Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία για Οδοντοτεχνίτες Αθανάσιος Αθανασίου Σύμβουλος Ιατρός Εργασίας Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας

Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία για Οδοντοτεχνίτες Αθανάσιος Αθανασίου Σύμβουλος Ιατρός Εργασίας Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας www.mlsi.gov.cy/dli 1

Περιεχόμενα Επαγγελματικές ασθένειες Βιολογικοί παράγοντες κινδύνου Μυοσκελετικές παθήσεις Κίνδυνοι για την ασφάλεια και υγεία στην εργασία για τους οδοντοτεχνίτες Μέτρα πρόληψης Ιατρική παρακολούθηση της υγείας των εργαζομένων www.mlsi.gov.cy/dli 2

Επαγγελματική Ασθένεια Επαγγελματική ασθένεια ορίζεται ως «κάθε παθολογική κατάσταση ή διαταραχή της υγείας, εκτός της οφειλομένης σε τραυματισμό, η οποία οφείλεται σε έκθεση σε παράγοντες άμεσα συνυφασμένους με την εργασία». www.mlsi.gov.cy/dli 3

Αίτια Επαγγελματικών Ασθενειών www.mlsi.gov.cy/dli 4

Η Σημασία των Επαγγελματικών Ασθενειών Κλινική: η κλινική διάγνωση σε ένα ασθενή οδηγεί στην ορθή θεραπευτική αντιμετώπιση του προβλήματος. Επιδημιολογική: οδηγεί σε προληπτικές παρεμβάσεις στον εργασιακό χώρο με αποτέλεσμα την αποφυγή μελλοντικών παθήσεων. Κοινωνική: συμβάλλει στην αξιολόγηση της ικανότητας για εργασία και την αποζημίωση των εργαζομένων. www.mlsi.gov.cy/dli 5

Πρόνοιες της νέας Νομοθεσίας Γενικές διατάξεις. Υποχρεώσεις εργοδοτών και αυτοεργοδοτουμένων προσώπων. Υποχρεώσεις εξετάζοντων και άλλων ιατρών. Υποχρεώσεις εργοδοτουμένων προσώπων. Υποχρεώσεις άλλων οργανισμών. Ασθένειες: Παράρτημα I και II. www.mlsi.gov.cy/dli 6

Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών 1. Ασθένειες που προκαλούνται από τους παρακάτω χημικούς παράγοντες. 100 Ακρυλονιτρίλιο 101 Αρσενικό ή οι ενώσεις του 102 Βηρύλλιο (γλυκίνιο) ή οι ενώσεις του 103.01 Μονοξείδιο του άνθρακα 103.02 Φωσγένιο 104.01 Υδροκυανικό οξύ 104.02 Κυανίδια και ενώσεις 104.03 Ισοκυανικά 105 Κάδμιο ή οι ενώσεις του 106 Χρώμιο ή οι ενώσεις του 107 Υδράργυρος ή οι ενώσεις του 108 Μαγγάνιο ή οι ενώσεις του 109.01 Νιτρικό οξύ 109.02 Οξείδια του αζώτου 109.03 Αμμωνία 110 Νικέλιο ή οι ενώσεις του 111 Φώσφορος ή οι ενώσεις του 112 Μόλυβδος ή οι ενώσεις του www.mlsi.gov.cy/dli 7

Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών 113.01 Οξείδια του θείου 113.02 Θειικό οξύ 113.03 Διθειάνθρακας 114 Βανάδιο ή οι ενώσεις του 115.01 Χλώριο 115.02 Βρώμιο 115.04 Ιώδιο 115.05 Φθόριο ή οι ενώσεις του 116 Αλειφατικοί ή αλεικυκλικοί υδρογονάνθρακες, συστατικά του πετρελαϊκού αιθέρα και της βενζίνης 117 Αλογονωμένα παράγωγα των αλειφατικών ή αλεικυκλικών υδρογονανθράκων 118 Βουτυλική, μεθυλική και ισοπροπυλική αλκοόλη 119 Αιθυλενογλυκόλη, διαιθυλενογλυκόλη 1,4-βουτανοδιόλη καθώς και τα νιτροπαράγωγα των γλυκολών και της γλυκερόλης 120 Μεθυλαιθέρας, αιθυλαιθέρας, ισοπροπυλαιθέρας, βινυλαιθέρας, διχλωροϊσοπροπυλαιθέρας, γουαϊακόλη μεθυλαιθέρας και αιθυλαιθέρας της αιθυλενογλυκόλης 121 Ακετόνη, χλωροακετόνη, βρωμοακετόνη, εξαφθοροακετόνη, μεθυλαιθυλοκετόνη, μεθυλο-ν-βουτυλοκετόνη, μεθυλισοβουτυλοκετόνη, διακετοναλκοόλη, μεσιτυλοξείδιο, 2-μεθυλοκυκλοεξανόνη www.mlsi.gov.cy/dli 8

Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών 122 Οργανοφωσφορικοί εστέρες 123 Οργανικά οξέα 124 Φορμαλδεΰδη 125 Αλειφατικά νιτροπαράγωγα 126.01 Βενζόλιο ή τα ομόλογά του (τα ομόλογα του βενζολίου προσδιορίζονται από τον τύπο: (CnH2n-6) 126.02 Ναφθαλίνιο ή τα ομόλογά του (τα ομόλογα του ναφθαλινίου προσδιορίζονται από τον τύπο: (CnH2n-12) 126.03 Βινυλοβενζόλιο και διβινυλοβενζόλιο 127 Αλογονωμένα παράγωγα των αρωματικών υδρογονανθράκων 128.01 Φαινόλες ή ομόλογα ή τα αλογονωμένα παράγωγά τους 128.02 Ναφθόλες ή ομόλογα ή τα αλογονωμένα παράγωγά τους 128.03 Αλογονωμένα παράγωγα των αλκυλαρυλοξειδίων 128.04 Αλογονωμένα παράγωγα των αλκυλαρυσουλφιδίων 128.05 Βενζοκινόνες 129.01 Αρωματικές αμίνες ή αρωματικές υδραζίνες ή τα αλογονωμένα, φαινολικά, νιτροδωμένα, νιτρωμένα ή σουλφονωμένα παράγωγά τους www.mlsi.gov.cy/dli 9

Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών 129.02 Αλειφατικές αμίνες και τα αλογονωμένα παράγωγά τους 130.01 Νιτροπαράγωγα αρωματικών υδρογονανθράκων 130.02 Νιτροπαράγωγα φαινολών ή των ομολόγων τους 131 Αντιμόνιο και τα παράγωγά του 132 Εστέρες του νιτρικού οξέος 133 Υδροθειικό οξύ 135 Εγκεφαλοπάθειες από οργανικούς διαλύτες που δεν καταγράφονται σε άλλες θέσεις 136 Πολυνευροπάθειες από οργανικούς διαλύτες που δεν καταγράφονται σε άλλες θέσεις www.mlsi.gov.cy/dli 10

Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών 2. Ασθένειες του δέρματος που προκαλούνται από ουσίες και παράγοντες που δεν περιλαμβάνονται σε άλλες θέσεις. 201 Δερματικές ασθένειες και καρκίνοι του δέρματος που οφείλονται: 201.01 στην αιθάλη 201.03 στην πίσσα 201.02 στην άσφαλτο 201.04 στην πισσάσφαλτο 201.05 στο ανθρακένιο ή τις ενώσεις του - 201.06 στα ορυκτέλαια και στα ορυκτά λίπη 201.07 στην ακατέργαστη παραφίνη 201.08 στο καρβαζόλιο ή τις ενώσεις του 201.09 στα υποπροϊόντα της απόσταξης του λιθάνθρακα 202 Δερματικές παθήσεις που προκαλούνται στο εργασιακό περιβάλλον από επιστημονικά αναγνωρισμένες αλλεργιογόνες ή ερεθιστικές ουσίες που δεν καταγράφονται σε άλλες θέσεις www.mlsi.gov.cy/dli 11

Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών 3. Ασθένειες που προκαλούνται από την εισπνοή ουσιών και παραγόντων που δεν καταγράφονται σε άλλες θέσεις. 301 Ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος και καρκίνοι 301.11 Πυριτίαση 301.12 Πυριτίαση συνδυασμένη με πνευμονική φυματίωση 301.21 Αμιάντωση 301.22 Μεσοθηλίωμα λόγω εισπνοής σκόνης αμιάντου 301.31 Πνευμονοκονιάσεις οφειλόμενες σε σκόνες πυριτικών ορυκτών 302 Επιπλοκή της αμιάντωσης από τον καρκίνο των βρόγχων 303 Βρογχοπνευμονικές παθήσεις οφειλόμενες σε σκόνες περιτετηγμένων μετάλλων 304.01 Εξωγενείς αλλεργικές κυψελίτιδες 304.02 Πνευμονική πάθηση προκαλούμενη από την εισπνοή σκόνης ή ινών βαμβακιού, λίνου, καναβιού, γιούτας, σιζάλ και βαγάσσης 304.04 Αναπνευστικές ανωμαλίες προκαλούμενες από την εισπνοή σκόνης κοβαλτίου, κασσιτέρου, βαρίου και γραφίτη 304.05 Σιδήρωση 305.01 Νεοπλασματικές παθήσεις των ανώτερων αναπνευστικών οδών προκαλούμενες από σκόνη ξύλου www.mlsi.gov.cy/dli 12

Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών 304.06 Αλλεργικό άσθμα προκαλούμενο από την εισπνοή αλλεργιογόνων ουσιών οι οποίες έχουν αναγνωριστεί ως τέτοιες και είναι εγγενείς στο είδος της εργασίας 304.07 Ρινίτιδες αλλεργικής φύσης προκαλούμενες από την εισπνοή αλλεργιογόνων ουσιών οι οποίες έχουν αναγνωριστεί ως τέτοιες και είναι εγγενείς στο είδος της εργασίας 306 Ινώσεις του υπεζωκότος, με περιορισμό της αναπνευστικής λειτουργίας, προκαλούμενες από τον αμίαντο 307 Χρόνια αποφρακτική βρογχρίτιδα ή εμφύσημα των ανθρακωρύχων 308 Καρκίνος των πνευμόνων λόγω εισπνοής σκόνης αμιάντου 309 Βρογχοπνευμονικές παθήσεις που οφείλονται σε σκόνες ή ατμούς αργιλίου ή των ενώσεών του 310 Βρογχοπνευμονικές παθήσεις που προκαλούνται από σκόνη σκωριών Thomas www.mlsi.gov.cy/dli 13

Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών 4. Λοιμώδεις και παρασιτικές ασθένειες. 401 Λοιμώδεις ή παρασιτικές ασθένειες που μεταδίδονται στον άνθρωπο από ζώα ή από πτώματα ζώων 402 Τέτανος 403 Βρουκέλλωση 404 Ιογενής ηπατίτιδα 405 Φυματίωση 406 Αμοιβάδωση 407 Άλλες λοιμώδεις ασθένειες που προσβάλλουν το προσωπικό το οποίο ασχολείται με την πρόληψη, την περίθαλψη, την παροχή κατ' οίκον βοήθειας και άλλες ανάλογες δραστηριότητες από τις οποίες υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης www.mlsi.gov.cy/dli 14

Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών 5. Ασθένειες προκαλούμενες από τους ακόλουθους φυσικούς παράγοντες. 502.01 Καταρράκτης προκαλούμενος από θερμική ακτινοβολία 502.02 Ερεθισμοί του επιπεφυκότος λόγω έκθεσης σε υπεριώδεις ακτινοβολίες 503 Βαρηκοΐα ή κώφωση λόγω βλαπτικού θορύβου 504 Ασθένεια λόγω ατμοσφαιρικής συμπίεσης ή αποσυμπίεσης 505.01 Οστεοαρθρικές ασθένειες των χεριών και των καρπών που προκαλούνται από μηχανικές δονήσεις 505.02 Αγγειονευρωτικές ασθένειες που προκαλούνται από μηχανικές δονήσεις 506.10 Ασθένειες των περιαρθρικών θυλάλων λόγω πίεσης 506.11 Προεπιγονατική και υποεπιγονατική θυλακίτιδα 506.12 Ωλεκρανική θυλακίτιδα 506.13 Θυλακίτιδα του ώμου www.mlsi.gov.cy/dli 15

Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών 506.21 Ασθένειες που οφείλονται σε υπερένταση των τενόντιων ελύτρων 506.22 Ασθένειες που οφείλονται σε υπερένταση του ενδοτενοντίου 506.23 Ασθένειες που οφείλονται σε υπερένταση των μυϊκών και τενοντίων καταφύσεων 506.30 Βλάβες του μηνίσκου ύστερα από εκτεταμένες περιόδους εργασίες σε γονατιστή θέση ή ανακούρκουδα 506.40 Παράλυση των νεύρων λόγω πίεσης 506.45 Σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα 507 Νυσταγμός των μεταλλωρύχων 508 Ασθένειες προκαλούμενες από τις ιοντίζουσες ακτινοβολίες www.mlsi.gov.cy/dli 16

Διάγνωση Επαγγελματικών Ασθενειών Ο βλαπτικός παράγοντας υπάρχει στο χώρο εργασίας. Ο εργοδοτούμενος εκτέθηκε στο βλαπτικό παράγοντα. Οι βλάβες που έχουν εντοπιστεί ταυτίζονται με την κλινική παθολογία της υπό διερεύνηση επαγγελματικής νόσου. Όταν υπάρχει έξαρση της νόσου κατά τη διάρκεια της εργασίας και η υποχώρηση, ή η βελτίωση των συμπτωμάτων σε περιπτώσεις απομάκρυνσης από την εργασία ή σε διακοπή της εργασίας. Όταν οι ίδιες ή παρόμοιες παθήσεις εμφανίζονται και σε άλλα άτομα, στον ίδιο ή σε συναφείς εργασιακούς χώρους. Όταν το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη στιγμή της έκθεσης στον πιθανό επαγγελματικό βλαπτικό παράγοντα έως και την εμφάνιση των διαφόρων συμπτωμάτων της νόσου, συμπίπτει με τα ισχύοντα. Παρουσία παθογνωμονικών σημείων στις ιατρικές εξετάσεις. www.mlsi.gov.cy/dli 17

Διαγνωστικά Προβλήματα Επαγγελματικών Ασθενειών Τα επαγγελματικά νοσήματα προσομοιάζουν στις κοινές μη επαγγελματικές ασθένειες. Το ελλειπές ή ανύπαρκτο επαγγελματικό ιστορικό. Ο μεγάλος λανθάνων χρόνος μεταξύ έκθεσης και εκδήλωσης της νόσου. Η πολυπαραγοντική αιτιολογία διαφόρων νοσημάτων. Η απουσία παθογνωμονικών σημείων σε πολλά επαγγελματικά νοσήματα. Η δυσκολία απόδειξης της σχέσης αιτίαςαποτελέσματος. www.mlsi.gov.cy/dli 18

Συχνές επαγγελματικές ασθένειες 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 Carpal Tunnel SDR Epicondylitis of the Elbow Hand or wrist tenosynovitis Hearing loss Dermatitis Pleural Plaques Mesothelioma Asbestosis Asthma Lung Cancer www.mlsi.gov.cy/dli 19

Θάνατοι από επαγγελματικές ασθένειες www.mlsi.gov.cy/dli 20

Τι είναι ένας Βιολογικός Παράγοντας; Σύμφωνα με τους περί Ασφάλειας και Υγείας Στην Εργασία ( Βιολογικοί Παράγοντες) Κανονισμούς του 2001, βιολογικός παράγοντας είναι οποιοσδήποτε μικροοργανισμός, κυτταρική καλλιέργεια ή παράσιτο θα μπορούσε να προκαλέσει βλάβη στην υγεία, με τη μορφή: λοίμωξης τοξικότητας αλλεργίας ερεθισμού καρκινογένεσης www.mlsi.gov.cy/dli 21

Τι περιλαμβάνουν οι Βιολογικοί Παράγοντες ; Βακτήρια Ιοί Παράσιτα Μύκητες Βιολογικά υγρά, βλεννογόνοι Καλλιέργειες Γενετικά τροποποιημένοι μικροοργανισμοί www.mlsi.gov.cy/dli 22

Τι περιλαμβάνουν οι Βιολογικοί Παράγοντες ; Βακτήρια: Μονοκύτταροι μικροοργανισμοί που δεν διαθέτουν πραγματικό πυρήνα (προκαρυωτικά). Ιοί: μικροσκοπικοί, απλοί οργανισμοί οι οποίοι δεν διαθέτουν ανεξάρτητο μεταβολισμό αλλά αναπαράγονται μόνο μέσα σε ξένα ζωντανά κύτταρα (ξενιστές). Μύκητες: Μονοκύτταροι ή πολυκύτταροι μικροοργανισμοί (ευκαρυωτικοί) φυτικού τύπου οι οποίοι δεν έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν ή και να κινούνται. Παράσιτα: Μονοκύτταροι ή πολυκύτταροι οργανισμοί οι οποίοι προσωρινά ή μονίμως διαβιούν στο σώμα άλλων έμβιων όντων (ξενιστών) και τρέφονται απ αυτά. Κυτταροκαλλιέργειες: in vitro ανάπτυξη κυττάρων που προέρχονται από πολυκύτταρους οργανισμούς. www.mlsi.gov.cy/dli 23

Μικροοργανισμοί και ασθένειες Το μεγαλύτερο ποσοστό των μικροοργανισμών είναι ωφέλιμο ή αβλαβές. Λιγότερο από το 1% μπορεί να προκαλέσει ασθένειες (παθογόνα μικρόβια). Οι μικροοργανισμοί ευθύνονται για το μισό των 50 εκατομμυρίων θανάτων που επιβεβαιώνονται κάθε χρόνο στον κόσμο. Εκτιμάται ότι 320.000 εργαζόμενοι σε όλο τον κόσμο πεθαίνουν κάθε χρόνο από μολυσματικές ασθένειες. Περίπου 5.000 εργαζόμενοι είναι θύματα στην ΕΕ Οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τους άνδρες. www.mlsi.gov.cy/dli 24

Κατάταξη Βιολογικών Παραγόντων Ομάδα 1 Περιλαμβάνει τους βιολογικούς παράγοντες που είναι απίθανο να προκαλέσουν ασθένεια στον άνθρωπο Χαμηλός κίνδυνος νόσησης για το κοινωνικό σύνολο και για το άτομο Παραδείγματα: Lactobacillus spp., Bacillus subtilis, Naegleria gruberi, Micrococcus spp., E. coli K12 www.mlsi.gov.cy/dli 25

Κατάταξη Βιολογικών Παραγόντων Ομάδα 2 Περιλαμβάνει τους παράγοντες : που μπορεί να προκαλέσουν ασθένεια στον άνθρωπο που μπορεί να προκαλέσουν κίνδυνο για τους εργαζόμενους δεν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να εξαπλωθούν στο κοινωνικό σύνολο Χαμηλός κίνδυνος νόσησης για το κοινωνικό σύνολο και μέτριος για το άτομο Γενικά, υπάρχει αποτελεσματική προληπτική ή θεραπευτική αγωγή. Παραδείγματα : S. Aureus, C. Tetani, B. Pertussis, N.Meningitidis, E. Coli, K12, H Helicobacter pylori, C.diphteriae, Legionella spp, Staphylococcus aureus www.mlsi.gov.cy/dli 26

Κατάταξη Βιολογικών Παραγόντων Ομάδα 3 Περιλαμβάνει τους παράγοντες: που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή ασθένεια στον άνθρωπο συνιστούν σοβαρό κίνδυνο για τους εργαζόμενους ενδέχεται υπάρχει κίνδυνος να διαδοθούν στο κοινωνικό σύνολο Χαμηλός κίνδυνος νόσησης για το κοινωνικό σύνολο και υψηλός για το άτομο Γενικά, υπάρχει αποτελεσματική προληπτική ή θεραπευτική αγωγή Παραδείγματα: Yersinia pestis, Bacillus anthracis, Mycobacterium tuberculosis, HBV, HCV, HIV, S.Typhi, Creutzfeldt-Jakob www.mlsi.gov.cy/dli 27

Κατάταξη Βιολογικών Παραγόντων Ομάδα 4 Περιλαμβάνει τους παράγοντες: που προκαλούν σοβαρή ασθένεια στον άνθρωπο συνιστούν σοβαρό κίνδυνο για τους εργαζόμενους, ενδέχεται να παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο διάδοσης στο κοινωνικό σύνολο Εξαιρετικά υψηλός κίνδυνος νόσησης για το κοινωνικό σύνολο και για το άτομο Δεν υπάρχει αποτελεσματική προληπτική ή θεραπευτική αγωγή Παραδείγματα: ιοί Marburg, Ebola και αιμορραγικού πυρετού Κονγκό/Κριμαίας www.mlsi.gov.cy/dli 28

www.mlsi.gov.cy/dli 29

Ταξινόμηση των Βιολογικών Παραγόντων Λοιμώξεις που μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο Λοιμώξεις που μεταδίδονται από ζωά σε άνθρωπο (ζωονόσοι) Λοιμώξεις από μικροοργανισμούς που υπάρχουν στο περιβάλλον εργασίας Λοιμώξεις σε ταξιδιώτες σε ενδημικές περιοχές www.mlsi.gov.cy/dli 30

Λοιμώξεις που μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο Λοιμώξεις που μεταδίδονται κυρίως με τον αέρα (γρίπη, πνευμονία, φυματίωση) Λοιμώξεις που μεταδίδονται με την κατάποση (διαρροϊκά σύνδρομα) Λοιμώξεις που μεταδίδονται κυρίως με την παρεντερική οδό (HIV, Hepatidis B) Λοιμώξεις που μεταδίδονται συνήθως με την άμεση επαφή (ιός του έρπητα, αδενοϊός) www.mlsi.gov.cy/dli 31

Λοιμώξεις από μικροοργανισμούς που υπάρχουν στο περιβάλλον εργασίας Μικροοργανισμοί που υπάρχουν σε στάσιμα σε στάσιμα νερά, σε θερμό και υγρό έδαφος: μεταδίδονται κυρίως με την άμεση επαφή μεταδίδονται κυρίως με την εισπνοή (λεγεωνέλλα, μύκητες) www.mlsi.gov.cy/dli 32

10 Σημαντικότεροι Αναδυόμενοι Βιολογικοί κίνδυνοι www.mlsi.gov.cy/dli 33

Μέτρα Πρόληψης των Βιολογικών Κινδύνων Τεχνικά μέτρα: κατάλληλος σχεδιασμός των μεθόδων εργασίας, συστήματα καθαρισμού του αέρα, συντήρηση των συστημάτων κλιματισμού και υδροδότησης. Οργανωτικά μέτρα: μείωση στον ελάχιστο δυνατό βαθμό του αριθμού των προσώπων που εκτίθενται ή ενδέχεται να εκτεθούν. Προληπτικά μέτρα στο περιβάλλον εργασίας: καθαρισμός και απολύμανση των χώρων εργασίας, μέτρα διαχείρισης των μολυσματικών αποβλήτων Μέτρα υγιεινής και ατομικής προστασίας (βασικές προφυλάξεις). Ιατρική παρακολούθηση της υγείας των εργαζομένων πριν και μετά την έκθεση. www.mlsi.gov.cy/dli 34

Μυοσκελετικές Παθήσεις (ΜΣΠ) Ενδιαφέροντα στοιχεία Συνηθέστερο πρόβλημα υγείας που σχετίζεται με την εργασία στην ΕΕ των 27 25% των εργαζομένων στην ΕΕ των 27 αναφέρει ότι υποφέρει από πόνους στη ράχη και την οσφυϊκή χώρα και 23% διαμαρτύρονται για μυαλγίες 62% των εργαζομένων στην ΕΕ των 27 είναι υποχρεωμένοι να εκτελούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις των χεριών και των βραχιόνων κατά το ένα τέταρτο του χρόνου εργασίας τους 46% διατηρούν επίπονες ή κουραστικές στάσεις 35% μεταφέρουν ή μετακινούν βαριά φορτία www.mlsi.gov.cy/dli 35

ΜΣΠ Ενδιαφέροντα στοιχεία Οι τομείς της γεωργίας και των κατασκευών επηρεάζονται περισσότερο Οι ΜΣΠΑΑ κοινώς λεγόμενες κακώσεις λόγω επαναλαμβανόμενης καταπόνησης προσβάλλουν περισσότερο τις γυναίκες από ότι τους άνδρες οι γυναίκες εκτίθενται σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι οι άνδρες σε ορισμένους κινδύνους, όπως είναι η μετακίνηση ασθενών στον τομέα της φροντίδας υγείας με ποσοστά έκθεσης 11% και 6% αντιστοίχως www.mlsi.gov.cy/dli 36

Μελέτη για την αξιολόγηση της κατάστασης στην Κύπρο αναφορικά με τις σωματικές και ψυχικές παθήσεις των εργαζομένων -2006 19% των ατόμων που εργάζονται ή εργάστηκαν στο παρελθόν αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας από το είδος της εργασίας του Το κυριότερο πρόβλημα που προκαλείται από το είδος της εργασίας είναι οι ΜΣΠ 71% των ατόμων που αντιμετωπίζουν πρόβλημα από το είδος της εργασίας αναφέρουν πόνο στα οστά στις αρθρώσεις και στους μύες Οι ΜΣΠ σχετίζονται άμεσα με τα χρόνια επαγγελματικής υπηρεσίας Οι ΜΣΠ είναι το κυριότερο πρόβλημα υγείας σε όλα τα επαγγέλματα με εξαίρεση του διδακτικού επαγγέλματος www.mlsi.gov.cy/dli 37

Παράγοντες που συμβάλλουν στην πρόκληση ΜΣΠ Φυσικοί παράγοντες: άσκηση δύναμης (ανύψωση, μεταφορά, έλξη, ώθηση ενός φορτίου), επαναλαμβανόμενες κινήσεις (δακτυλογράφηση, βάψιμο), επίπονες και στατικές στάσεις (παρατεταμένη καθιστή ή όρθια στάση, εργασία με τα χέρια πάνω από το ύψος των ώμων), άσκηση πίεσης με άμεση επαφή εργαλείων, κραδασμοί σε ολόκληρο το σώμα και στα χέρια - βραχίονες και ψυχρό εργασιακό περιβάλλον www.mlsi.gov.cy/dli 38 12 October 20167/11/2009 www.mlsi.gov.cy/dli 38

Παράγοντες που συμβάλλουν στην πρόκληση ΜΣΠ Οργανωτικοί παράγοντες: υψηλές απαιτήσεις στην εργασία, έλλειψη ελέγχου επί της εργασίας, χαμηλός βαθμός ικανοποίησης από την εργασία, επαναλαμβανόμενη εργασία, έντονος ρυθμός εργασίας, πίεση χρόνου και η έλλειψη υποστήριξης από τους συναδέλφους και τους διευθυντές Ατομικοί παράγοντες: ιατρικό ιστορικό, φυσική ικανότητα, ηλικία, κάπνισμα, παχυσαρκία www.mlsi.gov.cy/dli 39

Συχνές ΜΣΠ Παθήσεις του αυχένα και του ώμου π.χ - αυχενικό σύνδρομο - παθήσεις των στροφέων μυών του ώμου Παθήσεις στην περιοχή του αγκώνα π.χ. - επονδυλίτιδα του αγώνα - ωλένιος νευρίτιδα Παθήσεις του καρπού και άκρας χείρας π.χ - σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα - τενοντοελυτρίτιδες άκρας χείρας όπως σύνδρομο De Quervain s και εκτινασσόμενος δάκτυλος Παθήσεις της ΣΣ π.χ κήλη μεσοσποδύλιου δίσκου ΜΣΠ από την έκθεση σε κραδασμούς www.mlsi.gov.cy/dli www.mlsi.gov.cy/dli 40

Παθήσεις των στροφέων μυών του ώμου Τενοντίτιδα των στροφέων μυών του ώμου (συχνότερα υπερακάνθιου ) Ρήξη του τενόντιου πετάλου των στροφέων μυών του ώμου Θυλακίτιδα Σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής ή σύνδρομο πρόσκρουσης Περιαρθρίτιδα του ώμου www.mlsi.gov.cy/dli www.mlsi.gov.cy/dli 41

Παθήσεις των στροφέων μυών του ώμου Οι τενοντίτιδες των στροφέων μυών του ώμου συμβαίνουν όταν ασκηθεί μια υπέρμετρη δύναμη στους τένοντες όπως απότομη άρση βάρους, πτώση με τεντωμένο χέρι, δυνατό σπρώξιμο ή τράβηγμα με τα χέρια ή δυνατή ρήψη. Μπορεί όμως να συμβούν και σταδιακά μέσω κάποιας επαναλαμβανόμενης δραστηριότητας Συμβαίνουν συνήθως σε άτομα πάνω των 40 ετών οι οποίοι κάνουν χειρονακτικό επάγγελμα για πολλά χρόνια και σηκώνουν συχνά τα χέρια τους πάνω από το επίπεδο των ώμων. Επίσης ρήπτες αθλητές (ακόντιο, σφαίρα ή σφύρα) καθώς και βολεϊμπολίστες ή αρσιβαρίστες αποτελούν ομάδες ανθρώπων με συχνά προβλήματα στους ώμους τους. www.mlsi.gov.cy/dli 42

Συμπτώματα Αίσθηση καψίματος κατά τη διάρκεια των κινήσεων Επώδυνες κινήσεις του ώμου ιδιαίτερα κατά την ανύψωση του χεριού Νυκτερινός πόνος, οι ενοχλήσεις αυξάνουν με την ξεκούραση Αδυναμία επιτέλεσης των κινήσεων του ώμου Ατροφία και ελάττωση της μυικής ισχύος των μυών γύρω από τον ώμο www.mlsi.gov.cy/dli 43

Επικονδυλίτιδα του αγκώνα Προκαλείται από μακροχρόνιες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις του καρπού και του χεριού Έξω επικονδυλίτιδα ( tennis elbow) κρεοπώλες, υδραυλικοί ελαιοχρωματιστές, οικοδόμοι, ξυλουργοί, αθλήματα ρακέτας Έσω επικονδυλίτιδα (golfer s elbow άτομα που χρησιμοποιούν φτυάρι ή σε άτομα που παίζουν γκόλφ www.mlsi.gov.cy/dli 44

Συμπτώματα Πόνος στη έσω ή έξω επιφάνεια του αγκώνα κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων που ηρεμεί με την ξεκούραση Μειωμένη λειτουργικότητα και μυική αδυναμία στις κινήσεις του καρπού και των δακτύλων Καθημερινές δραστηριότητες όπως άνοιγμα και κλείσιμο βρύσης, άνοιγμα μιας πόρτας, πιάσιμο ενός ποτηριού προκαλούν πόνο www.mlsi.gov.cy/dli 45

Ωλένιος νευρίτιδα Φλεγμονή του ωλένιου νεύρου από πίεση του κατά τη διαδρομή του πίσω από τον επικόνδυλο στην εσωτερική μεριά του αγκώνα Πολύωρη εργασία σε ηλεκτρονικό υπολογιστή με τον αγκώνα σε τριβή με το γραφείο, επαναλαμβανόμενες κινήσεις κάμψης έκτασης του αγκώνα σε επαγγέλματα όπως οικοδόμοι και κομμώτριες www.mlsi.gov.cy/dli 46

Συμπτώματα Άλγος στην εσωτερική πλευρά του αντιβράχιου Αιμωδίες στο παραμέσο και μικρό δάκτυλο Νυκτερινά ενοχλήματα Σε παραμελημένες και προχωρημένες περιπτώσεις το χέρι παρουσιάζει ατροφία χέρι πιθήκου www.mlsi.gov.cy/dli 47

Σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα Οφείλεται στη πίεση που προκαλείται στο μέσο νεύρο το οποίο διαπερνά τον καρπιαίο σωλήνα στο ύψος του καρπού Επαναλαμβανόμενες κινήσεις κάμψης του καρπού σύνδρομο υπέρχρησης δακτυλογράφοι, χρήστες ηλεκτρονικών υπολογιστών, ταμίες, εργάτες παραγωγής, μουσικοί www.mlsi.gov.cy/dli 48

Συμπτώματα Παραισθησίες και αιμωδίες στο χέρι ειδικά στα τρία δάκτυλα (αντίχειρας, δείκτης και μέσος) Πόνος κατά τις νυκτερινές ώρες. Ο πόνος μπορεί να ακτινοβολεί σε ολόκληρο το χέρι Αδυναμία στο χέρι, μπορεί να πέφτουν αντικείμενα Μείωση της κινητικότητας της περιοχής Ατροφία των μυών του αντίχειρα Ξηροδερμία, οίδημα και ερυθρότητα στο χέρι www.mlsi.gov.cy/dli 49

Τενοντοελυτρίτιδες άκρας χείρας Τενοντοελυτρίτιδα De Quervain. Επηρεάζει τον μακρό απαγωγό και βραχύ εκτείνοντα τένοντα του αντίχειρα Επαναλαμβανόμενες κινήσεις του αντίχειρα, χρήση του mouse του υπολογιστή, δακτυλογράφηση κειμένου Πόνος στη βάση του αντίχειρα, οίδημα στη περιοχή της βάσης του αντίχειρα, δυσκολία στην έκταση και απαγωγή του αντίχειρα www.mlsi.gov.cy/dli 50

Τενοντοελυτρίτιδες άκρας χείρας Ο εκτινασσόμενος δάκτυλος ή στενωτική τενοντοελυτρίτιδα αποτελεί μια συχνή κλινική οντότητα η οποία χαρακτηρίζεται από επώδυνο κλείδωμα του δακτύλου. Συνήθως προσβάλλει τον αντίχειρα 30-60%, παραμέσο δάκτυλο πόνο στην βάση του δακτύλου που επιδεινώνεται με την άσκηση πίεσης πάνω σε αυτήν. Το δάκτυλο μπορεί να μπλοκάρει ενώ είναι σε κάμψη δίχως να υπάρχει δυνατότητα ενεργητικής έκτασης αυτού www.mlsi.gov.cy/dli 51

Μέτρα πρόληψης των ΜΣΠ Χώροι εργασίας: διευθέτηση του χώρου εργασίας και η προσαρμογή των θέσεων εργασίας ώστε να μην εκτελούνται εργασίες που απαιτούν δύναμη σε επίπονες στατικές θέσεις Εξοπλισμός εργασίας: εργαλεία εργονομικά σχεδιασμένα, χρησιμοποίηση ηλεκτρικών εργαλείων για την ελάττωση της δύναμης που απαιτείται Οργανωτικά μέτρα: κατάλληλη αναλογία μεταξύ χρόνου εργασίας και ανάπαυσης, οργάνωση διαλειμμάτων, εκ περιτροπής εργασία www.mlsi.gov.cy/dli www.mlsi.gov.cy/dli 52

Μέτρα πρόληψης των ΜΣΠ Καθήκοντα εργασίας: αναπροσαρμογή των καθηκόντων εργασίας για ελάττωση των φυσικών απαιτήσεων της εργασίας, μείωση των επιπέδων δύναμης, της επανάληψης και των επίπονων στάσεων ή και κραδασμών. Αυτό απαιτεί χρήση νέων εργαλείων ή μεθόδων εργασίας Εργαζόμενοι: πληροφόρηση και εκπαίδευση του προσωπικού, χρήση μέτρων ατομικής προστασίας, υιοθέτηση κατάλληλων συμπεριφορών Ιατρική παρακολούθηση των εργαζομένων: πρόωρη ανίχνευση μυοσκελετικών παθήσεων www.mlsi.gov.cy/dli 53

Κίνδυνοι για την ασφάλεια και υγεία στους οδοντοτεχνίτες Τραυματισμοί στα χέρια από εργαλεία χειρός (νυστέρια, σπάτουλες, τροχούς) Θερμικά εγκαύματα από επιφάνειες, μηχανήματα και φούρνους Τραυματισμός οφθαλμού από εκτόξευση υλικού κατά τη διάρκεια χρήσης κοπτικών εργαλείων www.mlsi.gov.cy/dli 54

Κίνδυνοι για την ασφάλεια και υγεία στους οδοντοτεχνίτες Κίνδυνοι από χημικούς παράγοντες (πυρίτιο, κοβάλτιο, νικέλιο, κοβάλτιο, αλκοόλες, γλυκόλες, ακετόνη, προπανόλη) Η έκθεση σε πυρίτιο που περιέχεται στα υλικά είναι επικίνδυνη για την υγεία (πυριτίαση, καρκίνος) Κίνδυνος πρόκλησης μυοσκελετικών παθήσεων (στατική θέση, άσκηση δύναμης και επαναλαμβανόμενες κινήσεις) www.mlsi.gov.cy/dli 55

Κίνδυνοι για την ασφάλεια και υγεία στους οδοντοτεχνίτες Κίνδυνοι από τους βιολογικούς παράγοντες από άμεση επαφή με υλικά που δεν έχουν αποστειρωθεί σωστά και ενδέχεται να έχουν σταγονίδια αίματος και άλλων βιολογικών υγρών Κίνδυνοι δονήσεων από εργαλεία που χρησιμοποιούνται (σύνδρομο λευκού δακτύλου) www.mlsi.gov.cy/dli 56

Ιατρική παρακολούθηση Ιατρικό και επαγγελματικό ιστορικό Λεπτομερή κλινική εξέταση με έμφαση στα ακόλουθα συστήματα: Δέρμα Οφθαλμοί Αναπνευστικό Μυοσκελετικό Απεικονιστικές και εργαστηριακές εξετάσεις ανάλογα με την περίπτωση και τα ευρήματα των κλινικών εξετάσεων www.mlsi.gov.cy/dli 57

Ευχαριστώ για την προσοχή σας Δρ. Αθανάσιος Αθανασίου Ιατρός Εργασίας Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας τηλ. 22405693 aathanasiou@dli.mlsi.gov.cy www.mlsi.gov.cy/dli www.mlsi.gov.cy/dli 58