ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ"

Transcript

1 ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΕΛΙΣΣΑΡΙΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΛΑΡΙΣΑ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περιεχόμενα 1ο Κεφάλαιο: Εννοιολογική προσέγγιση και ανάπτυξη του τουρισμού Ιστορική εξέλιξη Ο Ορισμός του Τουρισμού του Τουρίστα και του Εκδρομέα Προϋποθέσεις για τουρισμό και Βασικά στοιχεία στον Τουρισμό Παράγοντες που συνέβαλαν στην ανάπτυξη του τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο Στάδια παγκόσμιας τουριστικής ανάπτυξης ο Κεφάλαιο: Η Ανάπτυξη και τα Χαρακτηριστικά του Τουρισμού στην Ελλάδα Ιστορικοί περίοδοι και τουρισμός στην Ελλάδα Ο τουρισμός στον Ελλαδικό χώρο από την αρχαιότητα έως σήμερα Κύρια χαρακτηριστικά του ελληνικού τουρισμού SWOT Ανάλυση του Ελληνικού Τουρισμού (Αποτίμηση 2016) Διαχρονική εξέλιξη αφίξεων και εισπράξεων στην Ελλάδα Μηνιαία κατανομή αφίξεων στην Ελλάδα Κυριότερες χώρες προέλευσης ταξιδιωτών στην Ελλάδα Ξενοδοχειακό Δυναμικό της Ελλάδας κατά Περιφέρεια ο Κεφάλαιο: Η Οργάνωση Ταξιδίων, το τουριστικό κύκλωμα και οι Τουριστικές επιχειρήσεις Thomas Cook Τύποι Ταξιδίων Τουριστικό Πακέτο Τύποι Tour Operator Διαδικασία Σύνθεσης τουριστικού πακέτου από τον Tour Operator Η Τουριστική αλυσίδα Επίπεδα της τουριστικής βιομηχανίας Κλάδοι παροχής τουριστικών υπηρεσιών ο Κεφάλαιο: Το Τουριστικό Προϊόν και ο Τουριστικός Προορισμός Τουριστική προσφορά και Τουριστικό Προϊόν Συστατικά στοιχεία τουριστικού προϊόντος Τουριστικοί πόροι Ιδιαιτερότητες του Τουριστικού Προϊόντος Τύποι και Εικόνα Τουριστικών Προορισμών Παράγοντες επιτυχίας τουριστικών προορισμών Κύκλος ζωής τουριστικού προορισμού Φέρουσα ικανότητα Τουριστικής Περιοχής ο Κεφάλαιο Τουριστική Ζήτηση και Τουριστικά Κίνητρα Παράγοντες που επηρεάζουν γενικά την τουριστική ζήτηση

3 5.2. Οικονομικοί, κοινωνικοί-ψυχολογικοί και εξωγενείς παράγοντες της τουριστικής ζήτησης Τα κίνητρα των τουριστών και οι παράγοντες που τα επιρεάζουν Τα κίνητρα κατά τον Krippendorf Δείκτες Τουριστικής Ζήτησης Ανάπτυξη του διεθνούς Τουρισμού Αφίξεις και Έσοδα ο Κεφάλαιο: Μορφές Τουρισμού Βασικές μορφές Τουρισμού Επιμέρους Μορφές Τουρισμού Μορφές τουρισμού ανάλογα με τα κίνητρα Αγροτουρισμός Ορισμός και Τύποι αγροτουρισμού Η διεθνής εμπειρία στον Αγροτουρισμό Η Ελληνική Εμπειρία στον αγροτουρισμό ο Κεφάλαιο: Τυπολογία των Τουριστών Τυπολογία των Τουριστών με βάση τον Κύκλο ζωής των Τουριστών Τυπολογία των τουριστών με βάση χαρακτηριστικά Τυπολογία των τουριστών με βάση τα κίνητρα Τυπολογίες Τουριστών με βάση τη συμπεριφορά ο Κεφάλαιο: Παράγοντες Aπώθησης των Τουριστών ο Κεφάλαιο: Συλλογικοί Φορείς Τουρισμού στην Ελλάδα Διακρίσεις Συλλογικών Φορέων Τουρισμού Κυριότερες Δράσεις των ΣΦΤ Κυριότεροι Τουριστικοί Φορείς στην Ελλάδα ο Κεφάλαιο: Διεθνείς Εργοδοτικοί και Διακυβερνητικοί Φορείς Τουρισμού European Federation of national associations of PCOs (EFAPCO) International Association of Professional Congress Organizer (IAPCO) European Travel Agents and Tour Operators Associations (ECTAA) Universal Federation of Travel Agents Association (UFTAA) HOT.RE.C. - European trade association of Hotels, Restaurants and Cafés IATA Παρουσίαση και στόχοι Δράσεις της ΙΑΤΑ o Κεφάλαιο: Διεθνείς Διακυβερνητικοί Φορείς Τουρισμού Παγκόσμιο Συμβούλιο Τουρισμού και Ταξιδίων (World Travel and Tourism Council W.T.T.C.) ΟΗΕ& U.N.E.S.C.O Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (ΠΟΤ) Δράσεις & Προγράμματα Βιώσιμη ανάπτυξη και προστασία περιβάλλοντος

4 Στατιστικές, Μελέτες και έρευνες Δορυφορικός Λογαριασμός Τουρισμού Παγκόσμιος Κώδικας Ηθικών Αρχών για τον τουρισμό Προστασία Παιδιών ο Κεφάλαιο: Επιπτώσεις Τουρισμού σε Οικονομία Κοινωνία και Περιβάλλον Οικονομικές επιπτώσεις Κοινωνικές Επιδράσεις του Τουρισμού Πολιτισμικές Επιδράσεις του Τουρισμού Περιβαλλοντικές επιπτώσεις του τουρισμού Πράσινος Τουρισμός ο Κεφάλαιο: e-tourism Πλεονεκτήματα ηλεκτρονικού τουρισμού Ο ηλεκτρονικός τουρισμός στην Ελλάδα Κυριότερες Τουριστικές Ιστοσελίδες / Εφαρμογές του Τουρισμού Πρόλογος Οι σημειώσεις αυτές αφορούν στο μάθημα της Εισαγωγής στη Θεωρία του Τουρισμού, του Α εξαμήνου της κατεύθυνσης Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Θεσσαλίας. Οι σημειώσεις ετοιμάστηκαν από τον καθηγητή του Τμήματος καθηγητή κ. Βελισσαρίου Ευστάθιο, με σκοπό να διευκολυνθούν οι φοιτητές στην κατανόηση των βασικότερων εννοιών που αφορούν στη θεωρία του Τουρισμού, αλλά και στην καλύτερη προετοιμασία τους για τις τελικές γραπτές εξετάσεις. Τα κεφάλαια του συγγράμματος αντιστοιχούν στις διδακτικές εβδομάδες, στο περίγραμμα του μαθήματος και συνδυάζονται με τις παρουσιάσεις στο e-class του μαθήματος. Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Οικονομικής του Τουρισμού και των Τουριστικών Επιχειρήσεων 4

5 1ο Κεφάλαιο: Εννοιολογική προσέγγιση και ανάπτυξη του τουρισμού Εισαγωγή Ο τουρισμός παγκοσμίως θεωρείται ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους κλάδους που συμβάλει στην ανάπτυξη κρατών, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά. Στην κοινωνική δομή του μεσαίωνα, οι διακοπές και εν γένει ο τουρισμός ήταν συνδεδεμένες σχεδόν αποκλειστικά με θρησκευτικούς λόγους, εξ ού και το αγγλικό "holidays" = holy days, ή ιερές / άγιες μέρες. Η λέξη "τουρισμός" αναφέρθηκε για πρώτη φορά στο αγγλικό λεξικό της Οξφόρδης το 1811, ενώ η λέξη "τουρίστας" έκανε την εμφάνισή της λίγο νωρίτερα, εννοώντας "το άτομο που ταξιδεύει για την ευχαρίστηση του ταξιδιού ή από περιέργεια". (Ceballos-Lascurain.Η, 1996, σελ. 1). Η λέξη Τουρισμός μεταφράζεται στα ελληνικά ως Περιήγηση και η λέξη Τουρίστας, ως Περιηγητής, ωστόσο τις τελευταίες δεκαετίες έχουν επικρατήσει οι παραφράσεις των ξενικών όρων. 1.1 Ιστορική εξέλιξη Ο σκοπός του ταξιδιού αρχικά ήταν για τις ανάγκες του εμπορίου και της κατάκτησης άλλων λαών, ενώ στην πορεία άλλαξε κατεύθυνση εστιάζοντας τόσο στην απόλαυση όσο και στην εξυπηρέτηση του ως σύμβολο κοινωνικής καταξίωσης (Chen&Chen,2011). Κάνοντας μια ιστορική ανασκόπηση, παρατηρείται, ότι τα κίνητρα των ταξιδιωτών κατά τα ρωμαϊκά χρόνια ήταν τόσο η δραπέτευση από την τότε καθημερινή ζωή όσο και η κοινωνική αλληλεπίδραση και σύγκριση με άλλους πολιτισμούς (McIntosh et al.,1995,σελ.168). Με την πάροδο του χρόνου, κατά το Μεσαίωνα στα παραπάνω κίνητρα προστέθηκε και τα θρησκευτικά κίνητρα που αφορούσαν προσκυνητές που ταξίδευαν σε αγίους τόπους ή, γενικότερα, μέρη τα οποία μπορούσε να επισκεφτεί και να ζητήσει τη βοήθεια και τη στήριξη του εκάστοτε θεού/θεότητας που πίστευε (McIntosh et al.,1995,σελ.168). Καθώς μέχρι τότε η πλειοψηφία των ταξιδιών πραγματοποιούνταν για την εκπλήρωση θρησκευτικών καθηκόντων, οι μέρες που αφιερώνονταν για το σκοπό αυτό ονομάζονταν ιερές μέρες (holy days) που οδήγησε στη δημιουργία της αγγλικής λέξης holidays για να αποδοθεί ο όρος των διακοπών (Σιταράς & Τζένος, 2007, σελ.19). Η σημασία του ταξιδιού τονώθηκε κατά τη δυναστεία των Tudor καθώς χρησιμοποιήθηκε ως δραστηριότητα (αποκαλούμενη ως Grand Tour) για να εκπαιδεύσουν και να μορφώσουν τα νεαρά και πλούσια μέλη των αγγλικών δικαστηρίων (McIntosh et al.,1995,σελ ). Έτσι, η περίοδος αυτή του τουρισμού χαρακτηρίστηκε από μεγάλα σε διάρκεια, ακριβά, «ρομαντικά» και «κλασσικά» ταξίδια της αγγλικής αριστοκρατίας στην Ιταλία, στη Γαλλία, στην Ελβετία, στη Γερμανία και σε άλλες χώρες του νότου (Poon, 1993, σελ.30). Με το τέλος του 18 ου αιώνα το Grand Tour επεκτάθηκε και λειτούργησε ως ιδανική εμπειρία για την εκπαίδευση όλων των νέων που τελειώνουν το σχολείο τους (McIntosh et al., 1995, σελ ). Οι σημαντικές αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στη ζωή του ανθρώπου όπως η αστικοποίηση, η βιομηχανοποίηση, οι εξελίξεις στον τομέα των μεταφορών (π.χ. 5

6 ανακάλυψη σιδηροδρομικού δικτύου κτλ) οδήγησαν στην καθιέρωση του ταξιδιού στις μικρομεσαίες τάξεις ως μια ανάγκη κατά το μισό και τέλος του 19 ου αιώνα (McIntosh et al., 1995, σελ.169). Στην Αγγλία το 1841, ο Thomas Cook διοργάνωσε ημερήσια εκδρομή, από το Leicester στο Loughborough, έναντι αμοιβής, για 540 άτομα και ως 1845 έγινε ο πρώτος επίσημος ταξιδιωτικός πράκτορας στην Ευρώπη και ο πρώτος ταξιδιωτικός πράκτορας που αναφέρεται στην ιστορία των ταξιδιών, ενώ το 1865 πραγματοποιεί την πρώτη οργανωμένη κρουαζιέρα. Το 1872 ο Thomas Cook εφαρμόζει την πίστωση, δεχόμενος την πληρωμή του ξενοδοχειακού καταλύματος με την επιστροφή του πελάτη, και δημιουργεί τα Vouchers. Το 1878, ο Karl Stangen, πραγματοποιεί ομαδικό ταξίδι για το γύρο του κόσμου με αφετηρία την Γερμανία, η πληρωμή του οποίου γίνονταν κατά τη διάρκεια του, με χρυσό. Μεταξύ του 1870 και 1880 ιδρύονται τα πρώτα μεγάλα πρακτορεία ταξιδιών σε Ιταλία, Γαλλία, Αγγλία και ΗΠΑ. Το 1883 οι πολυτελείς ξύλινες κλινάμαξες της εταιρίας CIWL συνδέουν τη Δύση με την Ανατολή και για πρώτη φορά μεταφέρουν εκεί την υψηλή κοινωνία της Ευρώπης. Τα βαγόνια του Orient Express ταξιδεύουν με χάρη, από το Παρίσι ως την Κωνσταντινούπολη. Το διάσημο τρένο ήταν συνώνυμο με την πολυτέλεια. Στην Αμερική το πρώτο επίσημο ταξιδιωτικό γραφείο ιδρύθηκε το 1915 από την American Express, εταιρία μέχρι τότε μεταφοράς φορτίων αγαθών και χρημάτων. Το 1922 διοργάνωσε την πρώτη κρουαζιέρα - γύρω του κόσμου, ενώ από το 1891 εισήγαγε προς χρήση τις ταξιδιωτικές επιταγές (travelers checks). Το 1927 η Thomas Cook δημιουργεί το πρώτο οργανωμένο ταξίδι με αεροπλάνο (Νέα Υόρκη Σικάγο), επ ευκαιρία του πυγμαχικού αγώνα μεταξύ Dempsey- Tunney Ο Ορισμός του Τουρισμού του Τουρίστα και του Εκδρομέα Σύμφωνα με τους καθηγητές Hunziker και Krapf του Πανεπιστημίου της Βέρνης στην Ελβετία, ο Τουρισμός μπορεί να οριστεί ως το σύνολο των σχέσεων και φαινομένων που προκύπτουν από την πραγματοποίηση ενός ταξιδιού και τη διαμονή σε έναν προορισμό ο οποίος δεν αποτελεί μόνιμη κατοικία. Τουρισμός είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που, ταυτόχρονα, μπορεί να θεωρηθεί ως μια διαδικασία ή εμπειρία και όχι ένα απλό προϊόν ή υπηρεσία, παρέχοντας μια ποικιλία εμπειριών στους ταξιδιώτες (Theobald,1994,σελ.24). Ο τουρισμός μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένας υπερπαγκοσμιοποιητής (hyperglobalizer) καθώς αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές δυνάμεις ομογενοποίησης του κόσμου (Held et al., 2000, σελ.327). Το 1937 η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων της Κοινωνίας των Εθνών σύστησε στις χώρεςμέλη της να υιοθετήσουν έναν ορισμό που χαρακτήριζε τον Τουρίστα σαν ένα άτομο που ταξιδεύει για ένα χρονικό διάστημα 24 ωρών ή περισσότερο σε μια χώρα διαφορετική από εκείνη που διαμένει μόνιμα. Το 1963 η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για Διεθνή Ταξίδια και Τουρισμό, που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη συμφώνησε ο όρος Επισκέπτης να περιγράφει «κάθε άτομο που επισκέπτεται μία χώρα διαφορετική από εκείνη που διαμένει μόνιμα, για οποιοδήποτε λόγο εκτός από εκείνο της άσκησης ενός επαγγέλματος για το οποίο να αμείβεται με χρηματικούς πόρους της χώρας την οποία επισκέπτεται». Ο ορισμός αυτό καλύπτει δύο κατηγορίες επισκεπτών: 6

7 Τους τουρίστες: άτομα που επισκέπτονται μια χώρα και διαμένουν σε αυτήν τουλάχιστον επί ένα 24ωρο, και των οποίων οι λόγοι επίσκεψης είναι τις περισσότερες φορές διακοπές, επαγγελματικοί, υγείας, σπουδές, συμμετοχή σε αποστολή ή σύσκεψη ή συνέδριο, επίσκεψη φίλων ή συγγενών, θρησκευτικοί και άθληση. Τους εκδρομείς: άτομα που επισκέπτονται μια χώρα και διαμένουν σε αυτή λιγότερο από ένα 24ωρο. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι επιβάτες κρουαζιερόπλοιων, οι επισκέπτες που έρχονται και φεύγουν την ίδια μέρα χωρίς να διανυκτερεύσουν, καθώς επίσης και τα πληρώματα πλοίων, αεροπλάνων κλπ. 1.3 Προϋποθέσεις για τουρισμό και Βασικά στοιχεία στον Τουρισμό Για την πραγματοποίηση ταξιδίων, αλλά και διακοπών, απαραίτητες προϋποθέσεις αποτελούν: Ο Ελεύθερος Χρόνος Οι Διαθέσιμοι Χρηματικοί πόροι Η Διάθεση για μετακίνηση Τα τεχνικά μέσα που επιτρέπουν τη επιλεγμένη μετακίνηση Στα Βασικά Στοιχεία του Τουρισμού αποτελούν: Η αλλαγή τόπου Η παραμονή σε ξένο, ως προς τη μόνιμη διαμονή τόπο Τα αιτία του ταξιδίου 7

8 1.4. Παράγοντες που συνέβαλαν στην ανάπτυξη του τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο 1. Η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος και της ευημερίας 2. Η μείωση των ωρών εργασίας 3. Η αστικοποίηση 4. Οι αλλαγές στις αξίες 5. Τεχνολογικοί παράγοντες 6. Η ανάπτυξη των μεταφορικών μέσων 7. Πολιτικοί παράγοντες Διακρατικές σχέσεις 8. Η ανάπτυξη της τουριστικής υποδομής και των εγκαταστάσεων 9. Η οργάνωση του τουρισμού σε επιχειρησιακό επίπεδο 1.5. Στάδια παγκόσμιας τουριστικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με τους Lickorish και Jenkins (2004), η τουριστική ανάπτυξη χωρίζεται στις ακόλουθες περιόδους: Στον προϊστορικό τουρισμό που χρονολογείται από τους μεσαιωνικούς χρόνους έως και τις αρχές του 17 ου αιώνα με την εμφάνιση των πρώτων δειγμάτων βιομηχανικής ανάπτυξης, την αύξηση του πλούτου και τη διεύρυνση της τάξης των εμπόρων και των επαγγελματιών, Στην περίοδο της ανάπτυξης των μεταφορικών μέσων, που σαν περίοδος τοποθετείται χρονικά από τα μέσα του 17 ου αιώνα έως και τις αρχές του 20 ου αιώνα. Στην περίοδο αυτή παρατηρείται η εμφάνιση και η ανάπτυξη των τρένων και των ατμόπλοιων με την ταυτόχρονη ανάπτυξη του πληθυσμού και του πλούτου οδηγώντας στην επινόηση των μαζικών ταξιδιών και των τουριστικών γραφείων γενικότερα, Στην περίοδο του μεσοπολέμου που αντιστοιχεί στην περίοδο από το 1918 έως και το 1939 όπου η ακμή της προηγούμενης περιόδου ανακόπηκε λόγω του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Παρόλα αυτά, σημειώθηκαν ορισμένες πολύ σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις όπως η ανάπτυξη τόσο των οδικών μεταφορών όσο και των αερομεταφορών αλλά και η διεύρυνση των ταξιδιών για ψυχαγωγικές δραστηριότητες και δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου και, τέλος, Στην «απογείωση» της τουριστικής δραστηριότητας που αποτελεί το τέταρτο στάδιο με αρχή το 1945 που είναι τα μεταπολεμικά χρόνια μέχρι και σήμερα. Στην περίοδο αυτή παρατηρούνται τεχνολογικές επαναστάσεις, αύξηση του καθαρού διαθέσιμου εισοδήματος και της μαζικής βιομηχανικής ανάπτυξης και αλλαγές στον τρόπο ζωής της κοινωνίας. 2 ο Κεφάλαιο: Η Ανάπτυξη και τα Χαρακτηριστικά του Τουρισμού στην Ελλάδα 2.1 Ιστορικοί περίοδοι και τουρισμός στην Ελλάδα Αρχαιότητα και Ρωμαϊκή εποχή. Βυζαντινή εποχή Μεσαίωνας 16ος - 19ος αιώνας: Πολιτιστικός τουρισμός επιστημόνων, ευγενών κ.λπ. μέχρι το 1960: Περιηγητικός τουρισμός : Ανάπτυξη αρχικά τριών περιοχών (Αττική, Ρόδος και Κέρκυρα), ενώ στη συνέχεια αναπτύσσονται και η Κρήτη, η Κυκλάδες και μεταγενέστερα η Χαλκιδική. Μετά το 1970 : Μαζικοποίηση τουρισμού και διακίνηση τουριστών μέσω Tour Operator. 8

9 Μετά το 1980: Εμφάνιση περιβαλλοντικών, κοινωνικών και προβλημάτων κορεσμού. Μετά το 1990: Ανάπτυξη νέων πόλων τουριστικής ανάπτυξης, όπως Θάσος, Λέσβος, Λήμνος, Σαμοθράκη, Χίος κ.λπ. Μετά το 2000: Αναζήτηση νέων μορφών τουρισμού και προσπάθειες ανάπτυξης τουρισμού Γκολφ, Γαστρονομικού, Ιατρικού, Καταδυτικού κ.λπ. Μετά το 2010: Ισχυρή άνοδος των αφίξεων, υπερβαίνοντας τα 20 εκ. τουρίστες Ο τουρισμός στον Ελλαδικό χώρο από την αρχαιότητα έως σήμερα 1) Εποχή της αρχαιότητας: τον εκπαιδευτικό τουρισμό (ακαδημία του Πλάτωνος και άλλες φιλοσοφικές σχολές), το θρησκευτικό τουρισμό (ιερά μαντεία), τον τουρισμό υγείας (Ασκληπιεία), τον αθλητικό τουρισμό (Πυθία, Νεμέα, Ίσθμια, Ολύμπια), τον καλλιτεχνικό τουρισμό (Παναθήναια, Διονύσια κ.ά.). Τα πρώτα τουριστικά κέντρα ήταν η Αθήνα, η Δήλος και η Κόρινθος. Στην Ολυμπία, Επίδαυρο και στους Δελφούς κατασκευάζονται τα πρώτα «καταγώγια», όπως ονομάζονται την εποχή εκείνη τα ξενοδοχεία. 2) Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπάρχουν ειδικές υπηρεσίες που ασχολούνται με τον τουρισμό. Στα μεγάλα χριστιανικά κέντρα ιδρύονται ξενώνες. 3) Στο μεσαίωνα συναντάμε τα πανδοχεία για την εξυπηρέτηση των ταξιδιωτών. 4) Τον 16 ο έως 19 ο αιώνα τον ελληνικό χώρο επισκέπτονται ευγενείς, αριστοκράτες, συγγραφείς, καλλιτέχνες με σκοπό να γνωρίσουν από κοντά τα μνημεία της αρχαίας Ελλάδας. 5) Στην εποχή του μεσοπολέμου αναπτύσσεται και ο ελληνικός περιηγητισμός από Έλληνες της αστικής τάξης,. 6) Η σημερινή του μορφή αναπτύσσεται μετά τη δεκαετία του 60 ως πολιτική επιλογή των κυβερνήσεων, αλλά και λόγω της μαζικοποίησης του διεθνούς τουρισμού και της διάδοσης των τουριστικών πακέτων. 2.3 Κύρια χαρακτηριστικά του ελληνικού τουρισμού Η έντονη εποχικότητα. Η σύνδεση της τουριστικής ανάπτυξης με βάση το μοντέλο «Ήλιος Θάλασσα Αμμουδιά». Ο ελληνικός τουρισμός είναι κατά βάση καλοκαιρινός με σαφή προσανατολισμό στις νησιωτικές και παράλιες περιοχές. Η επικράτηση του μαζικού τουρισμού και η εξάρτηση από μεγάλους tour operators, που εμπορεύονται το ελληνικό τουριστικό προϊόν στις διεθνείς αγορές. Η εξάρτηση της Ελληνικής τουριστικής αγοράς από έναν μικρό αριθμό αγορών της Ευρώπης (και κυρίως της Γερμανίας, της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ρωσίας, της Ολλανδίας κ.ά.) ενώ στο σύνολο ο ελληνικός τουρισμός αντλεί σε ποσοστό 88% τουρίστες από την Ευρώπη. Η εξάρτηση των αφίξεων των αλλοδαπών τουριστών από την ύπαρξη αεροδρομίων στους τελικούς ελληνικούς προορισμούς. Η κυριαρχία του αεροπλάνου ως μέσου άφιξης αλλοδαπών επισκεπτών, που σε συνδυασμό με τη έλλειψη ελληνικών εταιριών Charter, δίνουν την αποκλειστικότητα, αλλά και την εξάρτηση της διακίνησης τουριστών από ξένες εταιρίες. 9

10 Το μικρό μέγεθος της πλειοψηφίας των ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων, που κατά βάση είναι οικογενειακές, στερούμενες εφαρμογής σύγχρονων μεθόδων management και marketing. Υπηρεσιών. Η απαξίωση σημαντικού ποσοστού των τουριστικών καταλυμάτων παρά την επιχειρούμενη αργή αλλά σταθερή ποιοτική αναβάθμιση του ξενοδοχειακού δυναμικού βάσει νέων πρότυπων. Οι ελλείψεις σε ειδικές τουριστικές υποδομές καθώς και οι δυσλειτουργίες (κυκλοφοριακή συμφόρηση, έλλειψη χώρων στάθμευσης κ.λπ.) που παρουσιάζουν πολλοί τουριστικοί προορισμοί με την παρεπόμενη υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Ο κορεσμός που παρουσιάζουν συγκεκριμένοι τουριστικοί προορισμοί, σε συνδυασμό με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα στα νησιά. 2.4 SWOT Ανάλυση του Ελληνικού Τουρισμού (Αποτίμηση 2016) ΔΥΝΑΜΕΙΣ Ιστορία Πολιτισμός Ελληνική Φιλοξενία Φυσικές ομορφιές Πολυνησία Κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες. Σταθερότητα πολιτικού κλίματος. Ενιαίο Ευρωπαϊκό νόμισμα. Δυνατότητα επιλογής ποικιλόμορφων προορισμών. Μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και γενικότερα τουριστικές υποδομές (αεροδρόμια, λιμάνια, κέντρα διασκέδασης κ.λπ.) Σημαντικό Brand name στο διεθνή τουρισμό ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Νέες τεχνολογίες και ανάπτυξη αυτοματοποιημένων συστημάτων πωλήσεων Ανάπτυξη νέων μορφών τουρισμού και δραστηριοτήτων Ανάπτυξη νέων προορισμών στο εσωτερικό Ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού Ιδιωτικοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων του ΕΟΤ Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) Οικονομικές ενισχύσεις από την Ε.Ε. και συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα. Νέες αγορές στην Ασία, αλλά και στην Ευρώπη ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ Έντονη εποχικότητα Εστίαση στο μοντέλο «ήλιος θάλασσα» Έλλειψη υποδομών για εξειδικευμένες δραστηριότητες (καταδύσεις, αναρρίχηση, ποδήλατο βουνού κ.λπ.) Ανεξέλεγκτη δόμηση χωρίς σεβασμό στο περιβάλλον και τις παραδοσιακές μορφές αρχιτεκτονικής Λειτουργία πολλών και μικρών τουριστικών μονάδων με χαμηλές ποιοτικές προδιαγραφές. Επικράτηση του μοντέλου «All inclusive» με αδυναμία δημιουργίας πρόσθετων εσόδων από τους τουρίστες. 10

11 Υψηλό λειτουργικό κόστος, σε σχέση με γειτονικούς προορισμούς, όπως η Βουλγαρία, η Τουρκία, η Αίγυπτος κ.ά. Χαμηλή σχέση ποιότητας τιμής Εξάρτηση από Ταξιδιωτικούς Πράκτορες του Εξωτερικού. Εξάρτηση από αερομεταφορείς του εξωτερικού Εξάρτηση από δίκτυα πωλήσεων στο εξωτερικό, που ελέγχονται από μικρό αριθμό ταξιδιωτικών πρακτόρων. ΑΠΕΙΛΕΣ Οικονομική κρίση στην Ελλάδα (GREXIT, capital controls, χρεωκοπία κ.λπ.) Πολιτική αστάθεια (συνεχείς εναλλαγές υπουργών τουρισμού, Γ.Γ. υπουργείου και ΕΟΤ). Έλλειψη εθνικής τουριστικής πολιτικής που επιδεινώνεται από την έλλειψη σταθερού επενδυτικού και φορολογικού πλαισίου. Έντονος ανταγωνισμός από προορισμούς που παρέχουν πανομοιότυπο προϊόν. Ανταγωνισμός από αναδυόμενους νέους τουριστικούς προορισμούς στην Ασία, την Αμερική, και την Αραβική χερσόνησο Ανταγωνισμός από προορισμούς με χαμηλότερο λειτουργικό κόστος και κατά συνέπεια φθηνότερα τουριστικά πακέτα ή με καλύτερη σχέση ποιότητας/τιμής). Κλιματολογικές αλλαγές, που θα επηρεάσουν άμεσα τη λεκάνη της Μεσογείου, με επιπτώσεις στη ζήτηση καλοκαιρινών διακοπών. Πόλεμος στη Συρία Κύματα Προσφύγων 2.5. Διαχρονική εξέλιξη αφίξεων και εισπράξεων στην Ελλάδα 2.6. Μηνιαία κατανομή αφίξεων στην Ελλάδα 11

12 2.7 Κυριότερες χώρες προέλευσης ταξιδιωτών στην Ελλάδα % Κατανομή Διαφορά σε% Γερμανία 2,267,546 2,459,228 2,810, Π.Γ.Δ.Μ. 1,600,000 2,346,580 3,023, Ην. Βασίλειο 1,846,333 2,089,529 2,397, Βουλγαρία 691,874 1,534,565 1,900, Γαλλία 1,152,217 1,463,157 1,522, Ρωσία 1,352,901 1,250, , Ιταλία 964,314 1,1 17,712 1,355, Σερβία 778, , , Τουρκία 831, ,758 1,153, Ολλανδία 580, , , Η.Π.Α. 466, , , Πολωνία 385, , , Λοιπά Κράτη Ευρώπης 403, , , Ρουμανία 278, , , Αλβανία 504, , , Κύπρος 399, , , Βέλγιο 344, , , Ελβετία 346, , , Τσεχία 286, , , Σουηδία 368, , , Αυστρία 236, , , Νορβηγία 264, , , Δανία 202, , , Ισραήλ 212, , , Αυστραλία 129, , , Φινλανδία 139, , , Καναδάς 186, , , Ισπανία 91, ,232 93, Ουγγαρία 80,623 89, , Λοιπά Κράτη 524, , , Σύνολο 17,919,580 22,033,463 23,599,

13 2.8. Ξενοδοχειακό Δυναμικό της Ελλάδας κατά Περιφέρεια 3ο Κεφάλαιο: Η Οργάνωση Ταξιδίων, το τουριστικό κύκλωμα και οι Τουριστικές επιχειρήσεις Εισαγωγή Στο πέρασμα των χρόνων τα βασικά στοιχεία του όρου «ταξίδι επίσκεψης» δεν άλλαξαν αλλά απλώς εναρμονίστηκαν με τα νέα δεδομένα της σύγχρονης εποχής. Το «ταξίδι επίσκεψης» μετατράπηκε σε «ταξίδι αναψυχής» στο τέλος του 19 ου αιώνα και σε «ταξίδι διακοπών» στον 20 ο αιώνα. Όπως και να διατυπώνεται ο όρος του ταξιδιού, η ανάγκη, διαχρονικά, είναι μία: η σχέση συναλλαγής, προσφοράς και ζήτησης, που συγκροτούν την επιθυμία και την απόφαση του ανθρώπου να πραγματοποιήσει ένα ταξίδι με οποιοδήποτε σκοπό, τουριστικό, εκδρομικό, κ.ά. Στην αρχική μορφή η παραγωγή και οργάνωση του ταξιδιού γίνονταν από τον ίδιο τον τουρίστα είτε με την απευθείας επικοινωνία με τους αντίστοιχους παραγωγούς, είτε έναντι προμήθειας με ενδιάμεσους πληροφοριοδότες. 13

14 3.1. Thomas Cook Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, το 1841 το πρακτορείο ταξιδιών Thomas Cook, στην Αγγλία, πραγματοποιεί την πρώτη οργανωμένη εκδρομή από το Leicester στο Loughborough με έκπτωση στην τιμή του εισιτηρίου. Στόχος της ενέργειας αυτής ήταν η μείωση του κατά κεφαλήν κόστους μεταφοράς. Ο Thomas Cook, επικεφαλής στο πρακτορείο ταξιδιών λίγα χρόνια αργότερα εξέδωσε ένα περιοδικό με στόχο να διαφημίσει νέους προορισμούς (Β. Αμερική, Ευρώπη, Άγιοι Τόποι). Μέσω του διαφημιστικού εντύπου κατόρθωσε να πουλήσει σε διάστημα ενός μήνα εισιτήρια των βορειοαμερικανικών σιδηροδρομικών εταιριών που προγραμματίστηκαν για ένα ολόκληρο χρόνο. Λίγα χρόνια αργότερα ο Thomas Cook δημιούργησε «επανάσταση» στη διαδικασία χρηματοδότησης της παραγωγής των ταξιδιών. Η «επανάσταση» έγινε με τους εξής τρόπους Με την εφαρμογή για πρώτη φορά της πληρωμής του ξενοδοχείου μετά την επιστροφή του πελάτη. Με την εφαρμογή και χρήση του voucher. Με την χρήση του εισιτηρίου για συγκεκριμένες σιδηροδρομικές εταιρίες για ορισμένη χρονική ισχύ Τύποι Ταξιδίων Στα μέσα του19 ου αιώνα επικρατεί η ανάπτυξη του Inclusive individual tour και η εμφάνιση των πρακτορείων ταξιδιών. Για 100 περίπου χρόνια, το πρακτορείο ταξιδιών αναλαμβάνει την εκτέλεση (και σύνθεση) της παραγγελίας του τουριστικού ταξιδιού από τον τουρίστα. Μετά το 1950, στον μεταπολεμικό χώρο, η κοινωνική κατάκτηση της θεσμοθετημένης ετήσιας ανάπαυσης από την απασχόληση των εργασιακά εξαρτημένων ομάδων, αποτελεί γεγονός που θα φέρει νέα δεδομένα στον τουρισμό, και στην οργάνωση του τουριστικού ταξιδιού. Ο εκδημοκρατισμός των μεταφορών, η εμφάνιση του όρου «μαζικός τουρισμός», η διαφοροποίηση των τύπων διακοπών, η εμφάνιση των οργανωτών ταξιδιών-πακέτα, η εξειδίκευση των εμπορικών μεταφορών, η παροχή υπηρεσιών που αυξάνουν την κατανάλωση των τουριστών και η κυβερνητική συμμετοχή, οδήγησαν στην τουριστική ανάπτυξη. Η ανάπτυξη αυτή υποστήριξε την αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες ταξιδιών, την εμφάνιση εξειδικευμένων τουριστικών πρακτόρων, την αύξηση της κλίμακας δραστηριοτήτων, την επίτευξη τεχνολογικών καινοτομιών και την αύξηση ευκαιριών κέρδους. Ακόμα, οδήγησε την κατά παραγγελία παραγωγή τουριστικού ταξιδιού στη βιομηχανική παραγωγή, στο «πακέτο». Από το tailored made package tour στο ready made package tour (Ζαχαράτος, 1999). Με βάση τα παραπάνω μπορούν να διακριθούν τρεις βασικοί τύποι Οργανωμένων Ταξιδιων: 1. Ατομικά Οργανωμένο Ταξίδι (Individual Travel Tour) Ο παραγωγός του ταξιδιού είναι ο υποψήφιος τουρίστας, δεν υπάρχει agreement (συμβόλαιο). Κυρίως για ταξίδια σύγχρονου «περιηγητικού» τουρισμού, συνηθέστερα με 14

15 αυτοκίνητο, για μετακινήσεις ετήσιων διακοπών ή των διακοπών μικρής διάρκειας (short breaks) στο εσωτερικό της χώρας ή σε γειτονικές χώρες. 2. Επί Παραγγελία Οργανωμένο Ταξίδι (Tailored Made Package Tour) Ο παραγωγός του ταξιδιού είναι το πρακτορείο ταξιδιών, υπάρχει agreement (συμβόλαιο) με τον τουρίστα για ατομικά οργανωμένο ταξίδι (Individual Tailored Made Package Tour) ή μια ομάδα τουριστών π.χ. για ειδικά σπορ, προσκυνήματα, συνέδρια κ.α. (Group Tailored Made Package Tour). Το ανωτέρω συμβόλαιο-συμφωνία καθορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και για τα δύο μέρη. (οδηγία 90/314/EΟΚ της 13ης Ιουνίου 1990 για τα ομαδικά ταξίδια, τα πακέτα διακοπών και τις ομαδικές εκδρομές και το εθνικό δίκαιο Ν. 393/1976) 3. Έτοιµο Οργανωµένο Ταξίδι ως τελικό προϊόν (Ready Made Package Tour) Παραγωγός είναι o Tour Operator και υπάρχει εκ των προτέρων agreement. Αγοραστής και μεταπωλητής είναι το πρακτορείο ταξιδιών, ενώ τελικός καταναλωτής είναι ο τουρίστας. ΤΥΠΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΑΞΙΔΙΩΝ Individual travel Individual tailored made package travel Group tailored made package travel Ready made package tour 3.3. Τουριστικό Πακέτο Τον πυρήνα του προϊόντος Τουριστικού πακέτου αποτελούν: ο προορισμός (προσδιορίζεται σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο), η μεταφορική εταιρία (carrier) και το µέσο που εξασφαλίζουν την μετακίνηση στον προορισμό και την επιστροφή από αυτόν, η διαμονή και το είδος καταλύματος, η διατροφή, τα transfer, δηλαδή η μεταφορά του τουρίστα από το σημείο άφιξης (αεροδρόμιο, λιμάνι, σιδηροδρομικός σταθμός) προς το σημείο καταλύματος και το αντίστροφο. Τις πρόσθετες υπηρεσίες, που μεταξύ των άλλων περιλαμβάνουν: την παρουσία συνοδών (escorts), οι οποίοι παρέχουν ορισμένες εξυπηρετήσεις στους τουρίστες, όπως διερμηνεία και πληροφορίες, προγράμματα ξεναγήσεων (sightseeing), αθλητικών δραστηριοτήτων, και ψυχαγωγίας, τον τρόπο πληρωμής, τον τρόπο διεκπεραίωσης των παραπόνων και των αποζημιώσεων (ασφάλιση) σε περίπτωση προβλημάτων. Κ.λπ. Τα τουριστικά πακέτα διακρίνονται με βάση τριών βασικών παραμέτρων: Το Μεταφορικό μέσο (Αεροπλάνο, τρένο, κρουαζιερόπλοιο κ.λπ.) Τον τρόπο κατάρτισης / διαμόρφωσης του πακέτου (κατά παραγγελία, ατομικά, μαζικά κ.λπ.) Το βαθμό ελευθερίας του τουρίστα 15

16 Μία ιδιαίτερη μορφή Τουριστικού Πακέτου αποτελούν τα πακέτα All-Inclusive, τα οποία σε μία ενιαία τιμή περιλαμβάνουν τη μεταφορά των τουριστών, τη διαμονή, τα γεύματα, τα ποτά, τους καφέδες και σε ορισμένες περιπτώσεις και τις περιοδείες σε αξιοθέατα και τις ξεναγήσεις από εξειδικευμένο προσωπικό Τύποι Tour Operator Υπάρχουν τέσσερις (4) διαφορετικοί τύποι Tour Operator 1) Αυτοί που εξυπηρετούν την μαζική τουριστική αγορά. Τα τουριστικά πακέτα που προσφέρουν έχουν κυρίως ως προορισμούς δημοφιλή διεθνή θέρετρα, η δε μετακίνηση της πελατείας τους πραγματοποιείται είτε με ιδιόκτητα αεροπλάνα είτε με ναυλωμένα αεροπλάνα είτε με αεροπλάνα που πραγματοποιούν προγραμματισμένες πτήσεις. 2) Οι σπεσιαλίστες, που διακρίνονται σε πέντε κατηγορίες: α) Τουριστικά πακέτα που απευθύνονται σε μία συγκεκριμένη κατηγορία πελατείας, όπως για παράδειγμα, νέους, εργένηδες, οικογενειάρχες, επαγγελματίες κτλ. (δηλαδή πακέτα ανάλογα των διαφορετικών και πολλές φορές εξειδικευμένων αναγκών της κάθε κατηγορίας πληθυσμού). β) Τουριστικά πακέτα σε συγκεκριμένους προορισμούς όπως για παράδειγμα Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Ελβετία, Τουρκία κτλ. Άξονας της οργάνωσης του τουριστικού ταξιδιού εν προκειμένω αποτελεί το γεωγραφικό προφίλ μίας χώρας. γ) Τουριστικά τους πακέτα συγκεκριμένες μορφές καταλυμάτων, όπως π.χ. παραθεριστικά χωριά, κέντρα διακοπών κ.λπ. δ) Τουριστικά πακέτα με βάση συγκεκριμένα μεταφορικά μέσα, όπως κρουαζιερόπλοια, λεωφορεία, τραίνα κ.λπ. ε) Τουριστικά πακέτα ειδικών ενδιαφερόντων ή δραστηριοτήτων, όπως φωτογραφικό σαφάρι, ορειβασία, αναρρίχηση, αρχαιολογικοί χώροι κ.λπ 3) Tour operators εσωτερικού τουρισμού. Αυτού του είδους οι tour operators συνθέτουν και πωλούν τα τουριστικά πακέτα στη χώρα που κατοικούν μόνιμα οι τουρίστες, πράγμα που σημαίνει ότι όλοι οι προορισμοί βρίσκονται στο εσωτερικό της χώρας. 4) Tour operators εισερχόμενου τουρισμού. Αυτοί οι tour operators είναι εγκατεστημένοι στους τουριστικούς προορισμούς και συνθέτουν τουριστικά πακέτα αποκλειστικά για αυτούς, τα οποία πωλούν στη συνέχεια σε διάφορες χώρες και κυρίως σε αυτές από τις οποίες δέχονται μεγάλο αριθμό τουριστών. Και σε αυτή την κατηγορία υπάρχουν ορισμένες υποκατηγορίες tour operators αυτού του τύπου. Έτσι, λοιπόν, υπάρχουν μερικοί που χαρακτηρίζονται ως διαχειριστικοί πράκτορες εφόσον αρμοδιότητά τους είναι να διοργανώνουν για λογαριασμό ξένων tour operators διάφορες περιηγήσεις. Μερικοί από αυτούς μάλιστα ειδικεύονται αποκλειστικά στο να υποδέχονται τους εισερχόμενους τουρίστες και να τους μεταφέρουν στα ξενοδοχεία τους, καθώς επίσης να τους προσφέρουν υπηρεσίες συνοδείας και ξενάγησης. Από την άλλη μεριά, άλλοι tour operators προσφέρουν μία πλήρη σειρά ποικίλων υπηρεσιών, που περιλαμβάνουν διαπραγματεύσεις με μεταφορικές και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις για την εξασφάλιση των καλύτερων δυνατών όρων παροχής υπηρεσιών σίτισης και ψυχαγωγίας. 16

17 3.5. Διαδικασία Σύνθεσης τουριστικού πακέτου από τον Tour Operator Στο επόμενο γράφημα παρουσιάζονται τα κυριότερα βήματα σύνθεσης ενός τουριστικού πακέτου Η Τουριστική αλυσίδα Στο επόμενο γράφημα απεικονίζεται μία βασική τουριστική αλυσίδα ενός αεροπορικού τουριστικού πακέτου. 17

18 3.8. Επίπεδα της τουριστικής βιομηχανίας Σύμφωνα με τον Lickorish (2004), η τουριστική ζήτηση και προσφορά πραγματοποιούνται σε τρία επίπεδα και ειδικότερα σε πρωτογενές, δευτερογενές και τριτογενές επίπεδο και αφορά κλάδους της βιομηχανίας και των υπηρεσιών του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα Κλάδοι παροχής τουριστικών υπηρεσιών Στην τουριστική αλυσίδα, αλλά και γενικότερα στην τουριστική αγορά εμπλέκεται ένα πολύ μεγάλος αριθμός από επιχειρήσεις. Οι βασικότεροι κλάδοι τουριστικής δραστηριότητας (ανεξάρτητα του επιπέδου) εντάσσονται στους κλάδους: Της Διαμονής / Στέγασης Της Σίτισης Των αξιοθέατων και αναψυχής Της Μεταφοράς Της διοργάνωσης και πώλησης των ταξιδίων Της οργάνωσης του προορισμού Στον επόμενο πίνακα, γίνεται μία αναλυτικότερη παρουσίαση των επιχειρήσεων, που εντάσσονται στους επιμέρους κλάδους. 18

19 Κλάδος διαμονής Ξενοδοχεία / μοτέλ/ Ξενώνες / διανυκτέρευση με πρωινό Αγροικίες / βίλες / διαμερίσματα / εξοχικά / Καταφύγια Διαμερίσματα σε πολυκατοικίες / πολυσύχναστα θέρετρα Χωριά διακοπών / κέντρα διακοπών Συνεδριακά / εκθεσιακά κέντρα Στάσιμα και κινούμενα τροχόσπιτα / Κάμπινγκ/ Μαρίνες Κλάδος μεταφορών Αερογραμμές Ακτοπλοϊκές γραμμές / φεριμπότ Σιδηρόδρομος Λεωφορεία / πούλμαν Ενοικίαση αυτοκινήτων Κλάδος διοργάνωσης ταξιδιού Tour operators Τουριστικά γραφεία / μεσίτες Τοπικοί αντιπρόσωποι / Γραφεία Διοργανωτές συνεδρίων Πρακτορεία κρατήσεων (π.χ. στέγασης) Διοργανωτές ταξιδιωτικών διαφημίσεων Κλάδος αξιοθέατων Θεματικά πάρκα Μουσεία και γκαλερί Εθνικά πάρκα Εθνικοί δρυμοί Κήποι Τοπία και κέντρα εθνικής κληρονομιάς Κέντρα αθλητισμού / δραστηριοτήτων Κέντρα αναψυχής / ψυχαγωγίας Φεστιβάλ και εκδηλώσεις Κλάδος Σίτησης Εστιατόρια / Ταβέρνες Ψητοπωλεία / Σνακ Καφετέριες / Μπαρ Club / Beach Bars Κλάδος οργάνωσης προορισμού Εθνικά τουριστικά γραφεία (NTOs) Οργανισμοί μάρκετινγκ προορισμού (DMOs) Περιφερειακά / κρατικά γραφεία τουρισμού Τοπικά τουριστικά γραφεία Τουριστικές εταιρίες Τέλος οι επιχειρήσεις προσφοράς τουριστικών υπηρεσιών μπορούν επίσης να διακριθούν ανάλογα με : α. Το είδος των τουριστικών υπηρεσιών β. Από ποιούς ζητούνται / καταναλώνονται οι υπηρεσίες γ. Το βαθμό των πωλήσεων Οι επιχειρήσεις που τροφοδοτούν τη τουριστική αγορά μπορούν να διακριθούν: Α. Στη καθεαυτού τουριστική βιομηχανία Είναι όλες εκείνες οι επιχειρήσεις που παρέχουν τουριστικά προϊόντα ή υπηρεσίες που απευθύνονται σχεδόν αποκλειστικά σε τουρίστες. Β. Στη συμπληρωματική τουριστική βιομηχανία Είναι οι επιχειρήσεις εκείνες, που δεν κατανέμονται στις τουριστικές επιχειρήσεις αλλά παράγουν, η προσφέρουν υπηρεσίες που αφορούν το τουριστικό κύκλωμα. Γ. Στη περιφερειακή (η έμμεση) τουριστική βιομηχανία Είναι οι επιχειρήσεις εκείνες των οποίων τα προϊόντα, η οι υπηρεσίες δεν παράγονται για την τουριστική αγορά, αλλά ζητούνται και από αυτήν. 19

20 4ο Κεφάλαιο: Το Τουριστικό Προϊόν και ο Τουριστικός Προορισμός 4.1. Τουριστική προσφορά και Τουριστικό Προϊόν Η τουριστική προσφορά (σύμφωνα με τον Hoffmann (1970) αποτελείται από την : Α) Φυσική προσφορά, Β) την προσφορά ξενοδοχειακών καταλυμάτων και Γ) τις λοιπές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών προς τους τουρίστες Συστατικά στοιχεία τουριστικού προϊόντος Το τουριστικό προϊόν δεν είναι ενιαίο, αλλά αποτελείται από επιμέρους υπηρεσίες και αγαθά, τα οποία προσφέρονται από διαφορετικές επιχειρήσεις. Στα βασικά συστατικά ενός τουριστικού προϊόντας εντάσσονται: Τα θέλγητρα του τόπου προορισμού (οι πόλοι έλξης). Φυσικές ομορφιές Αρχαιολογικοί χώροι, Μουσεία, Πολιτιστικά στοιχεία Οι διευκολύνσεις του τόπου προορισμού. Καταλύματα, διασκέδαση, υπηρεσίες δημόσιες, υγεία Η ευκολία προσπέλασης του τόπου προορισμού. Η εικόνα του τόπου προορισμού. Η τιμή του τουριστικού προϊόντος Τουριστικοί πόροι Κυρίαρχο στοιχείο του τουριστικού προορισμού αποτελούν οι τουριστικοί πόροι μίας περιοχής, οι οποίοι θα αποτελέσουν ένα από τα βασικά κίνητρα προσέλκυσης των τουριστών. Για το λόγο αυτό στη διεθνή βιβλιογραφία, δίδεται μεγάλη έμφαση στη Φυσική προσφορά, ή στα θέλγητρα ενός τουριστικού προορισμού. Οι τουριστικοί πόροι περιλαμβάνουν ένα μεγάλο εύρος από υλικούς και μη υλικούς τουριστικούς πόρους. Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζεται η κατηγοριοποίηση των τουριστικών πόρων. Πηγή: Λαγός, Δ. (2005): Τουριστική Οικονομική. Εκδόσεις Κριτική. Αθήνα 20

21 4.4. Ιδιαιτερότητες του Τουριστικού Προϊόντος Το τουριστικό προϊόν συγκεντρώνει έναν μεγάλο αριθμό από ιδιαιτερότητες, που καθιστούν τη σύνθεση, προώθηση, πώληση, αντίληψη, του προϊόντος, αλλά και ικανοποίηση των καταναλωτών τουριστών ιδιαίτερα δύσκολη. Οι κυριότερες ιδιαιτερότητες του Τουριστικού προϊόντος είναι οι εξής: Το Τουριστικό προϊόν αποτελεί έναν συνδυασμό από επιμέρους υπηρεσίες και αγαθά, που προσφέρονται από διαφορετικές επιχειρήσεις. Το Τουριστικό προϊόν αποτελείται κυρίως από άυλα στοιχεία, τα οποία ο τουρίστας δεν μπορεί να τα δει κατά την αγορά του. Η ικανοποίηση που αποκομίζει ο τουρίστας από τις τουριστικές υπηρεσίες, εξαρτάται από τις προτιμήσεις του, την προσωπικότητά του, την εμπειρία του, αλλά και τα βιώματά του κατά την διάρκεια των διακοπών. Το Τουριστικό προϊόν δεν μεταφέρεται και για την «κατανάλωση» του, απαιτείται η μετακίνηση του τουρίστα στον τόπο διακοπών. Η παροχή και η κατανάλωση των τουριστικών υπηρεσιών, ταυτίζεται χρονικά και τοπικά. Το τουριστικό προϊόν εξαρτάται άμεσα από τον χρόνο (εποχή) και σε συνάρτηση με τον τόπο των διακοπών. Οι τουριστικές υπηρεσίες (κλίνες, θέσεις κ.λπ.) δεν αποθηκεύονται. Η προσφορά του τουριστικού προϊόντος περιορίζεται από παράγοντες, όπως συγκοινωνιακές διασυνδέσεις, προσφορά κλινών, μήκος ακτών κ.λπ. Η ζήτηση των τουριστικών υπηρεσιών επηρεάζεται από μεταβλητές, όπως εισόδημα, τιμές, πολιτική συγκυρία, τρομοκρατικές ενέργειες, ασθένειες κ.λπ. Η ποιότητα των παρεχόμενων τουριστικών υπηρεσιών εξαρτάται από τον κάθε υπάλληλο, αλλά και από την ψυχολογική ή σωματική κατάσταση του υπαλλήλου στη δεδομένη στιγμή Τύποι και Εικόνα Τουριστικών Προορισμών Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι τουριστικών προορισμών: Ο πρώτος τύπος αποτελεί τον ανεξάρτητο αυτοτελή τουριστικό προορισμό ο οποίος προσφέρει στον τουρίστα όλες τις παροχές και υπηρεσίες μέσα σε αυτόν καθώς έχει αναπτυχθεί με κύριο οικονομικό γνώμονα τον τουρισμό (π.χ. Disney World που περιλαμβάνει διάφορες υπηρεσίες όπως ψυχαγωγία, εστιατόρια, μαγαζιά και άλλα) και ο Ο δεύτερος τύπος τουριστικού προορισμού που παρόλο αποτελούν επιλογή των ταξιδιωτών, ο τουρισμός δεν αποτελεί την κύρια δραστηριότητα τους (π.χ. Λονδίνο, Παρίσι κ.λπ. που είναι πρωτεύουσες, είναι έδρες των κυβερνήσεων και της εξουσίας και ταυτόχρονα έχουν πολιτιστικά αξιοθέατα που προσελκύουν τους τουρίστες) (Gee et al., 2004, σελ ). Η εικόνας του τουριστικού τόπου, με βάση την εμπειρία του επισκέπτη, μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ως ακολούθως: (Fakeye & Crompton 1991): Οργανική εικόνα (organic image) που δημιουργείται από διάφορες μη τουριστικές πληροφορίες που αποκτούν οι ταξιδιώτες από βιβλία γεωγραφίας, άρθρα περιοδικών ή ρεπορτάζ της τηλεόρασης. Σε αυτή την κατηγορία, οι τουρίστες μπορεί να γνωρίζουν στοιχεία για τον τόπο αλλά δε σκοπεύουν να πραγματοποιήσουν κάποιο ταξίδι προς τα εκεί. 21

22 Η εικόνα της πειθούς (induced image) που προέρχεται από ιδιαίτερες τουριστικές πληροφορίες έχοντας διαβάσει κάποιο ταξιδιωτικό φυλλάδιο ή έχοντας επισκεφτεί κάποια ιστοσελίδα διακοπών ή ο,τιδήποτε άλλο είναι αποτέλεσμα των προσπαθειών μάρκετινγκ. Οι ταξιδιώτες που έχουν αυτή την εικόνα για κάποιον προορισμό έχουν το κίνητρο και το σκοπό να τον επισκεφτούν. Η σύνθετη εικόνα (complex image) που είναι απόρροια της απευθείας εμπειρίας του δεδομένου τουριστικού μέρους αφού ο ταξιδιώτης το έχει επισκεφτεί. 4.6 Παράγοντες επιτυχίας τουριστικών προορισμών Σύμφωνα με τον Butler (1998), οι παράγοντες επιτυχίας ενός τουριστικού προορισμού είναι: Το λογικό κόστος Το καλό φυσικό κλίμα του προορισμού Η Δυνατότητα άνετης πρόσβασης και παροχής πληροφοριών στις κύριες αγορές Η Ύπαρξη ποικιλίας δραστηριοτήτων και ευκαιριών που μπορεί να αξιοποιήσει ο επισκέπτης αποκτώντας πλεονεκτήματα Τα Πρόσθετα στοιχεία που συμπληρώνουν την ταυτότητα του προορισμού όπως στοιχεία πολιτιστικής ή φυσικής κληρονομιάς ή ακόμα και συνδυασμός των δύο που μπορούν να προσελκύσουν τους επισκέπτες Κύκλος ζωής τουριστικού προορισμού Σύμφωνα πάντα με τον Butler (1980), ο κύκλος ζωής ενός τουριστικού προορισμού περιλαμβάνει τις 5 ακόλουθες φάσεις: Εξερεύνηση (Exploration) Στο στάδιο αυτό ο αριθμός των επισκεπτών είναι περιορισμένος. Οι επισκέπτες είναι μεμονωμένοι και δεν μεσολαβούν τρίτοι για την επίσκεψη του τόπου. 22

23 Οι υποδομές, οι εγκαταστάσεις και οι υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται είναι τοπικής ιδιοκτησίας και περιορισμένες. Εμπλοκή (Involvement) Στο στάδιο αυτό αυξάνεται ο αριθμός και η συχνότητα των τουριστικών αφίξεων, που συνοδεύεται από ανάλογη προσαρμογή της τοπικής κοινωνίας στο φαινόμενο, θεωρώντας τον τουρισμό ως κύριο μέσο οικονομικής ανάπτυξης. Οι ντόπιοι επιχειρηματίες ενεργοποιούνται στην προσφορά κατάλληλων υπηρεσιών και χώρων διαμονής, εστίασης και ψυχαγωγίας για τους τουρίστες. Ταυτόχρονα, ενισχύεται η διαφήμιση για την προσέλκυση τουριστών και πιθανόν να εκδηλωθούν πιέσεις προς τις τοπικές αρχές για ποσοτική και ποιοτική αύξηση της προσφερόμενης υποδομής. Ανάπτυξη (Development) Στο στάδιο της ανάπτυξης, η τουριστική υποδομή (κτίρια, υπηρεσίες και μονάδες διαμονής) αυξάνεται και κάνει την εμφάνισή της μια τακτική τουριστική αγορά που προσελκύεται από την εντατική διαφήμιση. Η συμμετοχή και ο έλεγχος της ανάπτυξης από την τοπική κοινωνία μειώνεται αλματωδώς, με αποτέλεσμα ο έλεγχος της τουριστικής βιομηχανίας να μεταφέρεται σε ξένους επιχειρηματίες. Επίσης, ο αριθμός τουριστών κατά τις περιόδους αιχμής υπερκαλύπτει τον αριθμό των ντόπιων κατοίκων. Εδραίωση (Consolidation) Στο στάδιο της εδραίωσης ο ρυθμός αύξησης των τουριστών βαίνει μειούμενος, ενώ ο συνολικός αριθμός αυξάνεται υπερβαίνοντας τον αριθμό των μόνιμων κατοίκων. Το στάδιο χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση ενός επιχειρηματικού κέντρου στην τουριστική περιοχή και την φθορά ορισμένων κτιρίων, ενώ οι προσπάθειες καταβάλλονται για την επέκταση της τουριστικής περιόδου και την αύξησης του μεριδίου της τουριστικής αγοράς (Agarwal 1994). Ένα μεγάλο μέρος της τοπικής οικονομίας συνδέεται άμεσα με τον τουρισμό, αλλά πολλοί από τους κατοίκους θεωρούν ότι δεν έχουν τη δυνατότητα προσπέλασης στα τοπικά θέλγητρα. Η συνειδητοποίηση των πρόκλησης αρνητικών συνεπειών από τον τουρισμό έχει ως αποτέλεσμα την εκδήλωση κάποιων εχθρικών αισθημάτων προς τους επισκέπτες. Μαρασμός (Stagnation) Στο στάδιο αυτό, ο μεγάλος αριθμός τουριστών οδηγεί στο μαρασμό μια τουριστική περιοχή, παρά την εδραίωσή της στον τουριστικό χάρτη και τον γενικότερο χωρικό ανταγωνισμό και τη δημιουργία μιας καλής εικόνας στην τουριστική αγορά. Η ελκυστικότητα της περιοχής με το χρόνο φθίνει, αφού η περιοχή ως τουριστικός προορισμός «δεν είναι πλέον της μόδας». Χαρακτηριστικά του σταδίου είναι η συνεχής αλλαγή ιδιοκτητών των επιχειρήσεων, ο μικρός αριθμός νέων επιχειρήσεων, μείωση της αξίας γης και η αύξηση του ποσοστού των ιδιοκτησιών σε γη και ακίνητα από τον τοπικό πληθυσμό. Η φάση που ακολουθεί το τέλος του κύκλου που περιγράφηκε μπορεί να είναι φάση πτώσης (decline) ή αναζωογόνηση ή ανανέωσης (rejuvenation) του τουριστικού προορισμού. Συγκριμένα, η πτώση μπορεί να εκδηλωθεί στην περίπτωση συνέχισης της συρρίκνωσης της τουριστικής αγοράς και αδυναμία της περιοχής να ανταγωνιστεί τους άλλους τουριστικούς προορισμούς. Το στάδιο χαρακτηρίζεται από μεταβολή των χρήσεων των κτιρίων και την αξιοποίησή τους για δραστηριότητες χωρίς άμεση σχέση με τον τουρισμό, ενώ αυξάνεται η συμμετοχή των τοπικών επιχειρήσεων στην τουριστική ανάπτυξη. Κριτική στη Θεωρία του κύκλου ζωής Η θεωρία του κύκλου ζωής των τουριστικών προορισμών έχει επικριθεί για διάφορους λόγους, ιδιαίτερα για την απλότητά της, την έλλειψη ακρίβειας, και την περιορισμένη καθολική εφαρμογή. 23

24 Ο Bianchi (1994) αμφισβητεί αυτή τη φυσική ακολουθία των σταδίων και υποστηρίζει ότι δεν είναι ρεαλιστική μια τέτοια προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία κάθε τουριστικός προορισμός θα περάσει όλα τα στάδια με τη συγκεκριμένη ακολουθία. 4.8 Φέρουσα ικανότητα Τουριστικής Περιοχής Φέρουσα ικανότητα είναι ο μέγιστος αριθμός τουριστών που μπορεί να δεχθεί μία περιοχή, χωρίς να επέλθει κάποια αρνητική επίπτωση στο περιβάλλον, αλλά ταυτόχρονα δεν θα υποβαθμίσει την ικανοποίηση των τουριστών. Μία πιο πολύπλευρη προσέγγιση θα επέκτεινε τις αρνητικές επιπτώσεις και στην κοινωνία, την οικονομία, αλλά και στον πολιτισμό της περιοχής. Κατά συνέπεια μπορούν να οριστούν διαφορετικοί τύποι Φέρουσας ικανότητας (ΦΙ), όπως: Α) Φυσική ΦΙ, όπου αφορά στον αριθμό των επισκεπτών Β) Οικονομική ΦΙ, όπου αφορά στις οικονομικές επιπτώσεις Γ) Οικολογική ΦΙ, όπου αναφέρεται στις οικολογικές επιπτώσεις Δ) Κοινωνική ΦΙ, όπου αναφέρεται στις κοινωνικές επιπτώσεις Ε) ΦΙ Υποδομών Υπηρεσιών, όπου αναφέρεται στην επιβάρυνση των υποδομών και υπηρεσιών κ.λπ. 5ο Κεφάλαιο Τουριστική Ζήτηση και Τουριστικά Κίνητρα 5.1. Παράγοντες που επηρεάζουν γενικά την τουριστική ζήτηση Οι κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την τουριστική ζήτηση είναι: Ο ελεύθερος χρόνος Το διαθέσιμο εισόδημα Οι τεχνολογικές δυνατότητες μετακίνησης Η διάθεση για μετακίνηση Ο βαθμός αστικοποίησης του περιβάλλοντος στον τόπο μόνιμης κατοικίας Απόσταση μεταξύ τόπου μονίμου διαμονής και τουριστικού προορισμού Κοινωνική θέση Επάγγελμα Τιμές των τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών Συναλλαγματικές ισοτιμίες μεταξύ της χώρας προέλευσης και της χώρας υποδοχής Οι σχέσεις των κρατών υποδοχής και αποστολής τουριστών Η ελκυστικότητα του προορισμού Η διαφήμιση και τα social media 5.2. Οικονομικοί, κοινωνικοί-ψυχολογικοί και εξωγενείς παράγοντες της τουριστικής ζήτησης Οι παράγοντες που επηρεάζουν την τουριστική ζήτηση μπορούν να ομαδοποιηθούν σε Οικονομικούς Παράγοντες, σε Κοινωνικο-Ψυχολογικούς παράγοντες και σε Εξωγενείς παράγοντες. Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται αναλυτικά οι προσδιοριστικοί παράγοντες. 24

25 Πηγή: Λαγός, Δ. (2005): Τουριστική Οικονομική. Εκδόσεις Κριτική. Αθήνα 5.3 Τα κίνητρα των τουριστών και οι παράγοντες που τα επιρεάζουν Τα κίνητρα αποτελούν μια δυναμική διαδικασία για τη συμπεριφορά του καταναλωτή που ενώνει το κενό μεταξύ της ανάγκης που έχει ο τουρίστας-καταναλωτής και της απόφασης του να δράσει και να πραγματοποιήσει το ταξίδι». Τα κίνητρα των ταξιδιωτών δημιουργούν το ερέθισμα και την επιθυμία να επισκεφτεί κάποιον τουριστικό προορισμό, και που είναι, πολλές φορές, όχι μόνο περίπλοκα αλλά και αντιφατικά στον βαθμό που διαφέρουν σημαντικά από τουρίστα σε τουρίστα. Τα κίνητρα μπορούν να αφορούν στις ειδικές αιτίες πραγματοποίησης του ταξιδιού του τουρίστα. Επίσης στα κίνητρα μπορούν να ενταχθούν (Τσάρτας, 1996): Ο εκπαιδευτικός-πολιτιστικός ρόλος του τουρισμού Η θεσμική, οργανωτική και κοινωνική συσχέτιση του τουρισμού διακοπών στις σύγχρονες κοινωνίες Η διάθεση φυγής Το θρησκευτικό συναίσθημα και η επαναξιολόγηση των επιλογών Το γόητρο και η κοινωνική άνοδος Η υποκειμενική εκτίμηση των τουριστικών επιλογών Η φαντασία και η νοσταλγία Το παιχνίδι Σύμφωνα με τον Τσάρτα (1996) οι παράγοντες που επηρεάζουν τους τουρίστες στις ταξιδιωτικές τους επιλογές είναι: οι κοινωνικο - ψυχολογικοί παράγοντες παίζουν βασικό ρόλο καθώς το ταξίδι αποτελεί πλέον σύμβολο της κοινωνικής προβολής και ανόδου του ατόμου ενισχύοντας αξίες για τον ταξιδιώτη όπως ο καταναλωτισμός, η κοινωνική θέση που αναδεικνύεται μέσα από την κατανάλωση κλπ. 25

26 Οι δημογραφικοί παράγοντες καθορίζουν τόσο τα κίνητρα όσο και την επιλογή του ταξιδιού και του τόπου καθώς επίσης και τις δραστηριότητες και τις εμπειρίες που επιθυμούν να αποκομίσουν. Οι οικονομικοί παράγοντες είναι σημαντικοί για τη δημιουργία τύπων των τουριστών καθώς το ύψος των εισοδημάτων κατέχει σπουδαίο ρόλο όχι μόνο στη δυνατότητα πραγματοποίησης ταξιδιών αλλά και στον αριθμό (των ταξιδιών) οι θεσμικοί οργανωτικοί παράγοντες οι οποίοι αναφέρονται τόσο στη δημιουργία και ανάπτυξη εταιρειών και, γενικότερα, ενός δικτύου που πληροφορεί, προβάλλει, διαφημίζει και παρέχει μια ποικιλία τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών στις αναπτυγμένες χώρες όσο και στο θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει πλέον για να προστατέψει και να ενισχύσει τον κοινωνικό ρόλο του τουρίστα καταναλωτή π.χ. τη νομοθεσία που σχετίζεται με το κοινωνικό κράτος (χορήγηση συντάξεων κ.α.) ή την ελευθερία διακίνησης Τα κίνητρα κατά τον Krippendorf Ο Kripendorf σε μία αρχική καταγραφή των τουριστικών κινήτρων, κατέγραψε έναν εκτενή κατάλογο κινήτρων, που παρακινούν τον τουρίστα για: Να χαλαρώσει Να ξεφύγει από την καθημερινότητα Να ανακτήσει τις δυνάμεις του Να αποκτήσει εμπειρίες στη φύση Να περάσει χρόνο με τους συνταξιδιώτες του Να τρώει καλά Να περάσει καλά και να διασκεδάσει Να κάνει ότι ο ίδιος επιθυμεί, να είναι ελεύθερος Να αποκτήσει πολλές και διαφορετικές εμπειρίες Να δει καινούρια πράγματα και να ζήσει κάτι εντελώς διαφορετικό Να ξεφύγει από το μολυσμένο περιβάλλον, πηγαίνοντας σε μέρη με καθαρότερο αέρα και νερό Να ασκηθεί/γυμναστεί κάνοντας διάφορες δραστηριότητες και παιχνίδια Να επισκεφτεί άλλες χώρες και, γενικότερα, τον κόσμο Να ξεκουραστεί και να μην κάνει τίποτα Να κάνει καινούριους φίλους Να κάνει πράγματα για την προσωπική του ομορφιά (π.χ. μαύρισμα) Να ταξιδέψει πολύ και να μετακινείται Να διευρύνει τους ορίζοντες του και να αποκτήσει γνώσεις Να κυνηγήσει τα ενδιαφέροντα του Να κάνει πράγματα για την υγεία του εμποδίζοντας την εμφάνιση ασθενειών Να ανανεώσει παλιές αναμνήσεις Να δει φίλους και συγγενείς Να έχει χρόνο για προσωπική ενδοσκόπηση και σκέψη Να κάνει σπορ και να αθληθεί ώστε να είναι σε φόρμα Να κάνει ταξίδια εξερεύνησης, να διακινδυνεύσει ώστε να ζήσει κάτι διαφορετικό από τα συνηθισμένα Να έχει χρόνο για τα χόμπι του. 26

27 5.5. Δείκτες Τουριστικής Ζήτησης Για τη μέτρηση της τουριστικής ζήτησης χρησιμοποιούνται κυρίως αριθμοδείκτες, που έχουν ως σκοπό να καταγράψουν διαχρονικά, αλλά και συγκριτικά το μέγεθος της ζήτησης. Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι τέτοιου είδους δείκτες υπάρχουν πάρα πολλοί και εξαρτώνται από το είδος της επιχείρησης ή του μεγέθους μέτρησης. A. Δείκτες Πληρότητας Διανυκτερεύσεις Δείκτης Πληρότητας κλινών = κλίνες Χ ημέρες λειτουργίας Διανυκτερεύσεις Δείκτης Πληρότητας δωματίων = Δωμάτια Χ ημέρες λειτουργίας Θέσεις πωληθείσες Δείκτης Πληρότητας αεροπλάνων = Σύνολο προσφερομένων θέσεων B. Δείκτες τουριστικής έντασης σε ένα κράτος Τουρίστες* / Έτος Καθαρή Τουριστική ένταση = Χ 100 Συνολικός Πληθυσμός Σύνολο Ταξιδίων / Έτος Μεικτή Τουριστική ένταση = Χ 100 Συνολικός Πληθυσμός ΜΤΕ Ταξιδιωτική Συχνότητα = ΚΤΕ * που πραγματοποίησαν τουλάχιστον ένα ταξίδι κατά τη διάρκεια του έτους 5.7. Ανάπτυξη του διεθνούς Τουρισμού Αφίξεις και Έσοδα Στο παραπάνω γράφημα παρουσιάζεται η εξέλιξη των διεθνών αφίξεων ταξιδιωτών, αλλά και των τουριστικών εισπράξεων μετά το 1950 και με πρόβλεψη για το 2030 του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού. 27

28 Στο επόμενο γράφημα παρουσιάζονται οι εισπράξεις σε δολάρια και σε Ευρώ κατά το έτος 2013 από το διεθνή τουρισμού, κατά Ήπειρο και η ποσοστιαία αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος. 6ο Κεφάλαιο: Μορφές Τουρισμού 6.1. Βασικές μορφές Τουρισμού Οι βασικές μορφές τουρισμού με τα κυριότερα χαρακτηριστικά της κάθε μορφής είναι: Ο Μαζικός Τουρισμός Μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, μαζική σίτιση ξενάγηση μετακίνηση, Συμπίεση κόστους, Μαζική διαφήμιση προώθηση, Μέτριο επίπεδο υπηρεσιών) Ο Τουρισμός Ειδικών ενδιαφερόντων Χαρακτηρίζεται από τα ειδικά κίνητρα των τουριστών και τις ειδικές δραστηριότητες στον τόπο διακοπών, όπως θρησκευτικά κίνητρα, κίνητρα υγείας, κίνητρα εκπαίδευσης, άθλησης κ.λπ. Ο Εναλλακτικός Τουρισμός Χαρακτηρίζεται από αλλαγή στα τουριστικά πρότυπα και κίνητρα, τη Στροφή προς το περιβάλλον και την υγιεινή ζωή, την αλλαγή στη χρήση και των υπηρεσιών των τουριστικών καταλυμάτων, της ενεργητικής συμμετοχής κ.λπ Επιμέρους Μορφές Τουρισμού Οι επιμέρους μορφές τουρισμού μπορούν να διακριθούν με βάση: Το Μεταφορικό Μέσο (Αυτοκίνητο, Αεροπλάνο, τρένο κ.λπ.) Τον Προορισμό (παραθαλάσσιος, ορεινός, αγροτικός κ.λπ.) Την Εποχή (Θερινός, Χειμερινός τουρισμός κ.λπ.) Την ηλικία των τουριστών (Τουρισμός νέων, τρίτης ηλικίας κ.λπ.) 28

29 Τη διάρκεια (Μικρής διάρκειας, Μακράς διάρκειας κ.λπ.) Το τουριστικό κατάλυμα (Ξενοδοχείο, Camping, κ.λπ.) Το μέγεθος της ομάδας (Μεμονωμένος, Ομαδικός κ.λπ.) Την οργάνωση των διακοπών (Οργανωμένο Πακέτο, ατομικά οργανωμένο κ.λπ.) Το ταξιδιωτικό κίνητρο Κ.λπ Μορφές τουρισμού ανάλογα με τα κίνητρα Επίσης οι διάφορες τουριστικές μορφές μπορούν να διακριθούν με βάση τα κίνητρα των ταξιδιωτών. Επαγγελματικός Τουρισμός (Συναντήσεις, Συνέδρια Κίνητρα, Εκθέσεων (MICE) Εκπαιδευτικός μορφωτικός πολιτιστικός τουρισμός Ιατρικός τουρισμός (ιαματικά λουτρά, κέντρα αποκατάστασης και αναζωογόνησης) Καλλιτεχνικός τουρισμός (Κινηματογράφος, θέατρο, συναυλία, μουσική κ.λπ.) Γαστρονομικός Τουρισμός Τουρισμός αγορών - City Breaks Τουρισμός Περιπέτειας Ορειβατικός τουρισμός αναρρίχησης / καταρρίχησης Αθλητικός Τουρισμός (με ξεχωριστά κίνητρα, όπως τένις, γκόλφ, κατάδυση κ.λπ.). Προσκυνηματικός τουρισμός Μαύρος τουρισμός Διαστημικός τουρισμός Αγροτικός τουρισμός, Αγροτουρισμός, / Τουρισμός σε αγροκτήματα Σεξοτουρισμός Θεματικός Τουρισμός Θαλάσσιος τουρισμός (Κρουαζιέρας, yachting κ.λπ.) Οικολογικός τουρισμός Κ.λπ. 6.4 Αγροτουρισμός Ο "Αγροτουρισμός" με οποιαδήποτε μορφή αυτός και αν εννοείται, αποτελεί μια ήπια μορφή τουρισμού. Ο "Ήπιος Τουρισμός είναι ένας ποιοτικά αναβαθμισμένος Τουρισμός, ειδικότερα φιλόξενος Τουρισμός, που με διακριτική ενσωμάτωση των φιλοξενουμένων, αποφέρει οικονομικά οφέλη για τους ημεδαπούς και δημιουργεί κλίμα αμοιβαιότητας μεταξύ ημεδαπών και επισκεπτών ενώ ταυτόχρονα δεν επηρεάζει ούτε το οικολογικό περιβάλλον ούτε και την κοινωνιοκουλτούρα της περιοχής." Ορισμός και Τύποι αγροτουρισμού Σύμφωνα με απόφαση του Ε.Ο.Τ το 1983 ορίσθηκε ως αγροτουρισμός : "Η τουριστική εκείνη δραστηριότητα που αναπτύσσεται σε χώρο μη αστικό από τους απασχολούμενους κύρια στη γεωργία, σε μικρές μονάδες οικογενειακής ή συνεταιριστικής μορφής, με στόχο την δημιουργία συμπληρωματικού εισοδήματος στον τοπικό πληθυσμό, τόσο από την ενοικίαση των καταλυμάτων στους τουρίστες, όσο και από την τροφοδοσία αυτών με προϊόντα 29

30 τοπικής παραγωγής καθώς επίσης και προϊόντα συναφών δραστηριοτήτων (χειροτεχνίας-οικοτεχνίας) επιτοπίως παραγομένων". Σύμφωνα με τον Παπακωνσταντινίδη (Αγροτουρισμός, στον δρόμο για την τοπική ανάπτυξη), μπορούν να διακριθούν δύο τύπου αγροτουρισμού: Α. Εκείνος που καλύπτει την φιλοξενία των επισκεπτών σε μεγάλα αγροκτήματα, όπου οι φιλοξενούμενοι συμμετέχουν στις γεωργικές εργασίες αλλά και την καθημερινότητα και τον τρόπο ζωής των ιδίων των αγροτών. Ο τύπος αυτ γνωστός ως "Farmhouse holidays" (Διακοπές σε αγροκτήματα), εφαρμόζεται σε κράτη, όπου υπάρχουν μεγάλες γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Β. Εκείνος όπου οι επισκέπτες φιλοξενούνται σε μικρά καταλύματα, όπου εκτός από την διαμονή τους προσφέρεται και πρωινό γεύμα. Ο Τύπος αυτός του αγροτουρισμού είναι γνωστός διεθνώς με το όνομα "Bed and Breakfast" και συνηθίζεται στις χώρες όπου ο γεωργικός κλήρος είναι μικρός. Μορφές Αγροτουρισμού Αγροκτήματα διακοπών Αγροτουριστικά χώρια Ψαροχωρια Παραδοσιακοί οικισμοί Ορεινά χωριά Χώρια ιδιαίτερου φυσικού κάλλους Αγροκτήματα Οινοτουρισμού Εναλλακτικές Δραστηριότητες Στις ήπιες μορφές εναλλακτικής τουριστικής δραστηριότητας εντάσσονται μία πληθώρα από δραστηριότητες, όπως: Περιήγηση - ορειβασία ποδηλασία ιππασία κολύμπι συμμετοχή σε πολιτιστικές εκδηλώσεις παρατήρηση χλωρίδας και πανίδας συμμετοχή σε οικοτεχνία, χειροτεχνία συμμετοχή σε τοπικές ασχολίες και εργασίες συλλογή φρούτων και καρπών της φύσης Εκμάθηση παραδοσιακών χορών Παρακολούθηση σεμιναρίων (ιστορικού, λαογραφικού, πολιτιστικού περιεχομένου) Επίσκεψη μουσείων κ.λπ. Στόχοι αγροτουριστικών προγραμμάτων α. Η συμπλήρωση και βελτίωση του γεωργικού εισοδήματος. β. Η βελτίωση των συνθηκών εργασίας και διαβίωσης του αγροτικού πληθυσμού. γ. Η συγκράτηση του αγροτικού πληθυσμού στον τόπο της διαμονής του. δ. Η διατήρηση και βελτίωση του φυσικού περιβάλλοντος. 30

31 ε. Η διατήρηση, η προβολή και η αξιοποίηση της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς. στ. Η ανάπτυξη του αγροτουρισμού που παρουσιάζει μια αυξανόμενη ζήτηση στην αγορά Χαρακτηριστικό πρόγραμμα που έδωσε μεγάλη ώθηση στον αγροτουρισμό ήταν το πρόγραμμα LEADER. Η Πρωτοβουλία Leader (Liaisons Entre Actions de Développment de l Economie Rurale - Δεσμοί μεταξύ των δράσεων για την ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας) αποτελούσε κοινοτική πρωτοβουλία στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων για την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών. Ειδικότερα στην δεύτερη φάση αυτής της πρωτοβουλίας (Leader ΙΙ) διατέθηκαν πιστώσεις ύψους 1,755 δισεκατ. ECU ( ). Στο Leader ΙΙ συμμετείχαν περιοχές του στόχου 1 (αναπτυξιακά καθυστερημένες περιφέρειες), του στόχου 5β (ευαίσθητες αγροτικές περιοχές) και περιοχές του στόχου 6 (βόρειες περιοχές με πολύ χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Στους βασικούς στόχους των προγραμμάτων LEADER ήταν να ενθαρρύνει υποδειγματικές τοπικές πρωτοβουλίες αγροτικής ανάπτυξης, να παρέχει στήριξη σε δράσεις καινοτόμου, υποδειγματικού και μεταβιβάσιμου χαρακτήρα, οι οποίες παρουσιάζουν τις νέες οδούς που μπορεί να ακολουθήσει η αγροτική ανάπτυξη, να πολλαπλασιάσει τις ανταλλαγές εμπειριών και την μεταφορά τεχνογνωσίας και να παρέχει στήριξη σε προγράμματα διακρατικής συνεργασίας τα οποία προέρχονται από τοπικούς φορείς των αγροτικών περιοχών και εκφράζουν την αλληλεγγύη τους Η διεθνής εμπειρία στον Αγροτουρισμό 1. Γαλλία Από το 1952 με την ίδρυση της οργάνωσης <Agricolture et Tourisme>, που στόχευε στην προσφορά πολιτιστικών γνώσεων, πληροφοριών και εκπαιδευτικών σεμιναρίων στους αγρότες που ήθελαν ν' ασχοληθούν με τον αγροτουρισμό. Τον "πράσινο τουρισμό" <toyrisme vert>, όπως τον αποκάλεσαν για να τον ξεχωρίσουν από τον "γαλάζιο τουρισμό" <toyrisme bleu>. Ετσι επίσημα το 1954 ιδρύθηκαν τα αγροτικά καταλύματα της Γαλλίας, που ήταν κυρίως διαμερίσματα στ' αγροκτήματα ή στ' αγροτικά σπίτια. Στο τέλος του 1983 στην Ομοσπονδία ανήκαν 91 Ενώσεις με συνολική δυναμικότητα κλινών. 2. Ιταλία Η ανάπτυξη του αγροτουρισμού στην Ιταλία παρουσίασε την ίδια προβληματική με την γενική της ανάπτυξη, με χαρακτηριστικό της γνώρισμα τις ανισότητες ανάμεσα βορρά (τρίγωνο Μιλάνο, Γένοβα, Τεργέστη) και της μεσημβρινής Ιταλίας. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα του αγροτικού τουρισμού στην Ιταλία είναι ότι παρουσιάζει μια αυτόνομη ανάπτυξη, μια ανάπτυξη δηλαδή χωρίς προγραμματισμό και ιδιαίτερη κρατική παρέμβαση, που προωθείται στον βαθμό που συμπληρώνει τη γενική τουριστική προσφορά της χώρας με μια μεγάλη ποικιλία μορφών φιλοξενίας (διαμερίσματα, δωμάτια, αγρόσπιτα κ.τ.λ.). 3. Αγγλία Ο αγροτουρισμός στην Αγγλία αναπτύχθηκε κύρια στη νοτιοδυτική Αγγλία και στην Ουαλία. περιοχές αραιοκατοικημένες, όπου για τους αγρότες είναι μια σημαντική πηγή εισοδήματος και έχουν σαν στόχο την ανάπτυξη του αγροτικού τουρισμού, χωρίς ν'αντικαταστούν άλλες δραστηριότητες. Τα δάνεια που χορηγούνται για αγροτικές επενδύσεις φθάνουν μέχρι λίρες κατά εκμετάλλευση και δεν ξεπερνούν το 80 % της συνολικής δαπάνης. Στην Αγγλία υπάρχουν 31

32 σήμερα περίπου αγροκτήματα, με ένα ετήσιο κύκλο εργασιών από τον αγροτουρισμό 75 έως 200 εκατομμύρια λίρες, που ενισχύουν κύρια τις μικρές ορεινές μονάδες. 4. Ιρλανδία Στην Ιρλανδία οργανωμένος αγροτικός τουρισμός εμφανίζεται από το Όσοι διαθέτουν αγροτικά καταλύματα συμμετέχουν στον οργανισμό "Failte tu aithe", ο οποίος ασχολείται με το Μάρκετινγκ του αγροτουρισμού και επιπλέον προωθεί τα συμφέροντα των μελών του. 5. Δανία Στη Δανία ο αγροτουρισμός άρχισε να αναπτύσσεται στο τέλος της δεκαετίας του '60 με την πρωτοβουλία αγροτικών οργανώσεων και τουριστικών οργανισμών, που πρόβαλαν και διαφήμιζαν δύο τύπους αγροτικού τουρισμού : τις "αγροτικές διακοπές", συνήθως διακοπές μέσα σε αγροκτήματα και τις "διακοπές χωρίς φροντίδα" που μπορούν να είναι και σε ανεξάρτητα καταλύματα και χωρίς την προσφορά διατροφής στους τουρίστες. 6. Γερμανία Στην Γερμανία ο αγροτουρισμός παρουσίασε σημαντική αύξηση, αφού υπολογίζεται ότι περίπου αγρότες νοικιάζουν δωμάτια σε τουρίστες, που ξεπερνούν το μισό εκατομμύριο τον χρόνο. Τελευταία καταβάλλεται προσπάθεια αναβίωσης παλαιών αγροτικών οικισμών και μετατροπής τους σε τουριστικά χωριά. 7. Βέλγιο Στο Βέλγιο ο αγροτουρισμός δεν παρουσιάζει αξιόλογη ανάπτυξη, παρά το γεγονός ότι από το 1973 δημιουργήθηκαν οι πρώτες Οργανώσεις Αγροτικού Τουρισμού. Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι η προώθηση του αγροτοτουρισμού στο Βέλγιο αποσκοπεί στην αναζωογώνηση αγροτικών κοινοτήτων με την δημιουργία συμπληρωματικής απασχόλησης για τους κατοίκους. 8. Ολλανδία Στην Ολλανδία ο αγροτουρισμός προωθήθηκε περισσότερο μέσω επιχειρηματιών που διοργάνωναν τουριστικές ενημερωτικές εκδρομές σε ψαροχώρια και χωριά που παρασκεύαζαν διάφορα τυριά. Κατά αυτόν τον τρόπο στην Ολλανδία παρουσιάζεται μια άμεση σχέση του τουρισμού με την γεωργία και το εμπόριο και ο αγροτουρισμός αναπτύσσεται στις επαφές των τουριστών με τις παραδοσιακές ενασχολήσεις του ντόπιου πληθυσμού στα αγροτικά χωριά 9. Ισραήλ Στο Ισραήλ η ανάπτυξη του αγροτουρισμού παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα, αφού αναπτύχθηκε για λόγους εθνικούς και κοινωνικούς στο νεοσύστατο κράτος. Η κολλεκτιβιστική οργάνωση της αγροτικής οικονομίας δίνει μια ιδιαιτερότητα στον αγροτουρισμό και οι φιλοξενούμενοι λαμβάνουν σχεδόν δωρεάν διαμονή και διατροφή έναντι προσωπικής εργασίας στα "Κιμπούτς". 10. Αμερική Στην Βόρεια Αμερική πολλοί παράγοντες συνέβαλλαν στην ανάπτυξη του αγροτοτουρισμού. Η αστικοποίηση αφενός και η αγάπη για την φύση και η ζωή σε ράντζο βρήκαν πρόσφορο έδαφος για τις "διακοπές σε αγρόκτημα" (vacation farm). Κύριοι πελάτες αυτών των διακοπών είναι αστοί και ως εκ' τούτου τα περισσότερα αγροκτήματα βρίσκονται κοντά σε αστικά κέντρα, ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται μια άμεση εξάρτηση του αγροτουρισμού από τον τουρισμό. 11. Καναδάς Στον Καναδά παρουσιάζεται μια ανάπτυξη του αγροτουρισμού ανάλογη με αυτόν της Αμερικής Η Ελληνική Εμπειρία στον αγροτουρισμό 1. Γυναικείος Αγροτουριστικός συνεταιρισμός στην Πέτρα Μυτιλήνης 32

33 Ο γυναικείος αγροτοτουριστικός συνεταιρισμός της Πέτρας στη Λέσβο δημιουργήθηκε το 1983 με τη βοήθεια της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, της νομαρχείας Λέσβου, του Ε.Ο.Τ. και άλλων οργανισμών. Ο συνεταιρισμός έχει 250 δωμάτια και 265 κλίνες στα σπίτια των γυναικών μελών του. Στο γραφείο του συνεταιρισμού λειτουργεί έκθεση στην οποία οι επισκέπτες μπορούν να αγοράσουν παραδοσιακά γλυκά, υφαντά και κεραμικά - παραδοσιακής τέχνης των κατοίκων της Λέσβου. Στο συνεταιριστικό εστιατόριο που υπάρχει εκεί οι επισκέπτες έχουν την δυνατότητα να δοκιμάσουν παραδοσιακά και γλυκά που έχουν ετοιμάσει τα μέλη του συνεταιρισμού 2. Γυναικείος αγροτοτουριστικός συνεταιρισμός στη Χίο Ο γυναικείος αγροτοτουριστικός συνεταιρισμός της Χίου δημιουργήθηκε το 1985 με πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και της νομαρχίας Χίου, και με τη βοήθεια του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.) και άλλων οργανισμών Ο.Α.Ε.Δ. Ε.Λ.Κ.Ε.Π.Α. Αγροτική Τράπεζα κ.α. Περιλαμβάνει τα τέσσερα μαστιχοχώρια της Χίου (αλλιώς ονομαζόμενα Νοτιοχώρα - τα νοτιότερα χωριά ): Αρμόλια, Πυργί, Ολυμπος και Μεστά. Ο συνεταιρισμός διαθέτει 44 δωμάτια (98 κλίνες) στα σπίτια των γυναικών που συμμετέχουν στον συνεταιρισμό. Τα δωμάτια διαθέτουν μπάνιο και τον υπόλοιπο απαραίτητο εξοπλισμό. Οι φιλοξενούμενοι έχουν την δυνατότητα να δοκιμάσουν την παραδοσιακή κουζίνα της Χίου, και επίσης να συμμετέχουν (εφόσον το επιθυμούν) στην καθημερινή ζωή και στις αγροτικές ενασχολήσεις, από τις οποίες ίσως το μάζεμα της μαστίχας (από Ιούνιο μέχρι Σεπτέμβριο) παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Γενικά οι γυναίκες των τεσσάρων χωριών προσφέρουν μια νέα απάντηση απέναντι στον "βιομηχανικό" τουρισμό, η εναλλακτική μορφή του αγροτουρισμού με φιλοξενία στα ίδια τους τα σπίτια. 3. Γυναικείος αγροτοτουριστικός συνεταιρισμός στη Αράχωβα Ο γυναικείος αγροτοτουριστικός συνεταιρισμός της Αράχωβας δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία των γυναικών και με την βοήθεια της Διεύθυνσης Εσωτερικών Γεωργικής Οικονομίας μέσω του Υπουργείου Γεωργίας, της Γενικής Γραμματείας Ισότητας του Ε.Ο.Τ. και άλλων οργανισμών. Οι γυναίκες της Αράχωβας αποφασίσαν να δημιουργήσουν τον δικό τους συνεταιρισμό με σκοπό να αυξήσουν το βιοτικό τους επίπεδο και να βελτιώσουν τις συνθήκες, όπως και να προσφέρουν μια νέα μορφή διακοπών μέσα στα φιλόξενα σπίτια τους. Ο συνεταιρισμός διαθέτει 200 κλίνες στα σπίτια των γυναικών - συνεταίρων. Τα λουτρά είναι ιδιωτικά ή κοινόχρηστα, ενώ το πρωινό είναι εμπλουτισμένο με τοπικά προϊόντα. Και εδώ οι φιλοξενούμενοι έχουν την δυνατότητα να συμμετάσχουν στις καθημερινές ενασχολήσεις και εργασίες και ειδιαίτερα στα υφαντά. Στα γραφεία του συνεταιρισμού λειτουργεί έκθεση στην οποία οι επισκέπτες μπορούν να αγοράσουν τα περίφημα υφαντά των γυναικών της Αράχωβας με παραδοσιακά σχέδια. 4. Γυναικείος αγροτοτουριστικός συνεταιρισμός Αγίου Γερμανού στις Πρέσπες Ο γυναικείος αγροτοτουριστικός συνεταιρισμός του Αγίου Γερμανού στις Πρέσπες δημιουργήθηκε με την βοήθεια της Ν.Ε.Ι. Φλώρινας, της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, της Νομαρχίας Φλώρινας, του Ε.Ο.Μ.Μ.ΕΧ, του ΕΛ.ΚΕ.ΠΑ και άλλων οργανισμών. 33

34 Ο συνεταιρισμός περιλαμβάνει 25 κλίνες σε παραδοσιακά, ανακαινισμένα σπίτια στον Αγιο Γερμανό. Οι επισκέπτες έχουν την δυνατότητα να χαρούν την παραδοσιακή κουζίνα, που βασίζεται στις ποικιλίες ψαριών από τις λίμνες των Πρεσπών και να συμμετάσχουν αν το επιθυμούν στην καθημερινή ζωή και τις αγροτικές εργασίες. 5. Γυναικείος αγροτοτουριστικός συνεταιρισμός της Μαρώνιας Ο γυναικείος αγροτοτουριστικός συνεταιρισμός της Μαρώνιας δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και την βοηθεία της Νομαρχίας Ροδόπης, του ΥΠΕΧΩΔΕ του Ε.Ο.Τ. και άλλων οργανισμών. Και εδώ οι επισκέπτες έχουν την δυνατότητα να δοκιμάσουν την παραδοσιακή κουζίνα και να συμμετάσχουν αν το επιθυμούν στην καθημερινή ζωή και τις αγροτικές εργασίες. 6. Αγροτοτουριστικός και Παραγωγικός Συνεταιρισμός Γυναικών Αμπελακίων Λάρισας Ιδρύθηκε το Φεβρουάριο του 1985 με 25 μέλη - γυναίκες. Πρίν την ίδρυση του Συνεταιρισμού υπήρχε πρόβλημα στην παραμονή των επισκεπτών της περιοχής εφόσον δεν υπήρχαν ξενοδοχεία, πανσιόν και εστιατόρια. Σύμφωνα με τον Βελισσαρίου 1 οι περισσότεροι Γυναικείοι αγριοτουριστικοί Συνεταιρισμοί αντιμετώπισαν πολλά προβλήματα στη λειτουργία τους, που οφείλονταν κυρίως στους παρακάτω λόγους: Άστοχες επενδύσεις. Έλλειψη πόρων Έλλειψη κατάρτισης Έλλειψη οργανωμένης προώθησης πωλήσεων Έλλειψη μέτρων προβολής και διαφήμισης Μικρό τμήμα της αγοράς Μικρές ομάδες τουριστών Απαιτήσεις για ύπαρξη επιπρόσθετου και εξειδικευμένου προσωπικού 7ο Κεφάλαιο: Τυπολογία των Τουριστών 7.1. Τυπολογία των Τουριστών με βάση τον Κύκλο ζωής των Τουριστών Παιδιά τουρίστες Έφηβοι Τουρίστες (teenagers) Τουρίστες Νέοι (Twenties) Ζευγάρια Νέων Νέοι γονείς με μωρό / μικρό παιδί Τουρίστες Οικογένεια Τουρίστες Γονείς μεγάλοι χωρίς παιδιά (empty nesters) 1 Βελισαρίου Ευστάθιος (2007) : Τουρισμός υπαίθρου στην Ελλάδα: Προβλήματα, προϋποθέσεις και ορθολογική διαχείριση. 3 ο Συνέδριο Εναλλακτικών Μορφών Τουρισμού. Φλώρινα 15 Δεκεμβρίου

35 Τουρίστες τρίτης ηλικίας 7.2 Τυπολογία των τουριστών με βάση χαρακτηριστικά Ανάλογα της Μορφής Ταξιδίου / Οργάνωσης Μαζικού Τουρισμού / Εναλλακτικού Τουρισμού Ανάλογα το είδος της δραστηριότητας Ενεργητικοί: Οικοτουρισμός, Περιπέτειας, Γκόλφ Παθητικοί: Ξενάγηση, Κρουαζιέρα, Ηλιοθεραπεία Ανάλογα την τοποθεσία του τόπου διακοπών Τουρισμός Παραθαλάσσιος, Ορεινός, Πόλης Ανάλογα με τη διάρκεια ταξιδίου Ημερήσιοι, Σαββατοκύριακου, Μακράς διάρκειας Ανάλογα τα Ψυχογραφικά χαρακτηριστικά Αλλοκεντρικοί, Ψυχοκεντρικοί Ανάλογα την ηλικία / δημογραφικά χαρακτηριστικά DINKS / SINKS / Empty nesters / Youths 7.3 Τυπολογία των τουριστών με βάση τα κίνητρα Κίνητρα Φυσιολογικά (Ξεκούρασης, χαλάρωσης, ηλιοθεραπείας, υγείας, σεξ, κ.λπ.) Κίνητρα Πολιτιστικά (Ξενάγησης, εξερεύνησης, γνώσεων, γνωριμίας νέων πολιτισμών κ.λπ.) Κίνητρα Γοήτρου (Αποκλειστικότητας, μόδας, διασημότητας, επίδειξης κ.λπ.) Κίνητρα Προσωπικής ανάπτυξης (απόκτησης δεξιοτήτων, διεύρυνσης γνώσεων κ.λπ.) Κίνητρα προσωπικά (Επίσκεψη γνωστών και συγγενών, νέες γνωριμίες, νέους φίλους, κ.λπ.) Κίνητρα Συναισθηματικά (Νοσταλγία, ρομαντισμός, περιπέτεια, φαντασία, πνευματικότητα κ.λπ.) 7.4. Τυπολογίες Τουριστών με βάση τη συμπεριφορά Ήδη από τη δεκαετία του 70 έχουν πραγματοποιηθεί πολλές έρευνες με σκοπό την τυπολογία των τουριστών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα αποτελέσματα των μελετών αυτών εξαρτώνται από τη χρονολογία, αλλά και τον πληθυσμό στον οποίο πραγματοποιήθηκε η έρευνα. Στη συνέχεια δίνονται οι πιο γνωστές τυπολογίες τουριστών. Ι) Ο Gray (1970) στην ανάλυση του κατηγοριοποιεί τους τουρίστες σε δύο ομάδες: τους «λάτρεις του ταξιδιού» (wanderlust) και τους «λάτρεις του ήλιου» (sunlust). Τα κίνητρα των δύο τύπων τουριστών είναι διαφορετικά δηλαδή στην πρώτη κατηγορία οι ταξιδιώτες έχουν πολλά κίνητρα επιθυμώντας να επισκεφτούν πολλούς τουριστικούς προορισμούς και αναζητώντας ενεργητικές πολιτισμικές εμπειρίες ενώ η δεύτερη κατηγορία αποτελείται από ταξιδιώτες που αναζητούν έναν τουριστικό προορισμό με ένα ιδιαίτερο κίνητρο. ΙΙ) Σύμφωνα με τον Cohen (1972) οι τουρίστες διακρίνονται ως ακολούθως: Α. Ο οργανωμένος μαζικός τουρίστας Ο τύπος του οργανωμένου μαζικού τουρίστα (organized mass tourist) αναφέρεται σε εκείνους που είναι λιγότεροι «περιπετειώδεις» καθώς αποφασίζουν να αγοράσουν ένα τυποποιημένο πακέτο διακοπών όπου η επαφή τους με την τοπική κοινωνία είναι ελάχιστη, μετακινούνται 35

36 ομαδικά σε συνθήκες οικείου περιβάλλοντος όντας προφυλαγμένοι σε ένα «ελεγχόμενο περιβάλλον» που είναι το ξενοδοχείο. Το δρομολόγιο των διακοπών είναι προαποφασισμένο από τους οργανωτές και το ταξιδιωτικό γραφείο με αποτέλεσμα να έχουν οι τουρίστες περιορισμένη δυνατότητα συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων ως προς το περιεχόμενο και τη μορφή των διακοπών. Β. Ο ανεξάρτητος μαζικός τουρίστας Ο ανεξάρτητος μαζικός τουρίστας (individual mass tourist) περιγράφει τους τουρίστες που έχουν βασικές ομοιότητες με τους οργανωμένους μαζικούς τουρίστες καθώς επωφελούνται από διάφορες ευκολίες από τα οργανωμένα ταξίδια, διατηρώντας παράλληλα κάποιο βαθμό αυτονομίας. Έτσι, χρησιμοποιούν το ξενοδοχείο ως βάση διαμονής, νοικιάζουν κάποιο μεταφορικό μέσο και έχουν σχετική ελευθερία ως προς το δρομολόγιο που μπορούν να ακολουθήσουν. Γ. Ο εξερευνητής τουρίστας Ο εξερευνητής τουρίστας (explorer tourist) είναι ο τρίτος τύπος τουρίστα που προτείνει ο Cohen, ο οποίος και αναλαμβάνει μόνος του το ταξίδι και όλες τις λεπτομέρειες του. Επιθυμεί να έχει κάποιες ανέσεις τόσο στη διαμονή όσο και στη συγκοινωνία επιλέγοντας άνετα τουριστικά καταλύματα και διατηρώντας κάποια στοιχεία από ον συνηθισμένο τρόπο ζωής του (π.χ. καταναλωτικά πρότυπα), αλλά το βασικό κίνητρο του ταξιδιού είναι η συναναστροφή με άλλους λαούς ώστε να γνωρίσει νέα ήθη, έθιμα και πολιτισμούς. Δ. Ο περιηγητής τουρίστας Ο περιηγητής τουρίστας (drifter tourist) είναι ο τελευταίος τύπος τουρίστα που αρνείται τον τρόπο ζωής που είχε υιοθετήσει στη χώρα του, επιλέγοντας να ζήσει με τους ντόπιους, πολλές φορές να εργαστεί στον τουριστικό τόπο ευκαιριακά ασπαζόμενος πολλές από τις συνήθειες της τοπικής κοινωνίας. Αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να γνωρίσει σε βάθος την χώρα που επισκέπτεται και το λαό της προσπαθώντας, ταυτόχρονα, να απαρνηθεί καθετί που το θεωρεί «τουριστικό». ΙΙΙ) Ο Plog κατάφερε να συνδέσει άμεσα τις συμπεριφορές των τουριστών με τα είδη των προσωπικοτήτων τους, διαιρώντας τους σε ψυχοκεντρικούς (psychocentrics) και αλλοκεντρικούς (allocentrics) και τονίζοντας την συνέχεια που υπάρχει μεταξύ τους. Έτσι, οι ψυχοκεντρικοί χαρακτηρίζονται ως εσωστρεφείς άνθρωποι, συντηρητικοί που δεν επιζητούν την περιπέτεια προτιμώντας τα οικεία περιβάλλοντα και τα δημοφιλή τουριστικά θέρετρα. Δεν αναλαμβάνουν κινδύνους και ρίσκα γι αυτό και επιλέγουν τουριστικούς προορισμούς με γνωστό τουριστικό προϊόν. Αντίστοιχα, οι αλλοκεντρικοί είναι εξωστρεφείς ταξιδιώτες που επιθυμούν να αναλάβουν κινδύνους αναζητώντας την περιπέτεια και την επαφή με νέους πολιτισμούς σε νέους τουριστικούς προορισμούς. Στην έρευνα του ο Plog τόνισε ότι ο τουρίστας μπορεί να έχει κάποια στιγμή αλλοκεντρική συμπεριφορά και την άλλα χρονική στιγμή να έχει ψυχοκεντρική δεδομένου της αλλαγής στα εισοδήματα του και στο διαθέσιμο χρόνο που έχουν για τις διακοπές τους και για την ικανοποίηση των τουριστικών τους αναγκών. Προς αυτή την κατεύθυνση, το 1977 ο Plog παρουσίασε τις ενδιάμεσες κατηγορίες ταξιδιωτών όπως οι σχεδόν ψυχοκεντρικοί (nearpsychocentrics), οι μέτρια- ψυχοκεντρικοί (mod-centrics) και οι σχεδόν- αλλοκεντρικοί (nearallocentrics). 36

37 IV) Κατόπιν μιας έρευνας που διεξήχθη σε νοικοκυριά, οι Perreault, Dorden και Dorden (1979) ταξινόμησαν τους ταξιδιώτες σε πέντε κατηγορίες: Οι τουρίστες που κάνουν οικονομικές διακοπές (budget travelers), είναι εκείνοι που αναζητούν τις φτηνές διακοπές καθώς έχουν μεσαία εισοδήματα. Οι τουρίστες που αναζητούν την περιπέτεια (adventurous tourists), που είναι κατά κύριο λόγο εύποροι και μορφωμένοι επιζητώντας τις περιπετειώδεις διακοπές. Οι οικογενειάρχες τουρίστες (homebody tourists), είναι οι ταξιδιώτες που χαρακτηρίζονται ως συντηρητικοί, πραγματοποιώντας διακοπές χωρίς να τις συζητήσουν με άλλους ανθρώπους και σπαταλώντας ελάχιστο χρόνο για να τις σχεδιάσουν. Οι τουρίστες που κάνουν διακοπές με τη μορφή των μικρών ομάδων (vacationers), είναι εκείνοι που ανήκουν στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα με χαμηλά εισοδήματα, όντας δραστήριοι και ξοδεύοντας πολύ χρόνο στο σχεδιασμό και προγραμματισμό των διακοπών τους. Οι μετριοπαθείς τουρίστες (moderate tourists), είναι η τελευταία κατηγορία τουριστών των Perreault, Dorden και Dorden που χαρακτηρίζονται από υψηλή προδιάθεση για πραγματοποίηση ταξιδιών, αδιαφορώντας για τον τουρισμό του Σαβ/κου ή για την ύπαρξη αθλητικών δραστηριοτήτων (σπορ). V) Ο Iso Ahola (1982) τόνισε ότι η επιλογή των τουριστών για κάποιον προορισμό στηρίζεται όχι μόνο στα πρότυπα συμπεριφοράς αλλά και στα κίνητρα που αποδίδονται σε αυτά. Παρουσιάζει, λοιπόν, την ύπαρξη δύο ειδών κινήτρων, το κίνητρο της ώθησης (push factor) αναφέρεται στην επιθυμία του ατόμου να φύγει από τον τόπο όπου διαμένει (desire to escape) και το άλλο είναι το κίνητρο της έλξης (pull factor) εκφράζοντας την ανάγκη και την επιθυμία του να γνωρίσει ο άνθρωπος και άλλες περιοχές (desire to achieve) αποκτώντας και άλλες ψυχολογικές (ουσιαστικές) ανταμοιβές από την πραγματοποίηση του ταξιδιού. Είναι σημαντικό να ειπωθεί ότι η θεωρία της έλξης ώθησης (pull-push) εφαρμόζεται στον κάθε άνθρωπο δισδιάστατα καθώς είναι ταυτόχρονα και κοινωνικό ον που επιζητά τις διαπροσωπικές σχέσεις και ατομιστής που επιθυμεί την απομόνωση από τους άλλους συνανθρώπους τους. Τέλος υπάρχει το ενδεχόμενο ο τουρίστας να επιλέξει κάποιον τρόπο διακοπών και στην πορεία να αλλάξουν τη συμπεριφορά και τον τύπο των διακοπών τους καθώς θα έχουν ικανοποιηθεί οι αρχικές ανάγκες τους. VI) Ο Dalen (1986) πραγματοποίησε μια κοινωνιολογική έρευνα στη Νορβηγία εξετάζοντας τις στάσεις, τις πεποιθήσεις και τις επιδιώξεις ζωής των τουριστών, παρουσιάζοντας τις ακόλουθες ομάδες ταξιδιωτών: Τους μοντέρνους υλιστές (modern materialists), οι οποίο κινητοποιούνται κυρίως από την απόλαυση και την ευχαρίστηση, αρέσκονται στα πάρτι και επιθυμούν να αποκτήσουν «μαύρισμα» έτσι ώστε με την επιστροφή στην πατρίδα τους να εντυπωσιάσουν τους συνανθρώπους τους. Τους μοντέρνους ιδεαλιστές (modern idealists), που αποφεύγουν τον μαζικό τουρισμό και τα προγραμματισμένα δρομολόγια αφού επιζητούν τον ενθουσιασμό, την ψυχαγωγία και την καλοπέραση. Τους παραδοσιακούς ιδεαλιστές (traditional idealists), που αναζητούν τόσο την ποιότητα, την πολιτιστική κληρονομιά, την κουλτούρα αλλά και γνωστούς τουριστικούς προορισμούς, την ειρήνη και την ασφάλεια. 37

38 Τους παραδοσιακούς υλιστές (traditional materialists), οι οποίοι σπαταλούν χρόνο ώστε να ανακαλύψουν ειδικές προσφορές και χαμηλές τιμές ανησυχώντας, παράλληλα, για την προσωπική τους ασφάλεια. VII) Η Wickens πραγματοποίησε την έρευνα της στους τουρίστες κάποιου τουριστικού θέρετρου της Χαλκιδικής στηριζόμενη στην τυπολογία του Cohen (1972) και κατέληξε στις παρακάτω πέντε ομάδες ταξιδιωτών: Οι τουρίστες πολιτιστικής κληρονομιάς (cultural heritage tourism), που είναι κυρίως οικογένειες ή άτομα της τρίτης ηλικίας ενδιαφερόμενοι τόσο για τη φυσική ομορφιά όσο και για την ιστορία και την κουλτούρα της Ελλάδας επιθυμώντας να επισκεφτούν πολλές ευρύτερες περιοχές και να βιώσουν τον ελληνικό τρόπο ζωής όπως παρουσιάζεται από τα περιοδικά και τα διαφημιστικά φυλλάδια. Οι τουρίστες κυρίως νέοι (ravers), που αναζητούν τη νυχτερινή ζωή, τα μπαρ (clubbing), την έντονη μουσική, το φτηνό και διαθέσιμο αλκοόλ απολαμβάνοντας, ταυτόχρονα, τη θάλασσα, τον ήλιο και την ηλιοθεραπεία. Χαρακτηριστικές εκφράσεις των τουριστών αυτής της κατηγορίας είναι «απλά θέλω να διασκεδάσω», «θέλω να περάσω καλά στις διακοπές μου», «θέλω να μεθύσω», ενώ οι συγκεκριμένοι ταξιδιώτες είναι πιο πιθανό να κάνουν περιστασιακό σεξ με παραπάνω από έναν σύντροφο (Wickens,2002). Οι τουρίστριες «Βαλεντίνες» (Shirley Valentines), οι οποίες είναι γυναίκες που πραγματοποιούν τις διακοπές τους με άλλες γυναίκες ευελπιστώντας να έρθουν σε επαφή με Έλληνες βιώνοντας ρομάντζα και δραπετεύοντας από τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Συγκεκριμένα, η Wickens (2002) ανέφερε ότι οι τουρίστριες της δεδομένης κατηγορίας ταξιδιωτών προσδοκούν στο να ζήσουν την απόλαυση φλερτάροντας και γνωρίζοντας έναν γοητευτικό Έλληνα gentleman βασιζόμενες στη στερεότυπη εικόνα του Έλληνα αρσενικού όπως δημιουργήθηκε στην ταινία Shirley Valentine και στα υπόλοιπα ΜΜΕ (προγράμματα στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο και στις εφημερίδες). Οι ηλιολάτρες τουρίστες (heliolatrous tourists), που λατρεύουν τον ήλιο και την ηλιοθεραπεία σπαταλώντας το μεγαλύτερο μέρος των διακοπών τους υπαίθρια και επιθυμώντας να αποκτήσουν μαύρισμα. Η εμπειρία τους από την φιλοξενία των ντόπιων βασίζεται κυρίως από τις υπηρεσίες που παρέχονται στις παραλίες και στα εστιατόρια και στις ελληνικές ταβέρνες που βρίσκονται στην ακτή (Wickens,2002). Οι τουρίστες «Λόρδοι Βύρωνες» (Lord Byrons), οι οποίοι επιστρέφουν ανά χρονικά διαστήματα όχι απλά στον αγαπημένο τους τουριστικό προορισμό αλλά και στο ίδιο ξενοδοχείο ή ακόμη και στο ίδιο ενοικιαζόμενο δωμάτιο αφού είναι γοητευμένοι από τον χαλαρό και χωρίς άγχος τρόπο ζωής των Ελλήνων. Τέλος, επιθυμούν να τους αντιμετωπίζουν όχι σαν τουρίστες αλλά σαν φιλοξενούμενους χωρίς ωστόσο να αρέσκονται στην ύπαρξη του μαζικού τουρισμού στους προορισμούς που επισκέπτονται. VIII) Το 1989 η American Express News Release πραγματοποίησε μια στατιστική έρευνα σε άτομα στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ιαπωνία, στη Δυτική Γερμανία και στις ΗΠΑ, προτείνοντας τις ακόλουθες πέντε ομάδες τουριστών: Οι περιπετειώδεις (adventurous) τύποι τουριστών, που έχουν αυτοπεποίθηση και επιθυμούν την αυτονομία και την ανεξαρτησία τους ώστε να δοκιμάσουν νέες δραστηριότητες. 38

39 Οι τύποι τουριστών που ανησυχούν (worriers) για τα πάντα, καθώς έχουν το άγχος του ταξιδιού και των λεπτομερειών του καθώς επίσης και για την ασφάλεια κατά τη διάρκεια του. Οι ονειροπόλοι τουρίστες (dreamers), οι οποίοι αρέσκονται όχι μόνο στη ιδέα του ταξιδιού αλλά και στο να συζητούν και να μεταφέρουν τις ταξιδιωτικές τους εμπειρίες για διαφορετικούς προορισμούς. Οι τύποι τουριστών που κάνουν οικονομία (economizers), καθώς επιθυμούν να κάνουν τις διακοπές τους στη χαμηλότερη δυνατή τιμή αντιμετωπίζοντας το ταξίδι ως ευκαιρία χαλάρωσης και δραπέτευσης από τη ρουτίνα της καθημερινότητας και όχι σαν ένα ειδικό κομμάτι της ζωής τους. Οι τύποι τουριστών που παραδίνονται στις απολαύσεις (indulgers), καθώς αναζητούν τις ανέσεις και τις περιποιήσεις κατά τη διάρκεια των διακοπών τους. 8ο Κεφάλαιο: Παράγοντες Aπώθησης των Τουριστών Εκτός από τους παράγοντες που έλκουν τους τουρίστες, υπάρχει και ένα πολύ μεγάλος αριθμός παραγόντων που απωθούν (αποθαρρύνουν) τους ταξιδιώτες ή τους τουρίστες για την πραγματοποίηση ενός ταξιδίου. Τέτοιοι παράγοντες είναι: 1. Φυσικές καταστροφές Αναφέρονται σε γεγονότα που προκαλούν μεγάλη ζημιά σε ιδιοκτησίες, τραυματισμούς και απώλειες ανθρώπινων ζωών. Καταστροφή των υποδομών και υπηρεσιών. Οι καταστροφές μπορούν να αποθαρρύνουν τους τουρίστες από την επίσκεψη ενός προορισμού καθώς αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για την ασφάλεια των τουριστών. Για παράδειγμα, οι αφίξεις τουριστών στην Ιαπωνία βυθίζεται σημαντικά αμέσως μετά το τσουνάμι το 2011 συνέβαλε σε ένα σύνολο 28% μείωση στις αφίξεις τουριστών το εν λόγω έτος. 2. Οικονομική ύφεση Αφορά στη περίοδο επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας. Πολλοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν απώλεια εισοδήματος ή θέσεων εργασίας ή να περικόψουν τις δαπάνες, και κατά συνέπεια οι καταναλωτές είναι λιγότερο πιθανό να ταξιδέψουν κατά τη διάρκεια μιας οικονομικής ύφεσης. Για παράδειγμα, η τουριστική δραστηριότητα που μειώθηκε απότομα κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης μεταξύ 2007 και Ανάλογη μείωση της εσωτερικής ταξιδιωτικής κίνησης εμφανίστηκε και στην Ελλάδα μετά την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης από το 2010 και μετά. 3. Ασταθής πολιτική κατάσταση Αναφέρεται στις δυσμενείς πολιτικές συνθήκες που αποθαρρύνουν τους τουρίστες να επισκέπτονται έναν προορισμό. Δυσμενείς πολιτικές καταστάσεις ενέχουν κινδύνους για τους τουρίστες, λόγω της αβεβαιότητας, των διαδηλώσεων, των συγκρούσεων στο εσωτερικό, με αποτέλεσμα την αναβολή ή και ματαίωση των ταξιδιωτικών σχεδίων. 39

40 Για παράδειγμα, οι αφίξεις τουριστών στην Αίγυπτο μειώθηκαν απότομα κατά τη διάρκεια της «Αραβικής Άνοιξης» εξέγερση το Ανάλογη μείωση υπήρξε και στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στη Αθήνα, λόγω των διαδηλώσεων, συγκρούσεων, καταστροφών και θανάτων κατά την περίοδο Επιδημίες και Ασθένειες Αναφέρεται στην ξαφνική και διαδεδομένη εμφάνιση μίας νόσου σε μια περιοχή. Ασθένειες και επιδημίες μπορεί να προκαλέσουν μια τεράστια πτώση στις αφίξεις τουριστών, καθώς οι τουρίστες δεν θέλουν να διακινδυνεύσουν να μολυνθούν από μία μεταδοτική ασθένεια. Επίσης οι κυβερνήσεις μπορεί να συμβουλεύουν τους ταξιδιώτες να αποφεύγουν τις περιοχές με κρούσματα της νόσου. Για παράδειγμα, η τουριστική δραστηριότητα μειώθηκε απότομα σε όλο τον κόσμο κατά τη διάρκεια της επιδημίας του SARS το Τρομοκρατικές Ενέργειες Αναφέρεται στα κρούσματα τρομοκρατικών ενεργειών σε μία περιοχή ή κράτος. Συνήθως τρομοκρατικές ενέργειες πραγματοποιούνται σε τόπους όπου συγκεντρώνονται τουρίστες, όπως αεροδρόμια, παραθεριστικά θέρετρα, εστιατόρια, μουσεία κ.λπ. Και σε αυτές τις περιπτώσεις οι κυβερνήσεις εκδίδουν ταξιδιωτικές οδηγίες, ώστε οι ταξιδιώτες να αποφεύγουν τις συγκεκριμένες περιοχές. Οι οδηγίες αυτές εκδίδονται ακόμη και σε ενδεχόμενο κίνδυνο τρομοκρατικών ενεργειών. Δυστυχώς τα παραδείγματα είναι πάρα πολλά, με πιο πρόσφατο στις 12/11/2015 στο Παρίσι και τα Χριστούγεννα του 2016 στο Βερολίνο. 6. Πολεμικές συγκρούσεις Αναφέρεται στο ξέσπασμα πολέμου σε τοπικό ή και εθνικό επίπεδο. Αποτελεί τον πιο ισχυρό αποτρεπτικό παράγοντα επίσκεψης μίας περιοχής ή και ενός κράτους, όχι μόνο των κινδύνων που εγκυμονούν για την ασφάλεια των τουριστών, αλλά και λόγο της λειτουργίας των αεροδρομίων, των πτήσεων και γενικότερα των υποδομών της περιοχής. Και σε αυτές τις περιπτώσεις οι κυβερνήσεις εκδίδουν ταξιδιωτικές οδηγίες, ώστε οι ταξιδιώτες να αποφεύγουν όχι μόνο τις συγκεκριμένες περιοχές/ κράτη, αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι από τις διάφορες συρράξεις πλήττονται ακόμη γειτονικά κράτη, όπως έγινε στην Ελλάδα κατά την περίοδο του εμφυλίου στη Γιουγκοσλαβία, αλλά και το 1974 κατά την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο πόλεμος στον Περσικό κόλπο, στο Ιράκ, στην Κριμαία κ.λπ. Αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα μείωσης του τουρισμού. 7. Εθνικός, Φυλετικός ή Θρησκευτικός Φανατισμός Αναφέρεται στις διακρίσεις που μπορεί να υπάρχουν μεταξύ ανθρώπων και λαών, λόγω των φυλετικών, εθνικών ή και θρησκευτικών διακρίσεων. Τα παραπάνω μπορεί να αποτελέσουν αποτρεπτικούς παράγοντες επίσκεψης μίας περιοχής ή και ενός κράτους, λόγω της αντιμετώπισης που θα τύχουν οι τουρίστες ή οι γυναίκες από κατοίκους της περιοχής. 40

41 9ο Κεφάλαιο: Συλλογικοί Φορείς Τουρισμού στην Ελλάδα Οι Σ.Φ.Τ. αντιπροσωπεύουν το σύνολο των εθνικών και διεθνών οργανισμών και οργανώσεων οι οποίοι, ολικώς ή μερικώς, επιδιώκουν να προωθήσουν την ανάπτυξη του εσωτερικού και του διεθνές τουρισμού και να διασφαλίσουν τον εναρμονισμό και τη συμπληρωματικότητα, τόσο σε κλαδικό όσο και σε περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο της τουριστικής πολιτικής Διακρίσεις Συλλογικών Φορέων Τουρισμού 9.2 Κυριότεροι Στόχοι των Συλλογικών Φορέων του Τουρισμού Η Βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών Η προστασία του τουρίστα Η Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των τουριστικών επιχειρήσεων Η βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής Η βελτίωση της στελεχιακής υποδομής Να περιοριστούν τα φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού, όπως π.χ. της παραξενοδοχείας. Να αξιοποιηθεί το σύνολο των δυνατοτήτων που προσφέρει η τουριστική αγορά Να υπάρξει συνεργασία στην «αλυσίδα» των επιχειρήσεων τουρισμού Να βελτιωθεί η τουριστική εκπαίδευση και η κατάρτιση πάνω σε θέματα τουρισμού Η εκπροσώπηση των επιχειρήσεων απέναντι στο κράτους και σε θεσμικό επίπεδο. Και κυρίως η προάσπιση των συμφερόντων του κλάδου 41

42 9.3. Κυριότερες Δράσεις των ΣΦΤ Ενημέρωση, σχετικά με κάθε τι που αφορά την τουριστική αγορά και τον κάθε κλάδο Παρέμβαση, στα όργανα της πολιτείας, τα οποία δεν έχουν απόλυτη γνώση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι τουριστικές επιχειρήσεις Παροχή υπηρεσιών και κάθε βοήθειας προς τα μέλη, όπως εκπαίδευση και κατάρτιση σε νέες ειδικότητες. Διεκδίκηση ευνοϊκότερων όρων λειτουργίας των επιχειρήσεων, φορολογική πολιτική, δανειοδότηση κλπ, που θεωρούνται απαραίτητες παράμετροι για να γίνουν οι επιχειρήσεις περισσότερο ανταγωνιστικές στο διεθνές περιβάλλον. Τήρηση κανόνων δεοντολογίας στις σχέσεις μεταξύ των μελών των Τουριστικών Φορέων και απαίτηση παρέμβασης βάση των καταστατικών διατάξεων, όπου υπάρχουν παρεκκλίσεις και προκαλείται αθέμιτος ανταγωνισμός Κυριότεροι Τουριστικοί Φορείς στην Ελλάδα 1. Υπουργείο Τουρισμού Για πρώτη φορά στις 14 Μαρτίου 1989 με τον Ν. 1835/1989 συστάθηκε το Υπουργείο Τουρισμού. Έκτοτε καταργήθηκε και ανασυστάθηκε πολλές φορές, ενώ άλλες φορές συγχωνεύτηκε με άλλους κλάδους της οικονομίας, όπως της Βιομηχανίας, του Εμπορίου, του Πολιτισμού κ.ά. Στις 4 Νοεμβρίου 2016 γίνεται για πολλοστή φορά ανασύσταση του Υπουργείου Τουρισμού. Οι Αρμοδιότητες του υπουργείου Τουρισμού (Ν. 3270/2004, ΦΕΚ187/Α/ ) είναι: Ο προγραμματισμός και η χάραξη της τουριστικής πολιτικής, ο σχεδιασμός της τουριστικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της γενικότερης κυβερνητικής πολιτικής και η διαμόρφωση και προώθηση των αναγκαίων θεσμικών και λοιπών ρυθμίσεων καθώς και ο σχεδιασμός των απαιτούμενων μέτρων εφαρμογής. Η εισήγηση προς τα αρμόδια κυβερνητικά όργανα των αναγκαίων μέτρων για την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία του τουριστικού τομέα και η παρακολούθηση της απόδοσής του, σύμφωνα με τις μεθόδους και τις απαιτήσεις της διεθνούς τουριστικής αγοράς. Η έρευνα και η μελέτη των επιπτώσεων του τουρισμού στην εθνική οικονομία, στην κοινωνική ζωή της Χώρας καθώς και των όρων του ανταγωνισμού στη διεθνή τουριστική αγορά, με σκοπό τη δημιουργία τουριστικών δεικτών και δεικτών αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης και της απαραίτητης τεκμηρίωσης και αξιολόγησης των αποτελεσμάτων των ερευνών αυτών. Οι κατευθύνσεις για τη μελέτη και κατάρτιση προγραμμάτων τουριστικής υποδομής και ανάπτυξης. Η από κοινού με το Υπουργείο Οικονομικών προώθηση και λήψη μέτρων για την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων στον τομέα του τουρισμού. Η συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία για την εναρμόνιση των πολιτικών που επηρεάζουν τον τουρισμό και τι συντονισμό των δράσεων, με σκοπό την υποβοήθηση της τουριστικής ανάπτυξης και τη βελτίωση της ποιότητας και της ανταγωνιστικότητας του τουρισμού της Χώρας. Η εκπροσώπηση της Χώρας στους διεθνείς οργανισμούς και στις διακρατικές σχέσεις που αφορούν τον τουρισμό, η σύναψη διεθνών συμβάσεων που αναφέρονται στον τουριστικό τομέα και διμερών συμφωνιών τουριστικής συνεργασίας. 42

43 Η προώθηση των ελληνικών θέσεων στον τομέα τουρισμού προς τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τους άλλους διεθνείς οργανισμούς, η μέριμνα σε συνεργασία με άλλα Υπουργεία για την εξασφάλιση κοινοτικών πόρων, καθώς και η εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με το ευρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο σε θέματα τουρισμού. Ο σχεδιασμός του προγράμματος τουριστικής προβολής της χώρας ή περιοχών αυτής στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Ο σχεδιασμός της πολιτικής για την υποβοήθηση της ποιοτικής αναβάθμισης των τουριστικών υπηρεσιών της Χώρας και ιδίως η αξιολόγηση των προτεινόμενων προγραμμάτων τουριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, η εξασφάλιση πόρων για τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων αυτών από τον Κρατικό Προϋπολογισμό και το Κοινωνικό Ταμείο της Ε.Ε. Η πρόταση έκδοσης προεδρικών διαταγμάτων για την κήρυξη τόπων ως τουριστικών και για το χαρακτηρισμό πηγών υδάτων ως ιαματικών καθώς και για την άρση των χαρακτηρισμών αυτών. 2. Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού Το 1929 για πρώτη φορά συστήνεται ο ΕΟΤ, ο οποίος εποπτεύεται από το Υπουργείο Οικονομίας της εποχής. Μετά τον πόλεμο ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού ιδρύθηκε με τον Α.Ν. 1565/1950 ο οποίος κυρώθηκε με τον Ν. 1624/51, αποτελεί Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Τουρισμού. Σύμφωνα με τον ν.3270/04 (ΦΕΚ 187/Α/ ) ο Ε.Ο.Τ. διαρθρώνεται σε Κεντρική Υπηρεσία, με έδρα την Αθήνα και σε Περιφερειακές Υπηρεσίες Τουρισμού ( ΠΥΤ ) από Η διάρθρωση των υπηρεσιών του ΕΟΤ και οι αρμοδιότητες της κάθε υπηρεσιακής μονάδας περιλαμβάνονται στο Π.Δ. 343/2001 (ΦΕΚ 231 Α). Πρόκειται για τον κρατικό φορέα του τουριστικού τομέα με κύρια αποστολή την οργάνωση, ανάπτυξη και προώθηση του τουρισμού στην Ελλάδα με την αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων της χώρας, ακολουθώντας δράσεις τουριστικής προβολής της Ελλάδας στο εσωτερικό και το εξωτερικό, εποπτείας και ελέγχου της γενικότερης τουριστικής αγοράς, αλλά και κάθε άλλη δραστηριότητα που κρίνεται απαραίτητη για την υποστήριξη και προβολή του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Η αποστολή του ΕΟΤ είναι να ενισχύσει την αξία του Ελληνικού Τουρισμού, σε συνεργασία με την τουριστική βιομηχανία και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς με στόχο την αύξηση του εισερχόμενου τουρισμού και ταυτόχρονα τουριστικών εσόδων. Ο ΕΟΤ λειτουργεί με γνώμονα την ανάπτυξη του τουρισμού, του σημαντικότερου πυλώνας οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της χώρας, έχοντας πλήρη συνείδηση ότι το παραγόμενο προϊόν του διαχέεται σε όλες τις κοινωνικές ομάδες της χώρας επηρεάζει άμεσα την ποιότητα ζωής των Ελλήνων πολιτών, ανταποκρινόμενος με επιτυχία σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον. 43

44 3. Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας (Ξ.Ε.Ε) Το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας ιδρύθηκε το 1935 ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Μέλη του Ξ.Ε.Ε. είναι τα κάθε μορφής και κατηγορίας κύρια και μη κύρια τουριστικά καταλύματα (ξενοδοχεία, επιπλωμένα διαμερίσματα, campings, επιπλωμένες επαύλεις κ.τ.λ. (άρθρο 2, παράγραφος 1, Νόμος 2160/1993), τα οποία λειτουργούν νόμιμα με το ειδικό σήμα λειτουργίας που χορηγείται από τον Ε.Ο.Τ. (άρθρο 3, παράγραφος 3, Νόμος 2160/1993). Οι κυριότεροι τομείς που δραστηριοποιείται το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο της Ελλάδος είναι: Η μελέτη, υπόδειξη και εφαρμογή κάθε μέτρου που συντελεί στην ανάπτυξη της ξενοδοχειακής βιομηχανίας της χώρας Η συμβουλευτική στήριξη όλων των μελών του σε θέματα οικονομικά, νομικά και εργασιακά Η εκπόνηση μελετών Η παροχή στατιστικών στοιχείων του ξενοδοχειακού δυναμικού της χώρας Η έκδοση ενημερωτικών δελτίων Εμπεριστατωμένη πληροφόρηση του καταναλωτή των στοιχείων και των υπηρεσιών των ξενοδοχειακών μονάδων και των camping Η συμμετοχή σε διεθνείς τουριστικές εκθέσεις Η διοργάνωση συνεδρίων ξενοδοχειακού ενδιαφέροντος Η συνεργασία του ξενοδοχειακού κλάδου με τους άλλους τομείς της Ελληνικής οικονομίας 44

45 Στις βασικές λειτουργικές διαδικασίες που περιλαμβάνονται στο αντικείμενο δραστηριότητας του ΞΕΕ είναι οι ακόλουθες: Προεγγραφή σε υποψήφιο ξενοδόχο Έγκριση επωνυμίας νέου ξενοδοχείου Εγγραφή νέου μέλους Είσπραξη εισφορών από τα μέλη Έκδοση βεβαιώσεων προς τα μέλη Έκδοση διαπιστωτικής πράξης για χορήγηση σύνταξης από αρμόδιο ασφαλιστικό φορέα Έλεγχος τιμών ξενοδοχείων και camping Οδηγός Ξενοδοχείων και camping όλης της χώρας Το ΞΕΕ είναι σύμφωνα με το Ν.4276/2014 (ΦΕΚ Α 155) ο αρμόδιος φορέας για την κατάταξη των ξενοδοχείων σε κατηγορίες αστέρων σύμφωνα με τις διατάξεις των υπ αριθμ. 216/2015 (ΦΕΚ Β 10) και 19102/2016 (ΦΕΚ Β 3387) αποφάσεων Υπουργού Τουρισμού. Το ΞΕΕ είναι επίσης σύμφωνα με το Ν.4276/2014 (ΦΕΚ Α 155) ο αρμόδιος φορέας για την κατάταξη των ενοικιαζομένων επιπλωμένων δωματίων διαμερισμάτων σε κατηγορίες κλειδιών, σύμφωνα με τις διατάξεις των υπ αριθμ /2014 (ΦΕΚ Β 2840), 91/2015 (ΦΕΚ Β 69) και 11240/2016 (ΦΕΚ Β 1739) αποφάσεων Υπουργού Τουρισμού 4. Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) ιδρύθηκε το 1991, ύστερα από τη συνάντηση 9 επιχειρηματιών του ευρύτερου τουριστικού χώρου στο ELOUNDA MARE για να συζητήσουν για την πορεία του ελληνικού τουρισμού. Σύμφωνα με τον ΣΕΤΕ, η αδυναμία της Πολιτείας να επιλύσει τα χρόνια προβλήματα του τομέα και να χαράξει μακρόπνοη στρατηγική, η έλλειψη εκπροσώπησης των επιχειρηματιών του τουρισμού και η αδράνειά τους στην ανάληψη πρωτοβουλιών, δημιουργούσαν κίνδυνο υποβάθμισης του τουριστικού προϊόντος και μείωσης της ανταγωνιστικότητας της χώρας. Σκοπός του ΣΕΤΕ είναι η συνεχής ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και η ανάδειξη του πρωταγωνιστικού ρόλου του τουρισμού στην ελληνική οικονομία. Εκπροσωπεί τις πανελλήνιες κλαδικές ενώσεις τουριστικών επιχειρήσεων καθώς και μεμονωμένες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται ευρύτερα στην τουριστική οικονομία και καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα των τουριστικών δραστηριοτήτων. Ο ΣΕΤΕ οραματίζεται μια ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη, η οποία θα στοχεύει στη βελτίωση των αποδόσεων, με παράλληλη αύξηση του αριθμού των αφίξεων και των διανυκτερεύσεων, με καλύτερη κατανομή της τουριστικής προσφοράς σε όλες τις περιοχές της χώρας και με καλύτερη χρονική κατανομή της ζήτησης. Όλα αυτά θα πραγματοποιούνται μέσα στο πλαίσιο προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς και στο πλαίσιο σεβασμού και ανάδειξης του πολιτισμού μας. Άξονες Δράσης Ο ΣΕΤΕ συμβάλλει καθοριστικά στην ποιοτική αναβάθμιση & ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού: με παρεμβάσεις στο δημόσιο διάλογο για τον τουρισμό με διεθνή παρουσία και δράση με συνεχή έρευνα και έγκαιρη ενημέρωση με έμφαση στην εκπαίδευση και τη συνεχή κατάρτιση 45

46 5. ΠΟΕΤ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Επιχειρήσεων Τουρισμού Η ΠΟΕΤ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Επιχειρήσεων Τουρισμού) είναι σύλλογος που προσπαθεί να βοηθήσει προς την αναβάθμιση και προστασία των μελών του και κατ επέκταση του ίδιου του τουρισμού. Έτσι ασχολείται με διάφορα θέματα νομολογίας και νομοθεσίας, όπως η συλλογική σύμβαση εργασίας των ξεναγών και η σύμβαση που αφορούσε τους οδηγούς τουριστικών λεωφορείων. 6. Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων Η Πανελλήνιος Ομοσπονδία Ξενοδόχων (ΠΟΞ) ιδρύθηκε το έτος 1949 και εδρεύει στην Αθήνα. Αποτελεί τον συνδικαλιστικό βραχίονα της Ελληνικής Ξενοδοχίας και εκπροσωπεί περισσότερες από 60 Ενώσεις Ξενοδόχων από όλες τις περιοχές της χώρας. Σκοποί της Ομοσπονδίας είναι η μελέτη, η διαφύλαξη, η διεκδίκηση και η προαγωγή των κοινών οικονομικών, κοινωνικών και επαγγελματικών συμφερόντων των μελών της στο πλαίσιο της εξυπηρέτησης του κοινωνικού συνόλου. Ειδικότερα, η αποστολή της Πανελλήνιας Ομοσπονδία Ξενοδόχων εστιάζεται, μεταξύ άλλων, στα εξής: - Την καλλιέργεια, υποβοήθηση, ανάπτυξη και διάδοση του πνεύματος του συνδικαλισμού στον κλάδο των ξενοδοχείων της χώρας. - Τη συστηματική μελέτη των προβλημάτων του κλάδου και την ενημέρωση των μελών, για την προσφορότερη συλλογική διεκδίκηση και επίλυση τους. - Την ενθάρρυνση και προώθηση της συνεργασίας των μελών, με την οργάνωσή τους σε συνεταιρισμούς, κάθε οικονομικής μορφής, για την αποτελεσματικότερη προάσπιση και προαγωγή των οικονομικών, επαγγελματικών και ασφαλιστικών συμφερόντων τους. - Την ανάπτυξη πνεύματος αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας μεταξύ των μελών και την εξασφάλιση συνθηκών βελτίωσης της επαγγελματικής κατάρτισης και της ανόδου του πολιτιστικού και μορφωτικού τους επιπέδου. - Τη συνεργασία των μελών για την προαγωγή του ξενοδοχειακού επαγγέλματος σε επίπεδο αντάξιο της υψηλής αποστολής του και των παραδόσεων της Ελληνικής φιλοξενίας. - Τη διαπραγμάτευση και σύναψη με αρμόδιες συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων κάθε είδους Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, για τους μισθωτούς που απασχολούνται στα ξενοδοχεία. 7 Σύνδεσμος Ελλήνων Επαγγελματιών Οργανωτών Συνεδρίων - HAPCO Από την ίδρυση του, το 1996, έως και σήμερα, ο Σύνδεσμος Ελλήνων Επαγγελματιών Οργανωτών Συνεδρίων - HAPCO (Hellenic Association of Professional Congress Organizers), συνεχίζει δυναμικά το έργο του, έχοντας ως κύριο στόχο την εκπροσώπηση των επαγγελματιών διοργανωτών συνεδρίων, όπως επίσης και εταιριών από όλο το εύρος υπηρεσιών και προϊόντων της συνεδριακής αγοράς. Στο πέρασμα του χρόνου, ο HAPCO, με την ουσιαστική συμβολή των μελών του, έχει αναχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους φορείς στο χώρο του ελληνικού τουρισμού και έχει αναγνωριστεί ως ο επίσημος συνομιλητής της Πολιτείας σε θέματα που αφορούν στον επαγγελματικό και συνεδριακό τουρισμό. Διεθνώς, η παρουσία του είναι επίσης ιδιαιτέρως 46

47 σημαντική, αφού αποτελεί ένα εκ των ιδρυτικών μελών της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ενώσεων Διοργανωτών Συνεδρίων (EFAPCO) με ενεργή και συνεχή δράση. Με στοχευμένες δράσεις, που υπηρετούν το όραμα ανάπτυξης και ενίσχυσης της ελληνικής συνεδριακής «ταυτότητας», ο HAPCO έχει θέσει ως κύριους στόχους του: Την προστασία του Επαγγελματία Οργανωτή Συνεδρίων (PCO) και εν γένει της ελληνικής συνεδριακής αγοράς, την προβολή και αποτελεσματική προώθηση των συνεδριακών δυνατοτήτων της Ελλάδας εντός και εκτός συνόρων, την κατάθεση προτάσεων προς την Ελληνική Πολιτεία για την χάραξη πολιτικής σε θέματα επαγγελματικού και συνεδριακού τουρισμού, όπως επίσης και τη συνεχή ενημέρωση της ελληνικής αγοράς για τις διεθνείς τάσεις της βιομηχανίας συνεδρίων και εκδηλώσεων. 8 Σύνδεσμος των εν Ελλάδι Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων Ο ΗΑΤΤΑ, ο Σύνδεσμος των εν Ελλάδι Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων ιδρύθηκε το Από τότε μέχρι σήμερα προσφέρει πολύτροπα και πολυδιάστατα τις υπηρεσίες του στον Ελληνικό Τουρισμό. Τα μέλη του από όλη τη χώρα απασχολούν εργαζόμενους. Η συμβολή του στο τουριστικό γίγνεσθαι της χώρας είναι καθοριστική. O ΗΑΤΤΑ είναι ένας δυναμικός φορέας που ασκεί τον ρόλο του ως εκπρόσωπος των τουριστικών και ταξιδιωτικών γραφείων της Ελλάδας υποστηρίζοντας τα συμφέροντα των μελών του. Παράλληλα, επιδιώκει την ανάπτυξη και προαγωγή του Ελληνικού Τουρισμού και συμβάλλει στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας και στην αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων τουριστικών υπηρεσιών. Τακτικά Μέλη του ΗΑΤΤΑ είναι νόμιμα λειτουργούντα τουριστικά και ταξιδιωτικά γραφεία που δραστηριοποιούνται σε όλους τους τομείς του τουρισμού όπως: Εισερχόμενος Τουρισμός - Εξερχόμενος Εσωτερικός Τουρισμός - Ticketing - Τουριστικά Λεωφορεία και ασχολούνται τόσο με συμβατικές όσο και με θεματικές μορφές τουρισμού αλλά και με τη διοργάνωση πάσης φύσεως εκδηλώσεων στα πλαίσια πάντα της ισχύουσας νομοθεσίας. O ΗΑΤΤΑ είναι μέλος: στο Εθνικό Συμβούλιο Τουρισμού. στην Επιτροπή Διαχείρισης Έκτακτων Καταστάσεων Τουρισμού στην Επιτροπή Προσφυγών του ΕΟΤ Εκπροσωπείται επίσης: στο Συμβούλιο Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (Σ.Α.Σ). στην Επιστημονική Επιτροπή ΟΤΕΚ για Ξεναγούς Στο APJC (Agency Programme Joint Council) της ΙΑΤΑ (όπου συμμετέχουν ισότιμα ταξιδιωτικά γραφεία και εκπρόσωποι αεροπορικών εταιριών που λειτουργούν στη χώρα μας), ο ΗΑΤΤΑ συμμετέχει από τη πλευρά των ταξιδιωτικών πρακτόρων και εκπροσωπείται ο κλάδος από 3 μέλη του ΗΑΤΤΑ στον ΕΛΟΤ (Ελληνικός Οργανισμού Τυποποίησης) Στην πρωτοβουλία για την Τουριστική Αξιοποίηση της Εγνατίας Οδού Επιπλέον: Συμμετέχει στο Σύνδεσμο των Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) με αντιπροεδρία Είναι μέλος στην ECTAA (European Community of Travel Agents Association), το συλλογικό όργανο των Συνδέσμων Τουριστικών Γραφείων των κρατών μελών της Ε.Ε., με εκπροσώπηση στο Διοικητικό Συμβούλιο και στις ειδικές θεματικές επιτροπές της. Είναι μέλος στην UFTAA (Universal Federation of Travel Agents Association). 47

48 Είναι ιδρυτικό Μέλος της BAFTAA (Balkan Federation of Travel & Tourist Association s), όπου κατέχει και την προεδρία. Είναι μέλος της BSTC (Black Sea Tourism Cooperation). 10 ο Κεφάλαιο: Διεθνείς Εργοδοτικοί και Διακυβερνητικοί Φορείς Τουρισμού Στο επόμενο γράφημα παρουσιάζονται οι σημαντικότεροι διεθνείς φορείς τουρισμού, στους κλάδους των Ξενοδοχείων Εστιατορίων, των Γραφείων ταξιδίων, των Αερομεταφορών και της Διοργάνωσης Συνεδρίων. Διεθνείς Φορείς Τουρισμού Ξενοδοχεία και Εστιατόρια Τουριστικά Γραφεία και Tour Operators Αερομεταφορές Διοργάνωση Συνεδρίων International Hotels & Restaurants Association (IHRA) Παγκόσμια Ένωση Τουριστικών Πρακτόρων (World Association of Travel Agencies WATA) Διεθνής ένωση αεροπορικών μεταφορών International Air Transport Association IATA European Federation of the Associations of professionals Congress Organizers EFAPCO HOTREC Παγκόσμια Ομοσπονδία των ενώσεων Γραφείων Ταξιδίων (Universal Federation of Travel Agents Associations) U.F.T.A.A European Travel Agents and Tour Operators Associations (ECTAA) Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας International Civil Aviation Organization ICAO INTERNATIONAL ASSOCIATION OF PROFESSIONAL CONGRESS ORGANISERS IAPCO 10.1 European Federation of national associations of PCOs (EFAPCO) Η EFAPCO είναι η μόνη ευρωπαϊκή ομοσπονδία των εθνικών ενώσεων των PCO, που αντιπροσωπεύει πάνω από επαγγελματίες, εταιρείες και ιδρύματα. Η EFAPCO έχει ένα παγκόσμιο όραμα αφιερωμένο στην: Προώθηση των δεξιοτήτων και των δραστηριοτήτων των Ευρωπαϊκών PCO βοηθώντας τους να αναπτύξουν τις επιχειρήσεις τους. Ανάπτυξη ολοένα και υψηλότερων επαγγελματικών προτύπων, που αναγνωρίζονται σε όλο τον κόσμο. Προστασία των συμφερόντων των πελατών, αντιπροσώπων και των συνεργαζόμενων φορέων παροχής υπηρεσιών. Επέκταση των επαφών και του διαλόγου με τα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Την παρακολούθηση, την υποβολή προτάσεων και την παροχή συμβουλών σχετικά με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν αντίκτυπο στη βιομηχανία των Συνεδρίων. Η ανάπτυξη της παγκόσμιας δικτύωσης της Ομοσπονδίας μέσω ανάπτυξης δεσμών με τις οργανώσεις στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν, συμπεριλαμβανομένων των μελών του JMIC (Joint Meetings Industrial Council). 48

49 Δημιουργία και ανάπτυξη ενός κυλιόμενου προγράμματος της δικτύωσης και εκπαιδευτικών ευκαιριών για τους ευρωπαϊκούς PCO που βρίσκονται στις χώρες μέλη, αλλά και σε κράτη της ΕΕ, όπου η EFAPCO καλείται να συμβάλει στη δημιουργία και την ανάπτυξη μίας ομοσπονδίας. Η δημιουργία ευκαιριών εκπαίδευσης και κατάρτισης, που αναπτύσσονται σε συνεργασία με άλλους φορείς. Διασφάλιση, ότι οι ευρωπαϊκοί PCO ακολουθούν τις τάσεις της αγοράς και τις εξελίξεις για να αντιμετωπίσουν τον παγκόσμιο ανταγωνισμό και ότι η Ευρώπη θα παραμένει ο κυριότερος προορισμός συνεδρίων στον κόσμο International Association of Professional Congress Organizer (IAPCO) Αποστολή της IAPCO είναι να βελτιώσει τα στάνταρτ των υπηρεσιών μεταξύ των μελών της αλλά και σε άλλους τομείς της βιομηχανίας συναντήσεων συνεδρίων, μέσω της συνεχούς εκπαίδευσης και της αλληλεπίδρασης με άλλους επαγγελματίες. Η IAPCO προσπαθεί να επιτύχει παγκόσμια πιστοποίηση και αναγνώριση των πραγματικά Επαγγελματιών Οργανωτών Συνεδρίων. Στους Στόχους της IAPCO εντάσσεται η δέσμευση των μελών για μια συνεχή διαδικασία αξιολόγησης της ποιότητας, αλλά και: Η Προώθηση της αναγνώρισης του επαγγέλματος του διοργανωτή συνεδρίων. Η Προώθηση και διατήρηση ενός υψηλού επαγγελματικού επίπεδου στην οργάνωση και διοίκηση συνεδρίων, διασκέψεων και άλλων διεθνών και εθνικών συναντήσεων ή ειδικών εκδηλώσεων. Η μελέτη των θεωρητικών και πρακτικών πτυχών των διεθνών συνεδρίων Το ερευνητικό έργο σχετικά με όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες διοργανωτές διεθνών συνεδρίων και η αναζήτηση και προώθηση σχετικών λύσεων. Η σύναψη και διατήρηση αποτελεσματικών σχέσεων με άλλους φορείς που εμπλέκονται με οποιονδήποτε τρόπο με τη διοργάνωση διεθνών συνεδρίων. Η ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων μέσω της Ακαδημία Εκπαίδευσης της IAPCO. Η δημιουργία ενός φόρουμ για PCO, αλλά ευκαιριών στα μέλη της για ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών European Travel Agents and Tour Operators Associations (ECTAA) H ECTAA είναι μία διεθνής μη κερδοσκοπική ένωση και τα γραφεία της βρίσκονται στις Βρυξέλλες. Ιδρύθηκε το 1961 από τις εθνικές ενώσεις των έξι ιδρυτικών κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ). Σήμερα η ECTAA αντιπροσωπεύει τις εθνικές ενώσεις των 15 κρατών Μελών της ΕΕ και παράλληλα προασπίζει τα συμφέροντα γραφείων ταξιδίων και Tour Operators που ασχολούνται με τον εισερχόμενο και εξερχόμενο τουρισμό. Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της ECTAA εντάσσεται «Η προώθηση θεμάτων ανταγωνισμού σε σχέση με τις αεροπορικές εταιρίες για προστασία των μελών της και των καταναλωτών» Universal Federation of Travel Agents Association (UFTAA) Η «Παγκόσμια Ομοσπονδία των Ενώσεων Γραφείων Ταξιδίων» (U.F.T.A.A.), αντιπροσωπεύει το σύνολο των επαγγελματιών του κλάδου σε ολόκληρο τον κόσμο (Languar, 1979, σ.119). Η 49

50 U.F.T.A.A. συστάθηκε στην Ρώμη το 1996, με πρωτοβουλία των εθνικών οργανώσεων ταξιδιωτικών γραφείων. O ρόλος της ομοσπονδίας επικεντρώνεται στα εξής: Διαπραγματεύεται συμφωνίες με τις ομοσπονδίες των μεταφορέων ή των ξενοδόχων και επιδιώκει να ρυθμίσει τις διαφορές που αναφύονται μεταξύ των μελών της (Βαρβαρέσος, 1997, σ.176). Εξασφαλίζει στο επάγγελμα του τουριστικού πράκτορα τον ανώτατο βαθμό προστασίας και γοήτρου. Προσφέρει στα γραφεία ταξιδίων κάθε αναγκαία ηθική, υλική, επαγγελματική και τεχνική υποστήριξη προκειμένου να τους επιτραπεί να καταλάβουν τη θέση που τους αρμόζει στην παγκόσμια τουριστική οικονομία. Στο πλαίσιο της συνεργασίας της με την IATA και την UIC κατόρθωσε να επιτύχει για τα μέλη της μια αύξηση του ποσοστού προμήθειας επί των εισιτηρίων. Συμβάλει στην επίλυση σοβαρών τουριστικών θεμάτων που προκύπτουν σε διεθνές επίπεδο HOT.RE.C. - European trade association of Hotels, Restaurants and Cafés Η (HOT.RE.C) αντιπροσωπεύει τα ξενοδοχεία, εστιατόρια και café στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αναγνωρίζεται ως ο επίσημος εκπρόσωπος 35 εθνικών ενώσεων και αντιπροσωπεύει την τουριστική βιομηχανία 21 Ευρωπαϊκών κρατών.( Κύρια αποστολή της είναι: Η διεύρυνση της Πανευρωπαϊκής συνεργασίας μεταξύ των μελών και Η προάσπιση των συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας των ξενοδοχείων, εστιατορίων και καφέ. Οι λειτουργίες της HOT.RE.C αφορούν : Στην αντιπροσώπευση των μελών της στις οργανώσεις της ΕΕ. Στο Διάλογο για θέματα άμεσου ενδιαφέροντος με τους κοινωνικούς εταίρους Στις Συνεργασίες με άλλους κλάδους του τουρισμού σε Ευρωπαϊκό επίπεδο Στην Ανάπτυξη σχέσεων με το σύνολο της τουριστικής βιομηχανίας. Στην Προστασία των καταναλωτών Στην Προστασία του περιβάλλοντος Στην καταπολέμηση του αθέμιτου ανταγωνισμού IATA Παρουσίαση και στόχοι Η International Air Transport Association (IATA) είναι ένας διεθνής μη κυβερνητικός οργανισμός. Στην ίδρυσή της (το 1945στην Αβάνα της Κούβας) είχε 57 μέλη από 31 έθνη και σήμερα έχει πάνω από 270 μέλη από περισσότερα από 130 έθνη. Μέχρι το 1978 έπαιζε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των τιμών και προμηθειών. Ακόμη και σήμερα αποτελεί σημαντικό παράγοντα ισορροπίας για τη λειτουργία των αεροπορικών εταιριών και κύρια επιδίωξή της είναι να καταστήσει τις αερομεταφορές πιο άνετες και προσιτές. Πρωταρχικός σκοπός της είναι η συνεργασία των διαφόρων αεροπορικών εταιριών στην προώθηση των ασφαλών, αξιόπιστων και οικονομικών υπηρεσιών αέρα, προς όφελος των παγκόσμιων καταναλωτών. ( 50

51 Παράλληλα αποσκοπεί στην προστασία του επαγγέλματος, αλλά και επιδιώκει να βελτιώσει τις αποφάσεις που λαμβάνονται από τα κράτη-μέλη και αφορούν την οργάνωση των μεταφορών. Η ΙΑΤΑ διευκολύνει τις αερογραμμές να λειτουργήσουν αποτελεσματικότερα αφού δίνεται η δυνατότητα να υπαχθούν σε ένα ενιαίο παγκόσμιο δίκτυο παρά τις διαφορετικές γλώσσες, τα νομίσματα και τους νόμους που διέπουν τις επιμέρους χώρες Δράσεις της ΙΑΤΑ 1) Απλοποίησε την διαδικασία των συναλλαγών, προς όφελος της βιομηχανίας των αερομεταφορών και των πελατών ταξιδιωτών κατά συνέπεια, υιοθετώντας τα ακόλουθα μέτρα. Ηλεκτρονική έκδοση εισιτηρίων Κοινής χρήσης περίπτερα αυτοεξυπηρετήσεων Bar Codes για τις διαδικασίες επιβίβασης Χρήση ραδιοσυχνότητας για την διαχείριση των αποσκευών Περιορισμό των εντύπων φορτοεκφόρτωσης εμπορευμάτων 2) Εισήγαγε το πρόγραμμα αξιολόγησης I.O.S.A. (IATA Operational Safety Audit), ένα σύστημα σχεδιασμένο για να αξιολογεί τα λειτουργικά συστήματα διαχείρισης και ελέγχου μιας αερογραμμής. Πράγμα το οποίο για τους επιβάτες μεταφράζεται σε ασφάλεια, ποιότητα, εξυπηρέτηση. 3) Sheduling Η I.A.T.A. καθόρισε το 1970 το Sheduling. Βάσει αυτού, καθορίστηκε ένα πλέγμα υποχρεώσεων των εταιρειών μελών, ώστε να συνδεθεί ο προγραμματισμός των πτήσεων με τις δυνατότητες των αεροδρομίων, αλλά και την δυνατότητα ανταποκρίσεων. (δικτυακός τόπος της ΙΑΤΑ, Το SHEDULING της ΙΑΤΑ, υιοθετήθηκε από τις κυβερνήσεις των χωρών μέσω των Υπηρεσιών Πολιτικής Αεροπορίας που έχουν την ευθύνη των αεροδρομίων. Λειτούργησε θετικά για όλη την τουριστικής πορεία των αερομεταφορών, καθώς φυσικά και για τον τουρίστα, ο οποίος πλέον μπορεί να υπολογίζει στην χωρίς καθυστέρηση απόλαυση του ταξιδιού του. Η ευκολία πρόσβασης σε τιμές και δρομολόγια των αερομεταφορών, είναι ένα σημαντικό σημείο στην ανάπτυξη και λειτουργία του διεθνούς τουρισμού, αλλά και στην εξυπηρέτηση του τουρίστα. 4) PADIS Board Η βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών στα αεροδρόμια και στις αερομεταφορές, αποτελεί για το ζητούμενο για κάθε ταξιδιώτη. Η ΙΑΤΑ, βασιζόμενη στο ψήφισμα 783 του Συμβουλίου εξυπηρέτησης επιβατών, δημιούργησε το 1990 το PADIS Board (Passenger and Airport Data Interchange Standards). Η προσπάθεια αυτή, μέσω της υιοθέτησης κοινών προδιαγραφών, έδωσε στα συμβαλλόμενα μέρη (Αεροπορικές εταιρείες, Γραφεία Ταξιδιών, Αεροδρόμια, Υπηρεσίες Πολιτικής Αεροπορίας, επιβάτες κ.λπ.) τη δυνατότητα, μέσα από ένα ενιαίο και ασφαλές σύστημα να ολοκληρώνεται εύκολα μια διαδικασία στην οποία εμπλέκονται πολλοί φορείς. (Δικτυακός τόπος ΙΑΤΑ: 5) IATA Security Resolution 51

52 Η IATA εργάζεται για να εξασφαλίσει, ότι τα νέα και ενισχυμένα μέτρα ασφάλειας είναι αποτελεσματικά, διεθνώς εναρμονισμένα και ότι ελαχιστοποιούν τη ενόχληση στους επιβάτες. Στην 58 η Γενική Συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2002 και μετά τα γεγονότα της 11 ης Σεπτεμβρίου 2001 υιοθέτησε το νέο «Ψήφισμα ασφαλείας» απαιτώντας από όλα τα μέλη της να προσαρμοστούν. (IATA SecurityResolution). Σύμφωνα με το ψήφισμα όλα τα μέλη των αεροπορικών εταιριών καλούνται να βεβαιώσουν, ότι τα προγράμματα ασφαλείας αερογραμμών είναι σε ασφαλή λειτουργία, σύμφωνα με το παράρτημα του ICAO (International Civil Aviation Organization) και σύμφωνα με τα 17 συνιστώμενα πρότυπα ασφαλείας που όρισε ο ΙΑΤΑ. Επιπλέον ενδιαφέρεται για την ασφάλεια των αεροσκαφών, των σταθμών επισκευής και των αεροδρομίων και για να το πετύχει συνεργάζεται στενά με κυβερνητικούς παράγοντες. Έχει εξουσιοδοτηθεί από τις αεροπορικές εταιρίες να οργανώνει διασκέψεις, στις οποίες θα αποφασίζονται οι τιμές και τα ποσοστά κέρδους. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται ο πολύ σκληρός ανταγωνισμός και εξασφαλίζονται χαμηλότερες τιμές προς όφελος των καταναλωτών. 6) Simplifying Passenger Travel (SPT) Στόχος της ΙΑΤΑ είναι η επίτευξη της ασφάλειας των πτήσεων να μην είναι σε βάρος των ταξιδιωτών και του χρόνου τους. Κινούμενη προς την κατεύθυνση αυτή, εργάζεται άμεσα με τους ενδιαφερόμενους αερολιμένες, έτσι ώστε ο χρόνος που δαπανάται στα σημεία ελέγχου (ειδικά στις Η.Π.Α.) να μειωθεί εξασφαλίζοντας παράλληλα τα απαιτούμενα υψηλά πρότυπα ασφαλείας. Παράλληλα έχει υιοθετηθεί ένα πρόγραμμα, το Simplifying Passenger Travel (SPT) το οποίο «αναγνωρίζει» τους «γνωστούς» επιβάτες και ελέγχει καλύτερα τους «αγνώστους». Με τον τρόπο αυτό απλοποιείται το ταξίδι των επιβατών χωρίς περιττές οχλήσεις και διευκολύνεται το έργο των ταξιδιωτικών πρακτόρων, αφού γνωρίζουν εκ των προτέρων με ποιους έχουν να κάνουν. 7) Passenger Protection Plan - PPP Εξαιρετικής σημασίας στη βελτίωση των προσφερομένων υπηρεσιών προς τον τουρίστακαταναλωτή είναι το «Σχέδιο προστασίας επιβατών» (Passenger Protection Plan - PPP) που επεξεργάστηκαν η ECTAA (European Travel Agents and Tour Operators Associations), η GEBTA (Guild of European Business Travel Agents) και η IATA, στόχος του οποίου είναι η πλήρης προστασία επιβατών σε περίπτωση πτώχευσης αεροπορικών εταιριών ή/και γραφείων ταξιδίων. Η αιτία που οδήγησε στη σύνταξη του σχεδίου είναι το γεγονός, ότι στην περίπτωση μιας αεροπορικής εταιρίας που χρεοκοπεί ο επιβάτης παραμένει αβοήθητος και συχνά αναγκασμένος να αγοράσει ένα άλλο εισιτήριο χωρίς καμία αποζημίωση από τη συγκεκριμένη αεροπορική εταιρία. Το σχέδιο επισημαίνει ότι, «όταν εισέρχεται σε μια χώρα ένας ταξιδιώτης προστατεύεται σε περίπτωση που έχει ταξιδέψει με έναν εγκεκριμένο ταξιδιωτικό πράκτορα ή με αεροπορική εταιρία τακτικών πτήσεων. Οι αεροπορικές εταιρίες σε περίπτωση αφερεγγυότητας ταξιδιωτικού πράκτορα θα είναι σε θέση να αποζημιωθούν στο πλήρες ποσό του εισιτηρίου που πληρώνεται από τον επιβάτη για όλα τα εισιτήρια που εκδίδονται από τον συγκεκριμένο πράκτορα με απόθεμα εισιτηρίων. Σε περίπτωση αφερεγγυότητας αεροπορικής εταιρίας ο καταναλωτής θα έχει το δικαίωμα είτε να του επιστραφεί το ποσό που κατέβαλλε, ταξιδεύοντας σε μία άλλη αεροπορική εταιρία ή να επαναπατρισθεί. Σε κάθε περίπτωση, ο κερδισμένος από αυτό το σχέδιο θα είναι ο επιβάτης». 52

53 11o Κεφάλαιο: Διεθνείς Διακυβερνητικοί Φορείς Τουρισμού Εκτός από τους Συλλογικούς και Εργοδοτικούς φορείς Τουρισμού, σε διεθνές επίπεδο λειτουργεί και ένας πολύ μεγάλος αριθμός από Διακυβερνητικούς φορείς. Τέτοιοι φορείς μπορεί να είναι αμιγώς τουριστικοί, δηλαδή ο τομέας δραστηριοποίησής τους είναι αποκλειστικά ο τουριστικός τομέας, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού και το Παγκόσμιο Συμβούλιο Τουρισμού και Ταξιδίων. Υπάρχουν ωστόσο και Διεθνείς διακυβερνητικοί φορείς, που δεν είναι αμιγώς Τουριστικοί, αλλά ο τουρισμός αποτελεί μέρος μόνο των δραστηριοτήτων τους. Τέτοιοι φορείς (ενδεικτικά) είναι ο ΟΗΕ, η UNESCO, η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) Παγκόσμιο Συμβούλιο Τουρισμού και Ταξιδίων (World Travel and Tourism Council W.T.T.C.) Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Τουρισμού και Ταξιδίων είναι ένα διεθνές βήμα (forum) ηγετών των τουριστικών και ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Τα μέλη του είναι διευθυντικά στελέχη όλων των τομέων της τουριστικής βιομηχανίας, στην οποία συμπεριλαμβάνονται τα ξενοδοχειακά καταλύματα, οι επιχειρήσεις εστίασης, ψυχαγωγίας και διασκέδασης, οι μεταφορές και άλλες επιχειρήσεις που σχετίζονται με τα ταξίδια. Βασικός του σκοπός είναι η συνεργασία με τις κυβερνήσεις, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη οικονομική ωφέλεια από την παγκόσμια τουριστική ανάπτυξη και απασχόληση 53

Η Ανάπτυξη του Ελληνικού Τουρισμού

Η Ανάπτυξη του Ελληνικού Τουρισμού Η Ανάπτυξη του Ελληνικού Τουρισμού ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2015 Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας 1 Εξέλιξη του τουριστικού φαινομένου στην Ελλάδα 15ος - 19ος αιώνας: Πολιτιστικός τουρισμός επιστημόνων,

Διαβάστε περισσότερα

Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας ΤΕΙ Θεσσαλίας 2016

Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας ΤΕΙ Θεσσαλίας 2016 Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας ΤΕΙ Θεσσαλίας 2016 1 Η τουριστική προσφορά Η τουριστική προσφορά (σύμφωνα με τον Hoffmann (1970) αποτελείται από την : Α) Φυσική προσφορά, Β) την

Διαβάστε περισσότερα

Εννοιολογική προσέγγιση του τουρισμού

Εννοιολογική προσέγγιση του τουρισμού Εννοιολογική προσέγγιση του τουρισμού Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας 1 Εισαγωγή Ο τουρισμός παγκοσμίως θεωρείται ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους κλάδους που συμβάλει στην

Διαβάστε περισσότερα

Η έννοια και η ανάπτυξη του τουρισμού

Η έννοια και η ανάπτυξη του τουρισμού Η έννοια και η ανάπτυξη του τουρισμού ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016 Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας 1 Εισαγωγή Ο τουρισμός παγκοσμίως θεωρείται ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους κλάδους

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΚΥΚΛΩΜΑ ΚΑΙ ΟΡΓΆΝΩΣΗ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ

ΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΚΥΚΛΩΜΑ ΚΑΙ ΟΡΓΆΝΩΣΗ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ ΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΚΥΚΛΩΜΑ ΚΑΙ ΟΡΓΆΝΩΣΗ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ Κ α θ η γ η τ ή ς Β ε λ ι σ σ α ρ ί ο υ Ε υ σ τ ά θ ι ο ς Δ ι ο ί κ η σ η Το υ ρ ι σ τ ι κ ώ ν ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν Τ Ε Ι Θ ε σ σ α λ ί α ς ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΕΞΕΛΙΞΗ

Διαβάστε περισσότερα

Τουριστική Ζήτηση και Τουριστικά Κίνητρα. Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων

Τουριστική Ζήτηση και Τουριστικά Κίνητρα. Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων Τουριστική Ζήτηση και Τουριστικά Κίνητρα Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων Παράγοντες που επηρεάζουν την τουριστική ζήτηση Ο ελεύθερος χρόνος Το διαθέσιμο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 5 ο ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΙΝΗΤΡΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ 5 ο ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΙΝΗΤΡΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ 5 ο ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΙΝΗΤΡΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Το άυλο των τουρ. υπηρεσιών Δε µπορούν να δειγµατιστούν ή να εξεταστούν πριν από την αγορά τους Η ετερογένεια

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΘΜΟΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΝΤΑΙ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ. Έρευνα που έγινε από το. για το ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ.

ΒΑΘΜΟΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΝΤΑΙ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ. Έρευνα που έγινε από το. για το ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ. 1 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΒΑΘΜΟΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΝΤΑΙ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ Έρευνα που έγινε από το ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ για το ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Τ Α Ξ Ι Δ Ι Ω Τ Ι Κ Ε Σ Π Ω Λ Η Σ Ε Ι Σ Κ Α Ι Σ Υ Σ Τ Η Μ Α Τ Α Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Σ Δ Ι Δ Α Σ Κ Ω Ν : Δ

Διαβάστε περισσότερα

Ταυτότητα της Έρευνας... σελ. 4

Ταυτότητα της Έρευνας... σελ. 4 ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Ταυτότητα της Έρευνας... σελ. 4 ΜΕΡΟΣ Α : Στοιχεία για τους επισκέπτες της Ελλάδας 1. Αριθμός ημερών παραμονής στην Ελλάδα... 7 2. Αριθμός επισκέψεων στην Ελλάδα για διακοπές...

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ (2017) Ερωτήσεις Τουριστικής Οικονομίας

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ (2017) Ερωτήσεις Τουριστικής Οικονομίας Κεφάλαιο 1 ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ (2017) Ερωτήσεις Τουριστικής Οικονομίας Τα κεφάλαια με βάση το Βιβλίο Τουριστική Οικονομική (Λαγός Δημήτριος) 1. Ποιο είναι το αντικείμενο της τουριστικής οικονομίας; (σελ. 35)

Διαβάστε περισσότερα

15 η Διδακτική Ενότητα «Η ΟΡΓAΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟIΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΕΙΔΙΚΏΝ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΏΝ ΜΟΡΦΏΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ»

15 η Διδακτική Ενότητα «Η ΟΡΓAΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟIΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΕΙΔΙΚΏΝ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΏΝ ΜΟΡΦΏΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Πρόγραμμα επικαιροποίησης γνώσεων αποφοίτων ΑΕΙ στην Oργάνωση, διοίκηση τουριστικών επιχειρήσεων και στην προώθηση τουριστικών προορισμών 15 η Διδακτική Ενότητα «Η ΟΡΓAΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟIΚΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Χαρακτηριστικά του παγκόσμιου τουριστικού προϊόντος... 19 1.2. Η ανάπτυξη των εναλλακτικών και ειδικών μορφών τουρισμού... 21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 2.1.

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στον Επαγγελματικό Τουρισμό

Εισαγωγή στον Επαγγελματικό Τουρισμό Εισαγωγή στον Επαγγελματικό Τουρισμό Γενικά Ο επαγγελματικός τουρισμός αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου συνόλου, αυτού των εναλλακτικών μορφών τουρισμού Οι εναλλακτικές μορφές, υιοθετήθηκαν για να δημιουργηθούν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ. ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και υποστήριξη προς τις τοπικές κοινωνίες

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ. ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και υποστήριξη προς τις τοπικές κοινωνίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ "ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΠΕΛΑΓΙΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ" «Στήριξη και Ανάδειξη Πολυνησιωτικών ΑΕΙ» ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικός τουρισμός: Προοπτικές και δυνατότητες

Ελληνικός τουρισμός: Προοπτικές και δυνατότητες Ελληνικός τουρισμός: Προοπτικές και δυνατότητες 18 Οκτωβρίου 2016 Συνέδριο ΣΕΤΕ: «Ελληνικός Τουρισμός: Νέα Δεδομένα και Μελλοντικές Προκλήσεις» PwC REMACO/ Υπεργολάβος: ΕΚΠΑ Οι επιδόσεις της χώρας αποδεικνύουν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σημείωμα συγγραφέων..015 Πρόλογος Προλεγόμενα συγγραφέων ΜΕΡΟΣ Α : ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...025

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σημείωμα συγγραφέων..015 Πρόλογος Προλεγόμενα συγγραφέων ΜΕΡΟΣ Α : ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...025 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σημείωμα συγγραφέων..015 Πρόλογος...017 Προλεγόμενα συγγραφέων....019 ΜΕΡΟΣ Α : ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...025 Κεφάλαιο Α : Εισαγωγικές έννοιες για τον τουρισμό...027 1. Γενικά...027 Τουρισμός

Διαβάστε περισσότερα

«Η Ευρώπη, ο πρώτος τουριστικός προορισμός στον κόσμο ένα νέο πλαίσιο πολιτικής για τον ευρωπαϊκό τουρισμό»

«Η Ευρώπη, ο πρώτος τουριστικός προορισμός στον κόσμο ένα νέο πλαίσιο πολιτικής για τον ευρωπαϊκό τουρισμό» «Η Ευρώπη, ο πρώτος τουριστικός προορισμός στον κόσμο ένα νέο πλαίσιο πολιτικής για τον ευρωπαϊκό τουρισμό» Γνωμοδότηση European Economic & Social Committee Εισηγητής : κ.γκόφας Ο τουρισμός είναι δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΟΧΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΕΠΟΧΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΟΧΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η συγκέντρωση της τουριστικής ζήτησης σε λίγους μήνες του έτους Μέτρηση Εποχικότητας Διανυκτερεύσεις Αφίξεις Δαπάνες Δείκτες Συγκέντρωσης Herfindahl - Hirschman

Διαβάστε περισσότερα

Οι ιδιαιτερότητες των τουριστικών υπηρεσιών. Reference: Ηγουμενάκης, Ν.Γ. (1999) Τουριστικό Μάρκετινγκ, Εκδόσεις Interbooks (pp.81-91).

Οι ιδιαιτερότητες των τουριστικών υπηρεσιών. Reference: Ηγουμενάκης, Ν.Γ. (1999) Τουριστικό Μάρκετινγκ, Εκδόσεις Interbooks (pp.81-91). Οι ιδιαιτερότητες των τουριστικών υπηρεσιών Reference: Ηγουμενάκης, Ν.Γ. (1999) Τουριστικό Μάρκετινγκ, Εκδόσεις Interbooks (pp.81-91). α) Το άυλο των τουριστικών υπηρεσιών Λόγω του ότι οι τουριστικές υπηρεσίες

Διαβάστε περισσότερα

Αθλητικός Τουρισμός. Τουρισμός : Ιστορικά στοιχεία, οριοθέτηση χώρου και ορισμοί. Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ.

Αθλητικός Τουρισμός. Τουρισμός : Ιστορικά στοιχεία, οριοθέτηση χώρου και ορισμοί. Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Τουρισμός : Ιστορικά στοιχεία, οριοθέτηση χώρου και ορισμοί Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής, Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Το ταξίδι των ευκαιριών ξεκινά!

Το ταξίδι των ευκαιριών ξεκινά! Το ταξίδι των ευκαιριών ξεκινά! Τι είναι η ΜΙΤΕ; Η MITE διοργανώνεται στην Αθήνα και επιδιώκει να επιτευχθεί η μεγαλύτερη συνάντηση ανθρώπων από την τουριστική βιομηχανία της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.Η

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ 2 ο ΙΕΚ Πειραιά Ειδικότητα: Υπάλληλος Τουριστικού Γραφείου ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κ. Τσαγκαράκης 06/10/2009 Τουριστικό Μάρκετινγκ 1 Βασικές Έννοιες Τι είναι ο Τουρισμός; Τι είναι Τουρίστας; Τι ονομάζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ (2018) Ερωτήσεις Τουριστικής Οικονομίας (Α-Β-Γ)

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ (2018) Ερωτήσεις Τουριστικής Οικονομίας (Α-Β-Γ) ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ (2018) Ερωτήσεις Τουριστικής Οικονομίας (Α-Β-Γ) Α. Ερωτήσεις με βάση τα κεφάλαια από το Βιβλίο Τουριστική Οικονομική (Λαγός Δημήτριος) Κεφάλαιο 1 1. Ποιο είναι το αντικείμενο της τουριστικής

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΟΧΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΕΠΟΧΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η ΕΠΟΧΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ RESEARCH INSTITUTE FOR TOURISM Γεράσιμος Α. Ζαχαράτος Ομότιμος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομικής και Διοίκησης Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΗ: No 1. Προς. Τσιμισκή 29. 54626 Θεσσαλονίκη ΕΡΕΥΝΑ. Ακτοπλοϊκή σύνδεση Θεσσαλονίκης με τα νησιά του Βορείου Αιγαίου

ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΗ: No 1. Προς. Τσιμισκή 29. 54626 Θεσσαλονίκη ΕΡΕΥΝΑ. Ακτοπλοϊκή σύνδεση Θεσσαλονίκης με τα νησιά του Βορείου Αιγαίου Εταιρία Ερευνών-Δημοσκοπήσεων Τσιμισκή 3 54625 Θεσσαλονίκη ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΗ: No 1 Προς ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΕΒΕΘ) Τσιμισκή 29 54626 Θεσσαλονίκη ΕΡΕΥΝΑ Ακτοπλοϊκή σύνδεση Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Οι Ελληνικές Τουριστικές Εισπράξεις

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Οι Ελληνικές Τουριστικές Εισπράξεις ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Σταδίου 24, 105 33 Τηλ. 331 2253, 331 0022 Fax: 33 120 33 Email: itep@otenet.gr URL: http://www.itep.gr Αθήνα, 7 Σεπτεµβρίου 2005 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Οι Ελληνικές

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού

Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 19ος αιώνας: Κλειδί: Ανάπτυξη σιδηροδρόμου, Ατμόπλοιο Οργανωμένος τουρισμός Αύξηση μεσαίας τάξης και εισοδημάτων Συρρίκνωση αγροτικού τομέα Μετακίνηση πληθυσμού

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού

Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Καινοτομία και επιχειρηματικότητα στον Τουρισμό Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Τσαρτας Πάρις Καθηγητής Τουριστικής Ανάπτυξης ΑΘΗΝΑ 2016-17 Ενότητα 6η: ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΜΕ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΚΙΝΗΤΡΟ

Διαβάστε περισσότερα

Προοπτικές τουρισμού γκολφ στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες χώρες

Προοπτικές τουρισμού γκολφ στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες χώρες Προοπτικές τουρισμού γκολφ στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες χώρες Ονοματεπώνυμο: Γεωργίου Παναγιώτης 113125 Σειρά: 11 Επιβλέπων Καθηγητής: Γιωργής Κριτσωτάκης Δεκέμβριος 2014 Γκολφ - Τουρισμός Readman

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοψη Προφίλ εισερχόμενου τουρισμού για διακοπές στην Ελλάδα,

Σύνοψη Προφίλ εισερχόμενου τουρισμού για διακοπές στην Ελλάδα, Σύνοψη διακοπές στην Ελλάδα, 2016 2017 Οκτ. 2018 Δρ. Άρης Ίκκος, ISHC Επιστημονικός Διευθυντής Σεραφείμ Κουτσός Αναλυτής ΙΝΣΕΤΕ Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με την προϋπόθεση της αναφοράς στην πηγή Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα Περιφερειακής Κατανοµής της Ετήσιας Τουριστικής απάνης

Έρευνα Περιφερειακής Κατανοµής της Ετήσιας Τουριστικής απάνης Έρευνα Περιφερειακής Κατανοµής της Ετήσιας Τουριστικής απάνης Πίνακας 1:Πλήθος αποκρινόμενων ανά περιφέρεια - Σεπτέμβριος 2013 Περιφέρεια Αποκρινόμενοι Παρατηρήσεις - Θράκη >100 - Κεντρική >100 -

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ "ʺΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΠΕΛΑΓΙΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ"ʺ «Στήήριξη και Ανάάδειξη Πολυνησιωτικώών ΑΕΙ» ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίίδευση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ. Πρόλογος... 19 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ. Πρόλογος... 19 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ Πρόλογος................................................. 19 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Κεφάλαιο 1: Ο σύγχρονος τουρισμός και η Ελλάδα ως προορισμός................................ 25 1.1 Το φαινόμενο του

Διαβάστε περισσότερα

Πολυσταδιακή δειγματοληψία με χρήση quota ως προς τη γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού, το φύλο και την ηλικία.

Πολυσταδιακή δειγματοληψία με χρήση quota ως προς τη γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού, το φύλο και την ηλικία. Επωνυμία Εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5 Επωνυμία όνομα Εντολέα Σκοπός δημοσκόπησης Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος Μέγεθος δείγματος/ γεωγραφική κάλυψη ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ Έρευνα κοινής γνώμης

Διαβάστε περισσότερα

Click to add subtitle

Click to add subtitle Company LOGO ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΕΡΟΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Click to add subtitle ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Δ.,ΣΑΡΤΖΕΤΑΚΗ Μ, CRANFIELD UNIVERSITY,SoE Department of Fluid mechanics and Computational

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΧΩΡΑΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ Ν. ΧΑΝΙΩΝ ΚΥΡΙΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ : ΕΝΤΟΝΗ ΕΠΟΧΙΚΟΤΗΤΑ. ΜΟΡΦΗ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ : ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΤΡΙΠΤΥΧΟ ΑΜΜΟΣ ΗΛΙΟΣ ΘΑΛΛΑΣΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρ Γ Α Ν ΩΣΗ Κ Α Ι ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Τ Α Ξ Ι Δ Ι ΩΤΙΚΗΣ Β Ι Ο Μ ΗΧΑΝΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Ο Ρ Γ Α Ν ΩΣΗ Κ Α Ι ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Τ Α Ξ Ι Δ Ι ΩΤΙΚΗΣ Β Ι Ο Μ ΗΧΑΝΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Ο Ρ Γ Α Ν ΩΣΗ Κ Α Ι ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Τ Α Ξ Ι Δ Ι ΩΤΙΚΗΣ Β Ι Ο Μ ΗΧΑΝΙΑΣ Δ Ι Δ Α Σ Κ Ω Ν : Δ Ρ. Γ Ε Ω Ρ Γ Ι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος 15

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος 15 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος 15 1 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ 17 1.1 Διαστάσεις και παράμετροι διαμόρφωσης των χαρακτηριστικών της τουριστικής ανάπτυξης 17 1.1.1 Χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Ο Ρ Γ Α Ν Ω Σ Η Κ Α Ι Λ Ε Ι Τ Ο Υ Ρ Γ Ι Α Τ Α Ξ Ι Δ Ι Ω Τ Ι Κ Η Σ Β Ι Ο Μ Η Χ Α Ν Ι Α Σ Δ Ι Δ Α Σ Κ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Οργάνωση μαθήματος Παραδόσεις: 2 ώρες θεωρία (Δευτέρα 15.00 17.00) 1 ώρα Άσκηση Πράξης (Δευτέρα 19.00 20.00) Αξιολόγηση φοιτητών Ι. Ασκήσεις πράξης (30 %) και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΑΞΙΔΙΩΤΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΑΞΙΔΙΩΤΩΝ ΕΡΕΥΝΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΑΞΙΔΙΩΤΩΝ alco THE PULSE OF SOCIETY ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ: ΕΝΤΟΛΕΑΣ: ΤΥΠΟΣ: ΔΕΙΓΜΑ: ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ: ΧΡΟΝΟΣ: ALCO Ε.Ο.Τ. ΠΟΣΟΤΙΚΗ (ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ) 1.500

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 7 η Τουρισμός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η Περίπτωση της Ελλάδας

Διάλεξη 7 η Τουρισμός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η Περίπτωση της Ελλάδας Διάλεξη 7 η Τουρισμός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η Περίπτωση της Ελλάδας Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379621 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/dsη229

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ - ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ - ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ - ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Καθηγητής Νικόλαος Φ. Ματσατσίνης Διευθυντής Εργαστηρίου Συστημάτων Υποστήριξης Αποφάσεων (ΕΡΓΑ.Σ.Υ.Α.) Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρίας

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση Τουριστικών Μονάδων

Διοίκηση Τουριστικών Μονάδων Διοίκηση Τουριστικών Μονάδων Ενότητα 1: Εννοιολογική προσέγγιση και Κοινωνικοοικονομική διάσταση του Τουρισμού. Γιανναράκης Γρηγόρης ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΓΡΕΒΕΝΑ) ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 Κος ΚΟΚΚΩΣΗΣ: Καλημέρα. Είναι προφανές ότι ο τουρισμός υπήρξε από τους κατ εξοχήν κλάδους που είχαν τη μεγαλύτερη επίδραση από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. H επίδραση αυτή ήταν πιο πολύ έμμεση και λιγότερο

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι υψηλής ελκυστικότητας της Μυκόνου και δυνατότητα εφαρμογής του μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης της σε άλλους προορισμούς

Λόγοι υψηλής ελκυστικότητας της Μυκόνου και δυνατότητα εφαρμογής του μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης της σε άλλους προορισμούς Λόγοι υψηλής ελκυστικότητας της Μυκόνου και δυνατότητα εφαρμογής του μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης της σε άλλους προορισμούς Σαακιάν Χρήστος Απρίλιος 2013 Εισαγωγή Η παρούσα εργασία ασχολείται με τη Μύκονο

Διαβάστε περισσότερα

Προφίλ εισερχόμενου τουρισμού 3 ης ηλικίας για διακοπές στην Ευρώπη, 2016

Προφίλ εισερχόμενου τουρισμού 3 ης ηλικίας για διακοπές στην Ευρώπη, 2016 Προφίλ εισερχόμενου τουρισμού 3 ης ηλικίας για διακοπές στην Ευρώπη, 2016 Μάιος 2018 ΙΝΣΕΤΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο τουρισμός αποτελεί μια δραστηριότητα εξόχως ανταγωνιστική στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον. Συνεπώς,

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσμιος και Ελληνικός Τουρισμός

Παγκόσμιος και Ελληνικός Τουρισμός ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ RESEARCH INSTITUTE FOR TOURISΜ Παγκόσμιος και Ελληνικός Τουρισμός I. Παγκόσμιος Τουρισμός Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού

Διαβάστε περισσότερα

Σε ποιους απευθύνεται. Σε εργαζομένους Σε συνεργάτες της επιχείρησης Σε πελάτες

Σε ποιους απευθύνεται. Σε εργαζομένους Σε συνεργάτες της επιχείρησης Σε πελάτες Τουρισμός Κινήτρων Σε ποιους απευθύνεται Σε εργαζομένους Σε συνεργάτες της επιχείρησης Σε πελάτες Μορφές Κινήτρων Ηθική επιβράβευση με μορφή εγκωμίου Επιβράβευση με χρηματικά έπαθλα Επιβράβευση με συγκεκριμένο

Διαβάστε περισσότερα

Αγορά εύτερης Κατοικίας

Αγορά εύτερης Κατοικίας Αγορά εύτερης Κατοικίας Rhodes Tourism Forum 2006 10-11 Νοεµβρίου Θάλεια ρουσιώτου 1 Η Αγορά της εύτερης Κατοικίας στην Ευρώπη Ιστορικό Χρονολογείται από τη δεκαετία του 70 και συνδέεται άµεσα µε την ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΙΚΡΗΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΙΘΑΚΗ.

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΙΚΡΗΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΙΘΑΚΗ. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΙΚΡΗΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΙΘΑΚΗ. Φωτεινή Ανδρέα Αναγνωστάτου Πτυχίο Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστημίου Πειραιώς. Υποβληθείσα για το Μεταπτυχιακό πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ

ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ Σκοπός του Μαθήματος Τα τουριστικά προϊόντα/υπηρεσίες έχουν ιδιαιτερότητες, οι οποίες επηρεάζουν σημαντικά τη διοίκηση και τη λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων. Οι

Διαβάστε περισσότερα

στους αποφοίτους των τμημάτων τουριστικών επιχειρήσεων του ΤΕΙ.

στους αποφοίτους των τμημάτων τουριστικών επιχειρήσεων του ΤΕΙ. ΤΕΙ Πειραιά Ο οδηγός αυτός του τουριστικού επαγγέλματος απευθύνεται: στους αποφοίτους των τμημάτων τουριστικών επιχειρήσεων του ΤΕΙ. Ο σκοπός του οδηγού είναι να ενημερώσει τους φοιτητές, τους αποφοίτους

Διαβάστε περισσότερα

Αθλητικός Τουρισμός. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ.

Αθλητικός Τουρισμός. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής, Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ;

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ; Τίτλος Μαθήματος : Λειτουργία και εφαρμογές της πολιτιστικής διαχείρισης Ενότητα 7: Πολιτιστικός τουρισμός και τοπικό πολιτιστικό προϊόν Όνομα Καθηγητή: Δρ. Θεοκλής-Πέτρος Ζούνης Τμήμα: Επικοινωνίας και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΗΜΕΔΑΠΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ: Έτος 2018

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΗΜΕΔΑΠΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ: Έτος 2018 Εκατομμύρια ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 2 Αυγούστου 219 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΗΜΕΔΑΠΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ: Έτος 218 Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανακοινώνει

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός Οινικού Τουρισμού

Ορισμός Οινικού Τουρισμού Οινικός Τουρισμός Εισαγωγικά Το κρασί είναι συνδεδεµένο µε την ιστορία του ανθρώπινου πολιτισµού και µπορεί να αποτελέσει κίνητρο για µετακινήσεις µε σκοπό τη γνωριµία µαζί του Τα ίδια τα αµπέλια, από

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ. Δρ Μαρία Μαρκάκη, Ερευνήτρια ΙΤΕΠ

Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ. Δρ Μαρία Μαρκάκη, Ερευνήτρια ΙΤΕΠ Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ Δρ Μαρία Μαρκάκη, Ερευνήτρια ΙΤΕΠ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Κλαδική Έρευνα - 1ο Εξάμηνο τουρισμός. & διασκέδαση

Κλαδική Έρευνα - 1ο Εξάμηνο τουρισμός. & διασκέδαση Κλαδική Έρευνα - 1ο Εξάμηνο 2017 τουρισμός & διασκέδαση ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ {06} Δείκτες αγοράς {09} Συνοπτική παρουσίαση {15} Δραστηριότητες που θα μειώσουν αν ο προϋπολογισμός τους μειωθεί τους επόμενους 12

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΣ Η άψογη εξυπηρέτηση των πελατών μας συνδυάζοντας την εμπειρία των ανθρώπων μας με καινοτόμεςλύσειςκαι υπηρεσίες υψηλήςποιότητας

ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΣ Η άψογη εξυπηρέτηση των πελατών μας συνδυάζοντας την εμπειρία των ανθρώπων μας με καινοτόμεςλύσειςκαι υπηρεσίες υψηλήςποιότητας ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΣ Η άψογη εξυπηρέτηση των πελατών μας συνδυάζοντας την εμπειρία των ανθρώπων μας με καινοτόμεςλύσειςκαι υπηρεσίες υψηλήςποιότητας ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ Η εταιρεία μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία στη διαχείριση

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα Τουριστικού Προϊόντος Κρήτης, Αξιολόγηση ποιότητας τουριστικών υπηρεσιών

Έρευνα Τουριστικού Προϊόντος Κρήτης, Αξιολόγηση ποιότητας τουριστικών υπηρεσιών Έρευνα Τουριστικού Προϊόντος Κρήτης, Αξιολόγηση ποιότητας τουριστικών υπηρεσιών Παναγιώτης Μανωλιτζάς Εργαστήριο σχεδιασμού & Ανάπτυξης συστημάτων Υποστήριξης Αποφάσεων Πολυτεχνείο Κρήτης ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εκθεσιακός Τουρισμός

Εκθεσιακός Τουρισμός Εκθεσιακός Τουρισμός Περιεχόμενα Γενικά Διακρίσεις των Εκθέσεων Χαρακτηριστικά του εκθεσιακού τουρισμού Οφέλη των προορισμών Η αγορά του εκθεσιακού τουρισμού Η διοργάνωση της έκθεσης Διεθνείς τουριστικές

Διαβάστε περισσότερα

Τουρισμός & Εμπόριο στην Παλαιόχωρα. Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Χανίων

Τουρισμός & Εμπόριο στην Παλαιόχωρα. Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Χανίων Τουρισμός & Εμπόριο στην Παλαιόχωρα Εμπορικό & Βιομηχανικό Πυλώνες Έρευνας 1 ος Πυλώνας Δημογραφικά χαρακτηριστικά επισκεπτών 2 ος Πυλώνας Ταξιδιωτικό προφίλ επισκέπτη 3 ος Πυλώνας Οικονομική δυναμική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ Ο επιχειρηματικός τουρισμός αποτελεί έναν από τους πιο ισχυρούς τομείς της τουριστικής αγοράς παγκοσμίως. Συνέργιες Αγορών Ο επιχειρηματικός τουρισμός αποτελεί έναν από τους πιο ισχυρούς τομείς της τουριστικής

Διαβάστε περισσότερα

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06)

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Η χώρα μας είναι ένας από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως.

Διαβάστε περισσότερα

Δεν μπορούσαμε λοιπόν, παρά να στηρίξουμε την πρωτοβουλία της Helexpo με κάθε τρόπο και βεβαίως να τη θέσουμε υπό την αιγίδα του Συνδέσμου.

Δεν μπορούσαμε λοιπόν, παρά να στηρίξουμε την πρωτοβουλία της Helexpo με κάθε τρόπο και βεβαίως να τη θέσουμε υπό την αιγίδα του Συνδέσμου. «Η Τουριστική αγορά και η δυναμική του Θρησκευτικού και πολιτιστικού τουρισμού» ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΕΛΩΝΗΣ, Πρόεδρος ΗΑΤΤΑ Θεσσαλονίκη, Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2012 Παναγιώτατε, Σεβάσμιοι Μητροπολίτες,. Αξιότιμε κύριε

Διαβάστε περισσότερα

12 η Διδακτική Ενότητα Οι προκλήσεις για τον έμπειρο τουρίστα και οι περιηγήσεις του στον πολιτισμό ως σύγχρονη τουριστική επιχειρηματική δράση

12 η Διδακτική Ενότητα Οι προκλήσεις για τον έμπειρο τουρίστα και οι περιηγήσεις του στον πολιτισμό ως σύγχρονη τουριστική επιχειρηματική δράση ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Πρόγραμμα επικαιροποίησης γνώσεων αποφοίτων ΑΕΙ στην οργάνωση, διοίκηση τουριστικών επιχειρήσεων και στην προώθηση τουριστικών προορισμών 12 η Διδακτική Ενότητα Οι προκλήσεις για τον

Διαβάστε περισσότερα

Άξονας Τοπικής Ανάπτυξης

Άξονας Τοπικής Ανάπτυξης O Πολιτισμός ως Κομβικός Άξονας Τοπικής Ανάπτυξης Δρ. Μιχάλης Χρηστάκης Πολιτικός Επιστήμων Διεθνολόγος Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης Κλεισθένης Πολιτιστικός Σχεδιασμός

Διαβάστε περισσότερα

Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ».

Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ». Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ». Εισηγήτρια κα Ελευθερία Φτακλάκη, Αντιπεριφερειάρχης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2011-2012 (Η ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ

ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ Σκοπός του Μαθήματος Τα τουριστικά προϊόντα/υπηρεσίες έχουν ιδιαιτερότητες, οι οποίες επηρεάζουν σημαντικά τη διοίκηση και τη λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων. Οι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΟΥΒΑΡΗ ΣΤΑΥΡΙΑΝΗ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 2014

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΟΥΒΑΡΗ ΣΤΑΥΡΙΑΝΗ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 2014 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΟΥΒΑΡΗ ΣΤΑΥΡΙΑΝΗ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 2014 ΘΕΜΑ : «Η Θεωρητική και Κριτική Διάσταση των Εναλλακτικών και Ειδικών Μορφών Τουρισμού στην Ελλάδα» ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΔΟΙ 1. Η πρώτη τουριστική περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

Τουρισμός ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΙΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤ

Τουρισμός ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΙΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤ ΙΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤ Τουρισμός 2017 ΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Κίνηση καταλυμάτων ξενοδοχειακού τύπου, κάμπινγκ και καταλυμάτων σύντομης διαμονής Τα στοιχεία για τις αφίξεις και διανυκτερεύσεις πελατών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΗΜΕΔΑΠΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ: Έτος 2017

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΗΜΕΔΑΠΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ: Έτος 2017 Χιλιάδες ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 2 Αυγούστου 218 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΗΜΕΔΑΠΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ: Έτος 217 Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανακοινώνει

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Ι. Τζιρίτας Σειρά:13. Επιβλέπων Α. Ιωαννίδης

Κωνσταντίνος Ι. Τζιρίτας Σειρά:13. Επιβλέπων Α. Ιωαννίδης Κωνσταντίνος Ι. Τζιρίτας Σειρά:13 Επιβλέπων Α. Ιωαννίδης Αθήνα, Δεκέμβριος 2016 1. Σκοπός Εργασίας 2. Εννοιολογική προσέγγιση Τουρισμού 3. Στόχοι ελληνικού Τουρισμού 4. SWOT analysis 5. Τουρισμός και ελληνική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΑΦΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΚΑΜΠΙΝΓΚ: Έτος 2016

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΑΦΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΚΑΜΠΙΝΓΚ: Έτος 2016 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 8 Σεπτεμβρίου 2017 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΑΦΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΚΑΜΠΙΝΓΚ: Έτος 2016 Από τα στοιχεία της έρευνας

Διαβάστε περισσότερα

Προοπτικές Ενδυνάμωσης της Κρήτης ως Τουριστικό Προορισμό.

Προοπτικές Ενδυνάμωσης της Κρήτης ως Τουριστικό Προορισμό. Προοπτικές Ενδυνάμωσης της Κρήτης ως Τουριστικό Προορισμό. Μιχάλης Βαμιεδάκης Εντεταλμένος Σύμβουλος Τουρισμού Περιφέρειας Κρήτης Iούλιος 2016 Η Κρήτη αποτελεί την τουριστική ατμομηχανή της Ελλάδας 48

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΕΣΠΩΝ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΕΣΠΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΕΣΠΩΝ στα πλαίσια του Έργου NEST Ανάπτυξη Δικτύου Αειφόρου Τουρισμού 1. Πόσες φορές έχετε επισκεφθεί την περιοχή την τελευταία 2ετία; 1 φορά 2-3 φορές 3-5 φορές

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα με θέμα: «Η SWOT ανάλυση ως βασική λειτουργία του προγραμματισμού του τουριστικού μάρκετινγκ. Μελέτη περίπτωσης: Σκιάθος».

Έρευνα με θέμα: «Η SWOT ανάλυση ως βασική λειτουργία του προγραμματισμού του τουριστικού μάρκετινγκ. Μελέτη περίπτωσης: Σκιάθος». Έρευνα με θέμα: «Η SWOT ανάλυση ως βασική λειτουργία του προγραμματισμού του τουριστικού μάρκετινγκ. Μελέτη περίπτωσης: Σκιάθος». Το ερωτηματολόγιο έχει συνταχθεί στα πλαίσια πτυχιακής εργασίας του τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 2 ο ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 2 ο ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 2 ο ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟΥ 1. Προστασία φυσικού & πολιτιστικού περιβάλλοντος 2. Ποιοτική βελτίωση της τουριστικής πελατείας 3. Δηµιουργία νέων τύπων τουρ/κών καταλυµάτων 4. Βελτίωση & εκσυγχρονισµός

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2011-2012 (Η ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ποιος πάει πού; Πόσο μένει; Πόσα ξοδεύει;

Ποιος πάει πού; Πόσο μένει; Πόσα ξοδεύει; Ποιος πάει πού; Πόσο μένει; Πόσα ξοδεύει; Ανάλυση στοιχείων εισερχόμενου τουρισμού ανά Αγορά και ανά Περιφέρεια 2018 Ευαγγελία Λάμπρου Ερευνήτρια Στατιστικολόγος Δρ. Άρης Ίκκος, ISHC Επιστημονικός Διευθυντής

Διαβάστε περισσότερα

Αγροτικός Τουρισμός. Ενότητα 7 η : Κύκλος ζωής αγροτουριστικού προορισμού. Όλγα Ιακωβίδου Τμήμα Γεωπονίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Αγροτικός Τουρισμός. Ενότητα 7 η : Κύκλος ζωής αγροτουριστικού προορισμού. Όλγα Ιακωβίδου Τμήμα Γεωπονίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αγροτικός Τουρισμός Ενότητα 7 η : Κύκλος ζωής αγροτουριστικού προορισμού Όλγα Ιακωβίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

«Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ»

«Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» Ι ΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Αθήνα, 25 Σεπτεµβρίου 2012 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ «Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» Επίίδραση του τουριισµού

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ-ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ-ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ-ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Α. Εξελίξεις στον τουρισμό και το λιανικό εμπόριο Αναμφίβολα ο τουρισμός διαδραματίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην ελληνική οικονομία καθώς αποτέλεσε έναν από

Διαβάστε περισσότερα

Ποιός πάει πού; Πόσο μένει; Πόσα ξοδεύει; Ανάλυση εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα ανά Περιφέρεια και ανά αγορά, 2017.

Ποιός πάει πού; Πόσο μένει; Πόσα ξοδεύει; Ανάλυση εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα ανά Περιφέρεια και ανά αγορά, 2017. Ποιός πάει πού; Πόσο μένει; Πόσα ξοδεύει; Ανάλυση εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα ανά Περιφέρεια και ανά αγορά, 2017 Ιούλιος 2018 Ευαγγελία Λάμπρου Δρ. Άρης Ίκκος, ISHC Ερευνήτρια - Στατιστικολόγος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΙ ΚΑΔ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ "ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΜΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ"

ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΙ ΚΑΔ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΜΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΙ ΚΑΔ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ "ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΜΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ" Κωδικός Η. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗ 49.39.2 5 Μεταφορές επιβατών με τελεφερίκ

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΡΕΥΝΑ ΒΑΘΜΟΥ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΩΝ »

«ΕΡΕΥΝΑ ΒΑΘΜΟΥ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΩΝ » ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ «ΕΡΕΥΝΑ ΒΑΘΜΟΥ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΩΝ 01-013» Οκτώβριος Δεκέμβριος 013 Ιανουάριος, 014 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα έκθεση υποβάλλεται στον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού στα πλαίσια

Διαβάστε περισσότερα

Προϋποθέσεις Επίτευξης Συγκριτικού Πλεονεκτήματος μέσω των Νέων Τεχνολογιών

Προϋποθέσεις Επίτευξης Συγκριτικού Πλεονεκτήματος μέσω των Νέων Τεχνολογιών Προϋποθέσεις Επίτευξης Συγκριτικού Πλεονεκτήματος μέσω των Νέων Τεχνολογιών Στις μέρες μας υπάρχει μια μεγάλη συζήτηση για το αν το συγκριτικό πλεονέκτημα που οι νέες τεχνολογίες παρέχουν μπορεί να παραμείνει,

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα / Αποτίμηση / Σχολιασμός έρευνας τουριστικού προφίλ αλλοδαπού επισκέπτη στη Δυτ. Κρήτη. Συνάντηση 9 Δεκεμβρίου 2014

Αποτελέσματα / Αποτίμηση / Σχολιασμός έρευνας τουριστικού προφίλ αλλοδαπού επισκέπτη στη Δυτ. Κρήτη. Συνάντηση 9 Δεκεμβρίου 2014 Αποτελέσματα / Αποτίμηση / Σχολιασμός έρευνας τουριστικού προφίλ αλλοδαπού επισκέπτη στη Δυτ. Κρήτη Συνάντηση 9 Δεκεμβρίου 2014 Αερολιμένας Χανίων Ι. Δασκαλογιάννης Η έρευνα και ανάλυση συντονίστηκε από

Διαβάστε περισσότερα

Η Εποχικότητα του Τουρισµού στην Ελλάδα και τις Ανταγωνίστριες Χώρες. Σύνοψη Μελέτης

Η Εποχικότητα του Τουρισµού στην Ελλάδα και τις Ανταγωνίστριες Χώρες. Σύνοψη Μελέτης Η Εποχικότητα του Τουρισµού στην Ελλάδα και τις Ανταγωνίστριες Χώρες Σύνοψη Μελέτης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός της µελέτης αυτής είναι η ανάλυση της εποχικότητας που παρουσιάζει ο ελληνικός τουρισµός, η σύγκριση

Διαβάστε περισσότερα

Εξελίξεις στα Βασικά Μεγέθη της Ελληνικής Ξενοδοχίας 2018 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ

Εξελίξεις στα Βασικά Μεγέθη της Ελληνικής Ξενοδοχίας 2018 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Εξελίξεις στα Βασικά Μεγέθη της Ελληνικής Ξενοδοχίας 2018 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ 2 3 Παγκόσμιο Τουριστικό Περιβάλλον, 2018 ΑΜΕΡΙΚΗ:

Διαβάστε περισσότερα

HELLENIC MEMORIES TRAVEL SERVICES. Προσφορά για το Πρότυπο Πειραματικό ΓΕΛ Ηρακλείου

HELLENIC MEMORIES TRAVEL SERVICES. Προσφορά για το Πρότυπο Πειραματικό ΓΕΛ Ηρακλείου Προσφορά για το Πρότυπο Πειραματικό ΓΕΛ Ηρακλείου Ταυτότητα του Hellenic Memories Travel Services Μια επιχείρηση συνεπής με την ιστορία και τις υπηρεσίες. Το Hellenic Memories Travel Services δραστηριοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

1Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ) ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥ

1Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ) ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥ 1Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ) ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥ Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού ( 27 Σεπτεμβρίου ) κέντρο του Ελληνικού Τουρισμού θα γίνει για μία ακόμη φορά

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού

Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Καινοτομία και επιχειρηματικότητα στον Τουρισμό Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Τσαρτας Πάρις Καθηγητής Τουριστικής Ανάπτυξης ΑΘΗΝΑ 2016-17 4.1. Λέξεις κλειδιά, ορολογία 4.2 Εισαγωγικές

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ι Ε ΛΛΗΝΙΚΕΣ Τ ΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ Ε ΙΣΠΡΑΞΕΙΣ Σ ΥΝΟΨΗ

Ο Ι Ε ΛΛΗΝΙΚΕΣ Τ ΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ Ε ΙΣΠΡΑΞΕΙΣ Σ ΥΝΟΨΗ Ο Ι Ε ΛΛΗΝΙΚΕΣ Τ ΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ Ε ΙΣΠΡΑΞΕΙΣ Σ ΥΝΟΨΗ Σκοπός της παρούσης µελέτης είναι η ανάλυση των αλλοδαπών τουριστικών δαπανών που πραγµατοποιούνται στη χώρα τους όσο και στη διάρκεια της παραµονής τους

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΑΦΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΚΑΜΠΙΝΓΚ: Έτος 2017 (Οριστικά στοιχεία)

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΑΦΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΚΑΜΠΙΝΓΚ: Έτος 2017 (Οριστικά στοιχεία) Εκατομμύρια ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 30 Ιουλίου 2018 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΑΦΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΚΑΜΠΙΝΓΚ: Έτος 2017 (Οριστικά στοιχεία)

Διαβάστε περισσότερα

Η διεθνής τάση. Πρόβλεψη αύξησης τζίρου από 148 δις σε 250δις το 2020. (Έκθεση εταιρείας McKinsey).

Η διεθνής τάση. Πρόβλεψη αύξησης τζίρου από 148 δις σε 250δις το 2020. (Έκθεση εταιρείας McKinsey). Αθήνα 4 Ιουνίου 2014 Διαπιστώσεις στην αγορά του κοσμήματος Η διεθνής τάση Πρόβλεψη αύξησης τζίρου από 148 δις σε 250δις το 2020. (Έκθεση εταιρείας McKinsey). Δυναμική ανάπτυξη των επωνύμων brands με πρόβλεψη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 26/09/2017. Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού 2017 Η αειφορία στο επίκεντρο

ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 26/09/2017. Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού 2017 Η αειφορία στο επίκεντρο ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 26/09/2017 Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού 2017 Η αειφορία στο επίκεντρο Όπως είναι ευρέως γνωστό, η 27 η Σεπτεμβρίου, κάθε χρόνου, έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού.

Διαβάστε περισσότερα