Μελέτη Περίπτωσης Θερμομονωτικά Υλικά (Στ τάξη)

Μελέτη Περίπτωσης Θερμομονωτικά Υλικά (Στ τάξη) Η περίπτωση αυτής της μελέτης αποτελεί ένα εκπαιδευτικό ο οποίος δίδαξε σε μαθητές Στ τάξης Δημοτικού δύο ογδοντάλεπτα μαθήματα Φυσικών Επιστημών με θέμα «Θερμομονωτικά υλικά». Πρώτο ογδοντάλεπτο διδασκαλίας του κεφαλαίου της πίεσης Α. Αφόρμηση Στο πρώτο ογδοντάλεπτο ο εκπαιδευτικός απλά όρισε στους μαθητές του το θέμα με το οποίο θα ασχολούνταν στο μάθημα αυτό. Αυτό το έκανε υποβάλλοντάς τους το πρόβλημα που θα τους απασχολούσε και το αντίστοιχο ερώτημα. 1. Δάσκαλος: Κάποιος κυνηγός έχει ένα πρόβλημα. Θέλει να πάρει τον καφέ μαζί του τον οποίο θέλει να διατηρήσει ζεστό. Άρα έχω το ερώτημα [ο δάσκαλος γράφει στον πίνακα].,..εδώ είναι το ερώτημα μας πάνω στο οποίο θα στηριχθεί το μάθημα και θα συζητήσουμε. Ναι Κωνσταντίνο 2. Κωνσταντίνος: Ναι ου 3. Δάσκαλος: Πώς μπορεί ο κυνηγός να διατηρήσει τον καφέ του ζεστό; Ναι Αντώνη; Β. Ιδέες μαθητών και δικαιολόγηση τους Β2. Ιδέες για το θέρμο: Ακολούθως, οι μαθητές άρχισαν να εκφράζουν τις ιδέες τους προσπαθώντας έτσι να απαντήσουν στο αρχικό ερώτημα που τους υπέβαλε ο εκπαιδευτικός. 4. Αντώνης: Μπορεί να τον βάλει σε ένα θέρμο εεε τοον 5. Δάσκαλος: Εξαρτάται. Άλλος..Καλά τί, τι είναι εκείνο που κάμνει ο θέρμος ώστε να διατηρήσει ζεστόν τον καφέ..ναι 6. Μαθήτρια: Τα υλικά που τον έχουν φτιάξει; 7. Δάσκαλος: Συγνώμη; 8. Μαθήτρια: Τα υλικά. 9. Δάσκαλος: Τα υλικά που έφτιαξαν τον θερμό μπορεί να διατηρήσουν ζεστόν τον καφέ. Μάλιστα Τι κάνουν οι μαθητές: Σε αυτό το κομμάτι ο Αντώνης αναφέρεται στο θέρμο ως τη λύση για το πρόβλημα του κυνηγού. Ακολούθως θέλοντας να δικαιολογήσει την ιδέα του αυτή αναφέρεται στα υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένος ένας θέρμος. Όμως, δεν συμπληρώνει την απάντησή του για να την τεκμηριώσει. Τι κάνει ο εκπαιδευτικός: Ο εκπαιδευτικός ακούγοντας την ιδέα του Αντώνη του ζητάει να του τεκμηριώσει την απάντησή του επεξηγώντας του τον μηχανισμό λειτουργίας του θέρμου. Βλέποντας τον μαθητή αυτό να μην επιχειρηματολογεί προσπαθεί να τον ωθήσει σε κάτι τέτοιο κάτι όμως που ο μαθητής τελικά δεν κάνει και ο εκπαιδευτικός εκφράζει την ιδέα που κατάλαβε ότι μπορεί να εννοούσε ο μαθητής του. Συγκεκριμένα, λέει ότι τα υλικά αυτά μπορούν να διατηρήσουν τον καφέ ζεστό. 1

10. Μαθήτρια: Επειδή ο θέρμος είναι κατασκευασμένος,εεε, από μέταλλο. Το μέταλλο είναι καλός αγωγός της θερμότητας κι έτσι διατηρά τον καφέ ζεστό. 11. Δάσκαλος: Ναι Ναι Αντώνη. 12. Αντώνης: Δεν εμποδίζει τη θερμότητα να βγει έξω. 13. Δάσκαλος: Ναι ναι,ναι 14. Μαθήτρια: Κύριε εγώ νομίζω τα, τα υλικά που είναι φτιαγμένος, ότι δεν αφήνουν την θερμότητα να βγει έξω 15. Δάσκαλος: Ναι καλά γιατί βγαίνει η θερμότητα έξω; Γιατί η θερμότητα βγαίνει έξω; και που πηγαίνει η θερμότητα;..ναι Μιχάλη 16. Μιχάλης: Νομίζω η θερμότητα πάει προς τα πάνω 17. Δάσκαλος: Ναι 18. Μιχάλης: ο θέρμος είναι κλειστός για να εμποδίζει τη θερμότητα να βγαίνει. Τι κάνουν οι μαθητές: Ο μαθητής στο διάλογο 10 φαίνεται να εκτελεί ένα λανθασμένο συλλογισμό εκφράζοντας μία εναλλακτική ιδέα. Έτσι αναφέρεται στην αγωγιμότητα θέλοντας να υποστηρίξει ότι αφού ο θέρμος είναι καλός αγωγός της θερμότητας έτσι διατηρά τον καφέ ζεστό. Από την άλλη όμως ο Αντώνης αναφέρεται σε κάτι εντελώς αντίθετο λέγοντας ότι ο θέρμος δεν εμποδίζει τη θερμότητα να βγει έξω και άρα αυτό υποδεικνύει ότι ο θέρμος αφήνει τη θερμότητα να φύγει έξω. Η μαθήτρια όμως στον διάλογο 14 συμφωνεί με αυτό που είπε και ο μαθητής στο διάλογο 10, λέγοντας ότι τα υλικά κατασκευής του θέρμου δεν αφήνουν τη θερμότητα να βγει έξω από αυτόν. Τέλος, ένας άλλος μαθητής εξέφρασε την ιδέα ότι η θερμότητα πάει προς τα πάνω αλλά ίσως σε αυτό το σημείο να είχε στο μυαλό του ότι ο ζεστός αέρας πάει προς τα πάνω. Το πιο πιθανό είναι ο μαθητής εδώ να χρησιμοποιεί μία εμπειρία καθημερινής ζωής, π.χ. στην περίπτωση του ζεστού τσαγιού όλοι βλέπουμε κάτι να πηγαίνει προς τα πάνω και ίσως αυτό το κάτι ο μαθητής εδώ να το ονόμασε «θερμότητα». Τι κάνει ο εκπαιδευτικός: Σε αυτό το κομμάτι του διαλόγου ο εκπαιδευτικός θα μπορούσε να δώσει περισσότερη σημασία στις πρώτες ιδέες που αναφέρθηκαν από τους μαθητές του. Αν έκανε κάτι τέτοιο τότε θα του ήταν περισσότερο εύκολο τόσο να ερμηνεύσει και να διευκρινίσει για τις ιδέες που ακούστηκαν, όσο και να οδηγήσει τη συζήτηση κατευθείαν στο θέμα των θερμομονωτικών υλικών. Ακολούθως, έδωσε σημασία στο σημείο όπου αναφέρθηκε από ένα μαθητή ότι η θερμότητα πάει πάνω με στόχο να εξηγήσει το συλλογισμό του ο μαθητής. Β2: Αλλαγή συζήτησης Σε αυτό το κομμάτι του διαλόγου ο εκπαιδευτικός μεταφέρει τους μαθητές σε μία άλλη κατάσταση με στόχο να πάψουν τα παιδιά να ασχολούνται με την περίπτωση του θέρμου. Αυτό το έκανε γιατί ίσως έβλεπε ότι ο θέρμος ήταν κάτι που κρατούσε τη σκέψη των μαθητών στάσιμη και χωρίς να του οδηγεί στην επίλυση του αρχικού προβλήματος που τους είχε τεθεί. 19. Δάσκαλος: Μπορείτε να συμφωνήσετε, να διαφωνήσετε με τον συμμαθητή σας, να συμπληρώσετε. Δεν συμπληρώνετε. Πέστε ότι αυτός ο κύριος δεν έχει θέρμο. Τί μπορεί να κάμει; Εξύπνησεν το πρωϊ, επρόσεξεν ότι θέρμο δεν έχει σπίτι, αρκετοί από σας ίσως να μην έχετε καν Όμως απλώς θέλει τον καφέ του να τον διατηρήσει ζεστό. Μπορεί να πάρει κάτι μαζί του; Τι νομίζετε ότι μπορεί να κάμει; 2

20. Μαθήτρια: Εν μπορεί να πιάσει στο δρόμο; 21. Δάσκαλος: Συγνώμη; 22. Μαθήτρια: Να πιάσει στο δρόμο 23. Δάσκαλος: Η ώρα πέντε το πρωϊ τα χαράματα Μαργαρίτα;.. 24. Μαργαρίτα: Άφηστο 25. Δάσκαλος: Πες μου. 26. Μαργαρίτα: Μπορεί να πιάει ένα μαύρο μπουκάλι; 27. Δάσκαλος: Να πάρει ένα μαύρο μπουκάλι. Για ποιο λόγο; 28. Μαργαρίτα: Γιατί το μαύρο, απορροφά τις ακτίνες του ήλιου 29. Δάσκαλος: Να πάρει ένα μαύρο μπουκάλι. Συμφωνείτε με την συμμαθήτρια σας; Κάποιος να προσθέσει κάτι; Ναι 30. Μαθήτρια: Εγώ συμφωνώ. 31. Δάσκαλος: Εντάξει άλλος. άποψη άλλου; Άντρια; Ναι; Τι κάνουν οι μαθητές: Εδώ οι μαθητές αναφέρονται σε ένα άλλο τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να διατηρήσουν το καφέ ζεστό κάνοντας αναφορά στη διάδοση θερμότητας με ακτινοβολία. Έτσι, κάποιος μαθητής μίλησε για τη χρήση ενός μαύρου μπουκαλιού στον οποίο να αποθηκευτεί ο καφές γιατί το μαύρο χρώμα απορροφά τις ακτίνες του ήλιου και έτσι θα διατηρείται ο καφές ζεστός. Αυτή η ιδέα του μαθητή προέρχεται ξεκάθαρα από εμπειρίες καθημερινής ζωής με βάση τις οποίες επιχειρηματολογεί. Τι κάνει ο εκπαιδευτικός: Στο άκουσμα του παράγοντα του χρώματος φαίνεται ο εκπαιδευτικός να μην έδωσε και πολύ σημασία, ίσως επειδή δεν είχε να κάνει με το θέμα που καθόρισε να διδάξει στο μάθημά του. Δεν προσπέρασε όμως τις ιδέες των μαθητών του αλλά προχώρησε ζητώντας από τους μαθητές του να πούνε την άποψή τους για ότι ειπώθηκε για τον παράγοντα του χρώματος. Με αυτό τον τρόπο τους ωθεί να επιχειρηματολογήσουν και έτσι να αρχίσουν να αξιολογούν τα όσα ακούγονται στο μάθημα αλλά και να ενισχύουν τις δεξιότητές τους. 32. Μαθητής: Κύριε νομίζω ότι, όπως λέει κι η Μαργαρίτα, μπορούμε να το τυλίξουμε με κάτι, ας πούμε με καποιά πετσέτα, για να μεν βγαίνει η θερμότητα επειδή εν μαύρο το μπουκάλι τζαι έννα κολλά, εντάξει όι πολλή θερμότητα αλλά έν θα βγαίνει, εν θα κρυώνει όσον η.. 33. Δάσκαλος: Ναι Άλλος; άρα να ;;; είπε ο συμμαθητής σας, να χρησιμοποιήσουμε μαύρο μπουκάλι. Προηγουμένως ο Μιχάλης είχε πει για μέταλλο ή ο θέρμος φτιαγμένος από μέταλλο Άλλο; Λοιπόν, θα σας αφήσω στην ομάδα σας να σκεφτείτε ένα τρόπο, με τον οποίο ίσως ο κυνηγός μπορεί τον καφέ του να τον διατηρήσει ζεστό. Συζητείστε στην ομάδα σας και θα δούμε τα αποτελέσματα μας σε 2-3 λεπτά. Τι κάνουν οι μαθητές: Σε αυτό το σημείο οι μαθητές κάνουν αναφορά στους τρόπους θερμομόνωσης αντικειμένων. Συγκεκριμένα μιλούν για την περίπτωση όπου όταν τυλίξεις το θέρμο με μία πετσέτα η οποία θα κατά τη θερμότητα και δεν θα την αφήνει να φεύγει. Και πάλι βλέπουμε οι μαθητές να επιμένουν να χρησιμοποιούν τις εμπειρίες τους για να αναφερθούν σε φαινόμενα και να τα εξηγήσουν. Για παράδειγμα κάποιο από αυτά τα 3

παιδιά μπορεί να είδε τους γονείς του να σκεπάζουν το ζεστό φαγητό με πετσέτα ή ακόμη να το τυλίγουν με αυτή. Κάτι τέτοιο τους βοηθάει να επεξηγήσουν αυτό που τους καλεί ο εκπαιδευτικός. Τι κάνει ο εκπαιδευτικός: Ο εκπαιδευτικός επαναλαμβάνει ιδέες των μαθητών για να τις υπενθυμίσει στους μαθητές του αλλά και για να τις επαναφέρει στη συζήτηση. Έτσι τους μιλά για το μέταλλο από το οποίο είναι φτιαγμένος ο θέρμος και ακολούθως του αφήνει να συζητήσουν στις ομάδες τους και αφού καταλήξουν σε ιδέες να τις συζητήσουν στην ολομέλεια της τάξης. 34. Δάσκαλος: Το λοιπόν, γυρίζουμε όλοι εδώ, τις σελίδες τις οποίες είχατε μοιραστεί μαζί μου, να τις μοιραστούμε στην τάξη. Ξεκινούμε από αυτή την ομάδα. Τί είχατε εισηγηθεί; 35. Μαθητής: Είπαμε να πιάσουμε ένα μπουκάλι, μαύρο μπουκάλι, και να το κλείσουμε που πάνω, με το στούπωμα του τζαι να βάλουμε τζαι ένα κομμάτι πετσέτα που πάνω. 36. Δάσκαλος: Η ομάδα αυτή είπε να πιάσουμε ένα μπουκάλι, να το κλείσουμε από πάνω, έχω εδώ ένα μπουκάλι, τζαι να βάλουμε ένα κομμάτι πετσέτα από πάνω. Γιατί να βάλουμε ένα κομμάτι πετσέτα από πάνω; 37. Μαθητής: Για να για να εμποδίσουμε τη ζέστη να βγαίνει από πάνω 38. Δάσκαλος: Για να εμποδίσει τη ζέστη να βγει από πάνω Συμφωνείτε με την άποψη αυτήν αυτής της ομάδας; Κάτια; 39. Κάτια: Συμφωνούμε αλλά εμείς θα εβάζαμε μαύρο μπουκάλι και να βάλουμε τζαι και γύρω πετσέτα. 40. Δάσκαλος: Θα εβάζετε μαύρο μπουκάλι και γύρω, γύρω πετσέτα. Και πετσέτα από πάνω Γιατί να βάλετε πετσέτα; 41. Κάτια: Για να μην αφήσει τη. θερμότητα 42. Δάσκαλος: Για να μην αφήσει τη θερμότητα η πετσέτα να βγει έξω. Ναι; 43. Μαθητής: Κύριε και εμείς συμφωνούμε αλλά αν μπορούμε να βάλουμε κάτι μάλλινο, μπορούμε να μεν αφήσουμε τη θερμότητα να βγει έξω. 44. Δάσκαλος: Ναι. Εδώ η ομάδα μιλά για μάλλινο..ναι 45. Μαθήτρια: Να συμπληρώσω; 46. Δάσκαλος: Ναι 47. Μαθήτρια: Μπορούμε, η πετσέτα να απορροφήσει τη θερμότητα τζαι έννα μείνει, έννα μείνει..μένει μέσα στην πετσέτα η θερμότητα τζαι 48. Δάσκαλος: Δηλαδή η πετσέτα θα απορροφήσει τη θερμότητα την οποία θα αφήσει μέσα. Δεν θα αφήσει να βγει έξω. Άλλη ομάδα; Εσείς Χάρη; 49. Χάρης: Πιστεύουμε και εμείς το ίδιο. Ότι αν καλύψουμε την μπουκάλα με μια πετσέτα, εεε δεν θα αφήνει την θερμότητα η οποία ξέρουμε ότι είναι πιο ελαφριά, πάει προς τα πάνω, και βάζαμε και γύρω, γύρω που την μπουκάλα πετσέτα αλλά και από πάνω για να μεν αφήκει τη θερμότητα να βγει έξω. 50. Δάσκαλος: Καλά, εφόσον η θερμότητα πηγαίνει από πάνω γιατί να βάλουμε πετσέτα στο πλάι; 51. Χάρης: Επειδή τα τοιχώματα της μπουκάλας έχουν επαφή με το νερό, με τον καφέ. Ο καφές επειδή είναι ζεστός, δίνει τη θερμότητα του στο πλαστικό το οποίον εν καλός αγωγός της θερμότητας και αν βάλουμε την πετσέτα από έξω δε θα αφήνει τη θερμότητα να βγει έξω 4

Τι κάνουν οι μαθητές: Οι μαθητές εδώ συνδέουν τις ιδέες τους και καταλήγουν σε μία δική τους θεωρία. Έτσι αναφέρονται και πάλι στην περίπτωση της πετσέτας και επιμένουν στο σκούρο χρώμα του θέρμου. Ο μαθητής στο διάλογο 35 αναφέρεται σε μαύρο μπουκάλι το οποίο θα είναι πωματισμένο και θα έχει στο στόμιό του μία πετσέτα. Αυτή η ιδέα είναι σωστή αλλά λανθασμένη σε αυτό το συγκείμενο. Ίσως να έκανε αναφορά σε κάτι τέτοιο λόγω της ιδέας που έχει ότι ο ζεστός αέρας, και άρα η θερμότητα για αυτόν, πάει προς τα πάνω. Έτσι με το πώμα και τη πετσέτα διπλασιάζουν την αποθήκευση θερμότητας στο εσωτερικό του θέρμου. Με την απάντηση αυτού του μαθητή συμφωνούν και άλλοι μαθητές με τη μόνη διαφορά ότι αυτή θα τύλιγαν την μπουκάλα με την πετσέτα και δε θα έβαζαν μόνο στο στόμιο της. Αυτή η απάντηση κρύβει πίσω της το σκεπτικό του προηγούμενου μαθητή. Ένας άλλος μαθητής έστω και αν συμφωνεί με τα προαναφερθέντα μιλά για την αντικατάσταση της πετσέτας με ένα μάλλινο ρούχο. Κάτι τέτοιο μπορεί να πειγάζει από την περίπτωση όπου το χειμώνα για να ζεσταθούμε ακόμη περισσότερο φοράμε μάλλινα ρούχα. Έτσι, κάνοντας τη σύγκριση των δύο αυτών καταστάσεων υπέθεσε ότι το μάλλινο ρούχο θα κρατήσει περισσότερο ζεστό το καφέ παρά η πετσέτα. Μία άλλη μαθήτρια μιλά για το τι γίνεται στην περίπτωση της πετσέτας και κρατά τον καφέ ζεστό. Έτσι, λέει ότι η πετσέτα θα απορροφά τη θερμότητα και έτσι θα μένει μέσα σε αυτή και δε θα φεύγει στην ατμόσφαιρα. Άρα εδώ η μαθήτρια θεωρεί τη πετσέτα χώρο αποθήκευσης της θερμότητας και έτσι αυτή θα διατηρεί τον καφέ ζεστό. Η προηγούμενη ιδέα χρησιμοποιείται από άλλους μαθητές για να ενισχύσουν την άποψη που εξέφρασαν κι αυτοί πριν. Δηλαδή, μιλούν για την πετσέτα με την οποία θα καλύψουν γύρω, γύρω την μπουκάλα αλλά και από πάνω της και με αυτό θα καταφέρουν να μη πηγαίνει η η θερμότητα που είναι ελαφριά προς τα πάνω και να αποθηκεύεται στα πλάγιά της και να διατηρείται έτσι ο καφές ζεστός. Κάτι τέτοιο αποσπά την προσοχή γιατί ο Χάρης εδώ αναφέρεται σε χαρακτηριστικό της θερμότητας, λέγοντας ότι είναι ελαφριά και πως πάει προς τα πάνω. Κάτι τέτοιο μπορεί να το άκουσε ή να το είδε αφού για παράδειγμα οι μαθητές καθημερινά βλέπουν νερό να βράζει και να φεύγουν από αυτό ατμοί οι οποίοι πηγαίνουν προς τα πάνω πάντα. Έτσι τους υδρατμούς τους μεταφράζουν ως η θερμότητα που φεύγει από αυτό και την οποία βλέπουν πραγματικά να κατευθύνεται προς τα πάνω. Ο Χάρης μετά απ κάλεσμα του εκπαιδευτικού αναφέρεται στο γιατί να τοποθετηθεί πετσέτα στα πλάγια της αφού η θερμότητα φεύγει μόνο προς τα πάνω. Αυτό το τεκμηριώνει ο μαθητής αναφερόμενος στην επφαή που έχει η πετσέτα (αποθηκευτής θερμότητας) με τα τοιψώματα της μπουκάλας και ακολούθως αυτά με τον καφέ. Επίσης, αναφέρεται στην αγωγιμότητα του πλαστικού θέρμου ο οποίος είναι καλός αγωγός της θερμότητας και η πετσέτα από έξω δε θα αφήνει τη θερμότητα να βγεί έξω. Εδώ φαίνεται ότι ο μαθητής δεν κατανοεί την έννοια του «καλού αγωγού» αφού από ότι φαίνεται νομίζει ότι ο καλός αγωγός της θερμότητας είναι αυτός που την αφήνει να φύγει. Τι κάνει ο εκπαιδευτικός: Ο εκπαιδευτικός ζητά εξηγήσεις από τους μαθητές του σχετικά με το γιατί να πρέπει να τοποθετηθεί πετσέτα πάνω από το στόμιο του μπουκαλιού. Κάτι τέτοιο το κάνει για να πάρει διευκρινίσεις για την απάντηση αλλά και να κατανοήσει το σκεπτικό των μαθητών που αναφέρθηκαν σε κάτι τέτοιο. Έτσι, ασχολείται σε αρκετό βαθμό με τις ιδέες αυτές των μαθητών του παραβλέποντας την απάντηση του μαθητή που μίλησε για την αντικατάσταση της πετσέτας με μάλλινο ρούχο. Σε αυτή την ιδέα ο εκπαιδευτικός θα μπορούσε να ζητήσει εξηγήσεις για καταλάβει τη λογική του μαθητή που εξέφρασε κάτι τέτοιο. 5

Γενικά, σε αυτό το κομμάτι ο εκπαιδευτικός αφήνει τους μαθητές του ελεύθερους να εκφράσουν τις ιδέες που συζήτησαν στις ομάδες τους και το μόνο που κάνει έντονα είναι να τους ζητά εξηγήσεις αλλά και να ζητά την άποψη όλων των μαθητών του. 52. Δάσκαλος: Ναι. Προηγουμένως ο Μιχάλης εκεί εμίλησε για θέρμους μεταλλικούς. Γιατί να χρησιμοποιήσουμε πετσέτα; Κάποιο ρούχο δηλαδή και όχι κάποιο μέταλλο; Για παράδειγμα αλουμινόχαρτο, εν μέταλλο Ναι. 53. Μαθήτρια: Η ομάδα μας εσκέφτηκε να πιάει ένα κουτί αναψυκτικού, να το αδειάσει, να βάλει μέσα τον καφέ, να το κλείσει, τζαι να το τυλίξει με μια κουβέρτα 54. Δάσκαλος: Γιατί να το τυλίξει με μια κουβέρτα; 55. Μαθήτρια Για να το κρατήσει ζεστό 56. Δάσκαλος: Ναι. Τί είναι εκείνο το οποίο θα κάμει δηλαδή η κουβέρτα; Πώς θα το διατηρήσει ζεστό; 57. Μαθήτρια: Μάλλινη κουβέρτα 58. Δάσκαλος: Μάλλινη. Ναι 59. Μαθήτρια: Η οποία θα κατακρατεί τη θερμότητα σε τζίντο χώρο 60. Δάσκαλος: Κατακρατεί τη θερμότητα σε εκείνο το χώρο. Ναι Σταύρο 61. Σταύρος: Ε κύριε έν αφήνει τη θερμότητα να βγει Τι κάνουν οι μαθητές: Προκύπτουν και άλλες ιδέες από τους μαθητές σε αυτό το μέρος του μαθήματος. Συγκεκριμένα μία μαθήτρια κάνει αναφορά στο τενεκεδάκι του αναψυκτικού το οποίο θα πρέπει ο κυνηγός να βάλει μέσα τον καφέ του, να το κλείσει και ακολούθως να το τυλίξει με μία πετσέτα. Είναι σημαντικό να πω ότι έστω και αν αναφέρονται καινούργιες ιδέες εντούτοις όλες ακολουθούν το ίδιο σκεπτικό. Εντούτοις επανέρχεται η ιδέα της μάλλινης κουβέρτας η οποία και εδώ αφήνεται και δεν σχολιάζεται περισσότερο. Τι κάνει ο εκπαιδευτικός: Σε αυτό το κομμάτι ο εκπαιδευτικός επαναφέρει τη συζήτηση στους θέρμους με τους οποίους ασχολήθηκαν στην αρχή του μαθήματος οι μαθητές. Έτσι, προτείνει ιδέες με τις οποίες ζητά από τους μαθητές να καταπιαστούν και να αναφερθούν σε αυτές. Κάτι τέτοιο το κάνει υπό μορφή υποβολής ερωτήσεων. Ακούγονται καινούργιες ιδέες και ο εκπαιδευτικός ζητά από του μαθητές του εξηγήσεις ψάχνοντας να καταλάβει την εμμονή των μαθητών με κάποιες ιδέες που ακούστηκαν από πιο πριν στο μάθημα. 62. Δάσκαλος: Δεν αφήνει τη θερμότητα να βγει.όμως εμένα μου δημιουργηθήκαν δύο απορίες βασικά. Η μια έχει να κάμει με το μέταλλο το οποίον αναφέρεται. Εφόσον η θέρμοι είναι μεταλλικοί, γιατί να μην χρησιμοποιήσει κάποιο μέταλλο; Και η άλλη απορία, μισό λεπτό, είναι, εφόσον έχετε δει η θερμότητα.. ο θερμός αέρας που βγαίνει προς τα πάνω, γιατί να χρειαστεί να τυλίξω όλη την μπουκάλα με το υλικό μου και να μην βάλω μόνο από πάνω όπως το τυλίξατε πριν στις ομάδες; Ναι 63. Μαθήτρια: Να πω για το μέταλλο; 64. Δάσκαλος: Για όποιο θέλεις 65. Μαθήτρια: Είπαμε ότι το ασημόχαρτο εν θα το κρατήσει γιατί εν πολύ λεπτό και τσαλακώνεται τζαι εν θα, πρώτα από όλα εν θα κρατηθεί γύρω..αν κρατηθεί 6

γύρω που την μπουκάλα εν λεπτό τζαι εν θα κρατήσει τίποτε, εν εσιει κάτι να το κρατήσει 66. Δάσκαλος: Άρα να βάλει περισσότερα στρώματα μετάλλου 67. Μαθήτρια: Τι; 68. Δάσκαλος: Να βάλει περισσότερα στρώματα.να το τυλίξει αρκετές φορές γύρω από το τενεκεδάκι. Και όσον αφορά το κράτημα, μπορεί για παράδειγμα να το κολλήσει, ή να το δέσει. Ναι 69. Μαθητής: Το αλουμινόχαρτο δεν μπορεί να απορροφήσει τη θερμότητα ή να τον κρατήσει στο χώρο εκεί, ενώ η πετσέτα απορροφά τους υδρατμούς που πηγαίνουν, τζαι διατηρεί την μπουκάλα ζεστή 70. Δάσκαλος: Το μεταλλικό α. ξαναπές μου.. Δεν 71. Μαθητής: Το αλουμινόχαρτο δεν μπορεί να απορροφήσει τον, τους υδρατμούς που πάνε από τον εξάτμιση του 72. Δάσκαλος: Ναι τους υδρατμούς οι οποίοι θα βγουν από το ζεστό καφέ..ναι 73. Μαθητής: Ενώ η πετσέτα, η πετσέτα μπορεί να κρατήσει τους υδρατμούς από τον αέρα μέσα στο χώρο. Για αυτό να τυλίξουμε ολόκληρη την μπουκάλα και μόνο που πάνω 74. Δάσκαλος: Ναι 75. Μαθητής: ;;; 76. Μαθητής: ;;; 77. Δάσκαλος: Ναι. Η συμμαθήτρια εδώ σου λέει ότι είναι το αντίθετο το οποίο θα γίνει. Το αλουμινόχαρτο θα απορροφήσει τη θερμότητα και το ρούχο δε θα δε θα αφήσει το ζεστό, τους υδρατμούς όπως είπες ( κάποιος φωνάζει ΚΥΡΙΕ) εε, να φύγουν. Ναι, ναι Κωνσταντίνα 78. Κωνσταντίνα: Κύριε, ας πούμε άμαν, άμαν βρεχτεί ένααα τραπέζι ;;; σκουπίζουμεν το με την πετσέτα που έν να απορροφήσει το νερό. 79. Δάσκαλος: Άρα η πετσέτα απορροφεί το νερό απορροφά και τη θερμότητα 80. Κωνσταντίνα: Ναι 81. Δάσκαλος: Ναι Μιχάλη 82. Μιχάλης Το αλουμινόχαρτο, μερικές φορές χρησιμοποιούμεν το για να τυλίξουμε ένα φαγητό το οποίο θέλουμε να κρατήσουμε ζεστό. Ε όταν το ανοίξουμε δε θα κρυώσει ενώ άμαν το τυλίξεις με μια πετσέτα ένναααα κρυώσει πιο γρήγορα παρά με το αλουμινόχαρτο. 83. Δάσκαλος: Άρα. Ε προηγουμένως εμίλησες για ρούχο, να τυλίξουμε με ρούχο. Πρώτα είχες μιλήσει για μεταλλικούς θέρμους, μετά είχες μιλήσει για ρούχο και μπουκάλα και τώρα επανέρχεσαι στο μέταλλο; Ναι, ναι Σταύρο 84. Σταύρος: Κύριε, εγώ πιστεύω ότι το αλουμινόχαρτο επειδή το πρωί ενάν κρύο έξω, ότι έννα απορροφήσει το κρύο και έννα παγώσει ο καφές με το αλουμινόχαρτο.οι να παγώσει έννα κρυώσει. 85. Δάσκαλος: Άρα το αλουμινόχαρτο έννα απορροφήσει το κρύο. Ναι.Ναι Μιχάλη 86. Μιχάλης: Το αλουμινόχαρτο, θα έχει επαφή με την μπουκάλα με τον καφέ, θα διατηρεί τους υδρατμούς μέσα στην μπουκάλα ενώ αντίθετα η πετσέτα αν κάνει κρύο έξω ξέρω, η πετσέτα όπου τη βάλεις πιάνει τη θερμότητα του τοπίου εκείνου έτσι θα απορροφά το κρύο από έξω και θα κρυώσει τον καφέ. 87. Δάσκαλος: Ναι. Κάτι απλά. Είπετε ότι, θα απορροφήσει τους υδρατμούς, δεν είναι; Εάν έχω το μπουκάλι έτσι κλειστό, οι υδρατμοί θα βγαίνουν; [ο δάσκαλος δείχνει στους μαθητές] 88. Μαθητής: Θα βγαίνουν γιατί 7

89. Δάσκαλος: Ναι 90. Μαθήτρια: Νομίζω θα βγαίνει γιατί το μπουκάλι κάπως δρώνει ενώ το νερό μέσα θα είναι ζεστό. 91. Δάσκαλος: Όταν είναι ζεστό το νερό το μπουκάλι δρώνει Ναι; 92. Μαθητής: Επειδή έξω θα είναι κρυάδα, θα δημιουργείται αντίθεση με το εσωτερικό του μπουκαλιού, και όταν έρχεται σε επαφή, το κρύο με την μπουκάλα, θα δημιουργούνται υδρατμοί έξω που την μπουκάλα οι οποίοι θα παγώνουν τον καφέ. 93. Δάσκαλος: Άρα έξω είναι κρύο, μέσα είναι ζέστη, θα δημιουργούνται υδρατμοί οι οποίοι παγώνουν τον καφέ. Αν πούμε το αντίθετο; Αν βάλω κρυό νερό μέσα; 94. Μαθητής: Και έξω να εν ζέστη; 95. Δάσκαλος: Τζαι έξω να εν κρύο; Τί θα γίνει; 96. Μαθητής: Έννα παγώσει παραπάνω 97. Δάσκαλος Θα παγώσει περισσότερο. Άλλος; Ναι. 98. Μαθήτρια: Νομίζω έννα βράσει. 99. Δάσκαλος: Θα βράσει. Θα συμβεί το αντίθετο. 100. Μαθήτρια: Ναι Τι κάνουν οι μαθητές: Από τις ιδέες που έχουν οι μαθητές σε αυτό το μέρος του διαλόγου φαίνεται να ταυτίζουν το πάχος ενός υλικού με το πόσο καλά διατηρεί τη θερμοκρασία του καφέ. Συγκεκριμένα αναφέρονται στο αλουμινόχαρτο το οποίο είναι λεπτό και τσαλακώνεται εύκολα και έτσι δεν είναι ιδανικό για διατήρηση της θερμοκρασίας του καφέ. Μετά από παρέμβαση και ώθηση του εκπαιδευτικού οι μαθητές άρχισαν να συγκρίνουν το αλουμινόχαρτο και την πετσέτα λέγοντας ότι από τη μία το πρώτο δεν απορροφά τη θερμότητα ή δεν την αποθηκεύει στο χώρο και από την άλλη το δεύτερο υλικό απορροφά του υδρατμούς. Εδώ, φαίνεται ότι οι μαθητές εξηγούν τον συλλογισμό τους και αναφέρονται σε οντότητες και χαρακτηριστικά αυτών. Μία άλλη μαθήτρια εκτελεί παρόμοιο συλλογισμό με τον προηγούμενο αναφερόμενη στην πετσέτα η οποία μπορεί να κρατήσει τους υδρατμούς από τον αέρα σε όλο το χώρο, δικαιολογώντας με αυτό τον τρόπο το τύλιγμα της μπουκάλας ολόκληρης και όχι μόνο το στόμιό της. Και αυτή η μαθήτρια επεξηγεί το συλλογισμό της και αναφέρεται σε οντότητες και χαρακτηριστικά τους. Ο Μιχάλης στον διάλογο 82 αναφέρεται ξεκάθαρα σε εμπειρίες καθημερινής ζωής λέγοντας ότι το αλουμινόχαρτο χρησιμοποιείται για το σκέπασμα τον φαγητών ώστε αυτά να διατηρούνται ζεστά. Επίσης, μετά από αυτό λέει ότι όταν ξεσκεπάσουμε το φαγητό τότε αυτό δε θα κρυώσει ενώ αν ήταν σκεπασμένο με πετσέτα τότε θα κρύωνε γρηγορότερα. Σε αυτό το σημείο ο Μιχάλης φαίνεται να συγκρίνει δύο καταστάσεις διαφορετικές χωρίς όμως να εξηγά περισσότερο τον συλλογισμό του. Όμως, στη συνέχεια ο Μιχάλης αναφέρει ότι το αλουμινόχαρτο διατηρεί τους υδρατμούς μέσα αυτή μπουκάλα ενώ η πετσέτα απορροφά τη θερμότητα της ατμόσφαιρας, άρα το κρύο, και έτσι ο καφές θα κρυώσει. Παραλληλίζει με λίγα λόγια μία κατάσταση την οποία γνωρίζει λόγω καθημερινής εμπειρίας με μία άλλη άγνωστη για αυτόν κατάσταση. Ακολούθως, υποβάλλεται μία διαφορετική ιδέα από τον μαθητή στο διάλογο 91 ο οποίος αναφέρει ότι όταν ένα μπουκάλι περιέχει ζεστό νερό τότε αυτό αρχίζει να «ιδρώνει». Ένα τέτοιο ο συλλογισμό τον επεξηγεί ερμηνεύοντας τον τρόπο εμφάνισης των υδρατμών στην μπουκάλα και αναφερόμενη σε όλες τις παραμέτρους που έχουν να κάνουν με το φαινόμενο αυτό. 8

Τι κάνει ο εκπαιδευτικός: Εδώ ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές του να του επισημάνουν ορισμένα πράγματα. Έτσι τους υποβάλει αυτά που θέλει υπό μορφή αποριών. Η πρώτη απορία έχει να κάνει με το μέταλλο το οποίο ως υλικό δεν το συμπεριέλαβαν καθόλου οι μαθητές στις απαντήσεις τους. Η δεύτερη απορία έχει να κάνει με την πορεία που ακολουθεί η θερμότητα και ότι αυτή πάει προς τα πάνω. Έτσι, με βάση αυτό διερωτάται ο εκπαιδευτικός γιατί να υπάρχει λόγος να τυλίξουν τη μπουκάλα με κάποιο υλικό; Δεν αρκεί να την κλείσουν από πάνω; Στην εντύπωση του εκπαιδευτικού ότι οι μαθητές ταυτίζουν το πάχος ενός υλικού με το πόσο καλό θερμομονωτικό υλικό είναι τους ρωτάει αν είναι εντάξει αν τυλίξουν το μπουκάλι με πολλά στρώματα ασημόχαρτου. Προτείνει κάποια πράγματα στους μαθητές για να αποκλείσουν παράγοντες που μπορούν να τους μπερδεύουν και να μην συνάδουν με το πρόβλημα. Στις απόψεις που εκφράστηκαν από τους μαθητές στο διάλογο 71 και 73 φαίνεται να έχει διακρίνει την αντίθεσή τους ο εκπαιδευτικός και έτσι αναδιατυπώνει αυτές τις ιδέες. Επίσης, ο εκπαιδευτικός φαίνεται ότι δίνει αρκετή σημασία στις ιδέες των μαθητών του και έτσι στον διάλογο 82, ο Μιχάλης φάνηκε να έχει εκφράσει κάτι διαφορετικό από αυτό που υποστήριζε προηγουμένως. Κάτι τέτοιο δεν το άφησε απαρατήρητο ο εκπαιδευτικός και έτσι αναδιατυπώνει προηγούμενους ισχυρισμούς του μαθητή αυτού για να τους ακούσει και ο μαθητής αλλά και οι υπόλοιποι μαθητές και έτσι να προκαλέσει συζήτηση διαφορετικού τύπου. Προς το τέλος αυτού του κομματιού της συζήτησης ο εκπαιδευτικός υποβάλει μί αντίστροφη ερώτηση αυτής που υπέβαλε προηγουμένως ρωτώντας τι θα γίνει αν η εξωτερική θερμοκρασία του μπουκαλιού είναι υψηλή και μέσα το μπουκάλι περιέχει κρύο νερό. Έτσι, εκφράζονται δύο αντίθετες απόψεις από τους μαθητές, από τη μία το ότι το νερό θα κρυώσει και από την άλλη ότι το νερό θα βράσει. Οι δύο αυτές ιδέες έμειναν ασχολίαστες ενώ θα μπορούσε ο εκπαιδευτικός να ζητήσει περισσότερες εξηγήσεις από τους μαθητές αυτούς και να προκαλέσει κάποια συζήτηση. Ο λόγος που δεν έκανε κάτι τέτοιο ο εκπαιδευτικός ίσως να είναι το ότι δεν τον έφτανε η ώρα και έπρεπε να προχωρήσει το μάθημά του. Γ: Δίνονται φύλλα εργασίας στους μαθητές 101. Δάσκαλος: Εεεε, το λοιπόν, θα σας δώσω κάποια φυλλάδια. Βασικά είναι ένα για κάθε ομάδα. [Ο δάσκαλος μοιράζει τα φυλλάδια στις ομάδες] Στο οποίο, θα προσπαθήσετε στην ομάδα σας να σκεφτείτε ένα πείραμα το οποίο μπορείτε εσείς να κάμετε, στην τάξη, μέσα από το οποίο θα μπορέσει ο κυνηγός να λύσει τούτο το πρόβλημα. Δηλαδή σκεφτείτε ότι είσαστε εσείς κυνηγοί κι έχετε αυτό το πρόβλημα και θέλετε να κάνετε κάποιο πείραμα το οποίο στη συνέχεια θα μπορούσατε να κάνετε σε περίπτωση που ήσασταν εσείς οι κυνηγοί. [Οι μαθητές εργάζονται στις ομάδες τους] 102. Δάσκαλος: Γενικά θα προσέξετε, σσς, Κωνσταντίνο Γενικά έχω προσέξει ότι, το πείραμα το οποίο έχουν σκεφτεί όλοι, όλες οι ομάδες, είναι το ίδιο. Ποια ομάδα θα ήθελε να μας ανακοινώσει το πείραμα; Το οποίο έχετε σχεδιάσει.. Ναι Κάλια Τι κάνει ο εκπαιδευτικός: Σε αυτό το σημείο ο εκπαιδευτικός απλά στους μαθητές του τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να εργαστούν αφού τους δώσει τα φύλλα εργασίας. Γ1: Ιδέες μαθητών μετά την μελέτη των φύλλων εργασίας-σχεδιασμός πειραμάτων 9

103. Κάλια: Εεεε, να πάρουμε 2-3 τενεκεδάκιαα και μπουκάλες. 104. Δάσκαλος: Ναι 105. Κάλια: Τζαι να βάλουμε τον καφέ μέσα τζαι όταν το βάλουμε θα, στα τενεκεδάκια, να βάλουμε γύρω, γύρω αλουμινόχαρτο τζαι στο ένα τενεκεδάκι αλουμινόχαρτο τζαι στο άλλο τενεκεδάκι, να βάλουμε πετσέτα. 106. Δάσκαλος: Ναι 107. Κάλια: Τζαι να τα αφήσουμε να δούμε ποιον εννα μείνει πιο ζεστό. Τζαι μετά στις μπουκάλες, να βάλουμε πάλε καφέ, να το κλείσουμε που πάνω, το ένα με πετσέτα να βάλουμε που πάνω και γύρω, γύρω πετσέτα πάλε τζαι στο άλλο να βάλουμε αλουμινόχαρτο τζαι να το κλείσουμε. 108. Δάσκαλος: Καλά γιατί να μεν χρησιμοποιήσετε και τενεκεδάκια και μπουκάλια; 109. Κάλια: Ε ας πούμε εν να δούμε το τενεκεδάκι ή η μπουκάλα έν το πιο καλό 110. Δάσκαλος: Άρα ταυτόχρονα εσύ θέλεις να δεις κατά πόσο μπορεί.. 111. Μαθήτρια: Ναι 112. Δάσκαλος:..αν παίζει ρόλο τελικά και το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένο το τενεκεδάκι, το, δοχείο μου, και το υλικό, το οποίο θα, θα τυλίξουμε το, δοχείο. Άλλος; Τι πρέπει να προσέξω στο πείραμα; Τι πρέπει να προσέξω στο πείραμα; Έχω 2 τενεκεδάκια ή 2 μπουκάλια, έχω και πετσέτα,καμπόσο αλουμινόχαρτο. Ναι 113. Μαθητής: Οι ποσότητες να είναι οι ίδιες 114. Δάσκαλος: Άρα θέλω ίδιες ποσότητες Άλλο; Ναι; 115. Μαθήτρια: ;;; 116. Μαθητής: ;;; 117. Δάσκαλος: ίδιας θερμοκρασίας υγρό [Ο δάσκαλος τα καταγράφει στον πίνακα].. άρα θα έχω της ίδιας θερμοκρασίας υγρό.ναι 118. Μαθήτρια ;;; στα ίδια μέρη διότι μπορεί σε ένα μέρος και σε άλλο 119. Δάσκαλος: Άρα θα έχω στο ίδιο μέρος το, τον καφέ γιατί μπορεί κάπου να είναι σκοτάδι κάπου αλλού πιο ζέστη, μπορεί κάποιο σημείο να είναι πιο κρύο και κάποιο άλλο σημείο πιο ζεστό. Τώρα, αναφέρετε εδώ πετσέτα. Παίζει ρόλο το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένη η πετσέτα; Πε μας. 120. Μαθήτρια: Νομίζω ότι άμαν κάτι είναι μάλλινο θα απορροφήσει περισσότερο το ζεστό αέρα. 121. Δάσκαλος: Θα απορροφήσει περισσότερο το ζεστό αέρα αν είναι μάλλινο. Άρα, μπορώ να χρησιμοποιήσω κάποιο άλλο είδος ρούχου; Κάποιο άλλον είδος υλικού; Από τι είναι φτιαγμένα τα ρούχα μας; Κάποια είναι μάλλινα Εσταμάτησεν; εσταμάτησεν το...ναι Κάλια 122. Κάλια: ;;; τα εργοστάσια ;;; πλαστικο; 123. Δάσκαλος Άρα έχουμε πλαστικό. Να μεν βάλω πλαστικό να βάλω συνθετικό. Διότι, για παράδειγμα εδώ, το σακκάκι είναι πλαστικό απ έξω. Άρα, από ποιόν άλλον υλικό είναι φτιαγμένα τα ρούχα; 124. Μαθητής: Βαμβάκι. 125. Δάσκαλος: Βαμβάκι. Άλλα υλικά, τα οποία θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε στο πείραμά μας; 126. Μαθητής: Ένα ;;; 127. Δάσκαλος: Αλουμινόχαρτο. Τί άλλο υλικό θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε από το σπίτι; Ναι 128. Μαθητής: Κύριε, ένα ρούχο 10

129. Δάσκαλος: Πετσέτα ρούχων, μάλλινα, τα πλαστικά συνθετικά, βαμβάκι. Τί άλλο υλικό μπορώ να ; Χαρτί. Μπορώ να χρησιμοποιήσω χαρτί. Όπως για παράδειγμα, μπορώ να χρησιμοποιήσω μια εφημερίδα. Άλλο; Άλλο υλικό που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε; 130. Μαθήτρια: Κλωστή 131. Δάσκαλος: Η κλωστή. Εξαρτάται ποιο μέρος της κλωστής 132. Μαθήτρια Άκρη; 133. Δάσκαλος: Έννα χρησιμοποιήσω Τι εννοείς; 134. Μαθήτρια: ;;; Σαν τη τσάντα όπως βάζουμε μέσα τα καλοκαίρια παγάκια 135. Δάσκαλος: Μικρές παγωνιέρες; Πέστε ότι δεν έχουμε, δεν έχουμε αυτή τη δυνατότητα. Άλλο υλικό; Θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω χαρτοπετσέτα; Τώρα εδώ, με τη συζήτηση έχουμε βρει περισσότερα υλικά. Τα δύο υλικά τα οποία είχαμε στην αρχή, τώρα έγιναν έξι. 1,2,3,4,5,6.Θα μπορούσατε να αλλάξετε τον τρόπο διεξαγωγής του πειράματός σας; Ναι Σταύρο 136. Σταύρος: Κύριε, να έχουμε νομίζω περισσότερα μπουκάλια έτσι ώστε στο κάθε ένα να βάλουμε στο ένα πλαστικό, διάφορα, μπορούμε να προσθέσουμε τα υλικά που ήβραμε για να δούμε πιο απ όλα αυτά τα υλικά δεν αφήνει τη θερμότητα να βγει έξω, περισσότερο από τα άλλα. 137. Δάσκαλος: Ναι. Γιατί νομίζεις, γιατί πρέπει να χρησιμοποιήσω περισσότερα υλικά; Και να μην χρησιμοποιήσω τα δυο που προαναφέραμε; Μια πετσέτα οποία συνύθως πετσέτες είναι από βαμβάκι, αν κοιτάξετε θα δείτε ότι, πίσω γράφει cotton 100%, cotton είναι το βαμβάκι, οι πετσέτες που έχουμε στο σπίτι και. Γιατί να χρησιμοποιήσω περισσότερα υλικά; Ναι Αντώνη 138. Αντώνης: Μπορώ να χρησιμοποιήσω και δερμάτινο; 139. Δάσκαλος: Συγνώμη; 140. Αντώνης: Δερμάτινο 141. Δάσκαλος: Μπορώ να χρησιμοποιήσω και δέρμα. Τώρα, γιατί να χρησιμοποιήσω περισσότερα υλικά;...ναι 142. Μαθήτρια: Εεε, γιατί να χρησιμοποιήσουμε; Ίσως γιατί ίσως να πρέπει να βρούμε με ακρίβεια ποιο υλικό, κρατά περισσότερο ζεστό τον καφέ. 143. Δάσκαλος: Ναι 144. Μαθητής: Για να πετύχουμε περισσότερο το πείραμα 145. Δάσκαλος: Για να πετύχουμε περισσότερο το πείραμα. Δηλαδή όσο περισσότερα και διαφορετικά υλικά χρησιμοποιήσω τόσο πιο πολλές πιθανότητες έχω να, να βρω καλύτερη λύση, δεν είναι; Σίγουρα αυτό γίνεται. Αυτό γίνεται γενικά στα πειράματα..όταν χρησιμοποιήσω περισσότερα υλικά, έχω και περισσότερες πιθανότητες να βρω μια καλύτερη λύση. Ε, τώρα από αυτά από τα οποία έχουμε αναφέρει, θέλω, αν μπορείτε, να κάνετε κάποιες αλλαγές του τρόπου διεξαγωγής του πειράματος σας. Αν μπορεί να αλλάξει κάτι διότι είχαμε περιοριστεί απλά στην πετσέτα και στο αλουμινόχαρτο. [Οι μαθητές συζητούν στις ομάδες τους] 146. Δάσκαλος: Επειδή δεν μας παίρνει άλλο η ώρα, έμεινε το τελευταίο πεντάλεπτο, απλά να ανακεφαλαιώσω όσον αφορά το πείραμα, τον τρόπο διεξαγωγής του πειράματος. Ποιος να μας πει το πείραμα που σχεδίασε η ομάδα του; Ή να έρθει η ομάδα του στον πίνακα; Ναι. 147. Μαθήτρια: Η ομάδα μας είπεν να κάμουμε με 7 διαφορετικά. 148. Δάσκαλος: Με 2 διαφορετικά μπουκάλια.ναι 149. Μαθήτρια: με 7 διαφορετικά 150. Δάσκαλος: Με 7 διαφορετικά μπουκάλια ναι 11

151. Μαθήτρια: Σε κάθε μπουκάλι να βάλουμε ένα διαφορετικό υλικό που είπαμε πριν λίγη ώρα και να περάσει λίγο η ώρα και ;;; 152. Δάσκαλος: Ναι Πες μας το πείραμα της ομάδας σας. 153. Μαθήτρια: Έχουμε 3 μπουκάλες, με την μια την μπουκάλα ετυλίξαμεν την με την εφημερίδα, την άλλη με τις χαρτοπετσέτες, την άλλη με αλουμινόχαρτο. 154. Δάσκαλος: Ναι Εδώ η ομάδα; 155. Μαθήτρια: Εεε, είπαμεν στην αρχή να Είπαμεν στην αρχή να τυλίξουμε τις 2 μπουκάλες με χαρτί και δέρμα, αλλά θα έχουν την ίδια ποσότητα νερού, να είναι στο ίδιο μέρος και με ίδια θερμοκρασία. 156. Μαθήτρια: Κύριε; Μπορώ να ρωτήσω κάτι; 157. Δάσκαλος: Ναι 158. Μαθήτρια: Μπορούμε μια μπουκάλα να την τυλίξουμε με 2 υλικά; 159. Δάσκαλος: Ποια 2 υλικά θα επιλέξεις;...κοίταξε να δεις, θα μπορούσε να γίνει αυτό αλλά πρέπει πρώτα να βρω ασφαλώς τα 2 καλύτερα υλικά. Ε θα μπορεί να γίνει αυτό και πιο ύστερα. Δηλαδή αν βρω για παράδειγμα ότι έχω ένα υλικό Α, και το υλικό Β, που διατηρούν περισσότερη ώρα ζεστό, μπορώ εγώ να συνδυάσω και τα 2 υλικά, για να δω τι μπορεί να γίνει. Τώρα, πέστε μου τα υλικά που έχετε, έχει βρει η ομάδα σας. Συγνώμη, που εσκεφτήκετε να χρησιμοποιήσετε στο πείραμα 160. Μαθητής: Δύο μάλλινες πετσέτες, αλουμινόχαρτο, 3 μεγάλες μπουκάλες, ;;;, ένα θερμόμετρο, καφές, ένα χωνί τζαι χαρτί. 161. Δάσκαλος: Χαρτι; Εφημερίδα; 162. Μαθητής: Εφημερίδα ναι 163. Δάσκαλος: Δεύτερη ομάδα εσείς. Τι υλικά εχετε σκεφτεί; 164. Μαθητής: Εεε, εσκεφτήκαμεν το αλουμινόχαρτο, εε, πετσέτα, χαρτί και δέρμα. 165. Δάσκαλος: Χαρτί, δέρμα. Η πετσέτα θα είναι από ; 166. Μαθητής: Από βαμβάκι 167. Δάσκαλος: Βαμβάκι. Τρίτη ομάδα. Τι υλικά όσον αφορά το 168. Μαθητής: 3 μπουκάλες 169. Δάσκαλος: Υλικά, συγνώμη, όσον αφορά με τι θα τυλίξουμε το μπουκάλι 170. Μαθητής: Α. Ασημόχαρτο, 171. Δάσκαλος: Ναι 172. Μαθητής: Μαύρη βαμβακερή πετσέτα, 173. Δάσκαλος: Βαμβακερή πετσέτα,ναι 174. Μαθητής: Χαρτί-εφημερίδα 175. Δάσκαλος: Ναι 176. Μαθητής: Και μια χαρτοπετσέτα 177. Δάσκαλος: Ναι, τέταρτη ομάδα εδώ 178. Μαθητής: Χρησιμοποιήσαμεν, εε, όλα τα υλικά 179. Δάσκαλος: άρα χρησιμοποιήσατε όλα τα υλικά? 180. Μαθητής: ναι ;;; 181. Δάσκαλος: Εντάξει.Η Πέμπτη ομάδα; 182. Μαθητής: Μάλλινη πετσέτα 183. Δάσκαλος: Ναι 184. Μαθητής:..και αλουμινόχαρτο 185. Δάσκαλος: Μάλλινο και αλουμινόχαρτο. Ωραία. Τώρα, για να μην, εεε, αυτά τα οποία θα γίνουν στο επόμενο μάθημα, δεν μας φτάνει η ώρα. Θα προετοιμαστούμε, τα υλικά θα τα φέρω εγώ, όμως θα υπάρξει μια αλλαγή, όσον 12

αφορά το πείραμα. Εφόσον όλοι θα χρησιμοποιήσετε μπουκάλια ή τενεκεδάκια. Πόσοι θα χρησιμοποιήσουν μόνο μπουκάλια; Εντάξει, ήσαστε τζαι σεις στα μπουκάλια. Άρα θα χρησιμοποιήσουμε μπουκάλια και θα μπει ίδια ποσότητα υγρού, ίδιας θερμοκρασίας υγρό, ίδιο μέρος, για τους λόγους που έχετε αναφέρει προηγουμένως, και θα επενδυθούν τα μπουκάλια με αυτό το υλικό το οποίο έχετε μεταφέρει εδώ και κάθε ομάδα μετά θα καταγράψει τα αποτελέσματα ανάλογα με την επιλογή την οποία έχετε κάνει. Εσείς που έχετε και τα 7 προτιμώ να επιλέξετε εντάξει, αφήστε και τα 7 εντάξει Τι κάνουν οι μαθητές: Οι μαθητές πλέον αναφέρονται σε μεταβλητές, ορίζοντας ως ανεξάρτητες μεταβλητές την πετσέτα και το αλουμινόχαρτο, ως εξαρτημένη μεταβλητή το «ποιό θα μείνει πιο ζεστό» και ως σταθερή μεταβλητή το τενεκεδάκι. Παρόλα αυτά δεν ορίζουν κάτι άλλο για το πείραμά τους. Ακολούθως μιλούν για μερικούς σταθερούς παράγοντες, την ποσότητα του νερού στο κάθε μπουκάλι, τη θερμοκρασία του υγρού και τα μπουκάλια να βρίσκονται στο ίδιο περιβάλλον. Ένας άλλος μαθητής ορίζει παράγοντες για το πείραμα λέγοντας να χρησιμοποιήσει πολλά μπουκάλια και να έχει ανεξάρτητους παράγοντες το υλικό που τυλίγουν τη μπουκάλα (πλαστικό, κ.α.), εξαρτημένη μεταβλητή το «πιο απ όλα αυτά τα υλικά δεν αφήνει τη θερμότητα να βγει έξω». Φαίνεται ότι οι μαθητές είναι σε θέση να σχεδιάσουν ένα πείραμα αφού παρουσιάζονται να αναγνωρίζουν τις διάφορες μεταβλητές που εμπλέκονται σε ένα πείραμα. Τι κάνει ο εκπαιδευτικός: Ο εκπαιδευτικός εδώ απλά ζητά λεπτομέρειες για το πείραμα στο οποίο αναφέρονται οι μαθητές του, ερμηνεύει τις απαντήσεις των μαθητών του και προσπαθεί να τους βοηθήσει να ορίσουν τους σταθερούς παράγοντες καθώς αυτοί αναφέρουν αρκετούς. Ακολούθως, μεταφέρει τους μαθητές του στα υλικά που θα χρησιμοποιήσουν στο πείραμά τους. Συγκεκριμένα τους ζητά να μιλήσουν για την πετσέτα για την οποία μίλησαν πολλοί προηγουμένως καθώς τους καλεί να αναφέρονται σε πολλά υλικά και όχι μόνο σε ένα, έτσι ώστε να έχουν ποικιλία υλικών για να αποφασίσουν τι να χρησιμοποιήσουν στο πείραμά τους. Έτσι για κάθε ιδέα που εκφράζουν ο εκπαιδευτικός τους ζητά να επιχειρηματολογούν. Δεύτερο ογδοντάλεπτο διδασκαλίας του κεφαλαίου της πίεσης Αυτό το μάθημα ξεκινά με ανακεφαλαίωση του προηγούμενου και ακολουθεί η υλοποίηση του πειράματος που πρότειναν οι μαθητές και μετά καταγράφονται και αναλύονται τα αποτελέσματα που προέκυψαν. Ανακεφαλαίωση για υπενθύμιση των όσων ειπώθηκαν στο προηγούμενο μάθημα: 13

186. Δάσκαλος: Ναι Νικόλα 187. Νικόλας: Ε,εκάμναμεν τζίνην την ερώτηση για τον κυνηγό 188. Δάσκαλος: Ποιά ήταν η ερώτηση για τον κυνηγό? 189. Νικόλας: Πώς ήταν να διατηρήσει ζεστόν τον καφέν του? [ο δάσκαλος γράφει στον πίνακα] 190. Δάσκαλος : Πώς να διατηρήσει τον καφέ ζεστό. Ναί?...Ναί Και είχε ακολουθήσει μια συζήτηση και, και στην τάξη και στις ομάδες. Ποιος να μας θυμίσει έτσι με λίγα λόγια τη συζήτηση που είχαμε, και τα πειράματα που έχετε σχεδιάσει. Ναι 191. Μαθήτρια: Εσυζητήσαμεν για το πότε ένας κυνηγός μπορεί να πάρει ζεστόν τον καφέν του το πρωί που ήταν να παέι κυνήγι τζαι, εσκεφτούμασταν διάφορα πειράματα για να βρούμεν την λύση. 192. Δάσκαλος : Ναι. Ποιό ήταν το πείραμα που έχετε σκεφτεί, όλες οι ομάδες βασικά εσκεφτήκετε το ίδιο πείραμα. Ποιός να μας θυμίσει το πείραμα? Κωνσταντίνα? 193. Κωνσταντίνα : Εσκεφτήκαμεν να πάρουμε 2 μπουκάλες και να να βάλουμε την ίδια ποσότητα νερού μέσα, της ίδιας θερμοκρασίας, να τυλίξουμεν την μιαν μπουκάλα με πετσέτα, η οποία ήταν η μια πρόβλεψη μας και την άλλη να την τυλίξουμεν ασημόχαρτο για να δούμεν ποια θα διατηρήσει τον καφέ, το νερό πιο ζεστό. Σε αυτό το δεύτερο μάθημα γίνεται αρχικά μία ανακεφαλαίωση από τον εκπαιδευτικό και τους μαθητές του για το τι ειπώθηκε στο προηγούμενο μάθημα. Συγκεκριμένα γίνεται περιγραφή του πειράματος που είχαν προτείνει οι μαθητές στο προηγούμενο μάθημα. Δ. Υλοποίηση πειράματος που πρότειναν οι μαθητές: 194. Δάσκαλος: Για περισσότερη ώρα. Το λοιπόν, σήμερα έχω φέρει τα υλικά για το, το πείραμα, ε Να ρθει ένας από κάθε ομάδα να πιάσει από μια μπουκάλα και να μου υπενθυμίσετε τα υλικά που έχετε σκεφτεί εσείς, Βασιλική. 195. Βασιλική: 2 Μάλλινες πετσέτες 196. Δάσκαλος: Μάλλινη πετσέτα και? 197. Βασιλική: αλουμινόχαρτο 198. Δάσκαλος: Αλουμινόχαρτο.. Εσείς? 199. Μαθητής : Εμείς είχαμε βρει πετσέτες,όι. Ποτζίντες πετσέτες με αλουμινόχαρτο 200. Δάσκαλος: Ναι. Εσείς? 201. Μαθήτρια: Εμείς με αλουμινόχαρτο, ε πετσέτα, εφημερίδα, και μια, ε, μάλλινη πετσέτα. 202. Δάσκαλος: Ναι, εδώ? 203. Μαθητής: Μια μάλλινη πετσέτα και αλουμινόχαρτο 204. Δάσκαλος : Και, εδώ? Τι είδος..? 205. Μαθητές: όλα τα υλικά 206. Δάσκαλος : όλα τα υλικά. Λοιπόν. Ε, κάθε ομάδα, θα τυλίξει διαφορετικό υλικό. Θα τα βάλουμεν όλα εδώ, για να γίνει το πείραμά μας. Το λοιπόν, έχω εδώ, αυτό είναι συνθετικό, εδώ έχω, τούντο κίτρινο είναι μαλλί, είναι μάλλινο, έχω εδώ, έχω φέρει δέρμα,ε είναι δερματίνη, αυτό, είναι συνθετικό δέρμα, έχω εδώ βαμβακερό ύφασμα, ασημόχαρτο, εφημερίδα, και χαρτοπετσέτα. Αποφασίστε τωρά έναν υλικό, για να τυλίξετε το μπουκάλι σας, να ρθετε εδώ να το πάρετε, για να τυλίξετε το μπουκάλι για να μπορέσουμε να βάλουμε το νερό μέσα Απλά, ε 14

κοιτάξετε να δείτε, μετά που θα γίνει η μέτρηση, εσείς θα σημειώσετε τα αποτελέσματα για τα υλικά τα οποία είχατε σχεδιάσει το πείραμα. Άτε ελάτε γρήγορα. Πάρτε και λαστιχάκια για να μπορέσετε να στερεώσετε το ρούχο. [Οι μαθητές παίρνουν τα υλικά τους και εργάζονται στις ομάδες τους] 207. Δάσκαλος : Θα πρέπει να γεμίσουμε τα μπουκαλάκια με νερό. Τώρα, τι πρέπει να προσέξουμε όσον αφορά την ποσότητα του νερού? 208. Μαθητές : Να εν η ίδια 209. Δάσκαλος : Ναι. 210. Μαθήτρια: Να είναι ίδια 211. Δάσκαλος : Να είναι ίδια ποσότητα. Τι άλλο πρέπει να προσέξουμε για το νερό? Ναι 212. Μαθήτρια : Η θερμότητα του... 213. Δάσκαλος : Η θερμοκρασία. Η θερμοκρασία που θα έχει το νερό. Ναι Εδώ είναι κάπως δύσκολο, γι αυτό πρέπει τούτο το οποίο θα γίνει να γίνει λίγο γρήγορα. Έχω ζεστό νερό εδώ. Έχω εδώ, τούτο το δοχείο ζέσεως. Θα βάζουμε νερό μέχρι εδώ πάνω [ο δάσκαλος δείχνει παράλληλα στους μαθητές του]. Χωρεί περισσότερο από 250- γύρω στα 300 χιλιοστόλιτρα. Ε, θα έρχεται, ένας από την ομάδα με ανοιχτό το μπουκαλάκι, να βάλουμε γρήγορα, γρήγορα νερό και μετά θα βάλουμε όλα τα μπουκαλάκια πάνω στο πάγκο εκεί που έχω τις πετσέτες. Το λοιπόν, ελάτε. Θέλω μόλις σας βάλω το νερό αμέσως [Ο δάσκαλος τοποθετεί στα μπουκάλια των μαθητών νερό] Παιδιά καθίστε, καθίστε Λοιπόν προσέχουμε εδώ τώρα. Μέχρι να περιμένουμε να δούμε τα αποτελέσματα, θα περιμένουμε κάποια λεπτά. Ε θα θεωρήσουμε ότι, καταρχήν είχαμε το ίδιο νερό, βάλαμε την ίδια ποσότητα, ε σίγουρα ίσως να παίζει ρόλο η διαφορά από το πρώτο μέχρι το τελευταίο. Προσπάθησα να γίνει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα ώστε να μην επηρεάσει τόσο πολύ το αποτέλεσμα. Εδώ έχω ένα πίνακα, στον οποίο θα σημειώσουμε τις θερμοκρασίες μετά από 10 λεπτά, μπορεί κάποιος να πιάσει ώρα, μετά από 10 λεπτά να μας πει για τις θερμοκρασίες και μετά από 20 λεπτά. Τώρα, λοιπόν, γιατί το νερό, είχε κάποια θερμοκρασία στην αρχή, το ένα ήταν 60 και το άλλο 70, γιατί μετά η θερμοκρασία κατεβαίνει? Γιατί κατεβαίνει η θερμοκρασία; Ναι 214. Μαθήτρια : Επειδή αλλάζει το περιβάλλον το οποίον είναι 215. Δάσκαλος : Αλλάζει το περιβάλλον το οποίον είναι. Εκεί έχουμε το περιβάλλον. 216. Μαθήτρια: Επειδή εν το βράζουμε συνέχεια και σιγά σιγά η θερμοκρασία του πέφτει. 217. Δάσκαλος : Ναι, άλλος? 218. Μαθητής : Επειδή η θερμότητα διαφεύγει. 219. Δάσκαλος: Διαφεύγει προς τα πού? 220. Μαθητής : Προς όλες τις κατευθύνσεις? 221. Δάσκαλος: Ναι 222. Μαθητής : Ο θερμός αέρας ανεβαίνει πάνω και ο κρύος κάτω. 223. Δάσκαλος: Ο θερμός αέρας ανεβαίνει πάνω ο κρύος μένει κάτω. άλλο? Αν άφηνα το ζεστό το νερό μες στην κούπα, κανονικά έτσι, τι θα γινόταν? 224. Μαθητής : ήταν να εξατμιστεί 225. Δάσκαλος : Εντάξει, πες ότι είχα κλειστή την κούπα και δε θα άφηνα τους υδρατμούς να φύγουν, τι θα συνέβαινε όσον αφορά τη θερμοκρασία του νερού; Τι θα συνέβαινε? 226. Μαθήτρια :εμ, νομίζω, δε θα άλλαζε πολλά 15

227. Δάσκαλος: Δε θα άλλαζε πολύ. Δηλαδή αν είχα ένα ζεστό νερό εδώ και ερχόμουν μετά από 2 ώρες, θα εξακολουθούσε να είναι το ίδιο ζεστό? Ναι 228. Μαθητής : Ε νομίζω όχι τόσο ζεστό αλλά θα ήταν λίγο ζεστό. 229. Δάσκαλος: Εντάξει, αν ερχόμουν μετά από1-2 μέρες? Αν το άφηνα τη Παρασκευή και ερχόμουνα την Δευτέρα να το δω? 230. Μαθητής : Νομίζω ήταν να ήταν πιο κρύο. 231. Δάσκαλος: Θα ήταν πιο κρύο. Πόσο κρύο νομίζετε θα ήταν; Πόσο κρυό νομίζετε θα ήταν? Μαρία? 232. Μαρία : Ε, κανονικό 233. Δάσκαλος : Τι εννοείς κανονικό? 234. Μαθητής : Θερμοκρασία δωματίου 235. Δάσκαλος : Θερμοκρασία δωματίου, περιβάλλοντος [ο δάσκαλος το γράφει στον πίνακα].γιατί σε θερμοκρασία περιβάλλοντος? Γιατί θα έφτανε σε θερμοκρασία περιβάλλοντος? Ναι 236. Μαθητής : Επειδή ο τόπος γύρω, γύρω έχει διαφορετική θερμοκρασία απ ότι το νερό και σιγά, σιγά εν θα εκρύωνε, εκριάνισκεν το νερό της κούπας μας. 237. Δάσκαλος : Και όλη εκείνη η θερμότητα που θα πήγαινε? Του νερού? Η θερμότητα, του νερού της κούπας, που θα πήγαινε? Γιατι ; Εντάξει, σιγά, σιγά είπαμε θα παίρνει τη θερμοκρασία δωματίου, ή περιβάλλοντος. Πού θα επήγαινε όλη εκείνη η θερμότητα? Ναι 238. Μαθητής : Θα επήγαινε στο χώρο που του αφήσαμε 239. Δάσκαλος : Στο χώρο που αφήσαμε. Εντάξει, εάν τώρα είχα, κρύο νερό. Πέστε ότι αντί για ζεστό νερό εδώ μέσα να είχα κρύο νερό. Και το άφηνα για 2 μέρες, τι θα γινόταν? Ναι 240. Μαθήτρια : ;;; 241. Δάσκαλος : Τι εννοείς? 242. Μαθήτρια : ότι όταν είναι κρυό, είτε θα ήταν κανονικό είτε το ίδιο 243. Δάσκαλος : Το κανονικό? Τι εννοείς με το κανονικό?...ναι 244. Μαθήτρια 2 : Εγώ νομίζω ότι εννάν θερμοκρασία περιβάλλοντος. 245. Δάσκαλος : Θα γινόταν θερμοκρασία περιβάλλοντος. Συμφωνείτε με την άποψη της συμμαθήτριας σας? Σίγουρα, οτιδήποτε αφήσουμε που είναι πιο ζεστό από το περιβάλλον ή πιο κρυό από το περιβάλλον, αν τα αφήσω ελεύθερα στο περιβάλλον θα, μετά από κάποιαν ώρα, πόση ώρα εν παίζει ρόλο, είναι ανάλογα με το υλικό, θα αποκτήσει τη θερμοκρασία του, περιβάλλοντος. Τώρα, θα θέσω έναν άλλον ερώτημα, όσον αφορά τα ρούχα μας. Γιατί τώρα τον χειμώνα φοράμε πιο χοντρά ρούχα? Ναι 246. Μαθητής : Για να μην κρυώνουμε 247. Δάσκαλος : Για να μην κρυώνουμε. Γιατί να μην κρυώνουμε? 248. Μαθητής : Γιατί θα αρρωστήσουμε 249. Δάσκαλος : Γιατί θα αρρωστήσουμε. Άλλος? Ναι 250. Μαθητής : Επειδή το σώμα μας έχει μια συνηθισμένη θερμοκρασία, μέσα μας, και πρέπει να την κρατήσουμε αυτή τη θερμοκρασία. 251. Δάσκαλος : Ναι, Μιχάλη 252. Μιχάλης : Ας πούμε, όταν πάμε κάπου στο βουνό, η θερμοκρασία εξωτερικά μπορεί να πέσει στους 10 βαθμούς ενώ το σώμα μας, η κανονική του θερμοκρασία πρέπει να είναι 36 βαθμούς, 36,6 βαθμούς κελσίου τζαι τα ρούχα φορούμεν τα για να μεν επηρεαστούμε που την εξωτερική θερμοκρασία. 253. Δάσκαλος: Ναι 254. Μαθήτρια : Κύριε τα ρούχα μας εν έτσι φτιαγμένα ώστε να κρατούν περισσότερο τη θερμότητα που έχουμε μέσα μας. 16

255. Δάσκαλος : Ναι άλλος? Δηλαδή τι είναι αυτό το οποίο κάνουν τα ρούχα μας? Ναι Χρίστο? 256. Χρίστος : Διατηρούν μας ζεστούς. 257. Δάσκαλος: Ε, εάν δεν είχαμε τα ρούχα μας, τι θα γινόταν? 258. Μαθητής: ;;; Η θερμοκρασία μας θα ;;; 259. Δάσκαλος: Ναι και τούτο το πράγμα θα προκαλούσε το θάνατο. Δηλαδή πρέπει να διατηρήσουμε το σώμα μας ζεστό, ώστε να μην φεύγει η θερμότητα στο περιβάλλον. Τώρα τούτο το οποίο κάμνουν τα ρούχα μας, είναι το ίδιο με τούτα που κάμνουν τα, τα υλικά που ετυλίξετε το μπουκάλι σας? Ναι Κωνσταντίνα? 260. Κωνσταντίνα : Όι 261. Δάσκαλος : Γιατί? 262. Κωνσταντίνα: Γιατί τα υλικά τζίνα, εγώ πιστεύω ότι, ε, δεν μπορούν όλα να κρατήσουν τη θερμοκρασία του νερού μέσα στο νερό. 263. Δάσκαλος: Ναι, άλλος? Ναι Σταύρο; 264. Σταύρος: Κύριε και εγώ πιστεύω ότι μερικά ε, εν θα κρατήσουν το νερό ζεστό. 265. Δάσκαλος : Ναι. Ναι Μιχάλη 266. Μιχάλης :Ε, ότι, οι καλοί αγωγοί της θερμότητας, επιτρέπουν στη θερμότητα, να διαπεράσει από το εσωτερικό τους, και να φύγει προς τα έξω. Ενώ οι κακοί αγωγοί της θερμότητας, δεν επιτρέπουν της θερμότητας, να φύγει έξω από το μπουκάλι, κι έτσι διατηρείται για ακόμη λίην ώρα ζεστό το νερό όταν υπάρχει κακός αγωγός της θερμότητας. 267. Μαθητής : Κύριε νομίζω ότι θέλουμεν θερμομονωτικό υλικό έτσι ώστε να ;;; 268. Δάσκαλος: Μισό λεπτό, μισό λεπτό Ναι-προσέξτε αυτό που θα πει ο συμμαθητής σας. Ναι, επανέλαβε. 269. Μαθητής : θερμομονωτικό υλικό έτσι ώστε να μεν διαφεύγει πολλή θερμότητα που το σώμα. 270. Δάσκαλος : Είναι φτιαγμένα από θερμομονωτικά υλικά ώστε να μην διαφεύγει η θερμότητα, από το σώμα μας προς στο περιβάλλον. Τούτο το πράγμα, εκείνα τα υλικά τα οποία έχουμε χρησιμοποιήσει, μπορούν να θεωρηθούν σαν θερμομονωτικά? 271. Μαθήτρια : Ε νομίζω τα χάρτινα, δε θα είναι θερμομονωτικά επειδή νομίζω έννεν φτιαγμένα που το ίδιο υλικό που είναι φτιαγμένα τα ;;; 272. Δάσκαλος : Ναι. Άλλος? Σκεφτείτε το ερώτημα το οποίο έχω θέσει. Μπορούν τούτα τα υλικά να παίξουν το ρόλο του θερμομονωτικού? Σας αφήνω 1-2 λεπτά στην ομάδα σας. Τι κάνουν οι μαθητές Οι μαθητές στην αρχή του κομματιού αυτού φαίνεται ότι κατανοούν την αλλαγή της θερμοκρασίας ενός σώματος όταν αυτό αλλάξει περιβάλλον με διαφορετική θερμοκρασία και ότι όταν κάποιος προσφέρει συνεχώς ποσά θερμότητας σε ένα αντικείμενο τότε αυτού ανεβαίνει η θερμοκρασία. Από τις απαντήσεις των μαθητών φαίνεται ότι συσχετίζουν τον χρόνο με την αλλαγή της θερμοκρασίας και ότι όσο περισσότερο χρόνο μείνει το ζεστό νερό σε ένα δοχείο τόσο περισσότερο θα μειωθεί η θερμοκρασία του. Οι μαθητές χρησιμοποιούν αρκετά τις καθημερινές τους εμεπιρίες προσαρμόζοντάς τις στις απόψεις τους με στόχο την ερμηενία των καταστάσεων που τους θέτει ο εκπαιδευτικός και που προκύπτουν μέσα από τη συζήτησή τους. 17

Τι κάνει ο εκπαιδευτικός: Κατά τη διάρκεια αυτού του διαλόγου διατυπώνονται πολλές ιδέες τις οποίες ο εκπαιδευτικός φαίνεται να αναλύει τις απαντήσεις των μαθητών του και μέσα σε αυτές να εντοπίζει τυχόν εμπόδια τα οποία συναντά. Κάτι τέτοιο φαίνεται να το κάνει ο εκαπιδευτικός όταν θέλει να προσανατολίσει τη σκέψ των μαθητών του εκεί που πρέπει και εκεί που θέλει ο ίδιος ο εκαπιδευτικός. Όπως και στο προηγούμενο μάθημα έτσι και εδώ ο εκπαιδευτικός καλεί του ςμαθητές του να χρησιμοποιούν εμπειρίες ζωής ώστε να ερηνεύσουν σγνωστες καταστάσεις για αυτούς. Ε. Αποτελέσματα από πειράματα [Οι μαθητές συζητούν στις ομάδες τους] 273. Δάσκαλος: Παιδιά να διακόψουμε γιατί λέει ο συμμαθητής σας εδώ ότι έχουν περάσει τα 10 λεπτά. Θα έρθει ένας από την κάθε ομάδα, άλλος από τον προηγούμενο, αποφασίστε, για να μετρήσει τις θερμοκρασίες. Μεταφέρετε το στην ομάδα σας. Περιμένετε μισό λεπτό. Εδώ! Εντάξει, πιάστε το κλέιστε το τζαι βάρτε το πίσω. 55. Aτε εσείς γρήγορα! Είσαστε?.Συνθετικό εσείς πόσο? 274. Μαθητές : 55 275. Δάσκαλος : Μάλλινο? 276. Μαθητές :56 277. Δάσκαλος : Εφημερίδα? 278. Μαθητές: ;;; 279. Δάσκαλος: Παιδιά? Όσον αφορά το μάλλινο πρέπει να ξαναγίνει. Άλλη φορά όμως γιατί δεν έχουμε χρόνο τωρά, για το λόγο ότι έππεσε χαμέ τζαι εσσιονόστηκεν το νερό...ε, θα έχει πιο λίγη ποσότητα Το λοιπόν, συνεχίζουμεν εκείνο το οποίο σας είχα πει προηγουμένως. Θα παραδώσουμε εκείνα τα εεε τα υλικά εκείνα που είχαμε βάλει παίζουν το ρόλο του θερμομονωτικού. Συνεχίστε τη συζήτησή σας. [συζήτηση-χτυπάει το κουδούνι] Το λοιπόν ρε παιδιά, εδώ! Περνώντας από τις ομάδες είχα ρωτήσει, παίζουν το ρόλο του θερμομονωτικού υλικού εκείνα τα υλικά τα οποία έχουμε τυλίξει τις μπουκάλες? Ποιός να μας Ποιος να μας πει?... Σταύρο κάτι είχες πει 280. Σταύρος : Κύριε? Μερικά ναι, μερικά όχι. Όμως, ε, με κάποιο τρόπο, κατακρατούν την θερμότητα. 281. Δάσκαλος : Με κάποιο τρόπο κατακρατούν τη θερμότητα. Άρα, λίγο πολύ μπορούν να θεωρηθούν όλα. Τι σημαίνει, θερμομονωτικό υλικό? Τι σημαίνει θερμομονωτικό υλικό? Κωνσταντίνα? Πάρε την καρέκλα σου λίγο πιο αριστερά. Ναι 282. Μαθήτρια : Κέινο που κρατά τη θερμότητα..? 283. Δάσκαλος : Εκείνο που κρατά τη θερμότητα. Άλλο? 284. Μαθητής : ;;; 285. Δάσκαλος : Ναι 286. Μαθητής : Νομίζω είναι εκείνο που δεν αφήνει τη θερμότητα να το διαπεράσει? 287. Δάσκαλος : Δεν αφήνει τη θερμότητα να το διαπεράσει. Μπορούμε να πούμε ότι είναι αυτό που κρατά, διατηρεί, ε, εμποδίζει τη θερμότητα, σύμφωνα με αυτά τα οποία έχετε αναφέρει, να, ε, φύγει προς το περιβάλλον. Και θα δούμε ότι τελικά κάποια αφήνουν και κάποια δεν αφήνουν. Σύμφωνα με τις προβλέψεις σας, κάποιοι είχετε πει αλουμινόχαρτο, κάποιοι εσκεφτήκετε χαρτοπετσέτα, είχατε πει για 18

δέρμα. Τώρα, εγώ έχω μια απορία. Εεε, εάν αυτός ο άνθρωπος, ήθελε να διατηρήσει τον καφέ του κρύο. 288. Μαθητές : Ααα 289. Δάσκαλος : Το καλοκαίρι, είναι καλοκαίρι και πάει κυνήγι, και θέλει να διατηρήσει τον καφέ του κρύο..μισό λεπτό, περίμενε, χέρι πάνω, αν θέλει κάποιος να πει. Ναι Στέφανε 290. Στέφανος : Να βάλει παγάκια 291. Δάσκαλος : Ναι, ακριβώς, για να το διατηρήσει παγωμένο πρέπει να βάλει παγάκια. Όμως δε θα πρέπει, να κάμει κάτι άλλο πέραν του ότι πρέπει να βάλει παγάκια? 292. Μαθήτρια : Να το βάλει σε παγωνιέρα? 293. Δάσκαλος : Να το βάλει σε παγωνιέρα. Έχει το ίδιο πρόβλημα με αυτόν. Δεν έχει ούτε παγωνιέρα ούτε θέρμο, ούτε οτιδήποτε. 294. Μαθητές : Να πάει τη νύχτα 295. Δάσκαλος : Ναι, να ξεκινήσει να πάει κυνήγι τη νύχτα. Σκεφτείτε! Θα σας αφήσω, μισό λεπτό, 5 λεπτά στην ομάδα σας, τι θα μπορούσε να κάνει αυτός ο άνθρωπος, για να λύσει αυτό το πρόβλημα. 296. Μαθήτρια : όπως μερικά που εβάλαμε, εκάμαμε το πείραμα, για να μείνει ζεστό το νερό, μπορεί να εν κρυό το νερό, να το πιάσει τζαι. 297. Δάσκαλος : Ξανά, ξανά Αναστασία! Εδώ! Ναι 298. Μαθήτρια : Τωρά εβάλαμε μπουκάλες με νερό μέσα τζαι στο νερό, για να δούμε ποιόν εν να μείνει ζεστό τζαι ετυλίξαμεν το με διάφορα υλικά, και όσα κρυώσουν το νερό, να το βάλουμε στον καφέ για να μην κρυώσει. 299. Δάσκαλος : Άρα, άρα, αυτό το οποίο θα διατηρήσει λιγότερο ζεστό το νερό θα το βάλουμε για να κρατήσει το νερό παγωμένο. Άλλος.. Ναι 300. Μαθητής : Να πιάει μια μπουκάλα, να βάλει μέσα τον καφέ, να τον βάλει στην κατάψυξη, να φκει παγωμένο, τζαι αν θα τον πιει η ώρα 4 με 3 το απόγευμα, για να διατηρηθεί ο καφές ζεστός, να τον βάλει μες σε χαρτοπετσέτα ή εφημερίδα, γιατί σε δέρμα ή μάλλινο εν κατακρατεί πολλά τη θερμότητα, έτσι έννα μείνει παγωμένο. 301. Δάσκαλος : Ναι 302. Σταύρος :Κύριε? 303. Δάσκαλος : Μισό λεπτό Σταύρο. Κάλλια! Εδώ! 304. Σταύρος : Επειδή είπαμε ότι τα θερμομονωτικά υλικά δεν αφήνουν τη θερμότητα να τα διαπεράσει, εσκεφτήκαμεν ότι, μπορεί να μεν αφήνει την θερμότητα να διαπεράσει τζαι να μπει μέσα στο μπουκάλι, να διατηρά τη θερμότητα έξω που το μπουκάλι, και ο καφές να παραμένει κρύος. 305. Δάσκαλος : Ναι, εσείς εκεί κάτω..? 306. Μαθητής : Εμείς? 307. Δάσκαλος : Τι είχατε σκεφτεί εσείς Κωνσταντίνα? 308. Κωνσταντίνα : Εμείς εσκεφτήκαμεν ότι, για να κρατήσει κρύο τον καφέ? 309. Δάσκαλος : Ναι 310. Κωνσταντίνα : Είπαμεν ότι 311. Δάσκαλος : Προτιμάς να επαναλάβεις εκείνο το οποίον είπες όταν ήμουν εγώ στην ομάδα? 312. Κωνσταντίνα : Είπα ότι άμαν βάλουμεν εφημερίδα γύρω που τον καφέ, έννα το αφήσει ζεστό, γιατί ο καφές.άν βάλουμε μάλλινο γύρω που την μπουκάλα, οι υδρατμοί του καφέ, έν να περάσουν από το η πετσέτα έν να απορροφήσει τους υδρατμούς αν όμως βάλουμεν το αλουμινόχαρτο, γύρω που την μπουκάλα, το αλουμινόχαρτο δεν απορροφά τους υδρατμούς, άρα θα μείνει ζεστός ο καφές. 19

313. Δάσκαλος : Ναι, η ομάδα σας εκεί? Κάτι είχες πει εσύ Κάλλια? 314. Κάλλια : Ναι, ότι ;;; 315. Δάσκαλος : Δεν είχα πει εγώ πριν, εσείς το είχατε πει να το αφήσω, και έθεσα το ερώτημα αν άφηνα το νερό, το ζεστό νερό μέχρι τη Δευτέρα, θα ήταν?, θα συνέχιζε να ήταν ζεστό? Άρα λέει η συμμαθήτριά σας, να, να αφήσει το, να βάλει το, τον καφέ από την Παρασκευή μέσα στην κατάψυξη, να το βγάλει και να το αφήσει έτσι. Θέλω να σκεφτείτε, τώρα, ένα πείραμα το οποίο θα μπορούσαμε να κάνουμε για τούτο. Παιδιά, κάντε γρήγορα τη μέτρηση!... 316. Μαθήτρια : Κύριε εν εσιει υδράργυρο μέσα!!... 317. Δάσκαλος : Εντάξει, να το αφήσουμε ξανά μέχρι να χτυπήσει το κουδούνι. Εντάξει, κλείστε το γρήγορα!...το λοιπόν, πάμε ξανά πίσω στο άλλο ερώτημα. Συνεχίστε στις ομάδες σας για το τι μπορεί να γίνει για να δούμε πώς μπορεί τούτος ο άνθρωπος να διατηρήσει κρυόν τον, ε, καφέ του, το καλοκαίρι..πάμε! Τι έχετε? Τι έχετε συζητήσει στην ομάδα σας? Ακούμε εδώ αυτή την ομάδα! Ναι Κωνσταντίνο? Ε μισό λεπτόν οι άλλοι!ναι 318. Κωνσταντίνος : Κύριε, είπαμεν να βάλουμεν τον καφέ που την νύχταν στην κατάψυξη, ε, τζαι μετά να τον πάρει το πρωί, να τον βάλει σε μια μπουκάλα, ε, τζαι να το τυλίξει με μη θερμομονωτικό υλικό. 319. Δάσκαλος : Μη θερμομονωτικό υλικό. Αν υπάρχει. Αν δεν υπάρχει? 320. Κωνσταντίνος : Ε, να το τυλίξουμε με μια χαρτοπετσέτα, ή ό,τι, το πιο κρύο που εν να βρουμε τζαμέ να το βάλουμε στο..καφέ. 321. Δάσκαλος : Άρα λέει ο συμμαθητής σας, σύμφωνα με τα αποτελέσματα τα οποία έχουμε εδώ, -εδώ θα βάλουμε και την Τρίτη μέτρηση- που βασικά είναι η Τρίτη μέτρηση η οποία μας ενδιαφέρει περισσότερο, σύμφωνα μ αυτά να το τυλίξει με μια χαρτοπετσέτα, που είναι το λιγότερο, ε, θερμομονωτικό υλικό, E, για να το διατηρήσει κρύο.ναι Μιχάλη 322. Μιχάλης : Εγώ πιστεύω ότι κριανίσκει, με τη χαρτοπετσέτα, γιατί, επειδή, διότι.. 323. Δάσκαλος : Είναι ήδη Περίμενε, για ποιο μιλάς? Για τον κρύο καφέ ή για το ζεστό? 324. Μιχάλης : Ναι, για τον κρύο. Διαφωνώ με τη χαρτοπετσέτα για το λόγον ότι, επιτρέπει στη θερμότητα του δωματίου να μπει μέσα στην μπουκάλα, και να κρυάνει τον καφέ. Ενώ, το βαμβάκι, 325. Δάσκαλος : Είναι κρύος, είναι κρύος ο καφές. 326. Μιχάλης : Ε, να ζεστάνει τον καφέ. Ενώ το δέρμα δεν επιτρέπει στην θερμοκρασία του δωματίου να περάσει, κατά κάποιον τρόπο, μέσα από το δέρμα και να, για να ζεστάνει τον καφέ, κι έτσι πιστεύω ότι αν το τυλίξει με δέρμα, θα διατηρηθεί κρυός για παραπάνω χρονικό διάστημα. 327. Δάσκαλος : Εδώ τούτη η ομάδα? 328. Μαθήτρια : Εμείς εσκεφτήκαμεν να πάρουμε 2 μπουκάλες, η μία να βάλουμε μέσα τον καφέ, η οποία θα διατηρηθεί, θα την βάλουμε στην κατάψυξη για 2 μέρες, ενώ η άλλη που θα βάλουμε μέσα τον καφέ, και θα μείνει στην κατάψυξη για μισή ημέρα, η μία η οποία ήταν στην κατάψυξη για 2 μέρες, δε θα την τυλίξουμε με τίποτε, ενώ την άλλη που, θα την τυλίξουμε με ασημόχαρτο, γιατί το ασημόχαρτο διατηρεί τη θερμοκρασία κοντά στο ;;; 329. Δάσκαλος : Ναι. Καλάν, εν θα χεις εσύ και στις 2 μπουκάλες διαφορετικής θερμοκρασίας νερό και διαφορετικό υλικό? 330. Μαθητής : Έσιει 2 μεταβλητές τζαι νομίζω εν θα φκένει το πείραμα τους. 331. Δάσκαλος : Εδώ τούτη η ομάδα? Τι θα έλεγες Σταύρο; Το λοιπόν, να κάνουμε και την τελευταία με τρηση. Πιάστε τα μπουκάλια! Και το θερμόμετρο!..σιγά!...άτε γρήγορα!...πόσον είναι εκείνο? 45, βαμβακερό η 20