ΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΚΥΚΛΩΜΑ ΚΑΙ ΟΡΓΆΝΩΣΗ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ Κ α θ η γ η τ ή ς Β ε λ ι σ σ α ρ ί ο υ Ε υ σ τ ά θ ι ο ς Δ ι ο ί κ η σ η Το υ ρ ι σ τ ι κ ώ ν ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν Τ Ε Ι Θ ε σ σ α λ ί α ς
ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΕΞΕΛΙΞΗ Στο πέρασμα των χρόνων τα βασικά στοιχεία του όρου «ταξίδι επίσκεψης» δεν άλλαξαν αλλά απλώς εναρμονίστηκαν με τα νέα δεδομένα της σύγχρονης εποχής. Το «ταξίδι επίσκεψης» μετατράπηκε σε «ταξίδι αναψυχής» στο τέλος του 19 ου αιώνα και σε «ταξίδι διακοπών» στον 20 ο αιώνα. Όπως και να διατυπώνεται ο όρος του ταξιδιού, η ανάγκη, διαχρονικά, είναι μία: η σχέση συναλλαγής, προσφοράς και ζήτησης, που συγκροτούν την επιθυμία και την απόφαση του ανθρώπου να πραγματοποιήσει ένα ταξίδι με οποιοδήποτε σκοπό, τουριστικό, εκδρομικό, κα. Στην αρχική μορφή η παραγωγή και οργάνωση του ταξιδιού γίνονταν από τον ίδιο τον τουρίστα είτε με την απευθείας επικοινωνία με τους αντίστοιχους παραγωγούς, είτε έναντι προμήθειας με ενδιάμεσους πληροφοριοδότες.
THOMAS COOK Το 1841 το πρακτορείο ταξιδιών Thomas Cook, στην Αγγλία, πραγματοποιήθηκε η πρώτη οργανωμένη εκδρομή από το Leicester στο Loughborough με έκπτωση στην τιμή του εισιτηρίου. Στόχος της ενέργειας αυτής ήταν η μείωση του κατά κεφαλήν κόστος μεταφοράς. Ο Thomas Cook, επικεφαλής στο πρακτορείο ταξιδιών, λίγα χρόνια αργότερα εξέδωσε ένα περιοδικό με στόχο να διαφημίσει νέους προορισμούς (Β. Αμερική, Ευρώπη, Άγιοι Τόποι). Μέσω του διαφημιστικού εντύπου κατόρθωσε να πουλήσει σε διάστημα ενός μήνα εισιτήρια των βορειοαμερικανικών σιδηροδρομικών εταιριών που προγραμματίστηκαν για ένα ολόκληρο χρόνο. Λίγα χρόνια αργότερα ο Thomas Cook δημιούργησε «επανάσταση» στη διαδικασία χρηματοδότησης της παραγωγής των ταξιδιών. Η «επανάσταση» έγινε με τους εξής τρόπους : εφαρμογή για πρώτη φορά της πληρωμής του ξενοδοχείου μετά την επιστροφή του πελάτη. εφαρμογή και χρήση του voucher. χρήση του εισιτηρίου για συγκεκριμένες σιδηροδρομικές εταιρίες για ορισμένη χρονική ισχύ.
INCLUSIVE INDIVIDUAL TOUR Στα μέσα του19 ου αιώνα επικρατεί η ανάπτυξη του Inclusive individual tour και η εμφάνιση των πρακτορείων ταξιδιών. Για 100 περίπου χρόνια, το πρακτορείο ταξιδιών αναλαμβάνει την παραγωγή της παραγγελίας του τουριστικού ταξιδιού από τον τουρίστα.
ΑΠΌ ΤΟ TAILORED MADE PACKAGE TOUR ΣΤΟ READY MADE PACKAGE TOUR Μετά το 1950, στον μεταπολεμικό χώρο, η κοινωνική κατάκτηση της θεσμοθετημένης ετήσιας ανάπαυσης από την απασχόληση των εργασιακά εξαρτημένων ομάδων, αποτελεί γεγονός που θα φέρει νέα δεδομένα στον τουρισμό, και στην οργάνωση του τουριστικού ταξιδιού. Ο εκδημοκρατισμός των μεταφορών, η εμφάνιση του όρου «μαζικός τουρισμός», η διαφοροποίηση των τύπων διακοπών, η εμφάνιση των οργανωτών ταξιδιών-πακέτα, η εξειδίκευση των εμπορικών μεταφορών, η παροχή υπηρεσιών που αυξάνουν την κατανάλωση των τουριστών και η κυβερνητική συμμετοχή, οδήγησαν στην τουριστική ανάπτυξη. Η ανάπτυξη αυτή υποστήριξε την αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες ταξιδιών, την εμφάνιση εξειδικευμένων τουριστικών πρακτόρων, την αύξηση της κλίμακας δραστηριοτήτων, την επίτευξη τεχνολογικών καινοτομιών και την αύξηση ευκαιριών κέρδους. Ακόμα, οδήγησε την κατά παραγγελία παραγωγή τουριστικού ταξιδιού στη βιομηχανική παραγωγή, στο «πακέτο». Από το tailored made package tour στο ready made package tour (Ζαχαράτος, 1999).
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΑΞΙΔΙΟΥ ΤΑΞΙΔΙ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ Ποιος πληρώνει Ο τουρίστας Εργοδότης ή οργανισμός Ποιος αποφασίζει τον προορισμό Ο τουρίστας Ο οργανωτής της συνάντησης /ταξίδι κινήτρων/ συνέδριο/ έκθεση Πότε γίνεται το ταξίδι Κλασικές περίοδοι διακοπών και ΣΚ Όλο το χρόνο, Δευτ. με Παρ. Χρόνος μεταξύ κράτησης και επίσκεψης Ποιος ταξιδεύει Τύποι προορισμών που χρησιμοποιούνται Διακοπές-λίγους μήνες! μικρά διαλείμματαλίγες μέρες Ο καθένας με τον απαραίτητο χρόνο και χρήματα Όλα τα είδη: παράκτιοι, πόλεις, βουνά, εξοχή Ολιγοήμερες-λίγο πριν όσον αφορά μικρό meeting Αυτοί που η δουλειά τους το απαιτεί Πόλεις σε εκβιομηχανισμένες περιοχές
Individual, Tailor made or Ready made 1. Ατομικά Οργανωμένο Ταξίδι (Individual Travel Tour) Ο παραγωγός του ταξιδιού είναι ο υποψήφιος τουρίστας, δεν υπάρχει agreement (συμβόλαιο). Κυρίως για ταξίδια σύγχρονου «περιηγητικού» τουρισμού, συνηθέστερα με αυτοκίνητο, για μετακινήσεις ετήσιων διακοπών ή των διακοπών μικρής διάρκειας (short breaks) στο εσωτερικό της χώρας ή σε γειτονικές χώρες. 2. Επί Παραγγελία Οργανωμένο Ταξίδι (Tailored Made Package Tour) Ο παραγωγός του ταξιδιού είναι το πρακτορείο ταξιδιών, υπάρχει agreement (συμβόλαιο) με τον τουρίστα για ατομικά οργανωμένο ταξίδι (Individual Tailored Made Package Tour) ή μια ομάδα τουριστών π.χ. για ειδικά σπορ, προσκυνήματα, συνέδρια κ.α. (Group Tailored Made Package Tour). Το ανωτέρω συμβόλαιο-συμφωνία καθορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και για τα δύο μέρη. (οδηγία 90/314/EΟΚ της 13ης Ιουνίου 1990 για τα ομαδικά ταξίδια, τα πακέτα διακοπών και τις ομαδικές εκδρομές και το εθνικό δίκαιο Ν. 393/1976) 3. Έτοιµο Οργανωµένο Ταξίδι ως τελικό προϊόν (Ready Made Package Tour) Παραγωγός είναι o Tour Operator και υπάρχει εκ των προτέρων agreement. Αγοραστής και μεταπωλητής είναι το πρακτορείο ταξιδιών, ενώ τελικός καταναλωτής είναι ο τουρίστας.
ΤΥΠΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΑΞΙΔΙΩΝ Individual travel Individual tailored made package travel Group tailored made package travel Ready made package tour
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΑΚΕΤΟ Τον πυρήνα του προϊόντος - πακέτου αποτελούν: ο προορισμός (προσδιορίζεται σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο), η μεταφορική εταιρία (carrier) και το µέσο που εξασφαλίζουν την μετακίνηση στον προορισμό και την επιστροφή από αυτόν, η διαμονή και το είδος καταλύματος, η διατροφή, τα transfer, δηλαδή η μεταφορά του τουρίστα από το σημείο άφιξης προς το σημείο καταλύματος και το αντίστροφο. Τις πρόσθετες υπηρεσίες, που μεταξύ των άλλων περιλαμβάνουν: την παρουσία συνοδών (escorts), οι οποίοι παρέχουν ορισμένες εξυπηρετήσεις στους τουρίστες, όπως διερμηνεία και πληροφορίες, προγράμματα ξεναγήσεων (sightseeing), αθλητικών δραστηριοτήτων, και ψυχαγωγίας, τον τρόπο πληρωμής, τον τρόπο διεκπεραίωσης των παραπόνων και των αποζημιώσεων (ασφάλιση) σε περίπτωση προβλημάτων.
Διακρίσεις τουριστικών πακέτων
Παρεχόμενες υπηρεσίες Διαμονή Πρόσθετες υπηρεσίες Διατροφή Τουρίστας Εξυπηρέτηση Μετακίνηση Transfer
ΤΥΠΟΙ TΩΝ TOUR OPERATORS Υπάρχουν τέσσερις (4) διαφορετικοί τύποι Tour Operator 1) Αυτοί που εξυπηρετούν την μαζική τουριστική αγορά. Τα τουριστικά πακέτα που προσφέρουν έχουν κυρίως ως προορισμούς δημοφιλή διεθνή θέρετρα, η δε μετακίνηση της πελατείας τους πραγματοποιείται είτε με ιδιόκτητα αεροπλάνα είτε με ναυλωμένα αεροπλάνα είτε με αεροπλάνα που πραγματοποιούν προγραμματισμένες πτήσεις.
2) Οι σπεσιαλίστες, που διακρίνονται σε πέντε κατηγορίες: α) Τουριστικά πακέτα που απευθύνονται σε μία συγκεκριμένη κατηγορία πελατείας, όπως για παράδειγμα, νέους, εργένηδες, οικογενειάρχες, επαγγελματίες κτλ. (δηλαδή πακέτα ανάλογα των διαφορετικών και πολλές φορές εξειδικευμένων αναγκών της κάθε κατηγορίας πληθυσμού). β) Τουριστικά πακέτα σε συγκεκριμένους προορισμούς όπως για παράδειγμα Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Ελβετία, Τουρκία κτλ. Άξονας της οργάνωσης του τουριστικού ταξιδιού εν προκειμένω αποτελεί το γεωγραφικό προφίλ μίας χώρας. γ) Τουριστικά τους πακέτα συγκεκριμένες μορφές καταλυμάτων, όπως π.χ. παραθεριστικά χωριά, κέντρα διακοπών κ.λπ. δ) Τουριστικά πακέτα με βάση συγκεκριμένα μεταφορικά μέσα, όπως κρουαζιερόπλοια, λεωφορεία, τραίνα κ.λπ. ε) Τουριστικά πακέτα ειδικών ενδιαφερόντων ή δραστηριοτήτων, όπως φωτογραφικό σαφάρι, ορειβασία, αναρρίχηση, αρχαιολογικοί χώροι κ.λπ.
3) Tour operators εσωτερικού τουρισμού. Αυτού του είδους οι tour operators συνθέτουν και πωλούν τα τουριστικά πακέτα στη χώρα που κατοικούν μόνιμα οι τουρίστες, πράγμα που σημαίνει ότι όλοι οι προορισμοί βρίσκονται στο εσωτερικό της χώρας. 4) Tour operators εισερχόμενου τουρισμού. Αυτοί οι tour operators είναι εγκατεστημένοι στους τουριστικούς προορισμούς και συνθέτουν τουριστικά πακέτα αποκλειστικά για αυτούς, τα οποία πωλούν στη συνέχεια σε διάφορες χώρες και κυρίως σε αυτές από τις οποίες δέχονται μεγάλο αριθμό τουριστών. Και σε αυτή την κατηγορία υπάρχουν ορισμένες υποκατηγορίες tour operators αυτού του τύπου. Έτσι, λοιπόν, υπάρχουν μερικοί που χαρακτηρίζονται ως διαχειριστικοί πράκτορες εφόσον αρμοδιότητά τους είναι να διοργανώνουν για λογαριασμό ξένων tour operators διάφορες περιηγήσεις. Μερικοί από αυτούς μάλιστα ειδικεύονται αποκλειστικά στο να υποδέχονται τους εισερχόμενους τουρίστες και να τους μεταφέρουν στα ξενοδοχεία τους, καθώς επίσης να τους προσφέρουν υπηρεσίες συνοδείας και ξενάγησης. Από την άλλη μεριά, άλλοι tour operators προσφέρουν μία πλήρη σειρά ποικίλων υπηρεσιών, που περιλαμβάνουν διαπραγματεύσεις με μεταφορικές και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις για την εξασφάλιση των καλύτερων δυνατών όρων παροχής υπηρεσιών σίτισης και ψυχαγωγίας.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΠΑΚΕΤΟΥ ΑΠΌ ΤΟΝ TOUR OPERATOR ΠΡΟΟΡΙ ΣΜΟΙ ΥΠΗΡΕ- ΣΙΕΣ ΜΕΤΑ- ΦΟΡΑ ΚΑΝΑ- ΛΙΑ ΠΩΛΗ- ΣΕΙΣ ΑΠΟΛΟ ΓΙΣΜΟΣ Επιλογή των Τουριστικών προορισμών Υπολογισμός του αριθμού και της χρονικής κατανομής των πακέτων Εξεύρεση καταλυμάτων, υπηρεσιών εστίασης, μεταφοράς και εκπροσώπησης στον τόπο προορισμού. Διευθέτηση οικονομικών θεμάτων και προγραμματισμού. Εξεύρεση αερομεταφορέα Διευθέτηση θεμάτων προγραμματισμού, παροχών και τιμών. Επιλογή των κατάλληλων καναλιών διανομής, προβολής και προώθησης Γραφεία Ταξιδίων, Iστοσελίδες, APP, GDS, Direct Marketing, διαφήμιση κ.λπ. Παρακολούθηση πορείας πωλήσεων Ανατροφοδότηση στοιχείων και προβλημάτων Απολογισμός πωλήσεων, αποτελεσμάτων, επιλογών, προβλημάτων Προ-σχεδιασμός για την επόμενη περίοδο.
Η ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΉ ΑΛΥΣΊΔΑ Τουριστικός Πράκτορας (Tour Operator) Γραφείο Ταξιδίων (Travel agency) Αεροπορική εταιρία Επιχείρηση φιλοξενίας Λεωφορείο (transfer)
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΑΞΙΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΤΑ ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΟΙ- ΚΙΑΣ ΜΕΤΑΚΙ ΝΗΣΗ ΤΟΠΟΣ ΔΙΑΚΟ- ΠΩΝ ΤΟΠΟΣ ΔΙΑΚΟ- ΠΩΝ ΜΕΤΑΚΙ ΝΗΣΗ ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΟΙ- ΚΙΑΣ Γραφείο Ταξιδίων (Ενημέρωση, πληροφόρηση, κράτηση) Αγορά τουριστικού πακέτου Μετάβαση στο Αεροδρόμιο και Πτήση στον τουριστικό προορισμό Άφιξη στο αεροδρόμιο προορισμού και Μετάβαση (transfer) στο ξενοδοχείο Διαμονή στο ξενοδοχείο (διανυκτέρευση, εστίαση, διασκέδαση κ.λπ.) Στον τόπο διακοπών (διασκέδαση, ξενάγηση, αγορές κ.λπ.) Μετάβαση (transfer) από το ξενοδοχείο στο αεροδρόμιο Πτήση στον τόπο προέλευσης Άφιξη στον τόπο κατοικίας Μετάδοση εμπειριών και απόψεων σε γνωστούς και φίλους
Εμπλεκόμενες τουριστικές επιχειρήσεις Επιχειρήσεις 1. Καταλύματα για τους επισκέπτες (Ξενοδοχεία, κάμπινγκ κ.λπ.) 2. Διατροφή Τροφοδοσία Εστιατόρια - Καφέ Μπαρ 3. Σιδηροδρομικές μεταφορές 4. Οδικές μεταφορές 5. Θαλάσσιες μεταφορές 6. Αερομεταφορές 7. Ενοικιάσεις αυτοκινήτων 8. Γραφεία ταξιδίων και μεσολαβητές ταξιδίου 9. Επιχειρήσεις σουβενίρ και χειροτεχνίας 10. Επιχειρήσεις τουριστικών δραστηριοτήτων και αναψυχής 11. Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και επικοινωνιών 12. Καταστήματα ταξιδιωτικών ειδών και εκδόσεων
ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌΤΕΡΕΣ ΔΙΑΚΡΊΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΏΝ ΥΠΗΡΕΣΙΏΝ Τομέας στέγασης Ξενοδοχεία / μοτέλ/ Ξενώνες / διανυκτέρευση με πρωινό Αγροικίες / βίλες / διαμερίσματα / εξοχικά / Καταφύγια Διαμερίσματα σε πολυκατοικίες / πολυσύχναστα θέρετρα Χωριά διακοπών / κέντρα διακοπών Συνεδριακά / εκθεσιακά κέντρα Στάσιμα και κινούμενα τροχόσπιτα / Κάμπινγκ/ Μαρίνες Τομέας αξιοθέατων Θεματικά πάρκα Μουσεία και γκαλερί Εθνικά πάρκα Εθνικοί δρυμοί Κήποι Τοπία και κέντρα εθνικής κληρονομιάς Κέντρα αθλητισμού / δραστηριοτήτων Κέντρα αναψυχής / ψυχαγωγίας Φεστιβάλ και εκδηλώσεις Τομέας μεταφορών Αερογραμμές Ακτοπλοϊκές γραμμές / φεριμπότ Σιδηρόδρομος Λεωφορεία / πούλμαν Ενοικίαση αυτοκινήτων Τομέας διοργάνωσης ταξιδιού Tour operator (μεγάλοι ταξιδιωτικοί πράκτορες) Κεντρικά τουριστικά γραφεία / μεσίτες Μικροί ταξιδιωτικοί πράκτορες Διοργανωτές συνεδρίων Πρακτορεία κρατήσεων (π.χ. στέγασης) Διοργανωτές ταξιδιωτικών διαφημίσεων Τομέας διοργάνωσης προορισμού Εθνικά τουριστικά γραφεία (NTOs) Οργανισμοί μάρκετινγκ προορισμού (DMOs) Περιφερειακά / κρατικά γραφεία τουρισμού Τοπικά τουριστικά γραφεία Τουριστικές εταιρίες ΠΗΓΗ: Middleton & Fyall & Morgan, 2009- Ίδια επεξεργασία.
ΟΙ ΚΛΆΔΟΙ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΉΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ Σύμφωνα με τον Lickorish (2004), η τουριστική ζήτηση και προσφορά πραγματοποιούνται σε ένα σύνολο πρωτογενών, δευτερογενών και τριτογενών βιομηχανιών και υπηρεσιών του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.
Ο ΟΜΙΛΟΣ T.U.I.
ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΩΝ ΤΑΞΙΔΙΩΝ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΤΟ 2015 Die größten Reiseveranstalter in Deutschland Nach Marktanteile. TUI 19,8 % Thomas Cook 12,9 % DER 11,9 % FTI 7,9 % Alltours 5,5 % Aida Cruises 4,8 % Schauinsland 4,0 %
ΟΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ Η.Π.Α.