης Παµβώτιδας. Συµπερασµατικά, ο ήµος Παµβώτιδας κατέχει σηµαντική «κεντρική» θέση στην άµεση περίµετρο της πόλης των Ιωαννίνων. Ο ήµος Περάµατος του Νοµού Ιωαννίνων χωροθετείται στα βόρεια του Λεκανοπεδίου (Χάρτης Α.1, Νο3). Βόρεια γειτνιάζει µε τους ήµους Κεντρικού και Ανατολικού Ζαγορίου, ανατολικά µε το ήµο Εγνατίας και νότια οριοθετείται από τη λίµνη Παµβώτιδα και τους ήµους Παµβώτιδας και Πασαρώνος. Χαρακτηρίζεται από την παρουσία µεγάλου αριθµού διάσπαρτων µικρών οικισµών και ενός µόνο οικιστικού κέντρου. Τα µεσαίου µεγέθους οικιστικά κέντρα στα οποία ανήκει και το Πέραµα παρουσιάζουν µια πληθυσµιακή δυναµικότητα η οποία δεν αντιστοιχεί στο επίπεδο των λειτουργιών που παρέχουν. Αυτό δικαιολογείται από την εγγύτητα µε την πόλη των Ιωαννίνων µε την οποία συγκροτούν ευρύτερο οικιστικό σύνολο. Ο ήµος Ανατολής του Νοµού Ιωαννίνων χωροθετείται στα δυτικά του Λεκανοπεδίου και πιο συγκεκριµένα στο νότιο τµήµα του αστικού συγκροτήµατος των Ιωαννίνων (Χάρτης Α.1, Νο4). Η πόλη διαχέεται προς νότο δηµιουργώντας ένα συνεχές οικιστικό πλέγµα µε τον ήµο Ανατολής Ο νοµός, λόγω του µεγέθους του αλλά και του πληθυσµού του, αποτελεί κατά ένα τρόπο την «καρδιά» της Περιφέρειας και συγκεντρώνει σε µεγάλο βαθµό όλα τα κύρια χαρακτηριστικά της. Είναι αποµακρυσµένος και συνοριακός και χαρακτηρίζεται από ένα περίπλοκο ορεινό ανάγλυφο, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί βάση για την ανάπτυξη των αξόνων που συνδέουν τη δυτική µε την ανατολική πλευρά της χώρας καθώς και τη δυτική της πλευρά από βορρά προς νότο. 5

Β. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΗΜΟΣ ΠΑΜΒΩΤΙ ΟΣ B1. Καταγραφή χρήσεων γης και πολεοδοµική οργάνωση Ο ήµος Παµβώτιδος λειτουργεί κυρίως ως υποδοχέας οικιστικών και παραγωγικών χρήσεων στις γειτνιάζουσες µε την πόλη των Ιωαννίνων περιοχές και ως αγροτικός παραγωγικός και φυσικός χώρος µε σηµαντικούς πόρους στο ευρύτερο αγροτικό και φυσικό περιβάλλον του Νοµού Ιωαννίνων (Χάρτης Α2.). Χάρτης Α2. Χωροταξική θεώρηση ήµου Παµβώτιδος Οι βασικές χρήσεις γης δείχνουν τη σηµερινή κατάσταση και αποδίδουν το πρότυπο ανάπτυξης και το βαθµό «αστικοποίησης» των διαφόρων περιοχών του ήµου. Ο πρωτογενής τοµέας αποτελεί βασική συνιστώσα της οικονοµίας στην περιοχή του ήµου ως προς τις φυτικές καλλιέργειες, τις κτηνοτροφικές δραστηριότητες και την εξέλιξη της µεταποιητικής δραστηριότητας των αγροτικών προϊόντων. Σχετικά µε τις προοπτικές της τοπικής αγροτικής οικονοµίας, η ίδια λειτουργεί σχεδόν ανεξάρτητα έχοντας µία αυτονοµία εξέλιξης που στηρίζεται στη δηµιουργία εξειδίκευσης προς συγκεκριµένες δραστηριότητες. Συγκεκριµένα παραδείγµατα είναι η ανάπτυξη της πτηνοτροφίας και της χοιροτροφίας στην περιοχή του ήµου. 6

Η µεταποιητική δραστηριότητα που συνδέεται µε την επιτόπια επεξεργασία των γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων της περιοχής, εµφανίζεται, σε επίπεδο ήµου, ασήµαντη και υποβαθµισµένη, ενώ η µεταποίηση που λειτουργεί τοπικά είναι κυρίως συγκεντρωµένη σε παραδοσιακούς κλάδους µε µικρή αποδοτικότητα. Β2. Αναπτυξιακή φυσιογνωµία περιοχής Θετικό στοιχείο για τη γενικότερη ανάπτυξη της περιοχής είναι το γεγονός ότι η συνεταιριστική δράση, τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο νοµού, είναι ιδιαίτερα ανεπτυγµένη και µπορεί να βοηθήσει σηµαντικά την εξέλιξη της κτηνοτροφίας. Συγχρόνως, η αξιοποίηση της αγροτικής παραγωγής της περιοχής µπορεί να λειτουργήσει συµπληρωµατικά µε την τουριστική δραστηριότητα της ευρύτερης περιοχής, τροφοδοτώντας την κοντινή τουριστική αγορά του ήµου Ιωαννίνων και ενισχύοντας ακόµη περισσότερο το ειδικό βάρος του τοµέα στη δηµιουργία απασχόλησης και εισοδήµατος. Τέλος, στον τριτογενή τοµέα, ο ήµος Παµβώτιδας δύναται να ωφεληθεί από τη γειτνίαση µε το ήµο Ιωαννιτών και να δεχθεί σηµαντικό τµήµα του τοµέα των υπηρεσιών που σχετίζονται µε δηµόσιες διοικητικές υπηρεσίες που υποστηρίζουν την αξιόλογη γεωργική δραστηριότητα της περιοχής. Παράλληλα, µπορεί να υποστηριχθεί η τοπική ανάπτυξη µε τουριστικές δραστηριότητες, καθώς ο ήµος διαθέτει εκτεταµένη και αξιόλογη ύπαιθρο χώρα. Β3. Αξιολόγηση αναπτυξιακών δυνατοτήτων και προοπτικών Γενικότερα, ο ήµος παρουσιάζει σηµαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες και προοπτικές εξέλιξης. Καταρχήν, αναδεικνύεται σ έναν από τους σηµαντικότερους πόλους ανάπτυξης και εκτόνωσης της πρωτεύουσας του Νοµού για οικιστικές, εµπορικές, βιοτεχνικές και άλλες δραστηριότητες. Στην κατεύθυνση αυτή έχουν συµβάλει η φυσική εγγύτητα και η µικρή χρονοαπόσταση λόγω του ανεπτυγµένου οδικού δικτύου καθώς και η γειτνίαση µε σηµαντικές χρήσεις γης και δραστηριότητες τοπικής εµβέλειας (Νοσοκοµείο, Πανεπιστήµιο, Γεωργική Σχολή, Στάδιο κ.α.) Επίσης, τα υλοποιούµενα και προγραµµατιζόµενα έργα υποδοµής υπερτοπικής εµβέλειας κυρίως στους τοµείς των µεταφορών, της µεταποίησης, της εκπαίδευσης και του αθλητισµού. Ιδιαίτερα ενδιαφέρει η σύνδεση της Εγνατίας Οδού µέσω κόµβου δια του ήµου Παµβώτιδας για την αύξηση της προσπελασιµότητας σηµαντικού τµήµατος του ήµου µε τουριστικές δυνατότητες. Επιπλέον προοπτικές ανάπτυξης προσδίδει και η υψηλή ζήτηση για εγκατάσταση οικονοµικών δραστηριοτήτων (π.χ. εµπορικών, βιοτεχνικών κ.α.) που αδυνατούν να ικανοποιηθούν στην πόλη των Ιωαννίνων. 7

Β4. Αξιολόγηση προβληµάτων πολεοδοµικής δοµής αστικής ποιότητας ζωής Όσον αφορά τις αδυναµίες του ήµου, οι περιοριστικοί παράγοντες για την οικονοµική και πολεοδοµική ανάπτυξη της περιοχής προέρχονται κυρίως από: - Συρρίκνωση και δυσλειτουργίες ορισµένων δραστηριοτήτων του πρωτογενή τοµέα (π.χ. πτηνοτροφία) - Ταχεία αλλαγή χρήσεων γης και απώλεια γεωργικής γης, λόγω ικανοποίησης εκφρασµένης ζήτησης για οικιστικές χρήσεις και άλλες δραστηριότητες που απαιτούν κτιριακές εγκαταστάσεις. - Ανύπαρκτες τουριστικές υποδοµές και γενικότερα απουσία της περιοχής από ολοκληρωµένα προγράµµατα - Έλλειψη συγκοινωνιακής σύνδεσης (µέσω της λίµνης) µεταξύ ήµου και σταθµού υδροπλάνων. Εικ. 7,8. Άποψη του πεδινού τµήµατος του ήµου Παµβώτιδας από νότια Ίδια άποψη από ανατολικά. Στο βάθος η λίµνη 8

ΗΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ B1. Καταγραφή χρήσεων γης και πολεοδοµική οργάνωση Γενικά στο Νοµό Ιωαννίνων, παρατηρείται συρρίκνωση του πρωτογενούς τοµέα Η εξέλιξη αυτή έχει σηµαντικές συνέπειες τόσο στον πληθυσµό της πόλης των Ιωαννίνων όσο και στις υπηρεσίες του ήµου Ιωαννιτών, που καλούνται να τον εξυπηρετήσουν. Όσον αφορά το δευτερογενή τοµέα, στο σύνολο του Νοµού Ιωαννίνων, οι µεταποιητικές δραστηριότητες βρίσκονται σε πολύ χαµηλότερο επίπεδο ανάπτυξης εάν συγκριθούν µε το σύνολο της χώρας Στην κατανοµή της απασχόλησης και κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες πρωταγωνιστικό ρόλο κατέχει ο τριτογενής τοµέας. Ο Νοµός και ιδιαίτερα η πόλη των Ιωαννίνων παρουσιάζει έντονη εµπορική δραστηριότητα, αφού άλλωστε αποτελεί το Εµπορικό Κέντρο ολόκληρης της Ηπείρου και µάλιστα µε µεγάλη δυναµική ανάπτυξης. Και αυτό παρά τη γεωγραφική αποµόνωση της περιοχής, η οποία δυσχεραίνει την ανάπτυξη εµπορικών δραστηριοτήτων. Σκίτσο Η σηµερινή πολεοδοµηµένη περιοχή του ήµουιωαννιτών και η περιοχή ισχύος του θεσµοθετηµένου Γ.Π.Σ. Σε ότι αφορά τη διάρθρωση των χρήσεων γης περίπου το 40% της έκτασης του ήµου καταλαµβάνουν οι βοσκότοποι, ενώ το 1/4 καλύπτεται από τους οικισµούς. Τα δάση καλύπτουν 7,6% της έκτασης του ήµου, ενώ το ποσοστό που καταλαµβάνουν οι καλλιεργούµενες εκτάσεις είναι 16,4% µεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό του νοµού, δεδοµένου ότι ο ήµος εντάσσεται στην πεδινή περιοχή του. 9

Όσον αφορά τις υφιστάµενες χρήσεις γης εντός της πόλης των Ιωαννίνων αποτυπώθηκαν τα εξής : - Κεντρικές Λειτουργίες Πόλης Πολεοδοµικό Κέντρο Οι βασικές λειτουργίες της πόλης των Ιωαννίνων είναι το εµπόριο, η διοίκηση και οι υπηρεσίες. Το πολεοδοµικό κέντρο το οποίο αποτελεί ταυτόχρονα το κέντρο της οικονοµικής δραστηριότητας της πόλης, αναπτύσσεται κοντά στο ιστορικό κέντρο (γενική και αµιγής κατοικία, εµπορικά καταστήµατα, κοινωφελείς υπηρεσίες, καταστήµατα τραπεζών, γραφεία, ξενοδοχεία κ.α.). - Εκπαίδευση Τα σχολεία είναι συγκεντρωµένα στις κεντρικότερες περιοχές της πόλης. - Αθλητισµός Οι αθλητικές εγκαταστάσεις αντιπροσωπεύονται σήµερα από το «πλήρες αθλητικό κέντρο της Λιµνοπούλας», ενώ στο κέντρο της πόλης βρίσκεται το Στάδιο Ιωαννίνων. - Πράσινο- Ελεύθεροι Χώροι Οι σηµαντικότερες συγκεντρώσεις πρασίνου και ελεύθερων χώρων στην περίµετρο της πόλης είναι το Αισθητικό άσος, ο Λόφος της Περιβλέπτου, το Στρατόπεδο Βελισαρίου, το Πάρκο Πυρσινέλλα και οι παραλίµνιες περιοχές. Η Λίµνη Παµβώτιδα, είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε τον πολεοδοµικό ιστό της πόλης και εξυπηρετεί διάφορες χρήσεις, όπως η άρδευση, η αλιεία, ο τουρισµός, αλλά και δραστηριότητες, όπως ο αθλητισµός και η αναψυχή. - Τουριστικές εγκαταστάσεις - Αναψυχή Τουριστικές εγκαταστάσεις (κυρίως ξενοδοχεία) εντοπίζονται σε διάφορα σηµεία στην κεντρική περιοχή, ενώ κατά µήκος της παραλίµνιας ζώνης παρατηρείται η µεγαλύτερη συγκέντρωση αναψυχής. Εικ. 9-11. Παραλίµνια ζώνη (Μόλος) - Βιοµηχανία Βιοτεχνία Χονδρεµπόριο - Αποθήκες Οι βιοµηχανικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις µέσα στην πόλη των Ιωαννίνων είναι λίγες και µεµονωµένες. Ο βασικός πυρήνας παραγωγικών δραστηριοτήτων είναι η ΒΙ.ΠΕ (βιοµηχανική περιοχή) Ιωαννίνων η οποία είναι χωροθετηµένη στο ήµο Πασσαρώνος. 10

Η λειτουργία της ΒΙ.ΠΕ αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην οικονοµία τόσο του ήµου Ιωαννίνων όσο και συνολικά του Λεκανοπεδίου - Υγεία Πρόνοια Β2. Αναπτυξιακή φυσιογνωµία περιοχής Στην περιοχή µελέτης επικρατούν τάσεις αποκέντρωσης των εµπορικών δραστηριοτήτων, των βιοτεχνιών και βιοµηχανιών και των συνεργείων αυτοκινήτων, κατά µήκος Εθνικών Οδών και σε περιοχές εκτός πόλης, ενώ τα καταστήµατα ψυχαγωγίας τείνουν να συγκεντρωθούν σχεδόν εξ ολοκλήρου στην παλιά πόλη και τη Λίµνη. Χαρακτηριστική τάση της περιοχής είναι ακόµη ότι ενώ οι κλάδοι των κατασκευών (για την ακρίβεια το µέρος αυτών που ασχολείται µε τα ηµόσια Έργα), των ξυλουργικών εργασιών, της µεταλλουργίας και της εκµετάλλευσης µαρµάρων είναι αξιόλογοι, βρίσκονται εκτός των ορίων του ήµου Ιωαννιτών. Ενώ δηλαδή, η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων του Νοµού Ιωαννίνων βρίσκεται εντός των ορίων του ήµου Ιωαννιτών, οι σπουδαιότερες επιχειρήσεις τείνουν να εγκαθίστανται εκτός. Τέλος, στις αδόµητες περιοχές που εντοπίζονται στις εξωτερικές περιοχές της πόλης, παρατηρείται έντονη και συνεχής ανοικοδόµηση και αναµένεται ότι σύντοµα θα καλυφθούν από δοµηµένες χρήσεις κυρίως αµιγή κατοικία. Β3. Αξιολόγηση αναπτυξιακών δυνατοτήτων και προοπτικών Η πόλη των Ιωαννίνων, ως φυσική πρωτεύουσα της Ηπείρου, έχει τις αναπτυξιακές δυνατότητες να αποτελέσει αξιόλογο ιοικητικό, Οικονοµικό, Εµπορικό και Πολιτιστικό Κέντρο ολόκληρης της περιφέρειας. Ακόµη, ο υφιστάµενος προγραµµατισµός στα ανώτερα επίπεδα προγραµµατισµού στην περιοχή της λίµνης Παµβώτιδας και των περιµετρικών αυτής περιοχών είναι καθοριστικός για τις προοπτικές, θετικές ή αρνητικές, που µπορούν να υπάρξουν για το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Εικ. 12-14. Άποψη του νησιού της Κυρά Φροσύνης και της πόλης των Ιωαννίνων 11

Στους στόχους και το βασικό σχεδιασµό του ΠΕΠ Ηπείρου τίθεται εξ αρχής η κατεύθυνση ότι το περιβάλλον αποτελεί σηµαντική παράµετρο και δυναµικό ανάπτυξης της Περιφέρειας, αλλά και της ίδιας της πόλης των Ιωαννίνων. Οι γενικοί άξονες που τίθενται για το περιβάλλον αφορούν : -Την αξιοποίηση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος για την ανάπτυξη εναλλακτικών µορφών τουρισµού µε παράλληλες παρεµβάσεις προστασίας και ανάδειξής του. -Την αντιµετώπιση σειράς περιβαλλοντικών προβληµάτων που δρουν ανασταλτικά στην ανάπτυξη (π.χ. διαχείριση απορριµµάτων κλπ). Β4. Αξιολόγηση προβληµάτων πολεοδοµικής δοµής αστικής ποιότητας ζωής Ο νοµός Ιωαννίνων, παρά τα πολλά πλεονεκτήµατά του, αποτελεί µία από τις περισσότερο προβληµατικές περιοχές της χώρας, µε χαρακτηριστικά την πληθυσµιακή συρρίκνωση και γήρανση, την ατελή αξιοποίηση των φυσικών πόρων, το χαµηλό επίπεδο βασικών υποδοµών, τον περιορισµένο αριθµό επενδύσεων και το χαµηλό ακαθάριστο περιφερειακό προϊόν. Σε ότι αφορά τη µεταφορική υποδοµή το σηµαντικότερο θέµα αφορά την κακή σύνδεση µε την υπόλοιπη χώρα (συγκοινωνιακή αποµόνωση). Οι συνδέσεις µε τις όµορες Περιφέρειες της υτικής Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και της δυτικής Ελλάδας πραγµατοποιούνται µε οδικό δίκτυο χαµηλής στάθµης εξυπηρέτησης και εποµένως η σύνδεση µε την υπόλοιπη χώρα είναι προβληµατική. Η κατάσταση αυτή αφορά όλη την Περιφέρεια της Ηπείρου και είναι ένας από τους παράγοντες που έχουν ως αποτέλεσµα την σχετική αποµόνωσή της. Τα κύρια έργα που κατασκευάζονται, µελετώνται ή προγραµµατίζονται και θα βελτιώσουν την κατάσταση είναι: - Η Εγνατία οδός, η οποία διέρχεται νότια του ήµου - Η Ιόνια οδός ( υτικός Άξονας), η οποία προβλέπεται να διέλθει µέσω του ήµου - Η σιδηροδροµική σύνδεση, η οποία προβλέπεται να διέλθει νότια του ήµου. 12

ΗΜΟΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ B1. Καταγραφή χρήσεων γης και πολεοδοµική οργάνωση Όσον αφορά τις χρήσεις γης (ΕΣΥΕ- 1991) η καλλιεργούµενη έκταση του ήµου ανέρχεται το 49,2% της συνολικής έκτασης ενώ το 24% του συνόλου της γεωργικής γης είναι σε αγρανάπαυση. Η τάση αυτή οδηγεί σε αποχαρακτηρισµό της γεωργικής γης, µεγάλο µέρος της οποίας έχει δοθεί για την ανέγερση καταστηµάτων και βιοτεχνιών, ιδιαίτερα στις παρόδιες ζώνες της εθνικής οδού Ιωαννίνων-Άρτας, αλλά και στην ενδοχώρα του ήµου. Το ποσοστό δασοκάλυψης είναι ελάχιστο ενώ οι βοσκότοποι καλύπτουν το 15,1%. Ωστόσο όπως προαναφέρθηκε, εκτεταµένη είναι και η εκτός σχεδίου δόµηση, µε κύριες χρήσεις τις εµπορικές και βιοτεχνικές. Β2. Αναπτυξιακή φυσιογνωµία περιοχής Η τάση στο ήµο Ανατολής οδηγεί στην εγκατάλειψη της γεωργίας και στην αστικοποίηση της µεγαλύτερης έκτασης µε χρήσεις που δεν εξυπηρετούν µόνο τους κατοίκους του ήµου αλλά το ευρύτερο πολεοδοµικό συγκρότηµα των Ιωαννίνων. Οι τάσεις αυτές εντείνονται ακόµη περισσότερο µε την ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού, ενώ µε τη δηµιουργία της Ιόνιας Οδού και τη σύνδεση µε το λιµένα της Ηγουµενίτσας, το οικιστικό συγκρότηµα των Ιωαννίνων και ο ήµος Ανατολής θα αποτελέσουν σταυροδρόµι βασικών συγκοινωνιακών αξόνων της χώρας µε ιδιαίτερη αναπτυξιακή δυναµική. Αυτή η στρατηγική χωροθέτηση του ήµου αναµένεται να αυξήσει σηµαντικά τη χρήση τόσο για κατοικία όσο και για άλλες παραγωγικές δράσεις του δευτερογενούς και τριτογενούς τοµέα. Από την άλλη πλευρά η διέλευση αυτών των σηµαντικών οδικών αξόνων διασπούν τη χωρική ενότητα του δήµου, κατακερµατίζοντας τις εκτάσεις του. Η παραγωγική δοµή του ήµου παρουσιάζει θετικές τάσεις. Σηµειώνεται συρρίκνωση του πρωτογενούς τοµέα προς όφελος του τριτογενούς, όπου κυριαρχεί το εµπόριο. Η ανάπτυξη αυτή ενισχύεται και µε την ανάδειξη του ήµου σε «κόµβο» πρόσβασης προς την Εγνατία από το Λεκανοπέδιο Ιωαννίνων και το νότιο τµήµα του νοµού. Αντίθετα η συρρίκνωση του πρωτογενούς τοµέα οφείλεται στη µείωση της ενασχόλησης µε το γεωργικό τοµέα, δεδοµένης της έντονης αστικοποίησης της περιοχής. Ο σχετικά δυναµικός κλάδος της πτηνοτροφίας έχει εγκλωβιστεί από την απαγόρευση µετεγκατάστασης των υφιστάµενων µονάδων εντός και εκτός του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων. 13

Β3. Αξιολόγηση αναπτυξιακών δυνατοτήτων και προοπτικών Όσον αφορά τις προοπτικές ανάπτυξης του τουρισµού, αυτές περιορίζονται στην ανάπτυξη της ψυχαγωγίας και πιθανόν σε περιορισµένη χρήση παραθεριστικής κατοικίας σε παραλίµνιες ζώνες. Παράλληλα σηµαντικό ρόλο µπορεί να διαδραµατίσει η λίµνη Παµβώτιδα αποτελώντας ένα σηµαντικό βιότοπο και συµβάλλοντας στην αναβάθµιση της ποιότητας ζωής τόσο του ήµου Ανατολής όσο και της ευρύτερης περιοχής. Τέλος, παρατηρείται µεγάλη οικοδοµική δραστηριότητα που τονώνει την οικονοµία ενώ συγχρόνως ικανοποιεί τη ζήτηση για κατοικία. Αποτέλεσµα αυτής της ζήτησης είναι η µε ταχύτατους ρυθµούς δόµηση και η προοπτική ενός επερχόµενου «κορεσµού» του σχεδίου πόλης, σε πολύ µικρότερο χρονικό διάστηµα από ότι είχε προβλέψει η πολεοδοµική µελέτη. Ωστόσο παρόλο που µέχρι σήµερα τα φαινόµενα της αυθαίρετης εκτός σχεδίου δόµησης για κατοικία είναι περιορισµένα στο ήµο Ανατολής, πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η τάση κορεσµού που επικρατεί στους υφιστάµενους οικιστικούς υποδοχείς και να προβλεφθούν περιοχές εκτόνωσης, πριν η αυξηµένη ζήτηση δηµιουργήσει τεχνητή αύξηση των τιµών γης. Χάρτης Α3. Μελέτη Γ.Π.Σ. ήµου Ανατολής- Μεταβολή πληθυσµού 14

Β4. Αξιολόγηση προβληµάτων πολεοδοµικής δοµής αστικής ποιότητας ζωής Όσον αφορά τις αδυναµίες του ήµου, οι περιοριστικοί παράγοντες για την οικονοµική και πολεοδοµική ανάπτυξη της περιοχής προέρχονται κυρίως από: -Τις τάσεις κορεσµού του σχεδίου πόλης ή των οριοθετηµένων οικισµών που διαφαίνονται σε όλους τους οικισµούς και ιδιαίτερα στην Ανατολή. -Τις δεσµεύσεις που θέτει στην εκτός σχεδίου περιοχή η ζώνη οικιστικού ελέγχου. -Τη διέλευση µεγάλων οδικών αξόνων από το ήµο και ιδιαίτερα της Εγνατίας και της εθνικής οδού Ιωαννίνων Άρτας, αλλά και της προγραµµατιζόµενης σιδηροδροµικής γραµµής, στοιχεία που διασπούν το χώρο του ήµου και εγκλωβίζουν τους οικισµούς σε κλοιούς που απαγορεύουν την οικιστική τους ανάπτυξη και την επικοινωνία τους µε την ευρύτερη περιοχή. Χάρτης Α4. Γ.Π.Σ. ήµου Ανατολής- Ανάλυση υφιστάµενης κατάστασης Οκτώβριος 2005 15

ΗΜΟΣ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ B1. Καταγραφή χρήσεων γης και πολεοδοµική οργάνωση Όσον αφορά τον πρωτογενή τοµέα υπάρχει µεγάλος αριθµός εγκαταστάσεων σε µικρή απόσταση από τους οικισµούς, ενώ οι προοπτικές της αγροτικής ανάπτυξης είναι άµεσα συνδεδεµένες µε την αύξηση των αρδευτικών εκτάσεων και των στρεµµατικών αποδόσεων, την εισαγωγή νέων φυτειών, την εφαρµογή σύγχρονων καλλιεργητικών µεθόδων και την εκµηχάνιση της παραγωγής. Στο δευτερογενή τοµέα η µεταποιητική δραστηριότητα της περιοχής εµφανίζεται υποβαθµισµένη και χαρακτηρίζεται από συγκέντρωση σε παραδοσιακούς κλάδους και µικρή αποδοτικότητα. Το γεγονός αυτό οφείλεται κυρίως στην έλλειψη χρηµατοδοτικών πόρων, εξειδικευµένων στελεχών και επαρκών κινήτρων. Στον τριτογενή τοµέα το επίπεδο ανάπτυξης δεν είναι ιδιαίτερα υψηλό και σχετίζεται άµεσα µε την ανεπάρκεια των υποδοµών της περιοχής. Επιπλέον, ο τοµέας της αλιείας έχει αναπτυχθεί σηµαντικά στο ήµο Περάµατος αλλά και στην Κοινότητα Νήσου Ιωαννίνων. Τα κύρια είδη αλιευµάτων είναι πέστροφες και κυπρίνοι αλλά και ψάρια άλλων κατηγοριών. Τέλος, υπάρχουν ιχθυοκαλλιέργειες τις οποίες εκµεταλλεύεται µόνο ο ήµος και στις οποίες εκτρέφονται πέστροφες. Εικ. 15. Το µηχάνηµα κοπής των καλαµιώνων και καθαρισµού της Λίµνης Εικ. 16. Συστάδες Ιτιάς και θαµνώνες πλατύφυλλων στα όρια της λίµνης Β2. Αναπτυξιακή φυσιογνωµία περιοχής Η ένταξη της περιοχής µελέτης σε διαδροµές πολιτιστικού χαρακτήρα συνιστούν µια αξιόλογη προοπτική ενίσχυσης της ήπιας τουριστικής δραστηριότητας. Η παροχή επίσης κινήτρων τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής µελέτης είναι ιδιαίτερα επιθυµητή σε συνδυασµό µε την πληρέστερη αξιοποίηση των πολιτιστικών πόρων. Επιπλέον, είναι επιθυµητή η παροχή κινήτρων βιοµηχανικής βιοτεχνικής ανάπτυξης. Από τη µία ο δευτερογενής τοµέας δεν παρουσιάζει µεγάλο ποσοστό στο ήµο και χρειάζεται ενίσχυση, ενώ 16

από την άλλη ο πρωτογενής, παρόλο που είναι κυρίαρχος, χρίζει ειδικής προσοχής για την παραπέρα ανάπτυξή του. Σηµειώνεται πάντως ότι το ευαίσθητο περιβάλλον σε συνδυασµό µε την γειτνίαση του ήµου µε τα Ιωάννινα συνιστούν δυο παραµέτρους πολύ σηµαντικές που οδηγούν σε έντονες συγκρούσεις χρήσεων γης. Το παραπάνω γεγονός αποτελεί πρόκληση για έναν σωστό σχεδιασµό µε σκοπό τη βιώσιµη ανάπτυξη του ήµου. Β3. Αξιολόγηση αναπτυξιακών δυνατοτήτων και προοπτικών Ο δευτερογενής τοµέας έχει τη δυνατότητα να παρουσιάσει προοπτικές ανάπτυξης που να στηρίζονται: -Στον εκσυγχρονισµό και την επέκταση των µεταποιητικών µονάδων -Στην αναβάθµιση των παραδοσιακών µονάδων -Στην αναδιάρθρωση των κλάδων εκείνων στους οποίους η περιοχή διαθέτει παράδοση υψηλής εξειδίκευσης Η επίλυση κυρίως των συγκοινωνιακών προβληµάτων θα διευρύνει τις δυνατότητες ανάπτυξης του εµπορίου, του τουρισµού και γενικότερα των υπηρεσιών. Ο κλάδος του τουρισµού έχει σαφή περιθώρια ανάπτυξης, αφού η περιοχή διαθέτει τουριστικούς πόρους που µπορούν να καλύψουν τη ζήτηση σηµαντικού µέρους των τουριστικών αναγκών. Με βάση το νέο Σχέδιο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Ηπείρου ως γενικός αναπτυξιακός στόχος τίθεται η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει η θέση της Περιφέρειας καθώς και του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντός της. Οι βασικές κατευθύνσεις οικιστικής πολιτικής για συµπαγή πόλη, αποφυγή αλόγιστων επεκτάσεων, χρήση αναπλάσεων του οικιστικού ιστού, αναβάθµιση του δηµόσιου χώρου, σταδιακή κατάργηση της εκτός σχεδίου δόµησης κ.λ.π. θα ληφθούν υπόψη για τον καθορισµό των χρήσεων γης µέσα και έξω από τον οικιστικό ιστό µε βάση τις ιδιαιτερότητες και τη φυσιογνωµία του ήµου. Β4. Αξιολόγηση προβληµάτων πολεοδοµικής δοµής αστικής ποιότητας ζωής Η ανάπτυξη του κλάδου παροχής υπηρεσιών δε θεωρείται απόλυτα επαρκής και έχει στρατηγική σηµασία για τον τεχνολογικό και οικονοµικό εκσυγχρονισµό. Ειδικά η παροχή εξειδικευµένων υπηρεσιών υψηλού επιπέδου είναι δυνατόν να συµβάλλει ουσιαστικά στην επίλυση ή την άµβλυνση των τριών κυριότερων προβληµάτων που αντιµετωπίζει η περιοχή: - την τεχνολογική και οργανωτική υποβάθµιση -την εσωστρέφεια -την έλλειψη ενηµέρωσης. 17

Γ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΙΑΦΟΡΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΗΜΟΣ ΠΑΜΒΩΤΙ ΟΣ Η εύρεση των αναπτυξιακών αξόνων της περιοχής προϋποθέτει πρώτα τον εντοπισµό των κυρίαρχων παραµέτρων που µπορούν να επιτρέπουν υποθέσεις σεναρίων σχετικά µε τη συνολική χωρική αναπτυξιακή, κοινωνικο-πολιτιστική, περιβαλλοντική εικόνα του ήµου Παµβώτιδος. Γ1. Προτεινόµενες κατευθύνσεις προγραµµατικών παραµέτρων Ειδικότερα, οι προτεινόµενες κατευθύνσεις προγραµµατικών παραµέτρων ήταν οι εξής: - Πληθυσµός - «έλξη για νέους κατοίκους», διάθεση της τοπικής κοινωνίας για αστικού τύπου ανάπτυξη συνδεδεµένη µε την εξέλιξη της οικιστικής ανάπτυξης των Ιωαννίνων. - ραστηριότητες οικονοµική εξειδίκευση, παραγωγικές εγκαταστάσεις, µεγάλα έργα όπως µεγάλοι οδικοί άξονες - Οικονοµικοί πόροι Χρηµατοδοτήσεις Γ2. Αποτελέσµατα ανάλυσης δεδοµένων περιοχής Από την ανάλυση των δεδοµένων της υπάρχουσας κατάστασης προέκυψαν οι εξής διαπιστώσεις: - Από τον οικονοµικό πυρήνα του ήµου, που είναι υπό εξέλιξη, δεν διακρίνεται κάποιος εξαιρετικά δυναµικός τοµέας και υποτοµέας οικονοµικών δραστηριοτήτων, ο οποίος να µπορεί να στηρίξει αυτοτελώς την ανάπτυξη της περιοχής και να δηµιουργήσει θετικά πολλαπλασιαστικά αποτελέσµατα σε άλλους τοµείς. - Υφίσταται αναγκαιότητα ανάληψης συνδυασµένων δράσεων, οι οποίες θα στοχεύουν στη δηµιουργία ροπής σε όλους τους τοµείς. Γ3. Θεσµικές ρυθµίσεις ως προς τις αρχές σχεδιασµού Ως απόρροια των προηγούµενων αλλά και της προηγούµενης ανάλυσης των δυνατοτήτων και προοπτικών, οι κατευθυντήριες αρχές του σχεδιασµού συνοψίζονται στις ακόλουθες: 18

Ανάδειξη πολιτιστικού δυναµικού ως µέσου ενίσχυσης του τριτογενή τοµέα, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει ως µοχλός ανάπτυξης. Συνδυασµός πολιτιστικών και αισθητικών παρεµβάσεων µε βασικά έργα βελτίωσης υποδοµών (κυκλοφορία-στάθµευση, κοινόχρηστοι χώροι κλπ.) ώστε να προκύψουν άµεσα πολλαπλασιαστικά αποτελέσµατα στον τουρισµό και το εµπόριο. Καινοτόµες παρεµβάσεις στην αναψυχή και τον τουρισµό. Ενίσχυση και προστασία των πόρων που σχετίζονται µε τον φυσικό και πρωτογενή τοµέα. Χάρτης Α5. ήµος Παµβώτιδος- Ζώνη οικιστικού ελέγχου Γ4. υνατότητες και προϋποθέσεις εφαρµογής των προτάσεων Σηµαντικοί παράγοντες στην υλοποίηση του σχεδίου ήταν: -Η εξασφάλιση της ενεργού συµµετοχής του κοινού και των φορέων. -Η εξεύρεση των αναγκαίων χρηµατοδοτήσεων, καταρχήν από το ηµόσιο, αλλά και από τον ιδιωτικό φορέα υπό µορφή αντισταθµιστικών κεφαλαίων. Γ5. Σκοπιµότητα παρεµβάσεων και στόχοι σχεδιασµού Σύµφωνα πάντως µε τη θέση της οµάδας µελέτης, ο βασικός στόχος του σχεδιασµού για την περιοχή δεν µπορεί να είναι άλλος από τη σταδιακή εφαρµογή της αρχής της αειφορίας, η οποία για την περιοχή του 19

ήµου Παµβώτιδος οφείλει να διαθέτει τουλάχιστον τα εξής χαρακτηριστικά: -Ορθολογικός έλεγχος της κατανάλωσης φυσικών πόρων και της ενέργειας, της παραγόµενης ρύπανσης και της διαχείρισης απορριµµάτων. -Ορθολογικός έλεγχος της κατανάλωσης φυσικού χώρου µείωση της αστικής εξάπλωσης. -Προστασία και αποκατάσταση του αστικού και περιαστικού φυσικού περιβάλλοντος και του τοπίου. -Προστασία και αναβάθµιση του οικιστικού περιβάλλοντος. -Βελτίωση του επιπέδου παραγωγικότητας. -Ουσιαστική εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων έργων και δραστηριοτήτων. - ιατήρηση της πολιτισµικής ταυτότητας. Η προσπάθεια για την εφαρµογή της αρχής της αειφορίας απαιτεί τη λήψη µίας σειράς σηµαντικών αποφάσεων και τον επαναπροσδιορισµό προτεραιοτήτων στους τοµείς του σχεδιασµού και του αναπτυξιακού προγραµµατισµού, καθώς και της δέσµευσης και βέλτιστης αξιοποίησης των οικονοµικών πόρων. Ως κύριοι στρατηγικοί επιχειρησιακοί στόχοι έχουν προταθεί επίσης οι εξής:! Στρατηγικά επιλεγµένος ανασχεδιασµός χρήσεων γης και δραστηριοτήτων στο καθαρά αστικό τµήµα του ήµου.! Προσδιορισµός έκτασης (µέγεθος), όρων δόµησης, µίγµατος χρήσεων και χωροθέτηση οικιστικών ενοτήτων για όλους τους οικισµούς του ήµου.! Προστασία και ανάδειξη φυσικού περιβάλλοντος.! Προστασία, ανάδειξη και αξιοποίηση παραλίµνιων περιοχών. Εικ.17. Παραλίµνια περιοχή! Προστασία γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας.! Μετεγκατάσταση και επαναχωροθέτηση οχλουσών δραστηριοτήτων.! Εξασφάλιση επαρκών σηµείων επικοινωνίας εκατέρωθεν Εγνατίας Οδού.! Ασφαλές και λειτουργικό οδικό δίκτυο. 20

ΗΜΟΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ Γ1. Προτεινόµενες κατευθύνσεις προγραµµατικών παραµέτρων Οι προτεινόµενες κατευθύνσεις προγραµµατικών παραµέτρων που προτάθηκαν ήταν οι εξής: να αποχαρακτηριστεί η γεωργική γη και να διακοπεί η λειτουργία των εγγειοβελτικών έργων. Από την υφιστάµενη κατάσταση προκύπτει ότι η γη δε χρησιµοποιείται πλέον για γεωργική παραγωγή αλλά το µεγαλύτερο τµήµα της έχει δοµηθεί, µε κυρίαρχες χρήσεις τις εµπορικές και βιοτεχνικές. η σταδιακή αποµάκρυνσή των πτηνοτροφικών µονάδων, που αποτελούν σηµαντικό παράγοντα ρύπανσης, από το ήµο µε παράλληλη εφαρµογή κινήτρων για µετεγκατάσταση εκτός Λεκανοπεδίου. Προτάθηκε επίσης η επιβολή διαδικασιών υποχρεωτικού βιολογικού καθαρισµού των αποβλήτων των πτηνοτροφείων, τα οποία σήµερα αποτελούν µια από τις µεγαλύτερες πηγές ρύπανσης στην περιοχή και µεγάλο µέρος των οποίων καταλήγει στη λίµνη. η απόλυτη προστασία των δασών, αναδασωτέων και δασικών εκτάσεων που παρά το µικρό µέγεθός τους αποτελούν σηµαντικό περιβαλλοντικό πόρο για τις οικιστικές περιοχές. Γ2. Προκαταρκτική πρόταση ρύθµισης Εναλλακτικά Σενάρια Στον πρωτογενή τοµέα προτείνεται η χωροθέτηση ΒΙΟΠΑ χαµηλής και µεσαίας όχλησης πλησίον του κόµβου της Εθνικής οδού Ιωαννίνων Άρτας µε την Εγνατία Οδό. Στην περιοχή είναι ήδη συγκεντρωµένες αρκετές µονάδες του δευτερογενούς τοµέα και υπάρχουν µεγάλες ακάλυπτες οικοδοµικές µονάδες. Η γειτνίαση µε τον κόµβο που προαναφέρθηκε καθιστά ιδιαίτερα πλεονεκτική τη θέση αυτή για τη δηµιουργία ΒΙΟΠΑ. Το ΒΙΟΠΑ προτείνεται να πολεοδοµηθεί ώστε να αποτελέσει πόλο προσέλκυσης και άλλων βιοµηχανικών µονάδων τόσο νέων όσο και αυτών που έχουν αναπτυχθεί εντός του δήµου. Οσον αφορά τον τριτογενή τοµέα (Τουρισµός Αναψυχή), προτείνεται η ανάπτυξη παραλίµνιων χρήσεων αναψυχής στη ζώνη που εκτείνεται µεταξύ ανατολικού ορίου του οικισµού Ανατολής και αιγιαλού Λίµνης. Η παραλίµνια έκταση σήµερα παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης και είναι δυσάρεστη και επικίνδυνη για τους πεζούς. Έτσι προτείνεται η δηµιουργία Ζώνης Ανάπτυξης Τουριστικών Χρήσεων και Χρήσεων Αναψυχής, έκτασης 288,8 στρεµµάτων. Η υπόλοιπη έκταση 427 στρεµµάτων προτείνεται να αναπλαστεί ως αποκλειστικά υπαίθριος χώρος, ώστε να αποτελέσει Παραλίµνιο Πάρκο Υπαίθριας Αναψυχής για το σύνολο των κατοίκων του Λεκανοπεδίου. 21

Γ3.. Αποτελέσµατα ανάλυσης δεδοµένων περιοχής Από την ανάλυση των δεδοµένων της υπάρχουσας κατάστασης προέκυψαν οι εξής διαπιστώσεις: -Οι δηµογραφικές τάσεις στο. Ανατολής καθιστούν έντονη την ανάγκη για επεκτάσεις µε χρήση κατοικίας. -Υφίσταται αναγκαιότητα εισαγωγής θεσµικών ρυθµίσεων καθώς και ρύθµισης ορίων οικισµού. Χάρτης Α6. Τεχνικές και κοινωνικές υποδοµές Γ4. Θεσµικές ρυθµίσεις ως προς τις αρχές σχεδιασµού Έτσι προτείνονται οι εξής θεσµικές ρυθµίσεις: - Επεκτάσεις οικισµών για χρήσεις κατοικίας και άλλες οικιστικές ρυθµίσεις - Η αναθεώρηση της Ζώνης Οικιστικού ελέγχου και η προσαρµογή της στις σηµερινές και µελλοντικές απαιτήσεις ανάπτυξης και λειτουργίας της περιοχής. - Επέκταση του οικισµού της Ανατολής προς τα δυτικά της Εθνικής Οδού Ιωαννίνων Άρτας, µέχρι τα όρια του ηµοτικού ιαµερίσµατος Ανατολής - Οριοθέτηση Περιοχής Ειδικά Ρυθµιζόµενης Πολεοδόµησης σε δηµοτική έκταση ανατολικά του οικισµού της Μπάφρας. 22

Η περιοχή προτείνεται να αποδοθεί σε κοινόχρηστες εξυπηρετήσεις (π.χ. αθλητικές εγκαταστάσεις, πράσινο). -Ρυθµίσεις σε υφιστάµενους οικισµούς -Η απαγόρευση οικιστικών χρήσεων κατά µήκος της Εγνατίας Οδού και σε ακτίνα 200µ εκατέρωθεν αυτής. -Η πλήρης απαγόρευση της δόµησης σε ζώνες παράλληλες µε τη διαδροµή των γραµµών υψηλής τάσης της ΕΗ. Οι περιοχές αυτές δεν εµπίπτουν σε οικιστικούς υποδοχείς. Μεταφορικό ίκτυο Η περιφερειακή Οδός αποτελεί καθοριστικό άξονα στο κυκλοφοριακό σύστηµα του Λεκανοπεδίου, αφού αποτελεί µοναδική διέξοδο στο συνεχώς αυξανόµενο κυκλοφοριακό πρόβληµα του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων. Ωστόσο το βασικό δίκτυο του κέντρου τα Ανατολής έχει βελτιωθεί σηµαντικά µετά τις αλλαγές του 2002, βάσει της Κυκλοφοριακής Μελέτης. Ωστόσο εκκρεµεί η κατασκευή των διαµορφώσεων ορισµένων κόµβων και οι σηµατοδοτήσεις για να ανέβει το επίπεδο εξυπηρέτησης και η ασφάλεια των πεζών. Στο τοπικό δίκτυο των οικισµών απαιτείται σήµανση, βελτιώσεις του οδοστρώµατος, διαπλατύνσεις και κατασκευή πεζοδροµίων για την ασφαλή διέλευση. Σύµφωνα µε την Κυκλοφοριακή Μελέτη που εκπονήθηκε για το ήµο Ανατολής και εγκρίθηκε το 2001-02 προτείνεται µια σειρά µέτρων κυκλοφοριακής οργάνωσης άµεσης, µεσοπρόθεσµης και βραχυπρόθεσµης εφαρµογής. Έτσι προτείνεται η πλήρης εφαρµογή της Κυκλοφοριακής Μελέτης. Ιδιαίτερα επισηµαίνονται τα εξής: -Μονοδροµήσεις -Πεζοδροµήσεις -Στάθµευση - ιαδροµές φορτηγών -Ποδηλατοδρόµοι 23

ΗΜΟΣ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ Γ1. Προτεινόµενες κατευθύνσεις προγραµµατικών παραµέτρων Με βάση την ανάλυση των δυνατοτήτων και προοπτικών, ως αναπτυξιακοί άξονες για την περιοχή προτείνονται οι εξής: Α. Ανάπτυξη και βελτίωση της αγροτικής παραγωγής Β. Ανάπτυξη και βελτίωση της µεταποιητικής δραστηριότητας Γ. Ήπια τουριστική ανάπτυξη µε εξειδίκευση του προϊόντος. Βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης των κατοίκων Χάρτης Α7. Θεσµοθετηµένες χρήσεις γης Γ2. Θεσµικές ρυθµίσεις ως προς τις αρχές σχεδιασµού Για την υποστήριξη όµως των παραπάνω αναπτυξιακών στόχων, η εδαφική περιφέρεια του ήµου χωρίστηκε σε ζώνες- περιοχές που οριοθετούνται µε φυσικά ή τεχνητά ή θεσµοθετηµένα όρια και αποτελούν ενότητες στις οποίες επιβάλλονται συγκεκριµένοι όροι και περιορισµοί στη δόµηση και στις επιτρεπόµενες χρήσεις γης. Ο χώρος λοιπόν οργανώνεται µε βάση τρεις µεγάλες κατηγορίες: -Περιοχές Ελέγχου και Περιορισµών όµησης (ΠΕΠ ) -Περιοχές Ειδικής Προστασίας -Περιοχές κατοικίας Επίσης για τον καθορισµό των ζωνών προστασίας ελήφθησαν υπόψη και τα παρακάτω: 24

-Οι περιοχές που έχουν προταθεί για ένταξη στο δίκτυο Natura 2000 και βρίσκονται µέσα στην περιοχή µελέτης -Το θεσµικό πλαίσιο που διέπει την περιοχή (η περιοχή της λίµνης και το νησί έχουν χαρακτηριστεί ως τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους) -Οι σηµαντικοί τύποι οικοτόπων που παρουσιάζονται στην περιοχή µελέτης -Οι κοινωνικό-οικονοµικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή και η χωροταξική κατανοµή αυτών -Οι προγραµµατισµένες και προβλεπόµενες εξελίξεις για την περιοχή Ε Εικ. 18. Άποψη του νησιού της λίµνης Γ3. Προκαταρκτική πρόταση ρύθµισης Εναλλακτικά Σενάρια Εκπόνηση πολεοδοµικών µελετών όλων των οικισµών του ήµου Για την ανάδειξη και αξιοποίηση των τουριστικών πόρων προτείνεται: -Η προστασία και η ανάδειξη της λίµνης Παµβώτιδας και του όρους Μιτσικέλι -Η ανάδειξη του οικισµού των Λιγκιάδων -Η ανάπτυξη του αγροτουρισµού -Εκπόνηση Μελετών Αισθητικής Αναβάθµισης που αφορούν τις µελέτες αναδιοργάνωσης των κοινόχρηστων χώρων µε άξονα: την αισθητική τους αναβάθµιση τη δηµιουργία δικτύου Κοινόχρηστων και Κοινωφελών χώρων σε κάθε οικισµό την ανάδειξη των δηµοσίων κτιρίων και την προστασία των ελεύθερων χώρων Οριοθέτηση θέσεων αρχαιολογικών ευρηµάτων -Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη Περιοχής Natura Όρος Μιτσικέλι - ηµιουργία Ρυθµιστικού Σχεδίου και λειτουργία Οργανισµού Ρυθµιστικού στο Λεκανοπέδιο Ιωαννίνων - ιατήρηση της χρήσης του στρατοπέδου -Μεταφορά των νεκροταφείων -Αποχαρακτηρισµός του δασικού χαρακτήρα, µε νοµοθετική ρύθµιση, στον οικισµό Μάζια -Πολεοδόµηση της περιοχής του Οικοδοµικού Συνεταιρισµού 25

ΗΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Γ1. Προκαταρκτική πρόταση ρύθµισης Εναλλακτικά Σενάρια Η προκαταρκτική πρόταση επικεντρώνεται σε 3 κύρια ζητήµατα : -στη διεύρυνση των βασικών σεναρίων εξέλιξης του πληθυσµού -στη σύνταξη ενός προκαταρκτικού οµικού Σχεδίου Χωρικής Οργάνωσης του συνόλου του ήµου όπου διατυπώνονται οι βασικές κατευθύνσεις και το προτεινόµενο πλαίσιο οργάνωσης των χρήσεων -στην επιλογή των βασικών προγραµµατικών µεγεθών οικιστικής ανάπτυξης. Χάρτης Α8. Πρότυπο χωρικής οργάνωσης- Άξονες κ πόλοι ανάπτυξης Γ2. Προτεινόµενες κατευθύνσεις προγραµµατικών παραµέτρων Τα βασικά στοιχεία της προτεινόµενης χωρικής οργάνωσης όλης της περιοχής του ήµου Ιωαννίνων είναι τα εξής: Ορίζονται τρεις Περιοχές Ειδικής Προστασίας ( ΠΕΠ) στις οποίες γενικώς απαγορεύεται η δόµηση ή τίθενται πολύ αυστηροί περιορισµοί. Μια από αυτές τις Περιοχές περιλαµβάνει και την παρόχθια ζώνη της λίµνης Παµβώτιδας. 26

Ορίζονται δύο µεγάλες Περιοχές Ελέγχου και Περιορισµών της όµησης (ΠΕΠ ) µε σκοπό τον έλεγχο των χρήσεων γης στον εκτός πολεοδοµηµένης περιοχής αστικό χώρο. Καθορίζεται µια περιοχή υποδοχής δραστηριοτήτων Αναψυχής Τουρισµού Αθλητισµού στο νοτιοανατολικό όριο του ήµου σε επαφή µε το εγκεκριµένο όριο της πόλης και µε την ΠΕΠ της λίµνης Παµβώτιδας. Η περιοχή αυτή προτείνεται να πολεοδοµηθεί µε τις παραπάνω χρήσεις και µε σκοπό τη δηµιουργία ενός συγκροτηµένου και λειτουργικού πολεοδοµικού ιστού. Ως πάρκο πόλης διατηρείται το πάρκο Πυρσινέλλα που βρίσκεται επί της εθνικής οδού Ιωαννίνων-Αθηνών. Σχεδιάζονται ορισµένοι νέοι οικιστικοί υποδοχείς µε σκοπό κυρίως την ολοκλήρωση του πολεοδοµικού σχεδιασµού σε περιοχές που παρουσιάζουν έντονη ανάπτυξη και ζήτηση σε γη για κατοικία. Επανεξετάζονται οι χρήσεις γης και οι επιµέρους ζώνες πολεοδοµικών µηχανισµών ιδιαίτερα στην κεντρική περιοχή µε σκοπό την ανάδειξη ενός µητροπολιτικού κέντρου πόλης µε πυρήνες το σηµερινό πολεοδοµικό κέντρο και το προτεινόµενο διοικητικό κέντρο στην περιοχή του στρατοπέδου Βελισσαρίου. Μεταφορική υποδοµή Η έκταση του ήµου Ιωαννίνων ήδη έχει αστικό και περιαστικό χαρακτήρα, ο οποίος προέκυψε από την τάση επέκτασης της πόλης και των οικισµών των υπόλοιπων ηµοτικών ιαµερισµάτων. Οι προτεινόµενες επεκτάσεις ουσιαστικά θα δηµιουργήσουν ένα ενιαίο αστικό σύνολο, που θα εκτείνεται από την λίµνη ως την µελλοντική χάραξη της Ιόνιας οδού. Η επέκταση της πόλης και των ποικίλων χρήσεων θα επιφέρει σηµαντικές αλλαγές τόσο στην ζήτηση µετακινήσεων όσο και στην κατανοµή της κυκλοφορίας στο δίκτυο. Οι επεκτάσεις θα αλλάξουν την γραµµική µορφή της πόλης και θα της δώσουν µορφή πλησιέστερα στην ηµικυκλική. Αυτή η εξέλιξη θα έχει ως αποτέλεσµα την αύξηση των κινήσεων σε άλλες κατευθύνσεις, εκτός της <<παραδοσιακής>> του άξονα Βορράς Νότος. Παράλληλα, αναµένεται να αυξηθούν οι κινήσεις που δε θα κατευθύνονται προς το κέντρο αλλά προς άλλα σηµεία. Τέλος, θα αυξηθούν οι µετακινήσεις από και προς τους γειτονικούς ήµους του πολεοδοµικού συγκροτήµατος. 27

Μια άλλη εξέλιξη αφορά την ολοκλήρωση της Παράκαµψης, της Εγνατίας και της Ιόνιας Οδού που θα απαλλάξει την πόλη από µεγάλο ποσοστό της σηµερινής διαµπερούς κυκλοφορίας που παρατηρείται στους κεντρικούς άξονές της. Μελλοντικά, κυριότερο πρόβληµα προβλέπεται ότι θα προκύψει από την κατανοµή των ενδοαστικών µετακινήσεων. Βέβαια, έχει προταθεί η δηµιουργία δακτυλίων, τόσο ευρύτερων όσο και εσωτερικών Η µελέτη προτείνει ένα δίκτυο κύριων αρτηριών οι οποίες, αφενός, θα διαµορφώνουν ένα ευρύτερο δακτύλιο ο οποίος να εξυπηρετεί τη διανοµή της κυκλοφορίας µεταξύ όλων των περιοχών της πόλης. Γ3. Σκοπιµότητα παρεµβάσεων και στόχοι σχεδιασµού Οι βασικοί στόχοι του παρόντος Γενικού Πολεοδοµικού Σχεδίου είναι οι ακόλουθοι: Η διαµόρφωση ενός χωρικού προτύπου για το σύνολο της εδαφικής περιοχής του ήµου Ιωαννίνων σε εφαρµογή του ισχύοντος θεσµικού πλαισίου για τον πολεοδοµικό και χωροταξικό σχεδιασµό. Η χωροταξική αναδιοργάνωση όλης της εδαφικής περιοχής του ήµου και η οργανική ένταξη σε έναν ενιαίο σχεδιασµένο αστικό χώρο όλων των επιµέρους περιοχών και οικισµών. Η προστασία και ανάδειξη των στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος µε σκοπό τη συνύπαρξη φυσικού και δοµηµένου περιβάλλοντος στα πλαίσια ενός αειφόρου χωροταξικού σχεδιασµού. Ο προσδιορισµός των νέων αναγκών σε γη για οικιστική ανάπτυξη σε συνδυασµό µε την υιοθέτηση νέων προτύπων οικιστικής ανάπτυξης για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στην πόλη. Η επανεξέταση συγκεκριµένων χρήσεων και ζωνών ιδιαίτερα στην κεντρική περιοχή της πόλης Ο επανασχεδιασµός του µεταφορικού δικτύου ώστε να ενσωµατώσει το σύνολο της εδαφικής περιοχής του ήµου. 28

. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Ωστόσο παρά τα αναπτυξιακά προγράµµατα που έχουν προταθεί και πραγµατοποιηθεί υπάρχουν ακόµη πολλές αναπτυξιακές προοπτικές τόσο σε επίπεδο νοµών όσο και σε επίπεδο Περιφέρειας. Οι παρεµβάσεις και τα έργα που έχουν προταθεί θα πρέπει να αντιµετωπιστούν συνολικά και όχι αποσπασµατικά, µε τη συµβολή και την κυρίαρχη παρουσία των τοπικών παραγόντων µέσα από έναν διαχειριστικό φορέα που θα πρέπει να παίξει συντονιστικό, οργανωτικό, γνωµοδοτικό και ουσιαστικό ρόλο στην οργάνωση της επιχείρησης προστασία και ανάδειξη της περιοχής. Με αυτό τον τρόπο θα αντιµετωπιστεί η αποµόνωση της Περιφέρειας της Ηπείρου, γεγονός που φαίνεται και από το χαµηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αποµόνωσή της, λόγω γεωµορφολογικών εµποδίων, από τα σηµαντικότερα αστικά και παραγωγικά κέντρα της Ανατολικής και Νότιας Ελλάδας καθώς και στην οικονοµική αποµόνωση από τις όµορες Βαλκανικές χώρες. Η βελτίωση των συγκοινωνιακών συνδέσεων από την άλλη πλευρά, βαθµιαία αίρει τη γεωγραφική αποµόνωση και ανοίγει θετικές προοπτικές οικονοµικών συναλλαγών καθώς η επεξεργασία και διάθεση των προϊόντων του πρωτογενούς τοµέα αποτελεί τη σηµαντικότερη δυνατότητα της περιοχής. Η Ήπειρος ως πύλη προς τη νότια, δυτική και κεντρική Ευρώπη αποτελεί δυνητικά κόµβο του άξονα Ανατολής- ύσης. Ωστόσο εµπεριέχει και κινδύνους ανταγωνισµού ξένων προϊόντων, εφόσον δεν εκσυγχρονιστούν οι εντόπιες παραγωγικές δοµές καθώς και κινδύνους µιας ανάπτυξης που µπορεί να υπονοµεύσει τους πολύτιµους φυσικούς πόρους της περιοχής, εφόσον δε ληφθούν µέτρα ώστε η ανάπτυξη να κινηθεί στο πλαίσιο της αειφορίας. Ένας ακόµη τοµέας που χρίζει ιδιαίτερης προσοχής είναι αυτός του τουρισµού. Οι δυνατότητες για τουριστική ανάπτυξη, παρά την αξιόλογη τουριστική κίνηση, δεν έχουν αξιοποιηθεί σωστά. Μέχρι σήµερα το τουριστικό προϊόν χρησιµοποιεί τα Γιάννενα ως πέρασµα για άλλες κατευθύνσεις. Οι τουρίστες που µένουν στην πόλη διοχετεύονται στα κλασσικά σηµεία ανάδειξης που είναι η παραλίµνια περιοχή, το Νησί, το σπήλαιο Περάµατος και τι Κάστρο Ιωαννίνων. Η δυνατότητα της κατάλληλης υιοθέτησης ενός πλαισίου βιώσιµης ανάπτυξης στην περιοχή προβάλλει ελκυστικότατη. Αυτό, κατά τη γνώµη µας, θα πρέπει να προϋποθέτει την ανάπτυξη των παραλίµνιων οικισµών µέσα από ένα πλαίσιο χωροταξικών, πολεοδοµικών και ρυθµιστικών ρυθµίσεων που θα αναδεικνύει την ιδιαιτερότητα του φυσικού τοπίου της Λίµνης, δείχνοντας όµως ιδιαίτερη ευαισθησία σε ότι αφορά τη χωροθέτηση έργων και δραστηριοτήτων στην περιοχή προστασίας. 29

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ PRISMA Ε.Π.Ε. (1999), Μελέτη Χωροταξικού Σχεδίου Περιφέρειας Ηπείρου, Β φάση. ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΛΙΜΝΗΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ (1995), ιαχειριστική µελέτη Λίµνης Παµβώτιδας Ιωαννίνων ΙΓΜΕ. Γεωλογικοί χάρτες Νοµού Ιωαννίνων ΗΠΕΙΡΟΣ Α.Ε. (1989, 1992), ΚΩΤΟΥΛΑΣ-ΠΑΥΛΙ ΗΣ κλπ. Η Λίµνη Παµβώτιδα, Μέρος Ι και ΙΙ. ΤΕΕ ΗΠΕΙΡΟΥ (1996), Αναθεώρηση-επέκταση Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) Ιωαννίνων Περιφέρεια Ηπείρου / Ε.Ν.Τ.Ι., Innovative Actions Transport (2005), Νέες Επενδυτικές Ευκαιρίες για την Ίδρυση Νέων Επιχειρήσεων ως αποτέλεσµα Νέων Μεταφορικών Υπηρεσιών και Υποδοµών. Περιφέρεια Ηπείρου, ΤΕΑΜ 4 Ε.Ε. ΟΜΑΣ ΕΠΕ (2001), Χωροταξικό Σχέδιο Νοµού Ιωαννίνων, Ιωάννινα. ΥΠΕΧΩ Ε (2003), Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης (Π.Π.Χ.Σ.Α.Α.) Περιφέρειας Ηπείρου, Αθήνα. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευµάτων, Περιφ/κή /νση Π.Ε. &.Ε. Ηπείρου, /νση Π.Ε. Ιωαννίνων, 1ο Γραφείο Π.Ε. Ιωαννίνων. Περιφέρεια Ηπείρου, Ανδρέας Λουκάτος Λαγουδάκη Αναστασία, ΕΠΕΜ ΑΕ, Μελέτη Ανάδειξης Ανάπλασης και Προστασίας της Λίµνης Παµβώτιδας Ιωαννίνων και των Περιµετρικών αυτής Περιοχών, 2001 ΕΣΥΕ Απογραφές πληθυσµού Νοµού Ιωαννίνων ιαδίκτυο 30