Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 6 Ιουνίου 2016 (OR. en) 9484/16 DENLEG 56 AGRI 295 SAN 219 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο Σύνοδος του Συμβουλίου (Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές) της 17ης Ιουνίου 2016 Σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων - Έγκριση (Δημόσια συζήτηση σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 2 του εσωτερικού κανονισμού του Συμβουλίου [πρόταση της Προεδρίας]) 1. Η Ομάδα «Τρόφιμα» εξέτασε το σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου και συμφώνησε για το κείμενο, ως έχει στο Παράρτημα του παρόντος σημειώματος. 2. Καλείται η ΕΜΑ να επιβεβαιώσει τη συμφωνία της Ομάδας και να υποβάλει το σχέδιο συμπερασμάτων στο Συμβούλιο (EPSCO) ούτως ώστε να εγκριθεί κατά τη σύνοδό του στις 17 Ιουνίου 2016. 3. Καλείται το Συμβούλιο να εγκρίνει το σχέδιο συμπερασμάτων και να το διαβιβάσει προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 9484/16 ΣΠΚ/νικ/ΔΛ 1 DGB 3B EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΕΙ 1. Το άρθρο 168 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) 1, το οποίο ορίζει ότι ένα υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας του ανθρώπου εξασφαλίζεται κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή όλων των πολιτικών και δράσεων της Ένωσης και το οποίο ορίζει ότι «η Ένωση ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα της δημόσιας υγείας και, εν ανάγκη, στηρίζει τη δράση τους. Το άρθρο 26 της ΣΛΕΕ το οποίο ορίζει ότι η εσωτερική αγορά περιλαμβάνει ένα χώρο χωρίς εσωτερικά σύνορα, μέσα στον οποίο εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων. 2. Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 6ης Δεκεμβρίου 2007 σχετικά με τη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής για μια ευρωπαϊκή στρατηγική για θέματα υγείας που έχουν σχέση με τη διατροφή, το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία 2, τα οποία, στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για την αντιμετώπιση των διατροφικών προκλήσεων, καλούν τα κράτη μέλη να στηρίζουν δραστηριότητες που έχουν ως στόχο τον επαναπροσδιορισμό της σύνθεσης των τροφών μειώνοντας την περιεκτικότητα σε αλάτι, σε κορεσμένα λίπη, σε τρανσ-λιπαρά οξέα, σε προστιθέμενη ζάχαρη και σε υψηλές θερμίδες, λόγω του ρόλου των στοιχείων αυτών στην ανάπτυξη μη μεταδοτικών ασθενειών, υπερβολικού βάρους και παχυσαρκίας. 3. Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 8ης Ιουνίου 2010 σχετικά με τη δράση για τη μείωση της πρόσληψης αλατιού από το κοινό προς το συμφέρον της υγείας του 3, τα οποία καλούν τα κράτη μέλη να ενισχύσουν ή να αναπτύξουν συντονισμένες και βιώσιμες εθνικές διατροφικές πολιτικές, καθώς και προγράμματα μείωσης του αλατιού, για τον περιορισμό της κατανάλωσης αλατιού στα δέοντα επίπεδα. 1 2 3 ΕΕ C 326 της 26.10.2012, σ. 47 (ενοποιημένη μορφή). 15612/07. ΕΕ C 305, 11.11.2010, σ. 3. 9484/16 ΣΠΚ/νικ/ΔΛ 2
4. Το πλαίσιο της ΕΕ για τις εθνικές πρωτοβουλίες για επιλεγμένα θρεπτικά συστατικά 4 που θεσπίστηκαν το 2011 μετά τα θετικά αποτελέσματα του ενωσιακού πλαισίου για τις εθνικές πρωτοβουλίες περί αλατιού 5, στις οποίες προστέθηκαν το 2012, το παράρτημα I, επί των κορεσμένων λιπαρών 6 και, το 2015, το παράρτημα ΙΙ, για την προσθήκη σακχάρων 7, παρέχοντας πολιτική καθοδήγηση για την ανάληψη δράσης. 5. Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 20ης Ιουνίου 2014 σχετικά με τη διατροφή και τη σωματική άσκηση 8, και το σχέδιο δράσης για την παιδική παχυσαρκία, αναγνωρίζοντας τα οφέλη της πρόληψης τόσο για τους πολίτες όσο και για τα συστήματα υγείας και τη σημασία της υγιεινής διατροφής για τη μείωση του κινδύνου χρόνιων νόσων και μη μεταδοτικών ασθενειών, τα οποία καλούν τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να φροντίζουν ώστε η υγιεινή διατροφή να αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα, συμβάλλοντας, έτσι, στην καλύτερη υγεία και ποιότητα ζωής των πολιτών της ΕΕ και στη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας. 6. Τη στήριξη των κρατών μελών της ΕΕ για το συνολικό σχέδιο δράσης της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) για την πρόληψη και τον έλεγχο των μη μεταδιδόμενων ασθενειών 2013-2020, της 27ης Μαΐου 2013 9, το οποίο απευθύνει έκκληση για τη μείωση της δυνάμενης να προληφθεί και να αποφευχθεί νοσηρότητας, θνησιμότητας και αναπηρίας λόγω μη μεταδοτικών ασθενειών μέσω της πολυτομεακής συνεργασίας και συνεργασίας σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, ώστε οι πληθυσμοί να επιτύχουν τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα υγείας και παραγωγικότητας σε όλες τις ηλικίες και οι ασθένειες αυτές να μην αποτελούν πλέον εμπόδιο για την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη. 7. Τα συμπεράσματα της έκθεσης της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τα trans-λιπαρά στα τρόφιμα και στην εν γένει διατροφή του πληθυσμού της Ένωσης 10 4 5 6 7 8 9 10 http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/docs/euframework_national_nutrients_en.pdf http://ec.europa.eu/health/archive/ph_determinants/life_style/nutrition/documents/salt_initiative.pdf http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/docs/satured_fat_eufnisn_en.pdf http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/docs/added_sugars_en.pdf ΕΕ C 213, 8.7.2014, σ. 1. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/94384/1/9789241506236_eng.pdf http://ec.europa.eu/food/safety/docs/fs_labelling-nutrition_trans-fats-report_en.pdf 9484/16 ΣΠΚ/νικ/ΔΛ 3
8. Τη Διάσκεψη για τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων που διοργάνωσε η Προεδρία στο Άμστερνταμ στις 22 και 23 Φεβρουαρίου 2016 11, όπου ένας οδικός χάρτης για την ανάληψη δράσης για τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων 12, για την ανάπτυξη μιας περισσότερο συντονισμένης δράσης για τη σταδιακή προσφορά ενός υγιέστερου προϊόντος, εγκρίθηκε από την πλειοψηφία των κρατών μελών, τη Νορβηγία και την Ελβετία, καθώς και από τους υπευθύνους των επιχειρήσεων τροφίμων και τις σχετικές μη κυβερνητικές οργανώσεις. ΣΗΜΕΙΩΝΕΙ ΜΕ ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΟΤΙ 9. Η παρουσία του υπερβολικού βάρους, της παχυσαρκίας και άλλων μη μεταδοτικών ασθενειών που σχετίζονται με τη διατροφή στον ευρωπαϊκό πληθυσμό είναι πολύ υψηλή και εξακολουθεί να αυξάνεται. Αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο στο προσδόκιμο ζωής, μειώνει την ποιότητα ζωής των πολιτών της Ένωσης και επηρεάζει την κοινωνία, παραδείγματος χάρη απειλώντας τη διαθεσιμότητα ενός υγιούς και βιώσιμου εργατικού δυναμικού και αυξάνοντας τις δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης που μπορούν να επηρεάσουν τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Κατά συνέπεια, επιβαρύνει επίσης οικονομικά την Ένωση και τα κράτη μέλη της. 10. Ειδικότερα, η υψηλή παρουσία και η αύξηση του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας μεταξύ των παιδιών προκαλεί σοβαρή ανησυχία και επιβάλλει ισχυρή και συντονισμένη δράση, όπως έχει ήδη συζητηθεί στο επίπεδο των κρατών μελών, της Ένωσης και της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) 13. 11. Η διατροφή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε αυτό το πλαίσιο, παράλληλα με άλλα ζητήματα που συνδέονται με τον τρόπο ζωής: η διατροφή πολλών Ευρωπαίων περιέχει υπερβολικές ποσότητες αλατιού, κορεσμένων λιπαρών, σακχάρων και ενεργειακής αξίας, κυρίως μέσω της κατανάλωσης μεταποιημένων ή παρασκευασμάτων τροφίμων, ενώ συγχρόνως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν καταναλώνουν αρκετά φρούτα, λαχανικά και προϊόντα ολικής άλεσης. Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι άνθρωποι εξακολουθούν να είναι εκτεθειμένοι σε υψηλά ποσά τρανσ-λιπαρών οξέων. 11 12 13 http://english.eu2016.nl/events/2016/02/22/thematic-conference-on-product-improvement https://www.rijksoverheid.nl/documenten/formulieren/2016/02/22/roadmap-for-action-onfood-product-improvement Μη εξαντλητικός κατάλογος: Στρατηγική της ΕΕ σχετικά με τη διατροφή, το υπερβολικό βάρος και τα σχετικά με την παχυσαρκία ζητήματα υγείας, του 2007 Πολιτική δήλωση της συνεδρίασης υψηλού επιπέδου της Γενικής Συνέλευσης (των Ηνωμένων Εθνών) σχετικά με την «πρόληψη και τον έλεγχο των μη μεταδοτικών νοσημάτων» του 2011 Ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για τα τρόφιμα και τη διατροφή 2015-2020 της ΠΟΥ Διακήρυξη της Βιέννης σχετικά με τη διατροφή και τις μη μεταδοτικές ασθένειες στο πλαίσιο «Υγεία 2020» Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την παιδική παχυσαρκία, 2014-2020. 9484/16 ΣΠΚ/νικ/ΔΛ 4
ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ΟΤΙ 12. Προκειμένου να βελτιωθεί η διατροφή, η υγιεινή επιλογή πρέπει να αποτελέσει την αυτονόητη επιλογή. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση: φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον που να στηρίζει και να ενθαρρύνει υγιεινές πρακτικές κατανάλωσης τροφίμων, καθώς και αντικειμενικές διατροφικές πληροφορίες και εκπαίδευση με γνώμονα τη δημόσια υγεία, αποτελούν καθοριστικής σημασίας παράγοντες για τις πολιτικές και τις δράσεις σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Η βελτίωση των προϊόντων τροφίμων, μεταξύ άλλων, μέσω της μείωσης της περιεκτικότητας σε αλάτι, κορεσμένα λίπη, πρόσθετα σάκχαρα 14 και ενεργειακή αξία, καθώς και της βελτίωσης της διαθεσιμότητας μικρών και/ή μεσαίων μερίδων 15, αποτελεί σημαντικό μέσο που καθιστά αυτονόητη την υγιή επιλογή. Γενικά η μείωση αυτή δεν θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ενεργειακής αξίας 16 και δεν θα πρέπει να μειώνει την ποιότητα και την ασφάλεια των προϊόντων. 13. Προκειμένου να επωφεληθεί η πλειονότητα του πληθυσμού, ιδίως τα παιδιά και οι ευάλωτες ομάδες, απαιτούνται μεγαλύτερες προσπάθειες για τα βασικά προϊόντα που καταναλώνονται από την πλειοψηφία του ευρωπαϊκού πληθυσμού σε καθημερινή βάση. 14. Προσιτά και οικονομικά βελτιωμένα τρόφιμα μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου της μείωσης των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας, καθόσον οι ευάλωτες ομάδες, για τις οποίες μπορεί να είναι δύσκολο να κάνουν υγιεινές επιλογές, θα μπορούσαν ευκολότερα να επιλέξουν τα βελτιωμένα προϊόντα καθόσον θα διατίθενται όλο και ευρύτερα. 14 15 16 Κατά την έννοια του παραρτήματος ΙΙ του ενωσιακού πλαισίου εθνικών πρωτοβουλιών για επιλεγμένα θρεπτικά συστατικά (http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/docs/added_sugars_en.pdf) ο όρος «πρόσθετα σάκχαρα» αναφέρεται σε σακχαρόζη, φρουκτόζη, γλυκόζη, προϊόντα υδρόλυσης αμύλου (σιρόπι γλυκόζης, πλούσιο σιρόπι γλυκόζης) και άλλα απομονωμένα ζαχαρώδη παρασκευάσματα που χρησιμοποιούνται αυτούσια ή που χρησιμοποιούνται ως πρόσθετα κατά την προετοιμασία και την παρασκευή φαγητού, καθώς και τα σάκχαρα που περιέχονται στο μέλι, στα σιρόπια, και χυμοί φρούτων και συμπυκνώματα χυμών φρούτων. Ορισμένα τρόφιμα συσκευάζονται (μπισκότα, πλάκες σοκολάτας, ποτά γάλακτος, γιαούρτια, καρποί με κέλυφος, σαλάτες, κονσέρβες κ.λπ.) ή πωλούνται (χάμπουργκερ, γεύματα σε κυλικεία κ.λπ.) σε μερίδες που είναι σχεδιασμένες να καταναλωθούν αμέσως ή μόλις ανοιχθούν. Δεν υφίστανται ενιαία «μεγέθη» των μερίδων αυτών, αλλά είναι σαφές ότι το μέγεθος που επιλέγει ο παραγωγός αποτελεί σαφή πρόσκληση προς κατανάλωση, δεδομένου ότι οι άνθρωποι αποφεύγουν να σπαταλούν φαγητό. Οι μικρότερες μερίδες προσφέρουν μεγαλύτερη ευελιξία για τον καταναλωτή, καθόσον μια δεύτερη μερίδα θα καταναλωθεί μόνο μέσω ενεργής απόφασης. Ωστόσο, ακόμη και εάν η ενεργειακή αξία παραμένει αμετάβλητη, πρέπει να ενθαρρύνεται η μείωση των κορεσμένων λιπών ή των πρόσθετων σακχάρων μέσω της αύξησης των διατροφικών συστατικών των οποίων συνιστάται η κατανάλωση - και εν γένει δεν καταναλώνονται σε επαρκείς ποσότητες - (π.χ. ίνες, φρούτα και λαχανικά). 9484/16 ΣΠΚ/νικ/ΔΛ 5
15. Οι κυβερνήσεις έχουν την ευθύνη να καθορίζουν στόχους για τη δημόσια υγεία, οι οποίοι θα πρέπει, στη συνέχεια, να επιτυγχάνονται σε συνεργασία με τις επιχειρήσεις τροφίμων και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς. Οι επιχειρήσεις τροφίμων 17 σε όλη τη διατροφική αλυσίδα φέρουν ευθύνη για τη βελτίωση των προϊόντων και των γευμάτων που παρέχουν και, ως εκ τούτου, συμβάλλουν στο να καταστεί η υγιεινή επιλογή η αυτονόητη επιλογή. Οι κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη σύνθεση των τροφίμων που διατυπώνονται από δημόσιους φορείς (όπως νοσοκομεία, σχολεία και κατοικίες για ηλικιωμένους ή φοιτητές), μεταξύ άλλων, μέσω δημοσίων συμβάσεων, μπορούν επίσης να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη των στόχων αυτών. 16. Το σημείο αφετηρίας διαφέρει μεταξύ των κρατών μελών, ορισμένα εκ των οποίων έχουν ήδη παράδοση ως προς τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων, για παράδειγμα, καθορίζοντας κριτήρια για τη σύνθεση των προϊόντων, κριτήρια για τα σχολικά γεύματα ή άλλα τρόφιμα που παρέχονται με δημόσιες συμβάσεις - επικυρώνοντας τις προτάσεις των επιχειρήσεων τροφίμων, κριτήρια που αφορούν την επισήμανση ή την εμπορία ειδών διατροφής για παιδιά, και κριτήρια για το μέγεθος των μερίδων. 17. Οι πολιτισμικές διαφορές ως προς τις προτιμήσεις και τα διατροφικά πρότυπα μπορούν εν μέρει να καθορίζουν την προσέγγιση, τον ρυθμό μείωσης του αλατιού, των κορεσμένων λιπαρών και των πρόσθετων σακχάρων, και τα τελικά αποτελέσματα. Κάθε προσέγγιση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της αυτές τις πολιτιστικές διαφορές και τις διατροφικές συνήθειες. Τα τοπικά και παραδοσιακά τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των γεωγραφικών ενδείξεων 18, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας, μπορούν να τυγχάνουν ιδιαίτερης προσοχής, λαμβανομένης υπόψη της εθνικής κατάστασης, παραδείγματος χάριν, της συμβολής τους στη συνολική πρόσληψη δια της τροφής. 18. Το αλάτι, τα κορεσμένα λίπη και τα πρόσθετα σάκχαρα στα τρόφιμα θα πρέπει να μειωθούν σταδιακά, προκειμένου οι καταναλωτές να αποδεχθούν τα βελτιωμένα προϊόντα. Τα τρόφιμα για βρέφη και παιδιά πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά, ώστε να αναπτυχθεί ποικιλία γεύσεων, μεταξύ άλλων και για τα οπωροκηπευτικά, και να αποφευχθεί η πρόωρη προτίμηση για τρόφιμα με υψηλά ποσοστά ζάχαρης και αλατιού. 17 18 Περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, παρασκευαστές, έμποροι λιανικής, εταιρείες ομαδικής εστίασης, μπαρ, εστιατόρια και άλλοι προμηθευτές τροφίμων. http://ec.europa.eu/trade/policy/accessing-markets/intellectual-property/geographicalindications/ 9484/16 ΣΠΚ/νικ/ΔΛ 6
19. Το εμπόριο τροφίμων είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένο σε διασυνοριακό επίπεδο εντός της εσωτερικής αγοράς ως εκ τούτου, η βελτίωση των προϊόντων τροφίμων απαιτεί διασυνοριακή συνεργασία ώστε να είναι αποτελεσματική τόσο από πλευράς δημόσιας υγείας όσο και από την πλευρά του διατροφικού τομέα, ώστε να εξασφαλιστεί υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών και της υγείας και καλύτερη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. 20. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) που θα επιθυμούσαν να συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες βελτίωσης προϊόντων τροφίμων ενδέχεται να μη διαθέτουν τους κατάλληλους πόρους ή δεξιότητες για να εργαστούν για τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων η αύξηση της ευαισθητοποίησης των ΜΜΕ και η ενθάρρυνση της στήριξης και της προσοχής προς αυτές μέσω της εθελοντικής ανταλλαγής γνώσεων και βέλτιστων πρακτικών, είναι σημαντικές όσον αφορά το μερίδιο αγοράς τους. 21. Η βελτίωση της σύνθεσης των τροφίμων δημιουργεί μεγάλες δυνατότητες για καινοτομία και επιχειρηματικές ευκαιρίες και μπορεί να οδηγήσει σε προνομιακή θέση στην αγορά. Στις επιχειρήσεις, η αυξημένη συνοχή μεταξύ της ανάπτυξης βελτιωμένων προϊόντων διατροφής και των επενδύσεων εμπορικής προώθησης, είναι επιθυμητή και αναμενόμενη, προκειμένου να προωθηθούν οι πιο υγιεινές επιλογές στο χαρτοφυλάκιο των εταιρειών και να καταστούν αυτονόητες οι υγιεινές επιλογές. 22. Ένα πολύτιμο κίνητρο θα ήταν να περιληφθούν οι δραστηριότητες διατροφής και υγείας των επιχειρήσεων, ειδικά εκείνων που σχετίζονται με τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων, σε πρωτοβουλίες ελέγχου που αφορούν την εταιρική κοινωνική ευθύνη. 23. Η έρευνα παρέχει τις αναγκαίες πληροφορίες για μια σωστή προσέγγιση στη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων σε γενικές γραμμές, είναι διαθέσιμες οι απαραίτητες γνώσεις για τα πρώτα σημαντικά βήματα προόδου, αλλά θα μπορούσε να γίνει καλύτερη κατανομή και αξιοποίηση των πληροφοριών αυτών. 24. Τα δεδομένα σχετικά με την τρέχουσα κατανάλωση και τη σύνθεση του προϊόντος επιτρέπουν τον καθορισμό των ενεργειών που απευθύνονται στις πλέον συναφείς ομάδες προϊόντων. Η διαφάνεια και η προσβασιμότητα τέτοιων δεδομένων διευκολύνει την υιοθέτηση ορθών πρακτικών. 25. Η τακτική, διαφανής, αξιόπιστη και ανεξάρτητη παρακολούθηση της σύνθεσης του προϊόντος είναι ουσιώδους σημασίας για την απόκτηση γνώσεων σχετικά με την κατάσταση της αγοράς και τα αποτελέσματα των δράσεων που έχουν αναληφθεί. 26. Άλλοι παράγοντες, όπως οι τεχνολογικές δυνατότητες, η ασφάλεια των τροφίμων και οι στόχοι βιωσιμότητας μπορούν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα στη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων. 9484/16 ΣΠΚ/νικ/ΔΛ 7
ΚΑΛΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ 27. Να συστήσουν ένα εθνικό σχέδιο για τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων, μέχρι το τέλος του 2017, είτε ως νέο πρόγραμμα είτε ενσωματωμένο σε ήδη υπάρχον σχέδιο, σε συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους φορείς, ώστε να καταστεί αυτονόητη για τους καταναλωτές η υγιεινή επιλογή έως το 2020, μέσω της διάθεσης περισσότερων τροφίμων με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, κορεσμένα λίπη, πρόσθετα σάκχαρα, ενεργειακή αξία και, κατά περίπτωση, μέσω μειωμένου μεγέθους μερίδων, ως ενδείκνυται, και να παρέχονται πληροφορίες για τη διατροφική σύνθεση των μεταποιημένων τροφίμων. Τα τοπικά και παραδοσιακά τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των γεωγραφικών ενδείξεων 19, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας, μπορούν να τυγχάνουν ιδιαίτερης προσοχής, λαμβανομένης υπόψη της εθνικής κατάστασης, παραδείγματος χάριν της συμβολής τους στη συνολική πρόσληψη δια της τροφής. 28. Να εκμεταλλευτούν πλήρως όλες τις υφιστάμενες δομές και μέσα, συμπεριλαμβανομένων των διαδικτυακών εργαλείων της πλατφόρμας της ΕΕ για την πολιτική της υγείας 20, ώστε να ανταλλάξουν εμπειρίες σχετικά με νέες πρωτοβουλίες και δράσεις, καθώς και βέλτιστες πρακτικές, με στόχο την προώθηση της βελτίωσης των τροφίμων. ΚΑΛΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 29. Να υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις, τουλάχιστον ανά διετία, για την πρόοδο που επιτελείται όσον αφορά τις πρωτοβουλίες για τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων και να ανταλλάσσουν κριτήρια αναφοράς, εφόσον υπάρχουν, βέλτιστες πρακτικές υλοποίησης και αποτελέσματα στο πλαίσιο της ομάδας υψηλού επιπέδου για τη διατροφή και τη σωματική άσκηση 21. 30. Να ενσωματώσουν την πολλαπλή διάσταση της βελτίωσης των προϊόντων τροφίμων, μέσω της συμμετοχής εκπροσώπων που είναι αρμόδιοι για τους τομείς της υγείας, της γεωργίας των τροφίμων, της οικονομίας και της διανομής, της καινοτομίας, της έρευνας και της εσωτερικής αγοράς στις δράσεις που έχουν αναληφθεί. 31. Να ενισχύσουν τεχνολογικά και ερευνητικά έργα στον τομέα της βελτίωσης των τροφίμων με σκοπό την ανάπτυξη και την εφαρμογή ορθών και ενημερωμένων επιστημονικών γνώσεων. 19 20 21 http://ec.europa.eu/trade/policy/accessing-markets/intellectual-property/geographicalindications/ http://ec.europa.eu/health/interest_groups/policy_platform/index_en.htm http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/high_level_group/index_en.htm 9484/16 ΣΠΚ/νικ/ΔΛ 8
32. Να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση και να διευκολύνουν τη συμμετοχή των ΜΜΕ, π.χ. υποστηρίζοντας ερευνητικά σχέδια που αποσκοπούν να βελτιώσουν τη σύνθεση των τροφίμων, τη διάδοση πληροφοριών σχετικά με τις τεχνικές βελτίωσης των προϊόντων τροφίμων και την εφαρμογή κριτηρίων που αφορούν τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων, των σχετικών διαρθρωτικών ταμείων, παρέχοντας έτσι οικονομικά προσιτές λύσεις για τις ΜΜΕ όταν αυτές βελτιώνουν προϊόντα τροφίμων. ΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 33. Να αξιολογήσει τα υφιστάμενα κριτήρια αναφοράς για τη μείωση του αλατιού και των κορεσμένων λιπαρών στα πλαίσια της ΕΕ όσον αφορά εθνικές πρωτοβουλίες περί αλατιού και εθνικές πρωτοβουλίες για επιλεγμένα θρεπτικά συστατικά και να στηρίξει την ανάπτυξη νέων πιθανών κριτηρίων αναφοράς στο πλαίσιο της ομάδας υψηλού επιπέδου εντός σαφούς χρονοδιαγράμματος. 34. Στο πλαίσιο του σεβασμού της αρμοδιότητας των κρατών μελών, να συνεχίσει να προβλέπει τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων φορέων σε ενωσιακό επίπεδο, μεταξύ άλλων των επιχειρήσεων τροφίμων, στη διαδικασία βελτίωσης των προϊόντων τροφίμων, με τους εξής τρόπους: α) να συνεχίσει να στηρίζει τον συντονισμό και τη συνεργασία μεταξύ της ομάδας υψηλού επιπέδου για τη διατροφή και τη σωματική άσκηση και της Ευρωπαϊκής πλατφόρμας δράσης για τη διατροφή, τη σωματική άσκηση και την υγεία 22, για περισσότερο εστιασμένες συζητήσεις και ανταλλαγές πληροφοριών για τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων β) να συγκροτήσει ομάδες εργασίας με εμπειρογνώμονες από τα κράτη μέλη και τους ενδιαφερόμενους φορείς στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πλατφόρμας δράσης για τη διατροφή, τη σωματική άσκηση και την υγεία: να καταβάλει προσπάθειες να βελτιώσει τη μεθοδολογία, την ποιότητα και να κοινοποιεί τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων παρακολούθησης 23 να προτείνει πιθανά κριτήρια όσον αφορά το αλάτι, τα κορεσμένα λιπαρά, τα πρόσθετα σάκχαρα και, κατά περίπτωση, το μέγεθος των μερίδων για τις κατηγορίες τροφίμων σε ολόκληρη την τροφική αλυσίδα 22 23 http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/platform/index_en.htm Για σκοπούς παρακολούθησης, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στα ολικά σάκχαρα αντί των πρόσθετων σακχάρων, δεδομένου ότι (προς το παρόν) μπορούν να αναλυθούν μόνο τα ολικά σάκχαρα. 9484/16 ΣΠΚ/νικ/ΔΛ 9
να αναζητήσει άλλους πιθανούς τρόπους για να αυξηθεί η διαθεσιμότητα υγιεινών επιλογών, ιδίως με την αύξηση και των θετικών διατροφικών στοιχείων που συνιστάται να καταναλώνονται και γενικά δεν καταναλώνονται επαρκώς. γ) να υποστηρίξει σαφείς, διαφανείς και ευέλικτες διαδικασίες εργασίας (π.χ. ανταλλαγή πληροφοριών με ηλεκτρονικά μέσα και κατευθύνσεις για τη συνεργασία μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα) και να δημοσιοποιεί την επιτευχθείσα πρόοδο και τα αποτελέσματα των ομάδων εργασίας, π.χ. μέσω της επιγραμμικής πλατφόρμας για την πολιτική της ΕΕ για την υγεία, για να βελτιστοποιήσει τις εργασίες των ομάδων. 35. Να συνεχίσει να στηρίζει τη βελτίωση της επιστημονικής βάσεως, της παρακολούθησης και της συλλογής και ανταλλαγής δεδομένων σε επίπεδο ΕΕ όσον αφορά τα βελτιωμένα προϊόντα, την κατανάλωση και τις νέες μεθόδους παραγωγής Να παρακολουθεί την πρόοδο η οποία θα σκιαγραφηθεί με την κοινή δράση για τη διατροφή και τη σωματική άσκηση (JANPA) 24 που συντονίζεται από τη Γαλλία και που θα αναλύεται υπό το πρίσμα των εργασιών των τρεχουσών δραστηριοτήτων του Περιφερειακού Γραφείου για την Ευρώπη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Κοινού Κέντρου Ερευνών (ΚΚΕρ). 36. Να καλέσει το ΚΚΕρ να συμμετάσχει στην αυτόνομη επαλήθευση και παρακολούθηση των δεσμεύσεων της πλατφόρμας της ΕΕ όσον αφορά τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων, που πρέπει να είναι μετρήσιμη, συγκρίσιμη και να παρακολουθείται με ορθό και διαφανή τρόπο. 37. Να ενισχύσει τον συντονισμό και την εναρμόνιση των ερευνητικών δραστηριοτήτων και των ανοικτών ερευνητικών δεδομένων, για την υποστήριξη της ανάπτυξης βελτιωμένων προϊόντων διατροφής μέσω της πρωτοβουλίας κοινού προγραμματισμού: Υγιεινή διατροφή για μια υγιεινή ζωή 38. Να συντονίζει εκ του σύνεγγυς, όπου είναι δυνατόν, όλες τις νέες δραστηριότητες όσον αφορά τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων με υφιστάμενες ομάδες και δράσεις, όπως η JANPA και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δράσης για το αλάτι της ΠΟΥ (ESAN, που συντονίζει η Ελβετία). 24 http://www.janpa.eu/ 9484/16 ΣΠΚ/νικ/ΔΛ 10
39. Να διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, ιδίως μέσω των ακόλουθων δράσεων: α) σύσταση ειδικών σελίδων για τη βελτίωση των προϊόντων τροφίμων στη διαδικτυακή πλατφόρμα για την πολιτική υγείας της ΕΕ πολλών ενδιαφερομένων, με συνδέσμους προς υφιστάμενες βάσεις δεδομένων, όπου είναι δυνατόν, όπου όλοι οι παράγοντες μπορούν να ανταλλάσσουν εμπειρίες, προκλήσεις, γνώσεις, να παρουσιάζουν αποτελέσματα, να προσδιορίζουν εμπόδια στην εσωτερική αγορά της ΕΕ και να ανταλλάσσουν πιθανές λύσεις για τα εμπόδια αυτά β) ενημέρωση όλων των ενδιαφερόμενων μερών για τις ενέργειες που σχεδιάζονται και εφαρμόζονται κατά τις τακτικές συνεδριάσεις της ομάδας υψηλού επιπέδου και της πλατφόρμας δράσης της ΕΕ για τη διατροφή, τη σωματική άσκηση και την υγεία. 9484/16 ΣΠΚ/νικ/ΔΛ 11