ΑΙΜΑ πρόκειται για έναν ιστό.

ΑΙΜΑ πρόκειται για έναν ιστό. Αίμα είναι το υγρό που κυκλοφορεί διαμέσου της καρδιάς, των αρτηριών, των φλεβών και των τριχοειδών αγγείων μεταφέροντας θρεπτικές ουσίες, ορμόνες, βιταμίνες, θερμότητα και οξυγόνο στους ιστούς και απομακρύνοντας τις άχρηστες ύλες και το διοξείδιο του άνθρακα. Επιπρόσθετα, παρέχει άμυνα κατά των λοιμώξεων μέσω της δράσης των αντισωμάτων. Το αίμα αποτελεί έναν εξαιρετικά εξειδικευμένο κυκλοφορούντα ιστό ο οποίος αποτελείται από διάφορους τύπους κυττάρων που συγκρατούνται μέσα σε ένα υγρό μέσο που ονομάζεται πλάσμα. Το αίμα αποτελεί περίπου το 7 % του Σ.Β. του ανθρώπου, και κατά συνέπεια ο μέσος ενήλικος έχει συνολικό όγκο αίματος περίπου 5 λίτρων, από τα οποία τα 2,7 έως 3 λίτρα είναι πλάσμα. Το αίμα διασχίζει το σώμα μας με μέση ταχύτητα 2 χιλιόμετρα την ώρα, καλύπτοντας όλο το δίκτυο των αιμοφόρων αγγείων, των οποίων η επιφάνεια υπολογίζεται σε 8.000τμ.(8 στρέμματα). Με κάθε συστολή, η καρδιά διοχετεύει περίπου 70 χιλιοστόλιτρα (ml) αίματος στις αρτηρίες, που ισοδυναμούν με περίπου 7.000 λίτρα (lit) την ημέρα ή περίπου 2,5 εκατομμύρια λίτρα το χρόνο. 1

Η σύσταση του αίματος Το ανθρώπινο αίμα αποτελείται από: -το πλάσμα μέσα στο οποίο εναιωρούνται -τα έμμορφα συστατικά (ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια). Το αίμα περιέχει επίσης μια μεγάλη ποικιλία διαλυμένων χημικών ουσιών, στις οποίες περιλαμβάνονται υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, ορμόνες και αέρια όπως το οξυγόνο, το διοξείδιο του άνθρακα και το άζωτο. ερυθροκύτταρο Λευκό αιμοσφαίριο αιμοπετάλιο Η σύσταση του αίματος 2

Ερυθρά αιμοσφαίρια Τα ερυθρά αιμοσφαίρια ή ερυθροκύτταρα (RBC) αποτελούν το 38 με 48 % του πλήρους αίματος. Είναι τα πιο πολυάριθμα κύτταρα σε κυκλοφορία και δίνουν στο αίμα το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα του. Η λειτουργία τους αφορά τη διατήρηση των ιστών στη ζωή καθώς μεταφέρουν σε αυτούς οξυγόνο και απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα. Ο μέσος όρος ζωής τους είναι 120 ημέρες. Η εκατοστιαία αναλογία ερυθρών αιμοσφαιρίων ανά μονάδα όγκου αίματος ονομάζεται αιματοκρίτης (Ht) ή (Hct). Αιμοσφαιρίνη Η αιμοσφαιρίνη αποτελεί πρωτεϊνικό σύμπλοκο μόριο των ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος. Η λειτουργίατηςαφοράτημεταφοράοξυγόνουστουςιστούς. Η αιμοσφαιρίνη υπάρχει μόνο στα ερυθρά αιμοσφαίρια και δίνει στο αίμα το χαρακτηριστικό του χρώμα λόγω του σιδήρου που είναι ερυθρός Μετριέται σε γραμμάρια (gr) ανά 100 κυβικά εκατοστά (cc). Ο ενήλικος έχει συνήθως μέσο όρο αιμοσφαιρίνης 14 gr/100 cc. Ένας πρακτικός τρόπος για να υπολογίζεται ο αιματοκρίτης από την τιμή της αιμοσφαιρίνης είναι μέσω πολλαπλασιασμού της τιμής αυτής επί 3. Το γινόμενο είναι συνήθως λίγο μικρότερο από την πραγματική τιμή του αιματοκρίτη. Π.χ. Hb = 14gr/cc, τότε Ηt=42% 4 μόρια σφαιρίνης (αλυσίδες α1, α2, β1, β2) + 4 μόρια αίμης ΑΙΜΗ + ΣΦΑΙΡΙΝΗ = ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΗ ***ΜΕΣΟΓ. ΑΝΑΙΜΙΑ = α -ΜΑ ή β -ΜΑ β - Μ.Α. ομόζυγη= πλήρης αδυναμία παραγωγής της β αλυσίδας 3

Λευκά αιμοσφαίρια Τα λευκά αιμοσφαίρια ή λευκοκύτταρα (WBC) αποτελούν λιγότερο από το 1 % του πλήρους αίματος. Η πρωταρχική λειτουργία των λευκοκυττάρων είναι η καταπολέμηση των λοιμώξεων μέσω της επίθεσης και της καταστροφής επιβλαβών ξένων ουσιών. Σχηματίζονται στο μυελό των οστών, στο σπλήνα και τους λεμφαδένες. Αιμοπετάλια Τα αιμοπετάλια ή θρομβοκύτταρα αποτελούν λιγότερο από το 1 % του πλήρους αίματος. Παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πήξη του αίματος και την αιμόσταση, δηλαδή στην αναστολή της αιμορραγίας ή της κυκλοφορίας. Σχηματίζουν θρόμβους ώστε να αποτρέπεται η διαρροή αίματος από τις πληγές. Τα αιμοπετάλια παράγονται από το μυελό των οστών. 4

Τύποι αίματος Οι τύποι αίματος έχουν ταξινομηθεί με διάφορους τρόπους, αλλά το γνωστότερο σύστημα κατάταξης είναι το σύστημα ομάδων αίματος ABO, το αίμα διακρίνεται σε τέσσερις τύπους: A, B, AB, O. Αν δύο ασύμβατοι τύποι αίματος αναμειχθούν, τα αντισώματα του ενός μπορούν να κάνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια του άλλου να διαρραγούν, με συνέπεια το θάνατο. σύστημα Ρέζους (Rh), είτε ως Rh+ είτε ως Rhανάλογα με το αν υπάρχει ή όχι στα ερυθρά αιμοσφαίρια ο λεγόμενος παράγοντας Ρέζους. Το Rh-θετικό αίμα είναι το πλέον κοινό καθώς χαρακτηρίζει το 85 % περίπου όλων των τύπων αίματος. Συνδυασμοί ομάδων αίματος ARh+ BRh+ AB Rh+ ORh+ BRh- ARh- AΒ Rh- ORh- Τέλος! ΑΓΓΕΙΑ (ΑΡΤΗΡΙΕΣ-ΦΛΕΒΕΣ-ΤΡΙΧΟΕΙΔΗ) ΤΟΙΧΩΜΑ ΤΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ Έσω χιτώνας 1 Ενδοθηλιακά κύτταρα που παρατάσσονται στο επιμήκη άξονα του αγγείου. Χρησιμεύει για την ανταλλαγή ουσιών, υγρών και αερίων δια του τοιχώματος των αγγείων. Περιβάλλεται από τον έσω ελαστικό υμένα 2 Μέσος χιτώνας 3 Αποτελεί σημαντική αιμοδυναμική λειτουργία. Ελικοειδώς και κυκλικά φερόμενες λείες μυϊκές ίνες και δίκτυο ελαστικών ινών. Περιβάλλεται από τον έξω ελαστικό υμένα 5 Έξω χιτώνας 4 Συνδέει το αγγείο με τον περιβάλλοντα ιστό. Περιέχει επιμήκως φερόμενα κύτταρα και δίκτυο ινώδους ιστού. 5

Α. ΑΟΡΤΗ & ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ είναι ελαστικού τύπου αρτηρίες με καλή ανάπτυξη και των 3 χιτώνων και παχύ έσω ελαστικό υμένα. Ο μέσος χιτώνας αποτελείται από ένα παχύ δίκτυο ελαστικών ινών( θυριδωτοί υμένες) Α1 ενδοθήλιο, Α2 έσω ελαστικός χιτώνας, Α3 Μέσος χιτώνας με θυριδωτούς υμένες Β. ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ είναι μυϊκού τύπου. Όσοαυξάνειηαπόστασηαπότην καρδιά αυξάνονται οι λείες μυϊκές ίνες και ελαττώνονται οι ελαστικές ίνες. Γ. ΟΙ ΜΙΚΡΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ Δ. ΤΑ ΑΡΗΤΡΙΔΙΑ είναι προτριχοειδικές αρτηρίες 20-40 μm. E. ΤΡΙΧΟΕΙΔΗ ανταλλαγή αερίων και ουσιών μεταξύ αγγείων και ιστών Ζ. ΦΛΕΒΙΔΙΑ είναι μετατριχοειδικές φλέβες. Η. ΜΙΚΡΕΣ & ΜΕΣΑΙΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΕΣ ΦΛΕΒΕΣ κυρίως από ενδοθήλιο με λεπτό τοίχωμα λείων μυϊκών ινών. Έχουν πολυάριθμες βαλβίδες (θύλακοι από αναδιπλώσεις του έσω χιτώνα) και ανοίγουν προς την κατεύθυνση της καρδιάς. Θ. ΚΑΤΩ ΚΟΙΛΗ ΦΛΕΒΑ πιοέντονομέσοχιτώνα. Η ΑΟΡΤΗ διατείνεται στη συστολή κατακρατώντας μέρος του εξωθούμενου αίματος Α, καικατάτηδιαστολήτο προωθεί αφού οι ελαστικές ίνες αποδίδουν στο αίμα την αποθηκευμένη ενέργεια τους Β. ταχύτητα προώθησης αίματος 15km/h ή 4m/sec ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ (μυϊκού τύπου) Επηρεάζουν την περιφερική κυκλοφορία μέσω την ρύθμισης των περιφερικών αγγειακών αντιστάσεων Δ. ΔΙΑΣΤΟΛΗ Ε. ΣΥΣΤΟΛΗ ΣΤ. ΔΙΑΤΟΜΗ ΑΡΤΗΡΙΑΣ Οέσω ελαστικός χιτώνας συσπάται και το ανοικτό άκρο του αγγείου ενδιπλώνεται μέσα στον αυλό κλείνοντας μηχανικά το αγγείο. Ακολουθεί ο σχηματισμός θρόμβου για καλύτερη σύγκλειση. 6

Τρισδιάστατο πλούσιο σε επιφάνεια διατομής ώστε να διευκολύνεται η ανταλλαγή των ουσιών και των αερίων Η διαπερατότητα των τριχοειδών γίνεται μέσω του ενδοθηλιακού κυττάρου με σχηματισμού εγκολπώματος στη κυτταρική μεμβράνη. Στη συνέχεια μεταφέρονται μέσα σε κυστίδια όπου αποδίδονται στην αντίθετη κυτταρική μεμβράνη. Γ3 ενδοθηλιακά κύτταρα Γ4 βασική μεμβράνη Ηεπαναφοράτουφλεβικού αίματος γίνεται με: Α) την αντλία των μυών Κατά τη σύσπασή τους συμπιέζουν κατάλληλα τις ενδιάμεσες φλέβες. Β) την πίεση του αρτηριακού σφυγμού των παρακείμενων αρτηριών Γ) τις αναπνευστικές κινήσεις Η αρνητική ενδοθωρακική πίεση κατά την εισπνοή ευνοεί τη πλήρωση με αίμα των κοίλων φλεβών. ΣΗΜ: Σημαντικόρόλοπαίζουνοι βαλβίδες που ανοίγουν την κατάλληλη στιγμή προς την καρδιά και κλείνουν προς την περιφέρεια. 7

ΑΙΜΟΦΟΡΑ ΑΓΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΦΛΕΒΕΣ ΤΡΙΧΟΕΙΔΗ ΑΡΤΗΡΙΟΛΙΑ ΦΛΕΒΙΔΙΑ ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΜΥΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΡΤΗΡΙΟΛΙΑ Αρτηρίες μικρότερης διαμέτρου Διαθέτουν μικρό αυλό & παχύ μυϊκό τοίχωμα Ο βαθμός πίεσης μέσα στο αρτηριακό σύστημα (αρτηριακή πίεση) ρυθμίζεται κυρίως από τον τόνο των λείωνμυικώνινώντουτοιχώματος των αρτηριολίων. Ανοτόνοςτουμυικούχιτώνααυξηθεί πάνω από το φυσιολογικό, προκαλείται υπέρταση Οξεία υπέρταση Χρόνια υπέρταση 8

ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΜΥΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ Από αυτές αρδεύονται τα διάφορα μέρη του σώματος. Το τοίχωμά τους αποτελείται από κυκλικά διαταγμένες λείες μυϊκές ίνες, η σύσπαση των οποίων προκαλεί μείωση του εύρους του αυλού. Έτσι ρυθμίζεται η αιματική ροή στα διάφορα μέρη του σώματος ανάλογα με τις ανάγκες τους. Έξω χιτώνας Αποτελείται από Συνδετικό ιστό Μέσος χιτώνας Λείες μυϊκές ίνες Αθηρωματική πλάκα Διακεκομμένο ενδοθήλιο θρόμβος Έσω χιτώνας ενδοθήλιο ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ Έχουντημεγαλύτερηδιάμετροαπό όλεςτιςαρτηρίεςτουσώματος. (π.χ αορτή). Το τοίχωμά τους αποτελείται κυρίως από ελαστίνη (κίτρινη, ελαστική, ινώδη βλεννοπρωτείνη) Η διατήρηση της πίεσης του αίματος μέσα στο αρτηριακό σύστημα κατά τη διάρκεια των συστολών της καρδιάς επιτυγχάνεται με την ελαστικότητα αυτών των αρτηριών. Διαστέλλονται όταν συστέλλεται η καρδιά και επιστρέφουν στην κανονική τους διάμετρο μεταξύ των καρδιακών συστολών. 9

ΦΛΕΒΕΣ Οι φλέβες επαναφέρουν το αίμα στην καρδιά από το δίκτυο των τριχοειδών. Το τοίχωμά τους είναι λεπτότερο από εκείνο των αρτηριών. Η σύσπαση των σκελετικών μυών συμπιέζει τις φλέβες και ωθεί το αίμα κατά μήκος των αγγείων προς την καρδιά. φλεβίδια φλεβίδια φλεβίδια Φλέβες Φλεβικά δίκτυα Κάθε αρτηρία συνοδεύεται κυρίως από δύο ή περισσότερες φλέβες, οι οποίες ονομάζονται συνοδές όταν συνοδεύουν τις μυϊκού τύπου αρτηρίες. Πολλές φλέβες διαθέτουν βαλβίδες οι οποίες εμποδίζουν την παλινδρόμηση του αίματος. Οι βαλβίδες χωρίζουν τον αυλό της φλέβας σε μικρότερα τμήματα ώστε το βάρος του αίματος του υπερκείμενου τμήματος να μη μεταφέρεται στο υποκείμενο τμήμα ώστε να διευκολύνεται η επιστροφή του αίματος στην καρδιά και το αίμα να μην λιμνάζει. Λεμφικό δίκτυο 10