ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΟΥ ΣΑΥΥ Λάμπρου Καλλιρρόη Πνευμονολόγος Πανεπιστημιακή Υπότροφος Α Κλινική Εντατικής Θεραπείας ΕΚΠΑ 13 Ο Πνευμονολογικό Συνέδριο Ιωάννινα
O Το Σύνδρομο Άπνοιας στον Ύπνο (ΣΑΥ) είναι από τις πλέον διαδεδομένες νόσους και συναντάται σε ένα ευρύτατο φάσμα ηλικιών. O Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια απνοιών και υποπνοιών που οφείλονται σε μερική ή πλήρη απόφραξη των ανώτερων αεραγωγών με αποτέλεσμα δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία.
Το σύνδρομο της άπνοιας στον ύπνο δημιουργείται από μια ακολουθία συμβάντων που στις τυπικές περιπτώσεις επαναλαμβάνεται εκατοντάδες φορές κάθε νύχτα.
O H παθογένεση του ΣΑΥ οφείλεται τόσο σε ανατομικές αλλαγές που αφορούν τους ανώτερους αεραγωγούς όσο και σε μεταβολές της λειτουργίας των μυών του φάρυγγος κατά την διάρκεια του ύπνου O Η στένωση των ανώτερων αεραγωγών εντοπίζεται σχεδόν αποκλειστικά στον φάρυγγα
o Oι ασθενείς με ΣΑΥ εμφανίζουν στενότητα του φάρυγγα, συχνότερα στη βάση της γλώσσας, η οποία οδηγεί σε άπνοιες.
Κατά τη διάρκεια της εισπνοής αναπτύσσεται στους αεραγωγούς αρνητική πίεση Η αρνητική αυτή πίεση έλκει τα τοιχώματα του φάρυγγα προς τα μέσα και μειώνει το εύρος του αυλού Οσο μεγαλύτερη είναι η αρνητική πίεση τόσο το εύρος του αυλού μειώνεται
O το εύρος του φαρυγγικού αυλού εξαρτάται από την ισορροπία αντιθέτων δυνάμεων που τείνουν να τον διευρύνουν ή να τον κλείνουν
Παράγοντες που τείνουν να διευρύνουν τον αυλό O O αυλός τείνει να μείνει ανοικτός λόγω του μυικού τόνου των μυών της περιοχής O Κατά τη διάρκεια του ύπνου ο μυικός τόνος μειώνεται και κατά συνέπεια και το εύρος του αυλού O Για το λόγο αυτό η σύγκλειση του φάρυγγα και οι άπνοιες συμβαίνουν μόνο κατά τον ύπνο.
O Ιδιαίτερα μεγάλης σημασίας είναι το γεγονός ότι κατά τα διάφορα στάδια του ύπνου ο μυικός τόνος μεταβάλλεται O Η μεγαλύτερη μείωση του μυικού τόνου συμβαίνει κατά τον ύπνο REM στον οποίο μόνο το διάφραγμα και οι οφθαλμοκινητικοί μύες παρουσιάζουν αξιόλογη δραστηριότητα.
O Με την έναρξη του ύπνου, στους ασθενείς με αποφρακτική άπνοια, οι ανώτεροι αεραγωγοί συμπίπτουν και η ροή αέρα σταματά παρά τη συνεχιζόμενη και αυξανόμενη εισπνευστική προσπάθεια
Παράγοντες που τείνουν να κλείσουν τον αυλό (Ι) O Η χαλάρωση του μυικού τόνου λόγω του ύπνου O Ανατομικές ανωμαλίες της περιοχής που περιορίζουν το εύρος του φαρυγγικού αυλού καθιστούν ευκολότερη τη σύγκλειση όταν επέρχεται απώλεια του μυικού τόνου κατά τη διάρκεια του ύπνου O Το εύρος του αυλού εξαρτάται από την κατασκευή του και διαφέρει από άτομο σε άτομο
Υπερμεγέθεις αμυγδαλές
οπισθογναθία
Αυξημένη περίμετρος τραχήλου
O Από τους σωματομετρικούς δείκτες η περίμετρος τραχήλου αποτελεί σημαντικό παράγοντα για το μέγεθος του υπνο-απνοικού δείκτη Κ. Λάμπρου και συν. ΠΝΕΥΜΩΝ 2011
Παράγοντες που τείνουν να κλείσουν τον αυλό (ΙΙ) Αρνητική πίεση κατά την εισπνοή Απόφραξη μύτης (σκολίωση ρινικού διαφράγματος, ρινίτις, πολύποδες, αδενοειδείς εκβλαστήσεις) υσανάλογα μεγάλο μέγεθος γλώσσας σε σχέση με τη στοματική κοιλότητα Θέση σώματος κατά την κατάκλιση (ύπτια θέση)
Το τέλος της άπνοιας O Η άπνοια διακόπτεται με μια ηλεκτροεγκεφαλογραφική αφύπνιση η οποία είναι μετάπτωση από ένα βαθύ στάδιο ύπνου σε ένα ελαφρότερο O Η αφύπνιση αυτή αυξάνει τον μυικό τόνο των μυών του φάρυγγα με αποτελέσματα να αυξάνει η διάμετρος του φαρυγγικού αυλού και να αποκαθίσταται η βατότητα των αεραγωγών
Arousal (ηλεκτροεγκεφαλογραφική αφύπνιση) Αιφνίδια μεταβολή της συχνότητας του ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος η οποία καταγράφεται σαν ρυθμός «α» ή «θ», ή συχνότητες μεγαλύτερες των 16 Hz και διάρκειας μεγαλύτερης των 3 sec AASM, 2007
O Η αφύπνιση προκαλείται από την υποξαιμία και ιδίως την υπερκαπνία O Η αφύπνιση αυτή είναι απαραίτητη για την αποκατάσταση της αναπνοής αλλά καταστρέφει την φυσιολογική αρχιτεκτονική του ύπνου και μειώνει τη διάρκεια του βαθέως ύπνου.
O Το πιο σοβαρό αποτέλεσμα της άπνοιας είναι η διακοπή του αερισμού, με αποτέλεσμα την εμφάνιση υποξαιμίας και υπερκαπνίας. O Εναρξη της άπνοιας από χαμηλό ΡΟ 2 συνεπάγεται ταχύτερο και μεγαλύτερο αποκορεσμό της αιμοσφαιρίνης
Oxygen hemoglοbin dissociation curve
Μακροχρόνια παθοφυσιολογικά αποτελέσματα της άπνοιας Αρτηριακή υπέρταση Πνευμονική υπέρταση Ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη Μεταβολικό Σύνδρομο Χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης Αύξηση των δεικτών φλεγμονής
O Η εμφάνιση του Μεταβολικού Συνδρόμου στους ασθενείς με ΣΑΥ είναι συχνή O Ασθενείς με σοβαρού βαθμού ΣΑΥ εμφανίζουν συχνότερα Μεταβολικό Σύνδρομο σε σχέση με αυτούς που πάσχουν από ήπιο και μέτριο ΣΑΥ Gruber A, Cardiovasc Diabetol 2006 Bonsignore MR Eur Respir J 2012
Συσχέτιση του ΑΗΙ με τη φερριτίνη
Συσχέτιση του ΑΗΙ με τη CRP
Συσχέτιση του ΑΗΙ με το ινωδογόνο
O O O O Habitual snoring and sleep apnea are: Risk factors of developing arterial hypertension Risk factors of myocardial infarction / CHF Risk factors of brain infarction Risk factors of sudden nocturnal death O Risk factors of insulin resistance and metabolic syndrome NB. Occasional snoring (snoring < 5 nights per week and perhaps related to dorsal sleeping position ) is not a risk factor of the above mentioned conditions Ip et al. 1999 Lavie et al 2000 Peppard ey al 2000 Ingelsson et al 2005 Javaheri et al 2005
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ